Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Décret du 17/05/2004
← Retour vers "Décret relatif à la garantie de l'égalité de traitement sur le marché du travail "
Décret relatif à la garantie de l'égalité de traitement sur le marché du travail Decreet betreffende de garantie van een gelijke behandeling op de arbeidsmarkt
MINISTERE DE LA COMMUNAUTE GERMANOPHONE MINISTERIE VAN DE DUITSTALIGE GEMEENSCHAP
17 MAI 2004. - Décret relatif à la garantie de l'égalité de traitement 17 MEI 2004. - Decreet betreffende de garantie van een gelijke
sur le marché du travail (1) behandeling op de arbeidsmarkt (1)
Le Conseil de la Communauté germanophone a adopté et nous, De Raad van de Duitstalige Gemeenschap heeft aangenomen en Wij,
Gouvernement, sanctionnons ce qui suit : Regering, bekrachtigen hetgeen volgt :
CHAPITRE Ier. - Dispositions liminaires HOOFDSTUK I. - Inleidende bepalingen
Omzetting van Europese richtlijnen
Transposition de directives européennes

Artikel 1.Voorliggend decreet dient tot de omzetting, op het vlak van

Article 1er.Le présent décret transpose, au niveau de la Communauté

de Duitstalige Gemeenschap, van de richtlijn 2000/43/EG van de Raad
germanophone, la directive 2000/43/CE du Conseil du 29 juin 2000 van 29 juni 2000 houdende toepassing van het beginsel van gelijke
relative à la mise en oeuvre du principe de l'égalité de traitement
entre les personnes sans distinction de race ou d'origine ethnique, la behandeling van personen ongeacht ras of etnische afstamming, van de
directive 2000/78/CE du Conseil du 27 novembre 2000 portant création richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling
d'un cadre général en faveur de l'égalité de traitement en matière van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep en
d'emploi et de travail et la directive 2002/73/CE du Parlement van de richtlijn 2002/73/EG van het Europees Parlement en de Raad van
européen et du Conseil du 23 septembre 2002 modifiant la directive 23 september 2002 tot wijziging van Richtlijn 76/207/EEG van de Raad
76/207/CEE du Conseil relative à la mise en oeuvre du principe de betreffende de tenuitvoerlegging van het beginsel van gelijke
l'égalité de traitement entre hommes et femmes en ce qui concerne behandeling van mannen en vrouwen ten aanzien van de toegang tot het
l'accès à l'emploi, à la formation et à la promotion professionnelles, arbeidsproces, de beroepsopleiding en de promotiekansen, en ten
et les conditions de travail. aanzien van de arbeidsvoorwaarden.
Définitions Begripsbepalingen

Art. 2.§ 1er. Pour l'application du présent décret on entend par :

Art. 2.§ 1. Voor de toepassing van voorliggend decreet verstaat men onder :

1° travailleurs : les personnes qui fournissent des prestations de 1° werknemers : de personen die krachtens een arbeidsovereenkomst
travail en vertu d'un contrat de travail ainsi que les personnes qui, arbeid verrichten en de personen die, anders dan krachtens een
autrement qu'en vertu d'un contrat de travail, fournissent des arbeidsovereenkomst, arbeid verrichten onder het gezag van een andere
prestations de travail sous l'autorité d'une autre personne; persoon;
2° employeurs : les personnes qui occupent les travailleurs visés au 2° werkgevers : de personen die de onder punt 1° bedoelde werknemers
point 1); tewerkstellen;
3° intermédiaires : toutes les organisations publiques ou privées ou 3° intermediaire organisaties : alle publieke of private organisaties
toutes les personnes qui proposent des services dans les domaines de of personen die activiteiten aanbieden op het vlak van de
l'orientation professionnelle, de l'information sur les professions, beroepsoriëntering, de beroepskeuzevoorlichting, de beroepsopleiding
de la formation et du perfectionnement professionnels, de la en -vervolmaking, de omscholing, de loopbaanbegeleiding, de
reconversion, de l'accompagnement professionnel, du placement et de la arbeidsbemiddeling en de opleiding;
formation; 4° personnel des services et de l'enseignement de la Communauté 4° personeel van de diensten en van het onderwijs van de Duitstalige
germanophone : le personnel du Ministère de la Communauté Gemeenschap : het personeel van het Ministerie en van de
germanophone, le personnel des cabinets du Gouvernement de la regeringskabinetten van de Duitstalige Gemeenschap, van de openbare
Communauté germanophone, le personnel des organismes publics qui instellingen die ervan afhangen en het personeel van het onderwijs van
dépendent de la Communauté germanophone ainsi que le personnel de
l'enseignement de la Communauté germanophone; de Duitstalige Gemeenschap;
5° dispositions : toutes les dispositions légales et réglementaires, 5° bepalingen : alle wettelijke en reglementaire bepalingen, de
les contrats de travail individuels et conventions collectives de individuele of collectieve arbeidsovereenkomsten en de
travail ainsi que les règlements de travail applicables au personnel arbeidsreglementen die op het personeel van de diensten en van het
des services et de l'enseignement de la Communauté germanophone; onderwijs van de Duitstalige Gemeenschap toepasselijk zijn;
6° discrimination directe : il y a discrimination directe lorsqu'une 6° directe discriminatie : er is sprake van directe discriminatie
personne, en raison de son sexe, de sa prétendue race, de sa couleur, de son ascendance, de son origine nationale ou ethnique, de son orientation sexuelle, de son état civil, de sa naissance, de sa fortune, de son âge, de ses convictions religieuses ou philosophiques, de son état de santé actuel ou futur, d'un handicap ou d'une caractéristique physique, est traitée de manière moins favorable qu'une autre ne l'est, ne l'a été ou ne le serait dans une situation comparable; 7° discrimination indirecte : il y a discrimination indirecte lorsque des dispositions, critères ou pratiques apparemment neutres peuvent désavantager une personne par rapport à d'autres en raison de son sexe, de sa prétendue race, de sa couleur, de son ascendance, de son origine nationale ou ethnique, de son orientation sexuelle, de son état civil, de sa naissance, de sa fortune, de son âge, de ses convictions religieuses ou philosophiques, de son état de santé actuel ou futur, d'un handicap ou d'une caractéristique physique, à moins que wanneer iemand op grond van geslacht, een zogenaamd ras, huidskleur, afstamming, nationale of etnische afkomst, seksuele geaardheid, burgerlijke stand, geboorte, fortuin, leeftijd, geloof of levensbeschouwing, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een handicap of een fysieke eigenschap ongunstiger wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld; 7° indirecte discriminatie : er is sprake van indirecte discriminatie wanneer ogenschijnlijk neutrale bepalingen, maatstaven of handelwijzen personen van een bepaald geslacht, een zogenaamd ras, huidskleur, afstamming, nationale of etnische afkomst, seksuele geaardheid, burgerlijke stand, geboorte, fortuin, leeftijd, geloof of levensbeschouwing, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een handicap of een fysieke eigenschap in vergelijking met andere personen
ces dispositions, critères ou pratique ne soient objectivement bijzonder benadelen, tenzij die bepalingen, maatstaven of handelwijzen
justifiés par un objectif légitime et que les moyens de réaliser cet objectief worden gerechtvaardigd door een legitiem doel en de middelen
objectif ne soient appropriés et nécessaires; voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn;
8° caractéristiques de discrimination : le sexe, la couleur, 8° discriminatiekenmerk : als zodanig gelden het geslacht, het
l'ascendance, l'origine nationale ou ethnique, l'orientation sexuelle, zogenaamd ras, huidskleur, afstamming, nationale of etnische afkomst,
l'état civil, la naissance, la fortune, l'âge, les convictions seksuele geaardheid, burgerlijke stand, geboorte, fortuin, leeftijd,
religieuses ou philosophiques, l'état de santé actuel ou futur, geloof of levensbeschouwing, huidige of toekomstige
l'handicap et la caractéristique physique; gezondheidstoestand, een handicap of een fysieke eigenschap;
9° égalité de traitement : absence de toute discrimination directe et 9° gelijke behandeling : afwezigheid van elke vorm van directe of
indirecte; indirecte discriminatie;
10° services de la Communauté germanophone : les employeurs respectifs 10° diensten van de Duitstalige Gemeenschap : de respectievelijke
du personnel des services et de l'enseignement de la Communauté werkgevers van het personeel van de diensten en van het onderwijs van
germanophone; de Duitstalige Gemeenschap;
11° le Gouvernement : le Gouvernement de la Communauté germanophone. 11° de Regering : de Regering van de Duitstalige Gemeenschap.
§ 2. Le Gouvernement peut préciser ce qu'il y a lieu d'entendre, aux § 2. De Regering kan preciseren wat voor de toepassing van dit decreet
fins du présent décret, par orientation professionnelle, information moet worden verstaan onder « beroepsoriëntering », «
sur les professions, formation et perfectionnement professionnels, beroepskeuzevoorlichting »,« beroepsopleiding en -vervolmaking », «
reconversion, accompagnement professionnel, placement et accès à la omscholing », « loopbaanbegeleiding », « arbeidsbemiddeling » en «
formation. toegang tot opleiding ».
Champ d'application ratione personae Toepassingsgebied ratione personae

Art. 3.Le présent décret est applicable aux :

Art. 3.Dit decreet is van toepassing op :

- services de la Communauté germanophone ainsi qu'au personnel des - de diensten van de Duitstalige Gemeenschap alsmede het personeel van
services et de l'enseignement de la Communauté germanophone; de diensten en van het onderwijs van de Duitstalige Gemeenschap;
- intermédiaires en ce qui concerne les services qu'ils prestent;
- employeurs en ce qui concerne les aménagements raisonnables prévus à - de intermediaire organisaties, wat de door hen gepresteerde diensten betreft;
l'article 13 pour les personnes handicapées. - de werkgevers, wat de in artikel 13 bedoelde redelijke aanpassingen
voor de personen met een handicap betreft.
CHAPITRE II. - Principe de l'égalité de traitement HOOFDSTUK II. - Beginsel van gelijke behandeling
Section 1re. - Principe général Afdeling 1. - Algemeen beginsel
Champ d'application ratione materiae Toepassingsgebied ratione materiae

Art. 4.L'égalité de traitement doit être garantie, tant dans les

Art. 4.De gelijke behandeling moet gewaarborgd zijn in de bepalingen

dispositions que dans les comportements dans les domaines de
l'orientation professionnelle, de l'information sur les professions, en handelwijzen op het vlak van de beroepsoriëntering, de
de la formation et du perfectionnement professionnels, de la beroepskeuzevoorlichting, de beroepsopleiding en -vervolmaking, de
reconversion, de l'accompagnement professionnel, du placement et de omscholing, de loopbaanbegeleiding, de arbeidsbemiddeling en de
l'accès à la formation. toegang tot opleiding.
Assimilations Gelijkstellingen

Art. 5.§ 1er. L'injonction de pratiquer une discrimination directe ou

Art. 5.§ 1. De opdracht tot directe of indirecte discriminatie moet

indirecte est assimilée à une discrimination directe. met een directe discriminatie gelijkgesteld worden.
§ 2. Le harcèlement - à savoir tout comportement importun lié à une § 2. Intimidatie - t.w. elk ongewenst gedrag dat verband houdt met een
caractéristique de discrimination et qui a pour but ou pour résultat discriminatiekenmerk en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid
de porter atteinte à la dignité d'une personne et de créer un van de betrokken persoon wordt aangetast en een bedreigende,
environnement intimidant, hostile, dégradant, humiliant ou offensant - vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt
est assimilé à une discrimination directe. gecreëerd - wordt met een directe discriminatie gelijkgesteld.
Section 2. - Mise en oeuvre du principe général de l'égalité de traitement Afdeling 2. - Uitvoering van het beginsel van gelijke behandeling
Sous-section 1re. - Egalité de traitement dans les domaines de Onderafdeling 1. - Gelijke behandeling op de gebieden «
l'orientation professionnelle, de l'information sur les professions, beroepsoriëntering », « beroepskeuzevoorlichting », « beroepsopleiding
de la formation et du perfectionnement professionnels, de la reconversion, de l'accompagnement professionnel et du placement Conditions et critères

Art. 6.En ce qui concerne les domaines de l'orientation professionnelle, de l'information sur les professions, de la formation et du perfectionnement professionnels, de la reconversion, de l'accompagnement professionnel et du placement, il est interdit de faire référence dans les conditions ou critères à une caractéristique de discrimination ou de prévoir dans ces conditions ou critères des caractéristiques qui, sans être en relation directe avec une caractéristique de discrimination, mènent à de la discrimination. Informations ou publicité

Art. 7.Dans les informations et la publicité, il est interdit de présenter l'orientation professionnelle, l'information sur les professions, la formation et le perfectionnement professionnels, la reconversion, l'accompagnement professionnel et le placement comme étant particulièrement appropriés à un groupe déterminé de personnes en raison d'une caractéristique de discrimination. Refus de ou entrave à l'accès à l'orientation professionnelle, à l'information sur les professions, à la formation et au perfectionnement professionnels, à la reconversion, à l'accompagnement professionnel et au placement

Art. 8.Il est interdit de refuser ou d'entraver l'accès à l'orientation professionnelle, à l'information sur les professions, à la formation et au perfectionnement professionnels, à la reconversion, à l'accompagnement professionnel et au placement en raison de caractéristiques qui ont un rapport direct ou indirect avec une caractéristique de discrimination.

en -vervolmaking », « omscholing », « loopbaanbegeleiding » en « arbeidsbemiddeling » Voorwaarden en criteria

Art. 6.Wat de gebieden « beroepsoriëntering », « beroepskeuzevoorlichting »,« beroepsopleiding en -vervolmaking », « omscholing », « loopbaanbegeleiding » en « arbeidsbemiddeling » betreft, is het verboden in de voorwaarden of criteria naar een discriminatiekenmerk te verwijzen of in die voorwaarden of criteria als criteriakenmerken op te nemen die, zelfs zonder uitdrukkelijke verwijzing naar een discriminatiekenmerk, tot discriminatie leiden. Informatie of publiciteit

Art. 7.In de informatie of de publiciteit is het verboden de beroepsoriëntering, de beroepskeuzevoorlichting, de beroepsopleiding en -vervolmaking, de omscholing, de loopbaanbegeleiding en de arbeidsbemiddeling voor te stellen als meer in het bijzonder geschikt voor een bepaalde groep personen op grond van een bepaald discriminatiekenmerk. Weigering of verzwaring van de toegang tot de beroepsoriëntering, de beroepskeuzevoorlichting, de beroepsopleiding en -vervolmaking, de omscholing, de loopbaanbegeleiding en de arbeidsbemiddeling

Art. 8.Het is verboden de toegang tot de beroepsoriëntering, de beroepskeuzevoorlichting, de beroepsopleiding en -vervolmaking,, de omscholing, de loopbaanbegeleiding en de arbeidsbemiddeling wegens kenmerken te weigeren of te verzwaren direct of indirect verband houden met een discriminatiekenmerk.

Techniques et tests Technieken en tests

Art. 9.Dans les domaines de l'orientation professionnelle, de

Art. 9.In de beroepsoriëntering, de beroepskeuzevoorlichting, de

l'information sur les professions, de la formation et du
perfectionnement professionnels, de la reconversion, de beroepsopleiding en -vervolmaking, de omscholing, de
l'accompagnement professionnel et du placement, il est interdit de loopbaanbegeleiding en de arbeidsbemiddeling is het verboden
prévoir des techniques et tests qui font naître une discrimination technieken of tests te gebruiken die tot een directe of indirecte
directe ou indirecte. discriminatie leiden.
Sous-section 2. - Dispositions générales Onderafdeling 2. - Algemene bepalingen
Interdiction de discrimination lors de l'accès à la formation Verbod van discriminatie bij de toegang tot opleiding

Art. 10.Dans les domaines de l'accès à la formation, il est interdit

Art. 10.Voor de toegang tot opleiding is het verboden uiteenlopende

de prévoir des conditions différentes sur base des caractéristiques de voorwaarden op te leggen die op discriminatiekenmerken steunen.
discrimination.
Interdiction de discrimination lors de l'obtention ou de la délivrance Verbod van discriminatie bij het behalen of uitreiken van alle soorten
de diplômes divers diploma's

Art. 11.Il est interdit de soumettre l'obtention ou la délivrance de

Art. 11.Voor het behalen of uitreiken van alle soorten diploma's,

diplômes, brevets, certificats ou autres titres à des conditions brevetten, getuigschriften of titels is het verboden uiteenlopende
différentes suivant des caractéristiques de discrimination. voorwaarden op te leggen die op discriminatiekenmerken steunen.
Mesures positives Positieve maatregelen

Art. 12.Sans préjudice du principe de l'égalité de traitement, des

Art. 12.Niettegenstaande het beginsel van gelijke behandeling kunnen

mesures spécifiques peuvent être adoptées ou maintenues, qui contribuent à assurer la pleine égalité dans la vie professionnelle en prévenant ou compensant des désavantages liés aux caractéristiques de discrimination. Aménagements raisonnables pour les personnes handicapées

Art. 13.Afin de garantir la mise en oeuvre du principe de l'égalité de traitement à l'égard des personnes handicapées, des aménagements raisonnables doivent être réalisés. Cela signifie que les intermédiaires et les employeurs prennent les mesures appropriées et nécessaires dans une situation concrète pour permettre aux personnes handicapées d'accéder à l'orientation professionnelle, à l'information

specifieke maatregelen worden getroffen of gehandhaafd die ertoe bijdragen de volledige gelijkheid in het beroepsleven te waarborgen door nadelen te voorkomen of te compenseren die verband houden met de discriminatiekenmerken. Redelijke aanpassingen voor personen met een handicap

Art. 13.Om te garanderen dat het beginsel van gelijke behandeling wordt gewaarborgd, moeten redelijke aanpassingen worden getroffen. Dit houdt in dat de intermediaire organisaties en de werkgevers de passende en in een concrete situatie noodzakelijke maatregelen nemen om de personen met een handicap in staat te stellen toegang te hebben

sur les professions, de participer à des mesures de formation, de tot de beroepsoriëntering, de beroepskeuzevoorlichting, de deelname
aan opleidings-, vervolmakings- en omscholingsactiviteiten, tenzij
perfectionnement et de reconversion, sauf si ces mesures imposent à deze maatregelen voor deze intermediaire organisaties of werkgevers
l'intermédiaire ou à l'employeur concerné une charge disproportionnée. een onevenredige belasting vormen. Wanneer die belasting in voldoende
Cette charge n'est pas disproportionnée lorsqu'elle est suffisamment mate wordt gecompenseerd door vigerende maatregelen, mag zij niet als
compensée par des mesures en vigueur. onevenredig worden beschouwd.
Justification de l'inégalité de traitement fondée sur l'âge Rechtvaardiging van ongelijke behandeling op grond van leeftijd

Art. 14.Des inégalités de traitement fondées sur l'âge ne constituent

Art. 14.Ongelijke behandeling op grond van leeftijd is geen directe

pas une discrimination directe ou indirecte lorsqu'elles sont of indirecte discriminatie, indien zij objectief en redelijk is, door
objectives et raisonnables, justifiées par un objectif légitime et que
les moyens de réaliser cet objectif sont appropriés et nécessaires. een legitiem doel wordt gerechtvaardigd, en de middelen voor het
De telles inégalités de traitement peuvent notamment concerner la bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn.
fixation de conditions particulières pour l'accès à la formation Zo'n ongelijke behandeling kan namelijk erin bestaan bijzondere
professionnelle, au perfectionnement, à la reconversion qui ont pour voorwaarden voor de toegang tot een beroepsopleiding, een vervolmaking
but de promouvoir l'intégration professionnelle des jeunes, des of tot een omscholing die ertoe strekken de inschakeling van de
travailleurs âgés et des personnes bénéficiant de l'aide sociale ou jongelui, oudere werknemers of bijstandsgerechtigden in het
d'assurer leur protection arbeidsproces te bevorderen en hun bescherming te garanderen.
CHAPITRE III. - Promotion de l'égalité de traitement HOOFDSTUK III. - Bevordering van de gelijke behandeling
Organismes chargés de promouvoir l'égalité de traitement Organismen belast met de bevordering van de gelijke behandeling

Art. 15.Le Gouvernement désigne un ou plusieurs organismes dont la

Art. 15.De Regering wijst één of meerdere organismen aan met als

mission consiste à promouvoir l'égalité de traitement. opdracht de gelijke behandeling van alle personen te bevorderen.
Cet/ces organisme(s) est/sont compétent(s) pour : - Dit of deze organisme(n) is/zijn bevoegd om :
1° l'aide aux victimes de discrimination en les accompagnant dans les - bijstand te verlenen aan de slachtoffers van discriminatie, door hen
procédures de recours; bij de beroepsprocedures te begeleiden;
2° la rédaction de rapports, d'études et de recommandations portant berichten op te stellen, onderzoeken uit te voeren en aanbevelingen te
sur tous les aspects en rapport avec la discrimination. doen m.b.t. alle aspecten in verband met discriminatie.
CHAPITRE IV. - Contrôle et sanctions HOOFDSTUK IV. - Toezicht en sancties
Contrôle Toezicht

Art. 16.A l'article 1er, alinéa 1er, du décret du Conseil régional

Art. 16.In artikel 1, lid 1, van het decreet van de Waalse Gewestraad

wallon du 5 février 1998 relatif à la surveillance et au contrôle des van 5 februari 1998 houdende toezicht en controle op de naleving van
législations relatives à la politique de l'emploi, modifié par de wetgeving betreffende het tewerkstellingsbeleid, gewijzigd bij
l'article 20, § 1, du décret du 17 janvier 2000 portant création d'un artikel 20, § 1, van het decreet van17 januari 2000 tot oprichting van
Office de l'emploi en la Communauté germanophone, est inséré un point een Dienst voor arbeidsbemiddeling in de Duitstalige Gemeenschap wordt
12 reprenant le titre du présent décret. een punt 12 ingevoegd waarin de titel van dit decreet wordt opgenomen.
Sanctions Sancties

Art. 17.Dans le cadre du champ d'application du présent décret, est

Art. 17.In het kader van het toepassingsgebied van dit decreet wordt

gestraft met een gevangenisstraf van één maand tot één jaar en met een
punie d'un emprisonnement d'un mois à un an et/ou d'une amende de 50 à geldboete van 50 EUR tot 1.000 EUR elke persoon die :
1.000 euros, toute personne qui :
- dans l'une des circonstances indiquées à l'article 444 du Code pénal in één der omstandigheden vermeld in artikel 444 van het Strafwetboek
incite à la discrimination; tot discriminatie aanzet;
- dans l'une des circonstances indiquées à l'article 444 du Code pénal fait connaître son intention de commettre une discrimination. Charge de la preuve

Art. 18.Toute personne ayant un intérêt à la cause peut intenter une action devant la juridiction compétente afin d'assurer que les dispositions du présent décret seront respectées. Si la personne établit devant cette juridiction des faits qui laissent présumer l'existence d'une discrimination, il incombe à la partie défenderesse de prouver que le principe de l'égalité de traitement a bien été respecté. L'alinéa précédent n'est applicable ni aux procédures pénales ni à des dispositions légales plus favorables au plaignant en ce qui concerne la charge de la preuve. Injonction de mettre fin à la discrimination

in de omstandigheden vermeld in artikel 444 van het Strafwetboek haar opzet discriminatie te plegen, bekendmaakt. Bewijskracht

Art. 18.Al wie doet blijken van een belang kan bij het bevoegde rechtscollege een rechtsvordering instellen teneinde de bepalingen van dit decreet te laten toepassen. Wanneer deze persoon vóór dat rechtscollege feiten aanvoert die het bestaan van een discriminatie kunnen doen vermoeden, valt de bewijslast dat er geen schending van het beginsel van gelijke behandeling is, ten laste van de verweerder. Het voorafgaande lid is niet van toepassing op strafrechtelijke procedures of op voor de verweerder meer gunstige wettelijke bepalingen inzake bewijslast. Verplichting om een einde te maken aan de discriminatie

Art. 19.La juridiction saisie d'une action concernant l'application

Art. 19.Het rechtscollege waarbij een geschil in verband met de

du présent décret, peut de plein droit enjoindre toute personne qui ne toepassing van dit decreet aanhangig is gemaakt, kan ambtshalve al wie
respecte pas le principe de l'égalité de traitement à mettre fin, dans het beginsel van gelijke behandeling niet naleeft, binnen een door dat
un délai qu'elle détermine, au comportement ayant été reconnu rechtscollege vastgelegde termijn ertoe verplichten een einde te maken
discriminatoire sur la base des dispositions du présent décret. aan het gedrag dat op grond van de bepalingen van dit decreet als
discriminerend werd erkend.
Autorisation d'ester en justice accordée aux organisations Mogelijkheid toegestaan aan organisaties om in rechte op te treden

Art. 20.Les associations ou organisations suivantes peuvent également

Art. 20.Wanneer afbreuk wordt gedaan aan de statutaire opdrachten die

ester en justice dans des litiges auxquels l'application du présent ze zich tot doel hebben gesteld, kunnen de volgende verenigingen en
décret a donné lieu, lorsqu'un préjudice est porté aux fins organisaties eveneens in rechte optreden in de geschillen waartoe dit
statutaires qu'elles se sont données pour mission de poursuivre : decreet aanleiding heeft gegeven :
1° les établissements d'utilité publique et les associations jouissant 1° de instellingen van openbaar nut en verenigingen die sedert ten
de la personnalité juridique depuis au moins cinq ans et qui, dans minste vijf jaar rechtspersoonlijkheid genieten en die zich in hun
leurs statuts, ont inscrit comme objet la défense des droits de statuten tot doel hebben gesteld de mensenrechten te verdedigen of
l'homme ou la lutte contre la discrimination; discriminatie te bestrijden;
2° les organisations représentatives des travailleurs et des 2° de representatieve werkgevers- en werknemersorganisaties, zoals
employeurs, telles que définies à l'article 3 de la loi du 5 décembre bepaald in artikel 3 van de wet van 5 december 1968 betreffende de
1968 sur les conventions collectives de travail et les commissions collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités;
paritaires; 3° les organisations représentatives au sens de la loi du 19 décembre 3° de representatieve organisaties in de zin van de wet van 19
1974 organisant les relations entre les autorités publiques et les december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en
syndicats des agents relevant de ces autorités. de vakbonden van haar personeel.
Toutefois, lorsque la victime de l'infraction ou de la discrimination Wanneer het slachtoffer van de overtreding of van de discriminatie een
est une personne physique ou une personne morale, l'action des natuurlijke persoon of een rechtspersoon is, is de vordering van de in
associations et organisations visées à l'alinéa précédent ne sera het voorafgaande lid bedoelde verenigingen en organisaties slechts
recevable que si elles prouvent qu'elles agissent avec l'accord de la ontvankelijk, indien zij bewijzen dat zij met instemming van het
victime. slachtoffer handelen.
L'action en justice fondée sur le présent article est soumise aux De vorderingen op basis van dit artikel zijn onderworpen aan volgende
règles de procédure suivantes : procedureregels :
1° les actions sont formées par requête écrite, notifiée par lettre 1° de vorderingen worden ingediend bij verzoekschrift, betekend bij
recommandée ou déposée auprès de la juridiction compétente; 2° les jugements et arrêts sont communiqués par pli judiciaire aux parties concernées; 3° les organisations représentatives visées à l'alinéa premier peuvent se faire représenter devant la juridiction compétente par une personne en possession d'une procuration écrite; ce délégué peut accomplir au nom de l'organisation à laquelle il appartient toutes les diligences que cette représentation comporte, notamment introduire une requête, plaider et, recevoir toutes communications relatives à la procédure, l'instruction et au jugement du litige. aangetekende brief of neergelegd bij de griffie van het bevoegde rechtscollege; 2° de vonnissen en arresten worden bij gerechtsbrief ter kennis gebracht aan de betrokken partijen; 3° de representatieve organisaties bedoeld in lid 1 mogen zich vóór het bevoegde rechtscollege laten vertegenwoordigen door een persoon houder van een geschreven volmacht. Deze afgevaardigde mag namens de organisatie waartoe hij behoort alle handelingen verrichten die bij deze vertegenwoordiging behoren, een verzoekschrift indienen, pleiten en alle mededelingen ontvangen betreffende de rechtsingang, de behandeling en de berechting van het geschil.
CHAPITRE V. - Dispositions modificatives, abrogatoires et finales HOOFDSTUK V. - Wijzigings-, opheffings- en slotbepalingen
Section 1re. - Personnel de l'enseignement Afdeling 2. - Onderwijspersoneel

Art. 21.Dans l'arrêté royal du 29 août 1966 fixant le statut des

Art. 21.In het koninklijk besluit van 29 augustus 1966 houdende het

membres du personnel administratif, du personnel de maîtrise, gens de statuut van de leden van het administratief personeel en van het
métier et de service des établissements d'enseignement gardien, meesters-, vak- en dienstpersoneel van de rijksinrichtingen voor
primaire, spécial, moyen, technique, artistique et normal de l'Etat, kleuter-, lager, buitengewoon, middelbaar, technisch, kunst- en
les dispositions suivantes sont modifiées ou abrogées : normaalonderwijs, worden de volgende bepalingen gewijzigd of opgeheven
1° l'article 12, 1°, est remplacé comme suit : « citoyens de l'Union : 1° artikel 12, 1°, wordt als volgt vervangen : « die burger zijn van
européenne; le Gouvernement peut accorder une dérogation à cette de Europese Unie; de Regering kan een afwijking tot die voorwaarde
condition »; toekennen. »
2° l'article 12, 5° est abrogé; 2° artikel 12, 5°, wordt opgeheven;
3° l'article 13 est abrogé. 3° artikel 13 wordt opgeheven.

Art. 22.Dans l'arrêté royal du 22 mars 1969 fixant le statut des

Art. 22.In het koninklijk besluit van 22 maart 1969 tot vaststelling

membres du personnel directeur et enseignant, du personnel auxiliaire van het statuut van de leden van het bestuurs- en onderwijzend
d'éducation, du personnel paramédical des établissements personeel, van het opvoedend hulppersoneel, van het paramedisch
d'enseignement gardien, primaire, spécial, moyen, technique, personeel der inrichtingen voor kleuter-, lager, buitengewoon,
artistique et normal de l'Etat, des internats dépendant de ces middelbaar, technisch, kunst- en normaalonderwijs van de Staat,
établissements et des membres du personnel du service d'inspection alsmede der internaten die van deze inrichtingen afhangen, en van de
chargé de la surveillance de ces établissements, les dispositions leden van de inspectiedienst die belast is met het toezicht op deze
suivantes sont modifiées ou abrogées : inrichtingen, worden de volgende bepalingen gewijzigd of opgeheven :
1° l'article 101, alinéa 1er, 1°, modifié par l'arrêté royal du 27 mai 1° artikel 101, lid 1, 1°, gewijzigd bij het koninklijk besluit van 27
1981, est remplacé comme suit : « citoyens de l'Union européenne; le mei 1981, wordt als volgt vervangen : « die burger zijn van de
Gouvernement peut accorder une dérogation à cette condition »; Europese Unie; de Regering kan een afwijking tot die voorwaarde toekennen. »;
2° l'article 101, alinéa 1er, 5°, modifié par l'arrêté royal du 27 mai 2° artikel 101, lid 1, 5°, gewijzigd bij het koninklijk besluit van 27
1981, est abrogé; mei 1981, wordt opgeheven;
3° l'article 102, alinéa 1er, 1°, est remplacé comme suit : « citoyens 3° artikel 102, lid 1, 1°, wordt als volgt vervangen : « die burger
de l'Union européenne; le Gouvernement peut accorder une dérogation à zijn van de Europese Unie; de Regering kan een afwijking tot die
cette condition »; voorwaarde toekennen. »;
4° l'article 102, alinéa 1er, 5°, est abrogé; 4° artikel 102, lid 1, 5°, wordt opgeheven;
5° l'article 106, alinéa 1er, 3°, est abrogé; 5° artikel 106, lid 1, 3°, wordt opgeheven;
6° l'article 108, 1°, est remplacé comme suit : « citoyens de l'Union 6° artikel 108, 1°, wordt als volgt vervangen : « die burger zijn van
européenne; le Gouvernement peut accorder une dérogation à cette de Europese Unie; de Regering kan een afwijking tot die voorwaarde
condition »; toekennen. »;
7° l'article 108, 5°, est abrogé; 7° artikel 108, 5°, wordt opgeheven;
8° l'article 109, 1°, est remplacé comme suit : « citoyens de l'Union 8° artikel 109, 1°, wordt als volgt vervangen : « die burger zijn van
européenne; le Gouvernement peut accorder une dérogation à cette de Europese Unie; de Regering kan een afwijking tot die voorwaarde
condition »; toekennen. »;
9° l'article 109, 5°, est abrogé; 9° artikel 109, 5°, wordt opgeheven;
10° l'article 168, 2°, a), est remplacé comme suit : « citoyens de 10° artikel 168, 2°, a), wordt als volgt vervangen : « die burger zijn
l'Union européenne ». van de Europese Unie ».

Art. 23.Dans l'arrêté royal du 25 octobre 1971 fixant le statut des

Art. 23.In het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 tot

instituteurs primaire, des professeurs de religion et des inspecteurs vaststelling van het statuut van de leermeesters, de leraars en de
des religions catholique, protestante et israélite des établissements inspecteurs katholieke, protestantse en Israëlitische godsdienst der
de la Communauté germanophone, les dispositions suivantes sont onderwijsinrichtingen van de Duitstalige Gemeenschap worden de
abrogées : volgende bepalingen opgeheven :
1° l'article 4, alinéa 1er, 5°, modifié par l'arrêté de l'Exécutif de 1° artikel 4, lid 1, 1° en 5°, gewijzigd bij het besluit van de
la Communauté germanophone du 13 novembre 1991; Executieve van de Duitstalige Gemeenschap van 13 november 1991;
2° l'article 4, alinéa 2, inséré par l'arrêté royal du 3 juin 1976; 2° artikel 4, lid 2, ingevoegd bij het koninklijk besluit van 3 juni
3° l'article 12, alinéa 1er, 5°, modifié par l'arrêté de l'Exécutif de 1976; 3° artikel 12, lid 1, 1° en 5°, gewijzigd bij het besluit van de
la Communauté germanophone du 13 novembre 1991; Executieve van de Duitstalige Gemeenschap van 13 november 1991;
4° l'article 12, alinéa 2, inséré par l'arrêté royal du 3 juin 1976; 4° artikel 12, lid 2, ingevoegd bij het koninklijk besluit van 3 juni 1976;
5° l'article 13; 5° artikel 13;
6° l'article 31, alinéa 2, 3°. 6° artikel 31, lid 2, 3°.

Art. 24.Dans l'arrêté royal du 27 juillet 1979 portant le statut du

Art. 24.In het koninklijk besluit van 27 juli 1979 tot vaststelling

personnel technique des centres psycho-médico-sociaux de l'Etat, des van het statuut van de leden van het technisch personeel van de
centres psycho-médico-sociaux spécialisés de l'Etat, des centres de rijks-psycho-medisch-sociale centra, van de gespecialiseerde
formation de l'Etat, ainsi que des services d'inspection chargés de la rijks-psycho-medisch-sociale centra, van de rijksvormingscentra en van
surveillance des centres psycho-médico-sociaux, des offices de inspectiediensten belast met het toezicht op de
d'orientation scolaire et professionnelle et des centres psycho-medisch-sociale centra, de diensten voor studie- en
psycho-médico-sociaux spécialisés, les dispositions suivantes sont beroepsoriëntering en de gespecialiseerde psycho-medisch-sociale
modifiées ou abrogées : centra, worden de volgende bepalingen gewijzigd of opgeheven :
1° l'article 14, 1°, est remplacé comme suit : « citoyens de l'Union 1° artikel 14, 1°, wordt als volgt vervangen : « die burger zijn van
européenne; le Gouvernement peut accorder une dérogation à cette de Europese Unie; de Regering kan een afwijking tot die voorwaarde
condition »; toekennen. »;
2° l'article 14, 5°, est abrogé; 2° artikel 14, 5°, wordt opgeheven;
3° l'article 15 est abrogé; 3° artikel 15 wordt opgeheven;
4° l'article 27, 1°, est remplacé comme suit : « citoyens de l'Union 4° artikel 27, 1°, wordt als volgt vervangen : « die burger zijn van
européenne; le Gouvernement peut accorder une dérogation à cette de Europese Unie; de Regering kan een afwijking tot die voorwaarde
condition »; toekennen. »;
5° l'article 27, 5°, est abrogé; 5° artikel 27, 5°, wordt opgeheven;
6° l'article 28 est abrogé; 6° artikel 28 wordt opgeheven;
7° l'article 196, 1°, a), est remplacé comme suit : « citoyens de 5° artikel 196, 1°, a), wordt als volgt vervangen : « die burger zijn
l'Union européenne ». van de Europese Unie ».
Section 2. - Matières personnalisables Afdeling 2. - Persoonsgebonden aangelegenheden

Art. 25.Dans le décret de la Communauté germanophone du 19 juin 1990

Art. 25.In het decreet van de Duitstalige Gemeenschap van 19 juni

portant création d'un Office de la Communauté germanophone pour les 1990 houdende oprichting van een Dienst van de Duitstalige Gemeenschap
personnes handicapées, l'article 7, alinéa 2, 1°, est remplacé comme voor de personen met een handicap, wordt artikel 7, lid 2, 1°, als
suit : « citoyens de l'Union européenne; le Gouvernement peut accorder volgt vervangen : « die burger zijn van de Europese Unie; de Regering
une dérogation à cette condition ». kan een afwijking tot die voorwaarde toekennen. »
Section 3. - Formation Afdeling 3. - Opleiding

Art. 26.L'article 5, § 1er, 1°, du décret de la Communauté

Art. 26.Artikel 5, § 1, 1°, van het decreet van de Duitstalige

germanophone du 26 juin 1986 relatif à l'octroi d'allocations Gemeenschap van 26 juni 1986 betreffende de toekenning van
d'études, est remplacé comme suit : studietoelagen wordt als volgt vervangen :
« 1° être l'enfant d'une personne étant ou ayant été occupée en « 1° kinderen zijn van een persoon die in België bezig is of is
Belgique et qui a versé, pendant un an au moins, des cotisations à geweest en die ten minste gedurende een jaar bijdragen aan de
l'Office national de Sécurité sociale; ». Rijksdienst voor Sociale Zekerheid heeft gestort; ».

Art. 27.Le décret de la Communauté germanophone du 6 juin 1988

Art. 27.Het decreet van de Duitstalige Gemeenschap van 6 juni 1988

relatif à l'octroi de subsides et de bourses pour des cours et des betreffende de toekenning van toelagen en beurzen voor verder
études de perfectionnement ainsi que pour des projets de recherche opleidende cursussen en studies alsmede voor wetenschappelijke
scientifique est modifié comme suit : onderzoeksprojecten wordt als volgt gewijzigd :
1° dans l'article 2, § 1er, 2°, les mots « toutefois être Belge et » 1° in artikel 2, § 1, 2°, worden de woorden « echter Belg zijn en »
sont supprimés; geschrapt;
2° l'article 3, § 1er, 3°, est abrogé; 2° artikel 3, § 1, 3°, wordt opgeheven;
3° l'article 4, § 1er, 1°, est abrogé; 3° artikel 4, § 1, 1°, wordt opgeheven;
4° l'article 5 est abrogé. 4° artikel 5 wordt opgeheven.
Section 4. - Enseignement Afdeling 4. - Onderwijs

Art. 28.Dans l'article 2 de l'arrêté royal du 6 novembre 1987 fixant

Art. 28.In het koninklijk besluit van 6 november 1987 tot

les notions « d'étudiant régulièrement inscrit » et « d'étudiant vaststelling van de begrippen « regelmatig ingeschreven student » en «
entrant en ligne de compte pour le financement » dans l'enseignement student die in aanmerking komt voor de financiering » in het hoger
supérieur de plein exercice, à l'exception de l'enseignement onderwijs met volledig leerplan, met uitzondering van het universitair
universitaire, les §§ 2 et 3 sont abrogés. onderwijs, worden de §§ 2 en 3 opgeheven.
Entrée en vigueur Inwerkingtreding

Art. 29.Ce décret entre en vigueur le jour de sa publication au

Art. 29.Dit decreet treedt in werking de dag waarop het in het

Moniteur belge. Belgisch Staatsblad wordt bekendgemaakt.
Promulguons le présent décret et ordonnons qu'il soit publié au Wij kondigen dit decreet af en bevelen dat het door het Belgisch
Moniteur belge. Staatsblad bekendgemaakt wordt.
Eupen, le 17 mai 2004. Eupen, op 17 mei 2004.
K.-H. LAMBERTZ, K.-H. LAMBERTZ,
Ministre-Président du Gouvernement de la Communauté germanophone, Minister-President van de Regering van de Duitstalige Gemeenschap,
Ministre de l'Emploi, de la Politique des Handicapés, des Médias et des Sports Minister van Werkgelegenheid, Gehandicaptenbeleid, Media en Sport
B. GENTGES, B. GENTGES,
Ministre de l'Enseignement et de la Formation, de la Culture et du Tourisme Minister van Onderwijs en Vorming,Cultuur en Toerisme
H. NIESSEN, H. NIESSEN,
Ministre de la Jeunesse et de la Famille, de la Protection des Minister van Jeugd en Gezin, Monumentenzorg, Gezondheid en Sociale
Monuments, de la Santé et des Affaires sociales Aangelegenheden
________________________ ________________________
(1) Session 2003-2004. (1) Zitting 2003-2004.
Documents du Conseil : 166 (2003-2004) n° 1 : projet de décret; 166 Bescheiden van de Raad : 166 (2003-2004) nr. 1 : ontwerp van decreet;
(2003-2004) n° 2 : rapport. 166 (2003-2004) nr. 2 : rapport.
Rapport intégral : discussion et vote - Séance du 17 mai 2004. Integraal verslag : bespreking en aanneming - Zitting van 17 mei 2004.
^