Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Circulaire du 03/09/2002
← Retour vers "Circulaire n° 529. - Suppression de l'obligation de remplacement. - Effet sur les contrats de remplacement en cours. - Secteur public "
Circulaire n° 529. - Suppression de l'obligation de remplacement. - Effet sur les contrats de remplacement en cours. - Secteur public Omzendbrief nr. 529. - Afschaffing van de vervangingsplicht. - Effect op de lopende vervangingsovereenkomsten. - Openbare sector
SERVICE PUBLIC FEDERAL PERSONNEL ET ORGANISATION 3 SEPTEMBRE 2002. - Circulaire n° 529. - Suppression de l'obligation de remplacement. - Effet sur les contrats de remplacement en cours. - Secteur public Aux administrations fédérales, aux Services publics fédéraux et aux organismes d'intérêt public soumis à l'autorité, au pouvoir de contrôle ou de tutelle de l'Etat. Madame la Ministre, Monsieur le Ministre, Monsieur le Secrétaire d'Etat, Je vous saurais gré de bien vouloir communiquer la teneur de la présente circulaire à tous les membres du personnel des services, administrations et organismes placés sous votre autorité, contrôle ou tutelle. Avant le 1er janvier 2002, l'employeur avait l'obligation, en principe, de toujours remplacer un travailleur en interruption de carrière par un chômeur complet indemnisé ou un chômeur assimilé sur base des articles 100 et 102 de la Loi de redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales. Cette obligation était d'application tant pour les employeurs du secteur privé que pour les employeurs du secteur public. Dans le cadre de cette obligation de remplacement, l'employeur avait toute la liberté de choisir le type de contrat de travail qu'il concluait avec le remplaçant. Le remplaçant pouvait être engagé par simple contrat de travail pour une durée indéterminée ou déterminée ou par un contrat de remplacement au sens de l'article 11ter de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail. FEDERALE OVERHEIDSDIENST PERSONEEL EN ORGANISATIE 3 SEPTEMBER 2002. - Omzendbrief nr. 529. - Afschaffing van de vervangingsplicht. - Effect op de lopende vervangingsovereenkomsten. - Openbare sector Aan de federale besturen, de Federale Overheidsdiensten en de instellingen van openbaar nut onderworpen aan het gezag, de controle of het toezicht van de Staat. Mevrouw de Minister, Mijnheer de Minister, Mijnheer de Staatssecretaris, Ik zou het op prijs stellen indien U de inhoud van deze omzendbrief zou meedelen aan alle personeelsleden van de diensten, besturen en instellingen waarover u gezag, toezicht of voogdij uitoefent. Vóór 1 januari 2002 diende de werkgever een werknemer in loopbaanonderbreking in principe altijd te vervangen door een volledig vergoede werkloze of een gelijkgestelde op basis van de artikelen 100 en 102 van de Herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen. Deze verplichting gold zowel voor de werkgevers uit de privé-sector als de werkgevers uit de openbare sector. In het kader van die vervangingsverplichting kon de werkgever vrij het type van arbeidsovereenkomst kiezen dat hij sloot met de vervanger. De vervanger kon in dienst worden genomen met een gewone arbeidsovereenkomst voor een onbepaalde of bepaalde tijd of met een vervangingsovereenkomst in de zin van artikel 11ter van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.
La loi du 10 août 2001 relative à la conciliation entre l'emploi et la De wet van 10 augustus 2001 betreffende de verzoening van
qualité de vie (M.B. du 15 septembre 2001) a supprimé depuis le 1er werkgelegenheid en kwaliteit van het leven (B.S. 15 september 2001)
janvier 2002 (article 23) l'obligation de remplacement pour les heeft de vervangingsplicht, voor de werkgevers die vallen onder het
employeurs tombant dans le champ d'application de la CCT n° 77bis du toepassingsgebied van de CAO nr. 77bis van 19 december 2001 tot
19 décembre 2001 remplaçant la CCT n° 77 du 14 février 2001 instaurant vervanging van de CAO nr. 77 van 14 februari 2001 tot invoering van
een stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van
un système de crédit- temps, de diminution de carrière et de réduction de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking, afgeschaft vanaf 1
des prestations de travail à mi-temps. En outre, la Loi-programme du januari 2002 (artikel 23). Daarnaast heeft ook de Programmawet van 30
30 décembre 2001 (M.B. du 31 décembre 2001) a supprimé cette december 2001 (B.S., 31 december 2001) deze verplichting vanaf
obligation à partir de la même date de façon générale pour tous les dezelfde datum op algemene wijze afgeschaft voor alle werkgevers die
employeurs qui tombent dans le champ d'application de la Loi de redressement du 22 janvier 1985. Suite à ces modifications de loi, tous les employeurs (tant du secteur privé que du secteur public) ne sont plus tenus depuis le 1er janvier 2002 de remplacer un travailleur qui est en interruption de carrière. Cependant, la suppression générale de l'obligation de remplacement n'empêche pas que les contrats de travail en cours au 1er janvier 2002, conclus dans le cadre de l'ancienne obligation de remplacement, tant au sein du secteur privé qu'au sein du secteur public, restent vallen onder het toepassingsgebied van de Herstelwet van 22 januari 1985. Deze wetswijzigingen hebben voor gevolg dat alle werkgevers (zowel uit de privé- als uit de openbare sector) er vanaf 1 januari 2002 niet langer toe gehouden zijn een werknemer in loopbaanonderbreking te vervangen. De algemene afschaffing van de vervangingsplicht neemt evenwel niet weg dat de op 1 januari 2002 lopende arbeidsovereenkomsten, die werden gesloten in het kader van de vroegere vervangingsverplichting, zowel binnen de privé-sector als binnen de openbare sector, geldig verder blijven bestaan en de beëindiging ervan slechts mogelijk zal zijn mits
valables et que leur achèvement ne sera possible qu'à condition de naleving van de wettelijke bepalingen terzake.
respecter les dispositions légales en la matière.
Cette note précisera les dispositions légales relatives à l'achèvement In deze nota wordt nader ingegaan op de wettelijke bepalingen inzake
d'un contrat de travail telles qu'elles doivent être respectées au de beëindiging van een arbeidsovereenkomst zoals die binnen de
sein du secteur public. openbare sector moeten worden nageleefd.
1. Le contrat de travail à durée indéterminée 1. Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
Si le contrat de travail avec un remplaçant concerne un contrat de Ingeval de arbeidsovereenkomst met de vervanger een
travail à durée indéterminée, il ne pourra y être mis fin arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd betreft, zal deze slechts
unilatéralement qu'à condition de respecter un délai de préavis ou par eenzijdig beëindigd kunnen worden mits naleving van een
le paiement d'une indemnité de préavis. opzeggingstermijn of door betaling van een opzeggingsvergoeding.
Le délai de préavis diffère selon que le travailleur intéressé est un De opzeggingstermijn verschilt naargelang de betrokken werknemer
ouvrier ou un employé. werkman of bediende is.
Ouvriers Werklieden
Binnen de openbare sector zijn, voor de opzegging van een
Au sein du secteur public, s'appliquent en principe les dispositions arbeidsovereenkomst voor werklieden, in principe de bepalingen van
de l'article 59 de la loi du 3 juillet 1978 pour la résiliation d'un artikel 59 van de wet van 3 juli 1978 van toepassing.
contrat de travail pour ouvriers.
Lorsque la résiliation émane de l'employeur, le délai de préavis à Wanneer de opzegging van de werkgever uitgaat bedraagt de te
respecter est en principe de 28 jours dans le cas d'un ouvrier qui respecteren opzeggingstermijn in principe 28 dagen wanneer het een
compte moins de 20 ans d'ancienneté. S'il s'agit d'un ouvrier comptant werkman betreft met minder dan 20 jaar anciënniteit. Gaat het om een
au moins une ancienneté de 20 ans, l'employeur doit respecter un délai werkman met ten minste 20 jaar anciënniteit, dan dient de werkgever
de préavis de 56 jours (article 59, alinéas 2 et 3 de la loi du 3 een opzeggingstermijn van 56 dagen in acht te nemen (artikel 59, lid 2
juillet 1978). en 3 van de wet van 3 juli 1978).
Lorsque la résiliation émane d'un ouvrier, le délai de préavis est Wanneer de opzegging van een werkman uitgaat is de opzeggingstermijn
vastgesteld op veertien dagen wanneer het een werkman betreft met
fixé à 14 jours dans le cas d'un ouvrier comptant moins de 20 ans minder dan 20 jaar anciënniteit. Gaat het om een werkman met ten
d'ancienneté. S'il s'agit d'un ouvrier comptant au moins 20 ans minste 20 jaar anciënniteit, dan dient de werknemer een
d'ancienneté, l'employeur est obligé de respecter un délai de préavis opzeggingstermijn van 28 dagen in acht te nemen (artikel 59, lid 2 en
de 28 jours (article 59, alinéas 2 et 3 de la loi du 3 juillet 1978). 3 van de wet van 3 juli 1978).
Le délai de préavis commence le premier lundi qui suit la semaine De opzeggingstermijn begint de eerste maandag die volgt op de week
pendant laquelle un délai de préavis a été notifié (article 59, 1er waarin het ontslag met een opzeggingstermijn betekend werd (artikel
alinéa, de la loi du 3 juillet 1978). 59, lid 1 van de wet van 3 juli 1978).
Employés Bedienden
Binnen de openbare sector zijn, voor de opzegging van een
Au sein du secteur public, les dispositions de l'article 82 de la loi arbeidsovereenkomst voor bedienden, de bepalingen van artikel 82 van
du 3 juillet 1978 sont d'application pour la résiliation d'un contrat de wet van 3 juli 1978 van toepassing.
de travail pour employés.
Pour les employés touchant un salaire annuel s'élevant jusque euro Voor de bedienden met een jaarloon tot euro 25.277, bedraagt de
25.277, le délai de préavis que l'employeur doit respecter s'élève à opzeggingstermijn die de werkgever moet respecteren ten minste drie
trois mois au moins pour un employé qui compte moins de 5 années de maanden voor een bediende die minder dan 5 jaar in dienst is. Deze
service. Cette période est prolongée de trois mois au début de chaque periode wordt met drie maanden verlengd bij het begin van elke periode
période de 5 années de service chez le même employeur (article 82, § 2 van 5 jaar dienst bij dezelfde werkgever (artikel 82, § 2, van de wet
de la loi du 3 juillet 1978). Lorsque le salaire annuel dépasse euro van 3 juli 1978). Wanneer het jaarlijks loon euro 25.277 overschrijdt,
25.277, le délai de préavis doit être fixé en principe par un contrat moet de opzeggingstermijn in beginsel worden vastgesteld bij
overeenkomst tussen beide partijen, gesloten ten vroegste op het
entre les deux parties, conclu le plus tôt au moment où le préavis est moment waarop de opzegging wordt gegeven. Indien in dit geval de
donné. Si, dans ce cas, le préavis émane de l'employeur, le délai de opzegging uitgaat van de werkgever, mag de opzeggingstermijn niet
préavis ne peut être inférieur au délai de préavis qui devrait être lager zijn dan de opzeggingstermijn die in dat geval zou moeten worden
respecté dans ce cas vis-à-vis d'un employé dont le salaire annuel ne gerespecteerd t.a.v. een bediende van wie het jaarlijks loon voormelde
dépasse pas la limite précitée (article 82, § 3, de la loi du 3 grens niet overschrijdt (artikel 82, § 3, van de wet van 3 juli 1978).
juillet 1978). Pour les employés touchant un salaire annuel d'au moins Voor bedienden met een jaarloon van minstens euro 50.554 op het
euro 50.554 au moment de leur entrée en service, il est possible de ogenblik van de indienstneming, is het mogelijk om de door de
fixer le délai de préavis à respecter par l'employeur par un contrat werkgever in acht te nemen opzeggingstermijn vast te stellen door
entre les deux parties, conclu au plus tard au moment de l'entrée en overeenkomst tussen de beide partijen, gesloten ten laatste op het
service, à condition que les délais de préavis précités soient ogenblik van de indienstneming, met dien verstande dat de zojuist
respectés (article 82, § 5 de la loi du 3 juillet 1978). vermelde opzeggingstermijnen moeten worden nageleefd (artikel 82, § 5, van de wet van 3 juli 1978).
Wanneer de bediende zijn ontslag wil betekenen, moet de
Lorsque l'employé veut notifier sa démission, le délai de préavis doit opzeggingstermijn gelijk zijn aan de helft van voormelde termijnen,
être égal à la moitié des délais précités, sans que le délai ne zonder dat de termijn drie maanden mag overschrijden. Ingeval het
dépasse trois mois. Si le salaire annuel est compris entre euro 25.277 jaarloon euro 25.277 overschrijdt, mag de opzeggingstermijn niet
et euro 50.244, le délai de préavis ne peut dépasser 4 mois et demi. langer zijn dan vier en een halve maand wanneer het jaarloon niet
Pour un salaire annuel dépassant euro 50.244, le délai de préavis ne hoger ligt dan euro 50.244. De opzeggingstermijn mag niet hoger liggen
peut être supérieur à 6 mois. (article 82, §§ 2 et 3 de la loi du 3 dan 6 maanden wanneer het jaarloon euro 50.244 overschrijdt (artikel
juillet 1978). 82, §§ 2 en 3, van de wet van 3 juli 1978).
Le délai de préavis commence le premier jour du mois qui suit le mois De opzeggingstermijn begint de eerste dag van de maand volgend op de
dans lequel le préavis a été donné (article 82, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978). maand waarin de opzegging gegeven werd (artikel 82, § 1, van de wet van 3 juli 1978).
2. Contrat de travail à durée déterminée 2. Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
Si le contrat de travail avec le remplaçant concerne un contrat de Ingeval de arbeidsovereenkomst met de vervanger een
travail à durée déterminée, celui-ci ne peut être résilié arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd betreft, kan deze in principe
prématurément, sauf en cas de motif impérieux. Le délai convenu doit niet vroegtijdig worden beëindigd behalve ingeval van een dringende
donc être respecté. reden. De afgesproken termijn moet dus worden nageleefd.
Cependant, la loi prévoit que la partie qui le fait malgré tout doit De wet voorziet echter dat de partij die dit toch doet aan de andere
payer une indemnité à l'autre partie. Celle-ci est égale au salaire partij een vergoeding verschuldigd is. Deze is gelijk aan het loon dat
qui est dû jusqu'au moment où le délai a été atteint, sans pouvoir verschuldigd is tot het bereiken van die termijn, zonder echter het
dépasser le double du salaire qui correspond à la durée du délai de dubbele te mogen overschrijden van het loon dat overeenstemt met de
préavis qui aurait dû être pris en considération, si le contrat avait duur van de opzeggingstermijn die had moeten in acht worden genomen,
été conclu pour une durée indéterminée (article 40 de la loi du 3 indien de overeenkomst voor onbepaalde tijd was gesloten (artikel 40
juillet 1978). van de wet van 3 juli 1978).
3. Contrat de remplacement dans le cadre de l'article 11ter de la loi 3. Vervangingsovereenkomst in het kader van artikel 11ter van de wet
du 3 juillet 1978 van 3 juli 1978
Il y a plusieurs hypothèses possibles si le contrat de travail avec le
remplaçant est un contrat de remplacement au sens de l'article 11ter Ingeval de arbeidsovereenkomst met de vervanger een
de la loi du 3 juillet 1978. vervangingsovereenkomst in de zin van artikel 11ter van de wet van 3
Le contrat de remplacement est un type de contrat de travail juli 1978 betreft, zijn verschillende hypothesen mogelijk.
De vervangingsovereenkomst is een specifieke soort
spécifique qui est conclu par l'employeur avec un travailleur pour arbeidsovereenkomst, die door de werkgever wordt afgesloten met een
remplacer un autre travailleur dont le contrat de travail a été werknemer om te voorzien in de vervanging van een andere werknemer van
suspendu pour une autre raison qu'un manque de travail pour des causes wie de arbeidsovereenkomst om een andere reden dan gebrek aan werk
économiques, mauvais temps, grève ou lock-out ou pour remplacer un wegens economische oorzaken, slecht weer, staking of lock-out is
agent nommé à titre définitif qui n'exerce pas sa fonction ou geschorst of om een vastbenoemde ambtenaar te vervangen die zijn ambt
uniquement partiellement. Ce contrat est en principe toujours un niet of slechts deeltijds uitoefent. Deze overeenkomst is in beginsel
contrat de travail à durée indéterminée. En principe, la durée de ce steeds een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. In principe mag
contrat ne peut dépasser 2 ans en cas de remplacement d'un travailleur de duur van deze overeenkomst niet langer zijn dan 2 jaar, tenzij
en interruption de carrière sur base de l'article 100 ou 102 de la Loi de redressement (article 104bis de la Loi de redressement du 22 janvier 1985). L'essentiel d'un contrat de remplacement est qu'il permet de déroger aux règles normales quant à la durée du contrat et au délai de préavis. Ainsi, les parties peuvent stipuler valablement qu'il sera mis fin au contrat de remplacement avec un délai de préavis raccourci ou même sans préavis ni indemnité au moment du retour du travailleur remplacé dans l'entreprise. Les parties peuvent également déroger à la règle concernant la date de début d'un préavis. Concrètement, il y a lieu de vérifier chaque fois ce que les parties ont stipulé dans le contrat. A défaut de telles dispositions contractuelles ou quand il est mis fin au contrat de remplacement avant la fin du remplacement (notamment pour une autre raison que le retour du travailleur remplacé), les règles normales en matière de la résiliation des contrats de travail à durée indéterminée (voir point 1) sont d'application. Ainsi, lorsque les parties qui mentionnent une durée déterminée dans le contrat de remplacement, remplacent ce contrat par un contrat de travail à durée déterminée, il y a lieu de renvoyer aux règles qui s'appliquent aux contrats de travail à durée déterminée. Comme conclusion, on peut affirmer que la suppression de l'obligation de remplacement ne porte pas atteinte aux contrats de travail qui sont conclus dans le cadre de cette obligation et qui étaient toujours en cours au 1er janvier 2002. Selon le type de contrat de travail par lequel le remplaçant a été engagé dans ce cadre (ceci doit chaque fois être apprécié sur base du libellé concret du contrat de travail en question), l'employeur doit chaque fois respecter les règles habituelles, notamment au niveau de l'achèvement du contrat en question. Le Ministre de la Fonction publique et de la Modernisation de l'administration, ingeval van vervanging van een werknemer in loopbaanonderbreking op basis van artikel 100 of 102 van de Herstelwet (artikel 104bis van de Herstelwet van 22 januari 1985). De essentie van een vervangingsovereenkomst bestaat erin dat afwijkingen van de normale regelen mogelijk zijn wat de duur van de overeenkomst en de opzeggingstermijn betreft. Zo kunnen de partijen rechtsgeldig bedingen dat de vervangingsovereenkomst met een verkorte opzeggingstermijn of zelfs zonder opzegging noch vergoeding zal worden beëindigd bij de terugkeer van de vervangen werknemer in de onderneming. De partijen mogen ook afwijken van de regel betreffende de begindatum van een opzegging. Concreet zal telkens moeten worden nagegaan wat de partijen in de overeenkomst juist hebben bedongen. Bij gebrek aan dergelijke contractuele bepalingen of wanneer de vervangingsovereenkomst wordt beëindigd vóór het einde van de vervanging (d.w.z. om een andere reden dan de terugkeer van de vervangen werknemer), gelden evenwel de normale regels inzake opzegging van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd (zie punt 1). Op dezelfde wijze dient, wanneer de partijen door het vermelden van een bepaalde termijn in de vervangingsovereenkomst deze overeenkomst veranderen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, verwezen te worden naar de regels die gelden voor arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Concluderend kan worden gesteld dat de afschaffing van de vervangingsplicht geen afbreuk doet aan de arbeidsovereenkomsten die in het kader van die verplichting werden gesloten en op 1 januari 2002 nog lopende waren. Afhankelijk van het soort arbeidsovereenkomst waarmee de vervanger in dit kader werd aangeworven (dit moet telkens worden beoordeeld op basis van de concrete bewoordingen van de betrokken arbeidsovereenkomst), dient de werkgever telkens, met name op het vlak van de beëindiging van de betrokken overeenkomst, de gewone regels te respecteren. De Minister van Ambtenarenzaken en Modernisering van de openbare besturen,
L. VAN DEN BOSSCHE L. VAN DEN BOSSCHE
^