Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 25/04/2007
← Retour vers "Arrêté royal fixant les conditions d'obtention des licences et qualifications civiles de pilote d'hélicoptères pour les pilotes d'hélicoptères des Forces armées belges "
Arrêté royal fixant les conditions d'obtention des licences et qualifications civiles de pilote d'hélicoptères pour les pilotes d'hélicoptères des Forces armées belges Koninklijk besluit tot vaststelling van de voorwaarden voor het bekomen van burgerlijke vergunningen en bevoegdverklaringen van bestuurder van helikopters voor de helikopterpiloten van de Belgische Krijgsmacht
SERVICE PUBLIC FEDERAL MOBILITE ET TRANSPORTS 25 AVRIL 2007. - Arrêté royal fixant les conditions d'obtention des licences et qualifications civiles de pilote d'hélicoptères pour les pilotes d'hélicoptères des Forces armées belges FEDERALE OVERHEIDSDIENST MOBILITEIT EN VERVOER 25 APRIL 2007. - Koninklijk besluit tot vaststelling van de voorwaarden voor het bekomen van burgerlijke vergunningen en bevoegdverklaringen van bestuurder van helikopters voor de helikopterpiloten van de Belgische Krijgsmacht
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 27 juin 1937 portant révision de la loi du 16 novembre Gelet op de wet van 27 juni 1937 houdende herziening van de wet van 16
1919 relative à la réglementation de la navigation aérienne, notamment november 1919 betreffende de regeling der luchtvaart, inzonderheid op
l'article 5, § 1er, modifié par la loi du 2 janvier 2001; artikel 5, § 1, gewijzigd bij de wet van 2 januari 2001;
Vu l'arrêté ministériel du 22 juillet 1991 fixant les conditions Gelet op het ministerieel besluit van 22 juli 1991 houdende
auxquelles les porteurs de brevets de pilote militaire d'hélicoptères vaststelling van de voorwaarden waaraan houders van militaire
doivent satisfaire pour l'obtention des licences et qualifications brevetten van bestuurder van helikopters dienen te voldoen voor het
bekomen van burgerlijke vergunningen en bevoegdverklaringen van
civiles de pilote d'hélicoptères; bestuurder van helikopters;
Considérant la Convention relative à l'aviation civile internationale, Overwegende op het Verdrag inzake de internationale burgerlijke
signée à Chicago le 7 décembre 1944 et approuvée par la loi du 30 luchtvaart, ondertekend te Chicago op 7 december 1944, en goedgekeurd
avril 1947, notamment l'annexe 1re; bij de wet van 30 april 1947, inzonderheid op bijlage 1;
Vu l'association des gouvernements de région à l'élaboration du Gelet op de omstandigheid dat de gewestregeringen bij het ontwerpen
présent arrêté; van dit besluit betrokken zijn;
Vu l'avis du Conseil d'Etat n° 41.656/4, donné le 12 mars 2007; Gelet op het advies van de Raad van State nr 41.656/4, gegeven op 12 maart 2007;
Sur la proposition de Notre Ministre de la Mobilité, Op de voordracht van Onze Minister van Mobiliteit,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :
CHAPITRE Ier. - Définitions et abréviations HOOFDSTUK I. - Definities en afkortingen

Article 1er.§ 1er. Pour l'application du présent arrêté, il faut

Artikel 1.§ 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan
entendre par : onder :
type d'aéronef : ensemble des aéronefs offrant des caractéristiques type van luchtvaartuig : groep van luchtvaartuigen met identieke
fondamentales identiques, y compris toutes les modifications, sauf fundamentele kenmerken, daarin begrepen alle wijzigingen, behalve
celles qui entraînent un changement dans les caractéristiques de diegene die een verandering van manoeuvre- of vliegkenmerken, of een
manoeuvre ou de vol, ou un complément de l'équipage de conduite; toevoeging van leden van het stuurpersoneel tot gevolg hebben;
catégorie d'aéronefs : classification des aéronefs selon des categorie van luchtvaartuigen : indeling van de luchtvaartuigen
caractéristiques fondamentales spécifiées (par exemple : avion, hélicoptère, planeur, ballon libre); avion : aérodyne muni d'un organe moteur et dont la sustentation en vol est assurée principalement par des réactions aérodynamiques sur des surfaces qui restent fixes dans des conditions données de vol; hélicoptère : aérodyne dont la sustentation en vol est obtenue principalement par la réaction de l'air sur un ou plusieurs rotors qui tournent, entraînés par un organe moteur, autour d'axes sensiblement verticaux; écoles d'aviation des Forces armées belges : toutes les écoles d'aviation exploitées par les Forces armées belges au sein du Ministère de la Défense ou les écoles d'aviation qui fournissent, à la demande des Forces armées belges, une partie ou la totalité de la formation à des pilotes d'hélicoptères des Forces armées belges en vue volgens de gespecificeerde fundamentele kenmerken (bijvoorbeeld : vliegtuig, helikopter, zweefvliegtuig, vrije ballon); vliegtuig : aërodyne voorzien van een voortstuwingsinrichting, die zijn opwaartse draagkracht in de lucht hoofdzakelijk verkrijgt door aërodynamische krachten die worden uitgeoefend op vlakken welke gedurende eenzelfde vliegstand niet van stand veranderen; helikopter : aërodyne die zijn opwaartse draagkracht in de lucht hoofdzakelijk verkrijgt door de reactie van de lucht op één of meerdere rotoren, die voortgetrokken door een voortstuwingsinrichting rond duidelijke verticale assen draaien; vliegscholen van de Belgische Krijgsmacht : alle vliegscholen uitgebaat binnen het Ministerie van Landsverdediging door de Belgische Krijgsmacht of de vliegscholen die, op aanvraag van de Belgische Krijgsmacht, een deel of de hele opleiding tot het behalen van het
de l'obtention du brevet de pilote d'hélicoptère ou du brevet brevet van helikopterbestuurder of het hoger brevet van
supérieur de pilote d'hélicoptère et/ou d'une qualification de pilote helikopterbestuurder aan gebrevetteerde helikopterpiloten van de
Krijgsmacht en/of van een bevoegdverklaring van helikopterbestuurder
d'hélicoptères; verstrekken;
formation élémentaire de pilotage : formation de pilotage de base elementaire vliegopleiding : basisvliegopleiding verstrekt in een
dispensée dans une école d'aviation des Forces armées belges qui
enseigne à l'élève militaire les connaissances et l'aptitude à vliegschool van de Belgische Krijgsmacht, die de militaire leerling de
effectuer en tant que pilote commandant de bord d'un avion selon les kennis en de vaardigheid bijbrengt om als gezagvoerder van een
règles de vol à vue, des départs et approches d'un aéroport, des vliegtuig onder de zichtvliegvoorschriften vertrekken uit en
navigations sur campagne, des exercices acrobatiques de base et les naderingen op luchthavens, overlandnavigaties, acrobatische
actions d'urgence nécessaires en cas de détresse; basisoefeningen en de nodige urgentiemaatregelen in geval van nood uit
formation de base pour le pilotage d'hélicoptère : formation de te voeren; basisopleiding voor het besturen van helikopters : basisvliegopleiding
pilotage de base dispensée dans une école d'aviation des Forces armées verstrekt in een vliegschool van de Belgische Krijgsmacht, die de
belges qui enseigne à l'élève militaire les connaissances et
l'aptitude à effectuer en tant que pilote commandant de bord militaire leerling de kennis en de vaardigheid bijbrengt om als
d'hélicoptère selon les règles de vol à vue, des départs et approches gezagvoerder van een helikopter onder de zichtvliegvoorschriften
d'un aéroport, des navigations sur campagne, des exercices vertrekken uit en naderingen op luchthavens, overlandnavigaties,
acrobatiques de base et les actions d'urgence nécessaires en cas de acrobatische basisoefeningen en de nodige urgentiemaatregelen in geval
détresse; van nood uit te voeren;
titulaire d'un brevet militaire belge de pilote d'hélicoptères : la houder van een Belgisch militair brevet van helikopterpiloot : de
personne qui : persoon die :
a) a réussi au moins la formation élémentaire de pilotage et la a) ten minste geslaagd is voor de elementaire vliegopleiding en voor
formation de base au pilotage d'hélicoptères; de basisopleiding voor het besturen van helikopters;
b) est en service actif et fait partie du personnel navigant breveté b) in werkelijke dienst is en deel uitmaakt van het gebrevetteerde
des Forces armées belges, ou a quitté depuis moins de trois ans le varend personeel van de Belgische Krijgsmacht, of sinds minder dan
service actif comme membre du personnel navigant breveté des Forces drie jaren de werkelijke dienst als lid van het gebrevetteerde varend
armées belges; personeel van de Belgische Krijgsmacht verlaten heeft;
titulaire du brevet supérieur de pilote d'hélicoptères : pilote ayant houder van het hoger brevet van helikopterpiloot : piloot die een
suivi une formation complète de pilote d'hélicoptère au sein des volledige opleiding tot bestuurder van helikopters heeft genoten in de
écoles d'aviation des Forces armées belges et qui est apte à piloter vliegscholen van de Belgische Krijgsmacht en die bekwaam is in het
des hélicoptères mono- ou multimoteurs, mono- ou multipilotes; besturen van één- of meermotorige, één- of meerpiloothelikopters;
examen complémentaire d'hélicoptère de transport des Forces armées complementair transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht :
belges : examen théorique présenté par le titulaire d'un brevet theoretisch examen afgelegd door de houder van een hoger brevet van
supérieur de pilote d'hélicoptère, qui a été breveté avant le 1er mars helikopterpiloot, die gebrevetteerd werd vóór 1 maart 2006, na het
2006, après achèvement d'une formation complémentaire organisée par beëindigen van een door de Belgische Krijgsmacht georganiseerde
les Forces armées belges en vue d'obtenir la connaissance théorique complementaire opleiding met het oog op het verwerven van de
requise pour le pilotage en tant que pilote commandant de bord des theoretische kennis vereist voor het besturen als gezagvoerder van
hélicoptères multipilotes. L'examen complémentaire d'hélicoptère de meerpiloothelikopters. Het complementair transporthelikopterexamen van
transport des Forces armées belges est défini à l'annexe 2; de Belgische Krijgsmacht wordt gedefinieerd in bijlage 2;
arrêté royal du 21 juin 2004 : arrêté royal du 21 juin 2004 koninklijk besluit van 21 juni 2004 : koninklijk besluit van 21 juni
réglementant les licences civiles de pilote d'hélicoptères; 2004 tot regeling van de burgerlijke vergunningen van bestuurder van helikopters;
arrêté royal du 10 janvier 2000 : arrêté royal du 10 janvier 2000 koninklijk besluit van 10 januari 2000 : koninklijk besluit van 10
réglementant les licences civiles de pilote d'avions; januari 2000 tot regeling van de burgerlijke vergunningen van
directeur-général : le directeur général de la Direction générale du bestuurder van vliegtuigen; directeur-generaal : de directeur-generaal van het
Transport aérien. Directoraat-generaal Luchtvaart.
§ 2. Les abréviations utilisées dans le présent arrêté reçoivent les § 2. De afkortingen die in dit besluit worden gebruikt, krijgen de
significations suivantes : volgende betekenissen :
JAR (Joint Aviation Regulations) : réglementation aérienne commune JAR (Joint Aviation Regulations) : gemeenschappelijke
émise par les J.A.A. (Joint Aviation Authorities), l'organisme associé luchtvaartregelgeving uitgegeven door de J.A.A. (Joint Aviation
à la Conférence européenne de l'aviation civile (CEAC), ayant élaboré Authorities), het organisme dat verbonden is aan de Europese
des arrangements pour coopérer au développement et à la mise en oeuvre Conferentie voor de burgerluchtvaart (ECAC) en dat de regelingen heeft
uitgewerkt om samen te werken aan de ontwikkeling en het in werking
de règles communes (codes JAR) dans tous les domaines relatifs à la stellen van gemeenschappelijke regels (codes JAR) op alle domeinen die
sécurité des aéronefs et de leur exploitation; betrekking hebben op de veiligheid van de luchtvaartuigen en van hun
JAR-FCL (JAR-Flight Crew Licensing) : règles communes élaborées par exploitatie; JAR-FCL (JAR-Flight Crew Licensing) : gemeenschappelijke regels die
les J.A.A. dans le domaine des licences du personnel navigant; door de J.A.A. zijn uitgewerkt op het gebied van de vergunningen van
het stuurpersoneel;
PPL (H) : abréviation JAR-FCL pour la licence de pilote privé PPL (H) : JAR-FCL afkorting voor de vergunning van privaat bestuurder
(hélicoptères); (helikopters);
CPL (H) : abréviation JAR-FCL pour la licence de pilote professionnel CPL (H) : JAR-FCL afkorting voor de vergunning van beroepsbestuurder
(d'hélicoptères); (helikopters);
IR (H) : abréviation JAR-FCL pour la qualification de vol aux IR (H) : JAR-FCL afkorting voor de bevoegdverklaring instrumentvliegen
instruments (d'hélicoptères); (helikopters);
ATPL (H) : abréviation JAR-FCL pour la licence de pilote de ligne ATPL (H) : JAR-FCL afkorting voor de vergunning van lijnbestuurder
(d'hélicoptères); (helikopters);
FI (H) : abréviation JAR-FCL pour la qualification d'instructeur de FI (H) : JAR-FCL afkorting voor de bevoegdverklaring vlieginstructeur
vol (d'hélicoptères); (helikopters);
MCC : abréviation JAR-FCL pour Multi-crew Cooperation, travail en MCC : JAR-FCL afkorting voor Multi-crew Cooperation, onderlinge
équipage. samenwerking van de bemanning.
CHAPITRE II. - Généralités HOOFDSTUK II. - Algemeen

Art. 2.Le présent arrêté a pour objet de déterminer les conditions

Art. 2.Dit besluit beoogt het vastleggen van de voorwaarden voor het
d'obtention des licences et qualifications civiles de pilote bekomen van de burgerlijke vergunningen en bevoegdverklaringen van
d'hélicoptères par les titulaires de brevets militaires belges de helikopterbestuurder door houders van Belgische militaire brevetten
pilote d'hélicoptères. van helikopterpiloot.
Les dispositions de l'arrêté royal du 21 juin 2004 auxquelles il n'est De bepalingen van het koninklijk besluit van 21 juni 2004 waarvan niet
pas dérogé dans le présent arrêté, restent applicables aux titulaires wordt afgeweken door dit besluit, blijven van toepassing op de houders
d'un brevet militaire belge de pilote d'hélicoptères désireux van een Belgisch militair brevet van helikopterpiloot die een
d'obtenir, de revalider ou de renouveler une licence ou une burgerlijke vergunning of bevoegdverklaring willen krijgen,
qualification civile. wedergeldigmaken of hernieuwen.

Art. 3.Aucune licence n'est délivrée sur base du présent arrêté à un

Art. 3.Op grond van dit besluit wordt er geen enkele vergunning
requérant qui a été radié du personnel navigant breveté des Forces uitgereikt aan een aanvrager die geschrapt werd uit het gebrevetteerde
armées belges pour les raisons visées à l'article 23, 1°, à l'article varend personeel van de Belgische Krijgsmacht om de reden bepaald in
23, 2°, à l'article 25, 1° ou à l'article 25, 2° de l'arrêté royal du artikel 23, 1°, artikel 23, 2°, artikel 25, 1° of artikel 25, 2° van
13 mai 2004 relatif au personnel navigant des Forces armées. het koninklijk besluit van 13 mei 2004 betreffende het varend
personeel van de Krijgsmacht.

Art. 4.Une licence n'est délivrée en application du présent arrêté

Art. 4.Er wordt geen vergunning uitgereikt in toepassing van dit
qu'à condition que le requérant obtienne en même temps une besluit tenzij de aanvrager terzelfdertijd een type bevoegdverklaring
qualification de type sur la licence civile de pilote d'hélicoptères. verkrijgt op de burgerlijke vergunning van helikopterbestuurder.

Art. 5.A l'appui de toute demande de licence, le requérant produit

Art. 5.Ter ondersteuning van elke aanvraag om een vergunning moet de
une attestation mentionnant les conditions du présent arrêté aanvrager een attest voorleggen met vermelding van de voorwaarden van
auxquelles il répond pour obtenir une licence JAR-FCL de pilote dit besluit waaraan hij beantwoordt voor het bekomen van een JAR-FCL
d'hélicoptères et les qualifications y attenantes. vergunning van helikopterbestuurder en de bijbehorende
bevoegdverklaringen.
L'attestation, dont le modèle est fixé à l'annexe 1 reste valable : Het attest, waarvan het model vastgelegd wordt in bijlage 1 blijft
1° durant trois ans à partir de la date d'émission si le requérant est geldig : 1° gedurende drie jaren vanaf de datum van afgifte indien de aanvrager
en service actif à cette date; op die datum in werkelijke dienst is;
2° si le requérant n'est plus en service actif, pendant trois ans 2° indien de aanvrager niet meer in werkelijke dienst is, gedurende
après la date à laquelle il a quitté le service actif. drie jaren na de datum waarop hij de werkelijke dienst verlaten heeft.
CHAPITRE III. - Licence de pilote privé (hélicoptères) - PPL (H) HOOFDSTUK III Vergunning van privaat bestuurder (helikopters) - PPL (H)

Art. 6.Pour obtenir la licence de pilote privé d'hélicoptères - PPL

Art. 6.Om de vergunning van privaat bestuurder van helikopters - PPL
(H), le requérant doit : (H) te verkrijgen, moet de aanvrager :
1° produire l'attestation visée à l'article 5 indiquant qu'il est 1° het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen met de vermelding dat
titulaire au moins d'un brevet militaire belge de pilote hij houder is van ten minste een Belgisch militair brevet van
d'hélicoptères; helikopterpiloot;
2° justifier d'une expérience de vol de minimum quarante-cinq heures 2° een vliegervaring van ten minste vijfenveertig vlieguren op
sur hélicoptères; helikopters aantonen;
3° s'il a été breveté avant le 1er mars 2006 : 3° indien hij gebrevetteerd werd vóór 1 maart 2006 :
a) soit satisfaire à l'examen sur la matière de réglementation a) hetzij slagen voor het examen over de materie
aérienne et des procédures ATC pour l'obtention d'au moins une PPL luchtvaartreglementering en ATC-procedures voor het bekomen van ten
(H); minste een PPL (H);
b) soit produire l'attestation visée à l'article 5 mentionnant qu'il a b) hetzij het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen waarin vermeld
réussi les parties suivantes de l'examen complémentaire d'hélicoptère wordt dat hij geslaagd is voor de volgende onderdelen van het
de transport des Forces armées belges : complementaire transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht :
i) la partie 1; i) het deel 1;
ii) au moins la matière réglementation aérienne et procédures de ii) ten minste de materie luchtvaartreglementering en procedures voor
contrôle aérien de la partie 2; de luchtverkeerscontrole van het deel 2;
iii) au moins la matière réglementation aérienne et procédures de iii) ten minste de materie luchtvaartreglementering en procedures voor
contrôle aérien de la partie 3; de luchtverkeerscontrole van het deel 3;
4° s'il a été breveté après le 1er mars 2006, produire l'attestation 4° indien hij gebrevetteerd werd na 1 maart 2006, het attest bedoeld
visée à l'article 5 mentionnant la date de l'obtention du brevet; in artikel 5 voorleggen met de vermelding van de datum waarop het
brevet werd uitgereikt;
5° être titulaire du certificat restreint de radiotéléphoniste délivré 5° houder zijn van het beperkt bewijs van radiotelefonist, uitgereikt
par le Ministre qui a les télégraphes et les téléphones dans ses door de Minister tot wiens bevoegdheid de telegrafie en telefonie
attributions, ou par son délégué; behoren, of diens gemachtigde;
6° satisfaire aux conditions d'aptitude physique et mentale. 6° voldoen aan de vereisten inzake lichaams- en geestesgeschiktheid.
CHAPITRE IV HOOFDSTUK IV
Licence de pilote professionnel (hélicoptères) - CPL (H) Vergunning van beroepsbestuurder (helikopters) - CPL (H)

Art. 7.Pour obtenir la licence de pilote professionnel d'hélicoptères

Art. 7.Om de vergunning van beroepsbestuurder van helikopters - CPL
- CPL (H), le requérant doit : (H) te verkrijgen, moet de aanvrager :
1° produire l'attestation visée à l'article 5 indiquant qu'il est 1° het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen met de vermelding dat
titulaire du brevet supérieur de pilote d'hélicoptères; hij houder is van het hoger brevet van helikopterpiloot;
2° justifier d'une expérience minimale de vol de cent quatre-vingt 2° een vliegervaring van ten minste honderd vijfentachtig vlieguren op
cinq heures sur hélicoptères; helikopters aantonen;
3° s'il a été breveté avant le 1er mars 2006 : 3° indien hij gebrevetteerd werd vóór 1 maart 2006 :
a) soit produire l'attestation visée à l'article 5 mentionnant qu'il a a) hetzij het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen waarin vermeld
réussi la partie 1 de l'examen complémentaire d'hélicoptère de wordt dat hij geslaagd is voor het deel 1 van het complementaire
transport des Forces armées belges et satisfaire à l'examen sur les transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht en slagen voor
matières de réglementation aérienne et des procédures ATC, de het examen over de materies luchtvaartreglementering en ATC-
planification du vol et des prestations d'hélicoptères pour procedures, vluchtplanning en prestaties helikopters voor het bekomen
l'obtention d'au moins une CPL (H); van ten minste een CPL (H);
b) soit produire l'attestation visée à l'article 5 mentionnant qu'il a b) hetzij het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen waarin vermeld
réussi les parties suivantes de l'examen complémentaire d'hélicoptère wordt dat hij geslaagd is voor de volgende onderdelen van het
de transport des Forces armées belges : complementaire transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht :
i) la partie 1; i) het deel 1;
ii) au moins les matières réglementation aérienne et procédures de ii) ten minste de materies luchtvaartreglementering en procedures voor
contrôle aérien ainsi que planification du vol et prestations d'avions de luchtverkeerscontrole evenals vluchtplanning en prestaties van
de la partie 2; vliegtuigen van het deel 2;
iii) au moins les matières réglementation aérienne et procédures de iii) ten minste de materies luchtvaartreglementering en procedures
contrôle aérien, planification du vol et prestations d'hélicoptères de voor de luchtverkeerscontrole, vluchtplanning en prestaties van
la partie 3; helikopters van het deel 3;
4° s'il a été breveté après le 1er mars 2006, produire l'attestation 4° indien hij gebrevetteerd werd na 1 maart 2006, het attest bedoeld
visée à l'article 5 mentionnant la date de l'obtention du brevet; in artikel 5 voorleggen met de vermelding van de datum waarop het
brevet werd uitgereikt;
5° être titulaire du certificat restreint de radiotéléphoniste délivré 5° houder zijn van het beperkt bewijs van radiotelefonist, uitgereikt
par le Ministre qui a les télégraphes et les téléphones dans ses door de Minister tot wiens bevoegdheid de telegrafie en telefonie
attributions, ou par son délégué; behoren, of diens gemachtigde;
6° satisfaire aux conditions d'aptitude physique et mentale. 6° voldoen aan de vereisten inzake lichaams- en geestesgeschiktheid.
CHAPITRE V HOOFDSTUK V
Qualification de vol aux instruments (hélicoptères) - IR (H) Bevoegdverklaring voor instrumentvliegen (helikopters) - IR (H)

Art. 8.Pour obtenir la qualification de vol aux instruments sur

Art. 8.Om de bevoegdverklaring instrumentvliegen op helikopters - IR
hélicoptères- IR (H), le requérant doit : (H) te verkrijgen, moet de aanvrager :
1° produire l'attestation visée à l'article 5 indiquant qu'il est 1° het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen met de vermelding dat
titulaire : hij houder is :
a) du brevet supérieur de pilote d'hélicoptères; a) van het hoger brevet van helikopterpiloot;
b) de la qualification de vol aux instruments sur, selon le cas : b) van de bevoegdverklaring instrument-vliegen op, naargelang het
i) hélicoptères monomoteurs en opérations monopilotes; geval : i) éénmotorige helikopters in éénpiloot-operaties;
ii) hélicoptères multimoteurs en opérations monopilotes; ii) meermotorige helikopters in éénpiloot- operaties;
iii) hélicoptères monomoteurs en opérations multipilotes; iii) éénmotorige helikopters in meerpiloot-operaties;
iv) hélicoptères multimoteurs en opérations multipilotes; iv) meermotorige helikopters in meerpiloot-operaties;
2° être titulaire d'au moins une licence valable de pilote privé 2° houder zijn van ten minste een geldige vergunning van privaat
d'hélicoptères permettant le vol de nuit, ou d'une licence valable de bestuurder van helikopters die toelaat bij nacht te vliegen of van een
pilote professionnel d'hélicoptères; geldige vergunning van beroepsbestuurder van helikopters;
3° justifier d'une expérience en vol telle que visée par l'arrêté 3° een vliegervaring als bedoeld bij het koninklijk besluit van 21
royal du 21 juin 2004 pour l'obtention d'au moins une IR (H); juni 2004 voor het bekomen van ten minste een IR (H) aantonen;
4° avoir suivi une formation IR(H) complémentaire en vol d'au moins 4° een bijkomende IR (H) vliegopleiding van ten minste tien uren
dix heures sur hélicoptères monopilotes ou multipilotes selon qu'il gevolgd hebben op éénpiloot of meerpiloot helikopters, naargelang het
s'agit respectivement d'une IR (H) monopilote ou d'une IR (H) gaat om een éénpiloot IR (H) of een meerpiloot IR (H). Deze bijkomende
multipilotes. Cette formation complémentaire peut être remplacée par
une formation suivie sous surveillance d'un instructeur militaire, à opleiding kan vervangen worden door een opleiding onder toezicht van
bord d'un hélicoptère militaire pour autant que l'hélicoptère soit een militair instructeur, aan boord van een militaire helikopter,
doté des équipements adéquats pour le vol aux instruments; voorzover de helikopter adequaat is uitgerust voor instrumentvliegen;
5° s'il a été breveté avant le 1er mars 2006 : 5° indien hij gebrevetteerd werd vóór 1 maart 2006 :
a) soit produire l'attestation visée à l'article 5 mentionnant qu'il a a) hetzij het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen waarin vermeld
réussi au minimum la partie 1 de l'examen complémentaire wordt dat hij geslaagd is voor het deel 1 van het complementaire
d'hélicoptèrede transport des Forces armées belges et satisfaire à transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht en slagen voor
l'examen sur les matières de réglementation aérienne et des procédures het examen over de materies luchtvaartreglementering en ATC-
ATC, de planification du vol et des prestations d'hélicoptères pour procedures, vluchtplanning en prestaties van helikopters voor het
l'obtention d'au moins une IR (H); bekomen van ten minste een IR (H);
b) soit produire l'attestation visée à l'article 5 mentionnant qu'il a b) hetzij het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen waarin vermeld
réussi les parties suivantes de l'examen complémentaire d'hélicoptère wordt dat hij geslaagd is voor de volgende onderdelen van het
de transport des Forces armées belges : complementaire transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht :
i) la partie 1; i) het deel 1;
ii) au moins les matières réglementation aérienne et procédures de ii) ten minste de materies luchtvaartreglementering en procedures voor
contrôle aérien ainsi que planification du vol et prestations d'avions de luchtverkeerscontrole evenals vluchtplanning en prestaties van
de la partie 2; vliegtuigen van het deel 2;
iii) au moins les matières réglementation aérienne et procédures de iii) ten minste de materies luchtvaartreglementering en procedures
contrôle aérien, planification du vol et prestations d'hélicoptères de voor de luchtverkeerscontrole, vluchtplanning en prestaties van
la partie 3; helikopters van het deel 3;
6° s'il a été breveté après le 1er mars 2006, produire l'attestation 6° indien hij gebrevetteerd werd na 1 maart 2006, het attest bedoeld
visée à l'article 5 mentionnant la date de l'obtention du brevet; in artikel 5 voorleggen met de vermelding van de datum waarop het
brevet werd uitgereikt;
7° satisfaire à l'épreuve d'aptitude visée par l'arrêté royal du 21 7° slagen voor de vaardigheidstest bedoeld bij het koninklijk besluit
juin 2004 pour l'obtention d'au moins une IR (H). L'examen peut avoir van 21 juni 2004 voor het bekomen van ten minste een IR (H). Het
lieu à bord d'un hélicoptère militaire, pour autant que examen mag uitgevoerd worden met een militaire helikopter voor zover
l'hélicoptèresoit doté des équipements adéquats pour le vol aux de helikopter adequaat is uitgerust voor instrumentvliegen.
instruments. CHAPITRE VI. - Qualifications de type (hélicoptères) HOOFDSTUK VI. - Type-bevoegdverklaringen (helikopters)

Art. 9.Pour obtenir sur la licence une qualification de type reprise

Art. 9.Om een eerder in werkelijke dienst behaalde
au JAR-FCL, obtenue précédemment en service actif, le requérant doit typebevoegdverklaring opgenomen in de JAR-FCL op de vergunning te
produire l'attestation visée à l'article 5 indiquant qu'il est bekomen, moet de aanvrager het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen
titulaire : waaruit blijkt dat hij houder is :
1° de la qualification de pilote ou copilote d'un type d'hélicoptères 1° van de bevoegdverklaring als bestuurder of medebestuurder van een
en usage dans les Forces armées belges, reprise au JAR-FCL, avec in de Belgische Krijgsmacht gebruikt helikoptertype, opgenomen in de
mention du type; JAR-FCL, met vermelding van het type;
2° d'une attestation de réussite d'une formation au travail en 2° van een attest van slagen voor een opleidingscursus onderlinge
équipage (MCC), s'il désire obtenir une qualification pour un type samenwerking van de bemanning (MCC), indien hij een
d'hélicoptère multipilote. typebevoegdverklaring voor een meerpiloot helikopter wenst te bekomen.
La qualification de type d'hélicoptères est inscrite sur la licence si De bevoegdverklaring voor een type van helikopter wordt op de
vergunning ingeschreven indien de aanvrager voldoet aan de voorwaarden
tot het wedergeldigmaken of het hernieuwen van deze
le requérant satisfait aux conditions reprises à l'arrêté royal du 21 bevoegdverklaring(en) hernomen in het koninklijk besluit van 21 juni
juin 2004 pour la revalidation ou le renouvellement de cette (ces)
qualification(s). 2004.
CHAPITRE VII HOOFDSTUK VII
Licence de pilote de ligne (hélicoptères) - ATPL (H) Vergunning van lijnbestuurder (helikopters) - ATPL (H)

Art. 10.Pour obtenir la licence de pilote de ligne d'hélicoptères -

Art. 10.Om de vergunning van lijnbestuurder van helikopters - ATPL
ATPL (H), le requérant doit : (H) te bekomen, moet de aanvrager :
1° produire l'attestation visée à l'article 5 indiquant qu'il : 1° het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen met de vermelding dat
a) est titulaire du brevet supérieur de pilote d'hélicoptères; hij : a) houder is van het hoger brevet van helikopterpiloot;
b) a effectué au moins mille cinq cent heures de vol en tant que b) ten minste duizend vijfhonderd vlieguren heeft uitgevoerd als
pilote ou copilote d'aéronefs militaires; dont mille heures de vol sur bestuurder of medebestuurder van militaire luchtvaartuigen, waarvan
hélicoptères; duizend vlieguren op helikopters;
c) est titulaire d'une attestation de réussite d'une formation de c) houder is van een attest van slagen voor een opleiding onderlinge
travail en équipage (MCC); samenwerking van de bemanning (MCC);
2° justifier d'une expérience de vol sur hélicoptères répondant au 2° een vliegervaring op helikopters aantonen die ten minste aan
moins aux exigences minimales suivantes : volgende minimumvereisten beantwoordt :
a) trois cent cinquante heures accomplies en opérations multipilotes a) driehonderdvijftig uren uitgevoerd tijdens meerpiloot-operaties op
sur des types d'hélicoptères certifiés pour un équipage minimal de helikoptertypes die gecertificeerd zijn voor een minimum
conduite de 2 pilotes en IFR, conformément à la catégorie JAR/FAR 27 stuurpersoneel van 2 piloten in IFR, overeenkomstig de categorie
et 29 ou code équivalent, ou dans un hélicoptère devant être opéré par JAR/FAR 27 en 29 of gelijkwaardige code, of in een helikopter die moet
2 pilotes selon la nécessité d'une mission militaire; bestuurd worden met 2 piloten door de noodzaak van een militaire
b) deux cent cinquante heures, soit en tant que pilote commandant de missie; b) tweehonderdvijftig uren, hetzij als gezagvoerder, hetzij ten minste
bord, soit au moins cent heures comme pilote commandant de bord et
cent cinquante heures comme copilote exerçant les fonctions et honderd uren als gezagvoerder en honderdvijftig uren als
responsabilités d'un pilote commandant de bord sous la surveillance du medebestuurder die de functies en verantwoordelijkheden van een
pilote commandant de bord; gezagvoerder uitoefent onder toezicht van de gezagvoerder;
c) deux cent heures de vol en campagne dont au moins cent heures comme c) tweehonderd uren overlandvluchten, waarvan ten minste honderd uren
pilote commandant de bord ou comme copilote exerçant les fonctions et als gezagvoerder of als medebestuurder die de functies en
les responsabilités d'un pilote commandant de bord sous la verantwoordelijkheden van een gezagvoerder uitoefent onder toezicht
surveillance du pilote commandant de bord; van de gezagvoerder;
d) septante heures de vol aux instruments, dont un maximum de trente d) zeventig uren instrumentvliegen, waarvan maximum dertig uren tijd
heures peuvent être du temps aux instruments au sol; met instrumenten op de grond;
e) cent heures de vol de nuit en tant que pilote commandant de bord ou e) honderd uren vliegen bij nacht als gezagvoerder of als
copilote; medebestuurder;
3° s'il a été breveté avant le 1er mars 2006, produire l'attestation 3° indien hij gebrevetteerd werd voor 1 maart 2006, het attest bedoeld
visée à l'article 5 mentionnant qu'il a réussi l'examen complémentaire in artikel 5 voorleggen waarin vermeld wordt dat hij geslaagd is voor
d'hélicoptère de transport des Forces armées belges; het complementaire transporthelikopterexamen van de Belgische
4° s'il a été breveté après le 1er mars 2006, produire l'attestation Krijgsmacht; 4° indien hij gebrevetteerd werd na 1 maart 2006, het attest bedoeld
visée à l'article 5 mentionnant la date de l'obtention du brevet; in artikel 5 voorleggen met de vermelding van de datum waarop het
brevet werd uitgereikt;
5° satisfaire à l'épreuve d'aptitude visée par l'arrêté royal du 21 5° slagen in de vaardigheidstest als bedoeld bij het koninklijk
juin 2004 pour l'obtention d'au moins une ATPL (H). La formation et besluit van 21 juni 2004 voor het bekomen van ten minste een ATPL (H).
l'épreuve d'aptitude peuvent être effectuées à bord d'un hélicoptère De opleiding en de bekwaamheidsproef mogen afgelegd worden met een
militaire belge d'un type certifié pour des opérations multipilotes en Belgische militaire helikopter gecertificeerd voor meerpiloot
référant au JAR-FCL; operaties met verwijzing naar de JAR-FCL;
6° satisfaire aux conditions d'aptitude physique et mentale. 6° voldoen aan de vereisten inzake lichaams- en geestesgeschiktheid.
CHAPITRE VIII HOOFDSTUK VIII
Qualification d'instructeur de vol d'hélicoptères - FI (H) Bevoegdverklaring vlieginstructeur van helikopters - FI (H)

Art. 11.Pour obtenir la qualification d'instructeur de vol

Art. 11.Om de bevoegdverklaring als vlieginstructeur van helikopters
d'hélicoptères - FI (H), le requérant doit : - FI (H) te verkrijgen, moet de aanvrager :
1° produire l'attestation visée à l'article 5 indiquant qu'il est 1° het attest bedoeld in artikel 5 voorleggen met de vermelding dat
titulaire : hij houder is :
a) du brevet supérieur de pilote d'hélicoptères; a) van het hoger brevet van helikopterpiloot;
b) de la qualification "instructeur de pilotes d'hélicoptères"; b) van de bevoegdverklaring "instructeur van helikopterbestuurders";
2° détenir une licence valable pour le pilotage d'hélicoptères; 2° houder zijn van een geldige vergunning voor het besturen van helikopters;
3° justifier d'une expérience en vol telle que visée par l'arrêté 3° een vliegervaring aantonen als bedoeld in het koninklijk besluit
royal du 21 juin 2004 pour l'obtention d'au moins une FI (H); van 21 juni 2004 voor het bekomen van ten minste een FI (H);
4° satisfaire à l'épreuve d'aptitude visée par l'arrêté royal du 21 4° slagen in de vaardigheidstest bedoeld in het koninklijk besluit van
juin 2004 pour l'obtention d'au moins une FI (H). 21 juni 2004 voor het bekomen van ten minste een FI (H).
CHAPITRE IX. - Dispositions transitoire, abrogatoire et finale HOOFDSTUK IX. - Overgangs-, opheffings- en slotbepaling

Art. 12.Les titulaires de brevets militaires de pilote d'hélicoptères

Art. 12.De houders van militaire brevetten van helikopterpiloot die
qui avaient réussi, à la date d'entrée en vigueur du présent arrêté, op de datum van het in voege treden van dit besluit geslaagd waren
l'examen de connaissances générales pour l'obtention de la licence de voor het examen over de algemene kennis tot het bekomen van de
pilote professionnel et/ou de la qualification de vol aux instruments, vergunning van beroepsbestuurder en/of van de bevoegdverklaring
visées à l'arrêté ministériel du 22 juillet 1991 fixant les conditions instrumentvliegen, bedoeld in het ministerieel besluit van 22 juli
1991 houdende vaststelling van de voorwaarden waaraan houders van
auxquelles les porteurs de brevets de pilote militaire d'hélicoptères militaire brevetten van bestuurder van helikopters dienen te voldoen
doivent satisfaire pour l'obtention des licences et qualifications voor het bekomen van burgerlijke vergunningen en bevoegdverklaringen
civiles de pilote d'hélicoptères, peuvent obtenir la licence ou la van bestuurder van helikopters, kunnen de vergunning of de
qualification pour laquelle ils ont réussi l'examen de connaissances bevoegdverklaring waarvoor zij het examen algemene kennis slaagden nog
générales jusqu'au 31 décembre 2007. behalen tot 31 december 2007.

Art. 13.L'arrêté ministériel du 22 juillet 1991 fixant les conditions

Art. 13.Het ministerieel besluit van 22 juli 1991 houdende
auxquelles les porteurs de brevets de pilote militaire d'hélicoptères vaststelling van de voorwaarden waaraan houders van militaire
doivent satisfaire pour l'obtention des licences et qualifications brevetten van bestuurder van helikopters dienen te voldoen voor het
bekomen van burgerlijke vergunningen en bevoegdverklaringen van
civiles de pilote d'hélicoptères est abrogé. bestuurder van helikopters wordt opgeheven.

Art. 14.Notre Ministre qui a la Navigation aérienne dans ses

Art. 14.Onze Minister bevoegd voor de Luchtvaart is belast met de
attributions est chargé de l'exécution du présent arrêté. uitvoering van dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 25 avril 2007. Gegeven te Brussel, 25 april 2007.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre de la Mobilité, De Minister van Mobiliteit,
R. LANDUYT R. LANDUYT
Annexe 1re Bijlage 1
ATTESTATION POUR L'OBTENTION DES LICENCES ET QUALIFICATIONS CIVILES ATTEST VOOR HET BEKOMEN VAN BURGERLIJKE VERGUNNINGEN EN BEVOEGDVERKLARINGEN
DE PILOTES D'HELICOPTERES PAR LES PILOTES D'HELICOPTERES DES FORCES VAN HELIKOPTERBESTUURDER DOOR DE HELIKOPTERPILOTEN VAN DE BELGISCHE
ARMEES BELGES KRIJGSMACHT
1. Identification du requérant 1. Identificatie van de aanvrager
Pour la consultation du tableau, voir image Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld
2. Attestation 2. Attest
Le requérant susmentionné : De voornoemde aanvrager :
1° a réussi la formation de base de pilote d'hélicoptère; (1) 1° is geslaagd voor de basishelikopteropleiding; (1)
2° est titulaire du brevet supérieur de pilote d'hélicoptère; (1) 2° is houder van het hoger brevet van helikopterpiloot; (1)
3° a effectué au moins 1.500 heures de vol en tant que pilote ou 3° heeft ten minste 1.500 vlieguren uitgevoerd als bestuurder of
copilote d'aéronefs militaires, dont 1.000 heures de vol sur medebestuurder van militaire luchtvaartuigen, waarvan 1000 vlieguren
hélicoptères; (1) op helikopters; (1)
4° est titulaire de la qualification de "vol aux instruments" sur, 4° is houder van de bevoegdverklaring instrumentvliegen op, naargelang
selon le cas : het geval :
i.hélicoptères monomoteurs en opérations monopilotes; (1) i.éénmotorige helikopters in éénpiloot-operaties; (1)
ii. hélicoptères multimoteurs en opérations monopilotes; (1) ii. meermotorige helikopters in éénpiloot-operaties; (1)
iii. hélicoptères monomoteurs en opérations multipilotes; (1) iii. éénmotorige helikopters in meerpiloot-operaties; (1)
iv. hélicoptères multimoteurs en opérations multipilotes; (1) iv. meermotorige helikopters in meerpiloot-operaties; (1)
5° est titulaire de la qualification de type d'hélicoptère comme 5° is houder van de typebevoegdverklaring van helikopter als
pilote sur . . . . . ; (2) bestuurder op . . . . . ; (2)
6° est titulaire de la qualification de type d'hélicoptère comme 6° is houder van de typebevoegdverklaring van helikopter als
copilote sur . . . . . ;(2) medebestuurder op . . . . . ; (2)
7° est titulaire de la qualification militaire "instructeur de pilotes 7° is houder van de militaire bevoegdverklaring "instructeur van
d'hélicoptères"; (1) helikopterpiloot"; (1)
8° a réussi la formation de travail en équipage (MCC); (1) 8° is geslaagd voor een opleiding onderlinge samenwerking van de bemanning (MCC); (1)
9° a réussi l'examen complémentaire d'hélicoptère de transport des 9° is geslaagd voor het complementaire transporthelikopterexamen van
Forces armées belges; (1) de Belgische Krijgsmacht; (1)
10° a réussi les matières suivantes de l'examen complémentaire 10° is geslaagd voor de volgende materies van het complementaire
d'hélicoptère de transport des Forces armées belges : transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht :
i. l'examen d'intégration pilotes des Forces armées belges - partie 1 i. het integratie-examen piloten van de Belgische Krijgsmacht - deel 1
de l'examen complémentaire d'hélicoptère de transport des Forces van het complementaire transporthelikopterexamen van de Belgische
armées belges; (1) Krijgsmacht; (1)
ii. la matière réglementation aérienne et procédures de contrôle ii. de materie luchtvaartreglementering en procedures voor de
aérien de la partie 2 de l'examen complémentaire d'hélicoptère de luchtverkeerscontrole van deel 2 van het complementaire
transport des Forces armées belges; (1) transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht; (1)
iii. la matière planification du vol et prestations d'avions de la iii. de materie vluchtplanning en prestaties van vliegtuigen van deel
partie 2 de l'examen complémentaire d'hélicoptère de transport des 2 van het complementaire transporthelikopterexamen van de Belgische
Forces armées belges; (1) Krijgsmacht; (1)
iv. la matière réglementation aérienne et procédures de contrôle iv. de materie luchtvaartreglementering en procedures voor de
aérien de la partie 3 de l'examen complémentaire d'hélicoptère de luchtverkeerscontrole van deel 3 van het complementaire
transport des Forces armées belges; (1)
v. les matières planification du vol et prestations d'hélicoptères de transporthelikopterexamen van de Belgische Krijgsmacht; (1)
la partie 3 de l'examen complémentaire d'hélicoptère de transport des v. de materies vluchtplanning en prestaties van helikopters van deel 3
van het complementaire transporthelikopterexamen van de Belgische
Forces armées belges; (1) Krijgsmacht; (1) of
11° a été breveté après le 1er mars 2006 (date du brevet : . . . . . 11° is gebrevetteerd na 1 maart 2006 (datum van het brevet . . . . .
); (1)(2) ); (1)(2)
12° n' a pas été radié du personnel navigant breveté des Forces armées 12° is niet geschrapt uit het gebrevetteerde varend personeel van de
belges pour les raisons visées à l'article 23, 1°, à l'article 23, 2°, Belgische Krijgsmacht om de reden bepaald in artikel 23, 1°, artikel
à l'article 25, 1°, ou à l'article 25, 2°, de l'arrêté royal du 13 mai 23, 2°, artikel 25, 1°, of artikel 25, 2° van het koninklijk besluit
2004 relatif au personnel navigant des Forces armées. van 13 mei 2004 betreffende het varend personeel van de Krijgsmacht.
3. Date et lieu de délivrance de la présente attestation : 3. Datum en plaats van afgifte van het huidige attest :
(Identification et signature de l'autorité habilitée) (Identificatie en handtekening van de overheid)
(1) Biffer les mentions inutiles (1) De onnodige vermeldingen schrappen.
(2) A compléter selon le cas. (2) Te vervolledigen naargelang het geval.
Vu pour être annexé à Notre arrêté du 25 avril 2007 fixant les Gezien om te worden gevoegd bij Ons besluit van 25 april 2007 tot
conditions d'obtention des licences et qualifications civiles de vaststelling van de voorwaarden voor het bekomen van burgerlijke
pilote d'hélicoptères pour les pilotes d'hélicoptères des Forces vergunningen en bevoegdverklaringen van bestuurder van helikopters
armées belges. door de helikopterpiloten van de Belgische Krijgsmacht.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre de la Mobilité, De Minister van Mobiliteit,
R. LANDUYT R. LANDUYT
Annexe 2 Bijlage 2
I. Pour être pris en considération, l'examen complémentaire I. Om in aanmerking te komen, moet het complementaire
d'hélicoptère de transport des Forces armées belges pour les pilotes transporthelicopterexamen van de Belgische Krijgsmacht voor de
militaires d'hélicoptères qui sont brevetés avant le 1er mars 2006, militaire helikopterpiloten die gebrevetteerd werden voor 1 maart
doit comprendre au moins les matières énumérées ci-après, réparties 2006, ten minste bestaan uit de hierna opgesomde materies
dans les parties suivantes : onderverdeeld in de volgende delen :
1) l'examen d'intégration pilotes des Forces armées belges en vue 1) het integratie-examen piloten van de Belgische Krijgsmacht met het
d'obtenir la connaissance théorique requise à piloter les aéronefs en oog op het verwerven van de theoretische kennis vereist voor alle
service au sein des Forces armées; bestuurders van luchtvaartuigen in dienst bij de Krijgsmacht;
2) l'examen complémentaire de transport aérien des Forces armées 2) het complementaire luchttransportexamen van de Belgische
Krijgsmacht met het oog op het besturen van vliegtuigen gecertificeerd
belges en vue de piloter des avions certifiés conformes à la catégorie overeenkomstig de categorie JAR/FAR 25 Vervoer en de categorie JAR/FAR
JAR/FAR 25 Transport et la catégorie JAR/FAR 23 Commuter; 23 Commuter;
3) l'examen de transition hélicoptère des Forces armées belges en vue 3) het overstapexamen helikopter van de Belgische Krijgsmacht met het
d'acquérir les connaissances théoriques de toutes les matières de oog op het verwerven van de theoretische kennis omtrent alle materies
l'ATPL (H) qui n'ont pas été reprises dans l'ATPL (A) et qui sont uit de ATPL (H) die niet hernomen zijn in de ATPL (A) en die vereist
exigées pour le pilotage des hélicoptères multipilotes en exploitation worden voor het besturen als gezagvoerder van meerpiloot helikopters
in commerciële exploitatie.
commerciale comme commandant de bord. Deze materies worden afgelegd overeenkomstig de normen bepaald voor
Ces matières sont présentées conformément aux normes déterminées pour het behalen van de vergunning van lijnbestuurder van helicopters -
l'obtention de la licence de pilote de ligne d'hélicoptères - ATPL (H) ATPL (H) en van de vergunning van lijnbestuurder van vliegtuigen -
et de la licence de pilote d'avions - ATPL (A) : ATPL (A) :
Partie 1 Deel 1
Les matières de l'examen d'intégration pilotes des Forces armées Materies van het integratie-examen piloten van de Belgische
belges : Krijgsmacht :
a) Connaissance générale des aéronefs : a) Algemene kennis van de luchtvaartuigen :
- Turboréacteurs; - Turboreactoren;
- Construction des moteurs; - Motorconstructie;
- Systèmes de propulsion; - Motorsystemen;
- Sources de puissance auxiliaires; - Hulpkrachtbronnen;
- Calculateur de données anémométriques; - Air data computer;
- Systèmes de gestion du vol (FMS); - Vluchtbeheerssysteem (FMS);
- Systèmes automatiques de contrôle du vol; - Automatische vluchtcontrolessysteem;
- Avertisseur de proximité du terrain (GPWS); - Grondnabijheidwaarschuwingssysteem (GPWS);
- Système anti-collision (TCAS); - Anti-aanvaringssysteem (TCAS);
- Enregistreur du domaine de vol; - Vluchtgegevensrecorder;
- Enregistreur des communications du poste de pilotage; - Cockpitgesprekkenrecorder;
- Instrumentation électronique (EFIS, EICAS, ECAM); - Elektronische instrumentatie (EFIS, EICAS, ECAM);
b) Météorologie : b) Meteorologie :
- Climatologie; - Klimatologie;
c) Radionavigation : c) Radionavigatie :
- Système d'approche à micro-ondes (MLS); - Microgolflandingssysteem (MLS);
- Principes de base du radar; - Basisradarprincipes;
- Navigation en zone; - Zone-navigatie;
d) Principes du vol : d) Vluchtprincipes :
- Aérodynamique transsonique; - Transsonische aërodynamica;
- Aérodynamique supersonique; - Supersonische aërodynamica;
- Stabilité; - Stabiliteit;
- Contrôle; - Controle;
- Limitations; - Limieten;
- Hélices; - Propellers;
- Mécanique du vol; - Vluchtmechanica;
Partie 2 Deel 2
Les matières de l'examen complémentaire de transport aérien des Forces Materies van het complementair luchttransport-examen van de Belgische
armées belges : Krijgsmacht :
a) Réglementation aérienne et procédures de contrôle aérien; a) Luchtvaartreglementering en procedures voor de luchtverkeerscontrole;
b) Connaissance générale des aéronefs : électricité; b) Algemene kennis van de luchtvaartuigen : Elektriciteit;
c) Planification du vol et prestations d'avions : c) Vluchtplanning en prestaties van vliegtuigen :
- Masse de l'avion et détermination du centre de gravité; - Vliegtuigmassa en zwaartepuntsbepaling;
- Performances des avions de classe de performance A; - Vliegtuigprestaties voor vliegtuigen van prestatieklasse A;
- Préparation et suivi du vol; - Planning en opvolging van de vlucht;
d) Prestations et limites humaines : psychologie aérienne élémentaire; d) Menselijke prestaties en beperkingen : Elementaire luchtvaartpsychologie;
e) Procédures opérationnelles; e) Operationele procedures;
f) Principes de vol : f) Vluchtprincipes :
- Perte de portance; - Draagkrachtverlies;
- Moyens techniques pour augmenter Czmax; - Technische middelen voor de toename van Czmax;
- Moyens techniques pour diminuer le ratio Cz-Cx et augmenter la force - Technische middelen voor de afname van de Cz - Cx ratio en de
d'entraînement; toename van de sleepkracht;
- La couche laminaire; - De grenslaag;
- Les limitations aérodynamiques; - De aërodynamische beperkingen;
- Les hélices. - De propellers.
Partie 3 Deel 3
Les matières de l'examen de transition hélicoptère : Materies van het overstapexamen helikopter :
a) Réglementation aérienne et procédures de contrôle aérien : vols sur a) Luchtvaartreglementering en procedures voor de
le territoire des Etats contractants (hélicoptère); luchtverkeerscontrole : vluchten over het territorium van de
contracterende Staten (helikopter);
- OACI Annexe 8 : navigabilité des aéronefs; - ICAO Annex 8 : luchtwaardigheid van de luchtvaartuigen;
- OACI Annexe 1re : licences du personnel naviguant; - ICAO Annex 1 : vergunningen van het stuurpersoneel;
- OACI Annexe 2 : définitions essentielles, application des règles de - ICAO Annex 2 : essentiële definities, toepassing van de
l'air, réglementation générale; luchtvaartregelgeving, algemene regelgeving;
- Aérodromes/héliports; - Luchtvaartterreinen/helikopterhavens;
- Aides visuelles à la navigation; - Visuele hulpmiddelen voor de navigatie;
- Services de secours et autres services; - Nood- en andere diensten;
b) Connaissance générale des aéronefs (hélicoptère) : b) Algemene kennis van de luchtvaartuigen (helikopter) :
- Types de constructions; - Soorten constructies;
- Mise en oeuvre et contrôle du fonctionnement des propulseurs; - Gebruik van en toezicht op de werking van de motoren;
- Puissance; - Vermogen;
- Equipement de flottaison de secours; - Drijfuitrustingen voor noodgevallen;
- Cellules et systèmes d'hélicoptère; - Cellen en systemen van helikopters;
c) Instrumentation d'hélicoptère : c) Helikopterinstrumentatie :
- Le directeur de vol; - De flight director;
- Le pilote automatique; - De automatische piloot;
- La protection du domaine de vol; - De bescherming van het vluchtdomein;
- Systèmes pour l'augmentation de la stabilité; - Stabiliteitsbevorderende systemen;
- Avertisseur survitesse/sousvitesse du rotor; - Waarschuwing voor overtoerental/ondertoerental van de rotor;
- Tachymètre; - Tachometer;
- Jauge consommation; - Verbruiksaanduiding;
- Signification des secteurs colorés; - Betekenis van de kleursectoren;
- Instrumentation électronique; - Elektronische instrumentatie;
- Détection magnétique; - Magnetische detectie;
d) Masse de l'hélicoptère et détermination du centre de gravité; d) Helikoptermassa en zwaartepuntsbepaling;
e) Planification du vol (hélicoptère); e) Vluchtplanning; (helikopter);
f) Prestations d'hélicoptères; f) Prestaties van helikopters;
g) Procédures opérationnelles pour hélicoptères; g) Operationele procedures voor helikopters;
h) Principes du vol pour hélicoptères. h) Vluchtprincipes voor helikopters.
II. Pour être pris en considération, le programme théorique de II. Om in aanmerking te komen, moet het theoretische vormingsprogramma
formation des Forces armées belges pour les pilotes militaires van de Belgische Krijgsmacht voor de militaire helikopterpiloten die
d'hélicoptères qui sont brevetés après le 1er mars 2006, doit dans son gebrevetteerd worden na 1 maart 2006, inhoudelijk conform zijn met de
contenu être conforme aux normes fixées par l'arrêté royal du 10 bepalingen van het koninklijk besluit van 10 januari 2000 voor het
janvier 2000 pour l'obtention de la licence de pilote de ligne behalen van de vergunning van lijnbestuurder van vliegtuigen,
d'avions, complétées avec les matières de l'arrêté royal du 21 juin aangevuld met die materies uit het koninklijk besluit van 21 juni 2004
2004 pour l'obtention de la licence de pilote de ligne d'hélicoptères voor het behalen van de vergunning van lijnbestuurder van helikopters
qui n'ont pas été repris dans le syllabus pour les pilotes d'avions welke niet in de syllabus voor de vliegtuigbestuurders hernomen werden
(cours de transition). Les examens sur ces matières sont présentés (overstapcursus). De examens over deze materies worden afgelegd ten
devant l'autorité militaire conformément aux normes déterminées pour aanzien van de militaire overheid overeenkomstig de normen bepaald
l'obtention de la licence de pilote de ligne d'avions ATPL (A) et voor het behalen van de vergunning van lijnbestuurder van vliegtuigen
d'hélicoptères - ATPL (H). ATPL (A) en helikopters - ATPL (H).
Vu pour être annexé à Notre arrêté du 25 avril 2007 fixant les Gezien om te worden gevoegd bij Ons besluit van 25 april 2007 tot
conditions d'obtention des licences et qualifications civiles de vaststelling van de voorwaarden voor het bekomen van burgerlijke
pilote d'hélicoptères pour les pilotes d'hélicoptères des Forces vergunningen en bevoegdverklaringen van bestuurder van helikopters
armées belges. door de helikopterpiloten van de Belgische Krijgsmacht.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre de la Mobilité, De Minister van Mobiliteit,
R. LANDUYT R. LANDUYT
^