← Retour vers "Circulaire relative à la mise en oeuvre de la réforme de l'adoption "
| Circulaire relative à la mise en oeuvre de la réforme de l'adoption | Omzendbrief betreffende de tenuitvoerlegging van de hervorming van de adoptie |
|---|---|
| SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE | FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE |
| 24 AOUT 2005. - Circulaire relative à la mise en oeuvre de la réforme de l'adoption A Mesdames et Messieurs les Procureurs généraux près les Cours d'appel; A Mesdames et Messieurs les Officiers de l'état civil du Royaume, Le 1er septembre prochain, l'ensemble de la réforme de l'adoption entrera en vigueur. | 24 AUGUSTUS 2005. - Omzendbrief betreffende de tenuitvoerlegging van de hervorming van de adoptie Aan de Dames en Heren Procureurs-generaal bij de Hoven van beroep; Aan de Dames en Heren ambtenaren van de burgerlijke stand van het Rijk, Op 1 september e.k. treedt de hervorming van de adoptie in werking. |
| D'une part en effet, l'arrêté royal du 24 août 2005 fixant des mesures | Het koninklijk besluit van 24 augustus 2005 tot vaststelling van |
| d'exécution de la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption, de la loi | maatregelen houdende uitvoering van de wet van 24 april 2003 tot |
| du 13 mars 2003 modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne | hervorming van de adoptie, van de wet van 13 maart 2003 tot wijziging |
| van het Gerechtelijk Wetboek wat de adoptie betreft en van de wet van | |
| l'adoption et de la loi du 16 juillet 2004 portant le Code de droit | 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal privaatrecht, |
| international, publié au le Moniteur belge du 29 août 2005, a pour | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 augustus 2005, heeft |
| principal objectif de faire entrer en vigueur les textes du droit | immers voornamelijk tot doel de terzake relevante Belgische wetteksten |
| belge pertinents en la matière à la date du 1er septembre 2005. | op 1 september 2005 in werking te laten treden. |
| D'autre part l'instrument de ratification de la Convention de La Haye | Anderzijds is de akte van bekrachtiging van het Verdrag van Den Haag |
| du 29 mai 1993 sur la protection des enfants et la coopération en | van 29 mei 1993 inzake de internationale samenwerking en de |
| matière d'adoption internationale, a été déposé le 26 mai 2005, la loi | bescherming van kinderen op het gebied van de interlandelijke adoptie |
| d'assentiment de cette Convention ayant pour sa part été publiée par | neergelegd op 26 mei 2005 en werd de wet van 24 juni 2004 houdende |
| instemming met dit Verdrag bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad | |
| le Moniteur belge du 6 juin 2005. Conformément à l'article 46 de la | van 6 juni 2005. Overeenkomstig artikel 46 van het Verdrag treedt het |
| Convention, celle-ci entrera en vigueur pour la Belgique le 1er septembre 2005 (1) | Verdrag ten aanzien van België in werking op 1 september 2005 (1) |
| De ces éléments, il résulte que le 1er septembre 2005, c'est bien | Daaruit volgt dat op 1 september 2005 alle teksten die relevant zijn |
| l'ensemble des textes pertinents en matière d'adoption qui entreront | inzake adoptie in werking treden, te weten : |
| en vigueur, à savoir - la Convention de La Haye précitée, qui liera dès ce moment la | - voornoemd Verdrag van Den Haag, waardoor België vanaf dat tijdstip |
| Belgique à la soixantaine d'Etats qui l'ont déjà ratifiée; | gebonden is met de Staten (een zestigtal) die het reeds hebben |
| bekrachtigd; | |
| - la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption; | - de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie; |
| - la loi du 13 mars 2003 modifiant le Code judiciaire en ce qui | - de wet van 13 maart 2003 tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek |
| concerne l'adoption; | wat de adoptie betreft; |
| - le chapitre V, section 2, de la loi du 16 juillet 2004 portant le | - hoofdstuk V, afdeling 2, van de wet van 16 juli 2004 houdende het |
| Code de droit international privé, relatif à la compétence | Wetboek van internationaal privaatrecht, met betrekking tot de |
| internationale et le droit applicable en matière d'adoption, ainsi | internationale bevoegdheid en het recht toepasselijk inzake adoptie, |
| qu'à la reconnaissance d'une adoption établie à l'étranger; | en tot de erkenning van adopties vastgesteld in het buitenland; |
| - l'article 131 de la loi du 16 juillet 2004 précitée, qui modifie | - artikel 131 van voornoemde wet van 16 juli 2004 dat het nieuwe |
| l'article 359-3 nouveau du Code civil, y inséré par la loi du 24 avril | artikel 359-3 van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij de wet van 24 |
| 2003 réformant l'adoption; | april 2003 tot hervorming van de adoptie, wijzigt; |
| - l'article 139, 5°, de la même loi qui abroge l'article 359-5 du Code | - artikel 139, 5°, van dezelfde wet dat artikel 359-5 van het |
| civil, y inséré par la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption; | Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij de wet van 24 april 2003 tot |
| hervorming van de adoptie, opheft; | |
| - l'article 139, 12°, de la même loi qui abroge l'article 24, § 1er, | - artikel 139, 12°, van dezelfde wet dat artikel 24, § 1, van de wet |
| de la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption. | van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie, opheft. |
| Par ailleurs, en application de l'article 140 de la loi du 16 juillet | Overeenkomstig artikel 140 van de wet van 16 juli 2004 is hoofdstuk I |
| 2004, le chapitre Ier du Code de droit international privé | van het Wetboek van internationaal privaatrecht vanaf 1 september 2005 |
| s'appliquera également à la matière de l'adoption à partir du 1er | bovendien eveneens van toepassing op de adoptie. |
| septembre 2005. On notera également : | Tevens wordt erop gewezen : |
| - que les articles 343 et 353-14 du Code civil, ainsi que les articles | - dat de artikelen 343 en 353-14 van het Burgerlijk Wetboek, alsook de |
| 1231-3, 1231-5 et 1231-41 du Code judiciaire, insérés par la loi du 24 | artikelen 1231-3, 1231-5 en 1231-41 van het Gerechtelijk Wetboek, |
| avril 2003 réformant l'adoption, ont été modifiés par les articles 241 | ingevoegd bij de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie, |
| à 246 de la loi-programme du 27 décembre 2004, publiée dans le | werden gewijzigd bij de artikelen 241 tot 246 van de programmawet van |
| Moniteur belge du 31 décembre 2004; de même un article 367-3 a été | 27 december 2004, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 |
| december 2004. Krachtens dezelfde programmawet is tevens een artikel | |
| inséré dans le Code civil par la même loi-programme; | 367-3 ingevoegd in het Burgerlijk Wetboek; |
| - que les articles 259 à 263 de la même loi-programme ont apporté | - dat krachtens de artikelen 259 tot 263 van dezelfde programmawet |
| diverses modifications à la loi du 24 avril 2003; | diverse wijzigingen zijn aangebracht in de wet van 24 april 2003; |
| - qu'entrera de même en vigueur le 1er septembre 2005 l'article 9 de | - dat artikel 9 van de wet van 20 juli 2005 houdende diverse |
| la loi du 20 juillet 2005 portant des dispositions diverses, publiée | bepalingen, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 juli 2005 |
| dans le Moniteur belge du 29 juillet 2005, qui modifie l'article 24 de | dat artikel 24 van de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de |
| adoptie wijzigt, eveneens op 1 september 2005 in werking treedt. | |
| De wijzigingen die de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van | |
| la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption. Les modifications apportées à la loi du 24 avril 2003 par la loi du 16 | internationaal privaatrecht aanbrengt in de wet van 24 april 2003 |
| juillet 2004 portant le Code de droit international privé s'expliquent | volgen uit de noodzaak ervoor te zorgen dat de twee instrumenten |
| par la nécessité d'assurer une totale compatibilité entre les deux | |
| instruments. | volledig verenigbaar zijn. |
| Les modifications apportées par la loi-programme du 27 décembre 2004 | De wijzigingen aangebracht door de programmawet van 27 december 2004 |
| et la loi du 20 juillet 2005 portant des dispositions diverses | en de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen volgen |
| s'expliquent en grande partie par le souci d'introduire de nouvelles | grotendeels uit de bekommernis om nieuwe overgangsbepalingen in te |
| dispositions transitoires en faveur des personnes ayant actuellement | voeren ten gunste van personen voor wie thans adoptieprocedures aan de |
| des procédures d'adoption en cours, comme on le verra ci-après. | gang zijn, zoals hierna wordt uitgelegd. |
| La présente circulaire n'a pas pour objectif d'apporter un commentaire | Het is niet de bedoeling in deze omzendbrief de volledige hervorming |
| détaillé de l'ensemble de la réforme mais bien d'attirer l'attention | uitvoerig te bespreken, maar veeleer de aandacht van de dames en heren |
| de Mesdames et Messieurs les officiers de l'état civil sur les | ambtenaren van de burgerlijke stand te vestigen op de bepalingen die |
| dispositions qui peuvent avoir une incidence sur l'accomplissement de | een weerslag kunnen hebben op het vervullen van hun opdrachten. |
| leurs missions. | |
| I. Le contexte de la réforme | I. Context van de hervorming |
| Le vote des lois du 24 avril 2003 réformant l'adoption et du 13 mars | De goedkeuring van de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de |
| 2003 modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne l'adoption | adoptie en van de wet van 13 maart 2003 tot hervorming van het |
| Gerechtelijk Wetboek wat de adoptie betreft, beoogde twee | |
| répondait à un double objectif. | doelstellingen. |
| D'une part, il s'agissait de modifier notre droit de façon à permettre | Enerzijds moest ons recht worden gewijzigd teneinde de bekrachtiging |
| la ratification de la Convention de La Haye du 29 mai 1993 sur la | van het Verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 inzake de internationale |
| protection des enfants et la coopération en matière d'adoption | samenwerking en de bescherming van kinderen op het gebied van de |
| internationale. | interlandelijke adoptie mogelijk te maken. |
| D'autre part, il s'agissait de remédier à certaines lacunes de la | Anderzijds moesten bepaalde leemten in de huidige wetgeving worden |
| législation actuelle et de moderniser le droit de l'adoption en y | weggewerkt en moest het adoptierecht worden gemoderniseerd door middel |
| introduisant certaines garanties telles que l'introduction de | van de invoering van bepaalde waarborgen, zoals een voorafgaande |
| l'évaluation préalable par le juge des qualifications et aptitudes des | evaluatie door de rechter van de bekwaamheid en de geschiktheid van de |
| personnes désireuses d'adopter, ainsi que la nécessité pour ces | personen die wensen te adopteren en de vereiste dat deze personen een |
| personnes de suivre une préparation adaptée. | passende voorbereiding volgen. |
| La Convention de La Haye du 29 mai 1993 prévoit la mise en place d'une | Het Verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 voorziet in de oprichting van |
| autorité centrale destinée à jouer un rôle essentiel dans la | een centrale autoriteit die een wezenlijke rol moet spelen bij de |
| réalisation des adoptions internationales. Elle prévoit toutefois que | verwezenlijking van interlandelijke adopties. In het Verdrag is |
| dans un Etat fédéral, plusieurs autorités centrales pourront être | evenwel bepaald dat in een federale Staat verscheidene centrale |
| désignées. | autoriteiten kunnen worden aangewezen. |
| Dans notre pays, le droit de l'adoption est une compétence mixte qui | In ons land vormt het adoptierecht een gemengde bevoegdheid die deels |
| entre pour partie dans les compétences de l'Etat fédéral et pour | tot de bevoegdheid van de federale Staat en deels tot de bevoegdheid |
| partie dans les compétences des Communautés. | van de Gemeenschappen behoort. |
| La loi du 24 avril 2003 a dès lors mis en place un système visant à | Derhalve is krachtens de wet van 24 april 2003 een stelsel ingevoerd |
| respecter les compétences de chacun et la manière dont elles ont été | dat beoogt rekening te houden met de bevoegdheden van elk, met de |
| définies par la Constitution et les lois de réformes | wijze waarop zij door de Grondwet en de wetten tot hervorming der |
| institutionnelles, tout en traduisant les exigences de la Convention. | instellingen zijn verdeeld en met de verplichtingen die voortvloeien |
| L'Autorité centrale fédérale fera partie du Service public fédéral | uit het Verdrag. De federale centrale autoriteit maakt deel uit van de Federale |
| Justice et sera chargée d'exercer deux types de tâches : | Overheidsdienst Justitie en moet twee soorten opdrachten vervullen : |
| 1. les fonctions d'autorité centrale que prévoit la Convention et que | 1. de opdrachten van centrale autoriteit bepaald in het Verdrag en |
| lui attribue la loi. Il s'agit essentiellement de fonctions | haar toegekend krachtens de wet. Het gaat vooral om informatie |
| d'information (transmission aux autorités centrales étrangères | (overzending van informatie over de Belgische wetgeving en van |
| d'informations sur la législation belge et de statistiques, réception | statistieken aan de buitenlandse centrale autoriteiten, ontvangst van |
| d'informations en provenance de ces autorités et transmission aux | informatie van die autoriteiten en doorsturen ervan aan de bevoegde |
| autorités compétentes en Belgique,...) et de coordination (au plan | autoriteiten in België,...) en coördinatie (op nationaal en |
| national et au plan international); | internationaal vlak); |
| 2. d'autres fonctions - étrangères à la Convention - qui lui sont | 2. andere opdrachten haar toegekend krachtens de wet - welke in het |
| attribuées par la loi. On vise principalement ici la reconnaissance | Verdrag niet voorkomen. Het gaat in casu hoofdzakelijk om de erkenning |
| des adoptions établies à l'étranger (contrôle de la conformité à | van de adopties die in het buitenland zijn tot stand gekomen (nagaan |
| l'ordre public des adoptions conventionnelles et contrôle au fond des | of de krachtens het Verdrag tot stand gekomen adopties niet strijdig |
| adoptions non conventionnelles) et leur enregistrement. | zijn met de openbare orde en controle ten gronde van adopties die |
| buiten het Verdrag tot stand zijn gekomen) en de registratie ervan. | |
| II. Le droit applicable à l'adoption | II. Recht toepasselijk op de adoptie |
| Le droit applicable à l'adoption est déterminé par les articles 67 à | Het recht toepasselijk op de adoptie is bepaald in de artikelen 67 tot |
| 71 de la loi du 16 juillet 2004 portant le Code de droit international | 71 van de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal |
| privé auxquels je vous renvoie. | privaatrecht, waarnaar ik verwijs. |
| III. Le droit belge de l'adoption | III. Belgische adoptierecht |
| Met betrekking tot het Belgisch materieel adoptierecht wordt | |
| En ce qui concerne le droit matériel belge de l'adoption, on notera | onderstreept dat adoptie voortaan is opengesteld voor een enkele |
| que l'adoption sera désormais ouverte à une seule personne, deux époux | persoon, twee echtgenoten van verschillend geslacht of samenwonenden |
| de sexe différent ou des cohabitants de sexe différent. La notion de | van verschillend geslacht. Het begrip « samenwonenden » in de context |
| cohabitants dans le contexte de l'adoption figure à l'article 343, § 1er, | van adoptie is opgenomen in het nieuwe artikel 343, § 1, b), van het |
| b) nouveau du Code civil, tel que remplacé par la loi-programme du 27 | Burgerlijk Wetboek, zoals vervangen bij de programmawet van 27 |
| décembre 2004. Il s'agit désormais de deux personnes de sexe différent | december 2004. Voortaan gaat het om twee personen van ongelijk |
| ayant fait une déclaration de cohabitation légale ou de deux personnes | geslacht die een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd |
| de sexe différent qui vivent ensemble de façon permanente et affective | of om twee personen van ongelijk geslacht die op een permanente en |
| affectieve wijze samenwonen sedert ten minste drie jaar op het | |
| depuis au moins trois ans au moment de l'introduction de la demande en | tijdstip van de indiening van het verzoek om adoptie, voor zover zij |
| adoption, pour autant qu'elles ne soient pas unies par un lien de | niet door een band van bloedverwantschap of aanverwantschap zijn |
| parenté ou d'alliance entraînant une prohibition de mariage dont elles | verbonden die leidt tot een huwelijksverbod waarvoor de Koning geen |
| ne peuvent être dispensées par le Roi. | ontheffing kan verlenen. |
| Les deux types d'adoption - adoption simple et adoption plénière - | De twee soorten adoptie - gewone adoptie en volle adoptie - blijven |
| subsistent. Il sera possible, dans certaines circonstances, de | bestaan. In bepaalde omstandigheden wordt het mogelijk een gewone |
| convertir une adoption simple en adoption plénière (article 347-3 du | adoptie om te zetten in een volle adoptie (artikel 347-3 van het |
| Code civil). | Burgerlijk Wetboek). |
| La révision de l'adoption est possible dans les conditions définies à | De herziening van de adoptie is mogelijk onder de voorwaarden bepaald |
| l'article 351 du Code civil aussi bien dans le cas de l'adoption | in artikel 351 van het Burgerlijk Wetboek, zowel bij gewone adoptie |
| simple que dans le cas de l'adoption plénière (l'article 356- 4 du | als bij volle adoptie (artikel 356-4 van het Burgerlijk Wetboek). |
| Code civil). La révocation d'une adoption simple est possible (article 354-1 à | De herroeping van een gewone adoptie is mogelijk (artikel 354-1 tot |
| 354-3 du Code civil) mais pas celle d'une adoption plénière (article | 354-3 van het Burgerlijk Wetboek). Een volle adoptie (artikel 356-4 |
| 356-4 du Code civil). | van het Burgerlijk Wetboek) kan evenwel niet worden herroepen. |
| La nullité d'une adoption ne peut jamais être prononcée en Belgique | De nietigheid van een adoptie kan nooit worden uitgesproken in België |
| (articles 349-3 et 359-6 du Code civil). | (artikelen 349-3 en 359-6 van het Burgerlijk Wetboek). |
| Dans certains cas, aussi bien pour l'adoption simple que pour | In sommige gevallen, zowel bij een gewone als bij een volle adoptie, |
| l'adoption plénière, la personne déjà adoptée peut faire l'objet d'une | kan de reeds geadopteerde persoon nogmaals worden geadopteerd (zie de |
| nouvelle adoption (voir les articles 347-1 et 347-2 du Code civil); La procédure de l'adoption en Belgique est profondément modifiée. Elle est quelque peu différente selon qu'il s'agit d'une adoption impliquant le déplacement international d'un enfant (dénommée adoption internationale), telle que définie à l'article 360-2 du Code civil, ou une adoption n'impliquant pas le déplacement international d'un enfant L'établissement d'une adoption en Belgique est régi par le droit belge. Celui-ci dispose notamment (article 346-1 du Code civil) que l'adoptant ou les adoptants qui désirent adopter un enfant doivent être qualifiés et aptes à adopter, et que cette aptitude est appréciée par le tribunal de la jeunesse sur la base d'une enquête sociale; l'appréciation de cette aptitude implique que les candidats à l'adoption aient préalablement suivi la préparation organisée par la Communauté compétente, ce qui aura pour conséquence que lorsqu'il s'agit de l'adoption d'un enfant aucune adoption menée en Belgique ne pourra plus être menée sans contact préalable avec les autorités communautaires. Si la procédure d'adoption doit être concrétisée à l'étranger, c'est normalement la procédure étrangère qui sera applicable. Toutefois, dans le cas d'une adoption impliquant le déplacement international d'un enfant (adoption internationale), c'est-à-dire dans la grande majorité des cas où l'adoption est prononcée à l'étranger, des dispositions similaires, à savoir l'obligation pour le candidat-adoptant d'être reconnu comme apte à adopter par le tribunal, l'aptitude étant appréciée par le tribunal de la jeunesse sur la base d'une enquête sociale, après que les candidats à l'adoption aient préalablement suivi la préparation organisée par la Communauté compétente, seront applicables (article 361-1 du Code civil). Il en résulte donc que la grande majorité des adoptions, qu'elles soient prononcées en Belgique ou prononcées à l'étranger à l'issue d'une procédure menée par des résidents belges, ne pourront plus avoir lieu sans encadrement par les services communautaires, ce qui a permis à d'aucuns de faire état de la suppression de la possibilité d'adoption en "filière libre". Dans le cas des adoptions endo-familiales, la procédure peut être | artikelen 347-1 en 347-2 van het Burgerlijk Wetboek). De adoptieprocedure in België is grondig gewijzigd. De procedure is enigszins verschillend naargelang het gaat om een adoptie die de interlandelijke overbrenging van een kind onderstelt (interlandelijke adoptie genaamd), zoals omschreven in artikel 360-2 van het Burgerlijk Wetboek, of om een adoptie die de interlandelijke overbrenging van een kind niet onderstelt. De totstandkoming van een adoptie in België wordt beheerst door het Belgische recht. Hierin is onder meer bepaald (artikel 346-1 van het Burgerlijk Wetboek) dat de adoptant of de adoptanten die een kind wensen te adopteren bekwaam en geschikt moeten zijn om te adopteren, en dat deze geschiktheid wordt beoordeeld door de jeugdrechtbank op grond van een maatschappelijk onderzoek. De beoordeling van deze geschiktheid onderstelt dat de kandidaat-adoptanten vooraf de voorbereiding hebben gevolgd die door de bevoegde Gemeenschap wordt verstrekt. Dit heeft tot gevolg dat, als het gaat om de adoptie van een kind, in België geen enkele adoptie nog tot stand kan komen zonder voorafgaand contact met de overheden van de Gemeenschappen. Ingeval de adoptieprocedure in het buitenland moet worden geconcretiseerd, is normaliter de buitenlandse procedure van toepassing. In geval van een adoptie die de interlandelijke overbrenging van een kind onderstelt (interlandelijke adoptie), met andere woorden in de meeste gevallen waarin de adoptie in het buitenland wordt uitgesproken, zijn soortgelijke bepalingen van toepassing, te weten de verplichting voor de kandidaat-adoptant om door de rechtbank erkend te worden als geschikt om te adopteren. De geschiktheid wordt beoordeeld door de jeugdrechtbank op grond van een maatschappelijk onderzoek, nadat de kandidaat-adoptanten eerst de voorbereiding hebben gevolgd die de bevoegde Gemeenschap organiseert (artikel 361-1 van het Burgerlijk Wetboek). Daaruit volgt dus dat de grote meerderheid van de adopties, ongeacht of zij worden uitgesproken in België of in het buitenland na een procedure door Belgische ingezetenen, niet langer kunnen plaatsvinden zonder begeleiding door de diensten van de Gemeenschappen, wat sommigen ertoe heeft aangezet te stellen dat de mogelijkheid tot « vrije adoptie » is afgeschaft. De procedure bij endofamiliale adopties kan enigszins eenvoudiger zijn |
| quelque peu simplifiée (en vertu de l'article 346-2, alinéa 3, du Code | (krachtens artikel 346-2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, kan |
| civil, le tribunal de la jeunesse peut apprécier l'aptitude à adopter | de jeugdrechtbank zonder voorafgaandelijk maatschappelijk onderzoek |
| sans enquête sociale préalable). | uitspraak doen over de geschiktheid om te adopteren). |
| On notera que la condition relative à l'aptitude, telle que reprise à | Er moet op worden gewezen dat de geschiktheidsvoorwaarde, zoals |
| l'article 346-1 du Code civil, concerne les adoptions d'enfants et non | genoemd in artikel 346-1 van het Burgerlijk Wetboek, de adoptie van |
| pas celle de personnes âgées de 18 ans ou plus. | kinderen betreft en niet die van personen van achttien jaar of ouder. |
| Parmi les dispositions du droit matériel devant retenir l'attention de | Enkele bepalingen van het materieel recht die de aandacht van de |
| l'officier de l'état civil, on citera | ambtenaar van de burgerlijke stand vereisen : |
| A. L'article 353-12 du Code civil, selon lequel le lien de parenté | A. Artikel 353-12 van het Burgerlijk Wetboek, waarin is bepaald dat de |
| résultant de l'adoption simple s'étend aux descendants de l'adopté. | band van verwantschap die uit de adoptie ontstaat zich uitstrekt tot de afstammelingen van de geadopteerde. |
| B. L'article 353-13 du Code civil qui énumère les cas d'empêchement à | B. Artikel 353-13 van het Burgerlijk Wetboek, waarin de gevallen van |
| mariage lorsqu'il y a eu adoption simple, le mariage étant prohibé : | huwelijksbeletsel worden opgesomd bij gewone adoptie. Het huwelijk is verboden : |
| 1° entre l'adoptant et l'adopté ou ses descendants; | 1° tussen de adoptant en de geadopteerde of zijn afstammelingen; |
| 2° entre l'adopté et l'ancien conjoint de l'adoptant; | 2° tussen de geadopteerde en de vorige echtgenoot van de adoptant; |
| 3° entre l'adopté et l'ancien ou actuel cohabitant de l'adoptant; | 3° tussen de geadopteerde en de persoon met wie de adoptant heeft |
| samengewoond of samenwoont; | |
| 4° entre l'adoptant et l'ancien conjoint de l'adopté; | 4° tussen de adoptant en de vorige echtgenoot van de geadopteerde; |
| 5° entre l'adoptant et l'ancien ou actuel cohabitant de l'adopté; | 5° tussen de adoptant en de persoon met wie de geadopteerde heeft |
| samengewoond of samenwoont; | |
| 6° entre les enfants adoptifs d'un même adoptant; | 6° tussen de adoptieve kinderen van een zelfde adoptant; |
| 7° entre l'adopté et les enfants de l'adoptant. | 7° tussen de geadopteerde en de kinderen van de adoptant. |
| L'article 353-13 dispose encore que ces deux derniers empêchements à | In artikel 353-13 is voorts bepaald dat de Koning om wettige redenen |
| mariage peuvent être levés par le Roi pour des motifs légitimes. | ontheffing kan verlenen van de laatste twee verbodsbepalingen. |
| On notera que dans le contexte de cet article, la notion de | In de context van dit artikel moet erop worden gewezen dat het begrip |
| "cohabitant" doit s'entendre au sens de la définition donnée par | « samenwonende » moet worden verstaan in de zin van de in artikel 343 |
| l'article 343. | gegeven definitie. |
| Lorsqu'il s'agit d'une adoption plénière, les empêchements à mariage | Bij volle adoptie gelden de huwelijksbeletsels bedoeld in de artikelen |
| seront ceux qui sont visés aux articles 161 à 164 du Code civil, aussi | 161 tot 164 van het Burgerlijk Wetboek, zowel ten aanzien van de |
| bien à l'égard de la famille adoptive que dans la famille d'origine de | adoptiefamilie als ten aanzien van de oorspronkelijke familie van de |
| l'adopté (article 356-1, alinéas 1er et 2, du Code civil). | geadopteerde (artikel 356-1, eerste en tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek). |
| C. L'article 350 du Code civil relatif à l'établissement de la | C. Artikel 350 van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot de |
| filiation de l'adopté postérieurement à l'adoption. | vaststelling van de afstamming van de geadopteerde na de adoptie. |
| Deux hypothèses sont à distinguer : | Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen twee gevallen : |
| - la première est celle de l'établissement de la filiation de l'adopté | - het eerste geval betreft de vaststelling van de afstamming van de |
| à l'égard de l'adoptant. | geadopteerde ten aanzien van de adoptant. |
| L'alinéa 1er de l'article 350 prévoit en ce cas, contrairement à la loi précédente (articles 362 et 370, § 4, anciens du Code civil), que l'adoption simple ou plénière disparaît lorsque la filiation est établie à l'égard de l'adoptant. - la seconde est celle de l'établissement de la filiation de l'adopté à l'égard d'un tiers. Une telle situation ne met pas fin à l'adoption. Si l'adoption était une adoption simple, la filiation ne produit ses effets, comme c'est déjà actuellement le cas, que pour autant qu'ils ne s'opposent pas à ceux de l'adoption. Si l'adoption était une adoption plénière, la filiation n'aura d'autre effet que les empêchements à mariage des articles 161 à 164 du Code civil. IV. La reconnaissance des adoptions prononcées à l'étranger | In tegenstelling tot de vorige wet (de vroegere artikelen 362 en 370, § 4, van het Burgerlijk Wetboek) is in artikel 350, eerste lid, bepaald dat de gewone of de volle adoptie een einde neemt bij de vaststelling van de afstamming van de geadopteerde ten aanzien van de adoptant. - het tweede geval betreft de vaststelling van de afstamming van de geadopteerde ten aanzien van een derde. Een dergelijke situatie maakt geen einde aan de adoptie. Ingeval de adoptie een gewone adoptie was, heeft de afstamming, zoals thans reeds het geval is, slechts gevolgen voorzover zij niet strijdig zijn met die van de adoptie. Ingeval de adoptie een volle adoptie was, heeft de afstamming geen andere gevolgen dan de huwelijksbeletsels bedoeld in de artikelen 161 tot 164 van het Burgerlijk Wetboek. IV. Erkenning van in het buitenland uitgesproken adopties |
| La nouvelle législation modifie profondément la procédure de | De nieuwe wetgeving heeft de procedure voor de erkenning van de in het |
| reconnaissance des adoptions prononcées à l'étranger et c'est sans | buitenland uitgesproken adopties grondig gewijzigd. De gevolgen voor |
| doute sur cette question que les incidences quant au rôle de | de rol van de ambtenaar van de burgerlijke stand zijn wellicht het |
| l'officier de l'état civil seront les plus importantes. | belangrijkst op dit vlak. |
| L'article 72 de la loi du 16 juillet 2004 portant le Code de droit | Artikel 72 van de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van |
| international privé dispose en effet que "Par dérogation aux | internationaal privaatrecht bepaalt immers : « In afwijking van de |
| dispositions de la présente loi, une décision judiciaire ou un acte | bepalingen van deze wet wordt een buitenlandse rechterlijke beslissing |
| authentique étranger portant établissement, conversion, révocation, | of authentieke akte houdende totstandkoming, omzetting, herroeping, |
| révision ou annulation d'une adoption n'est pas reconnu en Belgique si | herziening of vernietiging van een adoptie niet erkend in België |
| les dispositions des articles 365-1 à 366-3 du Code civil n'ont pas été respectées et tant qu'une décision visée à l'article 367-1 du même Code n'a pas été enregistrée conformément à l'article 367-2 de ce Code". S'agissant de l'annulation, on notera cependant que l'article 366-3 du Code civil dispose qu'une décision étrangère annulant une adoption ne peut produire d'effet en Belgique. La nullité d'une adoption n'est donc pas admise. Toutefois, cette disposition vise la nullité au sens strict. L'autorité centrale fédérale garde un pouvoir d'appréciation | ingeval de bepalingen van de artikelen 365-1 tot 366-3 van het Burgerlijk Wetboek niet werden in acht genomen en een beslissing bedoeld in artikel 367-1 van hetzelfde Wetboek niet is geregistreerd overeenkomstig artikel 367-2 van dat Wetboek ». Wat de nietigverklaring betreft, is in artikel 366-3 van het Burgerlijk Wetboek evenwel bepaald dat een vreemde beslissing tot nietigverklaring van een adoptie in België geen gevolgen heeft. De nietigheid van een adoptie is dus onmogelijk. Deze bepaling slaat evenwel op de nietigverklaring in de strikte zin. De federale centrale autoriteit behoudt een beoordelingsbevoegdheid en is niet gebonden |
| et n'est pas liée par la qualification de celle-ci. La reconnaissance | door de omschrijving ervan. De erkenning is dus niet uitgesloten |
| n'est donc pas exclue si la décision d' "annulation" s'analyse en fait | ingeval de beslissing tot « nietigverklaring » eigenlijk een |
| comme une révocation ou une révision. | herroeping of een herziening blijkt te zijn. |
| Par ailleurs, la loi du 24 avril 2003 prévoit qu'il appartiendra | In de wet van 24 april 2003 is overigens bepaald dat de buitenlandse |
| désormais à l'autorité centrale fédérale de reconnaître les adoptions | adopties voortaan moeten worden erkend door de federale centrale |
| étrangères, qu'elles soient internationales (adoptions impliquant le | autoriteit, ongeacht of het gaat om interlandelijke (adopties die de |
| déplacement international d'un enfant) ou autres (adoptions étrangères | interlandelijke overbrenging van een kind onderstellen) of andere |
| purement internes ou n'impliquant pas le déplacement international | adopties (louter interne buitenlandse adopties of adopties die de |
| d'un enfant). Si l'adoption est une adoption "conventionnelle" (régie par la | interlandelijke overbrenging van een kind niet onderstellen). |
| Ingeval het gaat om een adoptie « volgens het Verdrag » (beheerst door | |
| Convention de La Haye du 29 mai 1993 sur la protection des enfants et | het Verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 inzake de internationale |
| la coopération en matière d'adoption internationale) l'autorité | samenwerking en de bescherming van kinderen op het gebied van de |
| centrale ne pourra refuser la reconnaissance que si l'adoption est | interlandelijke adoptie), kan de centrale autoriteit de erkenning |
| manifestement contraire à l'ordre public, compte tenu de l'intérêt supérieur de l'enfant et des droits fondamentaux qui lui sont reconnus en vertu du droit international. Si l'adoption n'est pas une adoption "conventionnelle", les conditions de reconnaissance sont déterminées par les articles 365-1 et 365-2 du Code civil. Toute décision de l'autorité centrale fédérale relative à une demande portant sur la reconnaissance en Belgique d'une décision étrangère en matière d'adoption sera motivée et remise ou notifiée aux requérants, et en cas de décision positive, sera concrétisée par une attestation d'enregistrement établie conformément à un modèle établi par l'arrêté | alleen weigeren als de adoptie kennelijk strijdig is met de openbare orde, rekening houdend met het hoger belang van het kind en de fundamentele rechten die het op grond van het internationaal recht toekomen. Wanneer het niet gaat om een adoptie « volgens het Verdrag », worden de voorwaarden voor erkenning bepaald door de artikelen 365-1 en 365-2 van het Burgerlijk Wetboek. Iedere beslissing van de federale centrale autoriteit inzake een verzoek om erkenning in België van een buitenlandse beslissing inzake adoptie wordt gemotiveerd en overhandigd of betekend aan de verzoekers. Een positieve beslissing wordt geconcretiseerd door een bewijs van registratie opgesteld overeenkomstig een model bepaald door het koninklijk besluit van 24 augustus 2005 tot vaststelling van |
| royal du 24 août 2005 fixant des mesures d'exécution de la loi du 24 | maatregelen houdende uitvoering van de wet van 24 april 2003 tot |
| avril 2003 réformant l'adoption, de la loi du 13 mars 2003 modifiant | hervorming van de adoptie en van de wet van 13 maart 2003 tot |
| le Code judiciaire en ce qui concerne l'adoption et de la loi du 16 | wijziging van het Gerechtelijk Wetboek wat de adoptie betreft en van |
| juillet 2004 portant le code de droit international privé, attestation | de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal |
| qui sera remise ou notifiée aux requérants. | privaatrecht. Dit bewijs wordt overhandigd of betekend aan de |
| Il résulte de l'ensemble de ces dispositions que l'officier de l'état | verzoekers. Uit al deze bepalingen volgt dat de ambtenaar van de burgerlijke stand |
| civil qui serait confronté à une demande de reconnaissance d'une | die een verzoek om erkenning van een in het buitenland uitgesproken |
| adoption prononcée à l'étranger devra diriger le requérant vers | adoptie moet behandelen, de verzoeker moet verwijzen naar de federale |
| l'autorité centrale fédérale (voir coordonnées infra) avant d'en tirer | centrale autoriteit (zie gegevens infra) alvorens er conclusies inzake |
| les conséquences en ce qui concerne l'état de la personne concernée. | de staat van de betrokkene uit te trekken. |
| V. Les formalités d'état civil | V. Formaliteiten inzake burgerlijke stand |
| La matière est essentiellement traitée à l'article 368-1 du Code | Deze aangelegenheid komt voornamelijk aan bod in artikel 368-1 van het |
| civil. | Burgerlijk Wetboek. |
| Selon cette disposition, l'officier de l'état civil compétent pour | Krachtens deze bepaling is de ambtenaar van de burgerlijke stand van |
| effectuer une transcription sur ses registres sera celui de la | de gewone verblijfplaats in België van de adoptant, van de adoptanten |
| résidence habituelle en Belgique de l'adoptant ou des adoptants ou de | of van een van hen, of bij gebreke daarvan, van de geadopteerde, |
| l'un d'eux, ou, à défaut de l'adopté. Si aucune des parties à | bevoegd om over te gaan tot een overschrijving in zijn registers. |
| l'adoption ne réside habituellement en Belgique, l'officier de l'état civil de Bruxelles est compétent. L'officier de l'état civil compétent devra transcrire sur ses registres : 1° le dispositif de toute décision rendue en Belgique qui prononce, convertit, révoque ou révise une adoption. 1re hypothèse : le prononcé d'une adoption Cette hypothèse ne devrait pas susciter de difficultés. | Ingeval geen van de bij de adoptie betrokken partijen haar gewone verblijfplaats in België heeft, is de ambtenaar van de burgerlijke stand te Brussel bevoegd. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet in zijn registers overschrijven : 1° het beschikkend gedeelte van iedere in België gewezen beslissing houdende uitspraak, omzetting, herroeping of herziening van een adoptie. Geval 1 : uitspraak van een adoptie Zulks zou geen moeilijkheden mogen veroorzaken. Met betrekking tot een in België uitgesproken adoptie is in het nieuwe |
| S'agissant d'une adoption prononcée en Belgique, l'article 1231-19 | artikel 1231-19 van het Gerechtelijk Wetboek bepaald dat het |
| nouveau du Code judiciaire dispose que le dispositif de la décision | beschikkend gedeelte van de beslissing door de griffier wordt |
| sera transmis à l'officier de l'état civil compétent par le greffier. | toegezonden aan de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. De |
| L'officier de l'état civil transcrira immédiatement le dispositif sur | ambtenaar van de burgerlijke stand schrijft het beschikkend gedeelte |
| ses registres et transmettra une copie de l'acte de transcription au | onmiddellijk over in zijn registers en zendt een afschrift van de akte |
| greffier ainsi qu'à l'autorité centrale fédérale. | van overschrijving toe aan de griffier en aan de federale centrale |
| Mention de la transcription est faite en marge des actes concernant | autoriteit. De overschrijving moet worden vermeld in de kant van de akten van de |
| l'état civil de l'adopté et de ses descendants. | burgerlijke stand van de geadopteerde en van zijn afstammelingen. |
| On notera que conformément à l'article 1231-15 du Code judiciaire, le | Overeenkomstig artikel 1231-15 van het Gerechtelijk Wetboek vermeldt |
| dispositif du jugement d'adoption mentionnera notamment : | het beschikkend gedeelte van het vonnis inzake adoptie inzonderheid : |
| - le nom et les prénoms que l'adopté porte lors de l'adoption et, en | - de naam en de voornamen die de geadopteerde bij de adoptie droeg en |
| cas de changement de ceux-ci en raison de l'adoption, le nom et les | ingeval zij ingevolge de adoptie zijn gewijzigd, de naam en de |
| prénoms qu'il portera désormais; | voornamen die hij voortaan zal dragen; |
| - s'il y a lieu, le nom et les prénoms que les descendants de l'adopté | - indien nodig, de naam en de voornamen die de afstammelingen van de |
| conservent malgré l'adoption. | geadopteerde niettegenstaande de adoptie behouden. |
| S'agissant des descendants de l'adopté, si le dispositif du jugement | Op grond van artikel 353-6 van het Burgerlijk Wetboek geldt de |
| ne contient pas la mention du nom qu'ils conservent, le changement de | naamsverandering ingevolge de adoptie eveneens voor de afstammelingen |
| nom résultant de l'adoption leur sera également applicable, sur base | van de geadopteerde indien in het beschikkend gedeelte van het vonnis |
| de l'article 353-6 du Code civil. | de naam die zij behouden niet is vermeld. |
| Conformément à l'article 349-1 du Code civil, l'adoption, une fois | Overeenkomstig artikel 349-1 van het Burgerlijk Wetboek heeft de |
| transcrite, produira ses effets à partir du dépôt de la requête. 2e hypothèse : la conversion d'une adoption simple en adoption plénière Cette hypothèse n'appelle pas de commentaire (voir article 1231-23 du Code judiciaire). 3e et 4e hypothèses : la révocation ou la révision d'une adoption. Conformément à l'article 1231-50 du Code judiciaire, le dispositif du jugement mentionnera le nom et les prénoms que portera celui qui était adopté, ainsi que celui que porteront ses descendants dont le nom avait été modifié par l'adoption. Pour le surplus, tant pour la révocation que pour la révision, les | adoptie, zodra zij is overgeschreven, gevolgen vanaf de neerlegging van het verzoekschrift Geval 2 : omzetting van een gewone adoptie in een volle adoptie Dit geval behoeft geen commentaar (zie artikel 1231-23 van het Gerechtelijk Wetboek). Gevallen 3 en 4 : herroeping of herziening van een adoptie Overeenkomstig artikel 1231-50 van het Gerechtelijk Wetboek vermeldt het beschikkend gedeelte van het vonnis de naam en de voornamen die de persoon die geadopteerd was, zal dragen, alsook die welke zijn afstammelingen, van wie de naam ingevolge de adoptie was gewijzigd, zullen dragen. Voor het overige eindigen de gevolgen van de adoptie vanaf de |
| effets de l'adoption cesseront à partir de la transcription sur les | overschrijving in de registers van de burgerlijke stand (artikelen |
| registres de l'état civil (articles 354-3 et 351 du Code civil). | 354-3 en 351 van het Burgerlijk Wetboek), zowel wat de herroeping als |
| wat de herziening betreft. | |
| Par ailleurs, sauf dans l'hypothèse où l'enfant a été replacé sous | Behalve in het geval waarin het kind overeenkomstig artikel 354-2 van |
| l'autorité parentale des père et mère ou de l'un d'eux conformément à | het Burgerlijk Wetboek opnieuw onder het ouderlijk gezag van de vader |
| of moeder of van een van hen wordt geplaatst, moet de ambtenaar van de | |
| l'article 354-2 du Code civil, l'officier de l'état civil doit | burgerlijke stand bovendien de bevoegde vrederechter onmiddellijk in |
| informer immédiatement le juge de paix compétent de la transcription | kennis stellen van de overschrijving van het vonnis waarbij de |
| du jugement prononçant la révocation. | herroeping wordt uitgesproken. |
| 2° le dispositif de toute décision étrangère en matière d'adoption, | 2° het beschikkend gedeelte van iedere in België erkende en |
| reconnue et enregistrée en Belgique | geregistreerde vreemde beslissing inzake adoptie |
| Il a déjà été mentionné sous le point IV que la reconnaissance des | In punt IV werd reeds vermeld dat de erkenning van buitenlandse |
| adoptions étrangères serait dorénavant confiée à l'autorité centrale | adopties voortaan wordt toevertrouwd aan de federale centrale |
| fédérale qui en cas de reconnaissance, remettrait ou notifierait aux | autoriteit. In geval van erkenning wordt aan de verzoekers een |
| requérants une décision de reconnaissance, et leur délivrerait une | beslissing van erkenning overhandigd of betekend, en wordt hen een |
| attestation d'enregistrement. | bewijs van registratie afgegeven. |
| Les officiers de l'état civil ne seront dès lors plus autorisés à | Bijgevolg zijn de ambtenaren van de burgerlijke stand niet langer |
| transcrire des décisions étrangères dont l'enregistrement par | gemachtigd om buitenlandse beslissingen over te schrijven waarvan de |
| l'autorité centrale fédérale ne serait pas établi. | registratie door de federale centrale autoriteit niet is bewezen. |
| Eu égard à l'article 367-2, alinéa 3, du Code civil, selon lequel | Gelet op artikel 367-2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, dat |
| toute décision enregistrée conformément à l'alinéa premier est | bepaalt dat iedere op grond van het eerste lid geregistreerde |
| reconnue par toute autorité ou juridiction, ainsi que par toute autre | beslissing, op eenvoudig vertoon van het bewijs van registratie wordt |
| personne, sur simple présentation de l'attestation d'enregistrement, | erkend door iedere overheid of rechtsmacht, alsook door ieder ander |
| l'officier de l'état civil mis en présence de cette attestation ne | persoon, moet de ambtenaar van de burgerlijke stand niet langer de |
| devra plus procéder au contrôle de validité de l'acte tel que prévu à | geldigheid van de akte onderzoeken zoals bepaald in artikel 31 van de |
| l'article 31 de la loi du 16 juillet 2004 portant le code de droit | wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal |
| international privé. | privaatrecht. |
| Il est à noter qu'aucune disposition de la loi n'oblige une personne intéressée ayant obtenu la reconnaissance et l'enregistrement d'une décision étrangère en matière d'adoption à en demander la transcription à l'officier de l'état civil compétent. L'officier de l'état civil compétent devra demander que lui soit présentée l'attestation d'enregistrement délivrée par l'autorité centrale fédérale, lorsqu'il y aura lieu, pour lui, d'appliquer les effets de l'adoption, en matière de nationalité ou de nom, par exemple. On notera à cet égard que l'attestation d'enregistrement d'une adoption contiendra le nom de l'adopté après l'adoption. Il s'agira du | Er moet worden opgemerkt dat geen enkele bepaling van de wet een betrokkene die de erkenning en de registratie van een buitenlandse beslissing inzake adoptie heeft verkregen, de verplichting oplegt de overschrijving ervan te vragen aan de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. De bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand moet vragen dat hem het bewijs van registratie, dat is afgegeven door de federale centrale overheid, wordt voorgelegd indien hij gevolgen moet verlenen aan de adoptie, inzake nationaliteit of naam bijvoorbeeld. Terzake moet worden onderstreept dat de naam van de geadopteerde na de adoptie wordt vermeld in het bewijs van registratie van een adoptie. |
| nom déterminé conformément aux articles 37 à 39 de la loi du 16 | Het gaat om de naam bepaald op grond van de artikelen 37 tot 39 van de |
| juillet 2004 portant le Code de droit international privé. Ce nom | wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal |
| pourrait donc, dans certains cas, ne pas être celui qui lui aurait été | privaatrecht. In sommige gevallen is het dus mogelijk dat dit niet de |
| attribué par l'acte d'adoption. | hem krachtens de adoptieakte toegekende naam is. |
| 3° l'acte de naissance de l'adopté lorsque l'adoption est prononcée ou | 3° de geboorteakte van de geadopteerde wanneer de adoptie in België is |
| reconnue en Belgique. | uitgesproken of erkend. |
| Cette disposition doit être confrontée à celle de l'article 48 du Code | Deze bepaling moet worden getoetst aan die bedoeld in artikel 48 van |
| civil, dans la mesure où celui-ci peut également s'appliquer à un | het Burgerlijk Wetboek, voorzover deze tevens kan gelden voor een Belg |
| Belge ayant été l'objet d'une adoption. | die werd geadopteerd. |
| Il me paraît que l'article 368-1, alinéa 1er, 3° du Code civil doit | Ik ben van oordeel dat artikel 368-1, eerste lid, 3°, van het |
| s'interpréter comme complétant l'article 48. Il devrait donc | Burgerlijk Wetboek moet worden uitgelegd als een aanvulling op artikel |
| essentiellement bénéficier aux personnes dont l'adoption est prononcée | 48. Het moet dus voornamelijk van nut zijn voor de personen van wie de |
| ou reconnue en Belgique qui n'ont pas la nationalité belge. | adoptie in België is uitgesproken of erkend en die de Belgische |
| Lorsque la personne adoptée est Belge, elle tire en toute hypothèse de | nationaliteit niet bezitten. |
| l'article 48 un droit à faire transcrire son acte de naissance en | Ingeval de geadopteerde persoon Belg is, volgt uit artikel 48 hoe dan |
| ook een recht om zijn geboorteakte in België te doen overschrijven, | |
| Belgique, indépendamment de la reconnaissance ou non de l'adoption | ongeacht of de op hem betrekking hebbende adoptie al dan niet erkend |
| dont elle a fait l'objet. Il se pourrait même que l'officier de l'état | werd. Het is zelfs mogelijk dat de ambtenaar van de burgerlijke stand |
| civil ignore que la personne qui lui demande de transcrire son acte de | niet weet dat de persoon die hem vraagt zijn geboorteakte over te |
| naissance a un jour été l'objet d'une adoption. | schrijven ooit geadopteerd werd. |
| Une difficulté particulière pourrait se présenter lorsque de l'acte de | Een bijzondere moeilijkheid kan zich voordoen ingeval uit de |
| naissance de cette personne, il ressort qu'elle a été adoptée, alors | geboorteakte van deze persoon blijkt dat hij werd geadopteerd, maar |
| que cette adoption n'a pas été reconnue en Belgique. | dat deze adoptie niet in België werd erkend. |
| Dans une telle hypothèse, afin d'éviter tout détournement du système | Teneinde enig misbruik te voorkomen van het door de nieuwe wetgeving |
| mis en place par la nouvelle législation, il y a lieu d'inviter le | ingevoerde stelsel, is het wenselijk de verzoeker in een dergelijk |
| requérant à contacter préalablement l'autorité centrale fédérale afin | geval te vragen vooraf contact op te nemen met de federale centrale |
| d'obtenir la reconnaissance de cette adoption. Aussi longtemps que celle-ci n'est pas établie, l'acte de naissance ne sera pas transcrit. Dans tous les cas de transcription effectuée sur base de l'article 368-1, l'officier de l'état civil qui l'a effectuée ou qui a porté, en marge d'un acte ou d'une décision figurant dans ses registres, la mention d'un acte ou d'une décision relatif à une adoption, en informe sans délai l'autorité centrale fédérale. VI. Les recours | autoriteit teneinde de erkenning van deze adoptie te verkrijgen. De geboorteakte wordt niet overgeschreven zolang deze erkenning niet is bewezen. Telkens als een overschrijving wordt verricht op grond van artikel 368-1, stelt de ambtenaar van de burgerlijke stand die deze heeft verricht, of die op de kant van een akte of een beslissing opgenomen in zijn registers een melding heeft gedaan van een akte of beslissing betreffende een adoptie, de federale centrale autoriteit daarvan onverwijld in kennis. VI. Rechtsmiddelen Krachtens artikel 367-3 van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd op grond |
| L'article 367-3 du Code civil, y inséré par la loi-programme du 27 | van de programmawet van 27 december 2004, kunnen de verzoekers beroep |
| décembre 2004, prévoit qu'un recours devant le tribunal de première | instellen bij de rechtbank van eerste aanleg te Brussel binnen zestig |
| instance est ouvert aux requérants dans les soixante jours de la | dagen te rekenen vanaf de overhandiging of de betekening van de |
| remise ou de la notification de la décision de l'autorité centrale fédérale. Le recours peut être dirigé contre une décision de non-reconnaissance de l'autorité centrale fédérale ou contre une décision de reconnaissance (ce cas de figure devrait s'avérer plus rare mais n'est pas inconcevable, ainsi on peut imaginer le cas où les requérants contestent la qualification en adoption simple, le cas où la reconnaissance d'une adoption suscite des conflits intra-familiaux à l'origine d'un tel recours, ou encore celui où plusieurs familles se disputent l'établissement d'un lien de filiation à l'égard d'un même enfant). Les formalités d'état civil à accomplir à l'issue de la procédure sont largement décrites au § 2 de l'article 367-3 mais pourraient donner lieu, dans la pratique, à certaines difficultés, en raison du fait que, comme cela a déjà été mentionné, aucune disposition de la loi n'oblige une personne intéressée ayant obtenu la reconnaissance et l'enregistrement d'une décision étrangère en matière d'adoption à en demander la transcription à l'officier de l'état civil compétent. Pour ce motif, la loi prévoit que lorsque le jugement a acquis force de chose jugée, un extrait comprenant le dispositif du jugement est dans le mois adressé par le greffier à l'officier de l'état civil du | beslissing van de federale centrale autoriteit. Het beroep kan gericht zijn tegen een beslissing tot niet-erkenning van de federale centrale autoriteit of tegen een beslissing tot erkenning (dit geval zou zeldzamer moeten zijn, maar is niet onmogelijk, bijvoorbeeld het geval waarin de verzoekers de omschrijving gewone adoptie betwisten, het geval waarin de erkenning van een adoptie leidt tot familietwisten die aanleiding geven tot een dergelijk beroep, of nog het geval waarin verscheidene families twisten over de vaststelling van een afstammingsband ten aanzien van hetzelfde kind). De administratieve formaliteiten die na afloop van de procedure moeten worden vervuld, zijn uitvoerig omschreven in artikel 367-3, § 2. In de praktijk kunnen zij evenwel aanleiding geven tot enige moeilijkheden omdat, zoals reeds is gesteld, geen enkele bepaling van de wet een betrokken persoon die de erkenning en de registratie van een buitenlandse beslissing inzake adoptie heeft verkregen, de verplichting oplegt de overschrijving ervan te vragen aan de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. Derhalve is in de wet bepaald dat wanneer het vonnis in kracht van gewijsde is gegaan, de griffier binnen een maand een uittreksel dat het beschikkend gedeelte van het vonnis bevat, bezorgt aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de plaats waar het beschikkend |
| lieu où le dispositif de la décision étrangère a été transcrit ou, à | gedeelte van de buitenlandse beslissing is overgeschreven, of, bij |
| défaut, de la résidence habituelle en Belgique de l'adoptant ou des | gebreke daarvan, van de gewone verblijfplaats in België van de |
| adoptants ou de l'un d'eux, ou à défaut, de l'adopté. | adoptant of de adoptanten of van één van hen, dan wel, bij gebreke |
| On ne peut exclure que dans certains cas, aucune de ces situations ne soit rencontrée. Le greffier sera alors dans les faits, mis dans l'impossibilité de transmettre le dispositif du jugement à un officier de l'état civil. Si le jugement a pu être adressé à un officier de l'état civil, celui-ci transcrit le dispositif sur ses registres dans le mois de la notification et en fait mention le cas échéant en marge de l'acte de transcription du dispositif de la décision étrangère. Les mots "le cas échéant" font référence au fait que le dispositif de la décision étrangère pourrait très bien n'avoir pas été transcrit. Il existe toutefois une exception à cette obligation de transcription dans le mois. La loi prévoit en effet que si le jugement infirme la décision de non-reconnaissance, l'officier de l'état civil (il s'agira nécessairement de l'officier de l'état civil de la résidence | daarvan, van de geadopteerde. Er kan niet worden uitgesloten dat in sommige gevallen geen van deze situaties bestaat. De griffier verkeert dan eigenlijk in de onmogelijkheid om het beschikkend gedeelte van het vonnis te bezorgen aan een ambtenaar van de burgerlijke stand. Ingeval het vonnis aan een ambtenaar van de burgerlijke stand kon worden toegezonden, schrijft laatstgenoemde het beschikkend gedeelte over in zijn registers binnen een maand na de betekening en maakt in voorkomend geval melding ervan op de kant van de akte van overschrijving van het beschikkend gedeelte van de buitenlandse beslissing. De woorden « in voorkomend geval » verwijzen naar het gegeven dat het goed mogelijk is dat het beschikkend gedeelte van de buitenlandse beslissing niet werd overgeschreven. Er bestaat evenwel een uitzondering op deze verplichting tot overschrijving binnen een maand. In de wet is immers bepaald dat in geval van een vonnis waarbij een beslissing tot niet-erkenning teniet wordt gedaan, de ambtenaar van de burgerlijke stand wacht tot de erkende en geregistreerde buitenlandse beslissing hem wordt toegezonden met het oog op de overschrijving ervan (het gaat |
| habituelle en Belgique de l'adoptant ou des adoptants ou de l'un | noodzakelijkerwijze om de ambtenaar van de burgerlijke stand van de |
| d'eux, ou à défaut, de l'adopté) attendra que la décision étrangère, | plaats van de gewone verblijfplaats in België van de adoptant of de |
| reconnue et enregistrée, lui soit transmise pour transcription. | adoptanten of van één van hen, dan wel, bij gebreke daarvan, van de geadopteerde). |
| Par définition en effet, il n'existe pas d'enregistrement préalable | Er bestaat per definitie immers geen voorafgaande registratie van de |
| par l'autorité centrale fédérale de la décision étrangère. | buitenlandse beslissing door de federale centrale autoriteit. |
| Conformément à l'article 367-3, § 3, du Code civil, celle-ci recevra | Overeenkomstig artikel 367-3, § 3, van het Burgerlijk Wetboek ontvangt |
| du greffier notification du dispositif du jugement et elle devra dans | laatstgenoemde van de griffier kennisgeving van het beschikkend |
| les quinze jours enregistrer la décision étrangère. Elle délivrera | gedeelte van het vonnis en moet zij de buitenlandse beslissing binnen |
| ensuite aux requérants l'attestation d'enregistrement. Eu égard au | vijftien dagen registreren. Vervolgens geeft zij het bewijs van |
| fait qu'il n'existe pas d'obligation légale de faire transcrire la décision étrangère, on ne peut exclure que l'officier de l'état civil qui a été mis en possession d'un jugement infirmant une décision de non-reconnaissance ne reçoive jamais la décision étrangère aux fins de transcription. L'autorité centrale recommandera toutefois aux personnes auxquelles une attestation d'enregistrement est délivrée d'effectuer cette formalité afin que leur situation juridique soit la plus transparente possible, et qu'elles puissent par la suite, en cas de besoin, en obtenir des copies ou des extraits. VII. L'application de la loi dans le temps et les dispositions transitoires | registratie af aan de verzoekers. Gelet op het gegeven dat er geen wettelijke verplichting bestaat om de buitenlandse beslissing te doen overschrijven, kan niet worden uitgesloten dat de ambtenaar van de burgerlijke stand die in het bezit is gesteld van een vonnis waarin een beslissing tot niet-erkenning wordt tenietgedaan, nooit de buitenlandse beslissing ontvangt met het oog op de overschrijving. De centrale autoriteit moet de personen aan wie een bewijs van registratie wordt afgegeven evenwel aanraden deze formaliteit te verrichten opdat hun rechtspositie zo transparant mogelijk zou zijn en zij, indien nodig, later afschriften of uittreksels ervan kunnen verkrijgen. VII. Toepassing van de wet in de tijd en overgangsbepalingen |
| Les articles 21 et 22 de la loi prévoient dans quelles conditions les | In de artikelen 21 en 22 van de wet is bepaald onder welke voorwaarden |
| procédures en cours en Belgique restent soumises au droit antérieur. | de procedures die in België aan de gang zijn onderworpen blijven aan het vroegere recht. |
| Dans ces hypothèses, l'officier de l'état civil qui effectuera la | In deze gevallen moet de ambtenaar van de burgerlijke stand die een |
| transcription d'une décision relative à une adoption ou qui portera | overschrijving van een beslissing betreffende een adoptie verricht of |
| une mention marginale relative à une adoption devra en informer sans | die inzake een adoptie een melding in de kant aanbrengt, de federale |
| délai l'autorité centrale fédérale (article 23 de la loi). | centrale autoriteit daarvan onverwijld in kennis stellen (artikel 23 |
| En ce qui concerne la reconnaissance des décisions étrangères, la loi | van de wet). Wat de erkenning van de buitenlandse beslissingen betreft, voorziet de |
| prévoit de même des dispositions transitoires qui sont développées à | wet ook in overgangsbepalingen die worden omschreven in artikel 24, |
| l'article 24 tel qu'il a été modifié par l'article 9 de la loi du 20 | zoals gewijzigd bij artikel 9 van de wet van 20 juli 2005 houdende |
| juillet 2005 portant des dispositions diverses. | diverse bepalingen. |
| Néanmoins, dans tous les cas où la reconnaissance doit avoir lieu | In alle gevallen waarin de erkenning moet plaatsvinden na de |
| après l'entrée en vigueur de la loi, la décision devra être reconnue | inwerkingtreding van de wet moet de beslissing evenwel erkend en |
| et enregistrée par l'autorité centrale fédérale qui délivrera aux | geregistreerd worden door de federale centrale autoriteit die het |
| requérants l'attestation d'enregistrement. Les formalités d'état civil | bewijs van registratie afgeeft aan de verzoekers. Bijgevolg zijn de in |
| développées au point V leur seront donc applicables dans les mêmes | punt V ontwikkelde formaliteiten inzake burgerlijke stand hierop onder |
| conditions. | dezelfde voorwaarden van toepassing. |
| On notera par ailleurs que même dans les cas où elle a déjà été | Een buitenlandse beslissing inzake adoptie kan overigens altijd worden |
| reconnue en Belgique avant l'entrée en vigueur de la loi, une décision | geregistreerd door de federale centrale autoriteit op verzoek van de |
| étrangère en matière d'adoption peut toujours être enregistrée par | betrokkenen, zelfs in de gevallen waarin zij reeds voor de |
| l'autorité centrale fédérale à la demande des intéressés. | inwerkingtreding van de wet in België werd erkend. |
| VIII. Coordonnées de l'autorité centrale fédérale et adresses utiles | VIII. Gegevens inzake de federale centrale autoriteit en nuttige adressen |
| L'Autorité centrale fédérale est le Service de l'Adoption | De federale centrale autoriteit is de Dienst Internationale Adoptie, |
| internationale, créé au sein du Service public fédéral Justice. | ingesteld bij de Federale Overheidsdienst Justitie. |
| Service de l'Adoption internationale, Service public fédéral Justice, | Dienst Internationale Adoptie, Federale Overheidsdienst Justitie, |
| Direction générale de la Législation et des Libertés et Droits | Directoraat-generaal Wetgeving, Fundamentele Rechten en Vrijheden, |
| fondamentaux, | Waterloolaan 115 |
| Boulevard de Waterloo 115, | |
| B-1000 Bruxelles | B-1000 Brussel |
| Tél. : +32 (2) 542 6511 | Tel. : + 32 (2) 542 65 11 |
| Fax : +32 (2) 542 70 38 | Fax : +32 (2) 542 70 38 |
| A toutes fins utiles, les coordonnées des autorités communautaires | Voor nuttig gevolg worden u tevens de gegevens van de overheden van de |
| compétentes en matière d'adoption vous sont également communiquées : | Gemeenschappen bevoegd inzake adoptie bezorgd : |
| 1. Communauté française | 1. Franse Gemeenschap |
| L'autorité centrale communautaire est compétente dans la région de | De centrale autoriteit van de Gemeenschap is bevoegd in het Franse |
| langue française, ainsi qu'à l'égard des institutions établies dans la | taalgebied, alsmede ten aanzien van de instellingen die gevestigd zijn |
| région bilingue de Bruxelles-Capitale qui, en raison de leur | in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad die, wegens hun |
| organisation, doivent être considérées comme appartenant exclusivement | organisatie, moeten worden beschouwd uitsluitend te behoren tot de |
| à la Communauté française : | Franse Gemeenschap : |
| Autorité centrale communautaire, Ministère de la Communauté française, | Autorité centrale communautaire, Ministère de la Communauté Française, |
| Direction générale Aide à la Jeunesse, | Direction générale Aide à la Jeunesse, |
| Boulevard Léopold II 44 | Boulevard Léopold II 44 |
| B-1080 Bruxelles | B-1080 Bruxelles |
| Tél. : +32 (2) 413 41 35 | Tél. : +32 (2) 413 41 35 |
| Fax : +32 (2) 413 21 39 | Fax : +32 (2) 413 21 39 |
| 2. Communauté flamande | 2. Vlaamse Gemeenschap |
| Kind en Gezin est compétent dans la région de langue néerlandaise, | Kind en Gezin is bevoegd in het Nederlandse taalgebied, alsmede ten |
| ainsi qu'à l'égard des institutions établies dans la région bilingue | |
| de Bruxelles-Capitale qui, en raison de leur organisation, doivent | aanzien van de instellingen die gevestigd zijn in het tweetalige |
| être considérées comme appartenant exclusivement à la Communauté | gebied Brussel-Hoofdstad die, wegens hun organisatie, moeten worden |
| flamande : | beschouwd uitsluitend te behoren tot de Vlaamse Gemeenschap : |
| Kind en Gezin, | Kind en Gezin, |
| Hallepoortlaan 27 | Hallepoortlaan 27 |
| B-1060 Brussel | B-1060 Brussel |
| Tél. : +32 (2) 533 14 76/77 | Tel. : +32 (2) 533 14 76/77 |
| Fax : + 32 (2) 534 13 82 | Fax : + 32 (2) 534 13 82 |
| 3. Communauté germanophone | 3. Duitstalige Gemeenschap |
| Cette Autorité centrale communautaire est compétente dans la région de | Deze centrale autoriteit van de Gemeenschap is bevoegd in het Duitse |
| langue allemande : | taalgebied : |
| Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft | Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft |
| Zentrale Behörde der Deutschsprachigen Gemeinschaft für Adoptionen | Zentrale Behörde der Deutschsprachigen Gemeinschaft für Adoptionen |
| Gospertstrasse 1 | Gospertstrasse 1 |
| B-4700 Eupen | B-4700 Eupen |
| Fax. : +32 (87) 55 64 74 | Fax. : +32 (87) 55 64 74 |
| Tel. : + 32 (87) 59 63 46 | Tel. : + 32 (87) 59 63 46 |
| La Ministre de la Justice, | De Minister van Justitie, |
| Mme L. ONKELINX | Mevr. L. ONKELINX |
| (1) La liste des Etats Parties à la Convention est disponible sur le | (1) De lijst van Staten die partij zijn bij dit Verdrag is beschikbaar |
| site de la Conférence de La Haye de Droit international privé | op de website van de Haagse Conferentie voor Internationaal |
| http://www.hcch.net/index euro fr.php ou www.hcch.net/index euro | Privaatrecht : http://www.hcch.net/index euro fr.php of |
| en.php. | www.hcch.net/index euro en.php. |