Arrêté royal portant fixation de règles particulières en matière d'indication du prix dans le secteur du voyage | Koninklijk besluit houdende vaststelling van bijzondere regels inzake prijsaanduiding in de reizensector |
---|---|
SERVICE PUBLIC FEDERAL ECONOMIE, P.M.E., CLASSES MOYENNES ET ENERGIE 11 JUILLET 2003. - Arrêté royal portant fixation de règles particulières en matière d'indication du prix dans le secteur du voyage RAPPORT AU ROI | FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE 11 JULI 2003. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van bijzondere regels inzake prijsaanduiding in de reizensector VERSLAG AAN DE KONING |
Sire, | Sire, |
L'arrêté royal qui Vous est présenté tend, sur base d'une série de | Het U voorgelegde koninklijk besluit strekt ertoe om voor de |
critères objectivement déterminables, à introduire une exception | reizensector, op basis van een aantal objectief vaststelbare criteria, |
limitée, pour le secteur du voyage, aux exigences de l'indication du | een beperkte uitzondering te maken op de vereiste van de totale |
prix global, telles que prévues à l'article 3 de la loi du 14 juillet | prijsaanduiding, zoals deze vervat is in artikel 3 van de wet van 14 |
1991 sur les pratiques du commerce et sur l'information et la | juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en |
protection du consommateur (ci-après L.P.C.C.). | bescherming van de consument (hierna genoemd de W.H.P.C.). |
Cet arrêté est pris sur base de l'article 6, 1., de la L.P.C.C. Cette | Dit besluit is genomen in uitvoering van artikel 6, 1., van de |
disposition donne pouvoir au Roi, pour les produits et les services ou | W.H.P.C. Deze bepaling machtigt de Koning om voor de producten en |
catégories de produits et services qu'Il détermine, de "prescrire des | diensten of categorieën van producten en diensten die Hij aanwijst, |
modalités particulières de l'indication des prix et des annonces de | "bijzondere regels te stellen inzake de prijsaanduiding en de |
réduction et de comparaison de prix". | aankondigingen van de prijsverminderingen en prijsvergelijkingen". |
Ainsi qu'il apparaît clairement des travaux préparatoires de la loi du | Zoals duidelijk blijkt uit de voorbereidende werkzaamheden op de wet |
14 juillet 1991 et plus précisément de l'exposé des motifs (Doc. | van 14 juli 1991 en meer precies de Memorie van Toelichting (Parl. |
Parlem., Sénat, 1984-1985, n° 947/1, p. 10), le Roi est, en vertu de | St., Senaat, 1984-1985, nr. 947/1, p. 10), wordt de Koning krachtens |
cet article, habilité à s'écarter de l'obligation d'indication du prix | dit artikel gemachtigd om van de verplichting om de totale prijs aan |
global pour certains secteurs qui pourraient éprouver des difficultés | te duiden af te wijken voor sommige sectoren, die onoverkomelijke |
insurmontables à respecter cette disposition. | moeilijkheden zouden kunnen ondervinden om deze bepaling na te leven. |
1. Problématique | 1. Problematiek |
Il convient de cerner d'abord la problématique qui a conduit à | Het past vooreerst de problematiek te schetsen die aanleiding gaf tot |
proposer un tel régime, limité, d'exception. | het voorstellen van een dergelijk, beperkt, uitzonderingsregime. |
L'article 3 de la L.P.C.C. dispose : « Le prix ou tarif indiqué doit | Artikel 3 van de W.H.P.C. stelt : « De aangeduide prijs of het |
être le prix ou tarif global à payer par le consommateur, en ce | aangeduide tarief moet de door de consument te betalen totale prijs of |
compris la taxe sur la valeur ajoutée, toutes autres taxes, ainsi que | het totale tarief zijn, waaronder is begrepen : de belasting over de |
le coût de tous les services à payer obligatoirement en supplément par | toegevoegde waarde, alle overige taksen en de kosten van alle diensten |
le consommateur. » | die door de consument verplicht moeten worden bijbetaald. » |
Le terme "obligatoirement" indique que les taxes et le coût des | Het woordje "verplicht" duidt erop dat de taksen en de kosten van de |
services annexes doivent avoir un caractère obligatoire, c'est-à-dire | bijkomende diensten een verplicht karakter moeten hebben, met andere |
qu'ils sont dus dans tous les cas. Le prix des suppléments | woorden in elk geval verschuldigd zijn. De prijs van "facultatieve" |
"facultatifs" (comme par exemple la livraison, le placement, la mise | supplementen (als bijvoorbeeld levering, plaatsing, verzending, |
en route, la garantie extralégale) pour lesquels le consommateur peut | extralegale waarborg) waarvoor de consument in alle vrijheid kan |
opter en toute liberté, ne doivent pas être repris dans le prix total | opteren, dienen niet in de totale prijs van de hoofddienst of het |
du service ou du produit principal auquel ils sont liés (voir Doc. | hoofdproduct waaraan zij worden verbonden te worden opgenomen (zie |
Parlem., Sénat, 1984-85, 947/1,10). Ces suppléments doivent toutefois | Parl. St., Senaat, 1984-85, 947/1,10). Deze supplementen dienen wel op |
être indiqués de manière non équivoque (article 2, § 2, L.P.C.C. pour | ondubbelzinnige wijze te worden aangeduid (artikel 2, § 2, W.H.P.C. |
les services), et le prix de ces suppléments devra lui-même respecter | voor diensten), en de prijs van deze supplementen zal zelf moeten |
l'article 3 L.P.C.C. | voldoen aan artikel 3 W.H.P.C. |
Ne doivent également pas être compris dans le prix global, les taxes | Ook de taksen en de kosten van de bijkomende diensten die een |
et le coût des services annexes qui ont un caractère obligatoire, mais | verplicht karakter hebben, maar waarvan het bedrag op het ogenblik van |
dont le montant au moment de l'offre n'est pas connu car il dépend | de aanbieding niet gekend is omdat het afhankelijk is van een aantal |
d'une série d'éléments variables qui relèvent du consommateur | variabelen die de consument in handen heeft, dienen niet in de totale |
(suppléments "variables"). Il résulte d'une lecture conjointe des | prijs te worden begrepen ("veranderlijke" supplementen). Uit een |
articles 2 (l'obligation d'indiquer le prix ou le tarif de manière | samenlezing van artikel 2 (de verplichting de prijs of het tarief |
schriftelijk, leesbaar, goed zichtbaar en ondubbelzinnig aan te | |
écrite, lisible, bien apparente et non équivoque) et 3 L.P.C.C., que | duiden) en artikel 3 W.H.P.C. volgt dat deze kosten niet in de totale |
ces coûts ne doivent pas être inclus dans le prix global. | prijs dienen te worden inbegrepen. |
Les taxes de séjour en sont une bonne illustration. Ce sont des taxes | Een treffende illustratie hiervan vormen de verblijfstaksen. Dit zijn |
établies par une autorité locale, sur le montant d'une nuit à l'hôtel | taksen, door een lokale overheid geheven, bovenop het bedrag van een |
(que l'autorité locale peut ensuite consacrer à l'extension de | overnachting in een hotel (die de lokale overheid dan kan aanwenden |
l'infrastructure touristique, dans ce sens il s'agirait plutôt de | voor de uitbreiding van de toeristische infrastructuur, in die zin |
rétributions). Le montant de ces taxes peut dépendre du taux | gaat het dan eerder om retributies). Het bedrag van die taksen kan |
d'occupation, de dispenses éventuelles ou de réductions (âge, | afhankelijk zijn van de bezettingsgraad, van eventuele vrijstellingen |
composition de famille, nombre de nuits, période de l'année pendant | of reducties (leeftijd, gezinssamenstelling, aantal nachten, periode |
laquelle on loge,...). | van het jaar waarin men logeert,...). |
Un arrêt du 18 mai 1995 de la Cour d'Appel de Bruxelles (R.D.C., 1996, | Een arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 18 mei 1995 (T.B.H., |
p. 623-634, avec note H. DE BAUW, "De verplichting het totale tarief | 1996, p. 623-634, met noot H. DE BAUW, "De verplichting het totale |
aan te duiden") allait déjà dans cette direction en précisant qu'un | tarief aan te duiden") ging al in deze richting door te stellen dat |
"coût d'inscription n'inclut pas un service à payer obligatoirement en | "een inschrijvingskost geen dienst betreft die verplicht moet worden |
supplément, dans le cas où le consommateur a une influence sur son | bijbetaald wanneer de consument de reële omvang zelf meebepaalt" |
étendue réelle" (libre traduction, l.c., 628, sous le point 3). | (l.c., 628, onder punt 3). |
Bien qu'il apparaîtra ultérieurement du commentaire du présent arrêté | Hoewel uit de verdere bespreking van dit koninklijk besluit zal |
royal que ces taxes de séjour peuvent tomber dans le champ | blijken dat deze verblijfstaksen onder het toepassingsgebied van dit |
d'application de cet arrêté royal, on peut déjà soutenir que cette | koninklijk besluit kunnen vallen, kan reeds gesteld worden dat deze |
interprétation est conforme à la volonté du législateur. | interpretatie bij de wil van de wetgever aanleunt. |
L'obligation d'indiquer le prix global, en ce compris toutes les taxes | De verplichting om de totale prijs aan te duiden, inclusief alle |
et les coûts de tous les services qui doivent être payés, est une | taksen en de kosten van alle diensten die verplicht moeten worden |
obligation qui découle du souci de donner au consommateur une image | bijbetaald is een verplichting die ingegeven is vanuit de bekommernis |
fidèle de tous les incidents financiers qui accompagnent un achat. | de consument een getrouw beeld te geven omtrent alle financiële |
Sur ce point, le législateur belge va plus loin que la législation en | incidenties die met een aankoop gepaard gaan. |
vigueur dans la plupart des autres pays, et cette disposition offre un | Hierin gaat de Belgische wetgever verder dan de regelgeving die in de |
plus haut niveau de protection que ce qui est imposé aux Etats membres | meeste andere landen geldt, en biedt deze bepaling een hogere graad |
dans le secteur du voyage par la directive n° 90/314/CEE du Conseil du | van bescherming dan wat in de reizensector door de richtlijn nr. |
13 juin 1990 concernant les voyages, vacances et circuits à forfait | 90/314/EEG van de Raad van 13 juni 1990 betreffende pakketreizen, met |
inbegrip van vakantiepakketten en rondreispakketten (P.B.E.G., nr. L | |
(J.O.C.E., n° L 158 du 23 juin 1990, p. 59-64). | 158 van 23 juni 1990, p. 59-64) aan de lidstaten is opgelegd. |
A l'article 3, § 2, de cette directive, l'exigence d'une mention du | In artikel 3, § 2, van deze richtlijn wordt enkel de vereiste van een |
leesbare, duidelijke en nauwkeurige vermelding van de prijs opgelegd | |
prix lisible, claire et précise est seulement imposée au cas où une | indien de consument een brochure ter beschikking wordt gesteld. |
brochure est mise à la disposition du consommateur. L'article 8 permet | Artikel 8 laat uitdrukkelijk toe dat de Lidstaten strengere bepalingen |
de manière expresse aux Etats membres d'adopter ou de maintenir des | ter bescherming van de consument vaststellen of handhaven. |
dispositions plus strictes pour protéger le consommateur. | |
Sans vouloir mettre en cause ce principe général de l'article 3 | Zonder afbreuk te willen doen aan dit algemeen principe van artikel 3 |
L.P.C.C., il est toutefois jugé nécessaire, pour les raisons ci-après | W.H.P.C., wordt het evenwel noodzakelijk geacht, omwille van de hierna |
énoncées, d'autoriser une exception à l'indication du prix global dans | opgesomde redenen, een uitzondering op de totale prijsaanduiding in de |
le secteur du voyage. | reizensector toe te laten. |
Vastgesteld wordt dat in het kader van reiscontracten aan de consument | |
En effet, on constate de plus en plus souvent que des taxes sont | immers meer en meer taksen worden opgelegd. |
imposées au consommateur dans le cadre de contrats de voyage. On peut signaler à ce sujet les taxes d'aéroport à payer sur place à charge du consommateur ainsi que les taxes d'arrivée et de départ. Ces taxes doivent être payées soit dans la zone de transit par le consommateur (à laquelle les voyageurs ont seuls accès), soit sont dues sur place hors de la zone de transit. Dans certains cas, tels les voyages organisés, l'accompagnateur peut y suppléer. Ces derniers temps, on peut constater que davantage de taxes "écologiques" ou autres, sont imposées sur place au consommateur, surtout dans les pays du Tiers-Monde. Il s'agit donc de toute une série de taxes, parfois introduites soudainement, pour être supprimées quelque temps après, et qui sont modifiées régulièrement. Les taxes ainsi prélevées peuvent dès lors difficilement être connues à l'avance, et par conséquent être communiquées au consommateur d'une manière correcte. L'organisateur de voyage est alors contraint soit de prendre des risques commerciaux (en comptant un montant fixe qui ne couvrira éventuellement pas ses propres frais), soit de calculer un montant tellement élevé qu'il ne courre plus de risque, mais qui implique qu'une série de consommateurs | Er kan in dit verband gewezen worden op de in hoofde van de consument ter plaatse te betalen luchthaventaksen, en de aankomst- en vertrekbelastingen. Deze taksen dienen ofwel in de transitzone betaald te worden door de consument (waar enkel de reizigers toegang toe hebben), of zijn buiten de transitzone ter plaatse verschuldigd. In sommige gevallen, zoals bij georganiseerde reizen, kan de begeleider hiervoor instaan. Recentelijk, zo kan vastgesteld worden, vinden ook meer "ecologische" of andere taksen ingang, die ter plaatse aan de consument opgelegd worden, vooral in derde-wereldlanden. Het gaat dus om een heel gamma van taksen, die soms plots ingevoerd, dan weer afgeschaft worden, en die regelmatig gewijzigd worden. De uiteindelijk aangerekende taksen kunnen bijgevolg moeilijk vooraf precies gekend, en bijgevolg op een correcte wijze medegedeeld worden aan de consument. De reisorganisator wordt hierdoor genoopt, hetzij tot het nemen van commerciële risico's (door het aanrekenen van een vast bedrag dat eventueel de eigen kostprijs niet zal dekken), ofwel het incalculeren van een dermate hoog bedrag dat hij geen enkel risico loopt maar een aantal consumenten wordt opgezadeld met een hogere prijs waarvoor geen economische verantwoording bestaat. Bovendien is |
soient confrontés à un prix plus élevé, pour lequel il n'y a pas de justification économique. De plus, en ce qui concerne les brochures de voyages, il y a généralement un délai assez long entre la diffusion des brochures et l'exécution du contrat de voyage. Le voyageur devra en outre payer une somme supplémentaire : puisque les taxes sont exigibles sur place (à l'étranger donc), l'organisateur doit charger des hôtesses, des accompagnateurs ou des préposés locaux de la tâche du décompte de ces taxes. Le voyageur risque par conséquent de supporter une dépense administrative supplémentaire, qu'il n'aurait pas à supporter au cas où il les aurait acquittées lui-même sur place. Dans l'intérêt du consommateur et du vendeur, il est donc indiqué, pour ce qui concerne ces taxes étrangères, de s'écarter de l'obligation de les inclure dans le prix total. Le vendeur devra toutefois informer le consommateur de ces taxes d'une manière | er, voor wat de reisbrochures betreft, in regel een ruime tijdsspanne tussen de verspreiding van de brochures en de eigenlijke uitvoering van de reisovereenkomst. De reiziger zal bovendien nog een meerkost moeten betalen : doordat de taksen ter plaatse (in het buitenland dus) opeisbaar zijn, dient hij hostessen, reisleiders, of plaatselijk aangestelden te belasten met de taak van het afrekenen van deze taksen. De reiziger zal bijgevolg een bijkomende administratieve kost moeten betalen, die hij niet zou hebben wanneer hijzelf ter plaatse zou afrekenen. In het belang van de consument en van de verkoper is het dus aangewezen voor deze buitenlandse taksen af te wijken van de verplichting ze in de totale prijs te in te begrijpen. De verkoper zal |
adéquate, autrement dit d'une manière complète, non équivoque et | de consument wél op een adequate wijze, dit wil zeggen op een |
volledige, ondubbelzinnige en duidelijke manier over de prijs van deze | |
claire (cf. infra). | taksen dienen in te lichten (cf. infra). |
2. Discussion article par article | 2. Artikelsgewijze bespreking |
Article 1er | Artikel 1 |
L'article 1er définit la notion de "contrat de voyage à l'étranger" et | In artikel 1 wordt het begrip "reisovereenkomst voor een buitenlandse |
fixe ainsi le champ d'application du présent arrêté royal. | bestemming" gedefinieerd en hiermede het toepassingsgebied van het |
koninklijk besluit vastgelegd | |
Pour ce qui concerne la notion de "contrats de voyage", on renvoie aux | Voor wat het begrip "reisovereenkomsten" betreft wordt verwezen naar |
définitions des contrats d'organisation de voyages et aux contrats | de definities van contracten tot reisorganisatie en contracten tot |
d'intermédiaires de voyages de l'article 1er, 1°, et 2°, de la loi du | reisbemiddeling in artikel 1, 1°, en 2°, van de wet van 16 februari |
16 février 1994 régissant le contrat d'organisation de voyages et le | 1994 tot regeling van het contract tot reisorganisatie en |
contrat d'intermédiaire de voyages. Ces contrats de voyage doivent en | reisbemiddeling. Deze reisovereenkomsten dienen bovendien aangegaan te |
outre être conclus entre un vendeur et un consommateur, au sens de | worden tussen een verkoper en een consument, in de betekenis daaraan |
l'article 1, 6°, et 7°, de la L.P.C.C. | gegeven door artikel 1, 6°, en 7°, van de W.H.P.C. |
Les contrats de voyages à destination de l'étranger s'entendent comme | Onder reisovereenkomsten voor een buitenlandse bestemming wordt |
tout contrat de voyage ayant comme objet une destination à l'étranger. | begrepen iedere reisovereenkomst met als voorwerp een bestemming in |
Cette définition détermine seulement les offres de contrats de voyage | het buitenland. Deze definitie legt enkel vast welke aanbiedingen voor |
qui tombent sous le champ d'application de cet arrêté royal, et ne | reisovereenkomsten onder het toepassingsgebied van dit koninklijk |
déroge pas aux règles du droit international privé qui définissent le | besluit vallen en doet geen afbreuk aan de regels van internationaal |
droit applicable. | privaatrecht ter bepaling van het toepasselijk recht. |
Article 2 | Artikel 2 |
Il faut d'abord signaler que les notions d' "offre" ou d' "offre en | Er dient vooreerst opgemerkt te worden dat aan de begrippen "aanbod" |
vente" de la L.P.C.C., et donc aussi de l'arrêté présent, ont un sens | of "tekoopaanbieding" in de W.H.P.C., en dus ook in dit besluit, een |
plus large que leur sens usuel dans le droit civil. | ruimere betekenis gegeven wordt dan haar gebruikelijke betekenis in |
burgerrechtelijke zin. | |
Ces notions visent en effet "chaque proposition ferme d'un vendeur de | Hiermee wordt immers bedoeld "elk vaststaand voorstel van een verkoper |
vendre un produit, ou de fournir un service, même si cette proposition | om een product te verkopen of een dienst te leveren, zelfs indien dit |
n'est pas juridiquement parfaite et ne fait l'objet que d'une | voorstel niet juridisch volmaakt is en "slechts" in de reclame wordt |
publicité" (trad. libre, voir J. STUYCK, "Overeenkomsten op afstand", | gedaan" (zie J. STUYCK, "Overeenkomsten op afstand", in STRAETMANS, |
in STRAETMANS, G., STUYCK, J. et WYTINCK, P., Recente wetswijzigingen | G., STUYCK, J., en WYTINCK, P., Recente wetswijzigingen inzake |
inzake handelspraktijken, Antwerpen, Kluwer, 2000, p. 135, n° 27). | handelspraktijken, Antwerpen, Kluwer, 2000, p. 135, nr. 27). |
Il ne pourra être dérogé au principe du prix "tout compris" que si | Enkel indien drie voorwaarden cumulatief voldaan worden, kan van het |
trois conditions sont réunies de façon cumulative : | principe van de prijs alles inclusief afgeweken worden : |
- il doit s'agir d'une taxe ou d'une rétribution, due à une autorité | - het dient te gaan om een taks of retributie, verschuldigd aan een |
étrangère (voir à ce sujet les alinéas suivants); | buitenlandse overheid (zie hierover de volgende alinea's); |
- cette taxe doit être acquittée sur place; | - deze taks dient ter plaatse vereffend te worden; |
- la taxe est imposée au consommateur. Dans son avis n° 34.269/1, le Conseil d'Etat a signalé qu'il peut exister des cas où une taxe n'est pas due directement à une autorité, mais où on est également confronté à des difficultés insurmontables lorsqu'il s'agit de donner une indication du prix global au moment de l'offre. Il est fait référence notamment aux taxes d'aéroport dues dans un aéroport non géré par les pouvoirs publics. La question a dès lors été posée de savoir pourquoi seules les taxes dues à une autorité pouvaient conduire à une dérogation. Il peut être souscrit à cette remarque : la gestion des aéroports est souvent confiée à une personne (morale) de droit privé. Ces | - de taks wordt opgelegd aan de consument. In zijn advies nr. 34.269/1 wees de Raad van State erop dat er ook gevallen denkbaar zijn waarbij een taks niet direct aan een overheid verschuldigd is, maar waarbij eveneens onoverkomelijke moeilijkheden rijzen om een totale prijsaanduiding te geven bij het aanbod. Meerbepaald werd verwezen naar verschuldigde luchthaventaksen in een niet door een overheid beheerde luchthaven. De vraag werd bijgevolg opgeworpen waarom enkel taksen verschuldigd aan een overheid tot een afwijking kunnen leiden. Er kan ingestemd worden met deze opmerking : het beheer van de luchthavens is vaak in handen van een privaatrechtelijke |
exploitants privés d'aéroport reçoivent normalement de l'autorité la | (rechts)persoon. Deze privé- luchthavenexploitanten krijgen vanwege de |
mission d'exécuter certaines tâches d'intérêt général, conformément à | overheid doorgaans de opdracht om bepaalde taken van openbaar nut uit |
un contrat de gestion ou de concession, conclu avec l'autorité. Dans un tel contrat, il est souvent prévu également que l'exploitant d'aéroport doit percevoir les taxes pour compte de l'autorité. La formulation "payables sur place à l'autorité étrangère" pourrait en effet donner l'impression que seules les taxes ou rétributions recouvertes directement par l'autorité au sens strict tomberaient sous cette disposition d'exception, alors que les taxes ou rétributions, recouvrées par des exploitants privés pour le compte de l'autorité (étrangère) ne tombent pas sous le coup de cette disposition. C'est pourquoi la formulation "payable sur place à l'autorité étrangère" a été modifiée par "payable sur place". Les mots "sur place" se rapportent bien entendu à l'endroit où ces taxes ou rétributions sont levées et doivent être payées, comme par exemple l'aéroport. Dès qu'il est satisfait aux trois conditions susmentionnées, le prix de ces taxes ne doit pas être inclus dans le prix global, mais le consommateur doit lors de chaque offre (au moment même de l'offre) être informé par écrit du montant de ces taxes en vigueur au moment de l'offre d'une manière complète, non équivoque et claire. Vu le caractère imprévisible du montant des taxes finalement portées en compte (cf. supra), il n'est en effet pas toujours possible pour le vendeur de communiquer à l'avance le montant exact de ces taxes ou rétributions. Le vendeur a dans ce cas toutefois l'obligation de faire tous les efforts nécessaires pour informer le consommateur le mieux possible sur les taxes ou les rétributions étrangères qui lui seront réclamées, ou à tout le moins sur les éléments constitutifs de celles-ci. En cas de risque réel de modification de ce montant, le vendeur doit également en informer le consommateur par écrit et de manière expresse. Nous avons l'honneur d'être, | te voeren, krachtens een door hen met de overheid gesloten beheers- of concessieovereenkomst. In een dergelijke overeenkomst wordt vaak ook bepaald dat de luchthavenexploitant de taksen moet innen voor rekening van de overheid. De formulering "ter plaatse betaalbaar aan de buitenlandse overheid" zou inderdaad de indruk kunnen wekken dat enkel de taksen of retributies rechtstreeks geïnd door de overheid sensu stricto onder deze uitzonderingsbepaling zouden vallen, terwijl de taksen of retributies, geïnd door privé-exploitanten voor rekening van de (buitenlandse) overheid, hier niet onder zouden vallen. Om die reden wordt de formulering "ter plaatse betaalbaar aan de buitenlandse overheid" vervangen door "ter plaatse betaalbaar". De woorden "ter plaatse" duiden uiteraard op de plaats waar deze taksen of retributies aangerekend worden en betaald dienen te worden, zoals bijvoorbeeld de luchthaven. Wordt aan de drie hierboven opgesomde voorwaarden voldaan, dan dient de prijs van deze taksen niet in de totale prijs te worden opgenomen, maar moet de consument bij ieder aanbod (gelijktijdig met het aanbod) schriftelijk, en op een volledige, ondubbelzinnige en duidelijke manier geïnformeerd te worden over het bedrag van deze taksen zoals die gelden op het ogenblik van het aanbod. Gelet op de onvoorspelbaarheid omtrent het bedrag van de uiteindelijk aangerekende taksen (cf. supra), kan de verkoper immers niet altijd het precieze bedrag van deze taksen of retributies op voorhand meedelen. De verkoper dient in dat geval wel alle nodige inspanningen te leveren om de consument zo goed als mogelijk te informeren over de buitenlandse taksen of retributies die hem zullen worden aangerekend, of toch minstens over de constitutieve elementen hiervan. Bestaat er een reëel risico dat dit bedrag voor wijziging vatbaar is, dan dient de verkoper de consument daar eveneens schriftelijk en uitdrukkelijk over in te lichten. Wij hebben de eer te zijn, |
Sire, | Sire, |
de Votre Majesté, | van Uwe Majesteit, |
les très respectueux | de zeer eerbiedige |
et très fidèles serviteurs. | en zeer getrouwe dienaren. |
Le Ministre de l'Economie, | De Minister van Economie, |
Ch. PICQUE | Ch. PICQUE |
Le Ministre chargé des Classes moyennes, | De Minister belast met Middenstand, |
R. DAEMS | R. DAEMS |
Le Ministre de la Protection de la Consommation, | De Minister van Consumentenzaken, |
J. TAVERNIER | J. TAVERNIER |
AVIS 34.269/1 DE LA SECTION DE LEGISLATION DU CONSEIL D'ETAT | ADVIES 34.269/1 VAN DE AFDELING WETGEVING VAN DE RAAD VAN STATE |
Le Conseil d'Etat, section de législation, première chambre, saisi par | |
le Ministre de l'Economie, le 18 octobre 2002, d'une demande d'avis | De Raad van State, afdeling wetgeving, eerste kamer, op 18 oktober |
sur un projet d'arrêté royal "portant fixation de règles particulières | 2002 door de Minister van Economie verzocht hem van advies te dienen |
en matière d'indication du prix dans le secteur du voyage", a donné le | over een ontwerp van koninklijk besluit "houdende vaststelling van |
bijzondere regels inzake de prijsaanduiding in de reizensector", heeft | |
16 janvier 2003 l'avis suivant : | op 16 januari 2003 het volgende advies gegeven : |
Portée et fondement légal du projet | Strekking en rechtsgrond van het ontwerp |
Le projet soumis pour avis entend prévoir une exception, pour le | Het om advies voorgelegde ontwerp strekt ertoe om voor de reissector |
secteur des voyages, au principe énoncé à l'article 3 de la loi du 14 | in een uitzondering te voorzien op het principe gehuldigd door artikel |
juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur l'information et la | 3 van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de |
protection du consommateur (L.P.C.C.). | voorlichting en bescherming van de consument (W.H.P.C.). |
L'article 3 de la L.P.C.C. dispose que le prix ou tarif indiqué doit | Artikel 3 W.H.P.C. bepaalt dat de aangeduide prijs of het aangeduide |
être le prix ou tarif global à payer par le consommateur, en ce | tarief de door de consument te betalen totale prijs of het totale |
compris la taxe sur la valeur ajoutée, toutes autres taxes, ainsi que | tarief moet zijn, daaronder begrepen de belasting over de toegevoegde |
le coût de tous les services à payer obligatoirement en supplément par | waarde, alle overige taksen en de kosten van alle diensten die door de |
le consommateur. En vertu de l'article 6, 1, de la L.P.C.C. le Roi | consument verplicht moeten worden bijbetaald. Krachtens artikel 6, 1, |
peut, pour les produits et services ou catégories de produits et | W.H.P.C. kan de Koning, voor de producten en diensten of categorieën |
services qu'Il détermine, notamment prescrire des modalités | van producten en diensten die Hij aanwijst, onder meer bijzondere |
particulières de l'indication des prix (1). Cette dernière disposition | regels stellen inzake de prijsaanduiding (1). Deze laatste bepaling |
constitue dès lors le fondement légal du projet. | vormt derhalve de rechtsgrond voor het ontwerp. |
(1) S'agissant de l'article 3 précité de la L.P.C.C., l'exposé des | (1) In de memorie van toelichting bij voormeld artikel 3 W.H.P.C. |
motifs dit en substance ce qui suit : "Si certains secteurs devaient | wordt het volgende gesteld : "Mochten sommige sectoren onoverkomelijke |
éprouver des difficultés insurmontables à respecter cette disposition, | moeilijkheden ondervinden om deze bepaling na te leven, dan kan de |
le Roi pourrait être amené à utiliser les pouvoirs qui lui sont | Koning de hem bij artikel 6, 1, opgedragen bevoegdheden doen gelden" |
dévolus par l'article 6, 1" (Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° 947/1, | (Parl. St., Senaat, 1984-1985, nr. 947/1, 10). |
p. 10). Examen du texte | Onderzoek van de tekst |
Préambule | Aanhef |
1. On rédigera le premier alinéa du préambule, qui vise le fondement | 1. Het eerste lid van de aanhef, dat verwijst naar de rechtsgrond, |
légal, comme suit : | stelle men als volgt : |
« Vu la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur | « Gelet op de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en |
l'information et la protection du consommateur, notamment l'article 6, | de voorlichting en bescherming van de consument, inzonderheid op |
1; ». | artikel 6, 1;". |
2. On insérera, après le premier référant du préambule, un nouvel | 2. Na de eerste aanhefverwijzing dient een nieuw lid te worden |
alinéa faisant référence à l'avis de l'Inspecteur des Finances, donné | ingevoegd, waarin wordt verwezen naar het advies van de Inspecteur van |
le 19 août 2002. | Financiën, gegeven op 19 augustus 2002. |
Articles 1er et 2 | Artikelen 1 en 2 |
1. Il est suggéré de remplacer chaque fois, dans le texte néerlandais | 1. Er wordt ter overweging gegeven in de Nederlandse tekst van de |
des articles 1er et 2 du projet, les mots "reisovereenkomst naar het | artikelen 1 en 2 van het ontwerp de woorden "reisovereenkomst naar het |
buitenland" par les mots "overeenkomst met betrekking tot een reis | buitenland" telkens te vervangen door de woorden "overeenkomst met |
naar het buitenland" (2). | betrekking tot een reis naar het buitenland" (1). |
(2) Autre possibilité : "reisovereenkomst voor een buitenlandse | (1) Een andere mogelijkheid is : "reisovereenkomst voor een |
bestemming". | buitenlandse bestemming". |
2. Les textes français ("des taxes ou des rétributions étrangères") et néerlandais ("de buitenlandse taks of retributie") de l'article 2, alinéa 1er, ne concordent pas tout à fait. On veillera à remédier à cette discordance. 3. Le rapport au Roi, joint au projet, mentionne qu'il ne pourra être dérogé au principe du prix "tout compris" que si trois conditions sont réunies de façon cumulative. Il doit s'agir d'une taxe ou d'une rétribution due par le consommateur à une autorité étrangère, qui doit être acquittée sur place. La question se pose de savoir pourquoi seules les taxes dues à une autorité peuvent conduire à une dérogation. Il peut exister des cas, semble-t-il, où une taxe (par exemple, une taxe d'aéroport dans un aéroport non géré par les pouvoirs publics) n'est pas due directement à une autorité, mais où on est également confronté à des difficultés insurmontables lorsqu'il s'agit de donner une indication du prix global au moment de l'offre. 4. Le commentaire transmis par le délégué du gouvernement au membre de l'auditorat compétent indique que l'information visée à l'article 2, alinéa 2, doit être fournie en même temps que l'offre visée à l'alinéa 1er. Pour que cela soit clair, l'alinéa 2 pourrait débuter par les mots : « Lors de chaque offre visée à l'alinéa 1er, le vendeur doit informer | 2. De Nederlandse ("de buitenlandse taks of retributie") en de Franse tekst ("des taxes ou des rétributions étrangères") van artikel 2, eerste lid, stemmen niet geheel overeen. Die discrepantie dient te worden verholpen. 3. In het verslag aan de Koning, gevoegd bij het ontwerp, wordt uiteengezet dat enkel indien drie voorwaarden cumulatief vervuld zijn, van het principe van de prijs alles inclusief kan worden afgeweken. Die cumulatieve voorwaarden zijn dat het moet gaan om een taks of retributie, verschuldigd door de consument aan een buitenlandse overheid, die ter plaatse vereffend moet worden. Vraag is waarom enkel taksen verschuldigd aan een overheid tot een afwijking kunnen leiden. Er lijken immers ook gevallen mogelijk waarbij een taks (bv. luchthaventaks in een niet door een overheid beheerde luchthaven) niet direct aan een overheid verschuldigd is, maar waarbij eveneens onoverkomelijke moeilijkheden rijzen om een totale prijsaanduiding te geven bij het aanbod. 4. Uit de toelichting verstrekt door de gemachtigde van de regering aan het bevoegde lid van het auditoraat, blijkt dat de informatie bedoeld in artikel 2, tweede lid, gelijktijdig met het aanbod in het eerste lid dient te worden verstrekt. Om dit beter uit de verf te laten komen, kan men het tweede lid laten aanvangen met de woorden : « Bij elk aanbod bedoeld in het eerste lid, dient de verkoper |
au moment même le consommateur par écrit... ». | gelijktijdig de consument schriftelijk... ». |
La chambre était composée de : | De kamer was samengesteld uit : |
MM. : | De heren : |
M. Van Damme, président de chambre; | M. Van Damme, kamervoorzitter; |
J. Baert et J. Smets, conseillers d'Etat; | J. Baert en J. Smets, staatsraden; |
A. Spruyt et M. Rigaux, assesseurs de la section de législation; | A. Spruyt en M. Rigaux, assessoren van de afdeling wetgeving; |
Mme A. Beckers, greffier. | Mevr. A. Beckers, griffier. |
La concordance entre la version néerlandaise et la version française a | De overeenstemming tussen de Nederlandse en de Franse tekst werd |
été vérifiée sous le contrôle de M. J. Baert. | nagezien onder toezicht van de heer J. Baert. |
Le rapport a été présenté par M. P. Depuydt, premier auditeur. La note | Het verslag werd uitgebracht door de heer P. Depuydt, eerste auditeur. |
du Bureau de coordination a été rédigée par Mme M.-C. Ceule, premier | De nota van het Coördinatiebureau werd opgesteld door Mevr. M.-C. |
référendaire chef de section. | Ceule, eerste referendaris-afdelingshoofd. |
Le greffier, | De griffier, |
A. Beckers. | A. Beckers. |
Le president, | De voorzitter, |
M. Van Damme. | M. Van Damme. |
11 JUILLET 2003. - Arrêté royal portant fixation de règles | 11 JULI 2003. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van |
particulières en matière d'indication du prix dans le secteur du | bijzondere regels inzake de prijsaanduiding in de reizensector |
voyage ALBERT II, Roi des Belges, | ALBERT II, Koning der Belgen, |
A tous, présents et à venir, Salut. | Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. |
Vu la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur | Gelet op de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en |
l'information et la protection du consommateur, notamment l'article 6, | de voorlichting en bescherming van de consument, inzonderheid op |
1; | artikel 6, 1; |
Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, donné le 19 août 2002; | Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 19 |
augustus 2002; | |
Vu l'avis 34.269/1 du Conseil d'Etat, donné le 16 janvier 2003, en | Gelet op advies 34.269/1 van de Raad van State, gegeven op 16 januari |
application de l'article 84, alinéa 1er, 1°, des lois coordonnées sur | 2003, met toepassing van artikel 84, eerste lid, 1°, van de |
le Conseil d'Etat; | gecoördineerde wetten op de Raad van State; |
Sur la proposition de Notre Ministre de l'Economie, de Notre Ministre | Op de voordracht van Onze Minister van Economie, van onze Minister |
chargé des Classes moyennes et de Notre Ministre de la Protection de | belast met Middenstand en van onze Minister van Consumentenzaken, |
la Consommation, Nous avons arrêté et arrêtons : | Hebben Wij besloten en besluiten Wij : |
Article 1er.Pour l'application du présent arrêté, il faut entendre |
Artikel 1.Voor de toepassing van dit besluit moet worden verstaan |
par contrat de voyage à destination de l'étranger : tout contrat | onder reisovereenkomst voor een buitenlandse bestemming : ieder |
d'organisation de voyages ou d'intermédiaire de voyages tel que visé à | contract tot reisorganisatie of tot reisbemiddeling zoals bedoeld in |
l'article 1er, 1°, et 2°, de la loi du 16 février 1994 régissant le | artikel 1, 1°, en 2°, van de wet van 16 februari 1994 tot regeling van |
contrat d'organisation de voyages et le contrat d'intermédiaire de | het contract tot reisorganisatie en reisbemiddeling, aangegaan tussen |
voyages, conclu entre un vendeur et un consommateur, ayant pour objet | een verkoper en een consument, met als voorwerp een bestemming buiten |
une destination extérieure au territoire belge. | het Belgische grondgebied. |
Art. 2.Lors de chaque offre d'un contrat de voyages à destination de |
Art. 2.Bij ieder aanbod voor een reisovereenkomst voor een |
l'étranger, le montant des taxes ou rétributions étrangères, imposées | buitenlandse bestemming dient het bedrag van de buitenlandse taksen of |
au consommateur et payables sur place, ne doit pas être repris dans le | retributies, opgelegd aan de consument en ter plaatse betaalbaar, niet |
prix ou le tarif global visés à l'article 3 de la loi du 14 juillet | in de totale prijs of het totale tarief zoals bedoeld in artikel 3 van |
1991 sur les pratiques du commerce et sur l'information et la protection du consommateur. Lors de chaque offre visée à l'alinéa 1er, le vendeur doit informer en même temps le consommateur par écrit, de manière complète, non équivoque et claire, du montant de ces taxes et rétributions en vigueur au moment de l'offre. Lorsque ce montant est susceptible d'être modifié, ceci doit être mentionné expressément. Art. 3.Notre Ministre qui a l'Economie dans ses attributions, Notre Ministre qui a les Classes moyennes dans ses attributions et Notre Ministre qui a la Protection de la Consommation dans ses attributions sont chargés, chacun en ce qui le concerne, de l'exécution du présent arrêté. |
de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument, te worden opgenomen. Bij elk aanbod bedoeld in het eerste lid, dient de verkoper de consument gelijktijdig schriftelijk, op een volledige, ondubbelzinnige en duidelijke manier, te informeren over het bedrag van deze taksen en retributies zoals die gelden op het ogenblik van het aanbod. Is dit bedrag voor wijziging vatbaar, dan dient dit uitdrukkelijk te worden vermeld. Art. 3.Onze Minister bevoegd voor Economie, Onze Minister bevoegd voor Middenstand en Onze minister bevoegd voor Consumentenzaken zijn, ieder wat hem betreft, belast met de uitvoering van dit besluit. |
Donné à Bruxelles, le 11 juillet 2003. | Gegeven te Brussel, 11 juli 2003. |
ALBERT | ALBERT |
Par le Roi : | Van Koningswege : |
Le Ministre de l'Economie, | De Minister van Economie, |
Ch. PICQUE | Ch. PICQUE |
Le Ministre chargé des Classes moyennes, | De Minister belast met Middenstand, |
R. DAEMS | R. DAEMS |
Le Ministre de la Protection de la Consommation, | De Minister van Consumentenzaken, |
J. TAVERNIER | J. TAVERNIER |