← Retour vers "Arrêté royal relatif au prélèvement et à l'allocation d'organes d'origine humaine. - Erratum "
Arrêté royal relatif au prélèvement et à l'allocation d'organes d'origine humaine. - Erratum | Koninklijk besluit betreffende het wegnemen en toewijzen van organen van menselijke oorsprong. - Erratum |
---|---|
MINISTERE DES AFFAIRES SOCIALES, DE LA SANTE PUBLIQUE ET DE L'ENVIRONNEMENT | MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN, VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU |
24 NOVEMBRE 1997. - Arrêté royal relatif au prélèvement et à | 24 NOVEMBER 1997. - Koninklijk besluit betreffende het wegnemen en |
l'allocation d'organes d'origine humaine. - Erratum | toewijzen van organen van menselijke oorsprong. - Erratum |
Publié au Moniteur belge n° 243 du 23 décembre 1997, p. 34.529 à | Bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad nr. 243 van 23 december 1997, |
34.531. | blz. nrs. 34.529 tot 34.531. |
Pour satisfaire aux lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 | Om te voldoen aan de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 |
januari 1973, inzonderheid op artikel 3bis, § 1, ingevoegd bij de wet | |
janvier 1973, notamment l'article 3bis, § 1er, inséré par la loi du 4 | van 4 augustus 1996, wordt bij hogergenoemd koninklijk besluit het |
août 1996, il est ajouté à l'arrêté royal susmentionné l'avis de la | advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State nr. L. 25.197/8 |
section de législation du Conseil d'Etat n° L. 25.197/8, donné le 19 | du 19 juin 1997, gevoegd : |
juin 1997 : AVIS DU CONSEIL D'ETAT | ADVIES VAN DE RAAD VAN STATE |
Le Conseil d'Etat, section de législation, huitième chambre, saisi par | De Raad van State, afdeling wetgeving, achtste kamer, op 5 juni 1996 |
le Ministre de la Santé publique, le 5 juin 1996, d'une demande d'avis | door de Minister van Volksgezondheid verzocht hem van advies te dienen |
sur un projet d'arrêté royal « relatif aux centres de prélèvement et | over een ontwerp van koninklijk besluit « betreffende de centra voor |
de transplantation d'organes d'origine humaine », a donné le 4 mars | het wegnemen en transplanteren van organen van menselijke oorsprong », |
1997 l'avis suivant : | heeft op 4 maart 1997 het volgende advies gegeven : |
Portée du projet | Strekking van het ontwerp |
La loi du 13 juin 1986 sur le prélèvement et la transplantation | De wet van 13 juni 1986 betreffende het wegnemen en transplanteren van |
d'organes comporte un nombre de dispositions se rapportant | |
essentiellement au prélèvement d'organes ou de tissus d'origine | organen bevat een aantal bepalingen die hoofdzakelijk verband houden |
humaine, en vue de leur transplantation. Par ailleurs, le pouvoir a | met het wegnemen van organen of weefsels van menselijke oorsprong, met |
été conféré au Roi de fixer des règles et d'imposer des conditions | het oog op transplantatie. Aan de Koning is voorts de bevoegdheid |
concernant « le prélèvement, la conservation, la préparation, | verleend om regels te stellen en voorwaarden op te leggen « |
l'importation, le transport, la distribution et la délivrance | betreffende het wegnemen, bewaren, bereiden, invoeren, vervoeren, |
d'organes et de tissus » (article 1er, § 3). | distribueren en afleveren van organen en weefsels » (artikel 1, § 3). |
L'arrêté en projet a pour objet de régler certains de ces points, plus | Het ontwerp beoogt een aantal van die aspecten te regelen, meer |
particulièrement en ce qui concerne les organes (1). Les règles en | bepaald ten aanzien van organen (1). De ontworpen regels hebben |
projet portent notamment sur le fonctionnement des centres de | inzonderheid betrekking op de werking van centra voor |
transplantation d'organes et la manière dont les organes prélevés sont | orgaantrans-plantatie en op de wijze waarop weggenomen organen aan |
alloués aux receveurs. | ontvangers worden toegewezen. |
Le projet définit un centre de transplantation d'organes (ou centre de | Het ontwerp definieert een centrum voor orgaantransplantatie (of |
transplantation) comme « une fonction d'un établissement de soins | transplantatiecentrum) als « een instantie in een erkende |
agréé qui est chargée d'organiser un ou plusieurs programmes de | verzorgingsinstelling die tot doel heeft één of meer |
transplantation d'organes » (article 1er, § 3). Pareils centres | orgaantransplantatie-programma's te organiseren » (artikel 1, § 3). |
peuvent être agréés si, à la date d'entrée en vigueur de l'arrêté en | Zulke centra kunnen erkend worden, indien zij op de datum van de |
projet, ils ont une activité de transplantation depuis au moins cinq | inwerkingtreding van het ontworpen besluit minstens vijf jaar een |
ans et s'ils exercent leurs activités conformément à la législation | transplantatie-activiteit hebben, en zij hun activiteiten uitoefenen |
relative au prélèvement, à la délivrance et à la transplantation | in overeenstemming met de wetgeving betreffende het wegnemen, afgeven |
d'organes (article 2, § 1er). Les centres doivent constituer une | en transplanteren van organen (artikel 2, § 1). De centra moeten een |
équipe de coordination qui a pour but de promouvoir le don d'organes, | coördinatieteam oprichten, dat tot doel heeft de orgaandonatie te |
de fournir de l'aide aux établissements hospitaliers qui assurent le | bevorderen, onder-steuning te verlenen aan de verzorgingsinstellingen |
prélèvement d'organes et de promouvoir la qualité, la sécurité et | waar organen worden weggenomen, en de kwaliteit, de veiligheid en het |
l'utilisation optimale des organes prélevés (article 2, § 2). | optimaal gebruik van de weggenomen organen te bevorderen (artikel 2, § |
Le projet prévoit l'institution d'un Conseil belge de la | 2). Het ontwerp voorziet in de oprichting van een Belgische |
transplantation (article 3). Ce conseil doit soumettre des | Transplantatieraad (artikel 3). Die raad moet aan de Koning |
propositions au Roi aux fins de promouvoir le don d'organes, la | voorstellen doen ter bevordering van de orgaandonatie, de kwaliteit en |
qualité et la sécurité des organes prélevés et l'allocation optimale | de veiligheid van de weggenomen organen, en de optimale toewijzing van |
des organes prélevés. Il tient à jour les statistiques se rapportant | de weggenomen organen. Hij stelt de statistieken op i.v.m. de in |
aux organes prélevés et transplantés en Belgique. Il donne un avis sur | België weggenomen en getransplanteerde organen. Hij geeft advies over |
les modalités d'allocation des organes. Il donne en outre un avis sur | de modaliteiten van de toewijzing van organen. Hij geeft tevens advies |
l'agrément des centres de transplantation et sur celui de l'organisme | over de erkenning van de transplantatiecentra en over de erkenning van |
d'allocation (article 4). | het toewijzingsorganisme (artikel 4). |
Cet organisme d'allocation est une institution nationale ou | Dat toewijzingsorganisme is een nationale of internationale instelling |
internationale qui organise la collaboration entre les centres de | die de samenwerking tussen transplantatiecentra organiseert, en die de |
transplantation et qui alloue les organes (articles 1er, § 6, et 6, § | organen toewijst (artikelen 1, § 6, en 6, § 1). Dat organisme moet |
1er). Cet organisme doit être agréé (article 6, § 2). | erkend zijn (artikel 6, § 2). |
Le projet fixe les règles dont l'organisme d'allocation doit tenir | Het ontwerp bepaalt de regels waarmee het toewijzingsorganisme |
compte pour l'allocation d'organes. D'une manière générale, ces règles | rekening moet houden bij de toewijzing van organen. Die regels houden |
concernent, entre autres, la compatibilité entre l'organe et le | in het algemeen verband met o.a. de compatibiliteit van het orgaan met |
receveur, l'urgence médicale et le temps d'attente effectif, et | de ontvanger, de medische urgentie en de effectieve wachttijd, en |
l'équilibre, d'une part, entre le nombre d'organes prélevés et, | evenwichten tussen, enerzijds, het aantal weggenomen organen en, |
d'autre part, le nombre d'organes alloués et celui des candidats | anderzijds, het aantal toegewezen organen en het aantal |
receveurs (article 7, § 3). En ce qui concerne l'allocation de reins, | kandidaat-ontvangers (artikel 7, § 3). Voor de toewijzing van nieren |
la liste d'attente est en outre réservée à certaines catégories de | wordt de wachtlijst bovendien voorbehouden aan bepaalde categorieën |
personnes sélectionnées en fonction de critères tenant à la | van personen, geselecteerd op grond van criteria die verband houden |
nationalité et au domicile des candidats receveurs ainsi qu'à la | met de nationaliteit en de woonplaats van de kandidaat-ontvangers, |
participation de leur pays à des accords relatifs au prélèvement et à | alsmede met de betrokkenheid van hun land bij afspraken inzake het |
la transplantation d'organes (article 7, § 1er). | wegnemen en het transplanteren van organen (artikel 7, § 1). |
Le projet prévoit que les organes ne peuvent être prélevés qu'en | Het ontwerp bepaalt dat organen enkel in samenwerking met een erkend |
collaboration avec un centre de transplantation agréé (article 8, § 1er). Enfin, il confie le contrôle du respect de la loi du 13 juin 1986 aux secrétaires des commissions médicales provinciales (article 9). Observations générales 1. Bien que le projet ne l'énonce pas de manière explicite, il paraît partir du principe que la transplantation d'un organe ne peut s'effectuer que dans un centre de transplantation agréé. Le fonctionnaire délégué a confirmé formellement que telle est effectivement l'intention. | transplantatiecentrum weggenomen kunnen worden (artikel 8, § 1). Het draagt ten slotte de controle op de naleving van de wet van 13 juni 1986 op aan de secretarissen van de provinciale geneeskundige commissies (artikel 9). Algemene opmerkingen 1. Hoewel zulks niet met zoveel woorden bepaald wordt, lijkt het ontwerp ervan uit te gaan dat het transplanteren van een orgaan enkel in een erkend transplantatiecentrum mag gebeuren. De gemachtigde ambtenaar heeft uitdrukkelijk bevestigd dat dit inderdaad de bedoeling is. |
Le Conseil d'Etat relève que la loi du 13 juin 1986 ne comporte guère | De Raad van State stelt vast dat de wet van 13 juni 1986 nauwelijks |
de dispositions relatives à la transplantation d'organes. L'article 3 | bepalingen bevat i.v.m. de transplantatie van organen. Artikel 3 |
dispose uniquement que, tout comme un prélèvement, une transplantation | bepaalt enkel dat een transplantatie, zoals een wegneming, moet |
doit être effectuée dans un hôpital (2). | geschieden in een ziekenhuis (2). |
Pour le surplus, la loi règle le prélèvement d'organes et non leur | Voor het overige regelt de wet het wegnemen van organen, niet de |
transplantation (3). La mission que l'article 1er, § 3, de la loi | transplantatie ervan (3). De opdracht die bij artikel 1, § 3, van de |
confère au Roi porte sur les règles et les conditions imposées « au | wet aan de Koning wordt gegeven, heeft betrekking op de regels en de |
prélèvement, à la conservation, à la préparation, à l'importation, au | voorwaarden « betreffende het wegnemen, bewaren, bereiden, invoeren, |
transport, à la distribution et à la délivrance d'organes », et non | vervoeren, distribueren en afleveren van organen », niet op de |
sur les conditions auxquelles une transplantation doit répondre. | voorwaarden waaraan een transplantatie moet beantwoorden. |
Le projet est dès lors privé de fondement légal pour réglementer la | Het ontwerp kan derhalve niet steunen op een rechtsgrond om de |
transplantation (4). Il doit par conséquent être remanié en | transplantatie te regelen (4). Het dient dan ook grondig herzien te |
profondeur, afin que ses dispositions se limitent au domaine du | worden, opdat de bepalingen ervan beperkt zouden blijven tot het |
prélèvement et de la distribution d'organes. | domein van de wegneming en de distributie van organen. |
En ce qui concerne tout particulièrement les centres de | Wat in het bijzonder de transplantatiecentra betreft, kan het ontwerp |
transplantation, le projet ne peut prévoir que les transplantations ne | niet bepalen dat de transplantaties alleen dààr mogen plaatsvinden, |
peuvent s'effectuer que dans ces centres ni imposer des conditions | noch voorwaarden opleggen waaraan die transplantatiecentra moeten |
auxquelles ces centres de transplantation doivent satisfaire (5). Le | voldoen (5). Wel zou het ontwerp eventueel kunnen bepalen dat de |
projet pourrait néanmoins disposer éventuellement qu'à l'égard des | transplantatiecentra een coördinerende rol vervullen ten aanzien van |
hôpitaux qui effectuent des prélèvements ou des transplantations | de ziekenhuizen waar wegneming of transplantatie van organen gebeurt, |
d'organes, les centres de transplantation remplissent un rôle de | met het oog op de bevordering van de kwaliteit en de beschikbaarheid |
coordination dans le but de promouvoir la qualité et la disponibilité | van de organen die bestemd zijn voor transplantatie. Ook de |
des organes destinés à la transplantation. Le projet peut également | |
régler l'organisation de l'allocation d'organes. | organisatie van de toewijzing van organen kan door het ontwerp |
geregeld worden. | |
2. Le projet impose l'obligation de communiquer à l'organisme | 2. Het ontwerp voorziet in de verplichting om elke wegneming van |
d'allocation agréé tout prélèvement d'organe en vue d'une | organen met het oog op transplantatie aan te melden bij het erkend |
transplantation (article 8, § 3). | toewijzingsorganisme (artikel 8, § 3). |
Il n'apparaît pas clairement si cette obligation implique que tout | Het is niet duidelijk of zulks impliceert dat elk weggenomen orgaan |
organe prélevé est de ce fait également alloué par cet organisme | daardoor ook toegewezen wordt door dat toewijzingsorganisme, volgens |
d'allocation, suivant les règles énoncées dans le projet. En d'autres | de regels in het ontwerp bepaald. Het is m.a.w. niet duidelijk of er, |
mots, il n'est pas clair si, outre le système d'allocations réglementé | naast het door het ontwerp gereglementeerde stelsel van toewijzingen, |
par le projet, la libre distribution d'organes est encore permise. | nog plaats is voor een vrije distributie van organen. |
Si l'intention était de prévoir un système fermé d'allocation | Mocht het de bedoeling zijn om in een gesloten stelsel van toewijzing |
d'organes, il faudrait l'indiquer avec précision. | van organen te voorzien, dan zou zulks duidelijk bepaald moeten |
3. Ainsi qu'il a déjà été relevé ci-dessus, l'article 3 de la loi du | worden. 3. Zoals hiervóór reeds is opgemerkt, bepaalt artikel 3 van de wet van |
13 juin 1986 dispose que tout prélèvement et toute transplantation | 13 juni 1986 dat iedere wegneming en iedere transplantatie van organen |
d'organes doivent être effectués dans un hôpital au sens de la loi du | moeten geschieden in een ziekenhuis, in de zin van de wet van 23 |
23 décembre 1963 sur les hôpitaux, actuellement la loi sur les | december 1963 op de ziekenhuizen, thans de wet op de ziekenhuizen, |
hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987. | gecoördineerd op 7 augustus 1987. |
Par conséquent, il conviendrait d'écrire chaque fois dans le projet « | Men schrijve bijgevolg in het ontwerp telkens « ziekenhuis » in plaats |
hôpital » au lieu d'« établissement de soins (agréé) » ou « établissement ». | van « (erkende) verzorgingsinstelling » of « instelling ». |
4. L'article 2, § 1er, 1°, du projet dispose que, pour être reconnu | 4. Artikel 2, § 1, 1°, van het ontwerp bepaalt dat, om erkend te |
(lire : agréé), un centre de transplantation doit avoir une activité | worden, een transplantatiecentrum minstens vijf jaar een |
de transplantation depuis au moins cinq ans. | transplantatie-activiteit moet hebben. |
Cette condition consiste à verrouiller la situation existante et à | Die voorwaarde komt erop neer dat de bestaande toestand wordt |
rendre impossible, après l'entrée en vigueur de l'arrêté en projet, le développement d'activités de transplantation dans de nouveaux centres. Mis à part le fait qu'une pareille réglementation, dans la mesure où elle concerne la transplantation proprement dite, ne repose sur aucun fondement légal (voir l'observation générale 1), la question se pose de savoir si l'exclusion d'initiatives nouvelles est bien compatible avec le principe d'égalité. La disposition précitée devrait être remaniée de manière à avoir uniquement trait au prélèvement d'organes et éventuellement aussi à leur conservation et à leur distribution. En outre, il faudrait préciser d'une autre manière que le centre doit posséder l'expérience voulue et disposer du personnel et de l'équipement nécessaires. 5. L'article 7, § 1er, du projet prévoit que l'organisme d'allocation agréé doit inscrire les candidats receveurs d'une transplantation rénale sur une liste d'attente des centres de transplantation belges. Le projet indique que l'inscription est réservée « aux personnes qui, soit ont la nationalité belge, soit sont domiciliées en Belgique depuis cinq ans et sont affiliées depuis lors auprès d'une mutuelle belge, soit ont la nationalité d'un des pays qui participent au prélèvement d'organes au sein du même organisme d'allocation d'organes, soit ont la nationalité d'un pays qui a conclu avec la Belgique un accord portant sur la transplantation d'organes et incluant entre autre(s) le nombre maximum annuel de transplantation ». 5.1. La finalité de cette liste d'attente n'est pas claire. Le Conseil d'Etat part de l'hypothèse que la liste d'attente porte sur les transplantations rénales qui sont exécutées en Belgique, plus précisément par les hôpitaux soumis au régime d'allocation édicté par le projet. Dans ces hôpitaux, les transplantations rénales ne | vergrendeld, en dat na de inwerkingtreding van het ontworpen besluit de ontwikkeling van transplantatie-activiteiten in nieuwe centra onmogelijk wordt gemaakt. Afgezien van het feit dat er voor een dergelijke regeling, in zoverre zij betrekking heeft op de eigenlijke transplantatie, geen rechtsgrond is (zie algemene opmerking 1), rijst de vraag of de uitsluiting van nieuwe initiatieven wel verenigbaar is met het gelijkheidsbeginsel. De genoemde bepaling zou zo herschreven moeten worden dat zij enkel betrekking heeft op het wegnemen van organen, desgevallend ook op het bewaren en het distribueren ervan. Bovendien zou op een andere wijze bepaald moeten worden dat het centrum dient te beschikken over de nodige ervaring, het nodige personeel en de nodige uitrusting. 5. Artikel 7, § 1, van het ontwerp bepaalt dat het erkend toewijzingsorganisme kandidaat ontvangers voor een niertransplantatie moet inschrijven op een wachtlijst van Belgische transplantatiecentra. Het ontwerp bepaalt dat de inschrijving is voorbehouden « aan de personen die, hetzij de Belgische nationaliteit bezitten, hetzij sinds vijf jaar hun vaste woonplaats in België hebben alsmede sindsdien aangesloten zijn bij een Belgisch ziekenfonds, hetzij de nationaliteit bezitten van een van de landen die deelnemen aan het wegnemen van organen in de schoot van hetzelfde toewijzingsorganisme van organen, hetzij de nationaliteit bezitten van een land dat met België een overeenkomst heeft (gesloten) over het transplanteren van organen, overeenkomst die onder meer betrekking heeft op het maximum jaarlijks aantal transplantaties ». 5.1. De bedoeling van die wachtlijst is niet duidelijk. De Raad van State gaat ervan uit dat de wachtlijst betrekking heeft op de niertransplantaties die in België worden uitgevoerd, meer bepaald door de ziekenhuizen die onderworpen zijn aan de toewijzingsregeling vervat in het ontwerp. In die ziekenhuizen zouden niertransplantaties dan |
pourraient alors être effectuées que sur des personnes inscrites sur | enkel uitgevoerd kunnen worden op personen die op de wachtlijst |
la liste d'attente. | ingeschreven zijn. |
5.2. En principe, chacun a droit aux soins médicaux. Ce droit | 5.2. In beginsel heeft eenieder recht op geneeskundige verzorging. Dit |
fondamental est notamment garanti par l'article 12, paragraphe 2, d, | grondrecht wordt o.m. gewaarborgd bij artikel 12, lid 2, d, van het |
du Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et | Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele |
culturels, par l'article 11, 1, de la Charte sociale européenne, et | rechten, artikel 11, 1, van het Europees Sociaal Handvest, en artikel |
par l'article 23, alinéa 3, 2°, de la Constitution. | 23, derde lid, 2°, van de Grondwet. |
Dès lors que les soins de santé requièrent des moyens qui ne sont pas | Aangezien de geneeskundige verzorging middelen veronderstelt die niet |
disponibles de manière illimitée, le droit aux soins de santé ne peut | onbeperkt aanwezig zijn, kan het recht op geneeskundige verzorging |
être considéré comme un droit subjectif. A ce droit répond cependant | niet als een subjectief recht beschouwd worden. Aan dat recht |
l'obligation pour les pouvoirs publics de prendre les mesures | beantwoordt wel de verplichting voor de overheid om de passende |
appropriées, compte tenu des besoins de santé et des ressources | maatregelen te nemen, rekening houdend met de gezondheidsbehoeften en |
disponibles, en vue d'assurer à chacun un accès équitable aux soins de | de beschikbare middelen, om aan eenieder een billijke toegang tot de |
santé (6). | gezondheidszorg te verzekeren (6). |
Puisque les reins ne sont manifestement pas disponibles en quantité | Nu nieren blijkbaar niet in voldoende mate beschikbaar zijn, dringt |
suffisante, une sélection des receveurs retenus s'impose. Cette | een selectie van in aanmerking komende ontvangers zich op. Dit kan |
sélection peut notamment s'opérer en réservant les transplantations à | o.m. gebeuren door het voorbehouden van transplantaties aan personen |
des personnes figurant sur une liste d'attente (7). | die op een wachtlijst staan (7). |
Prévoir une pareille sélection n'est en soi pas contraire au droit aux | Het voorzien in een dergelijke selectie is op zichzelf niet strijdig |
soins de santé. | met het recht op geneeskundige verzorging. |
5.3. En appliquant (et en mettant à exécution) le droit aux soins de | 5.3. Bij de toepassing (en de uitwerking) van het recht op |
santé, les pouvoirs publics doivent respecter le principe d'égalité | geneeskundige verzorging dient de overheid het gelijkheidsbeginsel te |
(8). | eer-biedigen (8). |
Tel est particulièrement le cas en ce qui concerne l'allocation | Dit is in het bijzonder het geval inzake de toewijzing van organen met |
d'organes en vue d'une transplantation. | het oog op transplantatie. |
Tel que l'article 7, § 1er, du projet est rédigé, la liste d'attente | Zoals artikel 7, § 1, van het ontwerp is geredigeerd, wordt de |
est réservée aux personnes qui ont la nationalité belge ou qui sont | wachtlijst voorbehouden aan personen die de Belgische nationaliteit |
domiciliées en Belgique depuis un certain temps, ainsi qu'aux | bezitten of gedurende enige tijd in België wonen, alsmede aan personen |
personnes de certaines autres nationalités que la nationalité belge. | van bepaalde andere nationaliteiten dan de Belgische. De uitsluiting |
L'exclusion des personnes qui ne répondent pas aux conditions | van de personen die niet aan de voorwaarden beantwoorden, gebeurt |
s'effectue donc essentiellement sur la base de la nationalité. | aldus hoofdzakelijk op grond van de nationaliteit. |
5.3.1. Dans l'appréciation de l'admissibilité de l'exclusion de | 5.3.1. Bij de beoordeling van de toelaatbaarheid van de principiële |
principe de « non-résidents » de nationalité étrangère, il faut | uitsluiting van « non-residenten« van vreemde nationaliteit, dient |
observer tout d'abord qu'à défaut d'accords internationaux impératifs, | vooreerst opgemerkt te worden dat, bij gebreke van bindende |
la Belgique n'a pas l'obligation de respecter le droit aux soins de | inter-nationale afspraken, België niet verplicht is om het recht op |
santé d'autres personnes que celles relevant de sa juridiction. | geneeskundige verzorging te eerbiedigen van andere personen dan die |
welke onder zijn rechtsmacht ressorteren. | |
Le Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et | Daarvan afwijkende, bindende verplichtingen zijn niet opgelegd bij het |
culturels n'impose pas d'obligations contraignantes s'écartant de ce | Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele |
principe. | rechten. |
Même si l'article 12 porte sur le droit qu'a « toute personne » de | Ook al heeft artikel 12 het over het recht van « een ieder » op een zo |
jouir du meilleur état de santé physique et mentale qu'elle soit | goed mogelijke lichamelijke en geestelijke gezondheid, toch moet in |
capable d'atteindre, il faut néanmoins admettre, raisonnablement, | redelijkheid aangenomen worden dat hiermee enkel de personen bedoeld |
qu'il s'agit là uniquement des personnes dont la Belgique a la charge | zijn voor wie België instaat (9). Het Europees Sociaal Handvest legt |
(9). La Charte sociale européenne n'impose pas davantage l'obligation | evenmin de verplichting op om de rechten te waarborgen van andere |
de garantir les droits d'autres personnes que celles dont la Belgique | personen dan die waarvoor België instaat. Uit de bijlage bij het |
a la charge. Il résulte, au contraire, de l'annexe de la Charte que | Handvest blijkt integendeel dat de erin opgesomde rechten slechts |
les droits qui y sont mentionnés ne peuvent être invoqués que par des | ingeroepen kunnen worden door personen die onderdaan zijn van een |
personnes qui sont des ressortissants d'un autre Etat qui est partie à | andere staat die partij is bij het Handvest én die bovendien |
la Charte et qui, en outre, résident légalement ou travaillent | rechtmatig woonachtig zijn in, dan wel geregeld werkzaam zijn op het |
régulièrement sur le territoire de la Belgique. | grondgebied van België. |
Il est difficile de répondre à la question de savoir si et dans quelle | Of en in welke mate het Europees Gemeenschapsrecht dwingt tot de |
mesure le droit communautaire européen contraint de respecter le droit | eerbiediging van het recht van toegang van onderdanen van een lidstaat |
d'accès de ressortissants d'un Etat membre de la Communauté européenne | van de Europese Gemeenschap tot de diensten aangeboden in België, en |
aux services offerts en Belgique et à un traitement égal des Belges et | tot een gelijke behandeling van de Belgen en die andere onderdanen |
de ces autres ressortissants (10) (11). Si les dispositions relatives | (10), is een moeilijk te beantwoorden vraag (11). Indien de |
à cette matière du droit communautaire européen sont d'application, il | desbetreffende bepalingen van het Europees Gemeenschapsrecht van |
faudra donner une justifiation objective et raisonnable pour exclure | toepassing zijn, zal voor een principiële uitsluiting van « |
par principe certains ressortissants « non-résidents » d'Etats membres | niet-residente » onderdanen van lid-staten van de Europese Gemeenschap |
een objectieve en redelijke verantwoording gegeven moeten worden. Bij | |
de la Communauté européenne. Faute de connaître tous les éléments de | gebreke van volledige kennis van de feitelijke gegevens terzake, kan |
fait en l'espèce, le Conseil d'Etat ne peut se prononcer de manière | de Raad van State zich over deze kwestie niet met zekerheid |
certaine sur cette question et doit se limiter à formuler une réserve | uitspreken, en moet hij zich ertoe beperken op dit punt een voorbehoud |
sur ce point. Quoi qu'il en soit, l'exclusion par principe de « | te maken. Wat er ook van zij, de principiële uitsluiting van « |
non-résidents » de nationalité étrangère a en tout cas pour effet de | niet-residenten » van vreemde nationaliteit heeft in elk geval tot |
limiter les possibilités qu'ont les hôpitaux belges d'effectuer des | gevolg dat Belgische ziekenhuizen beperkt worden in hun mogelijkheden |
transplantations sur ces patients (12). Du point de vue du principe de | om transplantaties op zulke patiënten uit te voeren (12). Vanuit het |
proportionnalité, le Conseil d'Etat considère que l'exclusion de « | oogpunt van het evenredigheidsbeginsel is de Raad van State van |
non-résidents » peut se justifier, s'il en résultait une augmentation | oordeel dat de uitsluiting van « niet-residenten » verantwoord kan |
manifeste des chances de transplantation pour les patients dont la Belgique a la charge (13). Ne pouvant s'instruire de l'ensemble des éléments de fait, le Conseil d'Etat n'est toutefois pas en mesure de se prononcer de manière certaine sur ce point. En ce qui concerne le régime applicable aux « non-résidents », il faut observer enfin que le projet prévoit effectivement l'inscription sur la liste d'attente des étrangers qui sont les ressortissants d'un Etat participant au système international d'allocation d'organes par le même organisme d'allocation, ou d'un Etat qui a conclu un accord spécifique avec la Belgique. Il apparaît au Conseil d'Etat qu'en ce qui concerne le traitement préférentiel de la première catégorie d'étrangers du moins, une justification peut se trouver dans la | zijn, indien daardoor de kansen op een transplantatie voor de patiënten waarvoor België instaat, kennelijk zouden stijgen (13). Bij gebreke van inzicht in alle feitelijke gegevens, is het de Raad van State echter niet mogelijk om zich op dit punt met zekerheid uit te spreken. In verband met de regeling ten aanzien van de « niet-residenten » moet ten slotte nog opgemerkt worden dat het ontwerp wel voorziet in de opname op de wachtlijst van vreemdelingen die onderdaan zijn van een staat die deelneemt aan het internationaal systeem van toewijzing van organen door hetzelfde toewijzingsorganisme, of van een staat die met België een specifieke overeenkomst heeft gesloten. Het komt de Raad van State voor dat voor de preferentiële behandeling van de eerste categorie vreemdelingen alleszins een verantwoording gevonden kan |
solidarité qui est à la base de la participation à un système | worden in de solidariteit die aan de deelname aan een |
d'allocation commun (14). | gemeenschappelijk toewijzingssysteem ten grondslag ligt (14). |
La question de savoir s'il existe également une justification | Of er voor de tweede categorie vreemdelingen eveneens een redelijke |
raisonnable pour la seconde catégorie d'étrangers, dépend de la teneur | verantwoording bestaat, hangt af van de inhoud van de overeenkomst |
de l'accord conclu entre la Belgique et l'Etat concerné. Le seul fait | tussen België en de betrokken staat. Het enkele feit dat die |
que cet accord comporte un maximum du nombre annuel de | overeenkomst een maximum van het jaarlijks aantal transplantaties in |
transplantations en Belgique, paraît en soi insuffisant pour justifier | België zou inhouden, lijkt op zich niet voldoende om de preferentiële |
le traitement préférentiel. Faute de pouvoir cerner tous les éléments | behandeling te verantwoorden. Bij gebreke van inzicht in alle |
de fait pertinents, le Conseil d'Etat ne peut toutefois non plus se | relevante feitelijke gegevens, kan de Raad van State zich echter ook |
prononcer de manière certaine sur ce point. | op dit punt niet met zekerheid uitspreken. |
5.3.2. Il est également fait une distinction entre Belges et étrangers | 5.3.2. Ook in verband met de « residenten » wordt een onderscheid |
en ce qui concerne les « résidents ». Alors que les Belges ont | gemaakt tussen Belgen en vreemdelingen. Waar de Belgen zonder meer het |
automatiquement le droit de figurer sur la liste d'attente, il n'en va | recht hebben om op de wachtlijst te staan, geldt dit voor |
de même pour les étrangers - qui n'appartiennent pas à l'une des | vreemdelingen - die niet behoren tot één van de hiervóór genoemde |
catégories précitées qui bénéficient d'un traitement préférentiel - | categorieën waarvoor in een voorkeursbehandeling voorzien wordt - |
que dans la mesure où ils « sont domiciliés en Belgique depuis cinq | slechts voor zover zij « sinds vijf jaar hun vaste woonplaats in |
ans et sont affiliés depuis lors auprès d'une mutuelle belge ». | België hebben, alsmede sindsdien aangesloten zijn bij een Belgisch ziekenfonds ». |
Selon l'article 191 de la Constitution, tout étranger qui se trouve | Naar luid van artikel 191 van de Grondwet geniet iedere vreemdeling |
sur le territoire de la Belgique jouit de la protection accordée aux | die zich op het grondgebied van België bevindt, de bescherming |
personnes (belges) et aux biens (de citoyens belges), sauf les | verleend aan (Belgische) personen en goederen (van Belgen), behoudens |
exceptions établies par la loi. Il résulte de cette disposition qu'une | de bij de wet gestelde uitzonderingen. Uit die bepaling vloeit voort |
différence de traitement qui défavorise un étranger ne peut être | dat een verschil in behandeling waardoor een vreemdeling benadeeld |
établie que par le légis-lateur (15). Par conséquent, l'arrêté en | wordt, enkel door de wetgever kan worden ingesteld (15). Het ontworpen |
projet ne dispose pas du fondement légal requis par la Constitution | besluit mist derhalve de grondwettelijk vereiste rechtsgrond om het |
bedoelde verschil in behandeling op te leggen. | |
pour imposer la différence de traitement envisagée. | Subsidiair wenst de Raad van State nog op te merken dat de wetgever, |
Subsidiairement, le Conseil d'Etat s'autorise à observer, en outre, | bij het invoeren van een verschil in behandeling tussen Belgen en |
que lorsqu'il établit une différence de traitement entre Belges et | vreemdelingen, zelf de beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie |
étrangers, le législateur même doit respecter les principes d'égalité | |
et de non-discrimination (articles 10 et 11 de la Constitution) (16). | moet eerbiedigen (artikelen 10 en 11 van de Grondwet) (16). Daarbij |
A cet égard, il y a lieu de tenir compte de ce que seules des | moet ermee rekening gehouden worden dat enkel zeer sterke overwegingen |
considérations très fortes peuvent conduire à conclure qu'une | tot de conclusie kunnen leiden dat een verschil in behandeling, |
différence de traitement exclusivement fondée sur la nationalité soit | uitsluitend gesteund op de nationaliteit, verenigbaar is met die |
compatible avec ces principes (17). | beginselen (17). |
6. L'article 7, § 3, du projet fixe les critères dont l'organisme | 6. Artikel 7, § 3, van het ontwerp bepaalt de criteria waarmee het |
d'allocation doit tenir compte dans l'allocation d'organes. | toewijzingsorganisme bij de toewijzing van organen rekening moet |
6.1. Selon le fonctionnaire délégué, ces critères ne sont pas absolus, | houden. 6.1. Volgens de gemachtigde ambtenaar zijn die criteria niet absoluut, |
mais ils ne font que traduire des objectifs qui doivent être | doch drukken zij slechts objectieven uit, welke redelijkerwijze |
raisonnablement poursuivis. Cette intention est exprimée dans le | nagestreefd moeten worden. Die bedoeling wordt in het ontwerp tot |
projet par la disposition selon laquelle l'organisme d'allocation ne | uitdrukking gebracht door de bepaling dat het toewijzingsorganisme |
fait que « (tenir) compte » des critères. | (slechts) « rekening houdt » met de criteria. |
Suivant cette interprétation, le caractère normatif de la réglementation en projet est incertain. Si le gouvernement considère que les critères d'allocation doivent être consignés dans un texte juridique (18). La réglementation doit être élaborée de manière à être obligatoire pour les personnes et établissements qui y sont soumis. Cela suppose que des critères précis soient définis et que le poids relatif de chacun d'entre eux soit indiqué. Le projet ne répond pas à cette exigence. Même si l'application des critères n'est regardée que comme une condition permettant à un organisme d'allocation d'être agréé, il faudrait quand bien même préciser davantage le système des critères à retenir. A cet égard, la question se pose également de savoir s'il n'y a pas lieu de prévoir des systèmes différents pour les divers organes (reins, coeur, foie,...). 6.2. L'application des critères a pour effet que la préférence est | Aldus geïnterpreteerd, staat het normatief karakter van de ontworpen regeling niet vast. Indien de regering van oordeel is dat de toewijzingscriteria in een juridische tekst vastgesteld moeten worden (18), dan dient de regeling zo uitgewerkt te worden dat zij voor de eraan onderworpen personen en instellingen bindend is. Dit veronderstelt precieze criteria, waarbij ook het relatief gewicht van elk criterium aangegeven wordt. Het ontwerp beantwoordt niet aan dit vereiste. Zelfs al wordt het toepassen van de criteria enkel omschreven als een voorwaarde om als toewijzingsorganisme erkend te worden, dan nog zou het systeem van de te hanteren criteria nader uitgewerkt moeten worden. Daarbij rijst ook de vraag of niet in verschillende systemen voor de verschillende organen (nieren, hart, lever, ...) voorzien moet worden. 6.2. De toepassing van de criteria heeft tot gevolg dat één patiënt |
donnée à un patient déterminé par rapport à tous les autres. Il se | verkozen wordt boven alle andere. Er wordt dus een verschil in |
crée donc une différence de traitement. Pour que les critères soient | behandeling gecreëerd. Opdat de criteria met de beginselen van |
compatibles avec les principes d'égalité et de non-discrimination, ils | gelijkheid en niet-discriminatie verenigbaar zouden zijn, dienen zij |
doivent être pertinents. | relevant te zijn. |
Pour ce qui est de l'allocation d'organes, les critères médicaux | In het kader van de toewijzing van organen, lijken de medische |
désignés à l'article 7, § 3, 1° et 2°, paraissent pertinents. | criteria bedoeld in artikel 7, § 3, 1° en 2°, relevant te zijn. |
Dans le cadre d'un accord de collaboration basé sur la solidarité | Binnen een op internationale solidariteit steunend |
internationale entre centres de transplantation, l'équilibre entre le | samen-werkingsverband tussen transplantatiecentra, kan ook het |
nombre d'organes prélevés et alloués pour l'ensemble des centres | evenwicht tussen het aantal weggenomen en toegewezen organen voor het |
belges (« équilibre national ») (article 7, § 3, 3°) peut être | geheel van de Belgische centra (« nationale balans ») (artikel 7, § 3, |
considéré comme un critère pertinent. | 3°) als een relevant criterium beschouwd worden. |
Il est plus difficile de justifier les équilibres par centre visés à | Moeilijker te verantwoorden zijn de centrumbalansen bedoeld in artikel |
l'article 7, § 3, 3° et 4°, c'est-à-dire le rapport, par centre, entre | 7, § 3, 3° en 4°, d.i. de verhouding, per centrum, tussen het aantal |
le nombre d'organes prélevés et le nombre d'organes alloués, et entre | weggenomen en het aantal toegewezen organen, en tussen het aantal |
le nombre d'organes prélevés et le nombre de candidats receveurs. La doctrine relève qu'un système de répartition axé sur un bilan par centre ne conduit pas à une répartition équitable d'organes rares, ne contribue pas à la solidarité, est invoqué abusivement à l'appui des intérêts des patients, sert plutôt l'aide aux patients que les patients eux-mêmes, et qu'au besoin la motivation et la collaboration (des centres) doivent être stimulées d'une manière différente (19). Compte tenu de ces observations, qui semblent pertinentes, le Conseil d'Etat se doit dès lors de formuler une réserve à propos des critères considérés. Le dernier critère se rapporte à la distance entre le donneur et le | weggenomen organen en het aantal kandidaat-ontvangers. In de rechtsleer is opgemerkt « dat een op centrumbalans georiënteerd verdelingssysteem niet leidt tot rechtvaardige verdeling van schaarse organen, geen bijdrage vormt aan solidariteit, ten onrechte wordt ingebracht ter ondersteuning van patiëntenbelangen, veeleer het perspectief van de hulpverlening (dan dat van de patiënten) dient, en dat motivatie en medewerking (van de centra) zo nodig op andere wijze gestimuleerd moeten worden » (19). Gelet op die opmerkingen, die pertinent voorkomen, moet de Raad van State bij de bedoelde criteria dan ook een voorbehoud maken. Het laatste criterium heeft betrekking op de afstand tussen de donor |
centre de transplantation où est inscrit le candidat receveur (article | en het transplantatiecentrum waar de kandidaat-ontvanger is |
7, § 3, 5°). | inge-schreven (artikel 7, § 3, 5°). |
Dans la mesure où ce critère peut être mis en relation avec des motifs | Voor zover dit criterium met medische motieven in verband gebracht kan |
médicaux, il paraît pertinent. | worden, lijkt het relevant te zijn. |
7. Le projet doit être vérifié en ce qui concerne la concordance entre | 7. Het ontwerp dient te worden nagezien wat betreft de overeenstemming |
les textes français et néerlandais. A titre d'exemple, les | tussen de Nederlandse en de Franse tekst. Bij wijze van voorbeeld |
discordances suivantes sont à signaler : | wordt op de volgende discrepanties gewezen : |
- article 1er, § 3, alinéa 1er : « fonction »/« instantie »; | - artikel 1, § 3, eerste lid : « instantie »/« fonction »; |
- article 1er, § 3, alinéa 2 : « coordonnent »/« organiseert »; | - artikel 1, § 3, tweede lid : « organiseert »/« coordonnent »; |
- article 2, § 2, 1° : « équipes de soins »/« verpleegequipes »; | - artikel 2, § 2, 1° : « verpleegequipes »/« équipes de soins »; |
- article 2, § 2, 3° :« contribuer à assurer »/ « waarborgen ». | - artikel 2, § 2, 3° : « waarborgen »/« contribuer à assurer ». |
D'une manière plus générale, le projet peut être amélioré quant à | Meer in het algemeen kan het ontwerp verbeterd worden op het vlak van |
l'uniformité de la terminologie. A titre d'exemple, on notera les | de eenvormigheid van de terminologie. Bij wijze van voorbeeld wordt op |
différences suivantes : | de volgende verschillen gewezen : |
- « centre de transplantation d'organes »/« centrum voor | - « centrum voor orgaan transplantatie »/« centre de transplantation |
orgaan-transplantatie »; « centre de transplantation »/« | d'organes »;« transplantatiecentrum »/« centre de transplantation »; « |
(Belgische) centra voor het wegnemen en transplanteren van organen »/« | |
transplantatiecentrum »; « centres (belges) de prélèvement et de | centres (belges) de prélèvement et de transplantation »; « Belgische |
transplantation »/« (Belgische) centra voor het wegnemen en | |
transplanteren van organen »; « centres de transplantation belges »/« | transplantatiecentra »/« centres de transplantation belges »; « |
Belgische transplantatiecentra »; « centre »/« centrum »; « centre de | centrum »/« centre »; « erkend transplantatiecentrum »/« centre de |
transplantation agréé »/« erkend transplantatiecentrum »; | transplantation agréé »; |
- « Conseil belge de la transplantation (d'organes) »/« Belgische | - « Belgische transplantatieraad »/« Conseil belge de la |
transplantatieraad »; « conseil de la transplantation »/« | transplantation (d'organes) »; « transplantatieraad »/« conseil de la |
transplantatieraad »;« Conseil national »/« Nationale Raad »; | transplantation »; « Nationale Raad »/« Conseil national »; |
- « organisme d'allocation des organes »/« toewijnzingsorganisme van | - « toewijzingsorganisme van organen »/« organisme d'allocation des |
organen »; « organisme d'allocation »/« toewijzingsorganisme ». | organes »; « toewijzingsorganisme »/« organisme d'allocation ». |
Examen du texte (20) | Onderzoek van de tekst (20) |
Intitulé | Opschrift |
La teneur du projet est plus étendue que l'intitulé ne permet de le | De inhoud van het ontwerp is ruimer dan het opschrift laat vermoeden. |
présumer. Il conviendrait d'y adapter l'intitulé. | Men passe het opschrift aan de inhoud aan. |
Préambule | Aanhef |
Il y aurait lieu de rédiger le premier alinéa du préambule comme suit : | Men redigere het eerste lid van de aanhef als volgt : |
« Vu la loi du 13 juin 1986 sur le prélèvement et la transplantation | « Gelet op de wet van 13 juni 1986 betreffende het wegnemen en |
d'organes, notamment l'article 1er, § 3; ». | transplanteren van organen, inzonderheid op artikel 1, § 3; ». |
Article 1er | Artikel 1 |
1. Il conviendrait de remplacer la division en paragraphes par une | 1. Men vervange de indeling in paragrafen door een indeling in 1°, 2°, |
division en 1°, 2°, 3°,.... | 3°, ... . |
2. Le paragraphe 1er comporte une énumération d'un nombre d'organes | 2. Paragraaf 1 bevat een opsomming van een aantal organen die voor |
entrant en ligne de compte pour les transplantations. | transplantatie in aanmerking komen. |
La loi du 13 juin 1986 ne comporte pas une pareille énumération, dès | De wet van 13 juni 1986 bevat geen dergelijke opsomming, omdat de |
lors que le législateur est parti de l'hypothèse que pareille | wetgever ervan uitging dat zulke opsomming na korte tijd |
énumération pourrait être rapidement dépassée (21). Si ce motif est | voorbijgestreefd kon zijn (21). Indien die reden nog steeds geldig is, |
toujours valable, il serait préférable d'omettre également | zou de opsomming best ook uit het ontwerp weggelaten worden. |
l'énumération du projet. | |
3. Dans le texte néerlandais du paragraphe 2, on écrira « weg te nemen | 3. In de Nederlandse tekst van paragraaf 2 schrijve men « weg te nemen |
» au lieu de « te preleveren ». | » in plaats van « te preleveren« . |
4. Les définitions figurant aux paragraphes 3 à 7 comportent des | 4. De definities in de paragrafen 3 tot 7 bevatten normatieve regels, |
règles normatives, dont certaines sont répétées dans la suite du | waarvan sommige verder in het ontwerp worden herhaald. Soms zijn de in |
projet. Parfois, les règles inscrites dans les dispositions suivantes | latere bepalingen vervatte regels niet helemaal gelijkluidend met die |
ne sont pas entièrement identiques à celles de l'article 1er (22). | van artikel 1 (22). |
Des dispositions normatives ne sont pas à leur place dans un article | Normatieve bepalingen horen niet thuis in een voorafgaand artikel met |
préliminaire qui comporte des définitions. Les définitions qui | definities. De definities in artikel 1 dienen beperkt te worden tot |
figurent à l'article 1er doivent se limiter à des éléments non | niet-normatieve elementen. |
normatifs. Il apparaît au demeurant au Conseil d'Etat que les paragraphes 4 et 5 | Het komt de Raad van State overigens voor dat de paragrafen 4 en 5 |
peuvent simplement être omis. La portée des expressions « équipe de | eenvoudig weggelaten kunnen worden. Uit de tekst van de overige |
coordination » et « Conseil belge de la transplantation » ressort | bepalingen van het ontwerp blijkt voldoende wat met de termen « |
suffisamment du texte des autres dispositions du projet. | coördinatieteam » en « Belgische Transplantatieraad » wordt bedoeld. |
Article 3 | Artikel 3 |
1. Compte tenu de la teneur du paragraphe 3 (nomination par le Roi), | 1. Gelet op hetgeen bepaald is in paragraaf 3 (benoeming door de |
on écrira chaque fois au paragraphe 2, 1° à 3°, « proposé(s) par » au | Koning), schrijve men in paragraaf 2, 1° tot 3°, telkens « |
lieu de « désigné(s) par ». | voorgedragen door » in plaats van « aangewezen door ». |
De cette manière, ces dernières dispositions concorderaient d'ailleurs | Aldus zouden die laatste bepalingen op dit punt trouwens |
sur ce point avec le paragraphe 2, 4° et 5°. | overeenstemmen met paragraaf 2, 4° en 5°. |
2. Au paragraphe 2, 3° et 6°, il conviendrait de remplacer les mots « | 2. In paragraaf 2, 3° en 6°, vervange men de woorden « Minister van |
Ministre de la Santé publique » par les mots « Ministre qui a la santé | Volksgezondheid » door « Minister die de volksgezondheid in zijn |
publique dans ses attributions ». | bevoegdheid heeft ». |
3. Par souci de clarté, il serait préférable de remplacer, au | 3. In paragraaf 2, 4°, zou het woord « verzekeringsinstellingen » |
paragraphe 2, 4°, l'expression « organismes assureurs » par le mot « | duidelijkheidshalve beter vervangen worden door « ziekenfondsen » of « |
mutualités » ou l'expression « unions nationales de mutualités ». | landsbonden van ziekenfondsen ». |
4. Au paragraphe 2, 5°, on écrira « Comité consultatif de bioéthique | 4. In paragraaf 2, 5°, schrijve men « Raadgevend Comité voor |
». | Bio-ethiek ». |
5. Selon le paragraphe 2, 6° (première occurrence), un médecin | 5. Volgens paragraaf 2, 6° (eerste maal), wordt een geneesheer, |
fonctionnaire de l'INAMI (lire : l'Institut national d'assurance maladie-invalidité) est désigné par le Ministre des Affaires sociales (lire : le Ministre qui a les affaires sociales dans ses attributions) en qualité de membre du Conseil de la transplantation. L'Institut national est un établissement doté d'une personnalité juridique propre et d'un statut légal spécifique. Le ministre ne peut dès lors désigner un fonctionnaire de cet établissement pour faire partie d'un organe consultatif. Afin de remédier à cette objection, il pourrait être précisé que le fonctionnaire est proposé par l'Institut national et nommé par le Roi. | ambtenaar bij het RIZIV (lees : Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeits-verzekering), aangewezen door de Minister van Sociale Zaken (lees : Minister die de sociale zaken in zijn bevoegdheid heeft) als lid van de Transplantatieraad. Het Rijksinstituut is een instelling met eigen rechtspersoonlijkheid en met een eigen wettelijk statuut. De minister kan dan ook niet een ambtenaar van die instelling aanwijzen om deel uit te maken van een adviesorgaan. Om dit bezwaar op te vangen, zou bepaald kunnen worden dat de ambtenaar wordt voorgedragen door het Rijksinstituut, en door de Koning wordt benoemd. |
Article 4 | Artikel 4 |
1. Il conviendrait de remplacer la division en paragraphes par une | 1. Men vervange de indeling in paragrafen door een indeling in 1°, 2°, |
division en 1°, 2°, 3°, ..., subdivisée ensuite, s'il y a lieu, en a), | 3°, ..., waar nodig verder onderverdeeld in a), b) en c). |
b) et c). 2. Selon le fonctionnaire délégué, les « modalités pratiques | 2. Volgens de gemachtigde ambtenaar worden in paragraaf 3 met « de |
d'allocation des organes » recouvrent, au paragraphe 3, les règles | praktische modaliteiten van het toewijzen van organen » de |
toewijzingsregels bedoeld, die bij koninklijk besluit bepaald worden | |
d'allocation fixées par arrêté royal (voir l'article 7, §§ 1er et 3, | (zie artikel 7, §§ 1 en 3, van het ontwerp). Paragraaf 3 zou in die |
du projet). Il faudrait préciser le paragraphe 3 dans ce sens. | zin gepreciseerd moeten worden. |
Article 5 | Artikel 5 |
Selon le fonctionnaire délégué, cet article concerne uniquement les | Volgens de gemachtigde ambtenaar heeft dit artikel enkel betrekking op |
avis visés à l'article 4, §§ 4 et 5 (agrément des centres de | de adviezen bedoeld in artikel 4, §§ 4 en 5 (erkenning van de |
transplantation et de l'organisme d'allocation). L'article devrait | transplantatiecentra en van het toewijzingsorganisme). Het artikel zou |
être précisé dans ce sens. | in die zin gepreciseerd moeten worden. |
Article 7 | Artikel 7 |
1. Selon la phrase introductive de cet article, toutes les | 1. Volgens de inleidende zin van dit artikel zouden alle bepalingen |
dispositions de cet article comporteraient des règles d'allocation. | van dit artikel toewijzingsregels bevatten. Dit blijkt echter niet het |
Tel ne s'avère toutefois pas être le cas du paragraphe 2. L'article | geval te zijn met paragraaf 2. Het artikel dient derhalve anders |
doit dès lors être structuré autrement. | gestructureerd te worden. |
2. En ce qui concerne la liste d'attente pour la transplantation | 2. Wat de wachtlijst voor de transplantatie van nieren betreft, |
rénale, visée au paragraphe 1er, l'on voudra bien se reporter à l'observation générale 5. | bedoeld in paragraaf 1, wordt verwezen naar de algemene opmerking 5. |
3. En ce qui concerne les critères d'allocation, visés au paragraphe | 3. Wat de toewijzingscriteria betreft, bedoeld in paragraaf 3, wordt |
3, l'on voudra bien se reporter à l'observation générale 6. | verwezen naar de algemene opmerking 6. |
Chapitre V | Hoofdstuk V |
Ce chapitre comporte des dispositions de natures diverses : l'article | Dit hoofdstuk bevat bepalingen van uiteenlopende aard : artikel 8 |
8 fixe des règles de base, l'article 9 concerne le contrôle, l'article | bevat basisregels, artikel 9 betreft het toezicht, artikel 10 (eerste |
10 (première occurrence) a trait au Conseil belge de la | |
transplantation (voir chapitre III), et les articles 10 (deuxième | maal) betreft de Belgische Transplantatieraad (zie hoofdstuk III), en |
occurrence) et 11 comportent les dispositions finales. Selon le | de artikelen 10 (tweede maal) en 11 bevatten slotbepalingen. Een |
fonctionnaire délégué, un nombre de ces dispositions peuvent être | aantal van die bepalingen kunnen volgens de gemachtigde ambtenaar |
omises (voir les observations relatives aux articles correspondants). | weggelaten worden (zie de opmerkingen bij de desbetreffende artikelen). |
Il y aurait lieu d'opérer une division plus adéquate et d'utiliser des | Men make een meer gepaste indeling, met geëigende opschriften. |
intitulés appropriés. | |
Article 8 | Artikel 8 |
1. Le paragraphe 2 prévoit que le prélèvement et la transplantation de | 1. Paragraaf 2 bepaalt dat het wegnemen en de transplantatie van |
reins doivent se dérouler dans le même centre. | nieren in hetzelfde centrum moeten geschieden. |
Selon le fonctionnaire délégué, cette disposition a pour objet de | Volgens de gemachtigde ambtenaar heeft die bepaling tot doel de |
permettre au médecin de vérifier si le donneur vivant agit volon- | geneesheer in staat te stellen te verifiëren of de levende donor |
tairement et bénévolement. | vrijwillig en onbezoldigd optreedt. |
La vérification des conditions légales régissant le prélèvement | De verificatie van de wettelijke voorwaarden voor de wegneming van |
d'organes est confiée, par l'article 9 de la loi du 13 juin 1986, au | organen wordt bij artikel 9 van de wet van 13 juni 1986 opgedragen aan |
médecin qui effectue le prélèvement. Il n'appartient pas au Roi | de geneesheer die de wegneming verricht. Het staat niet aan de Koning |
d'imposer une obligation similaire au médecin qui effectue la | om een soortgelijke verplichting op te leggen aan de geneesheer die de |
transplantation (voir l'observation générale 1). | transplantatie verricht (zie algemene opmerking 1). |
Compte tenu de ce qui précède, il y a apparemment lieu de conclure que | In het licht van het voorgaande lijkt de conclusie te moeten zijn dat |
le paragraphe 2 doit être omis du projet : cette disposition est | paragraaf 2 uit het ontwerp weggelaten moet worden : deels is die |
partiellement superflue et partiellement dénuée de fondement légal. | bepaling overbodig, deels mist ze rechtsgrond. |
2. Au paragraphe 3, il faut, selon le fonctionnaire délégué, remplacer | 2. In paragraaf 3 moet volgens de gemachtigde ambtenaar het woord « |
l'expression « l'équipe de transplantation » par l'expression « le centre de transplantation ». | transplantatieteam » vervangen worden door « transplantatiecentrum ». |
Article 9 | Artikel 9 |
1. La règle énoncée à l'alinéa 1er constitue une redite, en ce qui | 1. Het bepaalde in het eerste lid vormt een herhaling, wat de organen |
concerne les organes, de l'arrêté royal du 30 octobre 1986 portant | betreft, van het koninklijk besluit van 30 oktober 1986 houdende |
désignation des médecins-fonctionnaires chargés du contrôle de | aanwijzing van de geneesheren-ambtenaren belast met de controle op de |
l'application de la loi du 13 juin 1986 sur le prélèvement et la | toepassing van de wet van 13 juni 1986 betreffende het wegnemen en |
transplantation d'organes et des arrêtés pris en exécution de | transplanteren van organen, en de besluiten tot uitvoering ervan. |
celle-ci. L'arrêté royal précité est cependant doté d'un champ | Genoemd koninklijk besluit heeft wel een ruimer toepassingsgebied, |
d'application plus étendu, dès lors qu'il concerne également les | omdat het ook op weefsels betrekking heeft. |
tissus. Le fonctionnaire délégué a précisé que la préférence va au maintien de | De gemachtigde ambtenaar heeft verklaard dat de voorkeur gaat naar het |
l'arrêté royal du 30 octobre 1986. Dans ce cas, l'article 9, alinéa 1er, | behoud van het koninklijk besluit van 30 oktober 1986. In dat geval |
du projet doit être supprimé. | dient artikel 9, eerste lid, van het ontwerp te worden geschrapt. |
2. Selon l'alinéa 2, les membres du Conseil belge de la | 2. Volgens het tweede lid moeten de leden van de Belgische |
transplantation doivent informer les secrétaires des commissions | Transplantatieraad de secretarissen van de provinciale geneeskundige |
médicales provin-ciales de tout manquement dont ils ont connaissance. | commissies inlichten over de overtredingen waarvan zij kennis hebben. |
L'article 16, alinéa 1er, de la loi du 13 juin 1986 dispose, il est | Artikel 16, eerste lid, van de wet van 13 juni 1986 bepaalt weliswaar |
vrai, que le Roi peut désigner les médecins-fonctionnaires qui sont | dat de Koning de geneesheren-ambtenaren kan aanwijzen, die belast zijn |
chargés de contrôler l'application de la loi et des arrêtés pris en | met de controle op de toepassing van de wet en van de besluiten tot |
exécution de celle-ci. Cette disposition ne peut toutefois fournir un | uitvoering ervan. Die bepaling kan echter niet als rechtsgrond dienen |
fondement légal à l'article 9, alinéa 2, du projet, dès lors que les | voor artikel 9, tweede lid, van het ontwerp, omdat de leden van de |
membres du Conseil belge de la transplantation ne sont pas tous des médecins-fonctionnaires. | Belgische Transplantatieraad niet allemaal geneesheer-ambtenaar zijn. |
Ne trouvant pas non plus de fondement légal dans une autre disposition | Nu evenmin rechtsgrond gevonden kan worden in een andere wetsbepaling, |
législative, l'article 9, alinéa 2, doit être omis du projet. | dient artikel 9, tweede lid, uit het ontwerp weggelaten te worden. |
Article 10 (deuxième occurrence) | Artikel 10 (tweede maal) |
Selon le fonctionnaire délégué, aucun motif particulier ne justifie de | Volgens de gemachtigde ambtenaar is er geen bijzondere reden om af te |
déroger à la règle d'usage concernant l'entrée en vigueur des arrêtés | wijken van de gewone regel inzake de inwerkingtreding van koninklijke |
royaux. | besluiten. |
Par conséquent, cet article peut être omis. | Dit artikel kan bijgevolg weggelaten worden. |
La chambre était composée de : | De kamer was samengesteld uit : |
MM. : | De heren : |
W. Deroover, président de chambre, | W. Deroover, kamervoorzitter, |
Lemmens; | P. Lemmens; |
L. Hellin, conseillers d'Etat, | L. Hellin, staatsraden, |
A. Alen; | A. Alen; |
H. Cousy, assesseurs de la section de législation, | H. Cousy, assessoren van de afdeling wetgeving, |
Mme F. Lievens, greffier. | Mevr. F. Lievens, griffier, |
La concordance entre la version néerlandaise et la version française a | De overeenstemming tussen de Nederlandse en de Franse tekst werd |
été vérifiée sous le contrôle de M. P. Lemmens. | nagezien onder toezicht van de H. P. Lemmens. |
Le rapport a été présenté par Mme R. Thielemans, auditeur. La note du | Het verslag werd uitgebracht door Mevr. R. Thielemans, auditeur. De |
Bureau de coordination a été rédigée et exposée par M. E. Vanherck, référendaire. | nota van het Coördinatiebureau werd opgesteld en toegelicht door de H. E. Vanherck, referendaris. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Lievens. | F. Lievens. |
Le président, | De voorzitter, |
W. Deroover. | W. Deroover. |
Notes de l'acte n° 98/22259. | Nota's van de akte nr. 98/22259 : |
(1) Voir, en ce qui concerne les tissus, l'arrêté royal du 15 avril | (1) Zie, m.b.t. weefsels, het koninklijk besluit van 15 april 1988 |
1988 relatif aux banques de tissus et du prélèvement, de la | betreffende de weefselbanken en het wegnemen, bewaren, bereiden, |
conservation, de la préparation, de l'importation, du transport, de la | invoeren, vervoeren, distribueren en afleveren van weefsels. |
distribution et de ladélivrance de tissus. | |
(2) C'est volontairement que le législateur a estimé qu'il ne fallait | (2) De wetgever heeft het bewust niet nodig geacht specifieke normen |
pas imposer des normes spécifiques aux services hospitaliers | voor de betrokken ziekenhuisdiensten op te leggen. Dergelijke normen |
concernés. Pareilles normes peuvent être imposées dans le cadre de la | kunnen opgelegd worden in het kader van de wet op de ziekenhuizen |
loi sur les hôpitaux (exposé des motifs, Doc. Parl., Sénat, 1984-85, | (memorie van toelichting, Parl. St., Senaat, 1984-85, nr. 832-1, p. 6; |
n° 832-1, p. 6; rapport, Doc. Parl., Sénat, 1984-85, n° 832-2, pp. 10-11). | verslag, Parl. St., Senaat, 1984-85, nr. 832-2, pp. 10-11). |
(3) H. Nys, « Geneeskunde. Recht en medisch handelen », A.P.R., | (3) H. Nys, « Geneeskunde. Recht en medisch handelen, A.P.R. », |
Bruxelles, 1991, p. 369, n° 858. | Brussel, 1991, p. 369, nr. 858; |
(4) Dans la mesure où le projet part du principe qu'une | (4) In zoverre het ontwerp ervan uitgaat dat een transplantatie enkel |
transplantation nepeut être effectuée que dans un centre de | |
transplantation agréé, il ajoute de surcroît une condition à la règle | in een erkend transplantatiecentrum mag gebeuren, voegt het bovendien |
énoncée à l'article 3 de la loi. | een voorwaarde toe aan hetgeen bepaald is in artikel 3 van de wet. |
(5) Les auteurs du projet devront se demander si, avec une définition | (5) De stellers van het ontwerp zullen zich moeten afvragen of het, |
restreinte des missions, il est encore bien utile de prévoir un | met een beperkte taakomschrijving, nog wel nodig is in een stelsel van |
système d'agrément des centres de transplantation. | erkenning van transplantatiecriteria te voorzien. |
(6) Voir, dans ce sens, l'article 3 de la Convention européenne sur | (6) Zie in die zin artikel 3 van het Europees Verdrag over de Rechten |
les droits de l'homme et la biomédecine, dont la signature aura lieu à | van de Mens en de Biogeneeskunde, waarvan de ondertekening zal |
Oviedo le 4 avril 1997. | plaatsvinden te Oviedo op 4 april 1997. |
(7) H.J.J. Leenen, « Gezondheidszorg en recht », Alphen-aan-de-Rijn, | (7) H.J.J. Leenen, Gezondheidszorg en recht, Alphen-aan-de-Rijn, 1981, |
1981, 107. | 107. |
(8) Consulter A. Hendriks, « Discriminatie in de gezondheidszorg : een | (8) Rdpl. A. Hendriks, « Discriminatie in de gezondheidszorg : een |
reële zorg ? », Tijdschrift voor Gezondheidsrecht (Pays-Bas), 1993, | reële zorg ? », Tijdschrift voor Gezondheidsrecht (Nederland), 1993, |
256-270. | 256-270. |
(9) Cour d'arbitrage, 29 juin 1994, n° 51/94, considérant B.5.5. | (9) Arbitragehof, 29 juni 1994, nr. 51/94, overw. B. |
(10) La question est particulièrement pertinente, dès lors qu'il | (10) De vraag heeft een bijzondere relevantie, omdat blijkt dat de |
apparaît que la plupart des « non-résidents » qui figurent sur une | meeste « non-residenten » die in België op een wachtlijst staan, uit |
liste d'attente en Belgique sont originaires d'Italie (P. Michielsen, | Italië afkomstig zijn (P. Michielsen, « Unlimited admission of |
« Unlimited admission of patients to the waiting list for | patients to the waiting list for transplantation », in Organ |
transplantation », dans « Organ replacement therapy : ethics, justice, | replacement therapy : ethics, justice, commerce, (W. Land en J.B. |
commerce », (W. Land et J.B. Dossetor, éditeurs), Berlin, 1991, (364), | Dossetor, editors), Berlin, 1991, (364), 365). |
365). (11) Voir à ce propos les considérations nuancées de H.D.C. Roscam | (11) Zie hierover de genuanceerde beschouwingen van H.D.C. Roscam |
Abbing, « Organ and tissue transplantation : a subject of European | Abbing, Organ and tissue transplantation : a subject of European |
concern, Study report », 1994, 11-12 et 24-25; même auteur, « Wet op | concern, Study report, 1994, 11-12 en 24-25; dezelfde, « Wet op de |
de orgaandonatie : rechtvaardige verdeling van geschikte organen in | orgaandonatie : rechtvaardige verdeling van geschikte organen in |
Europees perspectief », Tijdschrift voor Gezondheidsrecht (Pays-Bas), | Europees perspectief », Tijdschrift voor Gezondheidsrecht (Nederland), |
1996, (380), 386-387. | 1996, (380), 386-387. |
(12) Il ressort des données dont dispose le Conseil d'Etat qu'un | (12) Uit de gegevens waarover de Raad van State beschikt, blijkt dat |
nombre important de « non-résidents » figurent notamment sur la liste | met name twee grote Brusselse ziekenhuizen een groot aantal « |
d'attente de deux grands hôpitaux bruxellois. | niet-residenten » op de wachtlijst hebben staan. |
(13) Les patients souffrant d'une affection rénale qui ne bénéficient | (13) Nierpatiënten die niet getransplanteerd worden, kunnen verder |
pas d'une transplantation, peuvent rester sous dialyse (P. Michielsen, | |
o.c., l.c.). De ce fait, la question a également des conséquences dans | geholpen worden via dialyse Michielsen, o.c., l.c.). De kwestie heeft |
le domaine de la sécurité sociale. | daardoor ook gevolgen op het vlak van de sociale zekerheid. |
(14) L'interdiction n'est pas faite à un Etat de consentir un | (14) Het is een staat niet verboden om een voorkeursbehandeling toe te |
traitement préférentiel aux ressortissants d'Etats avec lesquels il | kennen aan onderdanen van staten met dewelke hij een specifieke |
fait partie d'un ordre juridique spécifique (C.E.D.H., 18 février | rechtsorde vormt (E.H.R.M., 18 februari 1991, Moustaquim, Publ. Cour, |
1991, Moustaquim, Publ. Cour, série A, vol. 193, p. 20, § 49; | reeks A, vol. 193, p. 20, § 49; E.H.R.M., 7 augustus 1996, C./België, |
C.E.D.H., 7 août 1996, C./Belgique, § 38, à paraître dans Rec., 1996). | § 38, te verschijnen in Rec., 1996). |
(15) Cour d'arbitrage, 14 juillet 1994, n° 61/94, considérant B.2; | (15) Arbitragehof, 14 juli 1994, nr. 61/94, over. B.2; Arbitragehof, 9 |
Cour d'arbitrage, 9 janvier 1996, n° 4/96, considérant B.3. | januari 1996, nr. 4/96, overw. B.3. |
(16) Voir les arrêts de la Cour d'arbitrage cités dans la note | (16) Zie de in de vorige noot geciteerde arresten van het |
précédente. | Arbitragehof. |
(17) C.E.D.H., 16 septembre 1996, Gaygusuz, § 42, à paraître dans | (17) E.H.R.M., 16 september 1996, Gaygusuz, § 42, te verschijnen in |
Rec., 1996. | Rec., 1996. |
(18) Eu égard à l'importance de la procédure d'allocation pour les | (18) Gelet op het belang van de allocatieprocedure voor de betrokken |
patients concernés, une transparence se justifie sans nul doute en | patiënten, is een transparantie terzake zeker verantwoord. |
cette matière. | |
(19) H.D.C. Roscam Abbing, « Wet op de orgaandonatie : rechtvaardige | (19) H.D.C. Roscam Abbing, « Wet op de orgaandonatie : rechtvaardige |
verdeling van geschikte organen in Europees perspectief », Tijdschrift | verdeling van geschikte organen in Europees perspectief », Tijdschrift |
voor Gezondheidsrecht (Pays-Bas), 1996, (380), 385. | voor Gezondheidsrecht (Nederland), 1996, (380), 385. |
(20) Ne sont analysées que les dispositions qui peuvent également être | (20) Er wordt enkel ingegaan op bepalingen die ook na een aanpassing |
maintenues après une adaptation du texte conformément à l'observation | van de tekst overeenkomstig de algemene opmerking 1 behouden kunnen |
générale 1. | blijven. |
(21) Exposé des motifs, Doc. Parl., Sénat, 1984-85, n° 832-1, p. 4. | (21) Memorie van toelichting, Parl. St., Senaat, 1984-85, nr. 832-1, p. 4. |
(22) Tel est par exemple le cas en ce qui concerne la définition de la | (22) Dit geldt bij voorbeeld met de omschrijving van de taak van het |
mission de l'organisme d'allocation : l'article 1er, § 6, n'est pas | toewijzingsorganisme : artikel 1, § 6, is niet helemaal gelijklopend |
tout à fait identique à l'article 6, § 1er. | met artikel 6, § 1. |