← Retour vers "Avis prescrit par l'article 74 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 a. Par jugement du 29 mars
2018 en cause de la SPRL « Morland » contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de
la Cour le 23 avril 2018, le Tribunal de premièr « L'article 1385undecies, alinéa 1 er , du Code judiciaire
viole-t-il les articles 10 et 1(...)"
| Avis prescrit par l'article 74 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 a. Par jugement du 29 mars 2018 en cause de la SPRL « Morland » contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 23 avril 2018, le Tribunal de premièr « L'article 1385undecies, alinéa 1 er , du Code judiciaire viole-t-il les articles 10 et 1(...) | Bericht voorgeschreven bij artikel 74 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 a. Bij vonnis van 29 maart 2018 in zake de bvba « Morland » tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 23 april 2018, heef « Schendt artikel 1385undecies, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek de artikelen 10 en 11 en 1(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Avis prescrit par l'article 74 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 | Bericht voorgeschreven bij artikel 74 van de bijzondere wet van 6 |
| a. Par jugement du 29 mars 2018 en cause de la SPRL « Morland » contre | januari 1989 a. Bij vonnis van 29 maart 2018 in zake de bvba « Morland » tegen de |
| l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le | Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is |
| 23 avril 2018, le Tribunal de première instance de Liège, division | ingekomen op 23 april 2018, heeft de Rechtbank van eerste aanleg Luik, |
| Liège, a posé les questions préjudicielles suivantes : | afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
| « L'article 1385undecies, alinéa 1er, du Code judiciaire viole-t-il | « Schendt artikel 1385undecies, eerste lid, van het Gerechtelijk |
| les articles 10 et 11 et 145 de la Constitution en ce que cette | Wetboek de artikelen 10 en 11 en 145 van de Grondwet in zoverre die |
| disposition prive le contribuable à l'impôt sur les revenus du droit | bepaling aan de belastingplichtige in de inkomstenbelastingen het |
| de saisir directement le Tribunal de première instance d'une | recht ontzegt om een geschil in de zin van artikel 569, 32°, van het |
| contestation au sens de l'article 569, 32°, du Code judiciaire et | Gerechtelijk Wetboek rechtstreeks aanhangig te maken bij de rechtbank |
| van eerste aanleg en de ontvankelijkheid van het beroep dat is | |
| subordonne la recevabilité du recours formé par un tel contribuable | ingesteld door een dergelijke belastingplichtige die klaagt over de |
| qui se plaint de la violation par l'administration fiscale des droits | schending, door de belastingadministratie, van de subjectieve rechten |
| subjectifs que lui confère la législation fiscale à l'épuisement | die de fiscale wetgeving hem verleent, doet afhangen van de |
| préalable du recours administratif, alors que les justiciables qui se | voorafgaande uitputting van het administratieve beroep, terwijl de |
| plaignent de la violation par l'administration de droits subjectifs | rechtzoekenden die klagen over de schending, door de administratie, |
| van andere subjectieve rechten dan fiscale rechten, niet aan die | |
| autres que fiscaux ne sont pas soumis à cette condition spéciale de | bijzondere voorwaarde voor de ontvankelijkheid van hun rechtsvordering |
| recevabilité de leur action en justice et alors que, dans le | worden onderworpen en terwijl, in de geschillen tussen burgers en de |
| contentieux entre les citoyens et l'administration, la règle de | administratie, de regel van de voorafgaande uitputting van de |
| l'épuisement préalable des recours administratifs ne concerne que le | administratieve beroepen enkel betrekking heeft op het objectieve |
| contentieux objectif, où le justiciable ne se prévaut pas de la | contentieux, waar de rechtzoekende zich niet op de schending van zijn |
| violation de ses droits subjectifs mais conteste uniquement la manière | subjectieve rechten beroept maar enkel de wijze betwist waarop de |
| dont l'administration exerce une compétence de nature discrétionnaire ? | administratie een bevoegdheid van discretionaire aard uitoefent ? |
| Les articles 366 à 375 du CIR 1992, interprétés comme organisant un | Schenden de artikelen 366 tot 375 van het WIB 1992, in die zin |
| recours administratif par ou en vertu de la loi, au sens de l'article | geïnterpreteerd dat zij een administratief beroep door of krachtens de |
| 1385undecies, alinéa 1er, du Code judiciaire, viole-t-il les articles | wet organiseren, in de zin van artikel 1385undecies, eerste lid, van |
| 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'ils subordonnent la saisine des | het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in |
| Tribunaux par le contribuable qui se plaint de la violation par | zoverre zij de aanhangigmaking bij de rechtbanken door de |
| l'administration de ses droits subjectifs découlant de l'application | belastingplichtige die klaagt over de schending, door de |
| administratie, van zijn subjectieve rechten die uit de toepassing van | |
| du CIR 1992 à l'exercice préalable d'un recours administratif alors | het WIB 1992 voortvloeit, doen afhangen van de voorafgaande |
| que les contribuables qui se plaignent de la violation par | uitoefening van een administratief beroep, terwijl de |
| l'administration de leurs droits subjectifs découlant de l'application d'une autre législation fiscale, spécialement en matière d'impôts indirects, ne sont pas soumis à la même exigence ? Dès lors que le contribuable à l'impôt sur les revenus ne peut saisir directement le Tribunal de première instance d'une contestation au sens de l'article 569, 32°, du Code judiciaire en raison du caractère obligatoire du recours administratif préalable spécial devant le directeur régional des contributions directes régi par les articles | belastingplichtigen die klagen over de schending, door de administratie, van hun subjectieve rechten die uit de toepassing van een andere fiscale wetgeving, in het bijzonder inzake indirecte belastingen, voortvloeit, niet aan dezelfde vereiste worden onderworpen ? Schendt artikel 1385undecies, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek, aangezien de belastingplichtige in de inkomstenbelastingen een geschil in de zin van artikel 569, 32°, van het Gerechtelijk Wetboek niet rechtstreeks aanhangig kan maken bij de rechtbank van eerste aanleg wegens het verplichte karakter van het bijzondere voorafgaande administratieve beroep voor de gewestelijk directeur der |
| 366 et 371 du CIR 1992, l'article 1385undecies, alinéa 1er, du Code | directe belastingen, geregeld bij de artikelen 366 en 371 van het WIB |
| judiciaire viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, | 1992, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang |
| combinés ou non à l'article 6 de la Convention européenne des droits | gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de |
| mens, en doet het niet op onevenredige wijze afbreuk aan de rechten | |
| de l'homme, et ne porte-t-il pas atteinte de manière disproportionnée | van de verdediging en aan het recht op een eerlijk proces, terwijl de |
| aux droits de la défense et au droit à un procès équitable, alors que | andere belastingplichtigen, die aan de btw zijn onderworpen, of alle |
| les autres contribuables, assujettis à la TVA ou tous les autres | anderen die andere belastingen verschuldigd zijn en andere |
| redevables d'autres impôts et autres justiciables qui contestent les | rechtzoekenden die de patrimoniale gevolgen van andere |
| conséquences patrimoniales d'autres actes administratifs, peuvent agir | bestuurshandelingen betwisten, rechtstreeks in rechte kunnen treden |
| directement devant un juge indépendant et impartial sans devoir | voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter zonder het standpunt |
| attendre la position du directeur régional de l'administration fiscale | van de gewestelijk directeur van de belastingadministratie te moeten |
| et sans perdre définitivement le droit de se défendre en justice en | afwachten en zonder het recht om zich in rechte te verdedigen |
| definitief te verliezen wegens een gebrek aan zorgvuldigheid of elke | |
| raison d'un manque de diligence ou tout autre motif qui l'aurait | andere reden die hen zou hebben blootgesteld aan de onontvankelijkheid |
| exposé à l'irrecevabilité de la réclamation ou fait omettre de | van het bezwaarschrift of hen zou hebben doen nalaten het in te dienen |
| l'exercer ? ». | ? ». |
| b. Par jugement du 21 juin 2018 en cause de Jean-Marie Squelin contre | b. Bij vonnis van 21 juni 2018 in zake Jean-Marie Squelin tegen de |
| la ville de Liège, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour | stad Luik, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen |
| le 26 juin 2018, le Tribunal de première instance de Liège, division | op 26 juni 2018, heeft de Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling |
| Liège, a posé les questions préjudicielles suivantes : | Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
| « L'article 1385undecies, alinéa 1er, du Code judiciaire et l'article | « Schenden artikel 1385undecies, eerste lid, van het Gerechtelijk |
| 366 du CIR 1992, auquel renvoie l'article 12 de la loi du 24 décembre | Wetboek en artikel 366 van het WIB 1992, waarnaar artikel 12 van de |
| 1996 relative à l'établissement et au recouvrement des taxes | wet van 24 december 1996 betreffende de vestiging en de invordering |
| provinciales et communales, violent-ils les articles 10 et 11 de la | van de provincie- en gemeentebelastingen verwijst, de artikelen 10 en |
| Constitution en ce que ces dispositions placent le redevable d'une | 11 van de Grondwet, in zoverre die bepalingen de persoon die een |
| taxe communale qui la conteste devant le juge judiciaire dans la même | gemeentebelasting verschuldigd is en die belasting voor de gewone |
| situation qu'un justiciable qui introduirait un recours devant le | rechter betwist, in dezelfde situatie plaatsen als een rechtzoekende |
| Conseil d'Etat, étant tous deux soumis à la règle de l'épuisement préalable des recours administratifs, alors que le juge judiciaire et le Conseil d'Etat n'ont pas le même rôle et que le redevable porte devant chacun d'eux un contentieux de nature fondamentalement différente puisque, dans le contentieux objectif, le justiciable ne se prévaut pas de la violation de ses droits subjectifs mais conteste uniquement la manière dont l'administration exerce une compétence de nature discrétionnaire, ce qui l'oppose au contentieux judiciaire où les droits subjectifs sont au centre des débats ? | die bij de Raad van State beroep zou instellen, waarbij beiden onderworpen zijn aan de regel van de voorafgaande uitputting van de administratieve beroepen, terwijl de gewone rechter en de Raad van State niet dezelfde rol hebben en terwijl de belastingschuldige voor elk van hen geschillen van fundamenteel verschillende aard brengt, aangezien in het objectieve contentieux, de rechtzoekende zich niet op de schending van zijn subjectieve rechten beroept maar enkel de wijze betwist waarop de administratie een bevoegdheid van discretionaire aard uitoefent, hetgeen het plaatst tegenover het gerechtelijke contentieux, waar de subjectieve rechten bij de debatten centraal staan ? |
| L'article 1385undecies, alinéa 1er, du Code judiciaire et l'article | Schenden artikel 1385undecies, eerste lid, van het Gerechtelijk |
| 366 du CIR 1992, auquel renvoie l'article 12 de la loi du 24 décembre | Wetboek en artikel 366 van het WIB 1992, waarnaar artikel 12 van de |
| 1996 relative à l'établissement et au recouvrement des taxes | wet van 24 december 1996 betreffende de vestiging en de invordering |
| provinciales et communales, violent-ils les articles 10 et 11 de la | van de provincie- en gemeentebelastingen verwijst, de artikelen 10 en |
| Constitution en ce que ces dispositions privent le redevable d'une | 11 van de Grondwet, in zoverre die bepalingen de persoon die een |
| taxe communale du droit de saisir directement le Tribunal de première | gemeentebelasting verschuldigd is, het recht ontzeggen een geschil in |
| instance d'une contestation au sens de l'article 569, 32°, du Code | de zin van artikel 569, 32°, van het Gerechtelijk Wetboek rechtstreeks |
| aanhangig te maken bij de rechtbank van eerste aanleg, en hem het | |
| judiciaire et du droit de pouvoir bénéficier du contrôle de légalité | recht ontzeggen het voordeel van de tussentijdse wettigheidstoetsing |
| incident prévu à l'article 159 de la Constitution parce qu'ils subordonnent la recevabilité du recours formé par un tel redevable qui se plaint de la violation par l'administration fiscale des droits subjectifs que lui confère la législation fiscale communale à l'épuisement préalable du recours administratif, alors qu'il existe une catégorie de justiciables qui peuvent contester la légalité d'un acte administratif devant le pouvoir judiciaire de manière directe et immédiate, sans être tenus d'épuiser les voies de recours administratifs préalablement organisés, et qui peuvent obtenir du juge | waarin is voorzien in artikel 159 van de Grondwet te kunnen genieten, omdat zij de ontvankelijkheid van het beroep ingesteld door een dergelijke belastingschuldige die klaagt over de schending, door de belastingadministratie, van de subjectieve rechten die hem bij de gemeentelijke belastingwetgeving worden verleend, doen afhangen van de voorafgaande uitputting van het administratieve beroep, terwijl er een categorie van rechtzoekenden bestaat die de wettigheid van een bestuurshandeling rechtstreeks en onmiddellijk voor de rechterlijke macht kunnen betwisten, zonder ertoe gehouden te zijn de voorafgaandelijk georganiseerde administratieve rechtsmiddelen uit te putten, en die van de gewone rechter kunnen verkrijgen dat hij een |
| judiciaire qu'il écarte un acte administratif irrégulier dans le cadre | onregelmatige bestuurshandeling ter zijde schuift in het kader van de |
| du contrôle incident de la légalité d'un acte administratif en vertu | tussentijdse toetsing van de wettigheid van een bestuurshandeling |
| de l'article 159 de la Constitution, sans être soumis à cette condition spéciale de recevabilité de leur action en justice ? Dès lors que le redevable d'une taxe communale ne peut saisir directement le Tribunal de première instance d'une contestation au sens de l'article 569, 32°, du Code judiciaire en raison du caractère obligatoire du recours administratif préalable spécial devant le | krachtens artikel 159 van de Grondwet, zonder aan die bijzondere voorwaarde voor de ontvankelijkheid van hun rechtsvordering te zijn onderworpen ? Schendt artikel 1385undecies, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek, waarnaar artikel 12 van de wet van 24 december 1996 betreffende de vestiging en de invordering van de provincie- en gemeentebelastingen verwijst, aangezien de persoon die een gemeentebelasting verschuldigd is, een geschil in de zin van artikel 569, 32°, van het Gerechtelijk Wetboek niet rechtstreeks aanhangig kan maken bij de rechtbank van eerste aanleg wegens het verplichte karakter van het bijzondere voorafgaande administratieve beroep voor |
| collège communal, régi par les articles 366 et 371 du CIR 1992, ou est | het gemeentecollege, geregeld bij de artikelen 366 en 371 van het WIB |
| privé du droit à un recours juridictionnel effectif devant un tel | 1992, of hem het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel voor een |
| Tribunal parce qu'il aurait omis d'exercer la réclamation ou, même en | dergelijke rechtbank wordt ontzegd omdat hij zou hebben nagelaten het |
| l'ayant exercée, se heurte à son irrégularité et son irrecevabilité, | bezwaarschrift in te dienen of, zelfs wanneer hij het heeft ingediend, |
| l'article 1385undecies, alinéa 1er, du Code judiciaire, auquel renvoie | |
| l'article 12 de la loi du 24 décembre 1996 relative à l'établissement | op de onregelmatigheid en de niet-ontvankelijkheid ervan stuit, de |
| et au recouvrement des taxes provinciales et communales, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution lus isolément ou en combinaison avec l'article 13 de la Convention européenne des droits de l'homme et l'article 1er de son Premier protocole additionnel, et ne porte-t-il pas atteinte de manière disproportionnée aux droits de la défense de ce redevable, alors qu'il existe une autre catégorie de justiciables qui peuvent agir directement devant un juge indépendant et impartial sans devoir attendre la position intermédiaire d'une instance administrative et sans perdre définitivement le droit de se défendre en justice en raison d'un manque de diligence ou tout autre motif qui l'aurait exposé à l'irrecevabilité de la réclamation ou fait d'omettre de l'exercer ? ». Ces affaires, inscrites sous les numéros 6907 et 6960 du rôle de la Cour, ont été jointes. Le greffier, | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol ervan, en doet het niet op onevenredige wijze afbreuk aan de rechten van de verdediging van die belastingschuldige, terwijl er een andere categorie van rechtzoekenden bestaat die rechtstreeks in rechte kunnen treden voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter zonder het tussenstandpunt van een administratieve instantie te moeten afwachten en zonder het recht om zich in rechte te verdedigen definitief te verliezen wegens een gebrek aan zorgvuldigheid of elke andere reden die hen zou hebben blootgesteld aan de niet-ontvankelijkheid van het bezwaarschrift of hen zou hebben doen nalaten het in te dienen ? ». Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6907 en 6960 van de rol van het Hof, werden samengevoegd. De griffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |