Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 17/12/2002
← Retour vers "Arrêté royal modifiant, en ce qui concerne la lutte contre le retard de paiement dans le cadre de marchés publics et de concessions de travaux publics, l'arrêté royal du 26 septembre 1996 établissant les règles générales d'exécution des marchés publics et des concessions de travaux publics "
Arrêté royal modifiant, en ce qui concerne la lutte contre le retard de paiement dans le cadre de marchés publics et de concessions de travaux publics, l'arrêté royal du 26 septembre 1996 établissant les règles générales d'exécution des marchés publics et des concessions de travaux publics Koninklijk besluit tot wijziging, wat de bestrijding van betalingsachterstand bij overheidsopdrachten en concessies voor openbare werken betreft, van het koninklijk besluit van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken
SERVICE PUBLIC FEDERAL CHANCELLERIE DU PREMIER MINISTRE FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER
17 DECEMBRE 2002. - Arrêté royal modifiant, en ce qui concerne la 17 DECEMBER 2002. - Koninklijk besluit tot wijziging, wat de
lutte contre le retard de paiement dans le cadre de marchés publics et bestrijding van betalingsachterstand bij overheidsopdrachten en
concessies voor openbare werken betreft, van het koninklijk besluit
de concessions de travaux publics, l'arrêté royal du 26 septembre 1996 van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels
établissant les règles générales d'exécution des marchés publics et des concessions de travaux publics van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken
RAPPORT AU ROI VERSLAG AAN DE KONING
Sire, Sire,
Le Parlement européen et le Conseil ont adopté le 29 juin 2000 la Het Europees Parlement en de Raad hebben op 29 juni 2000 de richtlijn
directive 2000/35/CE concernant la lutte contre le retard de paiement 2000/35/EG betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij
dans les transactions commerciales. Cette directive, qui vise non handelstransacties aangenomen. Deze richtlijn, die zowel de
seulement toute transaction entre entreprises mais également les transacties tussen ondernemingen als de overheidsopdrachten beoogt,
marchés publics, doit être transposée pour le 7 août 2002. moet vóór 7 augustus 2002 zijn omgezet.
La plupart des mesures de transposition impliquent une adaptation par De meeste omzettingsmaatregelen geven aanleiding tot een aanpassing
le législateur de règles de droit commun. door de wetgever van sommige voorschriften van gemeen recht.
Le droit des marchés publics comporte cependant à l'article 15 du cahier général des charges un régime spécifique en matière de délai dans lequel le pouvoir adjudicateur doit effectuer le paiement et en matière de droit à l'obtention automatique d'intérêts lorsqu'il y a retard. La directive 2000/35/CE permet que pour certaines catégories de contrats à définir par la législation nationale, les Etats membres fixent à un maximum de soixante jours le délai au-delà duquel des intérêts de retard sont exigibles, s'ils empêchent les cocontractants Het recht inzake overheidsopdrachten omvat in artikel 15 van de algemene aannemingsvoorwaarden evenwel een specifiek stelsel in verband met de termijn waarbinnen de aanbestedende overheid de betaling moet uitvoeren en in verband met het automatische recht op interesten bij vertraging. De richtlijn 2000/35/EG biedt de lidstaten de mogelijkheid om, voor bepaalde categorieën van overeenkomsten die in de nationale wetgeving moeten worden omschreven, de termijn waarna verwijlinteresten opeisbaar zijn, vast te leggen op maximaal zestig dagen, mits zij de medecontractanten ervan weerhouden die termijn te overschrijden of een
de dépasser ce délai ou s'ils fixent un taux d'intérêt obligatoire dwingende interestvoet vaststellen die aanmerkelijk hoger is dan de
dépassant sensiblement le taux de la directive. interestvoet van de richtlijn.
Sans préjudice des autres règles de droit commun transposées par le Onverminderd de andere voorschriften van gemeen recht die door de
législateur, les mesures de transposition contenues dans le présent wetgever werden omgezet, bestaan de omzettingsmaatregelen in dit
projet consistent dès lors à adapter ce régime spécifique : ontwerp er dus in dit specifieke stelsel aan te passen als volgt :
- en modifiant l'article 3, §§ 1er et 2 de l'arrêté royal du 26 - artikel 3, §§ 1 en 2, van het koninklijk besluit van 26 september
septembre 1996, afin d'y prévoir qu'aucune dérogation aux dispositions 1996 wordt gewijzigd, teneinde erin te bepalen dat geen enkele
de l'article 15 du cahier général des charges ne peut avoir pour effet afwijking van de bepalingen van artikel 15 van de algemene
de rendre plus longs les délais de paiement. aannemingsvoorwaarden tot gevolg mag hebben dat de betalingstermijnen
Pour les marchés dont le montant est égal ou inférieur, hors taxe sur worden verlengd.
la valeur ajoutée, à 5.500 euros, le § 3 de ce même article prévoit que le cahier général des charges ne leur est pas applicable. Il en résulte que pour ces marchés les règles du droit commun, sont applicables dans leur intégralité; - en apportant des modifications à l'article 15, § 1er, 3°, du cahier général des charges, concernant les modalités de paiement des marchés publics de travaux. Au 3°, le premier alinéa est maintenu, tandis que les trois alinéas suivants sont remplacés. Le nouvel alinéa 2 établit un premier délai de trente jours dans lequel, et ce uniquement en cas § 3 van hetzelfde artikel verduidelijkt dat de algemene aannemingsvoorwaarden niet van toepassing zijn op de opdrachten waarvan het bedrag, zonder belasting over de toegevoegde waarde, gelijk is aan of lager is dan 5.500 euro. Daaruit vloeit voort dat voor die opdrachten de voorschriften van gemeen recht in hun geheel van toepassing zijn; - er worden wijzigingen aangebracht in artikel 15, § 1, 3°, van de algemene aannemingsvoorwaarden in verband met de betalingswijze voor de overheidsopdrachten voor aanneming van werken. In punt 3° wordt het eerste lid behouden, terwijl de volgende drie leden worden vervangen. In het nieuwe tweede lid wordt een eerste termijn van dertig dagen
de paiement pour solde ou en cas de paiement unique, le pouvoir vastgelegd waarbinnen, enkel in geval van betaling van het saldo of
adjudicateur procède à la vérification de l'état détaillé des travaux van enige betaling, de aanbestedende overheid de gedetailleerde staat
et de la déclaration de créance introduits par l'entrepreneur, établit van de werken en de verklaring van schuldvordering naziet die door de
un procès-verbal de la somme qu'il estime due et notifie à aannemer werden ingediend, een proces-verbaal opstelt voor het
l'entrepreneur la situation des travaux admis en paiement. Un délai de verschuldigd geachte bedrag en aan de aannemer schriftelijk kennis
geeft van de werken die voor betaling zijn aanvaard. Daarna wordt een
paiement maximum de soixante jours est ensuite prévu. Cependant, betalingstermijn van maximum zestig dagen bepaald. Overeenkomstig het
conformément au nouvel alinéa 3, ce délai de paiement est réduit à nieuwe derde lid wordt deze betalingstermijn evenwel ingekort naar
concurrence du dépassement par le pouvoir adjudicateur du délai de trente jours précité ou est prorogé à concurrence du dépassement du délai de cinq jours réservé à l'entrepreneur par le 3° pour introduire sa facture. Quant au dernier alinéa du 3°, il est supprimé. L'interdiction de prolonger les délais de paiement dans un cahier spécial des charges est en effet désormais prévue à l'article 1er du présent projet. Ce même alinéa prévoyait par ailleurs une exception à cette interdiction pour les marchés passés par procédure négociée, ce qui ne peut plus être prévu puisque la directive 2000/35/CE ne permet pas d'établir une rato van de overschrijding door de aanbestedende overheid van genoemde termijn van dertig dagen, of verlengd naar rato van de overschrijding van de termijn van vijf dagen die in punt 3° aan de aannemer wordt verleend voor de indiening van zijn factuur. Het laatste lid van punt 3° wordt geschrapt. Het verbod om de betalingstermijnen te verlengen in een bestek wordt voortaan immers vastgelegd in artikel 1 van dit ontwerp. In datzelfde lid werd bovendien in een uitzondering op dat verbod voorzien voor de opdrachten gegund bij onderhandelingsprocedure, wat niet meer mogelijk is daar de richtlijn 2000/35/EG een onderscheid verbiedt te maken op
distinction fondée sur le mode de passation du marché; grond van de gunningswijze van de opdracht;
- en supprimant à l'article 15, § 1er, 3°, du cahier général des - in artikel 15, § 1, 3°, van de algemene aannemingsvoorwaarden wordt
charges la référence à un délai de nonante jours; de verwijzing naar een termijn van negentig dagen geschrapt;
- en remplaçant le § 4 par une disposition nouvelle référant, pour le calcul des intérêts de retard, au taux d'intérêt appliqué par la Banque centrale européenne tel que défini également par la loi du 2 août 2002 concernant la lutte contre le retard de paiement dans les transactions commerciales. La directive 2000/35/CE permet cependant que les parties dérogent par des dispositions contraires figurant dans le contrat au taux ainsi établi. C'est pourquoi le deuxième alinéa nouveau du § 4 permet au pouvoir adjudicateur de réduire la majoration de sept pourcent prévu à l'alinéa 1er pour autant que ce pouvoir adjudicateur indique dans les documents contractuels les raisons objectives permettant de considérer que cette réduction ne constitue pas un abus manisfeste à l'égard de l'adjudicataire. La disposition considérée prévoit cependant une double limite à cette faculté de réduction de la majoration. Cette réduction ne peut dépasser 3,5 pourcent, toute réduction supérieure étant réputée non écrite pour la partie qui dépasse cette limite. En outre, le taux d'intérêt dû ne peut en aucun cas être inférieur au - § 4 wordt vervangen door een nieuwe bepaling die, wat de berekening van de verwijlinteresten betreft, verwijst naar de door de Europese Centrale Bank toegepaste interestvoet, zoals ook bepaald bij de wet van 2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties. De richtlijn 2000/35/EG biedt de partijen echter de mogelijkheid om, via andersluidende bepalingen in de overeenkomst, af te wijken van de aldus vastgelegde interestvoet. Dit is de reden waarom de aanbestedende overheid, op basis van het nieuwe tweede lid van § 4, het in het eerste lid bepaalde vermeerderingspercentage van zeven procent kan verminderen, op voorwaarde dat deze aanbestedende overheid in de contractuele documenten de objectieve redenen vermeldt, waaruit kan worden afgeleid dat deze vermindering geen kennelijke onbillijkheid jegens de aannemer behelst. De betrokken bepaling legt echter een dubbele beperking op aan de mogelijkheid om een lager vermeerderingspercentage vast te leggen. Deze vermindering moet 3,5 procent niet overschrijden. Een hoger vermindering wordt als niet bestaande beschouwd voor het gedeelte dat deze limiet overschrijdt. Bovendien zal de verschuldigde intrest niet lager zijn dan de wettelijke intrestvoet bepaald in de
taux d'intérêt légal fixé dans la loi du 5 mai 1865 relative au prêt à wet van 5 mei 1865 betreffende de lening tegen intrest en elke
intérêt, toute disposition contraire étant également réputée non écrite; tegenstrijdig bepaling wordt ook als voor niet geschreven gehouden;
- l'alinéa 3 du même § 4 reprend l'alinéa 2 actuel en précisant le - het derde lid van dezelfde § 4 neemt het huidige tweede lid over en
texte car pour certains marchés et spécialement pour certaines licht de tekst ervan toe. Voor bepaalde opdrachten en, in het
prestations de services, il n'y a pas établissement de factures; bijzonder, voor bepaalde dienstverleningen worden immers geen facturen
- l'alinéa 4 reprend un texte similaire au dernier alinéa actuel et opgesteld; - het vierde lid neemt een tekst over die vergelijkbaar is met het
précise, comme le permet la directive, que l'intérêt n'est dû que s'il huidige laatste lid en verduidelijkt, zoals de richtlijn toelaat, dat
se chiffre à au moins 5 euros; de interest slechts verschuldigd is als hij minstens 5 euro bedraagt;
- l'alinéa 5 réfère aux communications qui seront publiées tous les - het vijfde lid verwijst naar de mededelingen die de Minister van
semestres par le Ministre des Finances dans le Moniteur belge afin Financiën elk semester in het Belgisch Staatsblad zal publiceren,
d'informer les pouvoirs adjudicateurs et les entreprises du taux de la teneinde de aanbestedende overheden en ondernemingen op de hoogte te
Banque centrale européenne applicable et de ses variations; brengen van de van toepassing zijnde interestvoet van de Europese
Centrale Bank en van de schommelingen ervan;
- l'alinéa 6 précise que le § 4 n'est pas applicable aux paiements qui - het zesde lid bepaalt dat § 4 niet van toepassing is op de
se rapportent à des dommages-intérêts. betalingen betreffende schadevergoedingen.
J'ai l'honneur d'être, Ik heb de eer te zijn,
Sire, Sire,
De votre Majesté, Van Uwe Majesteit,
le très respectueux de zeer eerbiedige
et très fidèle serviteur, en zeer getrouwe dienaar,
Le Premier Ministre, De Eerste Minister,
G. VERHOFSTADT G. VERHOFSTADT
Avis 33.569/1 de la section de législation du Conseil d'Etat Advies 33.569/1 van de afdeling wetgeving van de Raad van State
Le Conseil d'Etat, section de législation, première chambre, saisi par De Raad van State, afdeling wetgeving, eerste kamer, op 3 juni 2002
le Premier Ministre, le 3 juin 2002, d'une demande d'avis sur un door de Eerste Minister verzocht hem van advies te dienen over een
projet d'arrêté royal "modifiant, en matière de paiements, l'arrêté ontwerp van koninklijk besluit "tot wijziging op het gebied van
royal du 26 septembre 1996 étabissant les règles générales d'exécution betalingen van het koninklijk besluit van 26 september 1996 tot
des marchés publics et des concessions de travaux publics", a donné le bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten
9 juillet 2002 l'avis suivant : en van de concessies voor openbare werken", heeft op 9 juli 2002 het
volgende advies gegeven :
Portée et fondement légal du projet Strekking en rechtsgrond van het ontwerp
Le projet soumis pour avis entend aligner l'arrêté royal du 26 Het om advies voorgelegde ontwerp strekt ertoe het koninklijk besluit
septembre 1996 établissant les règles générales d'exécution des van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels
marchés publics et des concessions de travaux publics sur la directive van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken,
in overeenstemming te brengen met de richtlijn 2000/35/EG van het
2000/35/CE du Parlement européen et du Conseil du 29 juin 2000 Europees Parlement en de Raad van 29 juni 2000 betreffende bestrijding
concernant la lutte contre le retard de paiement dans les transactions van betalingsachterstand bij handelstransacties.
commerciales. Les modifications en projet de l'arrêté royal du 26 septembre 1996 ne De ontworpen wijzigingen van het koninklijk besluit van 26 september
constituent qu'une partie de l'ajustement de la réglementation belge 1996 vormen slechts een onderdeel van de aanpassing van de Belgische
commandé par la directive 2000/35/CE précitée. La plupart des mesures reglementering waartoe de genoemde richtlijn 2000/35/EG noopt. Het
de transposition - qui ne concernent pas les marchés publics mais bien merendeel van de omzettingsmaatregelen - die niet de
overheidsopdrachten, doch wel de transacties tussen ondernemingen
les transactions entre entreprises - doivent en effet être prises par betreffen - dient immers door de wetgever te worden genomen en vormt
le législateur et font actuellement l'objet de deux projets de loi momenteel het voorwerp van twee met het oog daarop bij de Kamer van
déposés dans ce but à la Chambre des représentants (1). volksvertegenwoordigers ingediende wetsontwerpen (1).
Les modifications en projet de l'arrêté royal du 26 septembre 1996 Voor de ontworpen wijzigingen van het koninklijk besluit van 26
peuvent tirer leur fondement légal des articles 1er, § 1er, alinéa 2, september 1996 kan rechtsgrond worden gevonden in de artikelen 1, § 1,
et 24, alinéa 1er, de la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés tweede lid, en 24, eerste lid, van de wet van 24 december 1993
publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor
services. L'article 1er, § 1er, alinéa 2, de cette loi, habilite en aanneming van werken, leveringen en diensten. Artikel 1, § 1, tweede
lid, van die wet maakt de Koning immers bevoegd om de inrichting vast
effet le Roi à fixer l'organisation des modes de passation ainsi que te leggen van de gunningsprocedures evenals de algemene
les règles générales d'exécution des marchés publics. L'article 24, uitvoeringsregels voor de overheidsopdrachten. Artikel 24, eerste lid,
alinéa 1er, de la même loi dispose qu'une concession de travaux van dezelfde wet stelt dat een concessie voor openbare werken mag
publics peut être octroyée dans les conditions déterminées par le Roi. worden toegekend onder de door de Koning bepaalde voorwaarden.
Examen du texte Onderzoek van de tekst
Intitulé Opschrift
L'intitulé refléterait mieux la teneur de la réglementation en projet Het opschrift zou beter de inhoud van de ontworpen regeling weergeven
s'il était adapté comme suit : indien het werd aangepast als volgt :
« Arrêté royal modifiant, en ce qui concerne la lutte contre le retard « Koninklijk besluit tot wijziging, wat de bestrijding van
de paiement dans le cadre de marchés publics et de concessions de betalingsachterstand bij overheidsopdrachten en concessies voor
travaux publics, l'arrêté royal du 26 septembre 1996 établissant les openbare werken betreft, van het koninklijk besluit van 26 september
règles générales d'exécution des marchés publics et des concessions de 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de
travaux publics. » overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken. »
Préambule Aanhef
1. Le deuxième alinéa du préambule doit être rédigé de la manière 1. Het tweede lid van de aanhef dient als volgt te worden geredigeerd
suivante : :
« Vu l'arrêté royal du 26 septembre 1996 établissant les règles « Gelet op het koninklijk besluit van 26 september 1996 tot bepaling
générales d'exécution des marchés publics et des concessions de van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de
travaux publics, notamment l'article 3, modifié par les arrêtés royaux concessies voor openbare werken, inzonderheid op artikel 3, gewijzigd
des 29 avril 1999 et 20 juillet 2000, et l'article 15 de l'annexe, bij de koninklijke besluiten van 29 april 1999 en 20 juli 2000, en op
modifié par les arrêtés royaux des 15 février 1999, 20 juillet 2000 et artikel 15 van de bijlage, gewijzigd bij de koninklijke besluiten van
22 avril 2002. » 15 februari 1999, 20 juli 2000 en 22 april 2002. »
2. Le considérant inscrit dans le septième alinéa du préambule se 2. Met de in het zevende lid van de aanhef opgenomen considerans wordt
conforme à la prescription de l'article 6, paragraphe 1er, de la tegemoet gekomen aan artikel 6, lid 1, tweede lid, van de richtlijn
directive 2000/35/CE suivant laquelle, lorsque les Etats membres 2000/35/EG dat voorschrijft dat, wanneer de lidstaten de
adoptent les dispositions de droit interne nécessaires à la transposition de la directive, "celles-ci contiennent une référence à la présente directive ou sont accompagnées d'une telle référence lors de leur publication officielle". Il est néanmoins d'usage, sur le plan légistique, qu'un considérant soit inscrit dans le préambule d'un arrêté avant la référence aux avis recueillis et aux accords donnés. En l'espèce, cela implique que le considérant soit inscrit dans le préambule du projet soumis pour avis dans un alinéa suivant immédiatement la référence à l'arrêté royal du 26 septembre 1996 à modifier. internrechtelijke bepalingen aannemen die voor de omzetting van de richtlijn noodzakelijk zijn, "in die bepalingen naar deze richtlijn (wordt) verwezen of (...) hiernaar (wordt) verwezen bij de officiële bekendmaking van die bepalingen". Het is evenwel vanuit wetgevingstechnisch oogpunt gebruikelijk dat een considerans in de aanhef van een besluit wordt opgenomen vóór de verwijzing naar de ingewonnen adviezen en verleende akkoorden. In casu komt zulks erop neer dat de considerans in de aanhef van het om advies voorgelegde ontwerp wordt opgenomen in een lid dat onmiddellijk volgt op de verwijzing naar het te wijzigen koninklijk besluit van 26 september 1996.
Article 1er Artikel 1
1. Dans la phrase liminaire de l'article 1er du projet, il suffit 1. In de inleidende zin van artikel 1 van het ontwerp volstaat het te
d'écrire : schrijven :
« ... et des concessions des travaux publics, modifié par les arrêtés « ... en van de concessies voor openbare werken, gewijzigd bij de
royaux des 29 avril 1999 et 20 juillet 2000, sont apportées les koninklijke besluiten van 29 april 1999 en 20 juli 2000, worden de
modifications suivantes : » volgende wijzigingen aangebracht : »
2. A supposer que l'intention est effectivement de compléter par un 2. Ervan uitgaande dat het effectief de bedoeling is om artikel 3 van
alinéa distinct l'article 3 de l'arrêté royal du 26 septembre 1996, le het koninklijk besluit van 26 september 1996 aan te vullen met een
texte néerlandais de l'article 1er, 1°, du projet devra, par analogie afzonderlijk lid, dient de Nederlandse tekst van artikel 1, 1°, van
avec le texte français, commencer de la manière suivante : het ontwerp, naar analogie van de Franse tekst, aan te vangen als volgt :
« 1° § 1 wordt aangevuld met het volgende lid : » « 1° § 1 wordt aangevuld met het volgende lid : »
3. Par souci de concordance entre le texte français et le texte 3. Ter wille van de overeenstemming tussen de Nederlandse en de Franse
néerlandais du projet, il vaut mieux écrire à la fin du texte tekst van het ontwerp, wordt op het einde van de Nederlandse tekst van
néerlandais de la disposition en projet énoncée à l'article 1er, 1°, de ontworpen bepaling onder artikel 1, 1°, van het ontwerp, beter
du projet "... wordt voor niet geschreven gehouden" au lieu de "... geschreven "... wordt voor niet geschreven gehouden" in plaats van
wordt als niet bestaande beschouwd". "... wordt als niet bestaande beschouwd".
Le texte néerlandais de la disposition en projet énoncée à l'article 1er, De Nederlandse tekst van de ontworpen bepaling onder artikel 1, 2°,
2°, du projet doit être adapté de la même manière. van het ontwerp, dient op dezelfde wijze te worden aangepast.
Article 2 Artikel 2
1. A la fin de la phrase liminaire de l'article 2 du projet, il 1. Op het einde van de inleidende zin van artikel 2 van het ontwerp
convient d'écrire : schrijve men :
« ... du même arrêté, modifié par les arrêtés royaux des 15 février « ... van hetzelfde besluit, gewijzigd bij de koninklijke besluiten
1999, 20 juillet 2000 et 22 avril 2002, sont apportées les van 15 februari 1999, 20 juli 2000 en 22 april 2002, worden de
modifications suivantes : » volgende wijzigingen aangebracht : »
2. Les modifications que l'article 2, 1°, du projet entend apporter à 2. De wijzigingen die artikel 2, 1°, van het ontwerp beoogt aan te
l'article 15 du cahier général des charges restent limitées au brengen in artikel 15 van de algemene aannemingsvoorwaarden blijven
beperkt tot paragraaf 1, 3°, van dat artikel. Het ware evenwel logisch
paragraphe 1er, 3°, de cet article. Il serait toutefois logique et en meer coherent indien de wijzigingen ook werden betrokken op
plus cohérent de les faire également porter sur le paragraphe 1er, 2°, paragraaf 1, 2°, van het genoemde artikel 15. Daartoe is vereist dat
de l'article 15 visé. A cet égard, il faut scinder l'article 2, 1°, du artikel 2, 1°, van het ontwerp wordt opgesplitst in drie nieuwe
projet en trois nouvelles subdivisions 1°, 2° et 3°, qui - compte tenu onderdelen 1°, 2° en 3°, die - rekening houdend met de aan de Raad van
des explications fournies au Conseil d'Etat, section de législation - State, afdeling wetgeving, verstrekte uitleg - bovendien als volgt
peuvent en outre être précisées de la manière suivante (2) : kunnen worden verduidelijkt (2) :
« 1° le § 1er, 2°, est complété par la disposition suivante : « 1° § 1, 2°, wordt aangevuld als volgt :
"Dans les seuls cas de paiements relatifs au solde du marché ou de "Enkel in de gevallen van betaling van het saldo van de opdracht of
paiement unique, le pouvoir adjudicateur dispose d'un délai de trente van enige betaling beschikt de aanbestedende overheid over een termijn
jours de calendrier pour procéder à ces opérations. Ce délai prend van dertig kalenderdagen om deze verrichtingen uit te voeren. Deze
cours à compter du jour de la réception, par le pouvoir adjudicateur, termijn vangt aan op de dag dat de aanbestedende overheid de
de la déclaration de créance visée au 1°"; verklaring van schuldvordering bedoeld in 1° ontvangt";
2° au § 1er, 3°, les alinéas 2 et 3 sont remplacés par les alinéas 2° in § 1, 3°, worden het tweede en het derde lid vervangen als volgt
suivants : :
"Le délai de soixante jours de calendrier, visé à l'alinéa 1er, est "De termijn van zestig kalenderdagen, bedoeld in het eerste lid, wordt
prolongé à concurrence du dépassement du délai de cinq jours de verlengd naar rato van de overschrijding van de termijn van vijf
calendrier qui, en vertu du 2°, est réservé à l'entrepreneur pour kalenderdagen die krachtens 2° aan de aannemer wordt verleend om zijn
introduire sa facture. factuur in te dienen.
Dans les seuls cas de paiements relatifs au solde du marché ou de Enkel in de gevallen van betaling van het saldo van de opdracht of van
paiement unique, le délai de soixante jours de calendrier, visé à enige betaling vangt de termijn van zestig kalenderdagen, bedoeld in
l'alinéa 1er, prend cours le lendemain de l'expiration du délai de het eerste lid, aan de dag na het verstrijken van de termijn van
trente jours de calendrier dont dispose le pouvoir adjudicateur pour dertig kalenderdagen waarover de aanbestedende overheid beschikt om de
procéder aux opérations mentionnées au 2° et est réduit à concurrence verrichtingen vermeld in 2° uit te voeren en wordt hij ingekort naar
du dépassement de ce délai de trente jours de calendrier"; rato van de overschrijding van deze termijn van dertig kalenderdagen";
3° le § 1er, 3°, alinéa 4, est abrogé ». 3° § 1, 3°, vierde lid, wordt opgeheven ».
3. Dans l'article 2, 3°, du projet, tel qu'il a été soumis pour avis, 3. In artikel 2, 3°, van het ontwerp, zoals het om advies is
la modification reste limitée au dernier alinéa de l'article 15, § 4, voorgelegd, blijft de wijziging beperkt tot het laatste lid van
du cahier général des charges. La question est toutefois de savoir artikel 15, § 4, van de algemene aannemingsvoorwaarden. Het is evenwel
s'il n'y a pas également lieu d'adapter d'autres alinéas de cet de vraag of niet tevens andere leden van dat artikel moeten worden
article afin d'être conforme à la directive 2000/35/CE. aangepast teneinde in overeenstemming te zijn met de richtlijn
En effet, l'on sait que l'article 3, paragraphe 1er, d) , de la 2000/35/EG. Men weet immers dat artikel 3, lid 1, d) , van de richtlijn de
directive oblige les Etats membres à veiller à ce que le taux lid-Staten verplicht om ervoor te zorgen dat het niveau van de
d'intérêt pour retard de paiement ("taux légal") que le débiteur est interest voor betalingsachterstand ("de wettelijke interestvoet") die
obligé d'acquitter corresponde au taux d'intérêt de la principale door de schuldenaar moet worden betaald, de interestvoet is die door
facilité de refinancement appliquée par la Banque centrale européenne de Europese Centrale Bank wordt gehanteerd voor haar meest recente
(BCE) à son opération de refinancement principal la plus récente basisherfinancieringstransactie vóór de eerste kalenderdag van het
effectuée avant le premier jour de calendrier du semestre en question betreffende halfjaar ("de referentie-interestvoet"), vermeerderd met
("taux directeur"), majoré d'un minimum de sept points ("marge"), sauf ten minste zeven procentpunten (de "marge"), behoudens andersluidende
dispositions contraires figurant dans le contrat. Selon ce qu'a bepalingen in het contract. Volgens wat de gemachtigde van de regering
communiqué à ce sujet le délégué du gouvernement au Conseil d'Etat, in dat verband aan de Raad van State, afdeling wetgeving, heeft
section de législation, cela impliquerait pour l'instant l'application meegedeeld, zou zulks op dit ogenblik impliceren dat een interestvoet
d'un taux d'intérêt de onze ou douze pour cent. van elf of twaalf procent moet worden toegepast.
L'article 15, § 4, alinéa 1er, du cahier général des charges fait Artikel 15, § 4, eerste lid, van de algemene aannemingsvoorwaarden
cependant référence au "taux d'intérêt de la facilité de prêt marginal refereert evenwel aan "de rentevoet van de marginale
de la Banque centrale européenne qui est en vigueur le dernier jour du beleningsfaciliteit van de Europese Centrale Bank geldig op de laatste
mois précédant celui au cours duquel le retard a lieu, augmenté d'une dag van de maand voorafgaande aan deze waarin de vertraging optreedt,
marge de 1,5 p.c." , ce qui - toujours selon le délégué du verhoogd met een marge van 1,5 pct." , wat - steeds volgens de
gouvernement - correspondrait à un taux d'intérêt de près de sept pour gemachtigde van de regering - zou overeenstemmen met een interestvoet
cent. van bijna zeven procent.
Il existe par conséquent une discordance entre les taux d'intérêt à Er is bijgevolg een discrepantie tussen de toe te passen
appliquer conformément, d'une part, à la règle énoncée à l'article 3, interestvoeten overeenkomstig, enerzijds, het bepaalde in artikel 3,
paragraphe 1er, d) , de la directive 2000/35/CE et, d'autre part, à lid 1, d) , van de richtlijn 2000/35/EG en, anderzijds, het
l'article 15, § 4, alinéa 1er, inchangé, du cahier général des ongewijzigd gebleven artikel 15, § 4, eerste lid, van de algemene
charges. Selon le Conseil d'Etat, section de législation, cette aannemingsvoorwaarden. Die discrepantie kan volgens de Raad van State,
discordance ne peut se justifier par le fait que l'article 3, afdeling wetgeving, niet worden gebillijkt door het gegeven dat in
paragraphe 1, d) , de la directive fait référence à l'exception artikel 3, lid 1, d) , van de richtlijn wordt verwezen naar de
relative aux "dispositions contraires figurant dans le contrat", uitzondering betreffende "andersluidende bepalingen in het contract",
compte tenu de ce que les dispositions inscrites à l'article 15, § 4, ermee rekening houdend dat de in artikel 15, § 4, van de algemene
du cahier général des charges peuvent difficilement être considérées aannemingsvoorwaarden opgenomen bepalingen bezwaarlijk als
comme des "dispositions contractuelles" au sens de la directive, mais "contractuele bepalingen", in de zin van de richtlijn kunnen worden
qu'elles doivent au contraire être censées avoir un caractère beschouwd, doch integendeel moeten worden geacht een verordenend
réglementaire. karakter te hebben.
Le Conseil d'Etat, section de législation, estime dès lors que Het komt de Raad van State, afdeling wetgeving, derhalve voor dat ook
l'article 15, § 4, alinéa 1er, du cahier général des charges doit être artikel 15, § 4, eerste lid, van de algemene aannemingsvoorwaarden
adapté à la lumière de la directive 2000/35/CE, étant entendu que, si aanpassing behoeft in het licht van de richtlijn 2000/35/EG, met dien
pareille adaptation impliquait que la réglementation en projet devait verstande dat, indien dergelijke aanpassing met zich zou brengen dat
avoir un impact budgétaire (3), le projet devrait être soumis à de ontworpen regeling budgettaire gevolgen heeft (3), het ontwerp voor
l'accord du Ministre du Budget. akkoordbevinding zal moeten worden voorgelegd aan de Minister van Begroting.
La chambre était composée de : De kamer was samengesteld uit :
MM. : De heren :
M. Van Damme, président de chambre; M. Van Damme, kamervoorzitter;
J. Baert et J. Smets, conseillers d'Etat; J. Baert en J. Smets, staatsraden;
G. Schrans et A. Spruyt, assesseurs de la section de législation; G. Schrans en A. Spruyt, assessoren van de afdeling wetgeving;
Mme A. Beckers, greffier. Mevr. A. Beckers, griffier.
La concordance entre la version néerlandaise et la version française a De overeenstemming tussen de Nederlandse en de Franse tekst werd
été vérifiée sous le contrôle de M. M. Van Damme. nagezien onder toezicht van de heer M. Van Damme.
Le rapport a été présenté par M. P. Depuydt, premier auditeur. La note Het verslag werd uitgebracht door de heer P. Depuydt, eerste auditeur.
du Bureau de coordination a été rédigée et exposée par M. J. De nota van het Coördinatiebureau werd opgesteld en toegelicht door de
Drijkoningen, premier référendaire. heer J. Drijkoningen, eerste referendaris.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
A. Beckers. M. Van Damme. A. Beckers. M. Van Damme.
(1) Voir le projet de loi "concernant la lutte contre le retard de (1) Zie het ontwerp van wet "betreffende de bestrijding van de
paiement dans les transactions commerciales" (Doc. parl., Chambre, betalingsachterstand bij handelstransacties" (Parl. St., Kamer,
2001-2002, n° 1827/1) et le projet de loi "relative à l'action en 2002-2002, nr. 1827/1) en het ontwerp van wet "aangaande de vordering
cessation des infractions à la loi du (...) concernant la lutte contre tot staking van de inbreuken op de wet van (...) tot bestrijden van de
le retard de paiement dans les transactions commerciales" (Doc. parl., betalingsachterstand bij handelstransacties" (Parl.St., Kamer,
Chambre, 2001/2002, n° 1828/1). 2002-2002, nr. 1828/1).
(2) Dans ce cas, la numérotation des 2e et 3e de l'article 2 du projet (2) In dat geval dienen uiteraard het 2e en 3e van artikel 2 van het
devra naturellement être modifiée. ontwerp te worden vernummers.
(3) Selon le délégué du gouvernement, on considère actuellement que le (3) Naar het zeggen van de gemachtigde van de regering wordt er nu van
projet n'a aucun impact sur les recettes et les dépenses de l'Etat. uitgegaan dat het ontwerp geen weerslag heeft op de inkomsten en de
uitgaven van de Staat.
17 DECEMBRE 2002. - Arrêté royal modifiant, en ce qui concerne la 17 DECEMBER 2002. - Koninklijk besluit tot wijziging wat de
lutte contre le retard de paiement dans le cadre de marchés publics et bestrijding van betalingsachterstand bij overheidsopdrachten en
concessies voor openbare werken betreft, van het koninklijk besluit
de concessions de travaux publics, l'arrêté royal du 26 septembre 1996 van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels
établissant les règles générales d'exécution des marchés publics et des concessions de travaux publics van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics et à Gelet op de wet van 24 december 1993 betreffende de
overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken,
certains marchés de travaux, de fournitures et de services, notamment leveringen en diensten, inzonderheid op de artikelen 1, § 1, tweede
les articles 1er, § 1er, alinéa 2, et 24, alinéa 1er; lid, en 24, eerste lid;
Vu l'arrêté royal du 26 septembre 1996 établissant les règles Gelet op het koninklijk besluit van 26 september 1996 tot bepaling van
générales d'exécution des marchés publics et des concessions de de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de
travaux publics, notamment l'article 3, modifié par les arrêtés royaux concessies voor openbare werken, inzonderheid op artikel 3, gewijzigd
des 29 avril 1999 et 20 juillet 2000, et l'article 15 de l'annexe, bij de koninklijke besluiten van 29 april 1999 en 20 juli 2000, en op
modifié par les arrêtés royaux des 15 février 1999, 20 juillet 2000 et artikel 15 van de bijlage, gewijzigd bij de koninklijke besluiten van
22 avril 2002; 15 februari 1999, 20 juli 2000 en 22 april 2002;
Considérant que des dispositions de la directive 2000/35/CE du Overwegende dat sommige bepalingen van de richtlijn 2000/35/EG van het
Parlement européen et du Conseil du 29 juin 2000 concernant la lutte Europees Parlement en de Raad van 29 juni 2000 betreffende bestrijding
contre le retard de paiement dans les transactions commerciales sont van betalingsachterstand bij handelstransacties door dit besluit worden omgezet;
transposées par le présent arrêté; Gelet op het advies van de Commissie voor de overheidsopdrachten,
Vu l'avis de la Commission des marchés publics, donné le 17 avril gegeven op 17 april 2002;
2002; Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, donné le 21 mai 2002; Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 21 mei 2002;
Vu l'accord du Ministre du Budget, donné le 6 novembre 2002; Gelet op de akkoordbevinding van Onze Minister van Begroting van 6
november 2002;
Vu la délibération du Conseil des Ministres sur la demande d'avis à Gelet op het besluit van de Ministerraad over het verzoek aan de Raad
donner par le Conseil d'Etat dans un délai ne dépassant pas un mois; van State om advies te geven binnen een termijn van één maand;
Vu l'avis du Conseil d'Etat n° 33.569/1 donné le 9 juillet 2002 en Gelet op het advies nr. 33.569/1 van de Raad van State, gegeven op 9
application de l'article 84, alinéa 1er, 1°, des lois coordonnées sur juli 2002, met toepassing van artikel 84, eerste lid, 1°, van de
le Conseil d'Etat; gecoördineerde wetten op de Raad van State;
Sur la proposition de Notre Premier Ministre et de l'avis de Nos Op de voordracht van Onze Eerste Minister en op het advies van Onze in
Ministres qui en ont délibéré en Conseil, Raad vergaderde Ministers,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.A l'article 3 de l'arrêté royal du 26 septembre 1996

Artikel 1.In artikel 3 van het koninklijk besluit van 26 september

établissant les règles générales d'exécution des marchés publics et 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de
des concessions de travaux publics, modifié par les arrêtés royaux des overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken,
29 avril 1999 et 20 juillet 2000, sont apportées les modifications gewijzigd bij de koninklijke besluiten van 29 april 1999 en 20 juli
suivantes : 2000, worden de volgende wijzigingen aangebracht :
1° le § 1er est complété par l'alinéa suivant : « Quel que soit le 1° § 1 wordt aangevuld met het volgende lid: « Welke de opdracht ook
marché, les délais dans lesquels les paiements sont organisés à
l'article 15 du cahier général des charges ne peuvent en aucun cas moge zijn, de termijnen waarbinnen volgens artikel 15 van de algemene
être rendus plus longs par le cahier spécial des charges. Toute aannemingsvoorwaarden de betalingen worden geregeld, kunnen in geen
disposition contraire du cahier spécial des charges est réputée non geval door het bestek worden verlengd. Elke tegengestelde bepaling in
écrite. »; het bestek wordt voor niet geschreven gehouden. »;
2° dans le § 2, l'alinéa suivant est inséré après l'alinéa 2 : « Quel 2° in § 2 wordt het volgende lid ingevoegd na het tweede lid: « Welke
que soit le marché, les délais dans lesquels les paiements sont
organisés à l'article 15 du cahier général des charges ne peuvent en de opdracht ook moge zijn, de termijnen waarbinnen volgens artikel 15
aucun cas être rendus plus longs par le cahier spécial des charges. van de algemene aannemingsvoorwaarden de betalingen worden geregeld,
kunnen in geen geval door het bestek worden verlengd. Elke
Toute disposition contraire du cahier spécial des charges est réputée tegengestelde bepaling in het bestek wordt voor niet geschreven
non écrite. » gehouden. »

Art. 2.A l'article 15 du cahier général des charges des marchés

Art. 2.In artikel 15 van de algemene aannemingsvoorwaarden voor de

overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten
publics de travaux, de fournitures et de services et des concessions en voor de concessies voor openbare werken die de bijlage vormen van
de travaux publics formant l'annexe du même arrêté, modifié par les hetzelfde besluit, gewijzigd bij de koninklijke besluiten van 15
arrêtés royaux des 15 février 1999, 20 juillet 2000 et 22 avril 2002, februari 1999, 20 juli 2000 en 22 april 2002, worden de volgende
sont apportées les modifications suivantes : wijzigingen aangebracht :
1° le § 1er, 2°, est complété par la disposition suivante : 1° § 1, 2°, wordt aangevuld als volgt :
« Dans les seuls cas de paiements relatifs au solde du marché ou de « Enkel in de gevallen van betaling van het saldo van de opdracht of
paiement unique, le pouvoir adjudicateur dispose d'un délai de trente van enige betaling beschikt de aanbestedende overheid over een termijn
jours de calendrier pour procéder à ces opérations. Ce délai prend van dertig kalenderdagen om deze verrichtingen uit te voeren. Deze
cours à compter du jour de la réception, par le pouvoir adjudicateur, termijn vangt aan op de dag dat de aanbestedende overheid de
de la déclaration de créance visée au 1°. »; verklaring van schuldvordering bedoeld in 1° ontvangt. »;
2° au § 1er, 3°, les alinéas 2 et 3 sont remplacés par les alinéas 2° in § 1, 3°, worden het tweede en het derde lid vervangen als volgt
suivants : :
« Le délai de soixante jours de calendrier, visé à l'alinéa 1er, est « De termijn van zestig kalenderdagen, bedoeld in het eerste lid,
prolongé à concurrence du dépassement du délai de cinq jours de wordt verlengd naar rato van de overschrijding van de termijn van vijf
calendrier qui, en vertu du 2°, est réservé à l'entrepreneur pour kalenderdagen die krachtens 2° aan de aannemer wordt verleend om zijn
introduire sa facture. factuur in te dienen.
Dans les seuls cas de paiements relatifs au solde du marché ou de Enkel in de gevallen van betaling van het saldo van de opdracht of van
paiement unique, le délai de soixante jours de calendrier, visé à enige betaling vangt de termijn van zestig kalenderdagen, bedoeld in
l'alinéa 1er, prend cours le lendemain de l'expiration du délai de het eerste lid, aan de dag na het verstrijken van de termijn van
trente jours de calendrier dont dispose le pouvoir adjudicateur pour dertig kalenderdagen waarover de aanbestedende overheid beschikt om de
procéder aux opérations mentionnées au 2° et est réduit à concurrence verrichtingen vermeld in 2° uit te voeren en wordt hij ingekort naar
du dépassement de ce délai de trente jours de calendrier. »; rato van de overschrijding van deze termijn van dertig kalenderdagen. »;
3° le § 1er, 3°, alinéa 4, est abrogé. 3° § 1, 3°, vierde lid, wordt opgeheven.
4° le § 4 est remplacé par la disposition suivante : 4° § 4 wordt vervangen door de volgende bepaling :
« § 4. Intérêt pour retard dans les paiements. » « § 4. Intrest voor achterstallige betalingen. »
Lorsque les délais fixés pour le paiement par les § 1er à 3 sont Wanneer de in § 1 tot 3 vastgestelde betalingstermijnen worden
dépassés, l'adjudicataire a droit au paiement, de plein droit et sans overschreden, heeft de aannemer, van rechtswege en zonder
mise en demeure, par mois ou partie de mois de retard, à un intérêt. ingebrekestelling, per maand of per gedeelte van een maand vertraging,
Cet intérêt est calculé au prorata du nombre de jours de calendrier de recht op de betaling van een intrest. Deze intrest wordt berekend naar
retard au taux d'intérêt appliqué par la Banque centrale européenne à rato van het aantal kalenderdagen vertraging tegen de intrestvoet die
son opération principale de refinancement la plus récente effectuée door de Europese Centrale Bank wordt toegepast voor haar meest recente
avant le premier jour de calendrier du semestre en question lorsque la transaction concernée a été effectuée selon une procédure d'appel d'offres à taux fixe. Lorsque la transaction concernée a été effectuée selon une procédure d'appel d'offres à taux variable, le taux directeur est le taux d'intérêt marginal résultant de cet appel d'offres, aussi bien en cas d'adjudications à taux unique qu'en cas d'adjudications à taux multiple. Ce taux est majoré de sept pourcent et arrondi au demi-point de pourcentage supérieur. Ce pourcentage de majoration peut être réduit pour autant que le pouvoir adjudicateur indique dans le cahier spécial des charges ou basisherfinancieringstransactie vóór de eerste kalenderdag van het semester in kwestie wanneer de betrokken transactie werd uitgevoerd door middel van een vaste-rentetender. Indien de betrokken transactie werd uitgevoerd door middel van een variabele-rentetender is de referentie-interestvoet de uit deze tender voortvloeiende marginale interestvoet, zowel bij toewijzingen op basis van een enkelvoudige rentevoet, als bij toewijzingen op basis van een meervoudige rentevoet. Deze intrestvoet wordt vermeerderd met zeven procent en afgerond tot het hogere halve procentpunt. Dit vermeerderingspercentage kan worden verminderd, mits de aanbestedende overheid in het bestek of in de documenten die het
dans les documents en tenant lieu les raisons objectives permettant de vervangen, de objectieve redenen vermeldt, waaruit kan worden afgeleid
considérer que cette réduction ne constitue pas un abus manifeste à dat deze vermindering geen kennelijke onbillijkheid jegens de aannemer
l'égard de l'adjudicataire. Une réduction du pourcentage de majoration behelst. Een vermindering van het vermeerderingspercentage wordt
est cependant réputée non écrite pour la partie qui dépasse 3,5 evenwel voor niet geschreven gehouden voor het gedeelte dat 3,5
pourcent. En tout état de cause, le taux d'intérêt dû ne peut être procent overschrijdt. In elk geval zal de verschuldigde intrest niet
inférieur au taux d'intérêt déterminé dans la loi du 5 mai 1865 lager zijn dan de wettelijke intrestvoet bepaald in de wet van 5 mei
relative au prêt à intérêt, toute disposition contraire étant 1865 betreffende de lening tegen intrest en elke tegenstrijdig
également réputée non écrite. bepaling wordt ook voor niet geschreven gehouden.
L'introduction de la facture régulièrement établie conformément aux § Het indienen van de regelmatig opgestelde factuur overeenkomstig § 1
1er et 2 ou, pour les prestations de services ne donnant pas lieu à en 2 of, voor de dienstverleningen waarvoor geen factuur moet worden
l'établissement d'une facture, la déclaration de créance en tenant opgesteld, aangezien de schuldvordering ze vervangt, geldt als
lieu, vaut déclaration de créance pour le paiement dudit intérêt mais schuldvordering voor de betaling van deze intrest, maar heeft geen
ne porte pas préjudice au point de départ de cet intérêt. invloed op het tijdstip waarop de intrest begint te lopen.
L'intérêt n'est dû que s'il se chiffre à au moins cinq euros par De intrest is alleen verschuldigd indien hij ten minste vijf euro
paiement effectué conformément aux dispositions contractuelles. bedraagt per betaling uitgevoerd overeenkomstig de contractuele
Le Ministre des Finances communique le taux déterminé à l'alinéa 1er, bepalingen. De Minister van Financiën deelt de in het eerste lid bepaalde
ainsi que toute modification de ce taux, par un avis publié au intrestvoet mede, alsook elke wijziging van deze intrestvoet, via een
Moniteur belge . bericht in het Belgisch Staatsblad .
Les dispositions du présent paragraphe ne sont pas applicables aux De bepalingen van deze paragraaf zijn niet van toepassing op de
paiements qui se rapportent à des dommages-intérêts. » betalingen die betrekking hebben op schadevergoedingen. »

Art. 3.Le présent arrêté produit ses effets le 8 août 2002. Les

Art. 3.Dit besluit heeft uitwerking met ingang van 8 augustus 2002.

marchés publics conclus avant cette date demeurent soumis aux De overheidsopdrachten gegund vóór die datum blijven onderworpen aan
dispositions législatives et réglementaires en vigueur au moment de de wettelijke en reglementaire bepalingen die gelden op het ogenblik
cette conclusion. van deze gunning.

Art. 4.Notre Premier Ministre est chargé de l'exécution du présent

Art. 4.Onze Eerste Minister is belast met de uitvoering van dit

arrêté. besluit.
Donné à Bruxelles, le 17 décembre 2002. Gegeven te Brussel, 17 december 2002.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Premier Ministre, De Eerste Minister,
G. VERHOFSTADT G. VERHOFSTADT
^