Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Circulaire du 04/05/2007
← Retour vers "Circulaire GPI 58 concernant l'assistance policière aux victimes dans la police intégrée, structurée à deux niveaux "
Circulaire GPI 58 concernant l'assistance policière aux victimes dans la police intégrée, structurée à deux niveaux Omzendbrief GPI 58 betreffende politionele slachtofferbejegening in de geïntegreerde politie, gestructureerd op twee niveaus
SERVICE PUBLIC FEDERAL INTERIEUR FEDERALE OVERHEIDSDIENST BINNENLANDSE ZAKEN
4 MAI 2007. - Circulaire GPI 58 concernant l'assistance policière aux 4 MEI 2007. - Omzendbrief GPI 58 betreffende politionele
victimes dans la police intégrée, structurée à deux niveaux slachtofferbejegening in de geïntegreerde politie, gestructureerd op twee niveaus
A MM. Les Gouverneurs de Province. Aan de heren Provinciegouverneurs.
A Madame la Gouverneur de l'arrondissement administratif de Aan Mevr. de Gouverneur van het administratief arrondissement
Bruxelles-Capitale. Brussel-Hoofdstad.
Au Président du Comité permanent de Contrôle sur les services de Aan de Voorzitter van het Vast Comité van Toezicht op de
police politiediensten
A l'Inspecteur général de la police locale et de la police fédérale Aan de Inspecteur-generaal van de lokale en van de federale politie
Au Commissaire général de la police fédérale. Aan de Commissaris-generaal van de federale politie.
A Mmes et MM. les Bourgmestres. Aan de dames en heren burgemeesters.
Pour information : Ter informatie :
Au Président de la Commission permanente de la police locale. Aan de Voorzitter van de Vaste Commissie van de Lokale Politie.
Au Directeur général de la Direction générale de la Sécurité et de la Aan de Directeur-generaal van de Algemene Directie Veiligheid en
Prévention. Preventie.
A Mmes et MM. les Commissaires d'arrondissement. Aan de dames en heren arrondissementscommissarissen.
Madame, M. le Gouverneur, Mevrouw, Mijnheer de Gouverneur,
Mmes et MM. les Bourgmestres, Dames en Heren Burgemeesters,
1. Introduction 1. Inleiding
L'assistance aux victimes est une tâche essentielle des services de Slachtofferbejegening is een essentiële taak van de politiediensten.
police. Depuis 1991, cette mission policière a connu une permanente Sinds 1991 is deze politieopdracht gestaag geëvolueerd en nader
évolution et a été affinée dans de nombreuses circulaires et textes de omschreven geweest in talrijke omzendbrieven en wetteksten. Deze
loi. La présente circulaire remplace les circulaires OOP15, OOP15bis et OOP15ter. omzendbrief vervangt de omzendbrieven OOP15, OOP15bis en OOP15ter.
La récente réforme des services de police ainsi que la migration vers De recente hervorming van de politie en de migratie naar een
un service de police intégré, structuré à deux niveaux, nous incitent geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, zet er
à revoir et à actualiser certains concepts. Le « community policing », ons toe aan bepaalde concepten te herbekijken en te actualiseren. De
greffé sur les besoins et les attentes de la population en est le fil gemeenschapsgerichte politiezorg, geënt op de behoeften en
conducteur. Travailler en collaboration avec les différents verwachtingen van de bevolking, is daartoe de leidraad. Samenwerking
partenaires externes comme l'aide aux victimes et la Justice est un met diverse externe partners zoals de hulpverlening en Justitie is een
facteur critique de succes. Divers accords de coopération entre l'Etat kritieke succesfactor. Diverse samenwerkingsakkoorden tussen de
fédéral, la Communauté française, la Région wallonne et la Communauté Federale Staat en de Franse Gemeenschap en het Waals Gewest en de
flamande ont, entre-temps, été conclus. Le but est de faciliter les Vlaamse Gemeenschap werden ondertussen afgesloten. Bedoeling is om de
renvois vers et la coopération avec les services en question. verwijzingen naar en de samenwerking met betreffende diensten vlot te
laten verlopen.
Je demande aux services de police de donner corps à ces accords de Ik verzoek de politiekorpsen om deze samenwerkingsakkoorden op het
coopération sur le terrain et de les concrétiser davantage de manière terrein gestalte te geven en verder te concretiseren op een
intégrée. Je me réfère, à cet effet, explicitement à la possibilité de geïntegreerde manier. Ik verwijs hierbij uitdrukkelijk naar de
conclure des protocoles de coopération (voir aussi la circulaire mogelijkheid om samenwerkingsprotocols af te sluiten. (zie ook de
ministérielle PLP 27) (1). Ministeriële omzendbrief PLP 27) (1).
2. Ratio legis (législation) 2. Ratio legis (Wettelijke opdrachten)
Le rôle sociale de la police envers les victimes et leurs proches est De maatschappelijke rol van politie naar slachtoffers en
défini dans plusieurs lois : na(ast)bestaanden wordt in verscheidene wetten omschreven :
L'article 46 de la Loi sur la Fonction de police (2) se trouve à la Het Artikel 46 van de Wet op het Politieambt (2) ligt aan de basis van
base de cette tâche policière : « Les services de police mettent les deze politietaak : « De politiediensten brengen de personen die hulp
of bijstand vragen in contact met gespecialiseerde diensten ». Zij
personnes qui demandent du secours ou de l'assistance en contact avec verlenen bijstand aan de slachtoffers van misdrijven, inzonderheid
des services spécialisés ». door hun de nodige informatie te verstrekken ».
L'article 3bis du Titre préliminaire du Code d'instruction criminelle Artikel 3bis van de Voorafgaande titel van het Wetboek van
(3) dispose que : » les victimes et leurs proches doivent être traités Strafvordering stelt (3) dat : « de slachtoffers van misdrijven en hun
de façon correcte et consciencieuse, en particulier en leur verwanten op een zorgvuldige en correcte wijze moeten worden bejegend,
fournissant l'information nécessaire et en les mettant, s'il échet, en in het bijzonder door hen de nodige informatie te geven en, in
contact avec les services spécialisés et notamment avec les assistants voorkomend geval, het bewerkstelligen van een contact met de
de justice. Les victimes reçoivent notamment les informations utiles gespecialiseerde diensten en met name met de justitieassistenten.
Slachtoffers ontvangen met name de nuttige informatie over de nadere
sur les modalités de constitution de partie civile et de déclaration regels voor de burgerlijke partijstelling en de verklaring van
de personne lésée ». benadeelde persoon ».
Enfin, nous nous référons à la loi de police organique du 7 décembre Tenslotte verwijzen we naar de organieke politiewet van 7 december
1998 (4) organisant un service de police intégré structuré à deux 1998 (4) tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst,
niveaux. L'article 123 dispose que les fonctionnaires de police gestructureerd op twee niveaus. In artikel 123 wordt bepaald dat de
contribuent, en tout temps, et en toutes circonstances, à la politieambtenaren te allen tijde en in alle omstandigheden bijdragen
protection des citoyens et à l'assistance que ces derniers sont en tot de bescherming van de medeburgers en tot de bijstand die deze
droit d'attendre. laatsten mogen verwachten.
La police est souvent la première instance officielle en contact avec De politie is vaak de eerste officiële instantie waar slachtoffers en
les victimes et leurs proches. Dans le cadre de ses missions légales na(ast)bestaanden mee kennis maken. Haar rol is echter echter niet
et immédiates, la police fournit une première assistance pratique. onbeperkt. Binnen haar wettelijke en onmiddellijke opdrachten verleent
Cependant, son rôle n'est pas illimité. Elle assure un accueil correct de politie een eerste en praktische bijstand. Zij staat in voor een
et respectueux, elle fournit de l'information de base et elle renvoie correct en respectvol onthaal, verstrekt basisinformatie en verwijst
ensuite aux services spécialisés. vervolgens naar gespecialiseerde diensten.
Elle est un service de première ligne qui doit nécessairement Als eerstelijnsdienst is het noodzakelijk dat de politie samenwerkt
collaborer avec les autres partenaires pertinents dans cette matière. met de andere relevante partners in de slachtofferzorg. Zij houdt zich
Elle ne s'occupe pas d'assistance psychosociale ou thérapeutique mais niet bezig met psychosociale - of therapeutische hulpverlening, maar
elle renvoie vers les centres agrées par les Communautés et la Région verwijst naar de centra die erkend worden door de Gemeenschappen en
wallonne. het Waals Gewest.
3. Champ d'applications et listes de définition explicatives 3. Toepassingsgebied en verklarende begrippenlijst
Pour l'application de cette directive, on entend par : Voor de toepassing van deze richtlijn wordt verstaan onder :
- Victime (5) : - Slachtoffer (5)
la personne physique, ainsi que ses proches, qui ont subi un de natuurlijke persoon alsook zijn na(ast)bestaanden die als direct
préjudice, y compris une atteinte à l'intégrité physique ou mentale, gevolg van handelen of nalaten in strijd met de wetgeving schade heeft
une souffrance morale ou une perte matérielle, directement causé par geleden, met inbegrip van een lichamelijk of geestelijk letsel, een
des actes ou des omissions qui enfreignent la législation pénale. psychisch lijden of een economisch verlies.
- Proches : - Na(ast)besta(a)nden :
ayant droit de la victime (les héritiers légaux) directe ou toute de rechthebbende van het slachtoffer (de wettelijke erfgenamen) of
personne ayant un rapport affectif certain avec celle-ci. elke persoon die een bijzondere affectieve band heeft met het
- Assistance aux victimes : slachtoffer. - Slachtofferzorg :
l'aide et le service au sens large procurés aux victimes par les de hulp- en dienstverlening in de breedste betekenis, die vanuit de
différents secteurs (services policiers et judiciaires, secteurs verschillende maatschappelijke sectoren (politionele en justitiële
social et médical), qu'ils soient policiers, judiciaires, sociaux ou médicaux. diensten, sociale en medische sector) aan slachtoffers wordt geboden.
- Assistance policière aux victimes : - Politionele slachtofferbejegening :
le service procuré aux victimes par la police, au sein de laquelle la De dienstverlening aan slachtoffers door de politie waarbij de eerste
première prise en charge et l'accueil de la victime ainsi qu'une bonne opvang en het onthaal van het slachtoffer evenals het verstrekken van
information de base de la victime occupent une place centrale. een goede basisinformatie aan het slachtoffer centraal staan.
Ce service comprend également l'accueil et l'assistance des personnes In deze slachtofferbejegening wordt ook de opvang en bijstand begrepen
qui ont été impliquées lors d'un accident, d'une catastrophe ou d'un van personen die betrokken zijn in een ongeval, een ramp of een brand.
incendie. Dans ces cas, la police opère un renvoi vers les services De politie verwijst in deze gevallen door naar de gespecialiseerde
spécialisés pour poursuivre l'accompagnement. diensten voor verdere begeleiding.
4. Les partenaires pertinents de l'assistance aux victimes et les 4. Relevante partners in slachtofferzorg en overlegorganen
organes de concertation Service accueil des victimes : la maison de justice met à disposition Dienst slachtofferonthaal : het justitiehuis stelt in elk gerechtelijk
du parquet de son arrondissement judiciaire des assistants de justice arrondissement justitieassistenten slachtofferonthaal ter beschikking
chargés de l'accueil des victimes. L'assistant de justice peut fournir van het parket. De justitieassistent kan aan de slachtoffers en de
aux victimes et à ses proches une information spécifique dans un na(ast)bestaanden zowel in de loop van het strafonderzoek als tijdens
dossier individuel tant au cours de l'enquête judiciaire que lors de de strafuitvoering specifieke informatie verstrekken in een
l'exécution des peines. Lors des moments difficiles sur le plan individueel dossier. De justitieassistent kan zelf aan het slachtoffer
émotionnel, l'assistant de justice peut offrir à la victime et à ses en zijn na(ast)bestaanden op emotioneel moeilijke momenten de nodige
proches le soutien nécessaire. Si des personnes de l'entourage de la bijstand verlenen. Indien personen uit de omgeving van het slachtoffer
victime ou des services d'aide aux victimes sont intervenus, of hulpverleningsdiensten worden ingeschakeld, coördineert en
l'assistant de justice coordonne et organise ce soutien. Il peut organiseert de justitieassistent deze bijstand. Hij kan ook verwijzen
également renvoyer vers des services spécialisés, en particulier vers naar gespecialiseerde diensten, in het bijzonder naar de diensten
les services d'aide aux victimes et vers l'aide juridique. slachtofferhulp en naar de rechtshulp.
Pour la Région wallonne : Voor het Waals Gewest :
Services d'aide aux victimes : les services agréés d'aide sociale aux « Services d'aide aux victimes » : de diensten maatschappelijke
justiciables et subventionnés par la Région wallonne et prodiguant de hulpverlening aan rechtsonderhorigen, erkend en gesubsidieerd door het
l'aide aux victimes. Waals Gewest, die hulp verlenen aan slachtoffers.
Services de santé mentale : structures ambulatoires qui, par une « Services de santé mentale » : ambulante zorgstructuren die, via een
approche pluridisciplinaire et en collaboration avec d'autres services multidisciplinaire aanpak en in samenwerking met andere diensten of
ou personnes concernés par la santé mentale, assurent l'accueil, le personen betrokken in de geestelijke gezondheidszorg, instaan voor de
diagnostic et le traitement psychiatrique, psychologique et opvang, de diagnose en voor de psychiatrische, psychologische of
psychosocial des personnes. psychosociale behandeling.
Pour la Communauté française : Voor de Franse Gemeenschap :
Equipe SOS-Enfants : le service pluridisciplinaire, agréé par la « Equipe SOS-Enfants » : de multidisciplinaire dienst, erkend door de
Communauté française, spécialisé dans le dépistage et la prise en Franse Gemeenschap, gespecialiseerd in het vaststellen en het
charge des situations de maltraitance d'enfants, qui a pour objet behandelen van gevallen van kindermishandeling, die als voorwerp heeft
d'apporter une aide appropriée à l'enfant victime ou en situation de een aangepaste hulp te bieden aan het kind als slachtoffer of in geval
risque de maltraitance. van gevaar voor mishandeling.
Service de l'aide à la jeunesse : le service visé à l'article 31 du « Service de l'aide à la jeunesse » : de dienst, beoogd in het artikel
décret de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la 31 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart 1991
jeunesse, chargé d'apporter, sous la responsabilité du conseiller, une betreffende de hulpverlening aan jongeren, belast met het verlenen van
gespecialiseerde jeugdhulp onder de verantwoordelijkheid van een
aide spécialisée au jeune. aangestelde adviseur (conseiller d'aide à la jeunesse)
Pour la Communauté flamande : Voor de Vlaamse Gemeenschap :
« Dienst slachtofferhulp » : l'aide et l'assitance offertes aux Dienst slachtofferhulp : de hulp-en dienstverlening aan slachtoffers,
victimes par le service reconnu et subsidié par la Communauté flamande geboden door de dienst die erkend en gesubsidieerd worden door de de
et qui fait partie d'un centre pour l'aide sociale générale. Vlaamse Gemeenschap en deel uitmaakt van een centrum algemeen
« Opvangcentrum » : un service qui offre une prise en charge welzijnswerk Opvangcentrum : een dienst die onmiddellijke residentiële opvang biedt
résidentielle immédiate aux victimes et qui fait partie d'un centre aan slachtoffers en deel uitmaakt van een centrum algemeen
pour l'aide sociale générale. welzijnswerk
« Centrum algemeen welzijnswerk » : un dispositif qui prévoit une Centrum algemeen welzijnswerk : een voorziening die vanuit een eenheid
unité de gestion et de stratégie offrant une aide et une assistance van beheer en beleid een gediversifieerde en verantwoorde hulp- en
justifiées et diversifiées à toutes les personnes dont l'intégrité dienstverlening aanbiedt aan alle personen van wie de welzijnskansen
sociale est menacée ou diminuée par des facteurs personnels, bedreigd of verminderd worden ten gevolge van persoonlijke,
relationnels, familiaux et sociaux. relationele, gezins- en maatschappelijke factoren.
« Vertrouwenscentrum kindermishandelin » : un centre qui fonctionne Vertrouwenscentrum kindermishandeling : een centrum dat onder meer
notamment comme un point de contact pour l'enfance maltraitée, qui fungeert als meldpunt kindermishandeling, instaat voor de eerste
garantit une première prise en charge, un diagnostic et le renvoi opvang, de diagnose en voor de eventuele doorverwijzing naar de
éventuel vers l'aide adéquate; gepaste hulpverlening.
Pour la Communauté germanophone : Voor de Duitstalige Gemeenschap :
We merken echter op dat de slachtofferhulp in de Duitstalige
Nous remarquons cependant que l'aide aux victimes en Communauté Gemeenschap op een andere manier georganiseerd wordt en dat er geen
germanophone est organisée différemment et qu'il n'existe pas de diensten of centra voor slachtoffers zijn die te vergelijkbaar zijn
services ou de centres d'aide aux victimes comparables à ceux met deze in de andere gemeenschappen en het Waals Gewest. Deze
existants dans les deux autres Communautés. Cette situation ne remet situatie verandert niets aan de verplichting die de politiediensten
pas en cause l'obligation pour les services de police d'assister les hebben om slachtoffers bij te staan en hen door te sturen naar
victimes et de les orienter ensuite vers les services spécialisés. La gespecialiseerde diensten. Tussen de politie en de gespecialiseerde
police et les services spécialisés ont conclu des accords de renvoi diensten werden afspraken gemaakt omtrent de verwijzing (zie punt 6).
(voir titre 6). Une liste des services spécialisés en Communauté Als bijlage 5 vindt u een lijst van de gespecialiseerde diensten in de
germanophone figure en annexe 5. Duitstalige Gemeenschap.
Les organes de concertation Overlegorganen :
L'Etat fédéral à conclu des accords de coopération avec la Communauté De Federale Staat sloot samenwerkingsakkoorden (6) met de Franse
française, la Région wallonne et la Communauté flamande (6). Ces Gemeenschap en het Waals Gewest en met de Vlaamse Gemeenschap. Deze
accords ont notamment pour but de stimuler et de rationaliser la hebben onder andere tot doel het overleg en de samenwerking op het
concertation et la collaboration sur le terrain. terrein te stimuleren en te stroomlijnen.
Un Conseil d'arrondissement a été créé dans chaque arrondissement In elk gerechtelijk arrondissement werd een arrondissementele raad
judiciaire et vise à soutenir la politique d'assistance aux victimes voor slachtofferbeleid opgericht met als doel het slachtofferbeleid te
comme suit : ondersteunen door :
- concrétiser et implanter les dispositions prises dans l'accord de - de in het samenwerkingsakkoord gemaakte afspraken te concretiseren
coopération en vue d'une assistance intégrale aux victimes et ce en en te implementeren in functie van een integrale slachtofferzorg,
tenant compte de la situation spécifique de la région et des besoins rekening houdend met de specifieke situatie van de regio en de noden
de la victime; van de slachtoffers;
- soutenir la collaboration entre les services compétents de l'Etat - de samenwerking tussen de bevoegde diensten van de Staat en de
fédéral et les initiatives reconnues par les entités fédérées, entre erkende initiatieven van Gemeenschap of Gewest te ondersteunen en op
autres en proposant et développant les mesures de politique te volgen, onder meer door de nodige beleidsmaatregelen voor te
nécessaire; stellen en uit te werken;
- rapporter aux autorités compétentes les difficultés qui se posent - moeilijkheden die zich voordoen inzake het slachtofferbeleid te
dans le cadre de la politique en faveur des victimes et proposer de rapporteren aan de bevoegde overheden en mogelijke verbeteringen voor
possibles améliorations te stellen.
Des « équipes psychosociales d'assistance aux victimes » sont Er worden eveneens « welzijnsteams slachtofferzorg » voorzien in elk
également prévues dans chaque arrondissement judiciaire. Leur tâche gerechtelijk arrondissement. Zij hebben als taak o.a. de
est notamment d'informer et de faire des recommandations au Conseil arrondissementele raad voor het slachtofferbeleid te informeren en te
d'arrondissement. adviseren.
J'attends des corps de police qu'ils prennent part à ces organes de Ik verzoek de politiekorpsen om deel te nemen aan deze overlegorganen
concertation et qu'ils y collaborent. en hun medewerking te verlenen.
5. Organisation et fonctionnement de la police 5. Organisatie en werking van de politie
En raison de sa fonction de première ligne, la police est un Omwille van haar eerstelijnsfunctie is de politie een belangrijke
partenaire important dans l'assistance aux victimes. Pour cette partner in de slachtofferzorg. Het is daarom belangrijk dat elk
raison, il est important que chaque membre du personnel qui entre en personeelslid dat in contact komt met slachtoffers beschikt over de
contact avec les victimes, dispose des aptitudes professionnelles nodige beroepsbekwaamheden (noodzakelijke kennis, vaardigheden en
requises (connaissances requises, aptitudes et attitude) qui ne sont attitude) die evenwel niet van therapeutische/gespecialiseerde aard
toutefois pas de nature thérapeutique/spécialisée. L'assistance zijn. Politionele slachtofferbejegening onderscheidt zich van
policière aux victimes se distingue de l'aide aux victimes par le slachtofferhulp door de inhoud, intensiteit en frequentie van
contenu, l'intensité et la fréquence des contacts. contacten.
Cette directive est d'application au niveau de la police fédérale et Deze richtlijn is van toepassing op zowel de federale als op de lokale
au niveau de la police locale. En ce qui concerne la police fédérale, politie. Voor de federale politie denken we hierbij in het bijzonder
nous songeons en particulier au service judiciaire déconcentré dans aan de gedeconcentreerde gerechtelijke dienst in elk arrondissement
chaque arrondissement (la police judiciare fédérale) et, dans le cadre (federale gerechtelijke politie) en, binnen hun specifieke opdrachten,
de leurs missions spécifiques, à la police de la route (WPR), la de wegpolitie (WPR), de spoorwegpolitie, de politie der zeevaart en de
police des chemins de fer, la police maritime et la police de la politie der scheepvaart, de luchtvaartpolitie.
navigation, la police aéronautique.
La réalisation de l'assistance aux victimes au sein du corps de police Het realiseren van slachtofferbejegening in het politiekorps vergt een
exige un certain nombre de compétences et tâches à tous les niveaux aantal bevoegdheden en taken op alle niveaus in de organisatie :
dans l'organisation :
- au niveau du chef de corps et de la direction du corps; - op het niveau van de korpschef en van de korpsleiding;
- au niveau du fonctionnaire de police; - op het niveau van de politieambtenaar;
- au niveau du service d'assistance policière aux victimes. - op het niveau van de dienst politionele slachtofferbejegening.
5.1. Au niveau de la direction du corps : 5.1. Op het niveau van de korpsleiding :
Les corps de la police locale ainsi que les unités opérationnelles de De korpsen van de lokale politie alsmede de operationele eenheden van
la police fédérale sont priées de développer une politique en matière de federale politie worden verzocht een beleid te ontwikkelen inzake
d'assistance aux victimes, y compris les aspects suivants : slachtofferbejegening met inbegrip van volgende aspecten :
L'élaboration active de liens de collaboration avec les autres acteurs Het actief uitbouwen van samenwerkingsverbanden met de andere actoren
en matière d'assistance aux victimes, constitue le « fil rouge » à in de slachtofferzorg vormt de « rode draad » doorheen het beleid.
travers la politique. A cette fin, les accords de coopération Teneinde dit mogelijk te maken voorzien de respectievelijke
respectifs dans chaque arrondissement judiciaire prévoient la création samenwerkingsakkoorden in elk gerechtelijk arrondissement de
d'un Conseil d'arrondissement pour l'assistance aux victimes. Ce oprichting van een arrondissementele raad voor slachtofferbeleid. In
Conseil a pour mission de définir et de coordonner la politique het overleg met de andere actoren van slachtofferzorg (zoals de
intégrale en faveur des victimes, compte tenu des besoins et
nécessités spécifiques régionales. Le chef de corps ou le responsable arrondissementele raad slachtofferbeleid) vertegenwoordigt de
de la politique en faveur des victimes représente le corps de police korpschef of de verantwoordelijke slachtofferbeleid het korps. In de
au sein de la concertation avec les autres acteurs de l'assistance aux arrondissementele raad slachtofferbeleid wordt de federale politie
victimes. Au sein de chaque conseil d'arrondissement, le vertegenwoordigd door de Directeur-coördinator.
directeur-coordinateur administratif représente la police fédérale.
Les autres aspects sont les suivants : Andere aspecten zijn de volgende :
? l'encouragement des aptitudes professionnelles du personnel ? het bevorderen van de beroepsbekwaamheden van het personeel door
moyennant la sensibilisation, la formation (interne) et la diffusion de l'information requise afin de pouvoir orienter les victimes de manière adéquate; ? l'organisation d'un système d'assistance spécialisée en cas de situations de crise émotionnelles ou en cas de victimisations graves; ? l'organisation de l'accueil interne (débriefings) et le suivi du personnel confronté à des situations sérieuses; ? mettre les moyens techniques et organisationnels nécessaires à la disposition de leur personnel (moyens de communication et de transport, locaux adaptés permettant d'accueillir les victimes avec discrétion). Le chef de corps est compétent pour le développement de pareille middel van sensibilisering, (interne) opleiding en het verspreiden van de nodige informatie om slachtoffers deskundig te kunnen verwijzen; ? het organiseren van een systeem voor gespecialiseerde bijstand in geval van emotionele crisissituaties of bij zeer ernstig slachtofferschap; ? het organiseren van de interne opvang (debriefings) en nazorg van het personeel dat geconfronteerd werd met ernstige misdrijven; ? het ter beschikking stellen van alle nodige technische- en organisatorische middelen van het personeel (communicatie- en transportmiddelen, aangepaste lokalen waar de slachtoffers met de nodige privacy ontvangen kunnen worden).
politique d'assistance aux victimes. Le chef de corps désignera un De korpschef is bevoegd voor het ontwikkelen van dergelijk
responsable en vue de l'appui de la politique d'assistance aux slachtofferbeleid en stelt ter ondersteuning een verantwoordelijke
victimes. Ce membre du personnel est compétent pour : slachtofferbeleid aan. Dit personeelslid is bevoegd voor :
? l'évaluation de l'exécution et de la formulation de propositions ? het evalueren van de uitvoering en het formuleren van voorstellen
d'amélioration; ter verbetering;
? le cas échéant, représenter le corps dans la concertation politique ? desgevallend het korps te vertegenwoordigen in het beleidsoverleg
avec les autres acteurs et organisations afin d'assurer l'exécution met de andere actoren en organisaties teneinde de uitvoering van de
des accords de coopération d'assistance aux victimes. samenwerkingsakkoorden slachtofferzorg te verzekeren.
5.2. Au niveau du fonctionnaire de police 5.2. Op het niveau van de politieambtenaar :
Le fonctionnaire de police fournit une assistance aux victimes avec De politieambtenaar verleent bijstand aan slachtoffers waarin
une attention particulière à l'accueil, l'assistance pratique, bijzondere aandacht uitgaat naar de opvang, praktische bijstand,
l'information, la rédaction du procès-verbal et l'orientation. informatieverstrekking, het opstellen van proces-verbaal en de verwijzing.
5.2.1. Accueil : 5.2.1. Opvang :
Cet accueil est caractérisé par une volonté d'écoute, ce qui implique Deze opvang wordt gekenmerkt door luisterbereidheid. Dit impliceert
une écoute active et un comportement compréhensif et patient : een actief luisteren, een begrijpende houding en een geduldige houding
? en évitant à la victime les délais d'attente trop longs; : ? er mogen geen te lange wachttijden zijn;
? en s'adressant à la victime dans un langage poli et adapté à la situation; ? sans adopter une attitude distante ou routinière; ? sans minimiser les faits; ? en évitant d'envoyer la victime d'un verbalisant à l'autre; ? en évitant de faire naître un sentiment de culpabilité chez la victime. Tous les actes juridiques doivent être accomplis. Les souhaits de la victime seront pris en compte au maximum. Le fonctionnaire de police doit expliquer à la victime pourquoi certaines questions sont posées. Dans tous les cas, la discrétion nécessaire doit être respectée au cours des différents actes d'enquête (à l'égard de tiers, de la presse, etc...). L'annonce d'une mauvaise nouvelle exige une approche préparée et réfléchie. Le fonctionnaire de police doit être particulièrement attentif à certaines formes de victimisation. L'assistance des femmes et enfants mineurs, victimes de violences physiques ou sexuelles nécessite une approche spécifique (voir également la circulaire commune de la Ministre de la Justice et du Collège des Procureurs ? respectvol omgaan met slachtoffers en aangepast taalgebruik; ? het slachtoffer niet op een afstandelijke of routinematige wijze behandelen; ? de feiten niet minimaliseren; ? vermijden dat het slachtoffer van de ene verbalisant wordt doorgestuurd naar de andere; ? vermijden dat er een schuldgevoel opgewekt wordt bij het slachtoffer. Alle wettelijke daden dienen gesteld te worden. Binnen deze grenzen zal maximaal rekening gehouden worden met de wensen van het slachtoffer. De politieambtenaar dient aan het slachtoffer uit te leggen waarom bepaalde vragen gesteld worden. In ieder geval zal tijdens de verschillende onderzoeken de nodige discretie in acht genomen worden (t.o.v. derden, pers e.a.) De melding van slecht nieuws eist een voorbereide en doordachte benadering. De politieambtenaar moet in het bijzonder aandachtig zijn voor zekere vormen van slachtofferschap. De bejegening van vrouwen en kinderen die het slachtoffer zijn van fysiek of seksueel geweld, vraagt een speciale benadering (zie ook de gemeenschappelijke
généraux relative à la politique criminelle en matière de violence omzendbrief van de Minister van Justitie en het College van
Procureurs-generaal betreffende het strafrechtelijk beleid inzake
dans le couple (7). partnergeweld (7).
Toute victime doit être accueillie, dans la mesure du possible, dans Elk slachtoffer dient, in de mate van het mogelijke, ontvangen te
un local séparé à l'abri des regards indiscrets et avec suffisamment worden in een apart lokaal, beschut tegen nieuwsgierige blikken, met
d'intimité et de discrétion. Cela est particulièrement d'application voldoende intimiteit en discretie. Dit is in het bijzonder van
pour les victimes de violences physiques et sexuelles. Le personnel toepassing voor de slachtoffers van fysiek of seksueel geweld. Het
d'accueil y prête une attention particulière. onthaalpersoneel besteedt hier bijzondere aandacht aan.
5.2.2. l'Assistance pratique 5.2.2. Praktische bijstand
Le fonctionnaire de police doit en priorité s'assurer qu'une De politieambtenaar moet er eerst en vooral voor zorgen dat medische
intervention médicale immédiate soit fournie en cas de nécessité bijstand gegeven wordt waar nodig (spoedopname of huisarts).
(service médical d'urgence ou médecin traitant).
L'assistance pratique dans les moments de crise est essentielle et In crisissituaties is praktische bijstand prioritair. Bij deze
consiste souvent en des choses simples (contacter un proche, assurer praktische bijstand gaat het vaak om eenvoudige dingen (een verwante
un transport,...). Cette assistance n'a pas seulement un intérêt verwittigen, zorgen voor vervoer,...). Deze bijstand heeft niet enkel
direct pour la victime mais a également une signification een direct belang voor het slachtoffer, maar heeft ook een
psychologique pour elle. psychologische betekenis.
La victime doit avoir la possibilité de téléphoner et d'avertir sa Het slachtoffer moet de mogelijkheid hebben te telefoneren en zijn
famille ou ses proches. Si cela est nécessaire, le fonctionnaire de familie of verwanten te verwittigen. Indien nodig zal de
police s'en charge lui-même. politieambtenaar dit zelf doen.
Le fonctionnaire de police vérifie si la victime dispose d'un De politieambtenaar gaat na of het slachtoffer een verblijfplaats
logement. Si la victime ne veut pas rester plus longtemps dans son heeft. Indien het slachtoffer uit angst of uit veiligheidsoverwegingen
logement, pour des raisons de sécurité ou de peur, le fonctionnaire de niet langer in zijn verblijfplaats wenst te blijven, zal de
police prend des dispositions pour mettre la victime en contact avec politieambtenaar het nodige doen om het slachtoffer in contact te
un refuge ou une maison d'accueil. brengen met een vluchthuis of een opvangcentrum.
En cas de décès, il est indispensable d'avertir immédiatement les Bij een overlijden is het noodzakelijk de nabestaanden onmiddellijk te
proches et de s'efforcer de les assister lors des premiers moments verwittigen en te begeleiden in de eerste moeilijke momenten. De
difficiles. Les proches auront l'occasion de faire leurs adieux d'une nabestaanden zullen de kans krijgen waardig afscheid te nemen (zie ook
manière digne (voir également la directive du 16 septembre 1998 du
Ministre de la Justice (8). de richtlijn van de minister van Justitie (8).
L'accueil et l'assistance des proches de personnes disparues ainsi que De opvang en de bejegening van de verwanten van een vermiste persoon
de la personne signalant la disparition doit également s'effectuer de alsook van de persoon die de verdwijning meldt, dient op een
manière professionnelle (voir également la directive du 22 juillet professionele manier te verlopen (zie ook de richtlijn 20 februari
1997 du Ministre de la Justice concernant la recherche des personnes 2002 van de Minister van Justitie betreffende de opsporing van
disparues). vermiste personen).
5.2.3. La diffusion d'informations et orientation 5.2.3. Informatieverstrekking en verwijzing
L'article 3bis du titre préliminaire du Code d'instruction criminelle Artikel 3bis van de voorafgaande titel van het Wetboek van
prévoit que les victimes d'infractions et leurs proches doivent être Strafvordering stelt dat slachtoffers van misdrijven en hun verwanten
traitées de façon correcte et consciencieuse, en particulier en leur op een correcte en begripvolle manier opgevangen moeten worden, in het
fournissant l'information nécessaire. Le fonctionnaire de police bijzonder door hen de nodige informatie te geven. De politieambtenaar
fournira donc une information de base à chaque victime pour que zal daarbij basisinformatie verstrekken aan elk slachtoffer zodat deze
celle-ci puisse suivre son dossier. zijn dossier verder kan opvolgen.
Il s'agit au moins des éléments suivants : Het gaat daarbij om volgende essentiele elementen :
? du service de police qui rédige le procès-verbal. Les éléments ? de politiedienst die het proces-verbaal opstelt. Volgende elementen
suivants doivent être automatiquement communiqués à la victime : moeten automatisch aan het slachtoffer meegedeeld worden :
- coordonnées du service de police; - gegevens van de politiedienst;
- nom et grade du fonctionnaire de police traitant le dossier; - naam en graad van de behandelende politieambtenaar;
- numéro et date du procès-verbal; - nummer en datum van het proces-verbaal;
- attestation de dépôt de plainte; - attest van klachtneerlegging
? de la possibilité de faire la déclaration en qualité de personne ? de mogelijkheid om een verklaring af te leggen in de hoedanigheid
lésée prévue à l'article 5bis du titre préliminaire du Code van benadeelde persoon, zoals voorzien in artikel 5bis van de
d'instruction criminelle. Cette déclaration est reçue au secrétariat voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering. Deze verklaring
du ministère public. La procédure 'enregistrement de la personne wordt afgelegd op het secretariaat van het openbaar ministerie. De
lésée' doit être commentée d'une manière claire et compréhensible sur procedure 'registratie van benadeelde persoon' dient op een duidelijke
en verstaanbare manier toegelicht te worden op het attest van
l'attestation de dépôt de plainte; klachtneerlegging.
? l'offre de renvoi vers les instances d'aide suivant les modalités ? het aanbod tot verwijzing naar de hulpverleningsdiensten volgens de
mentionnées au point 6; vormvoorschriften vermeld in punt 6;
? la possibilité de constitution de partie civile. ? de mogelijkheden om zich burgerlijke partij te stellen.
En fonction des nécessités du dossier le fonctionnaire de police In functie van de noodwendigheden van het dossier verstrekt de
dispense de l'information sur : politieambtenaar informatie over :
? des actes d'enquête présents et futurs (dans le respect des règles ? de huidige en de toekomstige onderzoeksverrichtingen (voorzover het
du secret professionnel et des règles de la vie privée); beroepsgeheim en de regels van de persoonlijke levenssfeer dit
? de la procédure judiciaire en général (le cheminement du dossier); toelaten); ? de gerechtelijk procedure (de weg van het dossier) in het algemeen;
? des différentes formes d'aide judiciaire (à savoir l'aide de ? de verschillende vormen van rechtshulp (met name de
première ligne et l'assistance de deuxième ligne fournie par les eerstelijnsrechtshulp en de tweedelijnsrechtsbijstand verstrekt door
Barreaux respectifs des Avocats); de respectievelijke Balies van Advocaten);
? des procédures administratives, telles que le renouvellement de ? de administratieve regelingen, zoals het vernieuwen van officiële
documents officiels (carte d'identité, permis de conduire,...); documenten (identiteitskaart, rijbewijs,...);
? des déclarations auprès des établissements financiers de la perte ou ? de aangifte van verlies of diefstal van bankkaarten en cheques bij
du vol de chèques et de cartes de banque; ? du conseil préventif. Ceci peut entrer dans le cadre d'une reprise de contact par le service de prévention de la police afin d'éviter une répétition des faits. Les différentes brochures du ministère de l'Intérieur peuvent être utilisées (voir listesen annexe 7); ? des possibilités de récupération de biens confisqués ou volés. Considérant la situation dans laquelle une victime peut se trouver, il est parfois difficile de lui fournir immédiatement ces informations. La délivrance d'informations peut donc avoir lieu, non seulement au moment de la plainte ou du constat, mais également au moment de la reprise de contact par le fonctionnaire de police ou par le service d'assistance policière aux victimes. En fonction de la situation dans laquelle la victime se trouve, il est parfois difficile de lui offrir cette information immédiatement. En cas d'événements choquants ou traumatisants surtout, il est conseillé de fournir l'information lors de la reprise de contact, après la déclaration ou le dépôt de plainte, et ce, via le rédacteur du procès-verbal, l'agent de quartier ou le service d'assistance policière aux victimes. de financiële instellingen; ? het preventief advies. Dit kan passen in het kader van de hercontactname, teneinde de herhaling van de feiten te voorkomen. In dit kader kan gebruik gemaakt worden van de verschillende brochures van het ministerie van Binnenlandse Zaken (zie lijst als bijlage 7); ? de mogelijkheden tot het terugkrijgen van in beslag genomen of gestolen goederen. Gezien de toestand waarin het slachtoffer zich kan bevinden, is het soms moeilijk hem/haar deze informatie onmiddellijk aan te bieden. Zeker bij schokkende of traumatische gebeurtenissen is het aanbevolen om het verstrekken van informatie na de aangifte of klachtneerlegging te laten gebeuren door de opsteller van het proces-verbaal, de wijkagent of de dienst politionele slachtofferbejegening bij een hercontact. (...)
5.2.4. La rédaction du procès-verbal 5.2.4. Het opstellen van het proces-verbaal
Ceci implique que : Dit houdt het volgende in :
? Le procès-verbal doit clairement mentionner l'identité des victimes; ? Het proces-verbaal moet duidelijk de identiteit van de slachtoffers weergeven;
? Afin de pouvoir déterminer le préjudice de manière exacte, le ? Om de geleden schade op exacte manier vast te stellen, zal het
procès-verbal indique le maximum d'informations précises relatives aux proces-verbaal een maximum aan precieze gegevens over de schade
dommages subis. Des indications sur le plan des conséquences sociales bevatten. Ook aangaande sociale en emotionele gevolgen worden gegevens opgenomen;
et émotionnelles seront également mentionnées; ? In overeenstemming met de in punt 6 beschreven procedure, wordt in
? Le procès-verbal indique l'offre d'orientation de la victime vers het proces-verbaal het aanbod van verwijzing van het slachtoffer naar
les instances d'aide selon la procédure décrite au point 6; de hulpverleningsdiensten opgenomen;
? Si la victime a déjà pris une décision quant à son intention de se ? Indien het slachtoffer reeds de beslissing nam om zich burgerlijke
constituer partie civile ou de faire une déclaration en qualité de partij te stellen of de hoedanigheid van benadeelde persoon op zich te
personne lésée, le procès-verbal mentionne cette décision; nemen, wordt deze beslissing vermeld in het proces-verbaal;
? Le souhait de la victime d'être plus amplement informée doit ? De wens van het slachtoffer om verder geïnformeerd te worden, moet
également être repris; ook opgenomen worden;
? Il y a lieu d'informer toute personne interrogée de son droit de ? Aan elke persoon die verhoord wordt, moet meegedeeld worden dat hij
demander une copie gratuite du procès-verbal (art. 28quinquies, § 2 et het recht heeft een kosteloze kopie van het proces-verbaal te vragen
art. 57, § 2 du Code d'instruction criminelle); (art. 28quinquies, § 2 en art. 57, § 2 van het Wetboek van
? Lors de l'audition des victimes, les services de police appliquent Strafvordering); ? Tijdens het verhoor van de slachtoffers zal de politie de regels
les règles prévues aux articles 47bis et 70bis du Code d'instruction voorzien in de artikelen 47bis en 70bis van het Wetboek van
criminelle, conformément aux directives du procureur du Roi; Strafvordering toepassen volgens de richtlijnen van de procureur des Konings;
? Lorsque les services de police interviennent dans le cadre d'un ? Ingeval van tussenkomst bij een verdacht overlijden dient de politie
décès suspect, il y a lieu de mentionner clairement, dans le in het proces-verbaal duidelijk te vermelden wie verwittigd werd van
procès-verbal, les coordonnées des personnes ayant été informées du het overlijden en desgevallend welke persoonlijke goederen werden
décès et, s'il y a lieu, de préciser les effets personnels saisis. inbeslaggenomen.
5.2.5. La reprise de contact avec la victime 5.2.5. Het hercontacteren van het slachtoffer
La reprise de contact quelque temps après les faits peut être utile Het hercontacteren enige tijd na de feiten kan nuttig zijn voor het
pour la victime mais aussi pour le service de police. slachtoffer, maar ook voor de politiedienst.
Comme cela a déjà été souligné, le fonctionnaire de police peut, à Zoals reeds benadrukt kan de politieambtenaar bij die gelegenheid de
cette occasion, compléter les informations remises à la victime et informatiegegevens die verstrekt zijn aan het slachtoffer, aanvullen
tâcher de répondre à ses questions éventuelles. Un avis préventif peut en proberen de eventuele resterende vragen van het slachtoffer te
également être communiqué. beantwoorden. Er kan eveneens een preventief advies verstrekt worden.
Dans les limites du secret professionnel, le fonctionnaire de police Binnen de perken van het beroepsgeheim kan de politieambtenaar
peut fournir à la victime des informations sur l'état d'avancement du informatie verstrekken aan het slachtoffer over de stand van zaken van
dossier ou l'informer sur la manière de prendre contact avec le het dossier of kan hij hem inlichten over hoe hij contact moet opnemen
parquet du tribunal de première instance, notamment grâce aux met het parket van de rechtbank van eerste aanleg, met name via de
assistants de justice du service d'accueil des victimes (voir liste en justitieassistenten van de dienst slachtofferonthaal (zie lijst als
annexe 6). bijlage 6).
Lors de la reprise de contact, le fonctionnaire de police peut Tijdens de hercontactname kan de politieambtenaar van het slachtoffer
recevoir de la victime des informations complémentaires (et peut être bijkomende (en misschien belangrijke) informatie voor het
importantes) pour le dossier judiciaire. La victime peut en effet se gerechtelijke dossier krijgen. Het slachtoffer kan zich mogelijks
rappeler certains détails ou communiquer des informations provenant de son voisinage. bepaalde details herinneren of informatie meedelen van zijn omgeving.
Une nouvelle proposition d'orientation vers le « service d'aide aux Bij het hercontacteren kan er een nieuw voorstel tot verwijzing naar
victimes » peut également être faite lors de la reprise de contact. de « dienst voor slachtofferhulp » gedaan worden.
5.3. Au niveau du service d'assistance policière aux victimes 5.3. Op het niveau van de dienst politionele slachtofferbejegening :
Dans la police fédérale ou locale, les services d'assistance policière aux victimes s'occupent d'une part de la sensibilisation et de la formation continuée de membres du personnel dans le domaine de l'assistance policière aux victimes et d'autre part, de l'offre de cette assistance policière spécialisée aux victimes, sans pour autant porter préjudice aux obligations légales de chaque membre du personnel individuel en matière d'assistance aux victimes. Le service d'assistance policière aux victimes est composé d'un ou de plusieurs collaborateur(s) spécialisé(s) qui assistent les membres du personnel et les conseillent dans le domaine de leurs missions. Ce service offre donc un soutien au personnel policier mais ne se substitue pas au travail du policier. Chaque fonctionnaire de police doit être à même d'offrir un soutien correct et efficace aux victimes. Un collaborateur spécialisé est un membre du personnel possédant des aptitudes professionnelles particulières en matière de sensibilisation ou de formation continuée In de lokale of federale politie staan de diensten politionele slachtofferbejegegening in voor de sensibilisering en permanente vorming van personeelsleden inzake politionele slachtofferbejegening en anderzijds voor het bieden van deze gespecialiseerde slachtofferbejegening, zonder evenwel afbreuk te doen aan de wettelijke verplichtingen inzake slachtofferbejegening van elke individueel personeelslid. De dienst slachtofferbejegening bestaat uit één of meerdere gespecialiseerde medewerker(s) (9) die de personeelsleden bij staan en hen adviseren in hun opdrachten. Deze dienst ondersteunt dus het politiepersoneel maar neemt de taak van elke personeelslid niet over. Elk personeelslid moet in staat zijn een correcte en efficiënte dienstverlening aan te bieden aan slachtoffers. Een gespecialiseerd medewerker is een personeelslid dat bijzondere beroepsbekwaamheden bezit of opbouwt inzake de sensibilisering of de voortgezette
dans le domaine de l'assistance policière aux victimes. opleiding inzake politionele slachtofferbejegening.
Organisation au sein de la police locale Organisatie bij de lokale politie
L'arrêté royal du 17 septembre 2001 déterminant les normes Het koninklijk besluit van 17 september 2001 tot vaststelling van de
d'organisation et de fonctionnement de la police locale définit organisatie- en werkingsnormen van de lokale politie definieert
l'assistance aux victimes comme étant une des six fonctionnalités de slachtofferbejegening als één van de zes functies : « Ingeval de
base : « Si la police locale est confrontée à une victimisation grave, lokale politie geconfronteerd wordt met zeer ernstig slachtofferschap
elle peut faire appel à un collaborateur, membre des services de mag moet ze een beroep kunnen doen op een gespecialiseerd medewerker,
police, spécialisé dans l'assistance aux victimes. »... « Un personeelslid van de politiediensten, inzake slachtofferbejegening. »
collaborateur spécialisé par zone vaut en tant que norme minimale de ...... « Als minimale werkings-en organisatienorm voor deze functie
fonctionnement et d'organisation. En outre, un tel collaborateur est geldt : één gespecialiseerde medewerker per zone. Bovendien wordt de
contactable et rappelable en permanence, éventuellement en coopération permanente bereikbaarheid en terugroepbaarheid van dergelijke
avec d'autres zones » (9). medewerker verzekerd, eventueel in samenwerking met andere zones ».
La circulaire ministérielle PLP10 (10) concernant les normes De Ministeriële omzendbrief PLP10 (10) inzake de organisatie-en
d'organisation et de fonctionnement de la police locale visant à
garantir un service minimum équivalent à la population y ajoute : « werkingsnormen van de lokale politie voegt hierbij aan toe : « Deze
Cette tâche peut être intégralement confiée à un assistant de police
(11) (ou à un membre du personnel civil possédant un diplôme adéquat taak kan integraal toevertrouwd worden aan een politieassistent (11)
». D'autres membres du personnel ayant acquis ces aptitudes of aan burgerpersoneel met een relevant diploma ». Andere
professionnelles par l'expérience et par affinité entrent également en personeelsleden, die door de ervaring en affiniteit deze
beroepsbekwaamheden hebben opgebouwd, komen hiervoor ook in
considération. aanmerking.
Organisation au sein de la police fédérale Organisatie bij de federale politie
La police fédérale dispose d'assistants sociaux au niveau des De federale politie beschikt over maatschappelijke assistenten op het
arrondissements judiciaires. Ces assistants sociaux relèvent, au niveau van de gerechtelijke arrondissementen. Deze maatschappelijke
niveau de l'organisation, des services du Dirco. Ils travaillent au assistenten hangen organisatorisch af van de diensten van de Dirco.
service des directions de la police fédérale dont le personnel est en Zij werken ten voordele van de directies van de federale politie
contact direct avec les victimes. waarvan het personeel rechtstreeks contact heeft met slachtoffers.
Subsidiairement et pour autant que la charge de travail le permette, Subsidiair en voorzover de werklast het toelaat, kan de
le collaborateur spécialisé de la police fédérale (assistants sociaux) gespecialiseerde medewerker van de federale politie (maatschappelijke
peut fournir un appui ponctuel aux zones de police. Il ou elle peut, assistenten) een punctuele steun leveren aan de politiezones. Hij of
notamment, participer à un tour de rôle pouvant être mis en place zij kan, onder meer, deelnemen aan een beurtrol die kan ingericht
entre et avec les zones de police. Cette participation ne peut worden tussen en met de politiezones. Deze deelneming kan echter
toutefois avoir lieu qu'après avoir épuisé les possibilités au niveau alleen maar plaatsvinden na de mogelijkheden op het lokale niveau
local, à savoir les propres moyens de la zone et la coopération uitgeput te hebben; namelijk de eigen middelen van de zone en de
interzonale. interzonale samenwerking.
Un service d'assistance policière aux victimes possède les compétences Een dienst politionele slachtofferbejegening heeft de volgende
suivantes : bevoegdheden :
? exercer la politique définie dans le corps de police ainsi que ? het uitvoeren van het beleid bepaald in het korps alsook het
collaborer et fournir des informations importantes sur l'évaluation de meewerken en aanleveren van relevante informatie voor de evaluatie van
la politique; het beleid;
? la sensibilisation et la formation du personnel. ? het sensibiliseren en opleiden van het personeel.
La tâche principale de ce service consiste à sensibiliser tous les De hoofdtaak van deze dienst bestaat er in alle leden van het korps te
membres du corps, ainsi qu'assurer la formation interne en matière sensibiliseren, evenals de interne opleiding inzake politionele
d'assistance policière aux victimes. Le cas échéant, on peut également slachtofferbejegening te verzekeren. Desgevallend kan ook beroep
faire appel à l'offre de formation externe, telle que les formations gedaan worden op het externe opleidingsaanbod zoals de specifieke
continuées, les formations barémiques,... voortgezette opleidingen, baremische opleidingen,
? communiquer les informations requises au sujet de l'assistance ? het meedelen van de noodzakelijke informatie aangaande
policière aux victimes, tant aux officiers dirigeants qu'aux membres slachtofferbejegening aan zowel de leidinggevende officieren als aan
du corps de police; de leden van het politiekorps;
? fournir une assistance spécialisée. ? het verlenen van gespecialiseerde bijstand;
Le principe selon lequel tout fonctionnaire de police offre lui-même Het principe dat elke politieambtenaar zelf bij het eerste contact een
un accueil et un soutien aux victimes est d'application ! (art. 46 de efficiënte en effectieve bijstand aan slachtoffers biedt, is van
la loi du 5 août 1992 sur la fonction de police). L'intervention de ce service est justifiée lorsque le fonctionnaire de police ne peut assister la victime à lui seul et de façon optimale, (par exemple dans des situations de crise émotionnelle ou de victimisations très graves). Le service d'assistance policière aux victimes doit alors orienter les victimes qui ont besoin d'une aide psychosociale vers les « services d'aide aux victimes » agréés par les Communautés et la Région wallonne. L'expérience d'un certain nombre de corps de police locaux apprend également que les membres du personnel opérationnels peuvent, après toepassing ! (art. 46 van de Wet van 5 augustus 1992 op het politieambt). De tussenkomst van deze dienst is verantwoord wanneer de politieambtenaar het slachtoffer niet alleen of niet op een optimale wijze kan bijstaan (bv. bij emotionele crisissituaties of bij zeer ernstig slachtofferschap). De dienst politionele slachtofferbejegening moet op dat ogenblik de slachtoffers die nood hebben aan psychosociale hulp, verwijzen naar de « diensten voor slachtofferhulp » die erkend zijn door de Gemeenschappen en het Waals Gewest. De ervaring van een aantal lokale politiekorpsen leert dat ook
une formation supplémentaire et spécifique, être mobilisés dans un operationele personeelsleden, na bijkomende en specifieke opleiding,
système d'accessibilité permanente pour fournir une assistance dans ingezet kunnen worden in een systeem van permanente bereikbaarheid
des situations de crise émotionnelle ou de victimisations très graves. voor de verlening van bijstand in emotionele crisissituaties of
Ces membres du personnel fournissent cette assistance sur une base ernstig slachtofferschap. Deze personeelsleden vervullen deze bijstand
occasionnelle, partielle suivant les besoins réels et sans porter op occasionele, deeltijdse basis naargelang de reële behoeften zonder
préjudice à la fonction qui leur est attribuée dans le corps. afbreuk te doen aan de hun toegewezen functie in het korps.
En raison de sa spécialisation, le service d'assistance policière aux Vanwege zijn specialisatie kan de dienst voor politionele
victimes peut être chargé de reprendre contact avec la victime. Le slachtofferbejegening belast worden met het hercontacteren van het
service d'assistance policière peut se rendre compte des conséquences slachtoffer. De dienst politionele slachtofferbejegening kan
inschatten welke de gevolgen zijn van het misdrijf voor het
de l'infraction pour la victime, et orienter celle-ci vers le « slachtoffer en kan het slachtoffer dan oriënteren naar de « dienst
service d'aide aux victimes »; voor slachtofferhulp »;
? le contact avec les instances d'aide. ? het onderhouden van contacten met hulpverlenende instanties.
Dans le but d'informer le corps de police, le service d'assistance Om de politiedienst te informeren, zal de dienst politionele
policière aux victimes établit des contacts et une collaboration slachtofferbejegening contacten leggen en een actieve samenwerking
active avec les instances d'aide figurant dans la procédure décrite au opbouwen met de hulpverlenende instanties dewelke vermeld worden in
point 6. Le service rassemble les informations et les coordonnées punt 6 van de beschreven procedure. De dienst verzamelt de
nécessaires telles que les adresses, numéros de téléphone, personnes noodzakelijke informatie en gegevens zoals adressen, telefoonnummers,
de contact et heures d'ouvertures. Il est nécessaire d'inventorier contactpersonen en openingsuren. Het is nodig deze gegevens regelmatig
régulièrement ces données et de les mettre à la disposition des fonctionnaires de police. te inventariseren en ze ter beschikking te stellen van het personeel.
? la participation aux structures de concertation. ? de deelname aan de overlegstructuren.
Un représentant d'un service d'assistance policière aux victimes Een vertegenwoordiger van een dienst politionele slachtofferbejegening
participe à « l'équipe psychosociale d'assistance aux victimes ». neemt deel aan het « welzijnsteam slachtofferzorg ». Dit team geeft
Cette équipe s'occupe de fournir des avis et des informations au advies en informatie aan de arrondissementele raad slachtofferbeleid
Conseil d'arrondissement pour une politique en faveur des victimes en met oog op het uitvoeren van zijn opdracht en het regelen van de
vue de l'exercice de sa mission et de la distribution des tâches et de
la collaboration entre tous les services et les personnes contribuant taakverdeling en samenwerking tussen alle diensten en personen die een
au service des victimes dans le champ de travail de l'équipe bijdrage leveren aan de slachtofferzorg in het werkingsgebied van het
psychosociale (annexe). welzijnsteam.
Un représentant d'un service d'assistance policière aux victimes peut De dienst politionele slachtofferbejegening kan eveneens de
également assister les représentants des services de police au Conseil vertegenwoordigers van de politiekorpsen begeleiden bij de
d'arrondissement pour une politique en faveur des victimes (art. 11 et arrondissementele raad voor slachtofferbeleid (art. 11 en 12 van het
12 de l'accord de coopération entre l'Etat fédéral et la Communauté samenwerkingsakkoord tussen de federale Staat en de Vlaamse
flamande, article 13 et 14 de l'accord de coopération entre l'Etat Gemeenschap, art. 13 en 14 van het samenwerkingsakkoord tussen de
fédéral, la Communauté française et la Région wallonne). federale Staat, de Franse Gemeenschap en het Waals Gewest).
6. Orientation vers des instances d'aide reconnues 6. Verwijzing naar erkende hulpverleningsdiensten
Etant donné que les victimes cherchent rarement de l'aide spontanément Aangezien slachtoffers zelden spontaan of onmiddellijk na de feiten
et immédiatement après les faits, celles-ci doivent pouvoir entrer en zelf hulp zoeken, moeten zij in contact gebracht worden met de erkende
contact avec les instances d'aide reconnues dans les meilleures hulpverleningsdiensten en dit onder de beste voorwaarden. Een algemeen
conditions. Un cadre général d'orientation des victimes est donc fixé kader van verwijzing van de slachtoffers wordt vastgesteld door de
par les accords de coopération en matière d'assistance aux victimes. samenwerkingsakkoorden inzake slachtofferzorg.
6.1. Information systématique. 6.1. Systematische informatie
Le fonctionnaire de police informe toute victime de l'existence des « De politieambtenaar licht elk slachtoffer in over het bestaan van de «
services d'aide aux victimes » agréés par les Communautés ou la Région diensten voor slachtofferhulp », erkend door de Vlaamse Gemeenschap of
wallonne. Il informe la victime des missions de ces services et lui het Waals Gewest. Hij licht het slachtoffer in over de opdrachten van
communique leurs coordonnées (adresse et numéro de téléphone)(voir les deze diensten en deelt hem de gegevens (adres en telefoonnummer) ervan
listes en annexe 2 et 3). Il peut, à cet effet, faire usage de mee (zie de lijsten als bijlage 2 en 3). Hij kan daarbij gebruik maken
brochures de ces instances reconnues. van brochures van deze erkende diensten.
6.2. Formulaire de renvoi. 6.2. Verwijsformulier
Le fonctionnaire de police propose systématiquement aux victimes de De politieambtenaar biedt systematisch aan de slachtoffers van
certaines catégories d'infractions un formulaire de renvoi vers un « bepaalde misdrijven een verwijsformulier naar een « dienst voor
service d'aide aux victimes » agréé par les Communautés ou la Région slachtofferhulp » erkend door de Vlaamse Gemeenschap of het Waals
wallonne. Pour la Communauté française, il s'agit des victimes d'actes Gewest. Voor de Vlaamse Gemeenschap zijn dat de slachtoffers die de
de violence ainsi que celles ayant été confrontées à l'auteur d'une dader(s) zagen of waarbij in hun verblijfplaats werd ingebroken. Voor
infraction. Pour la Communauté flamande, il s'agit des victimes qui ont vu l'auteur ou dont le domicile a été cambriolé. Le service d'aide aux victimes dans la Communauté germanophone a été organisé d'une manière différente et il n'existe pas de services ou de centres d'aide aux victimes comparables à ceux des deux autres Communautés. Cette situation ne change en rien l'obligation des services de police d'assister les victimes et de les renvoyer à des services spécialisés. La procédure est expliquée au point 6.3. Le fonctionnaire de police peut également proposer aux autres victimes un formulaire de renvoi s'il estime que cela est nécessaire. La procédure se déroule comme suit : de Franse Gemeenschap betreft het de slachtoffers van gewelddaden of slachtoffers die geconfronteerd werden met de dader(s). We merken op dat de slachtofferhulp in de Duitstalige Gemeenschap op een andere manier georganiseerd wordt en dat er geen diensten of centra voor slachtofferhulp zijn die te vergelijken zijn met deze die in de andere Gemeenschappen en het Waals Gewest bestaan. Deze situatie verandert niets aan de verplichting die de politiediensten hebben om slachtoffers bij te staan en hen te verwijzen naar de gespecialiseerde diensten. Als bijlage 5 vindt u een lijst van de gespecialiseerde diensten in de Duitstalige Gemeenschap. De procedure voor verwijzing wordt toegelicht in punt 6.3 De politieambtenaar kan ook aan de andere slachtoffers een verwijsformulier voorstellen, als hij dit nodig acht. De procedure verloopt als volgt :
? Au moment du constat ou de la déposition, le fonctionnaire de police ? Op het ogenblik van de vaststelling of van de verklaring, vult de
complète avec l'accord de la victime un formulaire de renvoi vers le « politieambtenaar met de goedkeuring van het slachtoffer een formulier
service d'aide aux victimes » en précisant qu'un collaborateur de ce in voor verwijzing naar de dienst voor slachtofferhulp, waarbij
service prendra ultérieurement contact avec elle. Pour la Communauté gepreciseerd wordt dat een medewerker van deze dienst later met hem
flamande, il s'agit du centre de l'arrondissement judiciaire; contact zal opnemen. Voor de Vlaamse Gemeenschap gaat het om het
centrum binnen het gerechtelijk arrondissement.
? Il convient d'expliquer à la victime qu'il s'agit d'une offre de ? Er moet aan het slachtoffer worden uitgelegd dat het om een aanbod
renvoi et qu'il n'y a aucun engagement ou obligation de sa part. Le voor verwijzing gaat en dat geen enkele verbintenis of verplichting
modèle de formulaire proposé en annexe 1 n'a qu'une valeur indicative; inhoudt. Het formuliermodel dat voorgesteld wordt als bijlage 1 heeft
slechts een indicatieve waarde.
? Le formulaire de renvoi exprime le souhait de la victime d'être ? Het verwijsformulier drukt de wens van het slachtoffer uit om
contactée par le « service d'aide aux victimes ». La victime marque gecontacteerd te worden door de « dienst voor slachtofferhulp ». Het
son accord en apposant sa signature sur le formulaire de renvoi; slachtoffer verleent zijn goedkeuring door het verwijsformulier te
ondertekenen.
? En cas d'urgence et avec l'accord de la victime, le fonctionnaire de ? In geval van hoogdringendheid en indien het slachtoffer dit wenst,
police prend également directement contact par téléphone avec le « neemt de politieambtenaar eveneens rechtstreeks telefonisch contact op
service d'aide aux victimes »; met de « dienst voor slachtofferhulp ».
? Le fonctionnaire de police mentionne dans le procès-verbal cette offre de renvoi par formulaire mais n'indique pas la décision de la victime. ? Le formulaire complété est alors transmis le plus rapidement possible et au plus tard le deuxième jour ouvrable au « service d'aide aux victimes ». 6.3. Situation spécifique en Communauté germanophone La Communauté germanophone prévoit un soutien psychologique gratuit, ? De politieambtenaar vermeldt dit aanbod van verwijzing per formulier in het proces-verbaal, maar vermeldt hierbij niet de beslissing van het slachtoffer. ? Het ingevulde formulier wordt dan zo spoedig mogelijk, en uiterlijk op de tweede werkdag, doorgestuurd naar de « dienst voor slachtofferhulp ». 6.3. Specifieke situatie voor de Duitstalige Gemeenschap De slachtofferhulp in de Duitstalige Gemeenschap is op een andere manier georganiseerd en er zijn geen diensten of centra voor slachtofferhulp die te vergelijken zijn met deze in de twee andere Gemeenschappen. De Duitstalige Gemeenschap voorziet psychologische
via le « Social-Psychologisches Zentrum (SPZ) », pour les victimes des begeleiding, via het « Sozialpsychologisches Zentrum », aan
faits suivants : slachtoffers van volgende feiten :
? les victimes et témoins de délits contre les personnes (homicide ? slachtoffers en getuigen van misdrijven tegen personen
(in)volontaire, tentative d'homicide, coups et blessures,...); ((on)vrijwillige doodslag, poging tot doodslag, verkrachting,
? les victimes et témoins de faits à l'encontre des biens/de la aanranding op de eerbaarheid, gijzeling, slagen en verwondingen,...);
propriété avec usage de violence (home-jacking, car-jacking, vol avec ? slachtoffers en getuigen van feiten gepleegd tegen eigendommen met
gebruik van geweld (homejacking, carjacking, diefstal met geweld,
violence, chantage et extorsion avec violence,...); chantage en afpersing met geweld,...);
? les victimes d'accidents graves ou de catastrophes; ? slachtoffers van zware incidenten en rampen;
? les proches de personnes décédées dans le cadre d'un fait punissable ? de na(ast)bestaanden van personen overleden in een strafrechtelijk
(crime, délit). feit (wanbedrijf, misdaad)
La procédure se déroule comme suit : De procedure verloopt als volgt :
? Le policier propose à la victime la possibilité d'une prise en ? De politieambtenaar licht het slachtoffer in over de mogelijkheid
charge psychologique du SPZ. van psychosociale begeleiding door het SPZ.
? Selon le souhait de la victime, le policier prend contact avec le collaborateur du service d'assistance policière aux victimes (SAV) ou donne les coordonnées du collaborateur à la victime. ? Le collaborateur du SAV a un entretien avec la victime au cours duquel il évalue le degré d'urgence de l'intervention psychosociale. ? Lors de l'entretien avec la victime le collaborateur évalue le dégré d'urgence de l'intervention psychosociale, complète le formulaire préétabli et le transmet au SPZ. A l'annexe 5, vous trouverez la liste des services spécialisés dans la Communauté germanophone. 6.4. Victimisations spécifiques. 6.4. 1. Mineur victime de maltraitances. Pour la Communauté française, le fonctionnaire de police oriente au besoin directement le mineur victime de mauvais traitements ou d'abus ? Bij instemming neemt de politieambtenaar contact op met de medewerker van de dienst politële slachtofferbejegening of geeft de coördinaten van de medewerker aan het slachtoffer. ? De medewerker van de dienst politionele slachtofferbejegening heeft een gesprek met het slachtoffer waarbij de hoogdringendheid van de begeleiding wordt nagegaan. ? De medewerker van de dienst politionele slachtofferbejegening vult het verwijsformulier in en maakt het over aan het SPZ. Als bijlage 5 aan deze omzendbrief vindt u een lijst met de gespecialiseerde diensten van de Duitstalige Gemeenschap. 6. 4. Specifieke vormen van slachtofferschap. 6.4.1. Minderjarige die slachtoffer is van mishandeling Voor de Vlaamse Gemeenschap en zonder afbreuk te doen aan 6.1 en 6.2, verwijst de politieambtenaar de minderjarige die het slachtoffer is van mishandeling binnen het gezin of van seksueel misbruik binnen het
sexuels vers un « service d'aide à la jeunesse » ou une « équipe SOS gezin, rechtstreeks naar een « vertrouwenscentrum kindermishandeling »
Enfants » (voir les listes en annexe 4.2 et 4.3). Pour la Communauté (zie lijst als bijlage 4.1). Voor de Franse Gemeenschap verwijst de
flamande, et sans préjudice des 6.1 et 6.2, le fonctionnaire de police politieambtenaar de minderjarige die het slachtoffer is van
oriente directement le mineur victime de maltraitances intra-familiale mishandeling of van seksueel misbruik, rechtstreeks door naar een «
ou de violence sexuelle intra-familiale vers un « vertrouwenscentrum service d'aide à la jeunesse » of naar een « équipe SOS Enfants » (zie
kindermishandeling » (voir liste en annexe 4.1). lijst als bijlage 4.2 en 4.3).
Cette offre d'orientation du mineur victime de maltraitances est Dit aanbod tot verwijzing van de minderjarige die het slachtoffer is
mentionnée dans le procès-verbal dressé lors du constat ou de la van mishandeling, wordt vermeld in het proces-verbaal dat opgesteld
déposition. La décision n'est pas mentionnée dans le procès-verbal. wordt bij de vaststelling of de verklaring. De beslissing wordt niet
vermeld in het proces-verbaal.
6.4.2. Personne nécessitant un accueil résidentiel. 6.4.2. Persoon die een residentiele opvang nodig heeft
Sans préjudice des 6.1 et 6.2, le fonctionnaire de police met, de Zonder afbreuk te doen aan 6.1 en 6.2, stelt de politieambtenaar het
préférence, directement la victime qui a besoin d'un accueil slachtoffer dat een onmiddellijk residentiele opvang nodig heeft bij
résidentiel immédiat en contact avec un centre d'accueil résidentiel. voorkeur rechtstreeks in contact met een opvangcentrum.
Pour la Communauté française en particulier, les centres d'accueil Voor de Franse Gemeenschap in het bijzonder zijn de onthaalcentra voor
pour l'orientation des femmes victimes d'actes de violences physiques de verwijzing van vrouwen die het slachtoffer zijn van fysiek of
ou sexuelles sont les « refuges pour femmes battues ». seksueel geweld, de refuges pour femmes battues.
Cette offre d'orientation vers un centre d'accueil résidentiel est Dit aanbod van verwijzing naar een residentieel onthaalcentrum wordt
mentionnée dans le procès-verbal dressé lors du constat ou de la vermeld in het proces-verbaal dat opgesteld wordt bij de vaststelling
déposition. La décision de la victime n'est pas mentionnée. Lors de of de verklaring. De beslissing van het slachtoffer wordt niet
cette offre d'orientation, il y a lieu d'être particulièrement vermeld. In dit verwijzingsaanbod dient erop gelet te worden dat de
attentif à préserver les intérêts de la victime. Dans certaines belangen van het slachtoffer in acht genomen worden. In bepaalde
circonstances, le nom et les coordonnées du centre d'accueil devront omstandigheden zullen de naam en de gegevens van het onthaalcentrum
rester secrètes. Ces mentions ne figurent des lors pas dans le geheim moeten blijven. Die gegevens worden dan niet vermeld in het
procès-verbal. proces-verbaal.
7. Conclusion 7. Besluit
L'article 46 de la loi du 5 août 1992 sur la fonction de police fixe Het Artikel 46 van de Wet op het Politieambt schetst de krijtlijnen
légalement la mission d'assistance des services de police aux victimes van de bijstand die de politie levert aan slachtoffers en hun
et à leurs proches. Cette mission consiste en un accueil correct de la nabestaanden. Deze taak bestaat uit de correcte opvang, een praktische
victime, une assistance pratique, une remise d'informations, une bonne bijstand, het verschaffen van informatie, het opstellen van een
rédaction du procès-verbal, une orientation de la victime vers les proces-verbaal en de verwijzing van het slachtoffer naar
services spécialisés. gespecialiseerde diensten
Tout moment de contact avec les victimes et leurs proches contribue à Elk contactmoment met slachtoffers en nabestaanden draagt bij tot een
un meilleur service. Tous les membres du personnel doivent, pour ce betere dienstverlening. Alle personeelsleden dienen daarom over de
faire, disposer des aptitudes professionnelles requises (connaissances nodige beroepsbekwaamheden (noodzakelijke kennis, vaardigheden en
nécessaires, aptitudes et attitude) qui ne sont toutefois pas de attitude) te beschikken die evenwel niet van therapeutische/
nature thérapeutique/spécialisée. gespecialiseerde aard zijn.
J'attire également l'attention sur l'impact que ces événements Ik vestig ook de aandacht op de impact die traumatische gebeurtenissen
traumatiques peuvent avoir sur les membres du personnel ainsi que sur kunnen hebben op de personeelsleden van de politie als hun directe
leur environnement direct. Des facilités d'accueil internes au sein de omgeving. Interne opvangmogelijkheden binnen de geïntegreerde politie,
la police intégrée, organisées par différents systèmes d'assistance, georganiseerd door allerlei zorgsystemen, vormen een kritieke
constituent un facteur critique de succès en vue de l'accomplissement succesfactor om mee deze maatschappelijke taak vorm te geven.
de cette tâche sociale. De politie is één van de noodzakelijke schakels in deze
Les services de police constituent une des charnières indispensables maatschappelijke dienstverlening. Het is daarom onontbeerlijk om
dans ce service social. Il est donc indispensable de mettre sur pied afstemming en samenwerkingsverbanden uit te bouwen tussen de
des liens de coopération entre les services judiciaires, les services gerechtelijke diensten, de politiekorpsen en de hulpverlening. Deze
de police et les services d'aide. La présente circulaire ainsi que les omzendbrief en de ondertekende samenwerkingsakkoorden bieden de kaders
accords de coopération signés offrent le contexte dans lequel cette waarbinnen deze samenwerking op het terrein verder vorm krijgt.
collaboration sur le terrain prend forme.
P. DEWAEL, P. DEWAEL,
Vice-Premier Ministre et Ministre de l'Intérieur Vice-Eerste Minister en Minister van Binnenlandse Zaken
_______ _______
Notes Nota's
(1) Circulaire PLP27 du 4 novembre 2002 en matière d'intensification (1) Omzendbrief PLP27 van 4 november 2002 inzake de intensifiëring en
et de stimulation de la coopération interzonale, paragraphe 4.2.2.3, bevordering van de interzonale samenwerking, paragraaf 4.2.2.3,
Moniteur belge du 4 décembre 2002. Belgisch Staatsblad van 4 december 2002.
(2) Loi du 5 août 1992 sur la fonction de police, Moniteur belge du 9 (2) Wet van 5 augustus 1992 op het politieambt, Belgisch Staatsblad
septembre 2001. van 9 september 2001.
(3) L'article 3bis du Titre préliminaire du Code d'instruction (3) Artikel 3bis voorafgaande titel van het wetboek van stafvordering
criminelle (inséré par la Loi Franchimont). (ingevoegd door de wet Franchimont).
(4) Loi-cadre du 7/12/98 organisant un service de police intégré (4) Kaderwet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde
structuré à deux niveaux. politiedienst, gestructureerd op twee niveaus.
(5) Cette description est basée sur la définition de l'arrêté - cadre (5) Deze omschrijving is gebaseerd op de definitie van het
de l'Union Européenne du 15/3/2001 relative aux statuts de la victime Kaderbesluit van de Europese Unie van 15 maart 2001 inzake de status
dans la procédure pénale. van het slachtoffer in de strafprocedure.
(6) Accord de coopération entre l'Etat fédéral, la Communauté (6) Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat, de Franse
française et la Région wallonne en matière d'assistance aux victimes. Gemeenschap en het Waals Gewest inzake slachtofferzorg.
Accord de coopération entre l'Etat fédéral et la Communauté flamande Samenwerkingsakkoord tussen de Staat en de Vlaamse Gemeenschap inzake
en matière d'assitance aux victimes, 13 juillet 1999. slachtofferzorg, Belgisch Staatsblad van 13 juli 1999.
(7) Circulaire n° COL 4/2006 du Collège des Procureurs généraux près (7) Omzendbrief nr. COL 4/2006 van het College van Procureurs-generaal
les Cours d'appel, 1er mars 2006. bij de Hoven van beroep, Belgisch Staatsblad van 1 maart 2006
(8) Directive du 16 septembre 1998 du Ministre de la justice (8) Richtlijn van 16 september 1998 van de Minister van Justitie
concernant un dernier hommage à rendre au défunt en cas d'intervention inzake het waardig afscheid nemen van een overledene ingeval van
des autorités judiciaires. interventie door de gerechtelijke overheden.
(9) Arrêté royal déterminant les normes d'organisation et de (9) Koninklijk besluit tot vaststelling van de organisatie-en
werkingsnormen van de lokale politie teneinde een gelijkwaardige
fonctionnement de la police locale visant à assurer un service minimum minimale dienstverlening aan de bevolking te verzekeren,, Belgisch
équivalent à la population, publication 12 octobre 2001. Staatsblad van 12 oktober 2001.
(10) Circulaire ministérielle PLP 10 concernant les normes (10) Ministeriële omzendbrief PLP10 inzake de organisatie-en
d'organisation et de fonctionnement de la police locale visant à werkingsnormen van de lokale politie met het oog op het waarborgen van
assurer un service minimum équivalent à la population. een minimale gelijkwaardige dienstverlening aan de bevolking, Belgisch
Staatsblad van 16 oktober 2001.
(11) Circulaire ministérielle GPI 19 relative à la fonction, aux (11) Ministeriële omzendbrief GPI 19 betreffende de functie,
compétences et aux missions des assistants de police, Moniteur belge bevoegdheden en opdrachten van politieassistenten, Belgisch Staatsblad
du 11 juin 2002. van 11 juni 2002.
^