← Retour vers "Circulaire. - Marchés publics "
Circulaire. - Marchés publics | Omzendbrief. - Overheidsopdrachten |
---|---|
SERVICE PUBLIC FEDERAL CHANCELLERIE DU PREMIER MINISTRE | FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER |
18 FEVRIER 2011. - Circulaire. - Marchés publics | 18 FEBRUARI 2011. - Omzendbrief. - Overheidsopdrachten |
Mise en concurrence des services postaux. - Recommandations | Inmededingingstelling van postdiensten. - Aanbevelingen |
Aux pouvoirs adjudicateurs soumis à la loi du 24 décembre 1993 | Aan de aanbestedende overheden die onderworpen zijn aan de wet van 24 |
relative aux marchés publics et à certains marchés de travaux, de | december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten |
voor aanneming van werken, leveringen en diensten. | |
fournitures et de services. | Mevrouw, Mijnheer de Minister, |
Madame, M. le Ministre, | Mevrouwen, Mijne Heren, |
Mesdames, Messieurs, | |
Introduction | Inleiding |
La présente circulaire fait suite à la circulaire du Premier Ministre | Deze omzendbrief sluit aan bij de omzendbrief van de Eerste Minister |
du 15 novembre 2010 (Moniteur belge du 22 novembre 2010) qui rappelle | van 15 november 2010 (Belgisch Staatsblad van 22 november 2010) die de |
aux pouvoirs adjudicateurs leurs obligations de mise en concurrence | aanbestedende overheden heeft herinnerd aan hun verplichtingen inzake |
des marchés de services de courrier découlant de la libéralisation | de inmededingingstelling van brievenpostdiensten die voortvloeien uit |
complète des services postaux en Belgique à partir du 1er janvier | de volledige vrijmaking van de postdiensten in België vanaf 1 januari |
2011. Elle vise à apporter des conseils pratiques aux pouvoirs | 2011. Hij bevat enkele praktische aanbevelingen die de aanbestedende |
adjudicateurs qui doivent mettre en oeuvre la libéralisation | overheden moeten helpen met de bedoelde liberalisering rekening te |
susmentionnée lors de la passation de leurs marchés. | houden bij het plaatsen van hun overheidsopdrachten. |
La loi du 13 décembre 2010 modifiant la loi du 21 mars 1991 portant | De wet van 13 december 2010 tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 |
réforme de certaines entreprises publiques économiques, la loi du 17 | betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, |
janvier 2003 relative au statut du régulateur des secteurs des postes | van de wet van 17 januari 2003 met betrekking tot het statuut van de |
Belgische post- en telecommunicatiesector en tot wijziging van de wet | |
et des télécommunications belges et modifiant la loi du 9 juillet 2001 | van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband |
fixant certaines règles relatives au cadre juridique pour les | met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen en |
signatures électroniques et les services de certification (Moniteur | |
belge du 31 décembre 2010, édition 2, pp. 83267-83283), qui organise | certificatiediensten (Belgisch Staatsblad van 31 december 2010, editie |
la libéralisation complète visée, est entrée en vigueur, pour | 2, blzn. 83267-83283), die de bedoelde volledige vrijmaking |
l'essentiel, le 31 décembre 2010. | organiseert, is grotendeels in werking getreden op 31 december 2010. |
1) Services postaux relevant du service universel et soumis à | 1) Postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst en |
l'obtention d'une licence ou prestés par l'opérateur désigné par la | waarvoor een vergunning vereist is of die worden verricht door de |
loi | operator aangeduid door de wet |
1.1. En ce qui concerne les envois de correspondance qui relèvent du | 1.1. Wat betreft de brievenpost binnen de werkingssfeer van de |
service universel tel que visé par la loi du 21 mars 1991 portant | universele dienst zoals bedoeld in de wet van 21 maart 1991 |
réforme de certaines entreprises publiques économiques | betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven |
(essentiellement les envois de correspondance jusqu'à 2 kg), il est | (in hoofdzaak de brievenpostzendingen tot 2 kg), wordt eraan herinnerd |
rappelé que la loi telle que modifiée : | dat de gewijzigde wet : |
- d'une part, désigne bpost en tant que prestataire du service | - enerzijds, bpost aanduidt als aanbieder van de universele dienst tot |
universel jusqu'au 31 décembre 2018; | 31 december 2018; |
- d'autre part, permet que d'autres prestataires effectuent les | - anderzijds, toelaat dat andere aanbieders instaan voor de nationale |
services d'envois de correspondance domestiques et transfrontières | en inkomende grensoverschrijdende brievenpost binnen de werkingssfeer |
entrants relevant du service universel. La prestation de ces services | van de universele dienst. De verstrekking van deze diensten is echter |
est cependant subordonnée à l'obtention préalable d'une licence | onderworpen aan het voorafgaand verkrijgen van een individuele |
individuelle. La liste des titulaires de licence figure sur le site | vergunning. De lijst met vergunninghouders staat op de website van het |
internet de l'Institut belge des services postaux et des télécommunications (IBPT) (1). | Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (BIPT) (1). |
1.2. Deux cas de figure peuvent être envisagés en ce qui concerne les | 1.2. Wat betreft de overheidsopdrachten die betrekking hebben op de |
marchés publics relatifs aux services de courrier susmentionnés : | bovenvermelde brievenpostdiensten kunnen zich nu twee situaties voordoen : |
- soit un ou plusieurs titulaires de licence figurent sur la liste | - ofwel staan op de bovenvermelde lijst van het BIPT één of meerdere |
susmentionnée de l'IBPT et sont donc susceptibles de participer aux | vergunninghouders die dus kunnen deelnemen aan de overheidsopdrachten |
marchés publics relatifs à ces services. Dans ce cas, le pouvoir | voor deze diensten. In dit geval zal de aanbestedende overheid een |
adjudicateur devra passer un marché public selon une des procédures | overheidsopdracht moeten plaatsen volgens één van de procedures van de |
prévues dans la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics | wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige |
et à certains marchés de travaux, de fournitures et de services; | opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten; |
- soit la liste de l'IBPT ne mentionne aucun titulaire de licence. | - ofwel vermeldt de lijst van het BIPT geen enkele vergunninghouder. |
Dans cette hypothèse, les pouvoirs adjudicateurs sont fondés à | In dat geval kunnen de aanbestedende overheden een beroep doen op de |
recourir aux cas de procédure négociée sans publicité prévus à | onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking, naargelang het geval op |
l'article 17, § 2, 1°, f), ou à l'article 39, § 2, 1°, e), de la loi | grond van artikel 17, § 2, 1°, f), of op grond van artikel 39, § 2, |
précitée du 24 décembre 1993, selon le cas. En effet, ces services ne | 1°, e), van de voormelde wet van 24 december 1993. Deze diensten |
peuvent, en raison de leur spécificité technique, artistique ou tenant | kunnen, wegens hun technische of artistieke aard of omwille van de |
à la protection des droits d'exclusivité, être confiés qu'à un | bescherming van exclusieve rechten, slechts aan één welbepaalde |
prestataire de services déterminé. | dienstverlener worden gegund. |
Dans cette hypothèse, il est conseillé aux pouvoirs adjudicateurs de | De aanbestedende overheden gaan in deze hypothese een overeenkomst aan |
conclure un contrat avec le prestataire du service universel désigné | met de bij wet aangewezen aanbieder van de universele dienst die een |
par la loi comprenant une clause de résiliation unilatérale, | eenzijdige verbrekingsclausule bevat om de inmededingingstelling |
permettant une mise en concurrence dès l'entrée sur le marché d'un ou | mogelijk te maken zodra één of meer vergunninghouders de markt |
de plusieurs titulaires de licence. Les conditions et modalités de la | betreden. De modaliteiten en voorwaarden rond de verbrekingsclausule |
clause de résiliation sont à préciser dans le contrat. | worden in de overeenkomst gepreciseerd. |
2) Services postaux relevant ou non du service universel mais non | 2) Postdiensten binnen of buiten de werkingssfeer van de universele |
soumis à l'obtention d'une licence | dienst, waarvoor geen vergunning is vereist |
Certains services ne sont pas soumis à l'obtention d'une licence. Il | Voor sommige diensten is geen vergunning vereist. Het betreft meer |
s'agit des envois de correspondance transfrontières sortants, des | bepaald de verzending van uitgaande grensoverschrijdende brievenpost, |
journaux, des périodiques, des colis, des services express d'envois de | kranten, tijdschriften, pakketten, de express brievenpostdiensten, het |
correspondance, du simple transport d'envois postaux, des activités de | louter transport van brievenpost, routage-activiteiten en andere |
routage et des autres services visés par l'article 148sexies, § 4, de | diensten bedoeld in artikel 148sexies, § 4, van de wet van 21 maart |
la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises | 1991 betreffende de hervorming van sommige economische |
publiques économiques, auquel il convient de se référer. | overheidsbedrijven, waarnaar hier wordt verwezen. |
Ces services doivent être mis en concurrence et ne peuvent par | Deze diensten moeten in mededinging worden gesteld en mogen bijgevolg |
conséquent pas être attribués sur la base de l'article 17, § 2, 1°, | niet worden gegund op basis van artikel 17, § 2, 1°, f), of artikel |
f), ou de l'article 39, § 2, 1°, e), de la loi du 24 décembre 1993, sauf démonstration de l'existence d'un monopole de fait. Il est renvoyé pour le surplus au site internet de l'Institut belge des services postaux et des télécommunications (www.ibpt.be). Enfin, il convient de souligner que les contrats en cours avec bpost qui sont antérieurs au 1er janvier 2011 peuvent être honorés, sans préjudice de la possibilité de résilier le contrat si cette possibilité est prévue. 3) Applicabilité du cahier général des charges aux services postaux relevant du service universel Vu les obligations légales et réglementaires auxquelles sont soumis les services postaux relevant du service universel (tels qu'énumérés dans l'article 142 de la loi du 21 mars 1991 précitée) et le caractère essentiel de la prestation de ces services postaux, l'application intégrale du cahier général des charges pourrait se révéler problématique. Pour rappel, il peut être dérogé au cahier général des charges dans les conditions prévues à l'article 3 de l'arrêté royal du 26 septembre 1996 établissant les règles générales d'exécution des marchés publics et des concessions de travaux publics. En ce qui concerne les services postaux relevant du service universel, il peut ainsi être dérogé à un certain nombre de dispositions du cahier général des charges, pour les raisons suivantes : 3.1. Certaines caractéristiques essentielles de la prestation de services postaux visés font obstacle à l'application pleine et entière de toutes les dispositions du cahier général des charges. La prestation des services postaux visés consiste en la levée, le tri, l'acheminement et la distribution à une certaine fréquence d'un grand nombre d'envois postaux provenant d'un grand nombre d'expéditeurs. Cette prestation de services s'effectue complètement en dehors des locaux de l'autorité adjudicatrice/expéditrice. Elle revêt un caractère continuel et successif. De plus, le service est presté à chaque fois que la distribution d'un envoi a lieu. Des dispositions concernant, par exemple, le cautionnement, le contrôle ou la réception, sont en pratique difficilement applicables à de tels services. L'organisation de l'entreprise d'un tel prestataire de services postaux est structurée d'une manière telle que les envois postaux du pouvoir adjudicateur sont traités avec les envois postaux | 39, § 2, 1°, e), van de wet van 24 december 1993, behalve wanneer het bestaan van een feitelijk monopolie kan worden aangetoond. Voor het overige wordt verwezen naar de website van het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (www.bipt.be). Ten slotte wordt erop gewezen dat wat betreft de lopende overeenkomsten met bpost die dateren van vóór 1 januari 2011, die overeenkomsten verder kunnen worden gehonoreerd, onverminderd de mogelijkheid om de overeenkomst te verbreken zo in die mogelijkheid is voorzien. 3) Toepasselijkheid van de algemene Aannemingsvoorwaarden op de postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst Gelet op de wettelijke en reglementaire verplichtingen waaraan de postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst, opgesomd in artikel 142 van de voormelde wet van 21 maart 1991, onderworpen zijn en de wezenlijke aard van deze dienstverlening, kan een integrale toepassing van de algemene aannemingsvoorwaarden problematisch zijn. We herinneren eraan dat van de algemene aannemingsvoorwaarden kan worden afgeweken onder de voorwaarden vermeld in artikel 3 van het koninklijk besluit van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken. Wat de postdiensten binnen de werkingssfeer van de universele dienst betreft, kan zo worden voorzien in een afwijking op van een aantal bepalingen van de algemene aannemingsvoorwaarden om de volgende redenen : 3.1. Bepaalde wezenlijke kenmerken van de bedoelde postdiensten verhinderen de onverkorte toepassing van alle bepalingen van de algemene aannemingsvoorwaarden. De bedoelde postdiensten bestaan uit het met een bepaalde frequentie ophalen, sorteren, vervoeren en bestellen van een groot aantal postzendingen afkomstig van een groot aantal afzenders. Die dienstverlening vindt volledig plaats buiten de lokalen van de aanbestedende overheid/afzender. Zij heeft een doorlopend en opeenvolgend karakter. Bovendien vindt de dienstverlening plaats bij elke bestelling van een postzending. Bepalingen inzake borgstelling, keuring of oplevering zijn in de praktijk bijvoorbeeld moeilijk toepasbaar op deze diensten. De bedrijfsorganisatie van een dergelijke postdienstverlener is zo gestructureerd dat postzendingen van de aanbestedende overheid samen |
des autres expéditeurs, dans un processus de traitement global, quel | met de postzendingen van andere afzenders terechtkomen in een |
que soit le contenu de ce qui est envoyé. La prestation de ces | massaverwerkingsproces, ongeacht de inhoud van wat verstuurd wordt. |
services est donc caractérisée par son aspect de gestion en masse et | Deze dienstverlening heeft dus een bulkdienstkarakter en wordt tevens |
par une large mesure de standardisation. Pour de tels services, des | gekenmerkt door een hoge graad van standaardisering. Voor dergelijke |
dispositions relatives à une responsabilité illimitée du prestataire | diensten is het in dit stadium zeer moeilijk om in de praktijk |
de services ou à des moyens d'action du pouvoir adjudicateur sont, à | bepalingen toe te passen inzake onbeperkte aansprakelijkheid van de |
ce stade, très difficiles à mettre en pratique. | dienstverlener of middelen van optreden van de aanbestedende overheid. |
3.2. Ce qui précède sous 3.1 vaut d'autant plus que les envois de | 3.2. Het vermelde in punt 3.1 geldt des te meer nu brievenpostdiensten |
correspondance demeurent en Belgique, même après le 1er janvier 2011, soumis à un cadre légal et réglementaire contraignant. Ce cadre contraignant impose des exigences particulières au prestataire du service universel et à chaque prestataire de services qui aurait reçu une licence pour fournir des services postaux. Ces exigences ont trait à la tarification, au rapportage, à l'accessibilité du service, aux exigences essentielles minimales auxquelles la prestation de services doit répondre, etc. En ce qui concerne le prestataire du service universel, ceci signifie en particulier que la politique commerciale et tarifaire que ce prestataire de services peut mener est réglementée et contrôlée par | in België ook na 1 januari 2011 aan een dwingend wettelijk en reglementair kader onderworpen blijven. Dat dwingende kader legt bijzondere eisen op aan de universele dienstverlener en elke dienstverlener die een vergunning voor het verstrekken van postdiensten zou hebben verkregen. Die eisen hebben betrekking op tarifering, rapportering, toegankelijkheid van de dienst, essentiële minimumeisen waaraan de dienstverlening moet voldoen, enz. Wat de universele dienstverlener betreft, betekent dit meer in het bijzonder dat het commercieel en tarifair beleid dat die dienstverlener, overeenkomstig art. 144ter van |
l'IBPT, en vertu de l'article 144ter de la loi du 21 mars 1991. Ce | de wet van 21 maart 1991 kan voeren, gereglementeerd is en door het |
contrôle porte plus précisément sur le respect des principes de | BIPT gecontroleerd wordt, meer bepaald wat betreft de naleving van de |
non-discrimination, de transparence, de prix abordable, d'orientation | beginselen van niet-discriminatie, transparantie, betaalbaarheid, |
vers les coûts et de péréquation tarifaire. | kostenoriëntatie en tarifaire perequatie respecteren. |
3.3. Considérant ce contexte, il convient de recommander de déroger | 3.3. Gelet op die context wordt aanbevolen af te wijken van de |
aux articles 5 à 9, 13, §§ 3 et 4, 16, 17, 19, 20, 67, 71, 72, 74 et | artikelen 5 tot 9, 13, §§ 3 en 4, 16, 17, 19, 20, 67, 71, 72, 74 en 75 |
75 du cahier général des charges. Il s'agit de dispositions concernant | van de algemene aannemingsvoorwaarden. Het gaat om bepalingen in |
le cautionnement, le contrôle, la réception, la responsabilité du | verband met de borgstelling, keuring, oplevering, aansprakelijkheid |
prestataire de services, les moyens d'action du pouvoir adjudicateur | van de dienstverlener, middelen van optreden van de aanbestedende |
et d'un certain nombre de dispositions relatives au prix. | overheid en een aantal bepalingen in verband met de prijs. |
3.3.1. En ce qui concerne les articles 8 et 9, 13, §§ 3 et 4, 67, 71, | 3.3.1. Wat betreft de artikelen 8 en 9, 13, §§ 3 en 4, 67, 71, 72, 74 |
72, 74 et 75, ces dérogations peuvent être justifiées par les | en 75 kunnen die afwijkingen verantwoord worden door de bijzondere |
exigences particulières du marché, telles que décrites ci-dessus, sans | eisen van de opdracht, zoals hierboven beschreven, zonder dat die |
que ces dérogations ne doivent être formellement motivées. | afwijkingen uitdrukkelijk moeten worden gemotiveerd. |
3.3.2. En ce qui concerne les articles 5 à 7, 16, 17 et 20 du cahier | 3.3.2. Wat betreft de artikelen 5 tot 7, 16, 17 en 20 van de algemene |
général des charges, les dérogations doivent par contre être | aannemingsvoorwaarden moeten de afwijkingen daarentegen wel |
formellement motivées. Les éléments de motivation suivants peuvent | uitdrukkelijk worden gemotiveerd. De volgende elementen van motivering |
être retenus : | worden aangereikt : |
- articles 5 à 7 du cahier général des charges : étant donné que les | - artikelen 5 tot 7 van de algemene aannemingsvoorwaarden : aangezien |
services revêtent un caractère continuel et successif et que chaque | de diensten een doorlopend en opeenvolgend karakter hebben en elke |
service a une valeur relative, il n'est pas indiqué de demander pour | dienst een betrekkelijke waarde heeft, is het niet aangewezen een |
l'exécution de ce service une garantie; | waarborg te vragen voor de uitvoering van die diensten; |
- article 20 du cahier général des charges : l'application de cette | - artikel 20 van de algemene aannemingsvoorwaarden : de toepassing van |
disposition n'est, en ce qui concerne les services postaux, pas | die bepaling is wat de postdiensten betreft niet verenigbaar met het |
compatible avec la prestation standardisée de services, d'une part | verstrekken van gestandaardiseerde diensten, enerzijds gekenmerkt door |
caractérisés par la gestion de masse et, d'autre part, délivrés à un | bulkbeheer en anderzijds, geleverd tegen een betaalbare, |
prix abordable et non-discriminatoire. | niet-discriminatoire prijs. |
Ceci ne porte pas préjudice à la possibilité offerte au pouvoir | Dit doet geen afbreuk aan de mogelijkheid die de aanbestedende |
adjudicateur sur base du droit commun (art. 1184 C.C.), de mettre fin | overheid wordt geboden om, op grond van het gemeen recht (art. 1184 |
unilatéralement au contrat en cas de manquement. L'indemnité qui | B.W.), de overeenkomst eenzijdig te beëindigen in geval van een |
serait éventuellement réclamée à l'occasion de la résiliation du | tekortkoming. De schadevergoeding die eventueel gevorderd zou worden |
contrat est à déterminer conformément aux limites contractuelles | bij verbreking van de overeenkomst, is te bepalen in overeenstemming |
convenues à ce sujet; | met de overeengekomen contractuele beperkingen terzake; |
- article 16 du cahier général des charges : étant donné que la non- | - artikel 16 van de algemene aannemingsvoorwaarden : gezien de |
application des articles 20 et 72 affecte l'équilibre contractuel | niet-toepassing van de artikelen 20 en 72 het door de algemene |
aannemingsvoorwaarden beoogde contractueel evenwicht raakt, dient met | |
voulu par le cahier général des charges, il convient, afin de rétablir | het oog op het herstel van dat evenwicht te worden afgeweken van de in |
cet équilibre, de déroger aux droits accordés par l'article 16 au | artikel 16 aan de dienstverlener verleende rechten; |
prestataire de services; | |
- article 17 du cahier général des charges : attendu qu'il est | - artikel 17 van de algemene aannemingsvoorwaarden : vermits een |
recommandé de déroger à l'article 20 du cahier général des charges | afwijking van artikel 20 van de algemene aannemingsvoorwaarden zich |
(voir ci-dessus), l'application de l'article 17 n'a plus lieu d'être. | opdringt (zie boven), kan ook de bepaling van artikel 17 niet van toepassing zijn. |
(1) bpost ne figure pas sur cette liste car elle est désignée par la | (1) bpost komt op die lijst uiteraard niet voor vermits zij door de |
loi en tant que prestataire du service universel et est, dès lors, | wetgever als aanbieder van de universele dienst is aangewezen en |
dispensée de l'obtention d'une licence. | derhalve geen vergunning nodig heeft. |
Le Premier Ministre, | De Eerste Minister, |
Y. LETERME | Y. LETERME |