Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 19/04/2010
← Retour vers "Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail du 2 juin 2009, conclue au sein de la Sous-commission paritaire de l'industrie de la chaussure, des bottiers et des chausseurs, relative aux conditions de travail des ouvriers et ouvrières "
Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail du 2 juin 2009, conclue au sein de la Sous-commission paritaire de l'industrie de la chaussure, des bottiers et des chausseurs, relative aux conditions de travail des ouvriers et ouvrières Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 2 juni 2009, gesloten in het Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de maatwerkers, betreffende de arbeidsvoorwaarden van de werklieden en werksters
SERVICE PUBLIC FEDERAL EMPLOI, TRAVAIL ET CONCERTATION SOCIALE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG
19 AVRIL 2010. - Arrêté royal rendant obligatoire la convention 19 APRIL 2010. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt
collective de travail du 2 juin 2009, conclue au sein de la verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 2 juni 2009, gesloten
Sous-commission paritaire de l'industrie de la chaussure, des bottiers in het Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie, de laarzenmakers
et des chausseurs, relative aux conditions de travail des ouvriers et en de maatwerkers, betreffende de arbeidsvoorwaarden van de werklieden
ouvrières (1) en werksters (1)
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve
travail et les commissions paritaires, notamment l'article 28; arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel
Vu la demande de la Sous-commission paritaire de l'industrie de la 28; Gelet op het verzoek van het Paritair Subcomité voor de
chaussure, des bottiers et des chausseurs; schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de maatwerkers;
Sur la proposition de la Ministre de l'Emploi, Op de voordracht van de Minister van Werk,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.Est rendue obligatoire la convention collective de

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage

travail du 2 juin 2009, reprise en annexe, conclue au sein de la overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 2 juni 2009, gesloten
Sous-commission paritaire de l'industrie de la chaussure, des bottiers in het Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie, de laarzenmakers
et des chausseurs, relative aux conditions de travail des ouvriers et en de maatwerkers, betreffende de arbeidsvoorwaarden van de werklieden
ouvrières. en werksters.

Art. 2.Le Ministre qui a l'Emploi dans ses attributions est chargé de

Art. 2.De Minister bevoegd voor Werk is belast met de uitvoering van

l'exécution du présent arrêté. dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 19 avril 2010. Gegeven te Brussel, 19 april 2010.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
La Vice-Première Ministre et Ministre de l'Emploi et de l'Egalité des De Vice-Eerste Minister en Minister van Werk en Gelijke Kansen, belast
chances, chargée de la Politique de migration et d'asile, met het Migratie- en asielbeleid,
Mme J. MILQUET Mevr. J. MILQUET
_______ _______
Note Nota
(1) Référence au Moniteur belge : (1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad :
Loi du 5 décembre 1968, Moniteur belge du 15 janvier 1969. Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969.
Annexe Bijlage
Sous-commission paritaire de l'industrie de la chaussure, des bottiers Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de
et des chausseurs maatwerkers
Convention collective de travail du 2 juin 2009 Collectieve arbeidsovereenkomst van 2 juni 2009
Conditions de travail des ouvriers et ouvrières Arbeidsvoorwaarden van de werklieden en werksters
(Convention enregistrée le 14 septembre 2009 sous le numéro (Overeenkomst geregistreerd op 14 september 2009 onder het nummer
94211/CO/128.02) 94211/CO/128.02)
CHAPITRE Ier. - Champ d'application HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied

Article 1er.La présente convention collective de travail s'applique

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op

aux ouvriers, ouvrières et aux travailleurs et travailleuses à de werklieden, werksters en op de huisarbeiders en -arbeidsters,
domicile, ci-après dénommés "ouvriers", et aux employeurs des hierna genoemd "werklieden" en op de werkgevers van de ondernemingen
entreprises ressortissant à la Sous-commission paritaire de die ressorteren onder het Paritair Subcomité voor de
l'industrie de la chaussure, des bottiers et des chausseurs, ce pour schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de maatwerkers, te weten voor
les secteurs d'activité suivants, y compris la préparation et/ou le de volgende bedrijfssectoren, met inbegrip van de voorbereiding en/of
finissage : de afwerking :
a) la fabrication de chaussures et pantoufles et de leurs parties en a) de vervaardiging van schoenen en pantoffels en de gedeelten in
cuir; les bottiers et les chausseurs; les articles de remplacement leder ervan; de laarzenmakers en de maatwerkmakers; de
sont assimilés aux articles en cuir pour autant qu'une connaissance vervangingsartikelen worden gelijkgesteld met lederartikelen voor
professionnelle similaire soit requise; la réparation de chaussures; zover een gelijkaardige beroepskennis is vereist; het herstellen van
b) les entreprises qui, en ordre principal, s'occupent du commerce en schoenen; b) de ondernemingen die zich hoofdzakelijk inlaten met de groot- of
gros ou en détail des objets repris sous a). kleinhandel van de onder a) vermelde voorwerpen.
Lorsque les dispositions de la présente convention collective de Wanneer de bepalingen van deze collectieve arbeidsovereenkomst slechts
travail ne s'appliquent qu'aux "travailleurs à domicile réguliers", il van toepassing zijn op de "regelmatige huisarbeiders" zal hiervan
en sera chaque fois fait mention. telkens melding worden gemaakt.
Par "travailleur à domicile régulier" on entend : le travailleur à Onder "regelmatige huisarbeider" wordt verstaan : de huisarbeider die,
domicile qui, pendant la période d'application concernée, a gagné un tijdens de betrokken toepassingsperiode, een loon verdiende dat
salaire s'élevant au moins à 90 p.c. du salaire de référence d'un tenminste gelijk is aan 90 pct. van het referteloon van een
ouvrier d'usine occupé dans la même classe de fonctions que l'intéressé. Dans le salaire n'est pas comprise l'indemnité pour l'emploi de machine ou matériel propres, ni l'indemnité pour fourniture d'accessoires. Le salaire de référence, visé à l'alinéa précédent, s'établit en multipliant le salaire horaire minimum conventionnel par le nombre d'heures déterminé ci-après, éventuellement diminué du nombre d'heures perdues par suite de maladie, accouchement, service militaire, congés payés, accident de l'intéressé, ainsi que de ses jours de chômage contrôlés pour la période considérée. fabrieksarbeider die is tewerkgesteld in dezelfde klasse van functies als de belanghebbende. In het loon is noch de vergoeding voor het gebruik van eigen machine of materiaal, noch de vergoeding voor de levering van bijhorigheden begrepen. Het in vorig lid bedoelde referteloon wordt vastgesteld door het conventioneel minimumuurloon te vermenigvuldigen met het hierna vastgestelde aantal uren, eventueel verminderd met het aantal uren verloren wegens ziekte, bevalling, militaire dienst, betaalde vakantie, ongeval van de belanghebbende, evenals met zijn gecontroleerde werkloosheidsdagen voor de in aanmerking genomen periode.
CHAPITRE II. - Classification des fonctions HOOFDSTUK II. - Classificatie van de functies

Art. 2.La classification des fonctions est fixée comme suit :

Art. 2.De classificatie van de functies wordt als volgt vastgesteld :

Première classe de fonctions : Eerste klasse van functies :
Montage complet machine; Volledig oppinnen machine;
Coupe avec connaissance professionnelle complète; Snijden met volledige vakkennis;
Brochage complet avec connaissance professionnelle complète de la coupe; Tigen kappen met volledige vakkennis van het snijden;
Couture première Goodyear; Binnenzolen naaien Goodyear;
Tirage à la machine. Optrekken met machine.
Deuxième classe de fonctions : Tweede klasse van functies :
Montage Kneipp; Oppinnen Kneipp;
Brochage sur forme; Brocheren op leest;
Brochage complet de semelles; Volledig kappen zolen;
Montage incomplet machine; Onvolledig oppinnen machine;
Montage main; Oppinnen hand;
Tirage à la main; Optrekken hand;
Cramponnage trépointes; Randen krammen;
Coupe ordinaire en peausserie; Gewoon snijden in leder;
Brochage incomplet de tiges; Onvolledig tigen kappen;
Couture de part en part; Doornaaien;
Couture machine petits-points; Naaien met steekmachine;
Distribution de tiges et fournitures, semelles, premières, Werkuitzetten van tigen en benodigdheden, zolen, binnenzolen,
contreforts, en un mot : organisation du travail; contreforts, kortom : organisatie van het werk;
Verrage de talons gros grains; Lederen talons grof glaspapieren;
Pose talons main; Talons insteken met de hand;
Fraisage; Frezen;
Graduer à la machine; Gradueren met machine;
Rabattre machine; Effen kloppen met machine;
Travail de cordonnerie à la main à condition que le travail effectué Schoenmaken met de hand, voor zover de uitgevoerde arbeid de vakkennis
exige la connaissance professionnelle de la cordonnerie, par exemple, van het schoenmaken vergt, bij voorbeeld tigen rechtzetten na
rectifier les tiges après tirage en long, poser les talons par paire. optrekken, de talons per paar opzetten.
Troisième classe de fonctions : Derde klasse van functies :
Montage emboîtage machine automatique; Oppinnen achterwerk automatische machine;
Rafraîchissage trépointes après couture première; Randen afzuiveren en naaien van binnenzolen;
Marquage du point; Prikkelen (steekopzetten);
Déformes lisses; Allamen;
Fraisage talons cuir; Lederen talons schrooien;
Verrage talons fin grain; Lederen talons fijn glaspapieren;
Poses premières; Binnenzolen opleggen;
Soudure machine; Plakwerk machine;
Gravure première Goodyear; Binnenzolen groeven Goodyear;
Pose talons machine; Verrage gorges au ruban; Coupe complète doublure; Brochage doublure; Brochage collets, flancs; Lissage semelles; Fraisage bon-bouts dames, machine automatique; Pose semelle; Gravure; Fraisage bon-bouts et première; Fraisage Kneipp; Cardage après montage. Magasinier à part entière avec connaissance des matériaux qui exerce également la tâche de chauffeur. Quatrième classe de fonctions : Talons opzetten machine; Kelen met band glaspapieren; Volledig voering snijden; Voering kappen; Halzen, flanken kappen; Likken zolen; Deklappen van damesschoenen frezen, automatische machine; Zolen opleggen; Groeven maken; Deklappen en binnenzolen frezen; Kneipp schrooien; Karderen na oppinnen. Volwaardig magazijnier met materiaalkennis die ook de taak van chauffeur uitoefent. Vierde klasse van functies :
La quatrième classe de fonctions comprend toutes les fonctions De vierde klasse van functies omvat al de functies vermeld in de
mentionnées dans les classes précédentes et exercées par les ouvriers vorige klassen en die worden uitgeoefend door de
débutants entre le troisième et le sixième mois qui suivent leur werklieden-beginnelingen tussen de derde en de zesde maand volgend op
embauchage dans l'entreprise. hun indienstneming in de onderneming.
Cinquième classe de fonctions : Vijfde klasse van functies :
La cinquième classe comprend toutes les fonctions des classes De vijfde klasse omvat al de functies van de vorige klassen en die
précédentes et exercées par les ouvriers débutants qui exercent pour worden uitgeoefend door de werklieden-beginnelingen die voor het eerst
la première fois une fonction dans l'industrie de la chaussure, des een functie uitoefenen in de schoeiselindustrie, de laarzenmakers en
bottiers et des chausseurs, pendant les deux premiers mois qui suivent de maatwerkers tijdens de eerste twee maanden, volgend op hun
leur embauchage dans l'entreprise. indienstneming in de onderneming.
Sixième classe de fonctions : Zesde klasse van functies :
Piquage complet tiges et empeignes; Volledig tigen stikken en voorvoeten opstikken;
Parage complet; Volledig schalmen;
Perforage complet; Volledig perforeren;
Rempliage complet; Volledig inplooien;
Piquage machine à poix; Stikken pekmachine;
Contrôle des chaussures; Schoenen nazien;
Montage Kneipp; Recouvrement au pistolet non automatique. Septième classe de fonctions : Piquage incomplet; Parage incomplet; Perforage incomplet; Rempliage incomplet; Rafraîchissage de tiges; Déforme; Bichonnage; Ponçage; Bordures tiges; Verrage semelles; Recouvrement de talons; Service machine à lacer, poser oeillets et crochets; Parage doublure; Verrage contreforts et bouts durs; Teinture lisses; Teinture semelles; Cardage; Placement contreforts et bouts durs; Mise en boîtes; Encollage première; Polissage au pistolet non automatique. Oppinnen Kneipp; Overtrekken met niet-automatisch pistool. Zevende klasse van functies : Onvolledig stikken; Onvolledig schalmen; Onvolledig perforeren; Onvolledig inplooien; Uitsnijden; Afreden; Opdoen; Ponceren; Tigen boorden; Zolen glaspapieren; Talons overtrekken; Bedienen van toebind-, ring- en haakmachine; Voering schalmen; Contreforts en toppen glaspapieren; Lijksels schilderen; Zolen pappen; Karderen; Contreforts en toppen insteken; In dozen steken; Binnenzolen inpakken; Polieren met niet-automatisch pistool.
Huitième classe de fonctions : Achtste klasse van functies :
La huitième classe de fonctions comprend les fonctions non mentionnées De achtste klasse van functies omvat de in de vorige klassen niet
dans les classes précédentes. vermelde functies.
Neuvième classe de fonctions : Negende klasse van functies :
La neuvième classe de fonctions comprend les fonctions visées aux classes 6 à 8 et exercées par les ouvriers débutants qui exercent pour la première fois une fonction dans l'industrie de la chaussure, des bottiers et des chausseurs, pendant les deux premiers mois qui suivent leur embauchage dans l'entreprise. Fonctions polyvalentes. Une fonction est considérée comme polyvalente quand elle comprend l'exécution consécutive de deux ou plusieurs fonctions simples, équivalentes ou non, et reprises dans la classification, à condition toutefois qu'elle soit exécutée avec une qualité et un rendement normaux et qu'elle revête un caractère de régularité, quelle que soit la durée de son exécution. Fonctions non mentionnées. De negende klasse van functies omvat de in klassen 6 tot 8 beoogde functies die worden uitgeoefend door de werklieden-beginnelingen, die voor het eerst een functie uitoefenen in de schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de maatwerkers, tijdens de eerste twee maanden volgend op hun indienstneming in de onderneming. Veelwaardige functies. Een functie wordt als veelwaardig beschouwd wanneer zij de opeenvolgende uitvoering van twee of meer enkelvoudige functies omvat die al dan niet gelijkwaardig zijn en in de classificatie voorkomen, op voorwaarde nochtans dat zij met een normale kwaliteit en rendement wordt uitgevoerd en dat het geval zich regelmatig voordoet, ongeacht de duur van de uitvoering ervan. Niet vermelde functies.
Les fonctions non mentionnées dans la présente classification sont De in deze classificatie niet opgenomen functies worden door de leden
rangées dans une des classes de fonctions reprises ci-devant, par les van het Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie, de
membres de la Sous-commission paritaire de l'industrie de la laarzenmakers en de maatwerkers gerangschikt in één van de
chaussure, des bottiers et des chausseurs. bovenvermelde klassen van functies.
Des fonctions qui n'existent plus peuvent, de la même façon, être Niet meer bestaande functies kunnen op dezelfde wijze worden
supprimées. afgeschreven.
Les ouvriers occupés dans la réparation de chaussures sont classés De werklieden, tewerkgesteld in de schoenherstellerij, worden
dans les classes de fonctions suivantes : ondergebracht in volgende klassen van functies :
A. Réparation de chaussure artisanale : A. Ambachtelijke schoenherstellerij :
- moins qualifiés : cinquième classe de fonctions; - minder geschoolden : vijfde klasse van functies;
- qualifiés : quatrième classe de fonctions. - geschoolden : vierde klasse van functies.
B. Réparation de chaussures rapide : B. Snelschoenherstellerij :
- moins qualifiés : quatrième classe de fonctions; - minder geschoolden : vierde klasse van functies;
- qualifiés : troisième classe de fonctions. - geschoolden : derde klasse van functies.
CHAPITRE III. - Salaires HOOFDSTUK III. - Lonen

Art. 3.Les salaires horaires minimums sont fixés comme suit au 1er

Art. 3.De minimumuurlonen worden vanaf 1 april 2009 als volgt

avril 2009 pour un régime de travail de 37 heures 20 minutes par vastgesteld in een arbeidstijdregeling van 37 uur 20 minuten per week
semaine : :
Classe de fonctions Classe de fonctions
Klasse van functies Klasse van functies
EUR EUR
1 1
11,4005 11,4005
2 2
11,1295 11,1295
3 3
10,9800 10,9800
4 4
10,7770 10,7770
5 5
10,5390 10,5390
6 6
10,4385 10,4385
7 7
10,3175 10,3175
8 8
10,1290 10,1290
9 9
9,9540 9,9540
Classe de fonctions Classe de fonctions
EUR EUR
Klasse van functies Klasse van functies
EUR EUR
- -
A. Réparation de chaussures artisanale : A. Réparation de chaussures artisanale :
A. Ambachtelijke schoenherstellerij : A. Ambachtelijke schoenherstellerij :
- moins qualifiés - moins qualifiés
10,5395 10,5395
- minder geschoolden - minder geschoolden
10,5395 10,5395
- qualifiés - qualifiés
10,7770 10,7770
- geschoolden - geschoolden
10,7770 10,7770
B. Réparation de chaussures rapide : B. Réparation de chaussures rapide :
B. Snelschoenherstellerij B. Snelschoenherstellerij
- moins qualifiés - moins qualifiés
10,7770 10,7770
- minder geschoolden - minder geschoolden
10,7770 10,7770
- qualifiés - qualifiés
10,9805 10,9805
- geschoolden - geschoolden
10,9805 10,9805

Art. 4.Après 6 mois de services ininterrompus dans la même

Art. 4.Na 6 maanden ononderbroken dienst in dezelfde onderneming,

entreprise, les ouvriers de la 3e et de la 8e classe de fonctions ontvangen de werklieden van de 3e en van de 8e klasse van functies
perçoivent le salaire respectivement pour la 2e et la 7e classe de respectievelijk het voor de 2e en de 7e klasse van functies
fonctions. vastgestelde loon.

Art. 5.Sans préjudice de tout système de rémunération plus favorable,

Art. 5.Onverminderd elke gunstiger loonregeling, die mogelijk reeds

éventuellement déjà en vigueur, et des suppléments de salaires qui van kracht is, en de loontoeslagen die zouden worden verleend volgens
seraient accordés en raison d'autres critères préétablis, tels que
connaissance spéciale, le rendement ou toute autre raison, les andere vooraf bepaalde maatstaven zoals speciale kennis, rendement of
ouvriers remplissant une fonction polyvalente ont droit pour toutes om elke andere reden, hebben de werklieden die een veelwaardige
les heures prestées dans chaque fonction simple exécutée, à un salaire functie uitoefenen voor al de in elke eenvoudige functie gewerkte
au moins égal à : uren, recht op een loon dat tenminste gelijk is aan het loon :
a) celui correspondant à la classe de fonctions la plus élevée lorsque a) dat overeenstemt met de hoogste klasse van functies wanneer de
les fonctions exercées sont réparties en deux ou plusieurs classes; uitgeoefende functies in twee of meerdere klassen zijn ingedeeld;
b) celui de leur classe de fonctions, majoré de 2 ou 3 p.c., quand ils exercent respectivement deux fonctions simples ou trois et plus de valeur égale, selon la classification des fonctions. Le remplacement accidentel entraînant l'exécution d'une autre tâche ne crée pas immédiatement une fonction polyvalente. Toutefois, le remplaçant peut prétendre au salaire majoré comme prévu au b) ci-devant, pendant une période, dite de garantie, égale à la durée réelle du remplacement. L'ouvrier qui, au cours d'une période de deux années consécutives, b) van hun klasse van functies, verhoogd met 2 of met 3 pct., wanneer zij respectievelijk twee eenvoudige of drie en meer functies van gelijke waarde, volgens de classificatie van de functies, uitoefenen. De toevallige vervanging die tot de uitvoering van een andere taak aanleiding geeft, doet niet onmiddellijk een veelwaardige functie ontstaan. De vervanger kan evenwel aanspraak maken op het verhoogde loon, zoals bepaald in b) hierboven, gedurende een zogenaamde waarborgperiode, welke aan de werkelijke duur van de vervanging gelijk is. De werkman die in de loop van twee opeenvolgende jaren toevallige
effectue des remplacements accidentels dont la durée réelle totale vervangingen verricht waarvan de totale werkelijke duur zes maanden
atteint six mois (le quart de la période de travail) est considéré bereikt (het vierde van de werkperiode), wordt beschouwd als een
comme exerçant une fonction polyvalente dès le moment où la durée veelwaardige functie uit te oefenen zodra de totale duur van zes
totale de six mois est atteinte. maanden is bereikt.
Mineurs d'âge Minderjarigen

Art. 6.Etant donné la période de formation applicable aux jeunes

Art. 6.Gelet op de opleidingsperiode van toepassing op jonge

ouvriers et pour faciliter l'intégration de jeunes au marché de arbeiders en het vergemakkelijken van de integratie van jongeren op de
travail les salaires horaires minimums des ouvriers à partir du 1er arbeidsmarkt worden de minimumuurlonen van de werklieden vanaf 1 april
avril 2009 sont fixés : 2009 vastgesteld :
a) aux pourcentages suivants des salaires horaires minima des majeurs, a) op navermelde percentages van de minimumuurlonen van de
et ce pour les classes de fonctions 3, 4, 7 et 8 : meerderjarigen en dit voor de klassen van functies 3, 4, 7 en 8 :
Age Age
Pourcentage Pourcentage
Leeftijd Leeftijd
Percentage Percentage
16 ans 16 ans
60 60
16 jaar 16 jaar
60 60
16 1/2 ans 16 1/2 ans
65 65
16 1/2 jaar 16 1/2 jaar
65 65
17 ans 17 ans
70 70
17 jaar 17 jaar
70 70
17 1/2 ans 17 1/2 ans
75 75
17 1/2 jaar 17 1/2 jaar
75 75
18 ans 18 ans
80 80
18 jaar 18 jaar
80 80
18 1/2 ans 18 1/2 ans
85 85
18 1/2 jaar 18 1/2 jaar
85 85
b) aux taux suivants : b) op navermelde bedragen :
Leeftijd : 19 jaar Leeftijd : 19 jaar
Age : 19 ans Age : 19 ans
Classe de fonctions Classe de fonctions
Klasse van functies Klasse van functies
EUR EUR
3 3
10,1710 10,1710
4 4
9,9770 9,9770
7 7
9,5705 9,5705
8 8
9,4280 9,4280
Leeftijd : 19 1/2 jaar Leeftijd : 19 1/2 jaar
Age : 19 1/2 ans Age : 19 1/2 ans
Classe de fonctions Classe de fonctions
Klasse van functies Klasse van functies
EUR EUR
3 3
10,5690 10,5690
4 4
10,3735 10,3735
7 7
9,9565 9,9565
8 8
9,7850 9,7850
Dès son vingtième anniversaire, l'ouvrier mineur d'âge reçoit le Vanaf zijn twintigste verjaardag ontvangt de minderjarige werkman het
salaire horaire minimum de l'ouvrier majeur, prévu à l'article 3 pour minimumuurloon van de meerderjarige werkman dat in artikel 3 voor de
la classe de la fonction qu'il exerce. klasse van de functie die hij uitoefent, is voorzien.

Art. 7.Les salaires horaires minimums des apprentis et apprenties,

Art. 7.De minimumuurlonen van de leerjongens en leermeisjes, houders

porteurs d'un diplôme de fin d'études délivré par une école van een einddiploma afgeleverd door een dagvakschool van het
professionnelle de jour de l'industrie de la chaussure, sont majorés
de 0,04 EUR. Les apprentis et apprenties qui établissent leur schoenbedrijf, worden met 0,04 EUR verhoogd. De leerjongens en
fréquentation assidue aux cours du soir d'une école professionnelle de leermeisjes die ervan laten blijken dat zij geregeld de avondcursussen
l'industrie de la chaussure ou qui sont porteurs d'un diplôme de fin van een vakschool van het schoenbedrijf volgen of die houder zijn van
d'études délivré pour de tels cours perçoivent un supplément de 0,02 een einddiploma dat voor zulke cursussen wordt afgeleverd, ontvangen
EUR. een bijslag van 0,02 EUR.

Art. 8.L'application des articles 6 et 7 ne peut exclure la

Art. 8.De toepassing van de artikelen 6 en 7 mag de mogelijkheid niet

possibilité d'octroyer des salaires plus élevés aux ouvriers mineurs uitsluiten hogere lonen toe te kennen aan de minderjarige werklieden
d'âge qui dans l'exécution de la tâche qui leur est confiée, prouvent die bij de uitvoering van de hen opgelegde taak het bewijs leveren een
qu'ils ont une plus grande connaissance que celle qui est exigée grotere kennis te hebben dan deze die normaal voor hun leeftijd wordt
normalement pour leur âge. En cas de contestation, le délégué syndical vereist. In geval van betwisting kan de vakbondsafgevaardigde het
peut examiner le cas avec l'employeur. geval met de werkgever onderzoeken.

Art. 9.L'augmentation salariale pour les ouvriers mineurs d'âge, âgés

de moins de 19 ans, est calculée suivant le pourcentage d'âge fixé à

Art. 9.De loonsverhoging voor de minderjarige werklieden onder de 19

jaar word berekend volgens de leeftijdspercentage vastgesteld in
l'article 6, a). artikel 6 a).
Travail à la pièce Stukwerk

Art. 10.Pour le travail à la pièce exécuté à l'usine ou à domicile,

Art. 10.Voor stukwerk uitgevoerd op de fabriek of thuis, is het loon

le salaire d'une heure de travail est au moins égal au salaire horaire van één uur arbeid tenminste gelijk aan het in de artikelen 3 tot en
minimum fixé par les articles 3 à 6, majoré de 10 p.c.. met 6 vastgestelde minimumuurloon, verhoogd met 10 pct.
Travail à domicile Huisarbeid

Art. 11.Les tarifs relatifs au travail à domicile sont exprimés en

Art. 11.De tarieven voor de huisarbeid worden in tijdseenheden

unités de temps. uitgedrukt.
Une table-clef de conversion des temps en monnaie est mise à la Aan de huisarbeiders wordt een sleuteltabel van omzetting van de
disposition des travailleurs à domicile. Elle est également affichée tijden in geldsommen ter beschikking gesteld. Deze wordt eveneens
dans les ateliers et les endroits où ils viennent prendre leurs aangeplakt in de werkplaatsen en plaatsen waar zij hun benodigdheden
fournitures. komen halen.

Art. 12.Lors de la livraison ou de la prise en charge du travail,

Art. 12.De werkgever houdt de huisarbeider bij het inleveren of het

l'employeur retient le travailleur à domicile le moins possible. afhalen van het werk zo weinig mogelijk op.
Ce dernier se présente ponctuellement à l'heure fixée. Le temps Deze laatste biedt zich stipt op het vastgestelde uur aan. De
d'attente ne peut être supérieur à quarante-cinq minutes. wachttijd mag niet langer zijn dan vijfenveertig minuten.
Une fois cette limite dépassée, le travailleur à domicile touche le Eens deze grens overschreden, ontvangt de huisarbeider het bedongen
salaire conventionnel correspondant à sa qualification, pour le temps loon dat met zijn kwalificatie overeenstemt, voor de tijd die deze
qui dépasse les quarante-cinq minutes. vijfenveertig minuten overschrijdt.
Sursalaire Overloon

Art. 13.Par "sursalaire" s'entend : la partie du salaire horaire payé

Art. 13.Onder "overloon" wordt verstaan : het gedeelte van het

à l'ouvrier pour la période de paie, dépassant le salaire horaire uurloon dat aan de werkman voor de betaalperiode, boven het bedongen
minimum conventionnel de sa classe de fonction. minimumuurloon van zijn klasse van functie werd betaald.
Les sursalaires, tels que définis à l'alinéa précédent, sont ajoutés De overlonen, zoals bepaald in vorig lid, worden aan de in de
aux salaires horaires minimums fixés aux articles 3 à 9. artikelen 3 tot en met 9 vastgestelde minimumuurlonen toegevoegd.
CHAPITRE IV. - Rattachement des salaires à l'indice des prix à la HOOFDSTUK IV. - Koppeling van de lonen aan het indexcijfer van de
consommation consumptieprijzen

Art. 14.Les salaires sont rattachés à l'indice des prix à la

Art. 14.De lonen zijn gekoppeld aan het indexcijfer van de

consommation, conformément à la convention collective de travail du 2 consumptieprijzen overeenkomstig de collectieve arbeidsovereenkomst
octobre 2001 relative à la liaison des salaires et indemnités à van 2 oktober 2001 betreffende de koppeling van de lonen en
l'indice des prix à la consommation. uitkeringen aan het indexcijfer van de consumptieprijzen.
CHAPITRE V. - Durée de travail HOOFDSTUK V.- Arbeidsduur

Art. 15.La durée hebdomadaire conventionnelle du travail est fixée à

Art. 15.De conventionele wekelijkse arbeidsduur is vastgesteld op 37

37 heures 20 minutes, telle que prévue à l'article 2 de la convention uren 20 minuten, zoals reeds bepaald bij artikel 2 van de collectieve
collective de travail du 30 janvier 1985, conclue au sein de la même arbeidsovereenkomst van 30 januari 1985, gesloten in hetzelfde
sous-commission paritaire, concernant la promotion de l'emploi pour paritair subcomité, betreffende de bevordering van de werkgelegenheid
les années 1985-1986, rendue obligatoire par arrêté royal du 28 juin voor de jaren 1985-1986, algemeen verbindend verklaard bij koninklijk
1985, Moniteur belge du 28 août 1985. besluit van 28 juni 1985, Belgisch Staatsblad van 28 augustus 1985.
CHAPITRE VI. - Travail en équipes HOOFDSTUK VI. - Ploegenarbeid

Art. 16.Les ouvriers travaillant en équipes successives bénéficient

Art. 16.De werklieden die in opeenvolgende ploegen werken, hebben

d'une prime égale à 5 p.c. du salaire horaire prévu pour la classe de recht op een premie gelijk aan 5 pct. van het voor de klasse van
fonctions à laquelle ils appartiennent. Le temps de repos est rémunéré functies waartoe zij behoren vastgestelde uurloon. De schafttijd wordt
au même titre que le travail effectif à concurrence de trente minutes. betaald als werkelijke arbeid ten belope van dertig minuten.

Art. 17.Sur décision du conseil d'entreprise, ou à défaut de

Art. 17.Bij beslissing van de ondernemingsraad of, bij ontstentenis

celui-ci, après accord de la délégation syndicale ou si celle-ci ervan, na akkoord van de vakbondsafvaardiging of wanneer deze laatste
n'existe pas, après accord avec les représentants des organisations de niet bestaat, na akkoord van de vertegenwoordigers van de
travailleurs représentées au sein de la Sous-commission paritaire de werknemersorganisaties die in het Paritair Subcomité voor de
l'industrie de la chaussure, des bottiers et des chausseurs, schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de maatwerkers zijn
l'employeur peut, si nécessaire, instaurer une équipe de nuit, sans vertegenwoordigd, mag de werkgever, wanneer het noodzakelijk is, een
préjudice des dispositions de la loi sur le travail du 16 mars 1971 nachtploeg invoeren, onverminderd de bepalingen van de arbeidswet van
(Moniteur belge du 30 mars 1971). 16 maart 1971 (Belgisch Staatsblad van 30 maart 1971).

Art. 18.Les ouvriers faisant partie d'une équipe de nuit ont droit à

Art. 18.De werklieden die van een nachtploeg deel uitmaken, hebben

une prime au moins égale à 10 p.c. du salaire horaire prévu pour la recht op een premie die tenminste gelijk is aan 10 pct. van het
classe de fonctions à laquelle ils appartiennent. Le temps de repos uurloon dat voor de klasse van functies waartoe zij behoren is
est rémunéré au même titre que le travail effectif à concurrence de vastgesteld. De schafttijd wordt betaald als werkelijke arbeid ten
trente minutes. belope van dertig minuten.

Art. 19.Le régime prévu sous le présent titre n'est pas d'application

Art. 19.De onder deze titel vastgestelde regeling is niet van

dans les régions ou dans les entreprises où est conclu un accord plus toepassing in de gewesten of in de ondernemingen waar er een gunstiger
favorable. akkoord is gesloten.
CHAPITRE VII. - Prime de fin d'année HOOFDSTUK VII. - Eindejaarspremie

Art. 20.Les ouvriers ont droit, à charge de leur employeur, à une

Art. 20.De werklieden hebben, ten laste van hun werkgever, recht op

prime de fin d'année. Le montant de la prime de fin d'année est fixé à een eindejaarspremie. Het bedrag van de eindejaarspremie wordt
8,33 p.c. du salaire gagné par les ouvriers chez leur employeur, au vastgesteld op 8,33 pct. van het door de werklieden bij hun werkgever
cours de chaque exercice s'étendant du 1er décembre de l'année verdiende loon in de loop van elk dienstjaar dat gaat van 1 december
précédente au 30 novembre de l'année en cours. van het voorgaande jaar tot 30 november van het lopende jaar.
On entend par "salaire gagné" : le salaire brut gagné par l'ouvrier Onder "verdiend loon" wordt verstaan : het brutoloon dat door de
werkman tijdens de referteperiode wordt verdiend, zoals bepaald bij de
pendant la période de référence, tel que défini par la loi du 12 avril wet van 12 april 1965, betreffende de bescherming van het loon der
1965, concernant la protection de la rémunération des travailleurs, werknemers, zonder evenwel de vergoedingen voor betaalde feestdagen,
sans toutefois exclure les indemnités pour les jours fériés payés, les kort verzuim, gewaarborgd loon en vergoedingen voor bestaanszekerheid
petits chômages, le salaire garanti et les indemnités de sécurité
d'existence. uit te sluiten.

Art. 21.A partir de 1977, les montants minimums suivants sont

Art. 21.Vanaf 1977, worden aan de meerderjarige werklieden en

garantis aux ouvriers et aux travailleurs à domicile réguliers majeurs regelmatige huisarbeiders die tenminste twaalf maanden door een
liés au moins douze mois par un contrat de travail, suivant qu'ils arbeidsovereenkomst zijn gebonden, volgende minimumbedragen
appartiennent aux cinq premières ou aux quatre dernières classes de gewaarborgd, naar gelang zij tot de eerste vijf of de laatste vier
fonctions : klassen van functies behoren :
classes de fonctions 1 à 5 : 123,95 EUR. klassen van functies 1 tot 5 : 123,95 EUR.
classes de fonctions 6 à 9 : 111,55 EUR. klassen van functies 6 tot 9 : 111,55 EUR.
Les ouvriers et travailleurs à domicile réguliers mineurs d'âge, De minderjarige werklieden en regelmatige huisarbeiders genieten
bénéficient des mêmes montants minimums garantis, ramenés cependant, dezelfde gewaarborgde minimumbedragen, herleid evenwel, naar gelang
selon l'âge des intéressés au 31 décembre de l'année civile, aux van de leeftijd van de betrokkenen op 31 december van het
pourcentages fixés à l'article 6. kalenderjaar, tot de percentages vastgesteld bij artikel 6.
Etant donné la période de formation applicable aux jeunes ouvriers et Gelet op de opleidingsperiode van toepassing op jonge arbeiders en het
pour faciliter l'intégration des jeunes au marché de travail pour les vergemakkelijken van de integratie van jongeren op de arbeidsmarkt
mineurs d'âge de 19 et 19 1/2 ans les pourcentages s'élèvent voor de minderjarigen van 19 en 19 1/2 jaar bedragen deze percentages
respectivement à 90 et 95. respectievelijk 90 en 95.
Ces montants minimums s'acquièrent par douzième pour chaque mois ou Deze minimumbedragen worden verleend per twaalfde voor iedere maand of
fraction de mois de présence à l'entreprise, étant entendu que les breuk van maand aanwezigheid in de onderneming, met dien verstande dat
absences mentionnées ci-après sont assimilées à des présences à de hierna vermelde afwezigheden met aanwezigheden worden gelijkgesteld
concurrence de maximum : ten belope van maximum :
a) chômage partiel ou accidentel involontaire : la totalité; a) gedeeltelijke of toevallige onvrijwillige werkloosheid : de totaliteit;
b) maladie et/ou accident : deux mois; b) ziekte en/of ongeval : twee maanden;
c) grossesse et accouchement avec ou sans maladie et/ou accident : c) zwangerschap en bevalling met of zonder ziekte en/of ongeval : drie
trois mois. maanden.

Art. 22.La prime de fin d'année est payée entre le 15 et le 31

Art. 22.De eindejaarspremie wordt betaald tussen 15 en 31 december

décembre de l'année à laquelle la prime se rapporte. van het jaar waarop de premie betrekking heeft.
Toutefois, en cas de rupture du contrat de travail dans le courant de Wanneer evenwel de arbeidsovereenkomst in de loop van het jaar wordt
l'année, le paiement est effectué en même temps que la dernière paie. verbroken, dan geschiedt de betaling te gelijkertijd met de laatste

Art. 23.Pour les régions et les entreprises où existent des modalités

uitbetaling van het loon.

Art. 23.Voor de gewesten en ondernemingen waar, in verband met de

d'application plus favorables en matière de prime de fin d'année, eindejaarspremie, gunstiger toepassingsmodaliteiten bestaan, blijven
celles-ci restent maintenues. deze laatste behouden.
CHAPITRE VIII. - Outillage HOOFDSTUK VIII. - Werkgereedschap

Art. 24.L'employeur doit mettre gratuitement à la disposition des

Art. 24.De werkgever moet alle werkgereedschappen gratis ter

ouvriers, sans distinction d'âge, tous les outils de travail. beschikking stellen van de werklieden, zonder onderscheid van
Aux travailleurs à domicile qui utilisent leur propre matériel, il est leeftijd. Aan de huisarbeiders die eigen materiaal gebruiken, wordt buiten hun
octroyé, en sus de leur salaire, une indemnité convenable. loon, een behoorlijke vergoeding toegekend.
CHAPITRE IX. - Travail à domicile - Préavis HOOFDSTUK IX. - Huisarbeid - Opzeggingstermijn

Art. 25.Les dispositions reprises dans le présent chapitre sont

Art. 25.De bepalingen vervat in dit hoofdstuk zijn van toepassing op

d'application aux travailleurs à domicile réguliers ainsi qu'à leurs de regelmatige huisarbeiders evenals op hun werkgevers.
employeurs.

Art. 26.Lorsque le contrat de travail a été conclu pour une durée

Art. 26.Indien de arbeidsovereenkomst voor een onbepaalde tijd wordt

indéterminée, chacune des parties a le droit d'y mettre fin par un gesloten, heeft elke partij het recht ze te doen eindigen door
congé donné par l'autre. Ce droit ne peut être exercé que moyennant un préavis. Le délai de préavis prend cours le lundi suivant la semaine pendant laquelle il a été notifié. A peine de nullité, la notification du préavis se fait par la remise d'un écrit à l'autre partie indiquant le début et la durée du préavis. Seule la signature apposée par cette partie sur le double de cet écrit vaut comme accusé de réception de la notification. La notification peut également être faite soit par lettre recommandée à la poste produisant ses effets le troisième jour ouvrable suivant la date de son expédition, soit par exploit d'huissier. opzegging aan de andere. Dit recht kan slechts worden uitgeoefend met inachtneming van een opzeggingstermijn. De termijn van opzegging gaat in de maandag die volgt op de week waarin ze werd betekend. Op straffe van nietigheid geschiedt de opzegging door overhandiging aan de andere partij van een geschrift met vermelding van de aanvang en de duur van de opzeggingstermijn. De handtekening van deze partij op het dubbel van dit geschrift geldt enkel als bewijs van ontvangst van de betekening. De betekening kan ook geschieden, ofwel bij een ter post aangetekende brief die uitwerking heeft de derde werkdag na de datum van verzending, ofwel bij deurwaardersexploot.

Art. 27.Le délai de préavis est fixé à vingt-huit jours lorsque le

Art. 27.De opzeggingstermijn is vastgesteld op achtentwintig dagen

congé est donné par l'employeur et à quatorze jours lorsqu'il est donné par le travailleur à domicile. Ces délais sont doublés lorsqu'il s'agit de travailleurs à domicile occupés sans interruption au service de la même entreprise depuis au moins vingt ans. Ils doivent être calculés en fonction de l'ancienneté acquise au moment où le préavis prend cours.

Art. 28.Sont nulles toutes clauses réduisant le délai de préavis à observer par l'employeur ou prolongeant le délai à respecter par le travailleur à domicile. Toutefois, quand il s'agit de travailleurs à domicile comptant moins de six mois de service ininterrompu dans la même entreprise, le contrat peut déroger aux dispositions de l'article précédent, sans que le délai à observer par l'employeur puisse être inférieur à sept jours. La durée du préavis à respecter par le travailleur à domicile ne peut dépasser la moitié du délai convenu pour le congé donné par l'employeur.

wanneer de opzegging van de werkgever uitgaat en op veertien dagen wanneer zij van de huisarbeider uitgaat. Deze termijnen worden verdubbeld voor de huisarbeiders die ononderbroken bij dezelfde onderneming in dienst zijn gebleven gedurende tenminste twintig jaar. Zij moeten worden berekend volgens de verworven anciënniteit op het ogenblik dat de opzeggingstermijn ingaat.

Art. 28.Zijn nietig, alle bedingen waarbij de door de werkgever in acht te nemen opzeggingstermijn wordt ingekort of waarbij de door de huisarbeider na te leven termijn wordt verlengd. Nochtans wanneer het huisarbeiders betreft die minder dan zes maanden ononderbroken dienst bij dezelfde onderneming tellen, mag de overeenkomst van de beschikkingen van het voorgaand artikel afwijken, zonder dat de door de werkgever in acht te nemen termijn korter mag zijn dan zeven dagen. De door de huisarbeider na te leven duur van de opzeggingstermijn mag de helft van de opzeggingstermijn overeengekomen voor de opzegging gedaan door de werkgever, niet overtreffen.

Art. 29.Si le contrat est conclu sans terme, la partie qui rompt

Art. 29.Indien de overeenkomst zonder tijdsbepaling is gesloten, dan

l'engagement sans juste motif, en omettant de donner d'une manière is de partij die de verbintenis verbreekt zonder gegronde reden en
suffisante le préavis de congé ou avant l'expiration de celui-ci, est zonder voldoende inachtneming van de opzeggingstermijn of voor het
tenue de payer à l'autre partie une indemnité égale au salaire verstrijken daarvan, gehouden aan de andere partij een vergoeding te
correspondant, soit au délai de préavis, soit à la partie de ce délai betalen gelijk aan het loon dat overeenkomt met de duur van de
restant à courir. opzeggingstermijn, of met het nog te lopen gedeelte van deze termijn.
Est nulle toute clause prévoyant une indemnité moindre en cas de Is nietig, elke bepaling die in geval van verbreking van de
rupture de l'engagement de l'employeur. verbintenis door de werkgever voorziet in een lagere vergoeding.
CHAPITRE X. - Petits chômages HOOFDSTUK X. - Kort verzuim

Art. 30.Sans préjudice des dispositions de l'arrêté royal du 28 août

Art. 30.Onverminderd de bepalingen van het koninklijk besluit van 28

1963 relatif au maintien du salaire normal des ouvriers, des augustus 1963 betreffende het behoud van het normaal loon van de
travailleurs domestiques, des employés et des travailleurs engagés werklieden, de dienstboden, de bedienden en de werknemers aangeworven
pour le service des bâtiments de navigation intérieure, pour les jours voor de dienst op binnenschepen voor afwezigheidsdagen ter gelegenheid
d'absence à l'occasion d'événements familiaux ou en vue de van familiegebeurtenissen of voor de vervulling van staatsburgerlijke
l'accomplissement d'obligations civiques ou de missions civiles, verplichtingen of van burgerlijke opdrachten, gewijzigd bij de
modifié par les arrêtés royaux des 9 juillet 1970, 22 juillet 1970, 18 koninklijke besluiten van 9 juli 1970, 22 juli 1970, 18 november 1975,
novembre 1975, 16 janvier 1978, 12 août 1981, 8 juin 1984, 27 février 16 januari 1978, 12 augustus 1981, 8 juni 1984, 27 februari 1989, 7
1989, 7 février 1991, 22 mars 1999 et 8 janvier 2000 les avantages februari 1991, 22 maart 1999 en 8 januari 2000 worden de volgende
suivants sont accordés avec maintien du salaire normal aux ouvriers voordelen met behoud van het normaal loon toegekend aan de in artikel
visés à l'article 1er : 1 bedoelde werklieden :
Reden van de afwezigheid Reden van de afwezigheid
Duur van de afwezigheid Duur van de afwezigheid
Motif de l'absence Motif de l'absence
Durée de l'absence Durée de l'absence
1. Huwelijk van de werkman. 1. Huwelijk van de werkman.
Drie dagen door de werkman te kiezen gedurende de week, tijdens Drie dagen door de werkman te kiezen gedurende de week, tijdens
dewelke de gebeurtenis plaatsgrijpt of gedurende de volgende week. dewelke de gebeurtenis plaatsgrijpt of gedurende de volgende week.
1. Mariage de l'ouvrier 1. Mariage de l'ouvrier
Trois jours à choisir par l'ouvrier pendant la semaine au cours de Trois jours à choisir par l'ouvrier pendant la semaine au cours de
laquelle l'événement a eu lieu ou pendant la semaine suivante. laquelle l'événement a eu lieu ou pendant la semaine suivante.
2. Huwelijk van een kind van de werkman of van zijn echtgenote, van 2. Huwelijk van een kind van de werkman of van zijn echtgenote, van
een broer, zuster, schoonbroer, schoonzuster, van de vader, moeder, een broer, zuster, schoonbroer, schoonzuster, van de vader, moeder,
schoonvader, stiefvader, schoonmoeder, stiefmoeder, van een kleinkind schoonvader, stiefvader, schoonmoeder, stiefmoeder, van een kleinkind
van de werkman. van de werkman.
De dag van het huwelijk, met vrije keuze tussen het kerkelijk en De dag van het huwelijk, met vrije keuze tussen het kerkelijk en
burgerlijk huwelijk. burgerlijk huwelijk.
2. Mariage d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint, d'un frère, 2. Mariage d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint, d'un frère,
d'une soeur, d'un beau-frère, d'une belle-soeur, du père, de la mère, d'une soeur, d'un beau-frère, d'une belle-soeur, du père, de la mère,
du beau-père, du second mari de la mère, de la belle-mère, de la du beau-père, du second mari de la mère, de la belle-mère, de la
seconde femme du père, d'un petit-enfant de l'ouvrier. seconde femme du père, d'un petit-enfant de l'ouvrier.
Le jour du mariage avec libre choix entre le mariage religieux et le Le jour du mariage avec libre choix entre le mariage religieux et le
mariage civil. mariage civil.
3. Priesterwijding of intreden in het klooster van een kind van de 3. Priesterwijding of intreden in het klooster van een kind van de
werkman of van zijn echtgenote, van een broer, zuster, schoonbroer, of werkman of van zijn echtgenote, van een broer, zuster, schoonbroer, of
schoonzuster van de werkman. schoonzuster van de werkman.
De dag van de plechtigheid. De dag van de plechtigheid.
3. Ordination ou entrée au couvent d'un enfant de l'ouvrier ou de son 3. Ordination ou entrée au couvent d'un enfant de l'ouvrier ou de son
conjoint, d'un frère, d'une soeur, d'un beau-frère ou d'une conjoint, d'un frère, d'une soeur, d'un beau-frère ou d'une
belle-soeur de l'ouvrier. belle-soeur de l'ouvrier.
Le jour de la cérémonie. Le jour de la cérémonie.
4. Bevalling van de echtgenote van de werkman. 4. Bevalling van de echtgenote van de werkman.
Drie dagen door de werkman te kiezen tijdens de twaalf dagen te Drie dagen door de werkman te kiezen tijdens de twaalf dagen te
rekenen vanaf de dag van de bevalling. rekenen vanaf de dag van de bevalling.
4. Accouchement de l'épouse de l'ouvrier. 4. Accouchement de l'épouse de l'ouvrier.
Trois jours à choisir par l'ouvrier dans les douze jours à partir du Trois jours à choisir par l'ouvrier dans les douze jours à partir du
jour de l'accouchement. jour de l'accouchement.
5. Geboorte van een kind van de werknemer zo de afstammeling van dit 5. Geboorte van een kind van de werknemer zo de afstammeling van dit
kind langs vaderszijde vaststaat. kind langs vaderszijde vaststaat.
Drie dagen door de werknemer te kiezen tijdens de twaalf dagen te Drie dagen door de werknemer te kiezen tijdens de twaalf dagen te
rekenen vanaf de dag van de bevalling. rekenen vanaf de dag van de bevalling.
5. Naissance d'un enfant du travailleur si la filiation de cet enfant 5. Naissance d'un enfant du travailleur si la filiation de cet enfant
est établie à l'égard de son père. est établie à l'égard de son père.
Trois jours à choisir par le travailleur dans les douze jours à partir Trois jours à choisir par le travailleur dans les douze jours à partir
du jour de l'accouchement. du jour de l'accouchement.
6. Overlijden van de echtgeno(o)t(e), van een kind van de werkman of 6. Overlijden van de echtgeno(o)t(e), van een kind van de werkman of
van zijn echtgenote, van de vader, moeder, schoonvader, stiefvader, van zijn echtgenote, van de vader, moeder, schoonvader, stiefvader,
schoonmoeder of stiefmoeder van de werkman. schoonmoeder of stiefmoeder van de werkman.
Drie dagen door de werkman te kiezen tijdens de periode die begint met Drie dagen door de werkman te kiezen tijdens de periode die begint met
de dag van het overlijden en eindigt met de dag van de begrafenis. de dag van het overlijden en eindigt met de dag van de begrafenis.
6. Décès du conjoint, d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint, du 6. Décès du conjoint, d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint, du
père, de la mère, du beau-père, du second mari de la mère, de la père, de la mère, du beau-père, du second mari de la mère, de la
belle-mère ou de la seconde femme du père de l'ouvrier. belle-mère ou de la seconde femme du père de l'ouvrier.
Trois jours à choisir par l'ouvrier dans la période débutant le jour Trois jours à choisir par l'ouvrier dans la période débutant le jour
du décès jusqu'à celui des funérailles. du décès jusqu'à celui des funérailles.
7. Overlijden van een broer, zuster, schoonbroer, schoonzuster, van de 7. Overlijden van een broer, zuster, schoonbroer, schoonzuster, van de
grootvader, de grootmoeder, van een kleinkind, schoonzoon of grootvader, de grootmoeder, van een kleinkind, schoonzoon of
schoondochter die bij de werkman inwoont. schoondochter die bij de werkman inwoont.
Twee dagen door de werkman te kiezen in de periode die begint met de Twee dagen door de werkman te kiezen in de periode die begint met de
dag van het overlijden en eindigt met de dag van de begrafenis. dag van het overlijden en eindigt met de dag van de begrafenis.
7. Décès d'un frère, d'une soeur, d'un beau-frère, d'une belle-soeur, 7. Décès d'un frère, d'une soeur, d'un beau-frère, d'une belle-soeur,
du grand-père, de la grand-mère, d'un petit-enfant, d'un beau-fils ou du grand-père, de la grand-mère, d'un petit-enfant, d'un beau-fils ou
d'une belle-fille habitant chez l'ouvrier. d'une belle-fille habitant chez l'ouvrier.
Deux jours à choisir par l'ouvrier dans la période débutant le jour du Deux jours à choisir par l'ouvrier dans la période débutant le jour du
décès jusqu'à celui des funérailles. décès jusqu'à celui des funérailles.
8. Overlijden van een broer, zuster, schoonbroer, schoonzuster, van de 8. Overlijden van een broer, zuster, schoonbroer, schoonzuster, van de
grootvader, de grootmoeder, van een kleinkind, schoonzoon of grootvader, de grootmoeder, van een kleinkind, schoonzoon of
schoondochter die niet bij de werkman inwoont. schoondochter die niet bij de werkman inwoont.
De dag van de begrafenis. De dag van de begrafenis.
8. Décès d'un frère, d'une soeur, d'un beau-frère, d'une belle-soeur, 8. Décès d'un frère, d'une soeur, d'un beau-frère, d'une belle-soeur,
du grand-père, de la grand-mère, d'un petit-enfant, d'un beau-fils ou du grand-père, de la grand-mère, d'un petit-enfant, d'un beau-fils ou
d'une belle-fille n'habitant pas chez l'ouvrier. d'une belle-fille n'habitant pas chez l'ouvrier.
Le jour des funérailles. Le jour des funérailles.
9. Plechtige communie van een kind van de werkman of van zijn 9. Plechtige communie van een kind van de werkman of van zijn
echtgenote. echtgenote.
Eén dag (de eerste werkdag die de plechtigheid onmiddellijk voorafgaat Eén dag (de eerste werkdag die de plechtigheid onmiddellijk voorafgaat
of erop volgt wanneer deze op een rust-, zon- of feestdag valt) of erop volgt wanneer deze op een rust-, zon- of feestdag valt)
9. Communion solennelle d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint. 9. Communion solennelle d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint.
Un jour (le premier jour ouvrable qui précède ou suit la cérémonie Un jour (le premier jour ouvrable qui précède ou suit la cérémonie
lorsque celle-ci coïncide avec un jour de repos, un dimanche ou un lorsque celle-ci coïncide avec un jour de repos, un dimanche ou un
jour férié). jour férié).
10. Deelneming van een kind van de werkman of van zijn echtgenote aan 10. Deelneming van een kind van de werkman of van zijn echtgenote aan
het feest van de vrijzinnige jeugd daar waar dit feest plaatsheeft. het feest van de vrijzinnige jeugd daar waar dit feest plaatsheeft.
Eén dag (de eerste werkdag die het feest onmiddellijk voorafgaat of Eén dag (de eerste werkdag die het feest onmiddellijk voorafgaat of
erop volgt wanneer deze op een rust-, zon- of feestdag valt). erop volgt wanneer deze op een rust-, zon- of feestdag valt).
10. Participation d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint à la 10. Participation d'un enfant de l'ouvrier ou de son conjoint à la
fête de la jeunesse laïque là où cette fête a lieu. fête de la jeunesse laïque là où cette fête a lieu.
Un jour (le premier jour ouvrable qui précède ou suit la fête lorsque Un jour (le premier jour ouvrable qui précède ou suit la fête lorsque
celle-ci coïncide avec un jour de repos, un dimanche ou un jour celle-ci coïncide avec un jour de repos, un dimanche ou un jour
férié). férié).
11. Verblijf van de dienstplichtige werkman in een recruterings- en 11. Verblijf van de dienstplichtige werkman in een recruterings- en
selectiecentrum of in een militair hospitaal ten gevolge van zijn selectiecentrum of in een militair hospitaal ten gevolge van zijn
verblijf in een recruterings- en selectiecentrum. verblijf in een recruterings- en selectiecentrum.
De nodige tijd met een maximum van drie dagen. De nodige tijd met een maximum van drie dagen.
11. Séjour de l'ouvrier appelé dans un centre de recrutement et de 11. Séjour de l'ouvrier appelé dans un centre de recrutement et de
sélection ou dans un hôpital militaire, suite à son séjour dans un sélection ou dans un hôpital militaire, suite à son séjour dans un
centre de recrutement et de sélection. centre de recrutement et de sélection.
Le temps nécessaire avec un maximum de trois jours. Le temps nécessaire avec un maximum de trois jours.
12. Verblijf van de werkman- gewetensbezwaarde op de Administratieve 12. Verblijf van de werkman- gewetensbezwaarde op de Administratieve
Gezondheidsdienst of in één van de verpleeginrichtingen, die Gezondheidsdienst of in één van de verpleeginrichtingen, die
overeenkomstig de wetgeving houdende het statuut van de overeenkomstig de wetgeving houdende het statuut van de
gewetensbezwaarden door de Koning zijn aangewezen. gewetensbezwaarden door de Koning zijn aangewezen.
De nodige tijd met een maximum van drie dagen. De nodige tijd met een maximum van drie dagen.
12. Séjour de l'ouvrier objecteur de conscience au Service de santé 12. Séjour de l'ouvrier objecteur de conscience au Service de santé
administratif ou dans un des établissements hospitaliers désignés par administratif ou dans un des établissements hospitaliers désignés par
le Roi, conformément à la législation portant le statut des objecteurs le Roi, conformément à la législation portant le statut des objecteurs
de conscience. de conscience.
Le temps nécessaire avec un maximum de trois jours. Le temps nécessaire avec un maximum de trois jours.
13. Bijwonen van een bijeenkomst van een familieraad, bijeengeroepen 13. Bijwonen van een bijeenkomst van een familieraad, bijeengeroepen
door de vrederechter. door de vrederechter.
De nodige tijd met een maximum van één dag. De nodige tijd met een maximum van één dag.
13. Participation à un conseil de famille, convoqué par le juge de 13. Participation à un conseil de famille, convoqué par le juge de
paix. paix.
Le temps nécessaire avec un maximum d'un jour. Le temps nécessaire avec un maximum d'un jour.
14. Deelneming aan een jury, oproeping als getuige voor de rechtbank 14. Deelneming aan een jury, oproeping als getuige voor de rechtbank
of persoonlijke verschijning op aanmaning van de arbeidsrechtbank. of persoonlijke verschijning op aanmaning van de arbeidsrechtbank.
De nodige tijd met een maximum van vijf dagen. De nodige tijd met een maximum van vijf dagen.
14. Participation à un jury, convocation comme témoin devant les 14. Participation à un jury, convocation comme témoin devant les
tribunaux ou comparution personnelle ordonnée par la juridiction du tribunaux ou comparution personnelle ordonnée par la juridiction du
travail. travail.
Le temps nécessaire avec un maximum de cinq jours. Le temps nécessaire avec un maximum de cinq jours.
15. Uitoefening van het ambt van bijzitter in een hoofdstembureau of 15. Uitoefening van het ambt van bijzitter in een hoofdstembureau of
enig stembureau bij de parlements-, provincieraads- en enig stembureau bij de parlements-, provincieraads- en
gemeenteraadsverkiezingen. gemeenteraadsverkiezingen.
De nodige tijd. De nodige tijd.
15. Exercice des fonctions d'assesseur d'un bureau principal ou d'un 15. Exercice des fonctions d'assesseur d'un bureau principal ou d'un
bureau unique de vote, lors des élections législatives, provinciales bureau unique de vote, lors des élections législatives, provinciales
et communales. et communales.
Le temps nécessaire. Le temps nécessaire.
16. Uitoefening van het ambt van bijzitter in een hoofdbureau voor 16. Uitoefening van het ambt van bijzitter in een hoofdbureau voor
stemopneming bij de parlements-, provincieraads- en stemopneming bij de parlements-, provincieraads- en
gemeenteraadsverkiezingen. gemeenteraadsverkiezingen.
De nodige tijd met een maximum van vijf dagen. De nodige tijd met een maximum van vijf dagen.
16. Exercice des fonctions d'assesseur d'un bureau principal de 16. Exercice des fonctions d'assesseur d'un bureau principal de
dépouillement lors des élections législatives, provinciales et dépouillement lors des élections législatives, provinciales et
communales. communales.
Le temps nécessaire avec un maximum de cinq jours. Le temps nécessaire avec un maximum de cinq jours.
17. Uitoefening van het ambt van bijzitter in één van de hoofdbureaus 17. Uitoefening van het ambt van bijzitter in één van de hoofdbureaus
bij de verkiezing van het Europese Parlement. bij de verkiezing van het Europese Parlement.
De nodige tijd met een maximum van vijf dagen. De nodige tijd met een maximum van vijf dagen.
17. Exercice des fonctions d'assesseur d'un des bureaux principaux 17. Exercice des fonctions d'assesseur d'un des bureaux principaux
lors de l'élection du Parlement européen. lors de l'élection du Parlement européen.
Le temps nécessaire avec un maximum de cinq jours. Le temps nécessaire avec un maximum de cinq jours.
18. Het onthaal van een kind in het gezin van de werknemer in het 18. Het onthaal van een kind in het gezin van de werknemer in het
kader van een adoptie. kader van een adoptie.
Drie dagen naar keuze van de werknemer in de maand volgend op de Drie dagen naar keuze van de werknemer in de maand volgend op de
inschrijving van het kind in het bevolkingsregister van de gemeente inschrijving van het kind in het bevolkingsregister van de gemeente
waar de werknemer zijn verblijfplaats heeft, als deel uitmakend van waar de werknemer zijn verblijfplaats heeft, als deel uitmakend van
zijn gezin. zijn gezin.
18. L'accueil d'un enfant dans la famille du travailleur dans le cadre 18. L'accueil d'un enfant dans la famille du travailleur dans le cadre
d'une adoption. d'une adoption.
Trois jours au choix du travailleur dans le mois qui suit Trois jours au choix du travailleur dans le mois qui suit
l'inscription de l'enfant au registre de la population de la commune l'inscription de l'enfant au registre de la population de la commune
où le travailleur est domicilié comme faisant partie de la famille. où le travailleur est domicilié comme faisant partie de la famille.

Art. 31.L'enfant adopté ou reconnu est assimilé à l'enfant légitime

ou légitimé pour l'application de l'article 30, nos 2, 3, 6, 9 et 10.

Art. 31.Voor de toepassing van artikel 30, nrs. 2, 3, 6, 9 en 10,

Art. 32.Le beau-frère, la belle-soeur, le grand-père et la grand-mère

wordt het aangenomen of natuurlijk erkend kind gelijkgesteld met het
du conjoint de l'ouvrier sont, pour l'application de l'article 30, nos wettelijk of gewettigd kind.
7 et 8, assimilés au beau-frère, à la belle-soeur, au grand-père et à

Art. 32.Voor de toepassing van artikel 30, nrs. 7 en 8, worden de

schoonbroer, de schoonzuster, de grootvader en de grootmoeder van de
echtgenote van de werkman gelijkgesteld met de schoonbroer, de
la grand-mère de l'ouvrier. schoonzuster, de grootvader en de grootmoeder van de werkman.

Art. 32bis.Pour l'application du chapitre X, la personne avec

Art. 32bis.Voor de toepassing van hoofdstuk X wordt de persoon met

laquelle le travailleur cohabite légalement comme régi par l'article wie de werknemer wettelijk samenwoont, zoals geregeld door artikel
1475 et suivants du Code civil, est assimilée au conjoint du 1475 en volgende van het Burgerlijk Wetboek gelijkgesteld met de
travailleur. echtgenoot van de werknemer.
CHAPITRE XI. - Congé syndical HOOFDSTUK XI. - Vakbondsverlof

Art. 33.Les employeurs octroient aux ouvriers, considérés comme

Art. 33.De werkgevers staan aan de werklieden, die door de

délégués syndicaux par les organisations de travailleurs représentées werknemersorganisaties die in het Paritair Subcomité voor de
au sein de la Sous-commission paritaire de l'industrie de la schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de maatwerkers zijn
chaussure, des bottiers et des chausseurs, un congé syndical afin de vertegenwoordigd als vakbondsafgevaardigden worden beschouwd, een
participer à des réunions syndicales. vakbondsverlof toe ten einde deel te nemen aan vakbondsvergaderingen.

Art. 34.Les employeurs ne doivent pas payer de salaire pour les jours

Art. 34.De werkgevers moeten geen loon betalen voor de

de congé syndical. Cependant, ces jours sont considérés comme vakbondsverlofdagen. Deze dagen worden evenwel beschouwd als
assimilés à des journées de travail effectif et déclarés comme tels à gelijkgesteld met werkelijk gewerkte dagen en als dusdanig aangegeven
l'Office national de Sécurité sociale. bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid.

Art. 35.Les jours de congé syndical ne peuvent constituer un obstacle

Art. 35.De vakbondsverlofdagen mogen voor de goede organisatie van

insurmontable pour la bonne organisation du travail. Des contestations het werk geen onoverkomelijke hinderpaal uitmaken. Gebeurlijke
éventuelles seront tranchées de commun accord avec la délégation betwistingen zullen worden geregeld in gemeen akkoord met de
syndicale ou avec l'organisation de travailleurs intéressée. vakbondsafvaardiging of met de betrokken werknemersorganisatie.
CHAPITRE XII. - Emploi HOOFDSTUK XII. - Tewerkstelling

Art. 36.a) Les employeurs s'engagent à maintenir en principe le

Art. 36.a) De werkgevers verbinden zich er toe in principe het

niveau d'emploi du secteur; tewerkstellingspeil van de sector te behouden;
b) - si les entreprises connaissent des circonstances économiques b) - indien bedrijven in moeilijke economische omstandigheden verkeren
défavorables et doivent procéder à des licenciements, il convient d'en en dienen over te gaan tot afdankingen, dient hiervan mededeling te
aviser le conseil d'entreprise ou, à défaut de celui-ci, la délégation worden gedaan aan de ondernemingsraad, bij ontstentenis hiervan aan de
syndicale; syndicale delegatie;
- il convient de se concerter au niveau de l'entreprise au sujet des - overleg dient in het vlak van de onderneming gepleegd te worden
mesures d'adaptation et/ou d'accompagnement (plan social); si la inzake aanpassings- en/of begeleidingsmaatregelen (sociaal plan);
concertation organisée à ce propos au niveau de l'entreprise échoue, indien het ondernemingsoverleg hieromtrent mislukt, dient de meest
la partie la plus diligente doit saisir le bureau de conciliation de gerede partij de zaak aanhangig te maken bij het verzoeningsbureau van
la Sous-commission paritaire de l'industrie de la chaussure, des het Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie, de laarzenmakers en
bottiers et des chausseurs de cette question; de maatwerkers;
- ceci ne porte pas sur des cas individuels. - dit geldt niet voor individuele gevallen.
CHAPITRE XIII. - Dispositions finales HOOFDSTUK XIII. - Slotbepalingen

Art. 37.La présente convention collective de travail remplace celle

du 2 juillet 2007, conclue au sein de la Sous-commission paritaire de

Art. 37.Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt deze van 2 juli

l'industrie de la chaussure, des bottiers et des chausseurs, fixant 2007, gesloten in het Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie,
les conditions de travail des ouvriers et ouvrières et est conclue de laarzenmakers en de maatwerkers, tot vaststelling van de
arbeidsvoorwaarden van de werklieden en werksters en is gesloten voor
pour une durée indéterminée. onbepaalde tijd.
Elle entre en vigueur le 1er janvier 2009 et peut être dénoncée par Zij treedt in werking op 1 januari 2009 en mag worden opgezegd door
une des parties moyennant un préavis de 3 mois, après délibération préalable avec les parties intéressées, notifié par lettre recommandée à la poste, adressée au président de la Sous-commission paritaire de l'industrie de la chaussure, des bottiers et des chausseurs. Le préavis prend cours à partir de la date à laquelle la lettre recommandée est envoyée au président. Toutefois le préavis ne peut commencer au plus tôt que le 1er octobre 2009. Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 19 avril 2010. La Vice-Première Ministre et Ministre de l'Emploi et de l'Egalité des chances, chargée de la Politique de migration et d'asile, één van de partijen met een opzeggingstermijn van 3 maanden, mits voorafgaandelijk overleg met de betrokken partijen betekend bij een ter post aangetekende brief, gericht aan de voorzitter van het Paritair Subcomité voor de schoeiselindustrie, de laarzenmakers en de maatwerkers. De opzeggingstermijn begint te lopen vanaf de datum waarop de aangetekende brief aan de voorzitter wordt gestuurd. De opzeggingstermijn mag evenwel ten vroegste een aanvang nemen op 1 oktober 2009. Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 19 april 2010. De Vice-Eerste Minister en Minister van Werk en Gelijke Kansen, belast met het Migratie- en asielbeleid,
Mme J. MILQUET Mevr. J. MILQUET
^