← Retour vers "Circulaire commune du Ministre de la Justice, du Ministre de la Défense et du Ministre de l'Intérieur relative à l'envoi de magistrats du ministère public pour accompagner les troupes militaires à l'étranger et l'envoi simultané de policiers fédéraux "
| Circulaire commune du Ministre de la Justice, du Ministre de la Défense et du Ministre de l'Intérieur relative à l'envoi de magistrats du ministère public pour accompagner les troupes militaires à l'étranger et l'envoi simultané de policiers fédéraux | Gemeenschappelijke omzendbrief van de Minister van Justitie, de Minister van Landsverdediging en de Minister van Binnenlandse Zaken met betrekking tot het zenden van magistraten van het openbaar ministerie om belgische militaire troepen in het buitenland te vergezellen, alsmede de gelijktijdige zending van federale politieagenten |
|---|---|
| SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE ET SERVICE PUBLIC FEDERAL INTERIEUR 8 JUIN 2007. - Circulaire commune du Ministre de la Justice, du Ministre de la Défense et du Ministre de l'Intérieur relative à l'envoi de magistrats du ministère public pour accompagner les troupes militaires à l'étranger et l'envoi simultané de policiers fédéraux | FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE EN FEDERALE OVERHEIDSDIENST BINNENLANDSE ZAKEN 8 JUNI 2007. - Gemeenschappelijke omzendbrief van de Minister van Justitie, de Minister van Landsverdediging en de Minister van Binnenlandse Zaken met betrekking tot het zenden van magistraten van het openbaar ministerie om belgische militaire troepen in het buitenland te vergezellen, alsmede de gelijktijdige zending van federale politieagenten |
| Références législatives : | Wetgevende referenties : |
| - article 309bis du Code judiciaire | - artikel 309bis van het Gerechtelijk Wetboek |
| - article 10bis du titre préliminaire du Code de procédure pénale | - artikel 10bis van de voorafgaande titel van het Wetboek van strafvordering |
| - article 24bis du Code d'instruction criminelle | - artikel 24bis van het Wetboek van strafvordering |
| - article 112 de la loi du 7 décembre 1998, organisant un service de | - artikel 112 van de Wet van 7 december 1998 tot organisatie van een |
| police intégré, structuré à deux niveaux | geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus |
| Introduction. | Inleiding. |
| Afin de pouvoir mettre en oeuvre de façon pratique l'article 309bis du | Teneinde artikel 309bis van het Gerechtelijk Wetboek in de praktijk te |
| Code judiciaire, il nous a paru nécessaire de donner en commun les | kunnen uitvoeren, leek het aangewezen om gezamenlijk de volgende |
| instructions suivantes : | richtlijnen uit te vaardigen : |
| Pour rappel, l'article 309bis du Code judiciaire, introduit par | Ter herinnering voorziet artikel 309bis van het Gerechtelijk Wetboek, |
| l'article 94 de la première loi du 10 avril 2003 supprimant les | ingevoegd door artikel 94 van de eerste wet van 10 april 2003 tot |
| juridictions militaires en temps de paix, prévoit qu'après qu'ils | afschaffing van de militaire rechtscolleges in vredestijd, dat de |
| Ministers van Justitie en van Landsverdediging, wanneer zij hiervoor | |
| aient été saisis d'un rapport du commandement militaire leur demandant | gevat zijn door een rapport van de militaire overheden, in |
| de désigner un magistrat du ministère public pour accompagner les troupes à l'étranger, les ministres de la Justice et de la Défense peuvent décider, de commun accord, de l'envoi d'un tel magistrat. Le procureur fédéral est alors chargé par cette même disposition légale de désigner le magistrat qui remplira cette mission. En dépit des efforts du commandement militaire pour faire respecter les lois et les règlements, pour maintenir la discipline et pour garantir la sécurité des personnels engagés en opération et des populations civiles, les militaires envoyés en mission à l'étranger sont toujours susceptibles de commettre des violations du Code pénal militaire, du droit des conflits armés ou à d'autres infractions, tels des accidents de personnes qui doivent donner lieu à une information ou une instruction judiciaire. La présence sur le terrain d'un magistrat du ministère public permet à celui-ci d'être informé immédiatement des faits, d'apprécier la situation et d'ouvrir une information judiciaire ou de requérir un juge d'instruction d'en instruire. Une telle désignation ne se conçoit pas sans la présence d'un détachement de la police fédérale pour exécuter les devoirs d'enquête prescrits par le magistrat; ces policiers ont bien entendu également pour mission de procéder à la recherche et à la constatation des infractions. C'est pourquoi monsieur le ministre de l'Intérieur a été associé à la rédaction des présentes directives. I. Compétence internationale des autorités judiciaires belges. L'article 10bis du Titre préliminaire du Code de procédure pénale prévoit que "Toute personne soumise aux lois militaires qui aura commis une infraction quelconque sur le territoire d'un Etat étranger, pourra être poursuivie en Belgique. Il en est de même des personnes qui sont attachées, à quelque titre que ce soit, à une fraction de l'armée se trouvant en territoire étranger ou de celles qui sont autorisées à suivre un corps de troupe qui en fait partie". Le mode d'intervention des autorités judiciaires belges sur le territoire de pays membres de l'Alliance Atlantique ou du Partenariat pour la Paix est réglé par la Convention entre les Etats parties au Traité de l'Atlantique Nord sur le statut de leurs forces, signée à | gemeenschappelijk overleg kunnen beslissen over de vraag een magistraat van het openbaar ministerie aan te duiden teneinde de troepen in het buitenland te vergezellen. Vervolgens wordt de federale procureur door de zelfde wettelijke bepaling gelast met het aanduiden van een magistraat die deze opdracht zal volbrengen. Ondanks de inspanningen van de militaire overheid om de militaire wetten en reglementen te doen respecteren, de tucht te handhaven en de veiligheid van zowel het ingezette personeel als deze van de burgerbevolking te garanderen, is het altijd mogelijk dat militairen op zending in het buitenland inbreuken plegen op het Militair Strafwetboek, het recht der gewapende conflicten of andere misdrijven, zoals personenongevallen, die aanleiding dienen te geven tot een opsporingsonderzoek of een gerechtelijk onderzoek. De aanwezigheid ter plaatse van een magistraat van het openbaar ministerie biedt hem de mogelijkheid onmiddellijk op de hoogte te worden gebracht van de feiten, de situatie in te schatten en een opsporingsonderzoek te starten of een onderzoeksrechter te gelasten met een onderzoek. Dergelijke aanduiding is ondenkbaar zonder de aanwezigheid van een detachement van de Federale Politie teneinde de onderzoeksplichten uit te voeren die door de magistraat werden uitgeschreven; het spreekt voor zich dat deze politiemensen eveneens tot opdracht hebben opsporingen te verrichten en overtredingen vast te stellen. Het is daarom dat de Heer Minister van Binnenlandse Zaken betrokken werd bij het opstellen van huidige richtlijnen. I. Internationale bevoegdheid van de Belgische gerechtelijke overheden. Artikel 10bis van de voorafgaande titel van het Wetboek van strafvordering voorziet dat "ieder aan de militaire wetten onderworpen persoon die enig misdrijf pleegt op het grondgebied van een vreemde Staat, in België kan worden vervolgd. Hetzelfde geldt voor de degenen die in welke hoedanigheid ook verbonden zijn aan een onderdeel van het leger dat zich op buitenlands grondgebied bevindt, of voor degenen die gemachtigd zijn om een troepenkorps dat van dit leger deel uitmaakt, te volgen". De manier van optreden van de Belgische gerechtelijke overheden op het grondgebied van landen leden van de Atlantische Alliantie of van het Partnerschap voor de Vrede, wordt geregeld door de Overeenkomst tussen de bij het Noord-Atlantisch Verdrag aangesloten Staten betreffende de rechtspositie van hun krijgsmachten, ondertekend te Londen op 19 juni |
| Londres le 19 juin 1951 et approuvée par la loi du 9 janvier 1953 | 1951 en goedgekeurd bij wet van 9 januari 1953 (Belgisch Staatsblad |
| (Moniteur belge du 15 mars 1953, page 1514); le champ d'application de | van 15 maart 1953, bladzijde 1514); het toepassingsgebied van deze |
| cette convention est étendu aux Etats participants au Partenariat pour | overeenkomst strekt zich uit tot de Staten die deelnemen aan het |
| la Paix en vertu de la convention du 19 juin 1995, approuvée par la | Partnerschap voor de Vrede, ingevolge de Overeenkomst van 19 juni |
| loi du 8 août 1997 (Moniteur belge du 13 février 1998, page 4145). | 1995, goedgekeurd bij wet van 8 augustus 1997 (Belgisch Staatsblad van 13 februari 1998, bladzijde 4145). |
| Bij het ontplooien van troepen op het grondgebied van andere Staten, | |
| En cas de déploiement de troupes sur le territoire d'autres Etats, la | zal de positie van de gerechtelijke overheden in principe geregeld |
| position des autorités judiciaires sera en principe réglée par des | worden door bijzondere overeenkomsten die de aanwezigheid van |
| accords particuliers autorisant la présence de troupes belges, voire | Belgische troepen toelaten, of door het mandaat dat door de Verenigde |
| par le mandat donné par les Nations Unies. | Naties verleend wordt. |
| Les articles 24bis et 62bis, alinéa 3, du Code d'instruction | De artikelen 24bis en 62bis, lid 3, van het Wetboek van |
| criminelle, introduits par les articles 83 et 84 de la première loi du | strafvordering, ingevoegd door de artikelen 83 en 84 van de eerste wet |
| 10 avril 2003, déterminent au regard du droit interne les compétences des magistrats du ministère public et des juges d'instruction appelés à intervenir dans ce cadre. II. Critères d'aide à la décision. La décision d'envoyer un magistrat du ministère public pour accompagner les troupes militaires belges à l'étranger devra toujours être prise au cas par cas par les ministres de la Justice et de la Défense, en tenant compte du rapport motivé qui leur est adressé par les autorités militaires. Le rapport des autorités militaires, motivé par leur analyse de la situation, fournira donc les critères guidant la décision des ministres. Ces critères sont principalement : | van 10 april 2003, bepalen, voor wat het interne recht betreft, de bevoegdheden van de magistraten van het openbaar ministerie en de onderzoeksrechters die worden opgeroepen om in dit kader tussen te komen. II. Hulpcriteria bij de beslissing. De beslissing een magistraat van het openbaar ministerie te zenden om de Belgische militaire troepen te vergezellen in het buitenland, zal, geval per geval, steeds door de Ministers van Justitie en van Landsverdediging moeten worden genomen, rekening houdend met het gemotiveerd verslag dat hen door de militaire overheden wordt toegezonden. Het verslag van de militaire overheden, gemotiveerd door hun analyse van de situatie, zal dan ook de criteria bepalen die zullen leiden tot de beslissing van de ministers. Deze criteria zijn hoofdzakelijk : |
| 1. les obligations internationales de la Belgique : la Belgique | 1. de internationale verplichtingen van België : heeft België er zich |
| s'est-elle engagée à fournir un encadrement spécifique de ses troupes, | toe verbonden specifieke steun te leveren aan haar troepen of de |
| voire à assurer la présence d'un magistrat sur place ? | aanwezigheid te garanderen van een magistraat ter plaatse ? |
| 2. le "risque" présenté par la mission : s'attend-on à de nombreux | 2. het "risico" verbonden met de opdracht : verwacht men zich aan |
| incidents à caractère judiciaire ? On tiendra notamment compte de la | talrijke incidenten van gerechtelijke aard ? Er zal meer in het |
| nature de la mission ("type d'engagement"), des possibilités d'emploi | bijzonder rekening worden houden met de aard van de zending ("type |
| de la force et des risques d'y avoir recours, de l'attitude des | d'engagement"), de mogelijkheid om geweld te gebruiken en de risico's |
| populations locales, et des contacts avec elles. | die hiermee gepaard gaan, de houding van de plaatselijke bevolking en |
| 3. l'effectif déployé : nombre de militaires et nature des unités | de contacten ermee. |
| envoyés en mission. | 3. het effectief dat ontplooid zal worden : het aantal militairen en |
| de eigenheid van de op zending gestuurde eenheden. | |
| 4. l'éloignement du territoire national et de la difficulté à envoyer | 4. de verwijdering van het nationaal grondgebied en de moeilijkheid |
| un magistrat sur place | een magistraat ter plaatse te zenden |
| 5. la présence d'un détachement de policiers fédéraux : la désignation | 5. de aanwezigheid van een detachement federale politieagenten : de |
| d'un magistrat du ministère public pour accompagner les troupes ne se | aanwijzing van een magistraat van het openbaar ministerie om troepen |
| conçoit pas sans la présence d'au moins une équipe de policiers | te vergezellen, kan niet gebeuren zonder de aanwezigheid van ten |
| minste één ploeg federale politieagenten. Deze laatsten zullen | |
| fédéraux. Ceux-ci seront habituellement fournis par le service de | doorgaans geleverd worden door de Dienst Gerechtelijke Politie in |
| police judiciaire fédérale spécialisé (DJMM). Lorsque les ministres de | Militair Milieu (DJMM). Wanneer de Ministers van Binnenlandse Zaken en |
| l'Intérieur et de la Justice décident, conformément à l'article 112 de | Justitie, overeenkomstig artikel 112 van de Wet van 7 december 1998 |
| la loi du 7 décembre 1998, organisant un service de police intégré, | tot organisatie van een geïntegreerde politie, gestructureerd op twee |
| structuré à deux niveaux, de fournir à la demande du ministre de la | niveaus, op vraag van de Minister van Landsverdediging beslissen een |
| omvangrijker detachement federale politieagenten te leveren teneinde, | |
| Défense un détachement plus important de policiers fédéraux pour | op vooraf bepaalde plaatsen buiten het grondgebied van het Rijk, de |
| assurer, à des endroits déterminés en dehors du territoire du Royaume, | politie van de militairen te verzekeren, zal de aanwijzing van een |
| la police des militaires, la désignation d'un magistrat du ministère public sera systématiquement envisagée. III. Rôle du procureur fédéral. Lorsque la décision d'envoyer un magistrat est prise au niveau ministériel, le procureur fédéral est chargé de désigner un magistrat pour remplir cette mission. Il le choisit soit parmi les magistrats fédéraux, soit parmi les magistrats du ministère public, nommés depuis un an au moins, et qui ont été inscrits sur une liste arrêtée par le Roi sur proposition du Collège des procureurs généraux. Le magistrat ainsi désigné est délégué de plein droit au parquet fédéral pour la durée de sa mission; il exerce celle-ci sous la direction et la surveillance immédiate du procureur fédéral. Ces magistrats doivent être titulaires d'un brevet en techniques | magistraat van het openbaar ministerie systematisch in het vooruitzicht worden gesteld. III. Rol van de federale procureur. Wanneer op ministerieel niveau de beslissing is genomen een magistraat te zenden, wordt de federale procureur gelast met de aanwijzing van een magistraat om deze opdracht te volbrengen. De magistraat wordt gekozen ofwel uit de federale magistraten ofwel uit de magistraten van het openbaar ministerie die sedert ten minste één jaar zijn benoemd en die op voordracht van het College van procureurs-generaal op een door de Koning vastgestelde lijst werden ingeschreven. In dit laatste geval wordt aan de magistraat van rechtswege gedurende deze periode een opdracht bij het federaal parket gegeven; hij vervult die opdracht onder de onmiddellijke leiding en toezicht van de federale procureur. Deze magistraten moeten houder zijn van een brevet inzake militaire |
| militaires ou en avoir été dispensés en vertu de l'article 130 de la | technieken of moeten ervan vrijgesteld zijn overeenkomstig artikel 130 |
| 1ère loi du 10 avril 2003. | van de eerste wet van 10 april 2003. |
| En fonction des pays où se déroulent la mission, ces magistrats | Afhankelijk van de landen waar de opdracht zal worden uitgevoerd, |
| doivent disposer ou être mis immédiatement en possession des documents | moeten deze magistraten beschikken of onmiddellijk in het bezit worden |
| de voyage (passeport de service et visas) requis à l'intervention des | gesteld van de nodige reisdocumenten (dienstpaspoort en visa) |
| départements de la Justice et de la Défense; ils doivent avoir reçu ou | ingevolge tussenkomst van de departementen van Justitie en |
| recevoir immédiatement les vaccinations nécessaires et subir les | Landsverdediging; ze moeten de nodige inentingen hebben gekregen of |
| examens médicaux prévus. | |
| Quoique la loi ne lui en fasse pas l'obligation, le procureur fédéral | onmiddellijk krijgen en de voorziene medische onderzoeken ondergaan. |
| se concerte au sujet de cette désignation avec le(s) chef(s) de corps | Alhoewel de wet hem hiertoe niet verplicht, overlegt de federale |
| des magistrats qu'il se propose de désigner. | procureur, wat de aanduiding betreft, met de korpschef(s) van de |
| magistraten die hij wenst aan te duiden. | |
| La durée de cette mission n'est pas précisée; en fonction des | De duur van deze opdracht is niet gepreciseerd; naargelang van de |
| circonstances, il se recommandera de prévoir le remplacement du | omstandigheden zal het aangewezen zijn op periodieke wijze in de |
| magistrat de façon périodique. | vervanging van de magistraat te voorzien. |
| Le procureur fédéral tient compte, dans son choix, du régime | De federale procureur houdt bij zijn keuze rekening met het |
| linguistique des unités militaires que le magistrat doit accompagner | taalstelsel van de militaire eenheden welke de magistraat dient te |
| et des connaissances de celui-ci dans ce domaine. | vergezellen en van de kennis van deze magistraat op dit gebied. |
| IV. Position du magistrat. La position du magistrat au ministère public désigné pour accompagner des troupes militaires belges à l'étranger vis-à-vis de la Défense est réglée par un protocole d'accord signé le 1er mars 2005 par les ministres de la Justice et de la Défense. En fonction des circonstances, les autorités militaires donnent au magistrat toutes les facilités nécessaires pour l'exercice de sa mission. Vis-à-vis de l'hiérarchie militaire, le magistrat agit en toute indépendance. L'envoi en mission d'accompagnement des troupes ne peut avoir aucune conséquence sur la carrière du magistrat et ne lui confère, au sein des forces armées, aucun droit autre que ceux que lui donne le Code judiciaire. | IV. Positie van de magistraat. De positie ten overstaan van Defensie van de magistraat van het openbaar ministerie, aangeduid om de Belgische militaire troepen te vergezellen in het buitenland, is geregeld door een protocolakkoord dat op 1 maart 2005 door de Ministers van Justitie en Landsverdediging ondertekend werd. In functie van de omstandigheden bezorgen de militaire autoriteiten aan de magistraat alle faciliteiten die nodig zijn voor de uitvoering van zijn opdracht. De magistraat treedt ten opzichte van de militaire hiërarchie volledig onafhankelijk op. De opdracht om troepen te vergezellen mag geen negatieve gevolgen hebben op de loopbaan van de magistraat en verleent hem, binnen de strijdkrachten, geen enkel recht dan deze die het Gerechtelijk Wetboek hem verleent. |
| V. Port de la tenue militaire. | V. Dragen van de militaire kledij. |
| La décision concrète d'autoriser les magistrats envoyés en mission | De concrete beslissing om magistraten die aangeduid werden om troepen |
| d'accompagnement des troupes à porter l'uniforme visé à l'article 2, | te vergezellen, toe te laten het uniform te dragen overeenkomstig |
| 3° de l'arrêté royal du 4 février 1998 relatif à l'uniforme des | artikel 2, 3° van het Koninklijk Besluit van 4 februari 1998 met |
| betrekking tot het uniform der militairen, wordt, met toepassing van | |
| militaires est prise, en exécution de l'article 5 du protocole | artikel 5 van het protocolakkoord, ondertekend op 1 maart 2005 door de |
| d'accord signé le 1er mars 2005 par les ministres de la Justice et de | Ministers van Justitie en Landsverdediging, houdende de principiële |
| la Défense contenant l'autorisation de principe de porter cet | toelating tot het dragen van het uniform, door de Federale Procureur |
| uniforme, est prise par le procureur fédéral au vu des circonstances | genomen, rekening houdend met de concrete omstandigheden; hij brengt |
| concrètes; il communique sa décision au directeur général de | de Directeur-generaal van de rechterlijke organisatie van de FOD |
| l'organisation judiciaire du SPF Justice. | Justitie hiervan op de hoogte. |
| L'insigne distinctif visé à l'article 3bis de l'arrêté royal du 4 | Het kenteken bepaald bij artikel 3bis van het Koninklijk Besluit van 4 |
| février 1998 relatif à l'uniforme des militaires figure une balance | februari 1998 met betrekking tot het uniform der militairen, stelt een |
| stylisée soulignée par une barrette épaisse et par le mot anglais | gestyleerde balans voor, onderlijnd door een brede staaf en het |
| "JUSTICE"; il est porté à la place de l'insigne de grade fixé pour les | Engelse woord "JUSTICE"; dit kenteken wordt gedragen op de plaats van |
| militaires. | het graadkenteken van de militairen. |
| VI. Cas non visés par la présente circulaire. | VI. Gevallen die niet worden bepaald door huidige omzendbrief. |
| 1. En dehors du cas visé à l'article 309bis du Code judiciaire, le | 1. Buiten het geval voorzien in artikel 309bis van het Gerechtelijk |
| procureur fédéral dispose en tout temps du droit de se rendre sur les | Wetboek, beschikt de Federale Procureur te allen tijde over het recht |
| lieux où des militaires sont déployés à l'étranger, dans l'exercice | zich te begeven naar de plaatsen waar de militairen in het buitenland |
| des compétences juridictionnelles que lui attribue l'article | werden ontplooid, in de uitoefening van de juridische bevoegdheden |
| 144quinquies du Code judiciaire. | welke hem krachtens artikel 144quinquies van het Gerechtelijk Wetboek |
| worden verleend. | |
| 2. Les présentes instructions ne règlent pas non plus le cas où un | 2. Huidige onderrichtingen regelen ook niet het geval waarbij een |
| juge d'instruction est amené à se rendre sur les lieux où des | onderzoeksrechter zich dient te begeven naar de plaatsen waar de |
| militaires sont déployés à l'étranger pour exercer ses compétences | militairen in het buitenland werden ontplooid om er zijn bevoegdheden, |
| conformément à l'article 62bis, alinéa 3, du Code d'instruction | overeenkomstig artikel 62bis, lid 3, van het Wetboek van |
| criminelle. | strafvordering, uit te oefenen. |
| 3. Dans l'un et l'autre cas, les autorités militaires donnent en | 3. In beide gevallen zullen de militaire autoriteiten, naargelang van |
| fonction des circonstances, à ces magistrats ainsi qu'au greffier du | de omstandigheden, aan betrokken magistraten, de griffier van de |
| juge d'instruction et aux policiers qui les accompagnent, toutes les | onderzoeksrechter en de politieagenten die hen vergezellen, alle |
| facilités nécessaires pour l'exercice de leurs fonctions; les | faciliteiten bieden die nodig zijn voor de uitoefening van hun |
| autorités militaires leur réservent notamment la priorité dans les | functies; meer in het bijzonder zullen de militaire autoriteiten hen |
| voorrang op gebied van transport voorbehouden in geval van | |
| transports en cas d'urgence justifiée. | verrechtvaardigde hoogdringendheid. |
| Bruxelles, le 8 juin 2007. | Brussel, 8 juni 2007. |
| La Ministre de la Justice, | De minister van Justitie, |
| Mme L. ONKELINX | Mevr. L. ONKELINX |
| Le Ministre de l'Intérieur, | De Minister van Binnenlandse Zaken, |
| P. DEWAEL | P. DEWAEL |
| Le Ministre de la Défense, | De Minister van Landsverdediging, |
| A. FLAHAUT | A. FLAHAUT |