Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Circulaire du 18/01/2010
← Retour vers "Circulaire relative à la modification de la loi du 1er juillet 2006 modifiant des dispositions du Code civil relatives à l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci, introduite par la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses en matière de Justice "
Circulaire relative à la modification de la loi du 1er juillet 2006 modifiant des dispositions du Code civil relatives à l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci, introduite par la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses en matière de Justice Circulaire met betrekking tot de wijziging aan de wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het vaststellen van de afstamming en de gevolgen ervan die werd ingevoerd door de wet van 30 december 2009 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie
SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE
18 JANVIER 2010. - Circulaire relative à la modification de la loi du 18 JANUARI 2010. - Circulaire met betrekking tot de wijziging aan de
1er juillet 2006 modifiant des dispositions du Code civil relatives à wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk
l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci, introduite Wetboek met betrekking tot het vaststellen van de afstamming en de
par la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses en gevolgen ervan die werd ingevoerd door de wet van 30 december 2009
matière de Justice (II) houdende diverse bepalingen betreffende Justitie (II)
A Mesdames et Messieurs les Procureurs généraux près les Cours d'appel, Aan de dames en heren Procureurs-generaal bij de hoven van beroep,
A Mesdames et Messieurs les Officiers de l'Etat civil du Royaume, Aan de dames en heren Ambtenaren van de burgerlijke stand van het
J'attire votre attention sur les articles 18 et 19 de la loi du 30 Rijk, Ik vestig uw aandacht op de artikelen 18 en 19 van de wet van 30
décembre 2009 portant des dispositions diverses en matière de Justice november 2009 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie (II)
(II), qui insère une nouvelle disposition transitoire dans la loi du 1er die een nieuwe overgangsbepaling invoert in de wet van 1 juli 2006 tot
juillet 2006 modifiant des dispositions du Code civil relatives à wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking
l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci. tot het vaststellen van de afstamming en de gevolgen ervan.
La loi publiée au Moniteur belge du 15 janvier 2010 entre en vigueur De in het Belgisch Staatsblad van 15 januari 2010 bekendgemaakte wet
le 25 janvier 2010. wordt van kracht op 25 januari 2010.
Les nouvelles dispositions visent à résoudre les difficultés apparues De nieuwe bepalingen hebben tot doel de moeilijkheden te regelen die
après l'entrée en vigueur de la loi du 1er juillet 2006, en raison de na de inwerkingtreding van de wet van 1 juli 2006 gerezen waren wegens
l'absence de mesures transitoires accompagnant la suppression de la het ontbreken van een overgangsregeling bij de afschaffing van de
procédure d'homologation de la reconnaissance par un homme marié homologatieprocedure van de erkenning door een gehuwde man (oud
(ancien article 319bis du Code civil). artikel 319bis van het Burgerlijk Wetboek).
La présente circulaire a pour objet d'informer les officiers de l'état Deze circulaire strekt ertoe de ambtenaren van de burgerlijke stand
civil sur la portée de ces dispositions. voor te lichten over de draagwijdte van deze bepalingen.
Il convient tout d'abord de rappeler le contenu de la circulaire du 7 Vooreerst moet herinnerd worden aan de inhoud van de circulaire van 7
mai 2007 relative à la loi du 1er juillet 2006 modifiant des mei 2007 betreffende de wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de
dispositions du Code civil relatives à l'établissement de la filiation bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het
et aux effets de celle-ci. vaststellen van de afstamming en de gevolgen ervan.
La loi du 1er juillet 2006, entrée en vigueur le 1er juillet 2007, a De wet van 1 juli 2006, in werking getreden op 1 juli 2007, heeft de
supprimé la procédure d'homologation de la reconnaissance par un homme homologatieprocedure voor erkenningen door een gehuwd man van een kind
marié d'un enfant conçu par une femme autre que son épouse. Le nouvel verwekt bij een andere vrouw dan zijn echtegenote afgeschaft. Het
article 319bis du Code civil dispose à présent que ces reconnaissances nieuwe artikel 319bis van het Burgerlijk Wetboek voorziet nu dat deze
doivent être portées à la connaissance de l'époux ou de l'épouse. erkenningen ter kennis van de echtgenoot of echtgenote moeten worden
La loi du 1er juillet 2006 ne contenait toutefois aucune disposition gebracht. De wet van 1 juli 2006 bevatte echter geen overgangsbepaling met
transitoire au sujet de l'article 319bis modifié. betrekking tot het gewijzigde artikel 319bis.
La justification de l'amendement n° 45, qui insérait un certain nombre De toelichting van het amendement nr. 45 dat een aantal
de dispositions transitoires, précisait en effet que le remplacement overgangsbepalingen invoerde stelde immers dat de vervanging van de
de l'homologation de la reconnaissance paternelle adultérine par une homologaties van de erkenning van overspelig vaderschap door een
communication à l'épouse relevait de la règle de procédure, ce qui kennisgeving aan de echtenote betrekking had op een procedureregel wat
signifiait que la nouvelle règle s'appliquerait immédiatement aux betekende dat de nieuwe regel onmiddellijk van toepassing zou zijn op
reconnaissances en cours d'homologation judiciaire non vidées par un lopende erkenningen van rechterlijke homologatie die niet beslecht
jugement. zijn door een vonnis.
Selon une certaine doctrine, du fait de l'entrée en vigueur de la loi Volgens een bepaalde doctrine zouden daardoor erkenningen gedaan vóór
du 1er juillet 2006, les reconnaissances effectuées avant le 1er 1 juli 2007, door de inwerkingtreding van de wet van 1 juli 2006, op 1
juillet 2007 auraient produit leurs effets et seraient devenues juli 2007 uitwerking hebben gekregen en erga omnes tegenwerpelijk
opposables erga omnes le 1er juillet 2007. geworden zijn.
Un certain nombre de parquets et tribunaux adoptent ce point de vue et Een aantal parketten en rechtbanken volgen deze zienswijze en staan
n'octroient plus d'homologation pour ces anciennes reconnaissances. voor die oude erkenningen geen homologatie meer toe.
Cette interprétation est cependant source de problèmes dans la Deze interpretatie zorgt evenwel voor problemen in de praktijk, in het
pratique et, plus particulièrement, pour les officiers de l'état bijzonder bij de ambtenaren van de burgerlijke stand, die
civil, lesquels sont confrontés à la demande de mentionner en marge de geconfronteerd worden met de vraag om van het definitief karakter van
l'acte de reconnaissance et/ou de naissance le caractère définitif de de erkenning, voorheen opgemaakt onder voorbehoud van homologatie,
la reconnaissance établie auparavant sous réserve d'homologation. melding te maken in de rand van de akte van erkenning en/of geboorte :
1. Les officiers de l'état civil doivent mentionner le caractère 1. De ambtenaren van de burgerlijke stand moeten het definitief
définitif des reconnaissances en marge des actes de naissance des karakter van de erkenningen melden op de kant van de akten van
enfants concernés. Il n'est toutefois pas faisable de rechercher geboorten van de desbetreffende kinderen. Het is echter onbegonnen
toutes les reconnaissances établies sous réserve d'homologation et de werk om alle erkenningen opgemaakt onder voorbehoud van homologatie op
les inscrire en marge. te zoeken en te randmelden.
2. Sous l'ancienne législation, il arrivait que, pour différentes raisons, la procédure d'homologation ne soit jamais engagée : il s'avérait que l'auteur de la reconnaissance n'était finalement pas le père biologique de l'enfant, l'auteur de la reconnaissance et la mère n'était plus d'accord, etc. Ces personnes seraient tout à coup confrontées au fait qu'une reconnaissance remontant parfois à plusieurs années produit ses effets alors qu'elles ne le souhaitent plus. 3. Il n'est pas exclu qu'une deuxième reconnaissance ait entre-temps déjà été faite par une autre personne. Aux termes de l'article 329 du Code civil, si cette deuxième reconnaissance était postérieure au 1er juillet 2007, seule l'ancienne reconnaissance produirait ses effets, aussi longtemps qu'elle n'aurait pas été annulée. 4. La loi du 1er juillet 2006 a remplacé par des délais plus courts le délai de prescription de trente ans prévu pour contester une reconnaissance, qui devait être calculé à partir de l'établissement de 2. Onder de oude wetgeving gebeurde het om verschillende redenen dat er soms nooit een homologatieprocedure werd opgestart : de erkenner bleek toch niet de biologische vader te zijn, er ontstond onenigheid tussen de erkenner en de moeder, ... Deze personen zouden plots geconfronteerd worden met een soms jaren oude erkenning die uitwerking krijgt, hoewel zij dit niet meer wensen. 3. Het is niet uitgesloten dat er ondertussen reeds een tweede erkenning gebeurde door een andere persoon. Indien deze tweede erkenning gebeurde na 1 juli 2007, zou, overeenkomstig artikel 329 van het Burgerlijk Wetboek alleen de oude erkenning gevolg hebben zolang ze niet is vernietigd. 4. De wet van 1 juli 2006 heeft de dertigjarige verjaringstermijn waarbinnen een erkenning moest worden betwist en die berekend moest worden vanaf de opmaak van de erkenningsakte vervangen door kortere
l'acte de reconnaissance. Pour les titulaires de l'action en vervaltermijnen. Voor de titularissen van de vordering tot betwisting
contestation de reconnaissance, le délai pour intenter l'action a, van de erkenning is de termijn om de vordering in te stellen in een
dans un certain nombre de cas, expiré le 30 juin 2008. S'ils ont aantal gevallen op 30 juni 2008 vervallen. Indien zij pas na 30 juni
seulement eu connaissance après le 30 juin 2008 du fait que l'ancienne 2008 kennis kregen van het feit dat de oude erkenning uitwerking
reconnaissance produisait ses effets, il ne leur est plus possible de krijgt, kunnen zij de erkenning niet meer betwisten.
contester la reconnaissance. 5. De verklaring dat het kind de naam van zijn vader zal dragen,
5. La déclaration visée à l'article 335, § 3, du Code civil, selon bedoeld in artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek, moet gedaan
laquelle l'enfant portera le nom de son père, doit être faite dans worden binnen een jaar te rekenen van de dag waarop de personen die de
l'année, à compter du jour où les déclarants ont eu connaissance de verklaring doen, de vaststelling van de afstamming hebben vernomen en
l'établissement de la filiation et avant la majorité ou l'émancipation voor de meerderjarigheid of ontvoogding van het kind. Voor oude
de l'enfant. Pour les anciennes reconnaissances qui seraient devenues erkenningen die definitief geworden zouden zijn op 1 juli 2007, had de
définitives le 1er juillet 2007, la déclaration de changement de nom verklaring tot naamsverandering nog gedaan kunnen worden tot 1 juli
aurait encore pu être faite jusqu'au 1er juillet 2008. 2008.
I. Article 18 I. Artikel 18
L'article 18 complète dès lors l'article 25 de la loi du 1er juillet Artikel 18 voegt daarom een overgangsbepaling (§ 6) toe aan artikel 25
2006 par une disposition transitoire (§ 6) qui prévoit que l'ancien van de wet van 1 juli 2006 waarin voorzien wordt dat op de erkenningen
article 319bis reste applicable aux reconnaissances qui ont été die plaats hebben gehad voor 1 juli 2007, het oude artikel 319bis van
effectuées avant le 1er juillet 2007. toepassing blijft.
Ces « anciennes » reconnaissances doivent par conséquent encore être Deze « oude » erkenningen moeten bijgevolg nog gehomologeerd worden om
homologuées pour devenir définitives et produire leurs effets. definitief te worden en uitwerking te krijgen.
En outre, la disposition transitoire rapelle la possibilité pour Daarnaast wordt in de overgangsbepaling herinnerd aan de mogelijkheid
l'auteur de la reconnaissance de faire une nouvelle reconnaissance, van de erkenner om een nieuwe erkenning te doen, overeenkomstig de
conformément aux dispositions en vigueur au moment de la nouvelle bepalingen die van kracht zijn op het ogenblik van de nieuwe
reconnaissance. erkenning.
Cela signifie que l'auteur de la reconnaissance a le choix entre Dit betekent dat de erkenner de keuze heeft tussen de homologatie van
l'homologation de son ancienne reconnaissance et une nouvelle zijn oude erkenning en een nieuwe erkenning overeenkomstig de nieuwe
reconnaissance conformément aux nouvelles dispositions et, plus
particulièrement, au nouvel article 319bis. bepalingen, inzonderheid het nieuwe artikel 319bis.
Le choix se portera généralement sur une nouvelle reconnaissance Veelal zal geopteerd worden voor een nieuwe erkenning in plaats van de
plutôt que sur la procédure judiciaire d'homologation. Dans des cas gerechtelijke procedure van homologatie. Uitzonderlijk kan de erkenner
exceptionnels, l'auteur de la reconnaissance peut néanmoins avoir er toch voordeel bij hebben om de homologatie te vragen.
avantage à demander l'homologation. Indien hij bijvoorbeeld voor de eerste erkenning een procedure heeft
Si, par exemple, il a dû intenter, pour la première reconnaissance, moeten voeren ingeval van weigering van toestemming van moeder of
une procédure pour cause de refus de consentement de la part de la kind, kan het efficiënter zijn om de homologatie te vragen dan het
mère ou de l'enfant, il peut s'avérer plus efficace de demander risico te lopen opnieuw een procedure te moeten voeren met het oog op
l'homologation que de courir le risque de devoir intenter une nouvelle het bekomen van de vereiste toestemmingen.
procédure en vue d'obtenir les consentements requis.
II. Article 19 II. Artikel 19
Cet article instaure un régime transitoire pour le précédent article Dit artikel voert een overgangsregeling in bij het vorige artikel
vu le laps de temps écoulé depuis l'entrée en vigueur de la loi du 1er gelet op de tijdspanne die verstreken is sinds de inwerkingtreding van
juillet 2006. de wet van 1 juli 2006.
Depuis que la loi du 1er juillet 2006 est entrée en vigueur, le 1er Sinds de inwerkingtreding van de wet van 1 juli 2006 op 1 juli 2007,
juillet 2007, des jugements ont été prononcés estimant que plus aucune zijn er vonnissen uitgesproken die geoordeeld hebben dat er geen
homologation n'était possible ou nécessaire étant donné l'entrée en homologatie meer mogelijk of nodig was gelet op de inwerkingtreding
vigeur de la nouvelle loi. Il n'est pas exclu que certains de ces van de nieuwe wet. Het is niet uitgesloten dat sommige van die
jugements n'aient pas été ou n'aient pas pu être inscrits en marge de vonnissen niet werden of konden worden ingeschreven in de rand van de
l'acte de reconnaissance ou de naissance. akte van erkenning of geboorte.
De plus, il est possible que des officiers de l'état civil ont apporté Bovendien is het mogelijk dat ambtenaren van de burgerlijke stand zijn
une mention en marge des reconnaissances qui n'étaient pas encore overgegaan tot de randmelding van erkenningen die nog niet
homologuées avant l'entrée en vigueur de la loi du 1er juillet 2006, gehomologeerd werden voor de inwerkingtreding van de wet van 1 juli
ce en se fondant sur le même raisonnement selon lequel l'homologation 2006, uitgaande van dezelfde redenering dat homologatie niet meer
n'était plus requise du fait de l'entrée en vigueur de la nouvelle vereist was door de inwerkingtreding van de nieuwe wet.
loi. C'est pourquoi l'article 19 dispose, en vue de garantir la sécurité Het artikel 19 bepaalt daarom, met het oog op de rechtszekerheid, dat
juridique, que ces anciennes reconnaissances considérées comme
définitive avant l'entrée en vigueur de la loi portant des die oude erkenningen die als definitief werden beschouwd voor de
dispositions diverses (II), restent définitives. inwerkingtreding van de wet houdende diverse bepalingen (II),
Les cas suivants sont visés : definitief blijven.
- les reconnaissances antérieures au 1er juillet 2007 qui étaient Het gaat over de volgende gevallen :
considérées comme définitives avant le 25 janvier 2010 en application - erkenningen gedaan vóór 1 juli 2007 die vóór 25 januari 2010 als
du nouvel article 319bis tel qu'inséré par la loi du 1er juillet 2006, definitief werden beschouwd bij toepassing van het nieuwe artikel
et pour lesquelles une mention en ce sens a été inscrite en marge de 319bis, zoals ingevoerd door de wet van 1 juli 2006, en waarbij een
l'acte de reconnaissance ou de naissance; inschrijving in die zin gebeurde in de rand van de akte van erkenning
- les reconnaissances antérieures au 1er juillet 2007 pour lesquelles of geboorte; - erkenningen gedaan vóór 1 juli 2007 waarbij een gerechtelijke
une décision judiciaire antérieure au 25 janvier 2010 a déclaré la beslissing van vóór 25 januari 2010 heeft geoordeeld dat de vordering
demande d'homologation irrecevable ou sans objet du fait de l'entrée tot homologatie onontvankelijk of zonder voorwerp was ingevolge de
en vigueur du nouvel article 319bis. inwerkingtreding van nieuwe artikel 319bis.
Le Ministre de la Justice, De Minister van Justitie,
S. DE CLERCK S. DE CLERCK
^