Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 04/05/1999
← Retour vers "Arrêté royal concernant l'utilisation d'équipements de travail mobiles "
Arrêté royal concernant l'utilisation d'équipements de travail mobiles Koninklijk besluit betreffende het gebruik van mobiele arbeidsmiddelen
MINISTERE DE L'EMPLOI ET DU TRAVAIL MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID
4 MAI 1999. - Arrêté royal concernant l'utilisation d'équipements de 4 MEI 1999. - Koninklijk besluit betreffende het gebruik van mobiele
travail mobiles arbeidsmiddelen
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 4 août 1996 concernant le bien-être des travailleurs lors Gelet op de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de
de l'exécution de leur travail, notamment les articles 4 et 80; werknemers bij de uitvoering van hun werk, inzonderheid op de artikelen 4 en 80;
Vu la deuxième directive particulière 89/655/CEE du 30 novembre 1989 Gelet op de tweede bijzondere richtlijn 89/655/EEG van 30 november
du Conseil des Communautés européennes concernant les prescriptions 1989 van de Raad van de Europese Gemeenschappen betreffende de
minimales de sécurité et de santé pour l'utilisation par les minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid bij het gebruik
travailleurs au travail d'équipements de travail, modifiée par la door werknemers van arbeidsmiddelen op de arbeidsplaats, gewijzigd bij
directive 95/63/CE du 5 décembre 1995; de richtlijn 95/63/EG van 5 december 1995;
Vu le Règlement général pour la protection du travail, approuvé par Gelet op het Algemeen Reglement voor de arbeidsbescherming,
les arrêtés du Régent des 11 février 1946 et 27 septembre 1947, goedgekeurd bij de besluiten van de Regent van 11 februari 1946 en 27
september 1947, inzonderheid op artikel 44bis, vervangen door het
notamment l'article 44bis, remplacé par arrêté royal du 3 février koninklijk besluit van 3 februari 1975, artikel 49bis, ingevoegd bij
1975, l'article 49bis, inséré par arrêté royal du 5 juin 1957 et het koninklijk besluit van 5 juni 1957 en artikel 54bis, ingevoegd bij
l'article 54bis, inséré par arrêté royal du 24 avril 1969; het koninklijk besluit van 24 april 1969;
Vu l'avis du Conseil supérieur pour la Prévention et la Protection au Gelet op het advies van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op
travail, donné le 28 janvier 1999; het werk gegeven op 28 januari 1999;
Vu les lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, Gelet op de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari
1973, inzonderheid op artikel 3, § 1, vervangen bij de wet van 4 juli
notamment l'article 3, § 1er, remplacé par la loi, du 4 juillet 1989 1989 en gewijzigd bij de wet van 4 augustus 1996;
et modifié par la loi du 4 août 1996; Vu l'urgence; Gelet op de dringende noodzakelijkheid;
Considérant que la directive 95/63/CE devait être transposée en droit Overwegende dat de richtlijn 95/63/EG uiterlijk op 5 december 1998 in
belge au plus tard le 5 décembre 1998; qu'il est par conséquent urgent Belgisch recht diende omgezet te zijn; dat het derhalve dringend
de prendre sans délais les mesures nécessaires pour éviter que la noodzakelijk is zonder uitstel de nodige maatregelen te treffen om te
responsabilité de l'Etat belge soit mise en cause; vermijden dat de aansprakelijkheid van de Belgische staat in het
gedrang zou komen;
Sur la proposition de Notre Ministre de l'Emploi et du Travail, Op de voordracht van Onze Minister van Tewerkstelling en Arbeid,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :
Sous-section Ire. - Principes généraux. Onderafdeling I. - Algemene beginselen.

Article 1er.Les dispositions du présent arrêté s'appliquent aux

Artikel 1.Dit besluit is van toepassing op de werkgevers en de

employeurs et aux travailleurs, ainsi qu'aux personnes y assimilées, werknemers en op de daarmee gelijkgestelde personen bedoeld in artikel
visés à l'article 2 de la loi du 4 août 1996 relative au bien-être des 2 van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de
travailleurs lors de l'exécution de leur travail. werknemers bij de uitvoering van hun werk.

Art. 2.Le présent arrêté s'applique aux équipements de travail

Art. 2.Dit besluit is van toepassing op mobiele arbeidsmiddelen, al

mobiles, automoteurs ou non. dan niet met eigen aandrijving.

Art. 3.Les dispositions de l'arrêté royal du 12 août 1993 concernant

Art. 3.De bepalingen van het koninklijk besluit van 12 augustus 1993

l'utilisation des équipements du travail et de ses annexes sont betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen en zijn bijlagen zijn van
applicables aux équipements de travail mobiles. toepassing op mobiele arbeidsmiddelen.

Art. 4.Sans préjudice des dispositions de l'article 3 de l'arrêté

Art. 4.Onverminderd de bepalingen van artikel 3 van het koninklijk

royal du 12 août 1993 concernant l'utilisation des équipements de besluit van 12 augustus 1993 betreffende het gebruik van
travail, les équipements de travail mobiles mis à la disposition des arbeidsmiddelen, moeten de mobiele arbeidsmiddelen die ter beschikking
travailleurs dans l'entreprise ou l'établissement doivent satisfaire van de werknemers zijn gesteld in de onderneming of inrichting,
aux dispositions des arrêtés transposant les directives communautaires voldoen aan de bepalingen van de besluiten genomen in uitvoering van
qui sont applicables à ces équipements. de communautaire richtlijnen die op deze arbeidsmiddelen van
toepassing zijn.

Art. 5.Dans la mesure où les dispositions visées à l'article 4 ne

Art. 5.Voor zover de bepalingen bedoeld in artikel 4 niet of slechts

sont pas ou ne sont que partiellement d'application, les équipements ten dele van toepassing zijn moeten de mobiele arbeidsmiddelen die ter
de travail mobiles mis à la disposition des travailleurs doivent beschikking van de werknemers zijn gesteld in de onderneming of
satisfaire aux dispositions du Règlement général pour la protection du inrichting voldoen aan de bepalingen van het Algemeen Reglement voor
travail qui leur sont applicables, aux dispositions de l'annexe I à de arbeidsbescherming die er op van toepassing zijn, aan de bepalingen
l'arrêté royal du 12 août 1993 concernant l'utilisation des van bijlage I van het koninklijk besluit van 12 augustus 1993
équipements du travail ainsi qu'aux prescriptions minimales betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen, alsook aan de specifieke
spécifiques visées à l'article 6. minimumvoorschriften bedoeld in artikel 6.
Sans préjudice des dispositions de l'article 4, les équipements de Onverminderd de bepalingen van artikel 4 moeten de mobiele
travail mobiles déjà mis à la disposition des travailleurs dans arbeidsmiddelen die op de datum van inwerkingtreding van dit besluit
l'entreprise ou l'établissement à la date d'entrée en vigueur du reeds ter beschikking van de werknemers staan in de onderneming of
présent arrrêté doivent satisfaire, au plus tard au 5 décembre 2002, inrichting, uiterlijk op 5 december 2002 voldoen aan de bepalingen van
aux prescriptions des articles 6 à 13. de artikelen 6 tot 13.
Sous-section II. - Prescriptions minimales spécifiques applicables aux Onderafdeling II. - Specifieke minimumvoorschriften van toepassing op
équipements de travail mobiles. mobiele arbeidsmiddelen.

Art. 6.Les prescriptions minimales spécifiques ci-dessous

Art. 6.De hierna vermelde specifieke minimumvoorschriften zijn van

s'appliquent dans le respect des dispositions des articles 4 et 5. toepassing met inachtname van de voorschriften van de artikelen 4 en 5.

Art. 7.Dans la mesure où elles s'appliquent aux équipements de

Art. 7.Voor zover van toepassing op mobiele arbeidsmiddelen die in

travail mobiles en service, ces prescriptions n'appellent pas gebruik zijn, vergen deze voorschriften niet noodzakelijkerwijs
nécessairement les mêmes mesures que les exigences essentielles dezelfde maatregelen als de fundamentele eisen die van toepassing zijn
concernant les équipements de travail mobiles neufs. op nieuwe mobiele arbeidsmiddelen.

Art. 8.Les équipements de travail mobiles avec travailleurs portés

Art. 8.Mobiele arbeidsmiddelen waarop een of meer werknemers worden

doivent être aménagés de façon à réduire les risques pour le ou les meegevoerd, moeten zodanig uitgevoerd zijn dat het risico voor de
travailleurs pendant le déplacement. werknemer(s) tijdens de verplaatsing beperkt wordt.
Dans ces risques doivent être inclus les risques de contact des Onder dit risico valt ook het risico dat de werknemers in aanraking
travailleurs avec les roues ou les chenilles ou de coincement par komen met banden of rupsbanden, of daartussen beklemd raken.
celles-ci.

Art. 9.Lorsque le blocage intempestif des éléments de transmission

Art. 9.Wanneer er bij het onverhoeds blokkeren van de elementen voor

d'énergie entre un équipement de travail mobile et ses accessoires de energieoverbrenging tussen een mobiel arbeidsmiddel en zijn
et/ou remorques peut engendrer des risques spécifiques, cet équipement hulpstukken en/of aanhangers specifieke risico's kunnen ontstaan, moet
de travail doit être équipé ou aménagé de façon à empêcher le blocage dit arbeidsmiddel zodanig uitgerust of uitgevoerd zijn dat wordt
des éléments de transmission d'énergie. verhinderd dat de elementen voor energieoverbrenging blokkeren.
Lorsqu'un tel blocage ne peut pas être empêché, toutes les mesures Wanneer een dergelijke blokkering niet kan worden verhinderd, moeten
possibles doivent être prises pour éviter les conséquences alle mogelijke maatregelen worden genomen om te vermijden dat
dommageables pour les travailleurs. schadelijke gevolgen voor de werknemers ontstaan.

Art. 10.Lorsque les éléments de transmission d'énergie entre

Art. 10.Wanneer de elementen voor de energie-overbrenging tussen

équipements de travail mobiles risquent de s'encrasser et de s'abîmer mobiele arbeidsmiddelen vervuild of beschadigd dreigen te worden
en traînant par terre, des fixations doivent être prévues. doordat zij over de grond slepen, moeten bevestigingsmiddelen

Art. 11.Les équipements de travail mobiles avec travailleur(s)

voorhanden zijn.

Art. 11.Mobiele arbeidsmiddelen met een of meer meerijdende

porté(s) doivent limiter, dans les conditions effectives werknemers moeten zodanig zijn uitgevoerd dat onder de werkelijke
d'utilisation, les risques provenant d'un retournement ou d'un gebruiksomstandigheden de risico's als gevolg van het kantelen of
renversement de l'équipement de travail : 1. soit par une structure de protection empêchant que l'équipement de travail ne se renverse de plus d'un quart de tour; 2. soit par une structure garantissant un espace suffisant autour du ou des travailleurs portés si le mouvement peut continuer au-delà du quart de tour; 3. soit par tout autre dispositif de portée équivalente. Ces structures de protection peuvent faire partie intégrante de l'équipement de travail. Ces structures de protection ne sont pas requises lorsque l'équipement de travail est stabilisé pendant l'emploi ou lorsque le retournement ou le renversement de l'équipement de travail est rendu impossible par construction. S'il existe un risque qu'un travailleur porté, lors d'un retournement ou d'un renversement, soit écrasé entre des parties de l'équipement de travail et le sol, un système de retenue du ou des travailleurs porté(s) doit être installé.

Art. 12.Les chariots élévateurs sur lesquels prennent place un ou plusieurs travailleurs doivent être aménagés ou équipés de manière à limiter les risques de renversement du chariot-élévateur, par exemple : 1. soit par l'installation d'une cabine pour le conducteur; 2. soit par une structure empêchant que le chariot-élévateur ne se renverse; 3. soit par une structure garantissant qu'en cas de renversement du chariot-élévateur il reste un espace suffisant entre le sol et certaines parties du chariot-élévateur pour les travailleurs portés; 4. soit par une structure maintenant le ou les travailleur(s) sur le siège du poste de conduite de façon à empêcher qu'il(s) ne puisse(nt)

omvallen van het arbeidsmiddel worden beperkt door : 1. hetzij een beschermingsconstructie die verhindert dat het arbeids-middel meer dan een kwartslag kantelt; 2. hetzij een constructie die ervoor zorgt dat er rond de meegevoerde werknemer(s) voldoende vrije ruimte voorhanden is, wanneer het arbeidsmiddel zich meer dan een kwartslag kan bewegen; 3. hetzij door een andere voorziening van gelijke waarde. Deze beschermingsconstructies kunnen een integrerend onderdeel van het arbeidsmiddel zijn. Deze beschermingsconstructies zijn niet vereist wanneer het arbeidsmiddel tijdens het gebruik wordt gestabiliseerd of wanneer het arbeidsmiddel zodanig is ontworpen dat het niet kan kantelen of omvallen. Als het risico bestaat dat een meerijdende werknemer bij kanteling of omslaan wordt platgedrukt tussen de delen van het arbeidsmiddel en de grond, moet een systeem worden geïnstalleerd waarmee de meegevoerde werknemer(s) kan (kunnen) worden tegengehouden.

Art. 12.Heftrucks met een of meer meerijdende werknemers moeten zodanig worden uitgevoerd of uitgerust, dat het gevaar voor kanteling wordt beperkt, bijvoorbeeld : 1. hetzij door de installatie van een bestuurderscabine; 2. hetzij door een inrichting die verhindert dat de heftruck kantelt; 3. hetzij door een inrichting die ervoor zorgt dat, wanneer de heftruck kantelt, er voor de meerijdende werknemer(s) voldoende vrije ruimte is tussen de grond en bepaalde delen van de heftruck; 4. hetzij door een inrichting die ervoor zorgt dat de werknemer(s) op de bestuurdersstoel wordt (worden) vastgehouden, zodat hij (zij) niet

être happé(s) par des parties du chariot-élévateur qui se renverse. door delen van de kantelende heftruck kan (kunnen) worden gegrepen.

Art. 13.Les équipements de travail mobiles automoteurs dont le

Art. 13.Mobiele arbeidsmiddelen met eigen aandrijving waarvan de

déplacement peut entraîner des risques pour les travailleurs doivent verplaatsing risico's voor de werknemers kan opleveren, moeten aan de
remplir les conditions suivantes : volgende voorwaarden voldoen :
a) ils doivent être munis de moyens permettant d'éviter une mise en marche non autorisée; b) ils doivent être munis de moyens appropriés réduisant les conséquences d'une collision éventuelle en cas de mouvement simultané de plusieurs équipements roulant sur des rails; c) ils doivent être munis d'un dispositif de freinage et d'arrêt; dans la mesure où la sécurité l'exige, un dispositif de secours actionné par des commandes aisément accessibles ou par des systèmes automatiques doit permettre le freinage et l'arrêt en cas de défaillance du dispositif principal; a) uitgerust zijn met middelen om te vermijden dat zij door onbevoegden in werking kunnen worden gesteld; b) uitgerust zijn met passende middelen ter beperking van de gevolgen van een eventuele botsing, ingeval verschillende, op rails rijdende arbeidsmiddelen tegelijkertijd worden verplaatst; c) uitgerust zijn met een rem- en stop-voorziening; voor zover dit om veiligheidsredenen nodig is, moet een door gemakkelijk toegankelijke besturingsorganen of via automatische systemen in werking gestelde noodvoorziening worden aangebracht, waarmee bij het uitvallen van het hoofdsysteem het arbeidsmiddel kan worden afgeremd en tot stilstand kan worden gebracht;
d) lorsque le champ de vision direct du conducteur est insuffisant, d) uitgerust zijn met adequate hulpmiddelen die een toereikend zicht
pour assurer la sécurité, ils doivent être munis de dispositifs mogelijk maken wanneer het directe gezichtsveld van de bestuurder
auxiliaires adéquats, améliorant la visibilité; ontoereikend is om de veiligheid te waarborgen;
e) s'ils sont prévus pour une utilisation de nuit ou dans des lieux e) als zij 's nachts of op donkere plaatsen gebruikt moeten worden
obscurs, ils doivent être munis d'un dispositif d'éclairage adapté au moeten zij zijn voorzien van een verlichtingsinstallatie die aangepast
travail à effectuer et assurer une sécurité suffisante pour les is aan het uit te voeren werk, en aan de werknemers voldoende
travailleurs; veiligheid bieden;
f) s'ils comportent des risques d'incendie par eux-mêmes ou du fait de f) indien zij zelf of door hun aanhangers en/of ladingen brandrisico's
leurs remorques et/ou cargaisons susceptibles de mettre en danger des opleveren waardoor werknemers in gevaar kunnen worden gebracht, moeten
travailleurs, ils doivent être munis de dispositifs appropriés de lutte contre l'incendie, sauf si le lieu d'utilisation en est équipé à des endroits suffisamment rapprochés; g) s'ils sont télécommandés, ils doivent s'arrêter automatiquement lorsqu'ils sortent du champ d'action du contrôle; h) s'ils sont télécommandés et s'ils peuvent, dans des conditions normales d'utilisation, heurter ou coincer des travailleurs, ils doivent être équipés de dispositifs de protection contre ces risques, sauf si d'autres dispositifs sont en place pour contrôler le risque de heurt. zij van passende brandbestrijdingsmiddelen zijn voorzien, tenzij de plaats van gebruik hiermee op voldoende korte afstand van het arbeidsmiddel is uitgerust; g) wanneer zij op afstand worden bediend, moeten zij automatisch tot stilstand komen, wanneer zij het controlegebied verlaten; h) wanneer zij op afstand worden bediend en onder normale gebruiksomstandigheden werknemers kunnen aan- of klemrijden, moeten zij zijn uitgerust met voorzieningen die bescherming tegen deze risico's bieden, tenzij er andere geschikte inrichtingen aanwezig zijn om het gevaar voor aanrijdingen te beperken.
Sous-section III. - Dispositions spécifiques concernant l'utilisation Onderafdeling III. - Specifieke bepalingen betreffende het gebruik
d'équipements de travail mobiles. van mobiele arbeidsmiddelen.

Art. 14.L'employeur prend les mesures nécessaires pour que les

Art. 14.De werkgever treft de nodige maatregelen opdat de mobiele

équipements de travail mobiles soient utilisés conformément aux arbeidsmiddelen worden gebruikt in overeenstemming met volgende
dispositions spécifiques suivantes : specifieke bepalingen :
1. La conduite d'équipements de travail mobiles automoteurs, est 1. Mobiele arbeidsmiddelen met eigen aandrijving mogen alleen worden
réservée aux travailleurs qui ont reçu une formation adéquate pour la bestuurd door werknemers die een adequate opleiding voor het veilig
conduite sûre de ces équipements de travail. besturen van deze arbeidsmiddelen hebben gekregen.
2. Si un équipement de travail évolue dans une zone de travail, des 2. Wanneer een arbeidsmiddel zich binnen een werkzone beweegt, moeten
règles de circulation adéquates doivent être établies et suivies. adequate verkeersregels worden vastgesteld en nageleefd.
3. Des mesures d'organisation doivent être prises pour éviter que des 3. Er moeten organisatorische maatregelen worden genomen om te
travailleurs à pied ne se trouvent dans la zone de travail vermijden dat zich werknemers te voet bevinden in de werkzone van
d'équipements de travail automoteurs. Si la présence de travailleurs arbeidsmiddelen met eigen aandrijving. Indien de aanwezigheid van
exposés à pied est requise pour la bonne exécution des travaux, des blootgestelde werknemers te voet voor de goede uitvoering van de
mesures appropriées doivent être prises pour éviter qu'ils soient werkzaamheden vereist is, moeten passende maatregelen worden genomen
blessés par les équipements. om te voorkomen dat deze door de arbeidsmiddelen worden verwond.
4. L'accompagnement de travailleurs sur des équipements de travail 4. Het meerijden van werknemers op mechanisch voortbewogen mobiele
mobiles mus mécaniquement n'est autorisé que sur des emplacements sûrs arbeidsmiddelen is slechts toegestaan op speciaal daartoe ingerichte
aménagés à cet effet. veilige plaatsen.
Si des travaux doivent être effectués pendant le déplacement, la Als tijdens de verplaatsing werkzaamheden moeten worden uitgevoerd,
vitesse doit, au besoin, être adaptée. moet de snelheid zo nodig worden aangepast.
5. Les équipements de travail mobiles munis d'un moteur à combustion 5. Met een verbrandingsmotor uitgeruste mobiele arbeidsmiddelen mogen
ne doivent être employés dans les zones de travail que si un air ne in de werkzones slechts worden gebruikt als er wordt gezorgd voor
présentant pas de risques pour la sécurité et la santé des voldoende lucht die geen gevaar oplevert voor de veiligheid en
travailleurs en quantité suffisante y est garanti. gezondheid van de werknemers.
Sous-section IV. - Dispositions finales. Onderafdeling IV. - Slotbepalingen.

Art. 15.Sont abrogés dans le Règlement général pour la protection du

Art. 15.Worden opgeheven in het Algemeen Reglement voor de

travail, approuvé par les arrêtés du Régent des 11 février 1946 et 27 arbeidsbescherming, goedgekeurd bij de besluiten van de Regent van 11
septembre 1947 : februari 1946 en 27 september 1947 :
1° l'article 44bis, remplacé par arrêté royal du 3 février 1975; 1° artikel 44bis, vervangen door het koninklijk besluit van 3 februari 1975;
2° l'article 49bis, inséré par arrêté royal du 5 juin 1957; 2° artikel 49bis ingevoegd bij het koninklijk besluit van 5 juni 1957;
3° l'article 54bis, inséré par arrêté royal du 24 avril 1969. 3° artikel 54bis ingevoegd bij het koninklijk besluit van 24 april

Art. 16.Sont chargés de la surveillance des dispositions du présent

1969 .

Art. 16.Zijn belast met het toezicht op de naleving van de bepalingen

arrêté : van dit besluit :
a) les ingénieurs, ingénieurs industriels, ingénieurs techniciens et a) de ingenieurs, industrieel ingenieurs, technisch ingenieurs en
contrôleurs techniques de l'Inspection technique de l'Administration technisch controleurs van de Technische Inspectie van de Administratie
de la sécurité du travail; van de arbeidsveiligheid;
b) les médecins-inspecteurs du travail et les inspecteurs adjoints b) de geneesheren-arbeidsinspecteurs en de
d'hygiène de l'Inspection médicale de l'Administration de l'hygiène et adjunct-inspecteurs-arbeidshygiëne van de Medische Inspectie van de
de la médecine du travail. Administratie van de arbeidshygiëne en -geneeskunde.

Art. 17.Les dispositions des articles 1er à 14 du présent arrêté

Art. 17.De bepalingen van de artikelen 1 tot 14 van dit besluit

constituent la section II du Titre VI, Chapitre II du Code sur le vormen afdeling II van Titel VI, Hoofdstuk II van de Code over het
bien-être au travail intitulées comme suit : welzijn op het werk met volgende opschriften :
« 1° TITRE VI. - Equipements de travail. » « 1°TITEL VI. - Arbeidsmiddelen. »
« 2° CHAPITRE II. - Dispositions spécifiques. » « 2°HOOFDSTUK II. - Specifieke bepalingen. »
« 3° Section II. - Equipements de travail mobiles. ». « 3°Afdeling II. - Mobiele arbeidsmiddelen. ».

Art. 18.Notre Ministre de l'Emploi et du Travail est chargé de

Art. 18.Onze Minister van Tewerkstelling en Arbeid is belast met de

l'exécution du présent arrêté. uitvoering van dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 4 mai 1999. Gegeven te Brussel, 4 mei 1999.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
La Ministre de l'Emploi et du Travail, De Minister van Tewerkstelling en Arbeid,
Mme M. SMET Mevr. M. SMET
^