Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 13/12/2005
← Retour vers "Arrêté royal portant interdiction de fumer dans les lieux publics "
Arrêté royal portant interdiction de fumer dans les lieux publics Koninklijk besluit tot het verbieden van het roken in openbare plaatsen
SERVICE PUBLIC FEDERAL SANTE PUBLIQUE, SECURITE DE LA CHAINE ALIMENTAIRE ET ENVIRONNEMENT 13 DECEMBRE 2005. - Arrêté royal portant interdiction de fumer dans les lieux publics RAPPORT AU ROI Sire, Le projet d'arrêté que nous avons l'honneur de soumettre à la signature de votre majesté a pour objet la modification des dispositions qui visaient à interdire de fumer dans certains lieux publics. Il entre dans le cadre du plan fédéral de lutte contre le tabagisme. A la lumière des données dont on dispose aujourd'hui, il convient plus que jamais de prendre les mesures nécessaires afin de restreindre l'usage du tabac dans les lieux fermés accessibles au public. Il s'agit tout d'abord de protéger les non-fumeurs, en particulier sur leur lieu de travail mais aussi, bien-sûr, d'inciter les fumeurs à diminuer, voire à arrêter, l'usage du tabac. Restreindre l'usage du tabac dans les lieux ouverts au public appuie également une politique de prévention en transformant le modèle du fumeur en un comportement moins « normalisé ». Le Pr. Klastersky, chef du Service de Médecine interne de l'Institut Jules Bordet à Bruxelles, s'exprimait en ces termes sur la nécessité de prendre des mesures plus sévères : « L'absence ou l'insuffisance de la limitation du tabagisme dans les lieux publics a également un effet promoteur et initiateur, de l'usage du tabac parmi les jeunes (...) il est impératif (...) de se doter de règles contraignantes pour ce qui est du tabagisme dans les lieux publics et de les faire appliquer de manière stricte. » (1) Une étude publiée en Grande-Bretagne rappelle encore les dangers liés à la consommation passive de tabac : ainsi, le tabagisme passif sur le lieu de travail est responsable de 20 % des morts liées au tabagisme passif. Parmi les décès liés au tabagisme passif sur les lieux du travail, 50 % concernent les travailleurs du secteur de l'Horeca (2). Une étude publiée par l'IARC conclut ainsi que le tabagisme passif régulier augmente le risque de cancer du poumon de 20 à 30 % (3). FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 13 DECEMBER 2005. - Koninklijk besluit tot het verbieden van het roken in openbare plaatsen VERSLAG AAN DE KONING Sire, Het ontwerp van besluit dat wij ter ondertekening aan uwe majesteit voorleggen, strekt ertoe de bepalingen tot het verbieden van het roken in bepaalde openbare plaatsen te wijzigen. Dit ontwerp past in het kader van het federaal plan ter bestrijding van het tabaksgebruik. In het licht van de gegevens waarover wij thans beschikken, moeten meer dan ooit maatregelen worden getroffen om het gebruik van tabak in gesloten, voor het publiek toegankelijke plaatsen te beteugelen. Het is allereerst de bedoeling de niet-rokers te beschermen, in het bijzonder op de werkplaats, maar natuurlijk ook de rokers ertoe aan te zetten minder te roken of er zelfs helemaal mee te stoppen. Een beperking van het tabaksgebruik in openbare plaatsen is tevens een ondersteuning voor het preventiebeleid door het rollenpatroon van de roker niet langer als « normaal » voor te stellen. In verband met de noodzaak om strengere maatregelen te treffen, stelt Prof. Klastersky, hoofd van de Dienst Inwendige Geneeskunde van het Jules Bordetinstituut in Brussel, dat "geen of onvoldoende beperkingen aan het roken in openbare plaatsen jongeren er ook toe aanzetten te gaan roken en dat wij hieromtrent absoluut dwingende regels moeten uitvaardigen en er streng de hand aan dienen te houden". (1) Een in Groot-Brittannië gepubliceerde studie herinnert nogmaals aan de gevaren die met passief tabaksgebruik samenhangen : zo is passief roken op de werkplaats verantwoordelijk voor 20 % van de sterfgevallen wegens passief roken. Onder de sterfgevallen wegens passief roken op de werkplaats bestaat 50 % uit werknemers uit de horecasector (2). Een door het IARC gepubliceerde studie concludeert aldus dat regelmatig passief roken het longkankerrisico met 20 % tot 30 % verhoogt (3).
La nécessité de prendre des mesures qui protègent les travailleurs De noodzaak om maatregelen te nemen, die de werknemers beschermen,
n'est donc plus à prouver. moet bijgevolg niet meer worden bewezen.
Une première étape a été franchie par l'arrêté royal du 19 janvier Een eerste stap werd gezet door het koninklijk besluit van 19 januari
2005 relatif à la protection des travailleurs contre la fumée de 2005 betreffende de bescherming van de werknemers tegen tabaksrook dat
tabac, instaure l'interdiction de fumer dans l'espace de travail. het rookverbod in de werkruimte invoert.
Les lieux fermés où sont présentées à la consommation des denrées De gesloten plaatsen waar voedingsmiddelen ter consumptie worden
alimentaires sont toutefois exclus du champ d'application de l'arrêté aangeboden, zijn evenwel van het toepassingsgebied van het koninklijk
royal du 19 janvier 2005. besluit van 19 januari 2005 uitgesloten.
Dans le prolongement du droit à un climat social exempt de fumée de In het verlengde van het recht op een rookvrij sociaal klimaat en de
tabac et des dispositions de l'arrêté du 19 janvier 2005, le présent bepalingen van het besluit van 19 januari 2005 wil dit ontwerp de
projet veut résoudre la problématique, de plus en plus mal vécue par problematiek van tabaksverbruik in de horecazaken oplossen, die steeds
les consommateurs, du tabagisme dans les lieux de restauration. slechter door de consumenten wordt ervaren.
C'est notamment la raison pour laquelle l'arrêté a été rédigé en Dit is met name de reden waarom het besluit is opgesteld in nauw
étroite concertation et avec l'accord des trois Fédérations Horeca. overleg en met het akkoord van de drie Horeca Federaties.
Des études montrent qu'une majorité de la population belge est Studies tonen aan dat een ruime meerderheid van de Belgische bevolking
demandeuse d'une interdiction totale de fumer dans les restaurants (4). vragende partij is voor een volledig rookverbod in restaurants (4).
Presque 150 000 personnes travaillent en effet dans le secteur de Bijna 150 000 mensen werken in de horecasector in België (5).
l'Horeca en Belgique (5).
La grande majorité des emplois est fournie par la branche des services Het merendeel van de banen wordt geleverd door de branche van de
de restauration, qui emploie 86 % des travailleurs du secteur dans son horecadiensten, die werk geeft aan 86 % van de werknemers van de
ensemble. sector in zijn geheel.
C'est donc là que se situe la priorité la plus urgente, en termes de Hier bevindt zich op het vlak van volksgezondheid en bescherming van
santé publique et de protection des travailleurs.
Une mesure d'interdiction de fumer dans les lieux de restauration a de werknemers bijgevolg de dringendste prioriteit.
d'ores et déjà été adoptée depuis longtemps aux Etats-Unis, mais aussi Er is al lang een rookverbod in horecazaken ingevoerd in de Verenigde
chez nos voisins européens : elle est déjà d'application depuis un an Staten, maar ook bij onze Europese buren : een dergelijke maatregel is
en Irlande - où c'est un réel succès -, elle a été adoptée en Italie, reeds sinds een jaar van toepassing in Ierland - waar sprake is van
en Finlande, à Malte et en Suède. een echt succes - en is ook ingevoerd in Italië, Finland, Malta en
Principe : l'interdiction de fumer dans les lieux publics Zweden. Principe : rookverbod in openbare plaatsen.
Concrètement, le présent projet rappelle, en son article 2, l'interdiction de fumer dans les lieux fermés accessibles au public. Il s'agit ici des lieux ne relevant pas de la sphère privée. Sont particulièrement visés les établissements dans lesquels des personnes malades ou des personnes âgées sont accueillies ou soignées, des lieux où des soins de santé préventifs ou curatifs sont dispensés, les établissements où des enfants ou des jeunes en âge scolaire sont accueillis, logés ou soignés, les établissements dans lesquels de l'enseignement et/ou de la formation professionnelle sont dispensés, les lieux où des spectacles et/ou des expositions sont organisés ainsi que tous les établissements où des sports sont pratiqués. Sont également visés les lieux administratifs, les gares, les aéroports, les galeries marchandes, les salons de coiffure et autres commerces. Bien souvent, ces lieux entrent par ailleurs dans le champ Concreet herinnert dit ontwerp in artikel 2 aan het rookverbod in gesloten plaatsen die toegankelijk zijn voor het publiek. Het gaat hier om plaatsen die niet tot de privé-sfeer behoren. In het bijzonder worden instellingen bedoeld waarin zieke of oude personen worden onthaald en verzorgd, plaatsen waar preventieve of curatieve gezondheidszorgen worden verstrekt, instellingen waar kinderen of schoolgaande jongeren onthaald, ondergebracht of verzorgd worden, instellingen waarin onderwijs en/of beroepsvorming worden verstrekt, plaatsen waar evenementen en/of exposities worden georganiseerd alsook alle instellingen waar sport beoefend wordt. Worden eveneens bedoeld : overheidsplaatsen, stations, luchthavens, winkelgalerijen, kapsalons en andere handelszaken. Vaak vallen deze plaatsen bovendien onder het toepassingsgebied van
d'application de l'arrêté royal du 19 janvier 2005. het koninklijk besluit van 19 januari 2005.
Une possibilité de dérogation pour les débits de boissons, les Een mogelijkheid om hiervan af te wijken voor drankgelegenheden,
friteries et les discothèques. frietkramen en discotheken.
Le texte tient compte de la situation particulière de certains De tekst houdt rekening met de bijzondere situatie van sommige
établissements. instellingen.
Il s'agit précisément des débits de boissons définis comme les lieux Meer bepaald gaat het hier om drankgelegenheden, bepaald als plaatsen
où sont servies des boissons contenant de l'alcool éthylique pour waar dranken met ethylalcohol voor onmiddellijke consumptie worden
consommation immédiate, sans être accompagnées d'une repas préparé. aangeboden, zonder samen te gaan met bereide maaltijden.
Concrètement, sont visés ici les cafés, les bars, les boîtes de nuits, Concreet worden hiermee cafés, bars, nachtclubs, discotheken,
les discothèques, casinos... casino's... bedoeld.
Les exploitants de ces lieux sont autorisés à installer une zone où il De uitbaters van deze plaatsen zijn gemachtigd een zone te installeren
est permis de fumer. waarin roken toegestaan is.
Cette zone doit répondre aux conditions décrites plus bas dans le Deze zone moet beantwoorden aan de voorwaarden die later in dit
présent rapport. rapport vermeld worden.
L'autorisation d'installer une zone fumeurs est accordée à De vergunning om een rookzone te installeren wordt toegekend aan de
l'exploitant d'un débit de boissons, en mesure de certifier, à tous uitbater van een drankgelegenheid indien hij, op elk moment, kan
moments, qu'il s'inscrit dans l'une des deux options suivantes : verzekeren dat hij aan een van de twee opties beantwoordt :
- la proportion des repas préparés n'excède pas un tiers de l'ensemble - de verhouding bereide maaltijden overschrijdt niet een derde van het
des denrées alimentaires servies à la consommation; geheel van voedingsmiddelen dat ter consumptie wordt aangeboden;
- OU les repas servis se limitent à la liste des repas légers ne - OF de opgediende maaltijden zijn beperkt tot de lijst van de lichte
maaltijden, waardoor het de uitbater niet toegestaan is de
permettant pas à l'exploitant d'exercer l'activité de restaurateur au werkzaamheid van de restaurateur uit te oefenen zoals beschreven in de
reglementering ter invoering van de bepaling van de voorwaarden voor
sens de la réglementation instaurant les conditions d'exercice de de uitoefening van de werkzaamheid van restaurateur (koninklijk
l'activité de restaurateur (arrêté royal du 13 juin 1984). besluit van 13 juni 1984).
Ce ratio des 1/3 peut être exprimé en chiffres d'achat dans le cas où Deze verhouding van 1/3e kan in aankoopcijfers worden uitgedrukt
le demandeur exploite un établissement, ou en chiffres de vente dans indien de verzoeker een instelling uitbaat of in verkoopcijfers indien
le cas où il en exploite plusieurs. hij er meerdere uitbaat.
Cette double possibilité s'explique par la difficulté pratique, pour Deze dubbele mogelijkheid is te wijten aan de praktische moeilijkheid
l'exploitant de plusieurs établissements, de ventiler, par voor de uitbater van verschillende instellingen om de globale aankopen
établissement, les achats globaux de produits destinés à la
fabrication et la vente de repas dans l'ensemble de ses van producten bestemd voor de bereiding en de verkoop van maaltijden
établissements. C'est pourquoi la possibilité est laissée à ce dernier voor al zijn instellingen samen, per instelling te preciseren. Daarom
de fournir les chiffres de vente, par établissement. heeft deze laatste de mogelijkheid om per instelling de verkoopcijfers
te verschaffen.
La superficie de la zone dans laquelle il est autorisé de fumer ne De oppervlakte van de zone waarin gerookt mag worden, mag niet meer
peut excéder la moitié de la superficietotale des espaces dans dan de helft omvatten van de totale oppervlakte van de ruimtes waarin
lesquels sont servies des denrées alimentaires. Les espaces réservés de voedingsmiddelen opgediend worden. De ruimtes bestemd voor de
aux vestiaires, aux cuisines, aux toilettes ainsi qu'aux couloirs de vestiaires, de keukens, de toiletten alsook de gangen van de
l'établissements ne sont pas pris en considération dans la détermination de cette superficie totale. instellingen worden niet meegerekend bij de afbakening van de totale oppervlakte.
La zone fumeur doit en outre répondre aux autres conditions prévues au De rookzone moet bovendien ook beantwoorden aan de voorwaarden bepaald
quatrième paragraphe de l'article 3. du texte. in de vierde paragraaf van artikel 3 van de tekst.
Les débits de boissons dont la superficie n'atteint pas 50 mètres carrés ne sont pas tenus de prévoir une zone non-fumeurs. Des conditions complémentaires auxquelles doivent répondre les débits de boissons où il est autorisé de fumer doivent encore être fixées. Il s'agit notamment des normes relatives au système d'aération et de renouvellement d'air à garantir dans chaque établissement où des personnes sont exposées aux fumées de tabac. Il est prévu de fixer ces conditions par arrêté ministériel. Le Ministre peut également fixer les conditions d'affichage permettant à tout un chacun d'identifier les établissements fumeurs et de les fréquenter en connaisance de cause. Enfin l'exploitant d'un débit de boissons situé dans un lieu public Drankgelegenheden waarvan de oppervlakte minder dan 50 vierkante meter bedraagt zijn niet verplicht een niet-rokerszone te voorzien. De aanvullende voorwaarden waaraan de drankgelegenheden waarin het toegestaan is te roken, moeten beantwoorden, moeten nog vastgelegd worden. Het gaat hier in het bijzonder om regels inzake het ventilatie - en luchtverversingssysteem dat gewaarborgd moet zijn in elke instelling waar personen aan tabaksrook blootgesteld zijn. Er is voorzien dat deze voorwaarden bij ministerieel besluit worden bepaald. De Minister bepaalt eveneens de voorwaarden voor de affichering die het voor elkeen mogelijk moet maken de instellingen waar gerookt wordt te identificeren en deze met kennis van zaken te bezoeken. Tenslotte kan een uitbater van een drankgelegenheid in een gesloten
fermé où il est interdit de fumer en vertu de l'article 2 ne peut en openbare plaats waar krachtens artikel 2 een rookverbod geldt, in geen
aucun cas introduire une demande de dérogation. geval een aanvraag tot afwijking indienen.
On pense ici précisément aux cafés et bars situés dans les hôpitaux, We denken hierbij meer bepaald aan cafés en bars in ziekenhuizen,
les salles de sports, les salles de jeux d'enfants, les centres sportzalen, speelzalen voor kinderen, culturele centra,
culturels, les salles d'exposition etc. qui ne sont pas isolés de l'espace principal par des parois, ni pourvus d'un plafond. Il est donc totalement interdit de fumer dans ces établissements. La situation est identique pour les exploitants de débits de boissons situés dans une enceinte sportive. Il s'agit ici des buvettes situées dans les salles d'éducation physique, les gymnases et tout établissement d'activité physique et sportive pratiquées en interne ou en plein air. L'exploitant d'une friterie, définie comme un établissement où l'on consomme des repas cuitsou réchauffés exclusivement dans l'huile ou la graisse de friterie et où un nombre maximum de clients peut-être simultanément, est autorisé à installer une zone fumeurs dans le respect des conditions de superficie et d'emplacement énoncées ci-avant. La possibilité de prévoir un fumoir. Une possibilité particulière est offerte aux établissements Horeca expositieruimtes, enz. die niet afgesloten zijn van de hoofdruimte door wanden, noch voorzien zijn van een plafond. In deze instellingen geldt dus een totaal rookverbod. De situatie is dezelfde voor de uitbaters van drankgelegenheden in een sportruimte. Het gaat hier over bars in zalen voor lichamelijke opvoeding, in gymnastiekzalen en in elke instelling voor fysieke en sportactiviteiten die binnen of in open lucht worden beoefend. De uitbater van een frietkraam, omschreven als een instelling waar maaltijden verbruikt worden die uitsluitend in frietvet of olie gebakken zijn en waar een maximaal aantal klanten tegelijkertijd bediend kan worden, is gemachtigd een rookzone te installeren in naleving van de voorwaarden omtrent de oppervlakte en de plaatsing die hierboven werden aangehaald. De mogelijkheid een rookkamer te voorzien. Er wordt een bijzondere mogelijkheid voorzien voor Horeca instellingen
autres que les débits de boissons, définis comme tout lieu ou local accessible au public, quelles que soient les conditions d'accès, où des repas et/ou des boissons sont préparées et/ou servies pour consommation sur place ou non, et ce même gratuitement. Concrètement sont visés ici les restaurants, les snacks, les caféterias, certaines brasseries, les sandwicheries, salons de thé, cantines, traiteurs, glaciers, crèperies et autres salons de consommation. Dans ces lieux, l'interdiction de fumer est d'application, mais la possibilité est laissée à l'exploitant du lieu d'installer un fumoir répondant à certains critères fixées au paragraphe deux de l'article 4. naast de drankgelegenheden, bepaald als elke voor het publiek toegankelijke plaats of lokaal, ongeacht de toegangsvoorwaarden, waar maaltijden en/of dranken voor consumptie al dan niet ter plaatse worden bereid en/of opgediend, en dit zelfs gratis. Concreet richt men zich hier tot restaurants, snackbars, cafetaria's, sommige café-restaurants, broodjeszaken, theesalons, kantines, ijssalons, pannenkoekenrestaurants en andere verbruiksalons. In die plaatsen is het rookverbod van toepassing, maar wordt aan de uitbater van de zaak de mogelijkheid gelaten om een rookkamer te installeren die voldoet aan bepaalde criteria die zijn bepaald in paragraaf twee van artikel 4.
Dans son avis 39/108/3 du 20 octobre 2005, le Conseil d'Etat In zijn advies 39/108/3 van 20 oktober 2005, heeft de Raad van State,
suggérait, en ce qui concerne l'article 4, paragraphe premier, voor wat artikel 4, de eerste paragraaf betreft, voorgesteld
d'exclure les débits de boissons de la catégorie des établissements drankgelegenheden uit te sluiten van de categorie van Horeca
Horeca où il est interdit de fumer mais dans lesquels un fumoir instellingen waar een rookverbod geldt, maar waar een rookkamer onder
répondant à certaines conditions peut être installé. bepaalde voorwaarden mag worden geïnstalleerd.
Cette exclusion aurait selon nous pour conséquence de permettre à Deze uitsluiting zou volgens ons tot gevolg hebben dat de uitbater van
l'exploitant d'un débit de boissons d'installer un fumoir en dehors de een drankgelegenheid een rookkamer kan installeren die aan geen enkel
tout critère prévu au paragraphe deux de l'article quatre. C'est criterium beantwoordt zoals bepaald in paragraaf twee van artikel
pourquoi cet avis n'a pas été pris en compte. vier. Daarom is er geen rekening gehouden met dit advies.
Des conditions complémentaires auxquelles doivent répondre les fumoirs De aanvullende criteria waaraan een rookkamer moet voldoen, moeten nog
doivent encore être fixées. Il s'agit, comme pour les débits de vastgesteld worden. Voor de drankgelegenheden gaat het om het
boissons de définir les normes relatives au système d'aération et de vaststellen van de regels omtrent de ventilatie- en
renouvellement d'air à garantir dans ces espaces clos. luchtverversingssystemen die in deze gesloten ruimtes verzekerd moeten zijn.
La superficie du fumoir ne peut excéder un quart de la superficie De oppervlakte van de rookkamer mag niet meer bedragen dan een vierde
totale des espaces dans lesquels sont servies des denrées van de totale oppervlakte van de ruimten waarin voedingsmiddelen
alimentaires. Les espaces réservés aux vestiaires, aux cuisines, aux worden opgediend. De ruimtes bestemd voor de vestiaires, de keukens,
toilettes ainsi qu'aux couloirs de l'établissement ne sont pas pris en de toiletten alsook de gangen van de instellingen worden niet
considération dans la détermination de cette superficie totale. meegerekend bij de afbakening van de totale oppervlakte.
Enfin, le respect des dispositions portant interdiction ou restriction Tenslotte rust de naleving van de bepalingen omtrent een verbod of
de fumer dans les lieux publics repose sur le principe de beperking op roken in openbare plaatsen op het principe van gedeelde
responsabilité partagée. Les exploitants, tout comme les clients ou verantwoordelijkheid. Voor zover betrokken, zijn zowel de uitbaters
visiteurs sont tenus responsables, chacun pour ce qui les concerne, du als de klanten of de bezoekers verantwoordelijk voor de naleving van
respect de l'arrêté. het besluit.
L'entrée en vigueur de l'arrêté est prévue au 1er janvier 2006 afin de De inwerkingtreding van het besluit is voorzien voor 1 januari 2006
concorder avec l'entrée en vigueur de l'arrêté royal du 19 janvier zodat ze overeenstemt met de inwerkingtreding van het koninklijk
2005 relatif à la protection des travailleurs contre la fumée de besluit van 19 januari 2005 betreffende bescherming van de werknemers
tabac. tegen tabaksrook.
En ce qui concerne les établissements Horeca, la date d'entrée en Voor wat de Horeca instellingen betreft, is de datum van
vigueur de l'arrêté est portée au premier janvier 2007. inwerkingtreding vastgelegd op één januari 2007.
La législation belge s'aligne, avec ce texte, sur une tendance De Belgische wetgeving past zich met deze tekst aan een algemene
générale observée au sein de l'Union européenne. tendens binnen de Europese Unie aan.
Une nouvelle étape du Plan fédéral de lutte contre le tabac pourra Op die manier kan een nieuwe fase van het Federaal Plan ter
ainsi être franchie. bestrijding van het tabaksgebruik worden ingezet.
J'ai l'honneur d'être, Ik heb de eer te zijn,
Sire, Sire,
De Votre Majesté, Van Uwe Majesteit,
le très respectueux de zeer eerbiedige
et très fidèle servant. en zeer getrouwe dienaar.
Le Ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, De Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid,
R. DEMOTTE R. DEMOTTE
_______ _______
Notes Nota's
(1) Bordet, Vaincre le Cancer à tout prix, n° 67, Les Amis de (1) Bordet, Vaincre le Cancer à tout prix, n° 67, Les Amis de
l'Institut Bordet, 2003. l'Institut Bordet, 2003.
(2) BMJ, doi : 10.1136/bmj.38370.496632.8F, 2 maart 2005 (2) BMJ, doi : 10.1136/bmj.38370.496632.8F, 2 maart 2005
(3) International Agency for research on cancer, Tobacco smoking and (3) International Agency for research on cancer, Tobacco smoking and
involuntary smoking, IARC Monographs on the evaluation of carcinogenic involuntary smoking, IARC Monographs on the evaluation of carcinogenic
risk to humans, vol.83, Lyons : IARC, 2004. risk to humans, vol.83, Lyons : IARC, 2004.
(4) Uit een studie van de Federatie tegen Kanker blijkt dat 58 % van (4) Uit een studie van de Federatie tegen Kanker blijkt dat 58 % van
de ondervraagde personen positief staat tegenover een totaal de ondervraagde personen positief staat tegenover een totaal
rookverbod in restaurants, dat 28 % hiertegen is gekant en dat 14 % rookverbod in restaurants, dat 28 % hiertegen is gekant en dat 14 %
geen mening heeft. geen mening heeft.
(5) Cijfers van de Vlaamse Horecafederatie - (5) Cijfers van de Vlaamse Horecafederatie -
www.fedhorecavlaanderen.be . www.fedhorecavlaanderen.be.
AVIS DU CONSEIL D'ETAT ADVIES VAN DE RAAD VAN STATE
Le Conseil d'Etat, section de législation, troisième chambre, saisi
par le Ministre de la Santé publique, le 20 septembre 2005, d'une De Raad van State, afdeling wetgeving, derde kamer, op 20 september
demande d'avis, dans un délai de trente jours, sur un projet d'arrêté 2005 door de Minister van Volksgezondheid verzocht hem, binnen een
royal "portant interdiction de fumer dans les lieux fermés accessibles termijn van dertig dagen, van advies te dienen over een ontwerp van
koninklijk besluit "tot het verbieden van het roken in gesloten
au public", a donné le 11 octobre 2005 l'avis suivant : plaatsen toegankelijk voor het publiek", heeft op 11 oktober 2005 het
volgende advies gegeven :
1. En application de l'article 84, § 3, alinéa 1er, des lois 1. Met toepassing van artikel 84, § 3, eerste lid, van de
coordonnées sur le Conseil d'Etat, la section de législation a fait gecoördineerde wetten op de Raad van State, heeft de afdeling
porter son examen essentiellement sur la compétence de l'auteur de l'acte, le fondement juridique et l'accomplissement des formalités prescrites. Par ailleurs, le présent avis comporte également un certain nombre d'observations sur d'autres points. Il ne peut toutefois s'en déduire que, dans le délai qui lui est imparti, la section de législation a pu procéder à un examen exhaustif du projet. PORTEE ET FONDEMENT JURIDIQUE DU PROJET 2. Le projet d'arrêté royal soumis pour avis entend imposer une interdiction de fumer dans les lieux fermés accessibles au public. wetgeving zich toegespitst op het onderzoek van de bevoegdheid van de steller van de handeling, van de rechtsgrond, alsmede van de te vervullen vormvereisten. Daarnaast bevat dit advies ook een aantal opmerkingen over andere punten. Daaruit mag echter niet worden afgeleid dat de afdeling wetgeving binnen de haar toegemeten termijn een exhaustief onderzoek van het ontwerp heeft kunnen verrichten. STREKKING EN RECHTSGROND VAN HET ONTWERP 2. Het voor advies voorgelegde ontwerp van koninklijk besluit beoogt een verbod op te leggen voor het roken in gesloten plaatsen toegankelijk voor het publiek. Het ontworpen besluit is bedoeld om in de plaats te komen van het koninklijk besluit van 15 mei 1990 tot het verbieden van het roken in bepaalde openbare plaatsen. Artikel 7 van het ontworpen koninklijk besluit voorziet in de opheffing van dat
L'arrêté en projet est appelé à remplacer l'arrêté royal du 15 mai koninklijk besluit van 15 mei 1990.
1990 portant interdiction de fumer dans certains lieux publics.
L'article 7 de l'arrêté royal en projet abroge cet arrêté royal du 15
mai 1990. L'article 1er du projet définit un certain nombre de notions. Ensuite, Artikel 1 van het ontwerp definieert een aantal begrippen. Vervolgens
l'article 2 instaure une interdiction de principe de fumer qui vaut stelt artikel 2 een principieel rookverbod in dat geldt in gesloten
pour les lieux fermés accessibles au public. L'article 3 comporte des plaatsen die voor het publiek toegankelijk zijn. Artikel 3 bevat
dérogations à cette interdiction de principe de fumer. L'article 4 afwijkingen op het principiële rookverbod. Artikel 4 bevat de
contient des règles applicables aux fumoirs qui peuvent être installés
dans les établissements Horeca où il est interdit de fumer. L'article voorschriften voor rookkamers die kunnen worden ingericht in
5 rend l'exploitant et le client, chacun pour ce qui le concerne, horeca-inrichtingen waar roken verboden is. Artikel 5 stelt de
uitbater en de klant, elkeen voor wat hem betreft, verantwoordelijk
responsables du respect des dispositions de cet arrêté. L'article 6 voor het naleven van de bepalingen van dit besluit. Artikel 6 heeft
concerne la recherche, la poursuite et la répression d'infractions à betrekking op de opsporing, de vervolging en de bestraffing van de
l'arrêté en projet. Selon l'article 8, l'arrêté en projet entrerait en overtredingen van het ontworpen besluit. Luidens artikel 8 zou het
vigueur le 1er janvier 2007. ontworpen besluit in werking treden op 1 januari 2007.
3. La plupart des dispositions de l'arrêté royal en projet, trouvent 3. De meeste bepalingen van het ontworpen koninklijk besluit vinden
un fondement juridique dans l'article 7, § 3, de la loi du 24 janvier rechtsgrond in artikel 7, § 3, van de wet van 24 januari 1977
1977 relative à la protection de la santé des consommateurs en ce qui betreffende de bescherming van de gezondheid van de verbruikers op het
concerne les denrées alimentaires et les autres produits. Cette stuk van de voedingsmiddelen en andere producten. Luidens die
disposition législative prévoit que le Roi peut, sur la proposition ou wetsbepaling kan de Koning, op voorstel of na advies van de Hoge
après avis du Conseil supérieur d'Hygiène, limiter ou interdire Gezondheidsraad, het gebruik van tabak, producten op basis van tabak
l'usage du tabac, des produits à base de tabac et des produits en soortgelijke producten in openbare plaatsen en vervoermiddelen
similaires dans les lieux et transports publics. beperken of verbieden.
3.1. L'article 3, § 2, alinéa 1er, du projet, habilite l'Agence 3.1. Artikel 3, § 2, eerste lid, van het ontwerp verleent het Federaal
fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire (AFSCA) à délivrer Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) de opdracht
des autorisations d'installer une zone fumeurs. tot het verlenen van toelatingen om een rokerszone te installeren.
Cette disposition trouve notamment un fondement juridique dans Deze bepaling vindt mede rechtsgrond in artikel 5, tweede lid, 9/, van
l'article 5, alinéa 2, 9/, de la loi du 4 février 2000 relative à la de wet van 4 februari 2000 houdende oprichting van het Federaal
création de l'Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen. Luidens die
alimentaire. Selon cette disposition, l'Agence est également
compétente, dans le cadre des pouvoirs décrits à l'article 4 de cette bepaling is het Agentschap, in het kader van de in artikel 4 van die
loi, pour la loi du 24 janvier 1977 précitée. wet beschreven bevoegdheden, ook bevoegd voor de voornoemde wet van 24
3.2. L'article 6, alinéa 2, du projet, oblige les "services chargés du januari 1977. 3.2. Artikel 6, tweede lid, van het ontwerp legt een verplichting tot
contrôle du respect des présentes dispositions" de faire rapport. Le verslaggeving op aan "de diensten belast met de controle op de
fonctionnaire délégué a déclaré que par services il faut comprendre l'AFSCA. naleving van onderhavige bepalingen". Volgens de gemachtigde ambtenaar
Pareille disposition trouve notamment un fondement juridique dans wordt met deze diensten het FAVVbedoeld.
l'article 4, § 6, alinéa 1er, de la loi du 4 février 2000 précitée, Een dergelijke bepaling vindt mede rechtsgrond in artikel 4, § 6,
disposition qui, afin de sauvegarder la cohérence et l'efficacité des eerste lid, van de voornoemde wet van 4 februari 2000, welke bepaling
tâches de contrôle, habilite le Roi, par arrêté délibéré en Conseil de Koning machtigt, teneinde de coherentie en de doeltreffendheid van
des Ministres, à confier à l'Agence des missions complémentaires qui de controletaken te bewaren, om bij een besluit vastgesteld na overleg
ont trait aux lois énumérées à l'article 5. Conformément à cette in de Ministerraad, aan het Agentschap bijkomende opdrachten toe te
vertrouwen betreffende de in artikel 5 opgesomde wetten.
disposition législative, le projet devra encore être délibéré en Overeenkomstig die wetsbepaling dient het ontwerp alsnog in de
Conseil des Ministres. Ministerraad te worden overlegd.
EXAMEN DU TEXTE ONDERZOEK VAN DE TEKST
Préambule Aanhef
4. Compte tenu des observations 3.1 et 3.2, on insérera dans le 4. Rekening houdende met de opmerkingen 3.1 en 3.2, moet in de aanhef,
préambule, après le premier alinéa, un alinéa qui se réfère aux na het eerste lid, een lid worden ingevoegd, waarin wordt verwezen
articles 4, § 6, et 5 de la loi du 4 février 2000 relative à la naar de artikelen 4, § 6, en 5 van de wet van 4 februari 2000 houdende
création de l'Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne oprichting van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de
alimentaire. Voedselketen.
5. Dans le quatrième alinéa du préambule, on écrira : "l'article 84, § 5. In het vierde lid van de aanhef schrijve men : "artikel 84, § 1,
1er, alinéa 1er, 1°,.... eerste lid",
6. On supprimera le considérant figurant au cinquième alinéa du 6. De considerans in het vijfde lid van de aanhef dient te worden
préambule, la directive qui y est mentionnée n'étant pas applicable en weggelaten.De aldaar vermelde richtlijn is immers te dezen niet van
l'espèce. toepassing.
Formule de proposition Voordrachtformule
7. Compte tenu de l'observation 3.2, la formule de proposition devra 7. Rekening houdende met opmerking 3.2, zal de voordrachtformule er
indiquer que l'arrêté royal en projet a été délibéré en Conseil des blijk moeten van geven dat het ontworpen koninklijk besluit in de
Ministres. Ministerraad werd overlegd.
Dispositif Dispositief
Observation générale Algemene opmerking
8. La qualité du texte néerlandais laissant à désirer, celui-ci devra 8. De kwaliteit van de Nederlandse tekst laat te wensen over en moet
faire l'objet d'une vérification approfondie. On peut citer, à titre grondig worden nagekeken. Dat is, bij wijze van voorbeeld, het geval
d'exemple, l'article 1er, 4° ("lokaliteit"), l'article 1er, 6° met artikel 1, 4° ("lokaliteit"), artikel 1, 6° ("zonder bijgaande
("zonder bijgaande bereide schotels"), l'article 3, § 2, alinéa 2 bereide schotels"), artikel 3, § 2, tweede lid ("instelling"), artikel
("instelling"), l'article 3, § 2, alinéa 2, phrase introductive ("als" 3, § 2, tweede lid, inleidende zin ("als" is overbodig), artikel 3, §
est superflu), l'article 3, § 2, alinéa 2, deuxième tiret (lire : "het 2, tweede lid, tweede streepje (men leze "het aandeel van de verkoop
aandeel van de verkoop van maaltijden"), l'article 3, § 3 ("opstelt"), van maaltijden"),artikel 3, § 3 ("opstelt"), artikel 3, § 6 (de
l'article 3, § 6 (les mots "le détenteur d'" n'ont pas d'équivalent woorden "le détenteur d'" zijn niet weergegeven in de Nederlandse
tekst) en artikel 8, tweede lid ("huidig artikel").
dans le texte néerlandais) et l'article 8, alinéa 2 ("huidig Bijzondere opmerkingen Artikel 2
artikel"). 9. In de Nederlandse tekst van het eerste lid van dit artikel moet het
Observations particulières teken "§ 1" worden weggelaten.
Article 2 10. De Franse en de Nederlandse tekst van het tweede lid van artikel 2
9. Dans le texte néerlandais de l'alinéa 1er de cet article, on omettra le signe "§ 1er". zijn niet in overeenstemming met elkaar. Vermits er geen bijlage is
10. Il y a une discordance entre les textes français et néerlandais de gevoegd bij het ontwerp, dient de Nederlandse tekst in overeenstemming
l'alinéa 2 de l'article 2. Etant donné qu'une annexe n'a pas été te worden gebracht met de Franse tekst.
jointe au projet, il y aura lieu d'aligner le texte néerlandais sur le
texte français.
Article 3 Artikel 3
11. Le paragraphe 3 de cet article fixe les conditions d'obtention 11. Paragraaf 3 van dit artikel bepaalt de voorwaarden voor het
d'une autorisation d'installer une zone fumeurs dans un nouvel verkrijgen van een toelating voor het inrichten van een rokerszone in
établissement. een nieuwe inrichting.
Selon le fonctionnaire délégué, ces conditions sont similaires à Volgens de gemachtigde ambtenaar zijn die voorwaarden analoog aan die
celles qui sont imposées par l'article 3, § 2, alinéa 2, du projet, de welke worden opgelegd bij artikel 3, § 2, tweede lid, van het ontwerp,
sorte que l'intéressé devra également faire une estimation des achats zodat door de betrokkene ook een schatting moet worden gemaakt van de
de boissons ainsi que des ventes totales. aankoop van de dranken, en van de totale verkopen.
La disposition en projet sera, dès lors, complétée en ce sens. De ontworpen bepaling dient dan ook in die zin te worden aangevuld.
12. Au paragraphe 4, alinéa 3, on écrira "La superficie de la zone..." 12. In paragraaf 4, derde lid, schrijve men "De oppervlakte ervan..."
au lieu de "Sa superficie...". in plaats van "Zijn oppervlakte... » .
13. Au paragraphe 5, on écrira "conditions supplémentaires" au lieu de 13. In paragraaf 5 schrijve men "bijkomende voorwaarden" in plaats van
"conditions". "voorwaarden".
En outre, pour éviter toute confusion, on écrira "débits de boissons" Voorts schrijve men, om elke verwarring te voorkomen
au lieu de "établissements horeca". A l'article 4, § 1er, du projet, "drankgelegenheden" in plaats van "Horeca-inrichtingen". In artikel 4,
il faudra alors écrire "dans les établissements Horeca à l'exception § 1, van het ontwerp dient dan geschreven te worden
des débits de boissons" au lieu de "dans établissement Horeca". "Horeca-inrichtingen met uitzondering van de drankgelegenheden" in
plaats van "Horeca-inrichtingen".
Article 6 Artikel 6
14. Cet article concerne la répression d'infractions aux différentes 14. Dit artikel heeft betrekking op de bestraffing van overtredingen
dispositions de l'arrêté en projet. van de onderscheiden bepalingen van het ontworpen besluit.
Ces dispositions font mention du détenteur d'un débit de boissons In die bepalingen wordt gewag gemaakt van de houder van een
(article 3, §§ 1er et 2, alinéa 1er), du détenteur de l'établissement drankgelegenheid (artikel 3, §§ 1 en 2, eerste lid), de houder van de
(article 3, §§ 2, alinéa 2, et 3), des gestionnaires du lieu (article instelling (artikel 3, §§ 2, tweede lid, en 3), de beheerders van de
3, § 4, alinéa 4) ou de l'exploitant (article 5). plaatsen (artikel 3, § 4, vierde lid), of de uitbater (artikel 5).
Il faudra définir plus précisément les personnes visées pour garantir De bedoelde personen dienen nader te worden omschreven, om een
une application correcte des dispositions pénales. correcte toepassing van de strafbepalingen te kunnen waarborgen.
Article 8 Artikel 8
15. Selon l'alinéa 1er de cet article, l'arrêté en projet entre en 15. Volgens het eerste lid van dit artikel treedt het ontworpen
vigueur le 1er janvier 2007. besluit in werking p 1 januari 2007.
In afwijking hiervan, wordt in het tweede lid bepaald dat "de
Par dérogation à cette disposition, l'alinéa 2 prévoit que "dès la instellingen vanaf de publicatie van het huidig artikel in het
publication du présent arrêté royal au Moniteur belge et jusqu'au 31 Belgisch Staatsblad en tot 31 december 2006, hetzij de bepalingen
décembre 2006, les établissements peuvent soit respecter les
dispositions du présent arrêté royal, soit les dispositions de (...) van het huidig koninklijk besluit, hetzij de bepalingen van het
l'arrêté royal du 15 mai 1990...". koninklijk besluit van 15 mei 1990... naleven".
Le fonctionnaire délégué a déclaré que l'alinéa 2, en projet, peut Volgens de gemachtigde ambtenaar kan het ontworpen tweede lid uit
être omis de l'article 8. Dès lors que le texte à l'examen est, selon artikel 8 worden weggelaten. Vermits de voorliggende regeling strenger
le fonctionnaire délégué, plus strict que le régime en vigueur, les is dan de geldende, aldus de gemachtigde ambtenaar, beantwoorden
"nouveaux" établissements seront également conformes aux règles "nieuwe" inrichtingen ook aan de thans geldende regeling indien zij
actuellement en vigueur s'ils réalisent des investissements en investeringen doen in functie van de regeling die in werking treedt op
fonction du régime qui entrera en vigueur le 1er janvier 2007. 1 januari 2007.
La chambre était composée de : De kamer was samengesteld uit :
MM. : De heren :
W. Deroover, premier président; W. Deroover, eerste voorzitter;
D. Albrecht et B. Seutin, conseillers d'Etat; D. Albrecht en B. Seutin, staatsraden;
H. Cousy et J. Velaers, assesseurs de la section de législation; H. Cousy en J. Velaers, assessoren van de afdeling wetgeving;
Mme A.-M. Goossens, greffier. Mevr. A.-M. Goossens, griffier.
Le rapport a été présenté par Mme K. Bams, auditeur. Het verslag werd uitgebracht door Mevr. K. Bams, auditeur.
La concordance entre la version néerlandaise et la version française a (...)
été vérifiée sous le contrôle de M. D. Albrecht.
Le greffier, De griffier,
A.-M. Goossens. A.-M. Goossens.
Le premier président, De eerste voorziter,
W. Deroover. W. Deroover.
13 DECEMBRE 2005. - Arrêté royal portant interdiction de fumer dans 13 DECEMBER 2005. - Koninklijk besluit tot het verbieden van het roken
les lieux publics in openbare plaatsen
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 24 janvier 1977 relative à la protection de la santé des Gelet op de wet van 24 januari 1977 betreffende de bescherming van de
consommateurs en ce qui concerne les denrées alimentaires et les gezondheid van de verbruikers op het stuk van de voedingsmiddelen en
autres produits, notamment l'article 7, § 3; andere producten, inzonderheid op artikel 7, § 3;
Vu l'arrêté royal du 15 mai 1990 portant interdiction de fumer dans Gelet op het koninklijk besluit van 15 mei 1990 tot het verbieden van
certains lieux publics, modifié par les arrêtés royaux du 2 janvier het roken in bepaalde openbare plaatsen gewijzigd door de koninklijke
1991 et 7 février 1991; besluiten van 2 januari 1991 en 7 februari 1991;
Vu l'avis du Conseil Supérieur d'Hygiène, donné le 16 septembre 2005; Gelet op het advies van de Hoge Gezondheidsraad, gegeven op 16 september 2005;
Vu l'avis 39/108/3 du Conseil d'Etat, donné le 20 octobre 2005, en Gelet op advies 39.108/3 van de Raad van State, gegeven op 20 oktober
application de l'article 84, § 1, alinéa 1er, 1°, des lois coordonnées 2005, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 1°, van de
sur le Conseil d'Etat; gecoördineerde wetten op de Raad van State;
Sur la proposition de Notre Ministre de la Santé publique, Op de voordracht van Onze Minister van Volksgezondheid,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.Pour l'application du présent arrêté on entend par :

Artikel 1.Voor de toepassing van onderhavig besluit, wordt verstaan

1° fumer : le fait de fumer des produits à base de tabac ou des onder : 1° roken : het roken van producten op basis van tabak of van
produits similaires; soortgelijke producten;
2° lieu fermé : lieu isolé de l'environnement par des parois, pourvu 2° gesloten plaats : plaats door wanden afgesloten van de omgeving en
d'un plafond; voorzien van een plafond;
3° lieu accessible au public : lieu dont l'accès n'est pas limité à la sphère familiale; 4° établissement Horeca : tout lieu ou local accessible au public, quelles que soient les conditions d'accès, où des repas et/ou des boissons sont préparées et/ou servies pour consommation sur place ou non, et ce même gratuitement. Est assimilé aux établissements Horeca : tout lieu ou local accessible au public, où les membres d'une association ou d'un groupement et leurs invités et/ou visiteurs se réunissent, quelles que soient les conditions d'accès pour y consommer des repas et/ou des boissons. Le ministre peut prévoir une exception à la présente assimilation pour les événements strictement occasionnels; 3° plaats toegankelijk voor het publiek : plaats waarvan de toegang niet beperkt is tot de gezinssfeer; 4° horeca-inrichting : elke voor het publiek toegankelijke plaats of lokaal, ongeacht de toegangsvoorwaarden, waar maaltijden en/of dranken voor consumptie al dan niet ter plaatse worden bereid en/of opgediend, en dit zelfs gratis. Worden gelijkgesteld met een horeca-inrichting : alle voor het publiek toegankelijke plaatsen of lokalen waar leden van een vereniging of van een groepering en hun genodigden en/of bezoekers bijeenkomen, en dit ongeacht de toegangsvoorwaarden, om maaltijden en/of dranken te gebruiken. De minister kan een uitzondering voorzien voor deze gelijkstelling voor strikt gelegenheids-gebonden evenementen;
5° boissons contenant de l'alcool éthylique : les boissons visées à 5° dranken met ethylalcohol : de dranken zoals bedoeld in artikel 16
l'article 16 de la loi du 7 janvier 1998 concernant la structure et van de wet van 7 januari 1998 betreffende de structuur en de
les taux des droits d'accise sur l'alcool et les boissons alcoolisées; accijnstarieven op alcohol en alcoholhoudende dranken;
6° débit de boissons : lieu ou des boissons contenant de l'alcool 6° drankgelegenheid : plaats waar dranken met ethylalcohol voor
éthylique peuvent être servies au public pour consommation immédiate, onmiddellijke consumptie aan het publiek mogen worden aangeboden
sans être accompagnée de repas préparés; zonder samen te gaan met bereide maaltijden;
7° friterie : lieu dont l'activité principale consiste à préparer et 7° frietkraam : plaats waarvan de belangrijkste activiteit bestaat uit
servir pour consommation immédiate et dans des récipient jetables, des het bereiden en opdienen, voor onmiddelijke consumptie en in
repas cuits ou réchauffés dans la graisse ou l'huile de friterie wegwerpbakjes, van maaltijden die uitsluitend in frietvet of olie zijn
exclusivement. Le lieu doit être aménagé ou conçu de telle sorte qu'il gebakken of opgewarmd. De plaats moet op dergelijke wijze uitgerust of
autorise à un nombre maximum de personnes, à fixer par le Ministre, de ingericht zijn dat een maximaal aantal personen, door de Minister te
consommer simultanément; bepalen, er tegelijkertijd kan verbruiken;
8° fumoir : local fermé où il est permis de fumer; 8° rookkamer : afgesloten ruimte waar mag gerookt worden;
9° Ministre : le Ministre ayant la Santé publique dans ses 9° Minister : de Minister die Volksgezondheid in zijn bevoegdheden
attributions. heeft.

Art. 2.Il est interdit de fumer dans les lieux fermés accessibles au public.

Art. 2.Het is verboden te roken in gesloten plaatsen die voor het

A l'entrée de chaque lieu visé à l'alinéa 1er, des signaux publiek toegankelijk zijn.
d'interdiction de fumer conformes au(x) modèle(s) fixé(s) ou Aan de ingang van elke plaats zoals bedoeld in het eerste lid, moeten
approuvé(s) par le Ministre de la Santé publique doivent être apposés rookverbodstekens worden aangebracht conform met het (de) model(len)
de telle sorte que toute personne présente puisse en prendre vastgesteld of goedgekeurd door de Minister van Volksgezondheid zodat
connaissance. iedereen er kennis van kan nemen.

Art. 3.§ 1er. Nonobstant les dispositions de l'article 2,

Art. 3.§ 1. Niettegenstaande de bepalingen van artikel 2, kan de

l'exploitant d'un débit de boissons, qu'il s'agisse d'une personne uitbater van een drankgelegenheid, of het gaat om een fysiek persoon
physique ou d'une personne morale, peut installer une zone clairement of een rechtspersoon, een zone die duidelijk afgebakend is,
délimitée dans laquelle il est permis de fumer selon les formes et les installeren, waar het toegestaan is te roken volgens de vormen en
conditions prévues aux paragraphes suivants. voorwaarden voorzien in volgende paragrafen.
§ 2. La possibilité d'installer une zone clairement délimitée dans laquelle il est permis de fumer est accordée : - soit à l'exploitant de l'établissement qui certifie sur l'honneur que, pour cet établissement, la part des achats de produits destinés à la fabrication et à la vente de repas n'excède pas un tiers des achats totaux de boissons et de denrées alimentaires; - soit à l'exploitant de plusieurs établissements qui certifie sur l'honneur que, pour cet établissement, la part des ventes de repas n'excède pas un tiers des ventes totales de denrées alimentaires; - soit à l'exploitant d'un établissement qui certifie sur l'honneur § 2. De mogelijkheid om een zone, die duidelijk afgebakend is, te installeren, waar het toegestaan is te roken, wordt toegekend : - hetzij aan de uitbater van de instelling die op zijn erewoord bevestigt dat, voor deze instelling, het aandeel van aankopen van producten bestemd voor het maken en verkopen van maaltijden niet een derde van de totale aankoop van dranken en voedingsmiddelen overschrijdt; - hetzij aan de uitbater van meer dan één instelling die op zijn erewoord bevestigt dat, voor deze instelling, het aandeel van maalt-ijden niet een derde van de totale verkopen van voedingsmiddelen overschrijdt; - hetzij aan de uitbater van een instelling die op zijn erewoord bevestigt dat hij uitsluitend lichte maaltijden opdient, bepaald in
qu'il sert uniquement les repas légers prévus à l'article 2, § 2, 1°, artikel 2, § 2, 1°, van het koninklijk besluit tot bepaling van de
de l'arrêté royal du 13 juin 1984 instaurant les conditions d'exercice voorwaarden tot uitoefening van de beroepswerkzaamheid van
de l'activité professionnelle de restaurateur ou de restaurateur of van traiteur-banketaannemer in de kleine en
traiteur-organisateur de banquets dans les petites et moyennes middelgrote handels- en ambachtsondernemingen.
entreprises. § 3. Cette possibilité est également ouverte à toute personne qui crée § 3. Deze mogelijkheid bestaat ook voor elke persoon die een
ou reprend un nouvel établissement sur la base d'une estimation : instelling opent of overneemt op basis van een raming :
- dans le cas où il crée ou reprend un établissement, de la part des - in het geval hij één instelling opent of overneemt, van het deel van
achats de produits destinés à la fabrication et à la vente de repas de aankopen van producten bestemd voor het maken en verkopen van
par rapport aux achats totaux de boissons et de denrées alimentaires; maaltijden in verhouding tot de totale aankopen van dranken en levensmiddelen;
- dans le cas où il crée ou reprend plusieurs établissements, de la - in het geval hij meerdere instellingen opent of overneemt, van het
part des ventes de repas par rapport aux ventes totales de denrées deel van de verkopen van maaltijden in verhouding tot de totale
alimentaires. verkopen van levensmiddelen.
§ 4. La zone réservée aux fumeurs doit être indiquée par tous les § 4 De ruimte gereserveerd voor rokers moet aangeduid worden door
moyens permettant de la situer. allerhande middelen die het mogelijk maken ze te situeren.
Elle doit être établie de manière à réduire au maximum les Ze moet zodanig ingericht zijn dat de ongemakken van de rook ten
inconvénients de la fumée vis-à-vis des non-fumeurs. opzichte van niet-rokers maximaal verminderd worden.
Sa superficie doit être inférieure à la moitié de la superficie totale De oppervlakte ervan moet minder dan de helft van de totale
du local dans lequels des plats préparés et/ou des boissons sont oppervlakte van de plaats waarin maaltijden en/of dranken ter
servies à la consommation, sauf si cette superficie totale est consumptie worden opgediend, behalve indien deze totale oppervlakte
inférieure à 50 mètres carrés. minder dan 50 vierkante meter bedraagt.
Un ou plusieurs signaux rappellant l'interdiction de fumer dans les Een of meerdere tekens om te herinneren aan het rookverbod in de
espaces réservés aux non-fumeurs doivent être posés de telle sorte que ruimtes gereserveerd voor niet-rokers moeten geplaatst worden op die
toute personne présente puisse en prendre connaissance. manier dat iedereen er kennis van kan nemen.
§ 5. Le Ministre peut fixer des conditions complémentaires auxquelles § 5. De Minister stelt vast de bijkomende voorwaarden waaraan
doivent répondre les débits de boissons où il est autorisé de fumer. drankgelegenheden moeten voldoen waarin roken toegelaten is. Deze
Ces conditions sont relatives à : voorwaarden hebben betrekking op :
- l'installation d'un système d'aération garantissant un débit minimal - de installatie van een ventilatiesysteem dat een minimaal volume van
de renouvellement d'air; luchtverversing verzekert;
- l'apposition de signaux clairs indiquant qu'il s'agit d'un - het aanbrengen van duidelijke tekens om aan te tonen dat het een
établissement fumeurs. instellingen betreft waar gerookt wordt.
§ 6. Nonobstant les dispositions du § 1er, ne bénéficie pas de § 6. Niettegenstaande de bepalingen van § 1, kan niet genieten van een
l'autorisation d'installer une zone clairement délimitée dans laquelle toelating om een zone die duidelijk afgebakend is te installeren, waar
il est permis de fumer : het toegestaan is te roken :
- l'exploitant d'un débit de boissons qui est situé dans un lieu fermé - de uitbater van een drankgelegenheid die gesitueerd is in een
accessible au public, si l'établissement n'est pas isolé du lieu par gesloten plaats toegankelijk voor het publiek als die instelling niet
des parois et un plafond; afgesloten is met wanden en een zoldering van die plaats;
- l'exploitant d'un débit de boissons situé dans une enceinte sportive. - de uitbater van een drankgelegenheid gelegen in een sportruimte.

Art. 4.Nonobstant les dispositions de l'article 2, l'exploitant d'une

Art. 4.Niettegenstaande de bepalingen van artikel 2, mag de uitbater

friterie peut installer une zone où il est autorisé de fumer qui van een frietkraam een zone die duidelijk afgebakend is installeren,
répond aux conditions de l'article 3, § 4. waar het toegestaan is te roken volgens de voorwaarden voorzien in artikel 3, § 4.

Art. 5.§ 1er. Nonobstant les dispositions de l'article 2, un fumoir

Art. 5.§ 1. Niettegenstaande de bepalingen van artikel 2, mag in

répondant aux conditions du § 2 du présent article peut être installé dans les établissements Horeca où il est interdit de fumer en vertu du présent arrêté. § 2. Le fumoir doit être clairement identifié comme local réservé aux fumeurs et seules des boissons peuvent y être servies. Le fumoir doit être muni d'un système d'extraction ou d'épuration d'air. Le fumoir doit être installé de manière à réduire au maximum les inconvénients de la fumée vis-à-vis des non-fumeurs et ne peut être une zone de transit. La superficie du fumoir ne peut excéder un quart de la superficie totale du local dans lequel des plats préparés et/ou des boissons sont servies à la consommation. Le Ministre fixe des conditions complémentaires auxquelles doit répondre le fumoir. Horeca-inrichtingen waar roken verboden is krachtens onderhavig besluit, een rookkamer die beantwoordt aan de voorwaarden van § 2 van onderhavig artikel ingericht worden. § 2 De rookkamer moet duidelijk als lokaal voor rokers worden geïdentificeerd en enkel dranken mogen er worden aangeboden. In de rookkamer moet een rookafzuigsysteem of een verluchtingssysteem geïnstalleerd zijn. De rookkamer moet zodanig ingericht zijn dat de ongemakken van de rook ten opzichte van niet-rokers maximaal verminderd worden en mag geen doorgangszone zijn. De oppervlakte van de rookkamer mag niet meer bedragen dan een vierde van de totale oppervlakte van het lokaal waarin maaltijden en/of dranken ter consumptie opgediend worden. De Minister bepaalt de bijkomende voorwaarden waaraan de rookkamer moet beantwoorden.

Art. 6.L'exploitant et le client, chacun pour ce qui le concerne,

Art. 6.De uitbater en de klant, elkeen voor wat hem aangaat, van een

d'un établissement Horeca visé par les articles 2, 3, 4 et 5 est Horeca instelling zoals bedoeld door de artikelen 2, 3, 4 et 5 is
responsable du respect des dispositions du présent arrêté. verantwoordelijk voor de naleving van de bepalingen van dit besluit in

Art. 7.Toute infraction au présent arrêté est recherchée, poursuivie

zijn inrichting.

Art. 7.Overtredingen van dit besluit worden opgespoord, vervolgd en

et punie conformément à la loi du 24 janvier 1977 relative à la gestraft overeenkomstig de wet van 24 januari 1977 betreffende de
protection de la santé des consommateurs en ce qui concerne les bescherming van de gezondheid van de verbruikers op het stuk van de
denrées alimentaires et autres produits. voedingsmiddelen en andere producten.

Art. 8.Sans préjudice de l'article 9, l'arrêté du 15 mai 1990 portant

Art. 8.Onverminderd artikel 9, het besluit van 15 mei 1990 tot het

interdiction de fumer dans certains lieux publics est abrogé. verbieden van het roken in bepaalde openbare plaatsen wordt opgeheven.

Art. 9.Le présent arrêté entre en vigueur le 1er janvier 2006.

Art. 9.Dit besluit treedt in werking op 1 januari 2006.

Par mesure transitoire, les établissements Horeca peuvent satisfaire Bij wijze van overgansmaatregel, mogen de Horeca instellingen voldoen
aux dispositions de l'arrêté royal du 15 mai 1990 jusqu'au 1er janvier aan de bepalingen van het koninklijk besluit van 15 mei 1990 en dit
2007. tot 1 januari 2007.

Art. 10.Notre Ministre de la Santé publique est chargé de l'exécution

Art. 10.Onze Minister van Volksgezondheid is belast met de uitvoering

du présent arrêté. van dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 13 décembre 2005. Gegeven te Brussel, 13 december 2005.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre de la Santé publique, De Minister van Volksgezondheid,
R. DEMOTTE R. DEMOTTE
^