Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 23/04/2017
← Retour vers "Arrêté royal relatif à la collecte, la conservation et l'accès aux informations relatives aux origines de l'adopté "
Arrêté royal relatif à la collecte, la conservation et l'accès aux informations relatives aux origines de l'adopté Koninklijk besluit betreffende de verzameling en de bewaring van en de toegang tot de gegevens in verband met de herkomst van de geadopteerde
SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE 23 AVRIL 2017. - Arrêté royal relatif à la collecte, la conservation et l'accès aux informations relatives aux origines de l'adopté RAPPORT AU ROI FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE 23 APRIL 2017. - Koninklijk besluit betreffende de verzameling en de bewaring van en de toegang tot de gegevens in verband met de herkomst van de geadopteerde VERSLAG AAN DE KONING
Sire, Sire,
Le projet d'arrêté royal que nous avons l'honneur de soumettre à la Het ontwerp van koninklijk besluit dat wij de eer hebben aan Uwe
Majesteit ter ondertekening voor te leggen, strekt overeenkomstig het
signature de Votre Majesté a pour objectif, conformément au prescrit bepaalde in artikel 368-6 van het Burgerlijk Wetboek, tot regeling van
de l'article 368-6 du Code civil, de réglementer la collecte, la de verzameling en de bewaring van en de toegang tot de gegevens in
conservation et l'accès aux informations sur les origines de l'adopté, verband met de herkomst van de geadopteerde waarover de bevoegde
détenues par les autorités centrales compétentes. centrale autoriteiten beschikken.
I. Contexte I. Context
A l'instar de l'article 30 de la Convention de La Haye du 29 mai 1993 Naar analogie van artikel 30 van het Verdrag inzake de internationale
sur la protection des enfants et la coopération en matière d'adoption samenwerking en de bescherming van kinderen op het gebied van de
interlandelijke adoptie, gedaan te Den Haag op 29 mei 1993, zijn de
internationale, l'article 368-6 du Code civil pose l'obligation de bevoegde autoriteiten krachtens artikel 368-6 van het Burgerlijk
conservation des informations et celle d'y donner accès à charge des Wetboek verplicht de gegevens te bewaren en toegang ertoe te verlenen,
autorités compétentes et ce, aux fins de permettre ultérieurement à zulks om de geadopteerde later de mogelijkheid te bieden, indien hij
dit wenst, zijn herkomst te achterhalen. In België zijn zowel het
l'adopté, s'il le désire, de découvrir ses origines. En Belgique, la federale niveau als de gemeenschappen bevoegd voor adoptie. De
matière de l'adoption relève tant du fédéral que du communautaire. Les gemeenschappen zijn bevoegd voor de voorbereiding op de adoptie, de
Communautés sont compétentes pour la préparation à l'adoption, begeleiding van de matching en de nazorg na de adoptie die
l'encadrement de l'apparentement et le suivi post-adoptif comprenant inzonderheid het achterhalen van de herkomst omvat. De federale
notamment la recherche des origines. L'Autorité Centrale Fédérale est centrale autoriteit is bevoegd voor de erkenning en/of de registratie
compétente pour ce qui concerne la reconnaissance et/ou in België van in het buitenland tot stand gekomen adopties.
l'enregistrement en Belgique des adoptions établies à l'étranger. Aangezien verschillende centrale autoriteiten, opgericht bij de wet
Plusieurs autorités centrales, mises en place par la loi du 24 avril van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie, dus bevoegd zijn voor
2003 réformant l'adoption, sont dès lors compétentes pour régler de regeling van de toegang tot de gegevens waarover zij in verband met
l'accès aux informations qu'elles détiennent en matière d'adoption. adoptie beschikken, beoogt het koninklijk besluit de harmonisatie
L'arrêté royal vise à permettre l'harmonisation des pratiques dans un mogelijk te maken van de handelwijzen, vooral tussen het federale
souci de cohérence, notamment entre le fédéral et le communautaire. A niveau en de gemeenschappen, zulks met het oog op coherentie. Thans
ce jour, l'Autorité Centrale Communautaire (Autorité Centrale beheren de "Autorité Centrale Communautaire" (Franstalige centrale
francophone) et la « Vlaamse Centrale Autoriteit » (Autorité Centrale autoriteit) en de Vlaamse Centrale Autoriteit in de praktijk reeds het
flamande), gèrent déjà en pratique la recherche des origines achterhalen van de herkomst (bevoegdheid die valt onder de begeleiding na de adoptie).
(compétence relevant de l'accompagnement post-adoptif). Het koninklijk besluit heeft dan ook betrekking op de aangelegenheden
L'arrêté royal porte, dès lors, sur les questions de collecte, de inzake de verzameling en de bewaring van en de toegang tot de gegevens
conservation et d'accès aux informations relatives aux origines de in verband de herkomst van de geadopteerde voor de dossiers waarover
l'adopté pour les dossiers détenus par les autorités centrales mais, de centrale autoriteiten beschikken, maar ook op de aangelegenheden
également sur les questions relatives aux modalités pratiques telles inzake de praktische nadere regels zoals de identiteit van de persoon
que l'identité de la personne pouvant prétendre à ces informations, die aanspraak kan maken op die gegevens, de leeftijd van de
l'âge de l'adopté, la possibilité d'accompagnement de l'adopté, les geadopteerde, de mogelijkheid inzake begeleiding van de geadopteerde,
modalités relatives à la formulation de la demande de l'adopté et la de nadere regels inzake de formulering van het verzoek van de
récupération d'archives. geadopteerde en de recuperatie van het archief.
II. Commentaire des articles II. Artikelsgewijze bespreking
Article 1er Artikel 1
Le paragraphe 1er détermine que l'arrêté royal est d'application pour Paragraaf 1 bepaalt dat het koninklijk besluit van toepassing is op
les dossiers d'adoption. Les autorités compétentes veillent à adoptiedossiers. De bevoegde autoriteiten zorgen voor de bewaring van
conserver les informations contenues dans le rapport sur l'enfant et, de gegevens die vervat zijn in het verslag over het kind, en
notamment, l'identité des père et mère biologiques de l'adopté et les inzonderheid op de identiteit van de biologische vader en moeder van
données relatives à son passé médical et celui de sa famille. On de geadopteerde en op de gegevens in verband met zijn medisch verleden
remarquera toutefois que les informations transmises seront inégales en dat van zijn familie. Er moet niettemin worden opgemerkt dat de
d'un dossier à l'autre. Pour l'adoption internationale, les autorités overgezonden gegevens per dossier verschillen. Voor de interlandelijke
belges sont directement tributaires des données transmises par l'Etat adoptie zijn de Belgische autoriteiten rechtstreeks afhankelijk van de
d'origine. Pour l'adoption interne, les adoptés dépendent de door de Staat van herkomst overgezonden gegevens. Voor de binnenlandse
l'information transmise par leur famille d'origine. adoptie zijn de geadopteerden afhankelijk van de door hun familie van
herkomst overgezonden informatie
Le paragraphe 2 détermine la durée minimale de conservation desdites In paragraaf 2 is de minimale termijn bepaald waarbinnen de bevoegde
informations par les autorités compétentes. autoriteiten die gegevens moeten bewaren.
L'article 2 limite, dans son paragraphe 1er, l'accès aux informations Artikel 2 beperkt in zijn paragraaf 1 de toegang tot de gegevens in
relatives à l'adoption, à l'adopté et à son/ses représentant(s) verband met de adoptie tot de geadopteerde en zijn wettelijke
légal/légaux. vertegenwoordiger (s).
Le paragraphe 2 prévoit un accompagnement professionnel de l'adopté Paragraaf 2 voorziet in professionele begeleiding van de minderjarige
mineur. L'idée est évidemment de prévenir au mieux les difficultés que geadopteerde. Het is uiteraard het opzet om zoveel mogelijk de
pourrait engendrer pour l'adopté la prise de connaissance des moeilijkheden te voorkomen die voor de geadopteerde zouden kunnen
informations relatives à ses origines. voortvloeien uit de kennisneming van de gegevens in verband met zijn
Le paragraphe 3 offre simplement la possibilité pour un adopté majeur herkomst. Paragraaf 3 biedt gewoon de mogelijkheid voor een meerderjarige
de pouvoir bénéficier d'un accompagnement professionnel s'il le geadopteerde om een beroep te kunnen doen op professionele begeleiding
désire. indien hij dat wenst.
L'article 3 prévoit que seules les informations portant sur les origines de l'adopté, notamment celles relatives à l'identité de sa mère biologique et de son père biologique, ainsi que les données sur le passé médical de l'adopté et de sa famille pourront lui être transmises. On vise, dès lors, les seules informations pouvant aider l'adopté à construire son histoire et on exclut, ainsi, notamment, la copie du jugement d'aptitude et le rapport du Ministère public (reprenant, généralement, le contenu de l'enquête sociale), concernant exclusivement les adoptants. La connaissance des origines ne peut se réaliser que dans la perspective d'un équilibre entre les droits et intérêts des différentes personnes impliquées. On souhaite être respectueux d'une certaine confidentialité propre à protéger les intérêts des familles tout en donnant à l'adopté des données essentielles lui permettant de construire son histoire. L'article 4, paragraphe 1er, précise les conditions pratiques dans lesquelles la demande doit être formulée avant d'être adressée à l'autorité compétente. Artikel 3 voorziet erin dat enkel de gegevens over de herkomst van de geadopteerde, in het bijzonder over de identiteit van zijn biologische moeder en biologische vader, evenals de gegevens over het medisch verleden van de geadopteerde en zijn familie aan hem kunnen worden overgezonden. Er worden dus enkel de gegevens beoogd die de geadopteerde kunnen helpen om zijn geschiedenis te construeren en aldus worden inzonderheid de kopie van het geschiktheidsvonnis en het verslag van het openbaar ministerie (waarin over het algemeen de inhoud van het maatschappelijk onderzoek is opgenomen), dat uitsluitend de adoptanten betreft, uitgesloten. De kennisneming van de gegevens in verband met de herkomst kan alleen plaatsvinden in het licht van een evenwicht tussen de rechten en de belangen van de verschillende betrokken personen. De inachtneming van een zekere vertrouwelijkheid die eigen is aan de bescherming van de belangen van de families is wenselijk waarbij aan de geadopteerde de essentiële gegevens worden verstrekt die hem de mogelijkheid bieden zijn geschiedenis te construeren. Artikel 4, paragraaf 1, preciseert de praktische voorwaarden waaraan de formulering van het verzoek moet voldoen alvorens het aan de bevoegde autoriteit wordt gericht.
Le paragraphe 2 prévoit un délai de 45 jours maximum pour obtenir une Paragraaf 2 voorziet in een termijn van maximaal 45 dagen om een
réponse de l'autorité compétente eu égard à la demande de l'adopté. antwoord te krijgen van de bevoegde autoriteit in verband met het
verzoek van de geadopteerde.
Le paragraphe 3 précise que l'accès aux informations relatives aux In paragraaf 3 is nader bepaald dat de toegang tot de gegevens in
origines se fera en présence (physique) de l'adopté accompagné, le cas verband met de herkomst plaatsvindt in (fysieke) aanwezigheid van de
échéant, de son/ses représentant(s) légal/légaux. geadopteerde die in voorkomend geval vergezeld wordt door zijn
wettelijke vertegenwoordiger(s).
Le paragraphe 4 vise à prévenir la destruction d'informations Paragraaf 4 beoogt de vernietiging te voorkomen van de gegevens in
verband met de herkomst van de geadopteerde die niet in het bezit zijn
relatives aux origines de l'adopté qui ne seraient pas détenues par un van een erkende adoptiedienst, een centrale autoriteit van de
Organisme agréé d'adoption, une Autorité Centrale Communautaire ou gemeenschappen of de federale centrale autoriteit. In dat geval
l'Autorité Centrale Fédérale. En l'occurrence, les décrets flamand et voorzien Vlaamse en Franstalige decreten reeds in een verplichting tot
francophone prévoient déjà une obligation de transmission d'archives overzending van het archief in verband met de adoptie die natuurlijke
relatives à l'adoption, encore détenues par des personnes physiques personen en rechtspersonen nog ter beschikking zouden hebben.
et/ou morales. III. Avis du Conseil d'Etat III. Advies van de Raad van State
Le Conseil d'Etat, par son avis 60.713/2/VR, a émis certaines De Raad van State heeft in zijn advies 60.713/2/VR enkele opmerkingen
observations qui ont été prises en compte et entraîné la modification gegeven die in aanmerking zijn genomen en ervoor gezorgd hebben dat
de l'arrêté aux articles demandés. het besluit in de gevraagde artikelen is aangepast.
J'ai l'honneur d'être, Ik heb de eer te zijn,
Sire, Sire,
de Votre Majesté Van Uwe Majesteit,
le très respectueux et très fidèle serviteur, de zeer eerbiedige en zeer getrouwe dienaar,
Le Ministre de la Justice, De Minister Van Justitie,
K. GEENS K. GEENS
AVIS 60.713/2/VR DU 27 FEVRIER 2017 DU CONSEIL D'ETAT, SECTION DE ADVIES 60.713/2/VR VAN 27 FEBRUARI 2017 VAN DE RAAD VAN STATE,
LEGISLATION, SUR UN PROJET D'ARRETE ROYAL `RELATIVE A LA COLLECTE, LA AFDELING WETGEVING, OVER EEN ONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT
CONSERVATION ET L'ACCES AUX INFORMATIONS RELATIVES AUX ORIGINES DE `BETREFFENDE DE VERZAMELING EN DE BEWARING VAN EN DE TOEGANG TOT DE
L'ADOPTE' GEGEVENS IN VERBAND MET DE HERKOMST VAN DE GEADOPTEERDE'
Le 21 décembre 2016, le Conseil d'Etat, section de législation, a été Op 21 december 2016 is de Raad van State, afdeling Wetgeving, door de
invité par le Ministre de la Justice à communiquer un avis, dans un Minister van Justitie verzocht binnen een termijn van dertig dagen
délai de trente jours prorogé à quarante-cinq jours (*) et prorogé verlengd tot vijfenveertig dagen (*) en verlengd tot eind februari
jusque fin février (**), sur un projet d'arrêté royal `relatif à la (**) een advies te verstrekken over een ontwerp van koninklijk besluit
collecte, la conservation et l'accès aux informations relatives aux `betreffende de verzameling en de bewaring van en de toegang tot de
origines de l'adopté'. gegevens in verband met de herkomst van de geadopteerde' .
Le projet a été examiné, en ce qui concerne l'observation générale, Het ontwerp is, wat de algemene opmerking betreft, door de verenigde
par les chambres réunies le 21 février 2017 . Les chambres réunies kamers onderzocht op 21 februari 2017 . De verenigde kamers waren
étaient composées de Jo BAERT, président de chambre, président, Pierre samengesteld uit Jo BAERT, kamervoorzitter, voorzitter, Pierre
VANDERNOOT, président de chambre, Jeroen VAN NIEUWENHOVE, Luc DETROUX, VANDERNOOT, kamervoorzitter, Jeroen VAN NIEUWENHOVE, Luc DETROUX,
Wanda VOGEL et Koen MUYLLE, conseillers d'Etat, Jan VELAERS, Sébastien Wanda VOGEL en Koen MUYLLE, staatsraden, Jan VELAERS, Sébastien VAN
VAN DROOGHENBROECK, Marianne DONY et Bruno PEETERS, assesseurs, et DROOGHENBROECK, Marianne DONY en Bruno PEETERS, assessoren, en Astrid
Astrid TRUYENS et Anne-Catherine VAN GEERSDAELE, greffiers. TRUYENS en Anne-Catherine VAN GEERSDAELE, griffiers.
Les rapports ont été présentés par Frédéric VANNESTE, auditeur et De verslagen zijn uitgebracht door Frédéric VANNESTE, auditeur en
Pauline LAGASSE, auditeur adjoint . Pauline LAGASSE, adjunct-auditeur.
Le projet a été examiné, en ce qui concerne les observations Het ontwerp is, wat de bijzondere opmerkingen betreft, door de tweede
particulières, par la deuxième chambre le 27 février 2017 . La chambre kamer onderzocht op 27 februari 2017. De kamer was samengesteld uit
était composée de Pierre VANDERNOOT, président de chambre, Luc DETROUX Pierre VANDERNOOT, kamervoorzitter, Luc DETROUX en Wanda VOGEL,
et Wanda VOGEL, conseillers d'Etat, Sébastien VAN DROOGHENBROECK staatsraden, Sébastien VAN DROOGHENBROECK, assessor, en Bernadette
assesseur, et Bernadette VIGNERON, greffier. VIGNERON, griffier.
Le rapport a été présenté par Pauline LAGASSE, auditeur adjoint . Het verslag is uitgebracht door Pauline LAGASSE, adjunct-auditeur.
La concordance entre la version française et la version néerlandaise a De overeenstemming tussen de Franse en de Nederlandse tekst van het
été vérifiée sous le contrôle de Pierre VANDERNOOT . advies is nagezien onder toezicht van Pierre VANDERNOOT.
L'avis, dont le texte suit, a été donné le 27 février 2017 . Het advies, waarvan de tekst hierna volgt, is gegeven op 27 februari 2017 .
Comme la demande d'avis est introduite sur la base de l'article 84, § 1er, alinéa 1er, 2° , des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, la section de législation limite son examen au fondement juridique du projet, à la compétence de l'auteur de l'acte ainsi qu'à l'accomplissement des formalités préalables, conformément à l'article 84, § 3, des lois coordonnées précitées. Sur ces trois points, le projet appelle les observations suivantes. Observation générale Dans la lettre demande d'avis, l'auteur du projet s'exprime comme suit : Aangezien de adviesaanvraag ingediend is op basis van artikel 84, § 1, eerste lid, 2°, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, beperkt de afdeling Wetgeving overeenkomstig artikel 84, § 3, van de voornoemde gecoördineerde wetten haar onderzoek tot de rechtsgrond van het ontwerp, de bevoegdheid van de steller van de handeling en de te vervullen voorafgaande vormvereisten. Wat die drie punten betreft, geeft het ontwerp aanleiding tot de volgende opmerkingen. Algemene opmerking In de brief met de adviesaanvraag schrijft de steller van het ontwerp het volgende:
« Aangezien verschillende centrale autoriteiten, opgericht bij de wet "Aangezien verschillende centrale autoriteiten, opgericht bij de wet
van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie, bevoegd zijn voor de van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie, bevoegd zijn voor de
regeling van de toegang tot de gegevens waarover zij in verband met regeling van de toegang tot de gegevens waarover zij in verband met
adoptie beschikken, beoogde het koninklijk besluit aanvankelijk de adoptie beschikken, beoogde het koninklijk besluit aanvankelijk de
harmonisatie mogelijk te maken van de handelwijzen, vooral tussen het harmonisatie mogelijk te maken van de handelwijzen, vooral tussen het
federale niveau en de gemeenschappen, zulks met het oog op coherentie. federale niveau en de gemeenschappen, zulks met het oog op coherentie.
Thans hebben de `Autorité Centrale Communautaire' (Franstalige Thans hebben de `Autorité Centrale Communautaire' (Franstalige
centrale autoriteit) en de Vlaamse Centrale Autoriteit, die in de centrale autoriteit) en de Vlaamse Centrale Autoriteit, die in de
praktijk reeds het achterhalen van de herkomst (bevoegdheid die valt praktijk reeds het achterhalen van de herkomst (bevoegdheid die valt
onder de begeleiding na de adoptie) beheren, beslist om de onder de begeleiding na de adoptie) beheren, beslist om de
aangelegenheid wat hun bevoegdheidsonderdeel betreft, te weten de aangelegenheid wat hun bevoegdheidsonderdeel betreft, te weten de
toegang tot hun dossiers, te regelen. toegang tot hun dossiers, te regelen.
Het is vanuit die veronderstelling dat het toepassingsgebied beperkt Het is vanuit die veronderstelling dat het toepassingsgebied beperkt
werd tot de dossiers die door de federale overheid worden bewaard werd tot de dossiers die door de federale overheid worden bewaard.
Mag ik vriendelijk uitnodigen om bijzondere aandacht te willen Mag ik vriendelijk uitnodigen om bijzondere aandacht te willen
schenken aan dit vraagstuk?" schenken aan dit vraagstuk?"
L'article 368-6 du Code civil, qui constitue le fondement juridique de Artikel 368-6 van het Burgerlijk Wetboek, dat de rechtsgrond vormt van
l'arrêté en projet, dispose : het ontworpen besluit, luidt als volgt:
« Les autorités compétentes veillent à conserver les informations "De bevoegde autoriteiten zorgen voor de bewaring van de gegevens
qu'elles détiennent sur les origines de l'adopté, notamment celles waarover zij beschikken in verband met de herkomst van de
relatives à l'identité de sa mère et de son père, ainsi que les geadopteerde, in het bijzonder deze betreffende de identiteit van zijn
données, nécessaires au suivi de sa situation de santé, sur le passé médical de l'adopté et de sa famille, en vue de la réalisation de l'adoption et aux fins de permettre ultérieurement à l'adopté, s'il le désire, de découvrir ses origines. Elles assurent l'accès de adopté ou de son représentant à ces informations, avec les conseils appropriés, dans la mesure permise par la loi belge. La collecte, la conservation et l'accès à ces informations sont réglés par un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres ». moeder en vader, en ook van de gegevens die nodig zijn voor het volgen van zijn gezondheidstoestand, over het medisch verleden van de geadopteerde en van zijn familie, met het oog op de totstandkoming van de adoptie en teneinde het de geadopteerde, indien hij dit wenst, later mogelijk te maken zijn herkomst te achterhalen. Zij waarborgen aan de geadopteerde of aan zijn vertegenwoordiger de toegang tot die gegevens in de mate toegestaan door de Belgische wet, waarbij passende begeleiding wordt verstrekt. Het verzamelen, bewaren en de toegang tot deze gegevens worden geregeld bij een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad."
Conformément aux articles 2 à 6 des lois `sur le Conseil d'Etat', Overeenkomstig de artikelen 2 tot 6 van de wetten op de Raad van
coordonnées le 12 janvier 1973, la section de législation n'est State, gecoördineerd op 12 januari 1973, is de afdeling Wetgeving
compétente qu'à l'égard de textes légaux ou réglementaires à l'état, selon le cas, d'avant-projet, de projet ou de proposition et ne peut, par conséquent, donner des avis sur des textes légaux ou réglementaires en vigueur. Par conséquent, lorsque la section de législation est saisie, comme en l'espèce, d'un projet d'arrêté d'exécution d'une disposition légale en vigueur, elle ne se prononce en principe pas sur la conformité de cette disposition légale aux normes qui lui sont hiérarchiquement supérieures, parmi lesquelles figurent les règles répartitrices de compétence. Lorsque ce texte légal est susceptible de plusieurs interprétations, la section de législation peut néanmoins indiquer laquelle de ces interprétations, en raison de sa conformité aux normes supérieures, lui paraît devoir être retenue par l'auteur du projet d'arrêté soumis à son avis. En l'occurrence toutefois, le Conseil d'Etat estime nécessaire d'indiquer que, lorsque l'article 368-6, alinéa 1er, du Code civil mentionne « les autorités compétentes » qui doivent veiller à conserver les informations qu'elles détiennent sur les origines de l'adopté, il vise non seulement l'« autorité centrale fédérale », telle que définie à l'article 360-1, 2°, du Code civil, mais également enkel bevoegd voor wet- of verordeningsteksten die zich, naar gelang van het geval, in het stadium van een voorontwerp, een ontwerp of een voorstel bevinden, en kan ze bijgevolg geen advies formuleren over wet- of verordeningsteksten die reeds van kracht zijn. Wanneer de afdeling Wetgeving, zoals in casu, om advies wordt verzocht over een ontwerp van besluit tot uitvoering van een wetsbepaling die van kracht is, spreekt zij zich bijgevolg in principe niet uit over de overeenstemming van die wetsbepaling met bepalingen van hogere regelingen, waaronder ook de regels inzake de bevoegdheidsverdeling. Wanneer deze wettekst voor verschillende interpretaties vatbaar is, kan de afdeling Wetgeving evenwel aangeven welke van die interpretaties, wegens de overeenstemming ervan met de hogere rechtsnormen, volgens haar in aanmerking genomen moet worden door de steller van het ontwerp dat om advies is voorgelegd. In casu is de Raad van State evenwel van oordeel dat erop gewezen moet worden dat, wanneer er in artikel 368-6, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek sprake is van de "bevoegde autoriteiten" die moeten zorgen voor de bewaring van de gegevens waarover zij beschikken in verband met de herkomst van de geadopteerde, daarmee niet alleen verwezen wordt naar de "federale centrale autoriteit", zoals gedefinieerd in artikel 360-1, 2°, van het Burgerlijk Wetboek, maar eveneens naar de centrale autoriteiten van de gemeenschappen die
les autorités centrales communautaires, qui sont définies au 3° du gedefinieerd worden in de bepaling onder 3° van datzelfde artikel.
même article. Si l'intention du législateur avait été de ne viser à Indien het de bedoeling van de wetgever geweest was om in artikel
l'article 368-6 du Code civil que l'« autorité centrale fédérale » et non les autorités centrales communautaires, il aurait écrit « L'autorité centrale fédérale » et non « Les autorités compétentes » puisque l'article 360-1, 2°, ne prévoit pas une pluralité d'autorités centrales fédérales. Par conséquent, les mots « ces informations », qui figurent tant à l'alinéa 2 qu'à l'alinéa 3 de l'article 368-6 du Code civil, renvoient sans hésitation possible tant aux informations collectées et détenues par l'autorité centrale fédérale qu'aux informations collectées et détenues par les autorités centrales communautaires. Par ailleurs, l'article 368-6, alinéa 3, charge le Roi de régler la collecte, la conservation et l'accès aux informations relatives aux origines de l'adopté détenues par les « autorités compétentes ». Cette 368-6 van het Burgerlijk Wetboek alleen te verwijzen naar de "federale centrale autoriteit" en niet naar de centrale autoriteiten van de gemeenschappen, zou hij "De federale centrale autoriteit" geschreven hebben en niet "De bevoegde autoriteiten", aangezien in artikel 360-1, 2°, geen sprake is van meerdere federale centrale autoriteiten. Bijgevolg verwijzen de woorden "die (deze) gegevens" in zowel het tweede, als het derde lid van artikel 368-6 van het Burgerlijk Wetboek, zonder enige mogelijke twijfel naar zowel de gegevens die verzameld en bewaard worden door de federale centrale autoriteit, als naar de gegevens die verzameld en bewaard worden door de centrale autoriteiten van de gemeenschappen. Bij artikel 368-6, derde lid, wordt de Koning overigens belast met de regeling inzake het verzamelen, het bewaren en de toegang tot de gegevens in verband met de herkomst van de geadopteerde, waarover de
disposition n'est pas rédigée comme laissant au Roi une simple faculté "bevoegde autoriteiten" beschikken. Deze bepaling is niet aldus
de faire ou non usage de cette habilitation. gesteld dat ze de Koning louter de mogelijkheid biedt om al dan niet
gebruik te maken van deze machtiging.
Cette disposition du Code civil doit certes être lue en tenant compte Die bepaling van het Burgerlijk Wetboek moet weliswaar gelezen worden
de l'accord de coopération du 12 décembre 2005 entre l'Etat fédéral, rekening houdend met het samenwerkingsakkoord van 12 december 2005
la Communauté flamande, la Communauté française, la Communauté tussen de Federale Staat, de Vlaamse Gemeenschap, de Franse
germanophone et la Commission communautaire commune `relatif à la mise Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap en de Gemeenschappelijke
en oeuvre de la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption', auquel les Gemeenschapscommissie `inzake de tenuitvoerlegging van de wet van 24
législateurs respectivement compétents ont donné assentiment, et qui règle notamment la collecte et certains aspects de la conservation d'informations, parmi lesquelles peuvent figurer des informations relatives aux origines de l'adopté. En revanche, cet accord de coopération ne règle pas la durée de la conservation de ces informations, ni l'accès de l'adopté à ces informations. Il en résulte que, dans l'état actuel de la législation, le Roi ne peut, comme le prévoit l'article 1er, § 2, du projet, limiter le champ april 2003 tot hervorming van de adoptie', waarmee de respectievelijk bevoegde wetgevers hebben ingestemd en dat onder andere voorziet in een regeling inzake het verzamelen en inzake een aantal aspecten van de bewaring van gegevens, waaronder ook gegevens in verband met de herkomst van de geadopteerde kunnen vallen. In dat samenwerkingsakkoord wordt evenwel niet bepaald hoelang die gegevens bewaard moeten worden, noch op welke wijze de geadopteerde toegang kan verkrijgen tot die gegevens. Daaruit vloeit voort dat bij de huidige stand van de wetgeving, de Koning, in tegenstelling tot hetgeen bepaald wordt in artikel 1, § 2, van het ontwerp, het toepassingsgebied van het ontwerp niet mag
d'application de celui-ci aux seules informations relatives aux origines de l'adopté qui figurent dans les « dossiers d'adoption qui sont établis sans intervention des communautés » (1). Observations particulières Préambule 1. A l'alinéa 1er, il convient de ne citer que les dispositions du Code civil qui servent de fondement juridique au projet (2). Seule la disposition prévoyant une habilitation en faveur du Roi qui est mise en oeuvre par l'arrêté en projet sera dès lors mentionnée au préambule. La référence à l'article 368-7 du Code civil sera omise. 2. Le préambule doit être complété par la mention de l'analyse d'impact de la réglementation, réalisée le 1er décembre 2016. Dispositif Article 1er Le paragraphe 1er doit être omis dès lors qu'il ne fait que reproduire une obligation déjà prévue par l'article 368-6, alinéa 1er, du Code civil. En effet, des dispositions qui ne font que rappeler une norme supérieure, en la reproduisant ou en la paraphrasant, n'ont en principe pas leur place dans des règles d'exécution, notamment parce que la nature juridique des dispositions reproduites pourrait en devenir incertaine et que cela donne erronément à penser que l'autorité qui reproduit les règles peut les modifier. beperken tot alleen de gegevens in verband met de herkomst van de geadopteerde die vervat zijn in de "adoptiedossiers die tot stand zijn gekomen zonder tussenkomst van de gemeenschappen" (1). Bijzondere opmerkingen Aanhef 1. In het eerste lid dient alleen verwezen te worden naar de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek die het ontwerp tot rechtsgrond strekken (2). In de aanhef behoort derhalve enkel melding te worden gemaakt van de bepaling die voorziet in een machtiging voor de Koning waaraan bij het ontworpen besluit uitvoering wordt gegeven. De verwijzing naar artikel 368-7 van het Burgerlijk Wetboek behoort te vervallen. 2. De aanhef dient te worden aangevuld met de vermelding van de impactanalyse, die op 1 december 2016 verricht is. Dispositief Artikel 1 Paragraaf 1 dient te vervallen, aangezien daarin alleen een verplichting overgenomen wordt waarin artikel 368-6, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek reeds voorziet. Immers, bepalingen die enkel een hogere rechtsnorm in herinnering brengen door die over te nemen of te parafraseren, horen in beginsel niet thuis in een uitvoeringsregeling, onder meer omdat daardoor onduidelijkheid dreigt te ontstaan omtrent de juridische aard van de overgenomen bepalingen en daardoor verkeerdelijk de indruk kan worden gewekt dat de overgenomen regels kunnen worden gewijzigd door de overheid die de regels overneemt.
Article 2 Artikel 2
1. L'article 2, § 1er, du projet prévoit l'accès aux informations 1. Artikel 2, § 1, van het ontwerp bepaalt dat de afstammelingen van
relatives aux origines de l'adopté pour les descendants de ce dernier en cas de décès de l'adopté. Cette hypothèse n'est cependant pas envisagée par l'article 368-6 du Code civil. Il n'appartient pas à un arrêté royal d'étendre le champ d'application d'une disposition législative. Par conséquent, il convient soit d'adapter l'article 368-6 du Code civil préalablement à l'adoption du présent projet, soit de revoir ledit projet. 2. Il ressort de l'article 368-6, alinéa 2, du Code civil que les autorités compétentes « assurent l'accès de l'adopté ou de son représentant [aux] informations [mentionnées à l'alinéa 1er], avec les conseils appropriés, dans la mesure permise par la loi belge ». Conformément au droit commun en matière de capacité d'exercice, auquel ce texte ne déroge pas, un adopté mineur ne peut agir que s'il est représenté. de geadopteerde toegang kunnen krijgen tot de gegevens in verband met zijn herkomst, indien de geadopteerde overleden is. Dat geval komt evenwel niet aan bod in artikel 368-6 van het Burgerlijk Wetboek. Bij een koninklijk besluit mag het toepassingsgebied van een wetsbepaling niet verruimd worden. Bijgevolg behoort ofwel artikel 368-6 van het Burgerlijk Wetboek aangepast te worden nog voor dit ontwerp vastgesteld wordt, ofwel moet dit ontwerp zelf aangepast worden. 2. Uit artikel 368-6, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek, vloeit voort dat de bevoegde autoriteiten "aan de geadopteerde of aan zijn vertegenwoordiger de toegang [waarborgen] tot de gegevens [waarvan sprake is in het eerste lid] in de mate toegestaan door de Belgische wet, waarbij passende begeleiding wordt verstrekt." Overeenkomstig het gemeen recht inzake handelingsbekwaamheid, waarvan deze tekst niet afwijkt, kan een minderjarige geadopteerde alleen handelingen stellen als hij vertegenwoordigd wordt.
Les paragraphes 2 et 3 vont au-delà de cette possibilité dès lors In de paragrafen 2 en 3 wordt verder gegaan dan die mogelijkheid,
qu'ils envisagent d'abord une éventuelle co-signature de l'adopté aangezien daarin eerst voorzien wordt in een eventuele
mineur ayant atteint l'âge de douze ans pour l'introduction de la medeondertekening door de minderjarige geadopteerde die de leeftijd
demande d'accès aux informations relatives à son origine, et même van twaalf jaar heeft bereikt voor het indienen van het verzoek om de
gegevens in verband met zijn herkomst te kunnen raadplegen en
vervolgens zelfs in een mogelijkheid voor de minderjarige om alleen te
ensuite une possibilité pour le mineur d'agir seul en cas de désaccord handelen in geval van niet-akkoord zijdens de wettelijke
des représentants légaux. vertegenwoordigers.
Ces paragraphes 2 et 3 seront omis. Die paragrafen 2 en 3 dienen te vervallen.
Article 4 Artikel 4
Le rapport au Roi évoque l'existence d'une sanction assortissant le In het verslag aan de Koning wordt gesteld dat voorzien wordt in een
non respect de l'obligation évoquée au paragraphe 4. Or, le texte même sanctie wegens de niet-naleving van de verplichting waarvan sprake is
de cette disposition ne met en place concrètement aucune sanction. in paragraaf 4. In de tekst zelf van deze bepaling wordt evenwel in
geen enkele concrete sanctie voorzien.
Si l'auteur du projet souhaite, afin de garantir l'effectivité de la Als de steller van het ontwerp, met het oog op de naleving van die
disposition, prévoir une sanction autre que celle résultant du droit bepaling, wenst te voorzien in een andere sanctie dan die welke
commun de la responsabilité civile, il devrait prendre une initiative voortvloeit uit het gemeen recht inzake burgerlijke aansprakelijkheid,
législative en ce sens. zou hij een wetgevend initiatief in die zin moeten nemen.
Le président, De voorzitter,
J. BAERT. J. BAERT.
Le président, De voorzitter,
P. VANDERNOOT. P. VANDERNOOT.
Le greffier, De griffier,
A. TRUYENS. A. TRUYENS.
Le greffier, De griffier,
B. VIGNERON. B. VIGNERON.
_______ _______
Notes Nota's
(*) Cette prorogation résulte de l'article 84, § 1er, alinéa 1er, 2°, (*) Deze verlenging vloeit voort uit artikel 84, § 1, eerste lid, 2°
des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, qui van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973,
dispose que le délai de trente jours est prorogé à quarante-cinq jours waarin wordt bepaald dat de termijn van dertig dagen verlengd wordt
dans le cas où l'avis est donné par les chambres réunies en tot vijfenveertig dagen in het geval waarin het advies gegeven wordt
application de l'article 85bis. door de verenigde kamers met toepassing van artikel 85bis.
(**) Par courriel du 19 janvier 2017. (**) Bij e-mail van 19 januari 2017.
(1) Il est à noter que, contrairement à ce que semble indiquer (1) Er dient te worden opgemerkt dat, anders dan hetgeen de steller
l'auteur du projet dans la question posée dans la demande d'avis, la van het ontwerp lijkt te beweren in de vraag die in de adviesaanvraag
communication des informations relatives à l'origine de l'adopté détenues par les autorités centrales communautaires n'est pas entièrement réglée par les communautés elles-mêmes. L'article 49/2 du décret de la Communauté française du 31 mars 2004 `relatif à l'adoption' dispose en effet : « L'A.C.C. et les organismes d'adoption permettent la consultation des dossiers en leur possession par toute personne adoptée pu par son représentant, dans la mesure permise par les articles 368-6 et 368-7 du Code civil et par la loi belge ». gesteld wordt, de mededeling van de gegevens in verband met de herkomst van de geadopteerde die bewaard worden door de centrale autoriteiten van de gemeenschappen, niet volledig geregeld worden door de gemeenschappen zelf. In artikel 49/2 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 31 maart 2004 `betreffende de adoptie', wordt immers het volgende bepaald: "De C.A.G. en de adoptie-instellingen laten de raadpleging van dossiers die zij bezitten door elke geadopteerde persoon of door diens vertegenwoordiger toe, in de mate toegestaan door de artikelen 368-6 en 368-7 van het Burgerlijk Wetboek en bij de Belgische wet." In artikel 30, § 2, van het decreet van de Duitstalige Gemeenschap van
Quant au décret de la Communauté germanophone du 21 décembre 2005 21 december 2005 `betreffende de adoptie' zijnerzijds, wordt in de
`relatif à l'adoption', son article 30, § 2, renvoie également aux volgende bewoordingen eveneens naar de bepalingen van het Burgerlijk
dispositions du Code civil dans les termes suivants : « L'autorité Wetboek verwezen: "In het kader van de wettelijke voorschriften en met
centrale garantit à l'adopté ou à son représentant l'accès aux de toepassing van artikel 368-6 van het Burgerlijk Wetboek zorgt de
informations visées au § 1er, dans le cadre des prescriptions légales centrale autoriteit ervoor dat de geadopteerde of zijn
et en application de l'article 368-6 du Code civil ». vertegenwoordiger toegang heeft tot de in § 1 bedoelde inlichtingen."
Seule la Communauté flamande règle la matière sans se référer aux Alleen de Vlaamse Gemeenschap regelt deze aangelegenheid zonder te
dispositions du Code civil (article 25 du décret de la Communaute verwijzen naar de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek (artikel 25
flamande du 20 janvier 2012 `réglant l'adoption internationale van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 20 januari 2012
d'enfants').. `houdende regeling van de interlandelijke adoptie van kinderen').
(2) Principes de technique législative - Guide de rédaction des textes (2) Beginselen van de wetgevingstechniek - Handleiding voor het
législatifs et réglementaires, www.raadvst-consetat.be, onglet « opstellen van wetgevende en reglemantaire teksten,
technique législative », recommandations nos 22 à 25. www.raadvst-consetat.be, tab Wetgevingstechniek, aanbevelingen 22 tot 25.
23 APRIL 2017. - Arrêté royal relatif à la collecte, la conservation 23 APRIL 2017. - Koninklijk besluit betreffende de verzameling en de
et l'accès aux informations relatives aux origines de l'adopté bewaring van en de toegang tot de gegevens in verband met de herkomst
PHILIPPE, Roi des Belges, van de geadopteerde
A tous, présents et à venir, Salut. FILIP, Koning der Belgen,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Gelet op artikel 368-6 van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij de
Vu l'article 368-6 du Code civil, inséré par la loi du 24 avril 2003 wet van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie;
réformant l'adoption;
Vu l'analyse d'impact de la réglementation réalisée le 1er décembre 2016; Gelet op de regelimpactanalyse uitgevoerd op 1 december 2016;
Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, donné le 28 novembre 2016; Gelet op het advies van de inspecteur van Financiën, gegeven op 28 november 2016;
Vu l'accord du Ministre du Budget, donné le 12 décembre 2016; Gelet op de akkoordbevinding van de Minister van Begroting, gegeven op 12 december 2016;
Vu l'avis 60.713/2/VR du Conseil d'Etat, donné le 27 février 2017, en Gelet op het advies 60.713/2/VR van de Raad van State, gegeven op 27
application de l'article 84, § 1er, alinéa 1er, 2°, des lois sur le februari 2017, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 2°, van
Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973; de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973;
Sur la proposition de Notre Ministre de la Justice et de l'avis de Nos Op de voordracht van Onze Minister van Justitie en op het advies van
Ministres qui en ont délibéré en Conseil, Onze in Raad vergaderde Ministers,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.§ 1er. Le présent arrêté royal règle la collecte, la

Artikel 1.§ 1. Dit koninklijk besluit regelt de verzameling en de
conservation et l'accès aux informations relatives aux origines de bewaring van en de toegang tot de gegevens in verband met de herkomst
l'adopté. van de geadopteerde.
§ 2. Lesdites informations seront conservées pour un délai minimum de § 2. Voornoemde gegevens worden bewaard voor een minimale termijn van
cent ans. honderd jaar.

Art. 2.§ 1er. L'accès aux informations relatives aux origines est

Art. 2.§ 1. De toegang tot de gegevens in verband met de herkomst is
réservé à l'adopté ou à son/ses représentant (s) légal/légaux. voorbehouden aan de geadopteerde of aan zijn wettelijke
§ 2. Lorsque l'adopté est âgé de moins de dix-huit ans, l'autorité compétente veille à ce qu'un accompagnement professionnel soit obligatoirement donné à l'adopté. § 3. Si l'adopté est âgé de plus de dix-huit ans, un accompagnement professionnel lui est proposé.

Art. 3.Les informations communiquées concernent directement l'adopté.

Art. 4.§ 1er. Toute consultation d'informations portant sur l'adopté, détenues par l'autorité centrale, doit faire l'objet d'une demande écrite, signée et datée, adressée à l'autorité compétente.

 vertegenwoordiger(s). § 2. Indien de geadopteerde minder dan achttien jaar oud is, zorgt de bevoegde autoriteit ervoor dat de geadopteerde verplicht professionele begeleiding krijgt. § 3. Indien de geadopteerde meer dan achttien jaar oud is, wordt hem een professionele begeleiding voorgesteld.

Art. 3.De meegedeelde gegevens hebben rechtstreeks betrekking op de geadopteerde.

Art. 4.§ 1. Voor elke raadpleging van gegevens waarover de centrale autoriteit beschikt in verband met de geadopteerde moet een schriftelijk en ondertekend en gedagtekend verzoek worden gericht aan de bevoegde autoriteit. § 2. De centrale autoriteit behandelt voornoemd verzoek binnen een
§ 2. L'autorité centrale traite ladite demande dans un délai de 45 termijn van 45 dagen te rekenen vanaf de ontvangst ervan.
jours à dater de sa réception.
§ 3. L'adopté, le cas échéant, accompagné de son ou de ses § 3. De geadopteerde wordt in voorkomend geval samen met zijn
représentant(s) légal/légaux, est/sont convoqué(s) et leur identité wettelijke vertegenwoordiger(s) opgeroepen en hun identiteit wordt
est vérifiée. nagegaan.
§ 4. A l'exception des autorités administratives et judiciaires § 4. Met uitzondering van de wettelijk bevoegde administratieve en
légalement compétentes, toute personne ayant agi comme intermédiaire gerechtelijke autoriteiten moet iedere persoon die als tussenpersoon
en matière d'adoption et étant en possession d'informations relatives inzake adoptie heeft gehandeld en in het bezit is van gegevens in
aux origines d'un tiers adopté, ne devant pas être remises à l'une des verband met de herkomst van een derde geadopteerde die niet moeten
Autorités Centrales Communautaires est tenue de les communiquer à worden bezorgd aan een van de centrale autoriteiten van de
l'Autorité Centrale Fédérale. gemeenschappen, die gegevens meedelen aan de federale centrale

Art. 5.Notre Ministre de la Justice est chargé de l'exécution du

 autoriteit.

Art. 5.Onze minister van Justitie is belast met de uitvoering van dit
présent arrêté. besluit.
Donné à Bruxelles, le 23 avril 2017. Gegeven te Brussel, 23 april 2017.
PHILIPPE FILIP
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre de la Justice, De Minister van Justitie,
K. GEENS K. GEENS
^