Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Avis du --
← Retour vers "Avis du Comité consultatif pour les Services postaux concernant les mesures à adopter à la suite de la crise du COVID Bruxelles, le 15 janvier 2021 1 Introduction La crise liée à l'épidémie de Coronavirus du printemps 2020 a mis en lumière 2 Contexte général Les Etats membres de l'Union européenne, conscients du rôle crucial rempli pa(...)"
Avis du Comité consultatif pour les Services postaux concernant les mesures à adopter à la suite de la crise du COVID Bruxelles, le 15 janvier 2021 1 Introduction La crise liée à l'épidémie de Coronavirus du printemps 2020 a mis en lumière 2 Contexte général Les Etats membres de l'Union européenne, conscients du rôle crucial rempli pa(...) Advies van het Raadgevend Comité voor de postdiensten betreffende de maatregelen die aangenomen moeten worden naar aanleiding van de COVID-crisis Brussel, 15 januari 2021 1 Inleiding De crisis die het coronavirus in het voorjaar van 2020 h 2 Algemeen kader De lidstaten van de Europese Unie hebben, bewust van de cruciale rol van de pos(...)
COMITE CONSULTATIF POUR LES SERVICES POSTAUX RAADGEVEND COMITE VOOR DE POSTDIENSTEN
Avis du Comité consultatif pour les Services postaux concernant les Advies van het Raadgevend Comité voor de postdiensten betreffende de
mesures à adopter à la suite de la crise du COVID maatregelen die aangenomen moeten worden naar aanleiding van de
Bruxelles, le 15 janvier 2021 COVID-crisis Brussel, 15 januari 2021
1 Introduction 1 Inleiding
La crise liée à l'épidémie de Coronavirus du printemps 2020 a mis en De crisis die het coronavirus in het voorjaar van 2020 heeft
ontketend, heeft het belang van de postale activiteiten voor de
lumière l'importance des activités postales pour la population et les Belgische bevolking en ondernemingen aangetoond. Deze gebeurtenissen
entreprises belges. Ces événements ont contraint les opérateurs hebben de postoperatoren verplicht om in extreme en nooit eerder
postaux à opérer dans des conditions extrêmes et inédites. La pandémie geziene omstandigheden te werken. De pandemie heeft een aanzienlijke
a eu un impact considérable sur le secteur en matière de flux impact gehad op de sector in termen van grensoverschrijdende stromen,
transfrontaliers, de volumes et de chiffre d'affaires, de clientèle et volumes en omzet, klanten en dienstkwaliteit, personeel,
de qualité de service, de personnel, de transport aérien et de recours luchttransport en het gebruik van andere transportmiddelen. Tijdens de
aux autres moyens de transport. Lors de la réunion plénière du 5 juin plenaire vergadering van 5 juni 2020 hebben sommige leden van het
2020, certains membres du Comité consultatif pour les services postaux Raadgevend Comité voor de postdiensten aldus de wens geuit dat het
ont ainsi exprimé le souhait que le fruit de leur expérience soit resultaat van hun ervaring zou worden meegedeeld aan de overheid
communiqué aux autorités afin de contribuer un bon fonctionnement du teneinde bij te dragen tot de goede werking van de postsector.
secteur postal.
2 Contexte général 2 Algemeen kader
Les Etats membres de l'Union européenne, conscients du rôle crucial De lidstaten van de Europese Unie hebben, bewust van de cruciale rol
rempli par le secteur postal, ont encouragé un fonctionnement van de postsector, een ononderbroken werking van de universele dienst
ininterrompu du service universel et des opérateurs postaux. Outre les en van de postoperatoren aangemoedigd. Naast de algemene maatregelen
mesures générales applicables à tous les secteurs économiques et die van toepassing zijn op alle economische en openbare sectoren, zijn
publics, des textes légaux ou règlementaires particuliers ont été specifieke wettelijke of regelgevende teksten aangenomen om de
adoptés, pour permettre aux prestataires concernés d'ajuster betrokken aanbieders de mogelijkheid te bieden om hun methodes en
temporairement leurs méthodes et conditions de collecte et de voorwaarden voor ophaling en distributie van de zendingen tijdelijk
distribution des envois. aan te passen.
En Belgique, les opérateurs postaux qui ont joué un rôle majeur durant In België werden de postoperatoren die een belangrijke rol hebben
la période de confinement ont été inclus dans la liste des services gespeeld tijdens de lockdownperiode, opgenomen in de lijst van de
annexés à l'arrêté ministériel du 24 mars 2020. Ils ont été considérés diensten die toegevoegd werden aan het ministerieel besluit van 24
maart 2020. Ze werden beschouwd als essentiële diensten, die
comme des services essentiels, nécessaires pour protéger les intérêts noodzakelijk zijn voor de bescherming van de vitale belangen van de
vitaux de la Nation et les besoins de la population. Cette Natie en de behoeften van de bevolking. Deze kwalificatie als
qualification comme service essentiel a, par la suite, été confirmée essentiële dienst is vervolgens bevestigd door het ministerieel
par l'arrêté ministériel du 28 octobre 2020 portant des mesures besluit van 28 oktober 2020 houdende dringende maatregelen om de
d'urgence pour limiter la propagation du coronavirus COVID-19. Les verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken. De betrokken
entreprises concernées sont cependant toujours tenues de veiller, ondernemingen dienen echter steeds zoveel mogelijk de maatregelen
autant que possible, au respect des mesures de distanciation sociale. inzake social distancing in acht te nemen. Zo ook schrijft artikel 8
De même, l'article 8 de l'arrêté ministériel du 23 mars 2020 portant des mesures d'urgence pour limiter la propagation du coronavirus COVID-19, dispose que : « Il est interdit de se trouver sur la voie publique et dans les lieux publics, sauf en cas de nécessité et pour des raisons urgentes telles que : ...avoir accès aux distributeurs de billets des banques et des bureaux de poste ». Des mesures temporaires ont donc été adoptées par les opérateurs : réitération des procédures d'hygiène, signature et réception des articles, livraison à un point central, matériel de protection (gants, masques, antiseptiques), télétravail, mise en place de panneaux de van het ministerieel besluit van 23 maart 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken voor: "Het is verboden om zich op de openbare weg en in openbare plaatsen te bevinden, behalve in geval van noodzakelijkheid en omwille van dringende redenen zoals: ... toegang te hebben tot bankautomaten en postkantoren". De operatoren hebben dus tijdelijke maatregelen aangenomen: herhalen van de procedures inzake hygiëne, ondertekening en inontvangstneming van de artikelen, levering op een centraal punt, beschermend materiaal (handschoenen, maskers, ontsmettingsmiddelen), telewerken, plaatsing van beschermende panelen, afstandslijnen. De postdienst is zijn essentiële functies blijven vervullen (gezondheid, uitbetaling van pensioenen, levering van levensnoodzakelijke producten) en de
protection, lignes de séparation. Le service postal a continué à wettelijke eisen in verband met frequentie en kwaliteit van de
prester ses fonctions essentielles (santé, paiement des pensions, universele dienst werden noodgedwongen tijdelijk beperkt. Er zijn
livraison de produit de première nécessité) et les exigences légales aanpassingen doorgevoerd voor de afgifte van de pensioenen, van de
de fréquence et de qualité liées au service universel ont été aangetekende post en van de pakjes.
temporairement réduites par la force des choses. Des adaptations ont
été prévues pour la livraison des pensions, du courrier recommandé et des colis. Het BIPT heeft de naleving van de continuïteit van de verrichting van
L'IBPT a contrôlé le respect de la continuité de la prestation des de postdiensten gecontroleerd, in het bijzonder bij de
services postaux, en particulier chez le prestataire de service universeledienstaanbieder, die wettelijk verplicht is om verslag uit
universel, lequel est légalement tenu de faire rapport. Les autres te brengen. De overige operatoren zijn geraadpleegd over de
opérateurs ont été consultés à propos des mesures de protection et des beschermingsmaatregelen en over de operationele aanpassingen die ze
ajustements opérationnels effectués(1). L'IBPT a fait un rapport hebben doorgevoerd(1). Het BIPT heeft over deze maatregelen regelmatig
régulier de ces mesures au Centre de Crise du Gouvernement. L'IBPT a gerapporteerd aan het Crisiscentrum van de regering. Het BIPT heeft de
mis en évidence les besoins du secteur en matière d'équipement de behoeften van de sector inzake uitrusting voor basisbescherming
première protection, en proposant des solutions flexibles. Il a fait onderstreept en flexibele oplossingen voorgesteld. Het heeft als
office d'intermédiaire entre le secteur et le Centre de Crise, à la tussenpersoon opgetreden tussen de sector en het Crisiscentrum op
demande du Cabinet. Il a répondu aux questions ponctuelles de certains opérateurs. La crise liée à l'épidémie de Coronavirus a démontré la capacité des réseaux postaux à répondre aux besoins de la population en cas de crise. Les opérateurs ont prouvé qu'ils étaient capables de s'adapter rapidement et d'innover. Ils ont fourni des services essentiels aux citoyens dans des conditions extrêmes. Ils ont aidé les PME dans leur transition du physique au numérique. Enfin, ils ont permis aux entreprises du e-commerce de poursuivre leurs activités et de délivrer les colis. Certaines conclusions utiles peuvent être dégagées des mesures adoptées durant cette période. Les opérateurs postaux ont généralement appliqué les mêmes règles, mais ils ont dû faire preuve d'initiative, au regard des circonstances. La coordination et l'échange des bonnes pratiques entre les opérateurs postaux devraient être renforcés, notamment dans le cadre des activités du Comité consultatif(2). L'échange d'information et la communication entre le régulateur et les opérateurs pourraient être renforcés dans des circonstances exceptionnelles de crise. L'IBPT devrait disposer des instruments de monitoring concernant l'ensemble des opérateurs postaux lui permettant de coordonner les activités du secteur(3). De façon générale, les opérateurs postaux suggèrent de prévoir des procédures adaptées aux contraintes résultant des périodes de crise, selon des modalités à définir. Cela pourrait porter sur la levée des exigences de signature manuscrite en matière de livraison de colis en vue d'une harmonisation des procédures. verzoek van het kabinet. Het heeft geantwoord op de specifieke vragen van sommige operatoren. De crisis in verband met het coronavirus heeft de capaciteit van de postnetwerken bewezen om te beantwoorden aan de behoeften van de bevolking in geval van crisis. De operatoren hebben bewezen dat ze in staat waren om zich snel aan te passen en om te innoveren. Ze hebben essentiële diensten verstrekt aan de burgers in extreme omstandigheden. Ze hebben de kmo's geholpen bij hun overgang van het fysieke naar het digitale. Ten slotte hebben zij de e-commerceondernemingen in staat gesteld om hun activiteiten voort te zetten en pakjes te leveren. Een aantal nuttige conclusies kunnen worden getrokken uit de maatregelen die tijdens deze periode zijn aangenomen. De postoperatoren hebben in het algemeen dezelfde regels toegepast, maar ze hebben, gelet op de omstandigheden bewijs moeten leveren van initiatief. De coördinatie en uitwisseling van de goede praktijken tussen de postoperatoren zouden versterkt moeten worden, met name in het kader van de activiteiten van het Raadgevend Comité(2). De informatie-uitwisseling en de communicatie tussen de regulator en de operatoren zouden in uitzonderlijke crisisomstandigheden versterkt kunnen worden. Het BIPT zou over monitoringinstrumenten met betrekking tot alle postale operatoren moeten beschikken waarmee het de activiteiten van de sector kan coördineren(3). Over het algemeen stellen de postoperatoren voor om in procedures te voorzien die aangepast zijn aan de moeilijkheden die ontstaan door de crisisperiodes, volgens te bepalen specifieke voorwaarden. Dit zou kunnen slaan op de opheffing van de eisen tot handgeschreven ondertekening bij pakjesbezorging met het oog op een harmonisatie van de procedures.
Les compétences de contrôle du marché du régulateur IBPT pourraient De bevoegdheden inzake marktcontrole van regulator BIPT zouden
être renforcées, afin de lui permettre de fournir au Gouvernement et versterkt kunnen worden, opdat het aan de regering en aan de
aux opérateurs postaux, des informations précises et actuelles sur postoperatoren, nauwkeurige en actuele informatie kan verstrekken over
l'évolution de la situation pour le secteur postal. Il pourrait être de evolutie van de situatie voor de postsector. Het zou interessant
intéressant d'étudier la possibilité d'une exploitation accrue des kunnen zijn om de mogelijkheid te bestuderen om meer gebruik te maken
informations captées par les messages d'échange informatisé de données van de informatie die vervat zit in de berichten voor elektronische
(EDI), embarqués dans les envois à code-barres et consolidées par gegevensuitwisseling (EDI) en die meegaat met de zendingen met
l'UPU, pour compléter les statistiques postales officielles relatives streepjescode en geconsolideerd is door de UPU, teneinde de officiële
postale statistieken met betrekking tot de universele dienst aan te
au service universel, en fournissant des indicateurs en temps réel, et vullen, door realtime indicatoren te leveren, en indicatoren van de
constituer des indicateurs de l'impact de la crise sur le réseau(4). impact van de crisis op het netwerk samen te stellen(4).
3 Impact de la crise sur l'activité postale 3 Impact van de crisis op de postale activiteit
Le volume de colis est resté très élevé depuis le début de la crise Het volume pakjes is erg hoog gebleven sinds het begin van de
liée au coronavirus. Comme une grande partie des magasins ont dû coronacrisis. Aangezien een groot deel van de winkels verplicht waren
fermer, davantage d'articles ont été commandés en ligne. A titre te sluiten, werden meer artikelen online besteld. Het aantal door
d'exemple, le nombre de paquets livrés par bpost était d'un bpost bezorgde pakjes liep bijvoorbeeld op tot een half miljoen
demi-million lors des jours d'affluence pour les pics de mars, avril tijdens de drukste dagen in maart, april en mei, wat neerkomt op het
et mai, soit le double des volumes de colis à la même période en 2019. dubbele van de pakjesvolumes voor dezelfde periode in 2019. De
Les bureaux de poste ont enregistré une hausse exceptionnelle de 70% postkantoren hebben een uitzonderlijke toename met 70% opgetekend voor
du nombre de colis déposés. Les « Points Poste » ont enregistré une het aantal afgegeven pakjes. De "PostPunten" hebben een stijging met
hausse de près de 40% des dépôts de colis. Cette évolution est plus bijna 40% geregistreerd voor de afgifte van pakjes. Deze evolutie is
importante chez bpost que pour les autres opérateurs européens. Or, il belangrijker bij bpost dan voor de overige Europese operatoren.
est probable qu'une partie de cette croissance du trafic se maintienne Waarschijnlijk zal een deel van die toename van het verkeer lange tijd
durablement : 30% des citoyens belges affirment en effet qu'ils aanhouden: 30 % van de Belgen bevestigt immers dat ze meer online
achèteront davantage en ligne après la fin de la crise(5). zullen kopen na afloop van de crisis(5).
Cette augmentation des envois des colis domestiques est allée de pair Deze stijging van de binnenlandse pakjeszendingen is gepaard gegaan
avec une baisse des envois à l'international, la crise ayant exercé met een daling van de zendingen op internationaal niveau, omdat de
une pression sans précédent sur les chaînes logistiques postales crisis een nooit eerder voorgekomen druk heeft uitgeoefend op de
internationales. Les échanges transfrontaliers ont diminué de 21% internationale postale logistieke ketens. De grensoverschrijdende
entre le 23 janvier 2020 et le 14 mai 2020, par rapport à l'année uitwisselingen zijn tussen 23 januari 2020 en 14 mei 2020 met 21%
précédente(6). Les délais de distribution et de dédouanement ont été verminderd in vergelijking met het jaar ervoor(6). De termijnen voor
allongés. Certaines liaisons internationales ont été suspendues suite distributie en inklaring zijn langer geworden. Sommige internationale
aux restrictions imposées dans le transport international et à la verbindingen zijn geschorst ingevolge de beperkingen die in het
diminution des capacités de transport. En ce qui concerne les internationale transport zijn opgelegd en ingevolge de vermindering
capacités de transport aérien, les diverses mesures prises pour van de vervoerscapaciteit. Op het stuk van de capaciteit van het
ralentir la propagation de la pandémie ont provoqué la suppression de luchtvervoer zijn door de diverse maatregelen die zijn genomen om de
nombreux vols. A titre d'exemple, l'expédition de courrier et de colis verspreiding van de pandemie tegen te gaan, tal van vluchten
hors Europe a été partiellement perturbée, dès le mois de mars 2020, geschrapt. De verzending van brievenpost en pakjes buiten Europa is
en raison de la pandémie. La situation est progressivement revenue à bijvoorbeeld gedeeltelijk verstoord vanaf maart 2020 wegens de
la normale chez les différents opérateurs, en lien avec le redémarrage pandemie. De situatie is geleidelijk aan opnieuw normaal geworden bij
des activités de transport, notamment aérien. de verschillende operatoren, gelinkt aan de heropstart van de
transportactiviteiten, met name luchttransport.
4 Flexibilité du cadre règlementaire 4 Flexibiliteit van het regelgevingskader
La principale difficulté rencontrée par les opérateurs postaux
concerne la distribution des envois recommandés, des plis judiciaires De voornaamste moeilijkheid die de postoperatoren ondervinden betreft
et des colis, en l'absence de signatures manuscrites, afin de de bezorging van aangetekende zendingen, gerechtsbrieven en pakjes,
respecter les obligations de distanciation sociale. L'arrêté royal n° zonder handgeschreven handtekeningen, om de verplichtingen inzake
32 du 15 juin 2020 portant des mesures d'urgence pour limiter la social distancing na te leven. Het koninklijk besluit nr. 32 van 15
juni 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het
propagation du coronavirus COVID-19 dans le cadre de certains services coronavirus COVID-19 te beperken met betrekking tot sommige
postaux, décrit le processus qui peut être appliqué pour la postdiensten beschrijft het proces dat kan worden toegepast voor de
distribution des envois enregistrés et de plis judiciaires pendant la bezorging van geregistreerde zendingen en gerechtsbrieven tijdens de
période COVID : l'exigence de signature n'est plus requise au moment COVID-periode: de vereiste van een handtekening op het ogenblik van de
de la distribution, mais l'identité du destinataire doit encore être vérifiée. Il s'agit d'une dérogation temporaire à l'arrêté royal du 24 avril 2014 portant réglementation du service postal. La question des exigences requises en matière de livraison de colis reste imprécise. Pour la distribution des colis, les opérateurs ont adapté leurs processus propres, afin de respecter l'exigence de distanciation sociale : ? Pour bpost, lorsqu`une signature est requise pour réception du colis, le facteur signe à la place du client, mais toujours en sa présence. ? Pour DPD, le chauffeur demande au destinataire d'un colis de fournir son nom et il le retranscrit dans le système. Au lieu d'enregistrer bezorging vervalt maar de identiteit van de geadresseerde moet nog steeds worden geverifieerd. Het gaat om een tijdelijke afwijking van het koninklijk besluit van 24 april 2014 houdende reglementering van de postdienst. De kwestie van de eisen inzake levering van pakjes blijft onduidelijk. Voor de pakjesbezorging hebben de operatoren hun eigen processen aangepast om te voldoen aan de eis tot social distancing: ? Wat bpost betreft, ondertekent de postbode in plaats van de klant, maar steeds in zijn aanwezigheid, wanneer voor de inontvangstneming van het pakket een handtekening is vereist. ? Bij DPD vraagt de chauffeur aan de geadresseerde van een pakket om zijn naam te geven en dan schrijft hij die opnieuw over in het systeem. In plaats van een handtekening te registreren, schrijft hij
une signature, il écrit Covid-19 sur l'écran du scanner. Covid-19 op het scherm van de scanner.
? Les livreurs de Cool Blue signent la confirmation de la livraison et ? De bezorgers van Coolblue ondertekenen de bevestiging van de
demandent aux clients de fournir les derniers chiffres de leur carte levering en vragen de klanten om de laatste cijfers van hun
d'identité. identiteitskaart te geven.
? PostNL demande au destinataire de montrer sa carte d'identité, de ? PostNL vraagt de geadresseerde om zijn identiteitskaart te tonen,
donner son nom et les trois derniers chiffres de son numéro de zijn naam te geven en de drie laatste cijfers van zijn
registre national. rijksregisternummer.
Het zou nuttig zijn om de doelstellingen te harmoniseren, met aandacht
L'harmonisation des objectifs serait utile, en veillant à trouver un voor een correct evenwicht tussen de wetteksten en de onontbeerlijke
juste équilibre entre les textes légaux et l'indispensable flexibilité flexibiliteit die voortvloeit uit de technologische evolutie. Het BIPT
résultant de l'évolution technologique. L'IBPT serait chargé de zou belast zijn met het toezicht op de redelijke toepassing van die
veiller à assurer une application raisonnable de ces obligations, en verplichtingen, waarbij concurrentievervalsing wordt vermeden. De
évitant les distorsions de concurrence. Les opérateurs devraient operatoren zouden vrij moet blijven om technologische keuzes te maken
rester libres des choix technologiques adaptés à leur situation die zijn aangepast aan hun specifieke situatie. Er zou moeten worden
particulière. Il faudrait déterminer dans quelle mesure les opérateurs bepaald in welke mate de postoperatoren de eisen inzake contact, wat
postaux sont autorisés à abandonner les exigences de contact au regard de reglementering betreft, mogen laten varen, waarbij erop wordt
de la règlementation, en veillant à garantir un level playing field. toegezien dat er een level playing field wordt gegarandeerd. Het is
Il est essentiel à cet égard que la même flexibilité soit accordée à daarbij van fundamenteel belang dat dezelfde flexibiliteit wordt
l'ensemble des opérateurs postaux. geboden aan alle postoperatoren.
5 Digitalisation et commerce en ligne 5 Digitalisering en onlinehandel
La crise a accéléré le vaste mouvement de transformation numérique et De crisis heeft de grote digitale transformatie versneld en noopt tot
appelle à davantage de numérisation à l'avenir. Les services postaux meer digitalisering in de toekomst. De postdiensten zijn op weg om
sont en passe de devenir des services omnicanaux qui veillent à faire omnichanneldiensten te worden die ervoor zorgen dat wat ze fysiek
correspondre ce qu'ils font physiquement avec ce qu'ils font doen, overeenstemt met wat ze digitaal doen(7). Er zijn platformen
numériquement(7). Des plateformes sont disponibles pour aider les PME beschikbaar om de kmo's te helpen een onlinewinkel tot stand te
à mettre en place une boutique en ligne. Ces services devraient brengen. Deze diensten zouden de toegang tot e-commerce moeten
faciliter l'accès au e-commerce, pour les entreprises et PME de notre vergemakkelijken voor de ondernemingen en kmo's in ons land.
pays. Le secteur postal est situé au carrefour des secteurs de la De postsector ligt op het kruispunt van de communicatie- en de
communication et du e-commerce. La directive 97/67 du 15 décembre 1997 e-commerce-sector. Richtlijn 97/67 van 15 december 1997 betreffende
concernant des règles communes pour le développement du marché gemeenschappelijke regels voor de ontwikkeling van de interne markt
intérieur des services postaux de la Communauté et l'amélioration de voor postdiensten in de Gemeenschap en de verbetering van de kwaliteit
la qualité du service, s'étend à la protection des consommateurs en van de dienst strekt zich uit tot de bescherming van de
ligne au niveau de la livraison du colis. Or, la crise sanitaire a online-consumenten voor de levering van het pakje. Welnu, de
favorisé un recours massif des citoyens belges au commerce en ligne. gezondheidscrisis heeft een massaal gebruik door de Belg van
Cette tendance qui pourrait se confirmer à long terme, implique une e-commerce begunstigd. Die tendens, die lang zou kunnen aanhouden,
explosion des volumes de colis traités par les opérateurs postaux. impliceert een enorme toename van de volumes pakjes die door de
Dans ce contexte, les opérateurs ont veillé à continuellement postoperatoren worden behandeld. In deze context hebben de operatoren
développer de nouvelles solutions innovantes pour faciliter la ervoor gezorgd dat er nieuwe innoverende oplossingen ter bevordering
livraison des colis. Cela implique de disposer d'un cadre légal qui van de pakketbezorging werden ontwikkeld en verder ontwikkeld worden.
soit suffisamment flexible et neutre au niveau technologique(8). Dit betekent dat men moet beschikken over een wettelijk kader dat
De nouveaux services ont été développés, pour maintenir la livraison voldoende flexibel en technologieneutraal is(8).
durant la pandémie. C'est le cas par exemple des distributeurs de Er werden nieuwe diensten ontwikkeld om de levering in stand te houden
colis qui limitent les risques de contacts(9). Il est essentiel de tijdens de pandemie. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de
prendre en compte ces nouveaux services de livraison. Les définitions pakketautomaten die de risico's met contacten beperken(9). Het is van
légales devraient être formulées de façon neutre au plan technologique fundamenteel belang om met deze nieuwe leveringsdiensten rekening te
pour ne pas freiner l'innovation sur le marché. Le développement houden. De wettelijke definities zouden technologieneutraal
récent du e-commerce remet en lumière une série de problématiques. La geformuleerd moeten worden om de innovatie op de markt niet af te
question du renvoi des colis aux magasins et de l'indemnisation est remmen. De recente ontwikkeling van de e-commerce toont nogmaals een
évoquée. Enfin, certains membres estiment que les règles applicables reeks problemen aan. De kwestie van de terugzending van de pakjes naar
en matière de transparence et de plaintes devraient également être de winkels en de vergoeding wordt ter sprake gebracht. Ten slotte
menen sommige leden dat ook de regels die gelden op het stuk van
renforcées. transparantie en klachten versterkt zouden moeten worden.
6 Fourniture du service universel et force majeure 6 Universeledienstverlening en overmacht
Une marge de tolérance dans la prestation du service universel par Er is tussen maart en mei 2020 een tolerantiemarge in de
bpost concernant les modalités et les délais de livraison, a été universeledienstverlening door bpost met betrekking tot de voorwaarden
autorisée en raison de l'épidémie de COVID-19, sur base de la notion en termijnen voor levering toegestaan wegens de COVID-19-epidemie op
de force majeure, entre mars et mai 2020. L'article 16 § 2, 4°, de la grond van de notie van overmacht. Artikel 16, § 2, 4°, van de wet van
loi du 26 janvier 2018 dispose que la prestation du service universel 26 januari 2018 betreffende de postdiensten bepaalt dat de levering
répond aux exigences suivantes : « ne pas être interrompue ou arrêtée, van de universele dienst beantwoordt aan de volgende eisen: "de dienst
wordt niet onderbroken of beëindigd behalve wegens overmacht". Artikel
sauf en cas de force majeure ». L'article 16 § 3 de la loi précise de 16, § 3, van de wet bepaalt evenzeer dat in geval van onderbreking of
même qu'en cas d'interruption ou d'arrêt des prestations du service stopzetting van de verrichtingen van de universele dienst, de
universel, le prestataire est tenu d'en informer immédiatement le aanbieder verplicht is de minister en het BIPT onmiddellijk, en de
ministre, l'IBPT et le plus rapidement possible, les utilisateurs. gebruikers zo snel mogelijk daarvan op de hoogte te stellen. Het gaat
Cela vise les interruptions ou arrêts qui ont une « incidence om onderbrekingen of stopzettingen die een "substantiële weerslag"
substantielle » sur la qualité du service du prestataire du service hebben op de kwaliteit van de dienstverlening van de aanbieder van de
universel et mettent en danger les obligations de service universel. universele dienst en die de universeledienstverplichtingen in gevaar
Enfin, le Roi peut déterminer les critères pour la définition de cette brengen. Ten slotte kan de Koning de criteria bepalen van hetgeen
notion « d'incidence substantielle ». onder " substantiële weerslag " wordt verstaan.
7 Conclusions 7 Conclusies
De crisis die het coronavirus heeft ontketend, heeft het belang van de
La crise liée à l'épidémie de Coronavirus a souligné l'importance des postale activiteiten voor de Belgische bevolking en ondernemingen
activités postales pour la population et les entreprises belges. Les benadrukt. De postdiensten zijn aldus opgenomen in de lijst van de
services postaux ont ainsi été inclus dans la liste des services essentiële diensten die noodzakelijk zijn om de vitale belangen van de
essentiels nécessaires pour protéger les intérêts vitaux de la Nation Natie en de noden van de bevolking te vrijwaren zoals beoogd in het
et les besoins de la population, visée par l'arrêté ministériel du 24 ministerieel besluit van 24 maart 2020. De postoperatoren beschikken
mars 2020. Les opérateurs postaux disposent en effet d'un important immers over een belangrijk netwerk dat zich uitstrekt over het
réseau, implanté sur le territoire. Les opérateurs postaux ont grondgebied. De postoperatoren hebben bijgedragen tot de levering van
contribué à la fourniture de services essentiels et à la distribution essentiële diensten en tot de bezorging van levensnoodzakelijke
de biens de premières nécessités aux citoyens et entreprises belges. goederen aan de Belgische burgers en ondernemingen.
Le secteur postal constitue l'un des réseaux les plus vastes et les De postsector vormt een van de meest uitgebreide en best
mieux connectés au monde. Sa structure le rend particulièrement bien geconnecteerde netwerken ter wereld. Zijn structuur maakt deze
adapté pour répondre aux défis auxquels l'économie belge risque d'être bijzonder goed aangepast, om de uitdagingen aan te gaan waarmee de
confrontée, pendant un période dont la fin semble difficile à Belgische economie riskeert geconfronteerd te worden gedurende een
déterminer(10). L'accès aux services postaux pourrait contribuer à periode waarvan het einde moeilijk te voorspellen lijkt(10). De
atténuer l'impact économique lié à l'épidémie, en offrant aux citoyens toegang tot de postdiensten zou de aan de epidemie verbonden
et aux entreprises des canaux alternatifs de consommation, de economische impact kunnen helpen milderen, door de burger en de
ondernemingen alternatieve kanalen voor consumptie, communicatie en
communication et de distribution. Il est donc essentiel que le secteur distributie aan te bieden. Het is dus van fundamenteel belang dat de
postal figure en bonne place parmi les priorités socio-économiques du postsector een van de sociaaleconomische prioriteiten van de regering
Gouvernement. Les récents événements ont contraint les opérateurs vormt. De recente gebeurtenissen hebben de postoperatoren verplicht om
postaux à opérer dans des conditions extrêmes. Les entreprises in extreme omstandigheden te werken. De betrokken ondernemingen hebben
concernées ont dû en peu de temps adapter les procédures existantes, op korte tijd de bestaande procedures moeten aanpassen om maatregelen
pour respecter les mesures de distanciation sociale imposées par le Gouvernement. Dans ce contexte, les opérateurs ont prouvé qu'ils étaient capables de s'adapter rapidement et d'innover. Les services postaux sont en passe de devoir s'intégrer dans un logique omnicanale, en s'efforçant de conjuguer ce qu'ils font physiquement avec ce qu'ils font numériquement. Les opérateurs postaux contribuent, chacun à leur niveau, à faciliter le passage des entreprises et des PME à l'activité numérique, tout en contribuant au développement du commerce en ligne. Le dialogue entre les autorités et les opérateurs postaux doit être encouragé, que ce soit dans le cadre du Comité consultatif, de l'IBPT ou par tout autre moyen d'échange. Comme le souligne le Conseil Central de l'Economie, la mise en place d'une logistique innovante et inzake social distancing na te leven die door de regering zijn opgelegd. In die context hebben de operatoren bewezen dat ze in staat waren om zich snel aan te passen en om te innoveren. De postdiensten staan op het punt om zich in een omnichannel-logica te moeten inschakelen, door te proberen om dat wat ze fysiek doen, te verenigen met wat ze digitaal doen. De postoperatoren dragen elk op hun niveau bij tot het vergemakkelijken van de overgang van de ondernemingen en de kmo's naar de digitale activiteit, terwijl ze bijdragen tot de ontwikkeling van e-commerce. De dialoog tussen de overheid en de postoperatoren moet worden aangemoedigd, hetzij in het kader van het Raadgevend Comité, van het BIPT of via een ander middel van uitwisseling. Zoals de Centrale Raad
durable en Belgique doit être réalisée en coopération avec les voor het Bedrijfsleven benadrukt moet een innovatieve en duurzame
différentes parties prenantes(11). Des outils de monitoring concernant logistiek worden ingesteld in België in samenwerking met de
l'ensemble des opérateurs postaux doivent donc être mis en oeuvre par verschillende stakeholders(11). De overheid moet dus samen met alle
les autorités, en lien avec l'ensemble des opérateurs, pour permettre operatoren monitoringtools met betrekking tot alle postoperatoren
au régulateur de contrôler l'état du réseau aux niveaux national et introduceren om de regulator in staat te stellen de staat van het
international(12). Compte tenu de l'importance des services postaux netwerk te controleren op nationaal en internationaal niveau(12).
pour le fonctionnement de notre économie, il est essentiel de fournir Rekening houdende met het belang van de postdiensten voor de werking
aux décideurs et aux opérateurs postaux certaines indications pour van onze economie is het van fundamenteel belang om aan de
aller de l'avant. La coordination et l'échange de bonnes pratiques beleidsmakers en aan de postoperatoren bepaalde indicaties te geven om
devraient être valorisés au niveau de la Belgique. vooruit te gaan. De samenwerking en uitwisseling van goede praktijken
Vu ces éléments, le Comité consultatif pour les services postaux zouden gevaloriseerd moeten worden op Belgisch niveau.
recommande dans le cadre de la gestion de la crise, la mise en oeuvre Gelet op deze elementen beveelt het Raadgevend Comité voor de
d'instruments de communication et de coordination renforcés, la mise postdiensten in het kader van het beheer van de gezondheidscrisis aan
en place d'un cadre réglementaire flexible, adapté à l'évolution om versterkte instrumenten voor communicatie en coördinatie aan te
wenden, een flexibel regelgevingskader in te stellen dat aangepast is
technologique. aan de technologische evolutie.
Pour le Comité consultatif : Voor het Raadgevend Comité :
Ivan Vandermeersch, Ivan Vandermeersch,
Président du Comité consultatif pour les services postaux Voorzitter van het Raadgevend Comité voor de postdiensten
_______ _______
Notes Nota's
(1) L'article 6 § 1 de la loi du 26 janvier 2018 relative aux services (1) Artikel 6, § 1, van de wet van 26 januari 2018 betreffende de
postdiensten onderwerpt de levering van een dienst van brievenpost
postaux, soumet la prestation d'un service d'envois de correspondance binnen de werkingssfeer van de universele dienst aan het verkrijgen
qui relève du service universel, à l'obtention d'une licence van een individuele vergunning die door het BIPT wordt afgegeven.
individuelle délivrée par l'IBPT. L'article 6 § 1, 2° de la loi du 26 Artikel 6, § 1, 2°, van de wet van 26 januari 2018 bepaalt echter: "In
janvier 2018, dispose cependant que : « En cas d'interruption ou geval van onderbreking of stopzetting van de verrichtingen is de
d'arrêt des prestations des services, le prestataire est tenu d'en aanbieder verplicht het Instituut onmiddellijk, en de gebruikers zo
informer immédiatement l'Institut et le plus rapidement possible les snel mogelijk, daarvan op de hoogte te stellen". Artikel 6, § 1, 3°,
utilisateurs ». L'article 6 § 1, 3° de la loi du 26 janvier 2018 van de wet van 26 januari 2018 bepaalt ook nog: "Vergunninghouders
précise également que : « Les titulaires d'une licence fournissent informeren regelmatig het Instituut, de gebruikers en andere
régulièrement à l'Institut, aux utilisateurs et aux autres aanbieders van postdiensten met voldoende nauwkeurige en actuele
prestataires de services postaux des informations suffisamment inlichtingen over de prijzen en de kwaliteitsnormen en over de
précises et actualisées sur les prix et normes de qualité et sur les kenmerken van de aangeboden diensten van brievenpost die binnen de
caractéristiques des services d'envois de correspondance relevant du werkingssfeer vallen van de universele dienst".
service universel ».
(2) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios (2) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios
and perspectives for the way forward, mai 2020, p.29. and perspectives for the way forward, mei 2020, blz. 29.
(3) L'IBPT dispose déjà de certains outils mais les dispositions (3) Het BIPT beschikt reeds over bepaalde tools maar de bestaande
existantes de la loi devraient être mieux explicitées. wettelijke voorschriften zouden beter moeten worden toegelicht.
(4) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios (4) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios
and perspectives for the way forward, mai 2020, p.29. Dans ses and perspectives for the way forward, mei 2020, p.29. In haar
recommandations, l'UPU estime que des outils doivent être mis en aanbevelingen is de UPU is van oordeel dat de overheid samen met alle
oeuvre par les autorités, en lien avec l'ensemble des opérateurs, pour operatoren tools moet instellen om de regulator in staat te stellen de
permettre au régulateur de contrôler l'état du réseau postal aux staat van het postnetwerk te controleren op nationaal en
niveaux national et international. internationaal niveau.
(5) Etude Comeos et Collège Thomas More, menée auprès de 3.000 consommateurs, entre le 30 avril et le 10 mai 2020. (5) Studie Comeos en Thomas More-hogeschool, tussen 30 april en 10 mei 2020 verricht bij 3.000 consumenten.
(6) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios (6) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios
and perspectives for the way forward, mai 2020, p.29. and perspectives for the way forward, mei 2020, p.29.
(7) Copenhagen Economics Web conference 2020. (7) Copenhagen Economics Web conference 2020.
(8) Avis du Conseil Central de l'Economie, OEuvrer pour une logistique (8) Advies van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, IJveren voor
de l'e-commerce et un last mile durables, 18.12.2019. Cette position a een duurzame e-commercelogistiek en `last mile', 18.12.2019. Dit
été formulée lors du Post and Parcel Live seminar des 17 et 18 juin standpunt werd geformuleerd tijdens het seminarie Post and Parcel Live
2020 : "all stakeholders agreed that there is no one-size-fits-all van 17 en 18 juni 2020 : "all stakeholders agreed that there is no
solution. Policy makers and operators need to take account of local one-size-fits-all solution. Policy makers and operators need to take
circumstances and the needs of different consumers to adapt delivery account of local circumstances and the needs of different consumers to
processes". PostEurop a de même précisé : "need for a flexible adapt delivery processes". PostEurop preciseerde evenzo : "need for a
approach to regulation... more critical than ever" (Cullen, flexible approach to regulation... more critical than ever" (Cullen,
Flexibility, subsidiarity and innovation needed in post-COVID postal Flexibility, subsidiarity and innovation needed in post-COVID postal
market, 23.06.2020). market, 23.06.2020).
(9) Copenhagen Economics Web Conference 2020 ; Cullen, Flexibility, (9) Copenhagen Economics Web Conference 2020 ; Cullen, Flexibility,
subsidiarity and innovation needed in post-COVID postal market, subsidiarity and innovation needed in post-COVID postal market,
23.06.2020 ; Cullen, Italian regulator opens investigation into ways 23.06.2020 ; Cullen, Italian regulator opens investigation into ways
to encourage the use of parcel lockers, 28.04.2020. to encourage the use of parcel lockers, 28.04.2020.
(10) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios (10) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios
and perspectives for the way forward, mai 2020, p.29. and perspectives for the way forward, mei 2020, blz. 29.
(11) Avis du Conseil Central de l'Economie, OEuvrer pour une (11) Advies van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, IJveren voor
logistique de l'e-commerce et un last mile durables, 18.12.2019. een duurzame e-commercelogistiek en `last mile', 18.12.2019.
(12) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios (12) UPU, The COVID-19 crisis and the postal sector. Impact, scenarios
and perspectives for the way forward, mai 2020, p.29. and perspectives for the way forward, mei 2020, blz. 29.
^