Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 04/02/2002
← Retour vers "Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail du 6 mars 2000, conclue au sein de la Commission paritaire des pompes funèbres, relative aux conditions de travail et de rémunération "
Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail du 6 mars 2000, conclue au sein de la Commission paritaire des pompes funèbres, relative aux conditions de travail et de rémunération Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 6 maart 2000, gesloten in het Paritair Comité voor de begrafenisondernemingen, betreffende de arbeids- en beloningsvoorwaarden
MINISTERE DE L'EMPLOI ET DU TRAVAIL MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID
4 FEVRIER 2002. - Arrêté royal rendant obligatoire la convention 4 FEBRUARI 2002. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend
collective de travail du 6 mars 2000, conclue au sein de la Commission wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 6 maart 2000,
paritaire des pompes funèbres, relative aux conditions de travail et gesloten in het Paritair Comité voor de begrafenisondernemingen,
de rémunération (1) betreffende de arbeids- en beloningsvoorwaarden (1)
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve
travail et les commissions paritaires, notamment l'article 28; arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel
Vu la demande de la Commission paritaire des pompes funèbres; 28; Gelet op het verzoek van het Paritair Comité voor de
begrafenisondernemingen;
Sur la proposition de Notre Ministre de l'Emploi, Op de voordracht van Onze Minister van Werkgelegenheid,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.Est rendue obligatoire la convention collective de

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage

travail du 6 mars 2000, reprise en annexe, conclue au sein de la overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 6 maart 2000, gesloten
Commission paritaire des pompes funèbres, relative aux conditions de in het Paritair Comité voor de begrafenisondernemingen, betreffende de
travail et de rémunération. arbeids- en beloningsvoorwaarden.

Art. 2.Notre Ministre de l'Emploi est chargé de l'exécution du

Art. 2.Onze Minister van Werkgelegenheid is belast met de uitvoering

présent arrêté. van dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 4 février 2002. Gegeven te Brussel, 4 februari 2002.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
La Ministre de l'Emploi, De Minister van Werkgelegenheid,
Mme L. ONKELINX Mevr. L. ONKELINX
_______ _______
Note Nota
(1) Référence au Moniteur belge : (1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad :
Loi du 5 décembre 1968, Moniteur belge du 15 janvier 1969. Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969.
Annexe Bijlage
Commission paritaire des pompes funèbres Paritair Comité voor de begrafenisondernemingen
Convention collective de travail du 6 mars 2000 Collectieve arbeidsovereenkomst van 6 maart 2000
Conditions de travail et de rémunération (Convention enregistrée le 24 Arbeids- en beloningsvoorwaarden (Overeenkomst geregistreerd op 24 mei
mai 2000 sous le numéro 54975/CO/320) 2000 onder het nummer 54975/CO/320)
CHAPITRE Ier. - Champ d'application HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied

Article 1er.La présente convention collective de travail s'applique

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst is toepasselijk op de

aux employeurs et aux travailleurs des entreprises ressortissant à la werkgevers en werknemers van de ondernemingen die ressorteren onder
Commission paritaire des pompes funèbres. het Paritair Comité voor de begrafenisondernemingen.

Art. 2.Pour l'application de la présente convention collective de

Art. 2.Voor de toepassing van deze collectieve arbeidsovereenkomst

travail, on entend par "travailleurs" : les employés et les employées, wordt onder "werknemers" verstaan : de mannelijke en de vrouwelijke
les ouvriers et les ouvrières. bedienden, de werklieden en de werksters.
CHAPITRE II. - Classification professionnelle HOOFDSTUK II. - Beroepsindeling

Art. 3.Les fonctions des travailleurs sont classées en quatre

Art. 3.De functies van de werknemers worden in vier klassen ingedeeld

catégories que définissent les critères généraux ci-dessous : welke door de hieronder vermelde algemene maatstaven worden bepaald :
Première catégorie. Eerste klasse.
Age de départ normal : 21 ans. Normale aanvangsleeftijd : 21 jaar.
Définition. Bepaling.
A. Employé(e)s dont la fonction est caractérisée par : A . Bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :
a) l'assimilation de connaissances correspondant au programme de a) kennis hebben opgedaan welke overeenstemt met het programma van het
l'enseignement primaire, et suffisantes pour exercer les fonctions du lager onderwijs en voldoende is om functies te kunnen uitoefenen van
niveau le moins élevé parmi celles reconnues par la loi ou la het minst verheven niveau, welke door de wet of de rechtbank worden
jurisprudence comme étant d'ordre intellectuel; erkend als zijnde van intellectuele aard;
b) l'exécution correcte d'un travail simple d'ordre secondaire. b) de juiste uitvoering van een eenvoudig bijkomstig werk.
Il ne s'agit donc pas de fonctions faisant appel à l'initiative Het gaat hier dus om functies die geen persoonlijk initiatief vergen,
personnelle mais elles doivent être exercées conformément à des règles doch worden uitgevoerd volgens duidelijk vooraf vastgelegde regels.
fixées préalablement.
B. Ouvriers(ières) dont la fonction ne nécessite pas de formation B . Arbeiders(sters) waarvan de functie geen bijzondere vorming
spéciale c'est-à-dire l'ouvrier non-qualifié vereist namelijk de ongeschoolde arbeiders
I. Employé(e)s. I. Bedienden.
- Concierge; - Huisbewaarder;
- Huissier; - Deurwaarder;
- Employé au courrier (ouverture, tri élémentaire, mise sous pli, - Bediende voor de post : (openmaken, oppervlakkig sorteren, onder
etc.); omslag steken, enz.);
- Employé aux machines à adresser (estampage et impression de plaques - Bediende aan adresseermachines (stempelen en drukken van
adresses), à photocopier et/ou à polycopier; adresplaatjes), fotokopieermachines en/of polykopieermachines;
- Employé non expérimenté débutant aux diverses machines de bureau ou - Bediende zonder ervaring die begint te werken op kantoormachines of
ordinateur; computer;
- Employé aide-magasinier ou employé aide-réceptionnaire (travaux - Bediende hulpmagazijnier of hulpbediende bij de goederenreceptie
administratifs auxiliaires); (bijkomstig administratief werk);
- Employé aux écritures exécutant en ordre principal des travaux - Schrijver die hoofdzakelijk eenvoudig schrijf- en cijferwerk
simples d'écriture, de chiffrage, d'enregistrement de relevés, verricht, opsommingen registreert, staten opmaakt of elementair werk
d'établissement d'états ou autres travaux élémentaires du même niveau van gelijk niveau, uitvoert, zonder interpretatie;
sans interprétation; - Employé chargé du classement de documents; - Bediende belast met het klassement van documenten;
- Employé chargé de la préparation du travail à l'ordinateur : aide - Bediende bij de voorbereiding van het werk op de computer : helpt de
les opérateurs dans la recherche des documents comptables à traiter et operators met het opzoeken van de te behandelen boekhoudingsstukken en
à classer. hun klassering.
II. Ouvriers(ières). II. Arbeiders(sters).
- Manoeuvre; - Handlanger;
- Ouvrier chargé d'activités de nettoyage; - Arbeider belast met reinigingsactiviteiten;
- Commissionnaire. - Boodschapper.
Deuxième catégorie. Tweede klasse.
Age de départ normal : 21 ans. Normale aanvangsleeftijd : 21 jaar.
Définition. Bepaling.
A. Employé(e)s dont la fonction est caractérisée par : A. Bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :
a) l'assimilation, soit par l'enseignement soit par la pratique, de a) kennis hebben opgedaan door onderwijs of praktijk welke kan opwegen
connaissances équivalentes à celles de l'enseignement moyen inférieur; tegen de kennis van het lager middelbaar onderwijs;
b) l'exécution correcte de travaux simples peu diversifiés dont la b) het correct uitvoeren van eenvoudig en weinig afwisselend werk dat,
responsabilité est limitée par un contrôle direct; wegens een rechtstreeks toezicht, slechts beperkte
verantwoordelijkheid meebrengt;
c) un temps limité d'assimilation permettant d'acquérir de la c) een korte leertijd, voldoende om de vereiste vaardigheid in een
dextérité dans un travail déterminé. bepaald werk te verwerven.
B. Ouvriers(ières) dont la fonction est caractérisée par une formation B. Arbeiders(sters) waarvan de functie wordt gekenmerkt door een
et/ou un exercice pratique de travailleur qualifié vorming en/of een praktische uitoefening van geschoold arbeider
I. Employé(e)s. I. Bedienden.
- Classeur devant faire preuve de jugement et de discernement; - Klasseerder, die blijk moet geven van enig oordeel en inzicht;
- Employé magasinier; - Magazijnbediende;
- Employé réceptionnaire; - Bediende bij de goederenreceptie;
- Employé aux stocks (magasins, entrepôts, réserves), travaux - Stockbediende (magazijnen, opslagplaatsen, voorraden),
administratifs des magasins d'approvisionnement ou de produits finis administratief werk van de magazijnen waar voorraden of afgewerkte
sans imputation comptable; producten zijn opgeslagen, zonder boekhoudkundige toewijzing;
- Dactylographe expérimenté pouvant dactylographier 40 mots à la - Ervaren typist die 40 woorden per minuut kan typen op klavier, een
minute sur clavier, ayant une orthographe correcte et sachant bien correcte spelling heeft en het werk goed weet te schikken;
présenter son travail; - Employé chargé de travaux simples de rédaction, de calcul, - Bediende belast met eenvoudig schrijf- of rekenwerk, het registreren
d'enregistrement de relevés, d'établissement d'états ou autres travaux van opsommingen, het opmaken van staten of ander bijkomstig werk van
secondaires d'un même niveau nécessitant un certain jugement et gelijk niveau dat enig oordeel vereist en onder rechtstreekse controle
effectués sous contrôle direct; wordt uitgevoerd;
- Employé auxiliaire aux salaires (sous contrôle); - Hulpbediende voor de lonen (onder controle);
- Employé de comptabilité (enregistrement d'éléments comptables sans - Boekhoudingsbediende (registreren van boekhoudkundige gegevens
détermination d'imputation); zonder de toewijzing te bepalen);
- Opérateur sur ordinateur pour la rédaction d'une partie de la - Operateur op computer voor het opstellen van een gedeelte van de
comptabilité (exemple : comptes courants des clients, fournisseurs, boekhouding (voorbeeld : lopende rekeningen cliënten, leveranciers,
stocks, etc.) sans responsabilité. Cette fonction contient une stocks, enz.) zonder verantwoordelijkheid. Deze functie houdt een
limitation soit dans la sorte de documents, soit dans le traitement beperking in ofwel in het soort documenten ofwel in de behandeling
(exemple : soit débit, soit crédit) ou pour une partie de la (voorbeeld : steeds debet of steeds krediet) ofwel in het gedeelte van
comptabilité (exemple : exclusivement les comptes clients ou de boekhouding (voorbeeld : alleen klantenrekeningen of alleen
uniquement les fournisseurs, etc.); leveranciers, enz.);
- Téléphoniste de centrale; - Telefonist van een centrale;
- Employé chargé du contrôle des présences ou l'établissement des - Bediende belast met het nazicht van de aanwezigheden of het opmaken
statistiques; van statistieken;
- Employé tenant une caisse auxiliaire. - Bediende die een hulpkas houdt.
II. Ouvriers(ières). II. Arbeiders(sters).
- Porteur; - Drager;
- Chauffeur; - Autobestuurder;
- Ouvrier chargé de l'entretien de matériel roulant; - Arbeider belast met het onderhoud van rollend materieel;
- Placeur de chapelle ardente; - Plaatser rouwkapel;
- Menuisier; - Schrijnwerker;
- Ouvrier chargé de la toilette mortuaire. - Verzorger van de opschik van de overledene.
Troisième catégorie. Derde klasse.
Age de départ normal : 23 ans. Normale aanvangsleeftijd : 23 jaar.
Définition. Bepaling.
A. Employé(e)s dont la fonction est caractérisée par : A . Bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :
a) une formation pratique équivalente à celle de l'enseignement moyen a) een praktische opleiding die opweegt tegen de bekwaamheid verkregen
supérieur, soit les études de l'enseignement moyen inférieur door het hoger middelbaar onderwijs of door het lager middelbaar
complétées par des études professionnelles spécialisées ou onderwijs aangevuld hetzij door gespecialiseerde vakstudies, hetzij
l'acquisition d'une formation professionnelle par des stages ou door een vakbekwaamheid door middel van stages of het uitoefenen van
l'exercice d'autres emplois identiques ou similaires; gelijke of gelijkwaardige betrekkingen;
b) un travail d'exécution autonome, diversifié, exigeant b) het zelfstandig uitvoeren van afwisselend werk, dat doorgaans
habituellement de l'initiative, du raisonnement de la part de celui initiatief en redenering vereist en bovendien de verantwoordelijkheid
qui l'exécute et comportant la responsabilité de son exécution. voor de uitvoering vergt.
B. Ouvriers(ières) dont la fonction est caractérisée par un niveau B. Arbeiders(sters) waarvan de functie wordt gekenmerkt door een
plus élevé d'initiative et/ou de responsabilité hogere vorm van initiatief en/of veranwoordelijkheid
I. Employé(e)s. I. Bedienden.
- Employé qui maîtrise l'ordinateur en ce qui concerne la comptabilité - Bediende die de computer beheerst en op het gebied van boekhouding
(générale ou analytique) et qui tient judicieusement les journaux (algemene of analytische boekhouding) oordeelkundig hulpdagboeken
auxiliaires et qui les centralise périodiquement; houdt en deze per periode centraliseert;
- Employé chargé également d'une tâche de secrétariat; - Bediende eveneens belast met een secretariaatstaak;
- Employé chargé du calcul des rémunérations et de l'application - Bediende voor de berekening van de lonen en de courante toepassing
courante des lois sociales qui s'y rattachent; il effectue également van de ermee verbonden sociale wetten, die ook de uitbetaling der
le paiement des salaires, le relevé des heures de travail en vue de lonen doet, de opgave van de arbeidsuren met het oog op de
l'établissement des prix de revient et effectue occasionnellement des vaststelling van de kostprijzen en gebeurlijke berekeningen uitvoert
calculs pour l'application de la législation sociale; voor de toepassing van de sociale wetgeving;
- Employé responsable de magasin, de réserves et d'entrepôts avec - Bediende die de verantwoording draagt voor magazijn, voorraden en
imputation comptable; opslagplaatsen met boekhoudkundige toewijzing;
- Aide-comptable (comptabilité générale ou analytique) chargé - Hulpboekhouder (algemene of analytische boekhouding), die met behulp
d'établir au moyen de documents comptables de départ, une partie de la van boekhoudkundige bescheiden een gedeelte van de boekhouding
comptabilité ou des écritures courantes représentant néanmoins un samenstelt of van de gewone inschrijvingen die niettemin een homogeen
ensemble homogène, préalable à la centralisation, comme par exemple geheel uitmaken tot voorbereiding van de centralisatie, zoals
les comptes courants clients, fournisseurs, comptes partiels; bijvoorbeeld lopende rekeningen klanten, leveranciers, deelrekeningen;
- Employé chargé de la rédaction de lettres de caractère non répétitif. - Bediende belast met het opstellen van niet stereotype brieven.
II. Ouvriers(ières). II. Arbeiders(sters).
- Contremaître ou surveillant; - Meestergast of opzichter;
- Responsable de l'atelier; - Verantwoordelijke voor het werkhuis;
- Maître de cérémonie lors des funérailles. - Ceremoniemeester bij de begrafenis.
Quatrième catégorie. Vierde klasse.
Age de départ normal : 25 ans. Normale aanvangsleeftijd : 25 jaar.
Définition. Bepaling.
Employé(e)s dont la fonction est caractérisée par : Bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :
a) une formation équivalente à celle que donnent au minimum les études a) een opleiding die tenminste opweegt tegen de bekwaamheid verworven
de l'enseignement moyen supérieur et des études professionnelles door hogere middelbare studies en gespecialiseerde vakstudies of ook
spécialisées, ou encore l'acquisition d'une formation pratique par des een praktische opleiding door middel van stages of door het uitoefenen
stages ou par l'exercice d'emplois identiques ou similaires; van gelijke of gelijkwaardige betrekkingen;
b) un temps limité d'assimilation; b) een korte tijd om zich in te werken;
c) un travail autonome, plus diversifié, demandant de la part de celui c) meer afwisselend zelfstandig werk waarvoor meer dan gemiddelde
qui l'exécute une valeur professionnelle au-dessus de la moyenne, de vakbekwaamheid en bovendien initiatief en verantwoordelijkheidsbesef
l'initiative, le sens des responsabilités; vereist zijn;
d) la possibilité : d) bekwaamheid om :
d'exécuter tous les travaux inférieurs de sa spécialité; al het mindere werk van de eigen specialiteit uit te voeren;
de rassembler tous les éléments des travaux qui lui sont confiés, aidé al de elementen voor het hem toevertrouwde werk te verzamelen,
éventuellement par les employés des échelons précédents; gebeurlijk geholpen door bedienden van de voorgaande rangen;
- Comptable : c'est-à-dire employé chargé de traduire en comptabilité - Boekhouder, dit is de bediende die tot taak heeft alle verrichtingen
toutes opérations, de les assembler et composer pour en établir boekhoudkundig vast te leggen, samen te brengen en te ordenen om
préalablement le budget, le bilan et de compte de résultats; voorafgaandelijk de begroting, de balans en de resultaatrekeningen op
- Employé chargé de porter en comptabilité toutes les opérations de te maken; - Bediende belast met het overbrengen in de boekhouding van alle
l'entreprise, les composer et les rassembler afin de pouvoir calculer verrichtingen van de zaak, deze samen te stellen en bijeen te brengen
le prix de revient; om er de kostprijs uit te berekenen;
- Employé qui suit, dans le cadre de directives générales, certaines - Bediende die binnen het raam van de algemene richtlijnen zekere
questions requérant de l'initiative et de la méthode et qui, selon le kwesties volgt die initiatief en overleg vergen en die, volgens het
cas, rédige lui-même la correspondance; geval, zelf de briefwisseling opstelt;
- Secrétaire assurant un secrétariat à un échelon de direction; - Secretaris die het secretariaat op directieniveau waarneemt;
- Employé ayant la responsabilité d'appréciation de tous les éléments - Bediende die verantwoordelijk is voor de beoordeling van alle
d'une réception qualitative en concordance avec les exigences des bons elementen van een kwalitatieve ontvangst in overeenstemming met de
de commande et cahiers des charges; eisen van de bestelbons en bestekken;
- Employé responsable de la mise en application de toute disposition - Bediende die de verantwoording draagt voor het toepassen van alle
d'ordre salarial et social; regelingen op gebied van lonen en sociale wetten;
- Caissier principal. - Hoofdkassier.
Remarques générales Algemene opmerkingen

Art. 4.§ 1er. Les fonctions ou activités citées dans chaque catégorie

Art. 4.§ 1. De functies of werkzaamheden welke in elke klasse zijn

le sont à titre exemplatif. Les fonctions ou activités non énumérées aangegeven moeten gelden als voorbeelden. De niet-genoemde functies of
sont classées par analogie aux exemples cités. werkzaamheden worden naar analogie met de aangehaalde voorbeelden
§ 2. Cette classification a pour but de faciliter aux entreprises ingedeeld. § 2. Deze indeling in klassen heeft ten doel aan de bedrijven een
l'application des minima de rémunérations définis dans la présente richtlijn te geven om de toepassing te vergemakkelijken van de in deze
convention collective de travail. collectieve arbeidsovereenkomst bepaalde beloningsminima.
C'est pourquoi cette classification est basée sur la nature des Daarom steunt deze indeling in klassen zich op de aard der taken, de
tâches, la complexité de celles-ci, le degré d'initiative, le mode de complexiteit ervan, de mate waarin initiatief is vereist, de wijze van
contrôle, les responsabilités imposées, etc. controle, de opgelegde verantwoordelijkheden, enz.
§ 3. a) La notion des études accomplies n'intervient que comme élément § 3. a) Het begrip "genoten onderwijs" komt als beoordelingsfactor
d'appréciation au début de la carrière et en l'absence des autres slechts in aanmerking bij de aanvang van de loopbaan en bij
facteurs composant le critère général de chacune des catégories. ontstentenis van de andere factoren welke voor elke klasse
afzonderlijk als algemene criteria gelden.
Lorsqu'un travailleur possède des capacités requises pour exercer une Wanneer een werknemer de bekwaamheid bezit om een hogere functie uit
fonction supérieure, cela n'implique pas qu'il doit être rangé dans la te oefenen, houdt dit niet in dat hij in de overeenstemmende
catégorie d'appointements correspondante. Il ne peut en être question weddecategorie wordt geplaatst. Dit kan enkel gebeuren indien de
que s'il exerce cette fonction. betreffende functie wordt uitgeoefend.
b) Pour les différentes catégories de fonction, les âges normaux de b) Voor de verschillende functieklassen zijn volgende normale
départ suivants sont prévus : aanvangsleeftijden voorzien :
- catégories 1re et 2 : 21 ans; - klassen 1 en 2 : 21 jaar;
- catégorie 3 : 23 ans; - klasse 3 : 23 jaar;
- catégorie 4 : 25 ans. - klasse 4 : 25 jaar.
§ 4. Lorsqu'un travailleur exerce simultanément et d'une façon § 4. Wanneer een werknemer gelijktijdig en bestendig meerdere functies
permanente plusieurs fonctions classées dans différentes catégories, van diverse klassen vervuld, dient hiermede rekening gehouden bij de
il convient d'en tenir compte pour la fixation de sa rémunération. vaststelling van zijn loon.
§ 5. L'actualisation de cette classification ne peut entraîner une § 5. De verwezenlijking van deze indeling in klassen mag geen
révision des classifications convenues au niveau de l'entreprise et aanleiding geven tot een herziening van de indeling in klassen die op
élaborées selon d'autres critères. ondernemingsvlak zijn overeengekomen en opgesteld volgens andere
§ 6. Les minimums du barème doivent être considérés comme normen. § 6. De minimumloonschalen moeten worden aangezien als geldend voor
correspondant à l'emploi d'une seule langue. L'exigence de la het gebruik van één enkele taal. Wanneer voor het uitoefenen van een
connaissance ou de l'emploi, dans l'exercice d'une fonction, de plus functie de kennis of het gebruik van meer dan één taal wordt vereist,
d'une langue, ne justifie pas le glissement dans une catégorie dan is dit op zichzelf geen reden om naar een hogere klasse op te
supérieure lorsque la nature de la fonction elle-même n'en est pas schuiven wanneer de aard van de functie er niet door verandert, wel
modifiée, mais il convient d'en tenir compte dans la fixation de la past het er rekening mee te houden bij het vaststellen van het loon.
rémunération.
§ 7. Les employeurs communiquent aux travailleurs la catégorie dans § 7. De werkgevers delen aan de werknemers op wie de weddenschalen van
laquelle ils sont classés. Cette communication se fait à l'engagement toepassing zijn, de categorie mee waarin zij ingedeeld zijn. Deze
ou au moment d'une modification de la classification ou lors de la mededeling gebeurt bij de indienstneming of op het tijdstip dat de
indeling in klassen een wijziging ondergaat of bij het overhandigen
remise du décompte annuel des appointements. En tout état de cause, la van de jaarlijkse afrekening der lonen. In ieder geval wordt de
classification est communiquée à la demande du travailleur. indeling in klassen op vraag van de werknemer medegedeeld.
§ 8. Les travailleurs âgés de moins de 16 ans bénéficient d'une § 8. De minder dan 16-jarige werknemers genieten een loon ten belope
rémunération égale à 80 p.c. du montant prévu au chapitre III pour van 80 pct. van het bij hoofdstuk III voorziene bedrag van 16-jarigen
ceux âgés de 16 ans de la 1ère catégorie. van de 1e categorie.
CHAPITRE III. - Appointements HOOFDSTUK III. - Lonen
A. Barèmes employé(e)s A. Loonschalen bedienden

Art. 5.§ 1er. Les rémunérations mensuelles minima par catégorie du

Art. 5.§ 1. De minimummaandlonen per categorie van het personeel

personnel sont fixées comme suit au 1er juin 1999 en BEF : worden, per 1 juni 1999, als volgt vastgesteld in BEF :
Pour la consultation du tableau, voir image Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld
§ 2. Ce barème est mis en regard de l'indice-pivot 102,56 - tranche de § 2. Deze weddenschaal staat tegenover de spilindex 102,56 -
stabilisation 100,55 à 104,61. stabilisatieschijf 100,55 tot 104,61.
§ 3. A partir du 1er juillet 1999 les salaires minima barémiques § 3. Vanaf 1 juli 1999 worden de minimumregelingslonen die op die
applicables à cette date sont augmentés d'1 p.c. datum toepasselijk zijn met 1 pct. verhoogd.
B. Salaires des travailleurs(euses) manuels(elles) B. Lonen van de handarbeiders(sters)

Art. 6.Les salaires des travailleurs(euses) manuels(elles) sont

Art. 6.De lonen van de handarbeiders(sters) zijn bepaald per uur en

définis par heures et son traités comme tels pour toute la législation worden als dusdanig behandeld voor de ganse sociale wetgeving en voor
sociale et pour toute autre application des dispositions de verdere toepassing van alle conventionele schikkingen.
conventionnelles.
Ils correspondant aux montants définis à l'article 5, multipliés par Zij stemmen overeen met de bedragen bepaald bij artikel 5,
trois et divisés par 13 fois la durée hebdomadaire du travail en vermenigvuldigd met drie en gedeeld door 13 maal de bij artikel 15 van
vigueur selon l'article 15 de la présente convention. de huidige overeenkomst van kracht zijnde wekelijkse arbeidstijd.
C. Travailleurs qui entrent en fonction après l'âge de départ normal C. Werknemers die na de normale aanvangsleeftijd in dienst treden

Art. 7.§ 1er. Par dérogation aux articles 5 et 6, la rémunération des

Art. 7.§ 1. In afwijking van de artikelen 5 en 6, mag het loon van de

travailleurs embauchés après l'âge de départ normal de leur catégorie werknemers, die na de normale aanvangsleeftijd van hun klasse worden
peut être égale, lors de leur entrée en service, à la rémunération aangeworven, bij hun indiensttreding gelijk zijn aan het minimumloon
minimum prévue pour l'âge de départ normal de cette catégorie. vastgesteld voor de normale aanvangsleeftijd van die klasse.
Toutefois, la rémunération minimum correspondant à l'âge du Evenwel moet het minimumloon, dat overeenstemt met de leeftijd van de
travailleur et à sa catégorie doit être atteinte progressivement et au werknemer en met zijn klasse, progressief worden bereikt, ten laatste
plus tard un an après l'entrée en service. één jaar na de indiensttreding.
A cet effet la rémunération à l'embauchage est majorée, après six mois Te dien einde wordt het loon, dat zij bij hun aanwerving genieten, na
de service, de 50 p.c. de la différence entre cette rémunération et zes maanden dienst verhoogd, met 50 pct. van het verschil tussen dit
celle correspondant à l'âge et à la catégorie de l'intéressé. loon en dat welke overeenkomt met de leeftijd en de klasse van de
§ 2. De même, la rémunération des travailleurs ayant atteint l'âge de betrokkene. § 2. Evenzo mag het loon der werknemers die de 50-jarige leeftijd
reeds hebben bereikt op het ogenblik van hun indienstneming, worden
50 ans au moment de leur recrutement peut être fixée à la rémunération vastgesteld op het minimumloon dat is vastgesteld voor de normale
minimum correspondant à l'âge de départ normal de la catégorie. aanvangsleeftijd van de klasse.
Elle doit atteindre progressivement au moins les taux les plus élevés Het moet geleidelijk minstens de hoogste bedragen bereiken welke
fixés, selon les catégories, dans la présente convention collective de volgens de klassen, in deze collectieve arbeidsovereenkomst zijn
travail et cela au plus tard 4 ans après l'entrée en service. vastgesteld, en dit ten laatste 4 jaar na de indiensttreding.
A cet effet, la rémunération de l'embauchage est majorée, chaque année
de 25 p.c. de la différence entre cette rémunération et la Te dien einde wordt het aanvangsloon ieder jaar verhoogd met 25 pct.
rémunération minimum la plus élevée de la catégorie. van het verschil tussen dit loon en het hoogste minimumloon van de klasse.
D. Gérant(e)s ou représentant(e)s de commerce D. Geranten of handelsvertegenwoordigers(sters)

Art. 8.Les dispositions suivantes s'appliquent aux gérant(e)s et aux

Art. 8.De volgende bepalingen zijn van toepassing op de geranten en

représentant(e)s de commerce. de handelsvertegenwoordigers(sters).
Deux cas peuvent se présenter : Twee gevallen kunnen zich voordoen :
a) leur rémunération est fixe; a) zij genieten een vast loon;
b) leur rémunération comporte des commissions établies d'après le b) hun loon omvat commissielonen welke zijn vastgesteld overeenkomstig
montant des affaires traitées ou d'après d'autres critères. het bedrag van de handelsomzet of volgens andere maatstaven.
Dans les deux cas, lorsqu'ils ont atteint l'âge de 21 ans et pour In beide gevallen, wanneer deze bedienden de leeftijd van 21 jaar
autant qu'ils soient occupés à temps plein, leur rémunération est au hebben bereikt, en voor zover zij full-time werkzaam zijn, moet hun
moins égale à celle qui est prévue pour l'âge de départ normal de la loon ten minste gelijk zijn aan het loon vastgesteld voor de normale
troisième catégorie. aanvangsleeftijd van de derde klasse.
Toutefois, au cours de la période d'essai, le minimum mensuel garanti Gedurende de proeftijd echter is het maandelijks minimumloon ingevolge
en vertu des alinéas précédents est au moins égal à la rémunération voorgaande leden, ten minste gelijk aan het loon vastgesteld voor de
prévue pour l'âge de départ normal de la première catégorie. normale aanvangsleeftijd van de eerste klasse.
Cette rémunération minimum est payée mensuellement à titre d'avance Dit minimumloon wordt maandelijks als voorschot op het commissieloon
sur les commissions et le compte définitif est établi annuellement sur betaald en de eindrekening wordt jaarlijks vastgesteld op basis van de
la base des appointements calculés sur une moyenne de douze mois. lonen berekend op een gemiddelde van twaalf maanden.
E. Paiement d'une prime

Art. 9.Pour autant que les conditions énoncées ci-après soient remplies : - une prime égale à l'appointement mensuel est payée aux employé(e)s pour l'exercice social de l'année. Pour les gérant(e)s et/ou représentant(e)s de commerce dont la rémunération est en tout ou en partie variable, la prime est calculée sur la moyenne mensuelle de la partie fixe et variable de la rémunération des douze derniers mois. Cette moyenne mensuelle est toutefois limitée au montant le plus élevé de la 4e catégorie du barème. Pour les travailleurs(euses) manuels(elles) la prime correspond au

E. Betaling van een premie

Art. 9.Voorzover voldaan wordt aan de hierna vermelde voorwaarden : - wordt een premie gelijk aan het maandloon betaald aan de bedienden per dienstjaar. Voor de geranten en/of handelsvertegenwoordigers(sters) waarvan de wedde geheel of gedeeltelijk veranderlijk is, wordt de premie berekend op het maandgemiddelde van het vast en veranderlijk gedeelte van het loon der laatste twaalf maanden. Dit maandgemiddelde is evenwel begrensd op het hoogste bedrag van de 4e categorie van de schaal. Voor de handarbeiders(sters) stemt de premie overeen met het normale

salaire horaire normal multiplié par la durée hebdomadaire normale du uurloon vermenigvuldigd met de normale wekelijkse arbeidsduur,
travail, multiplié par 52 et divisé par 12. vermenigvuldigd met 52 en gedeeld door 12.
Les conditions à remplir sont les suivantes : De te vervullen voorwaarden zijn de volgende :
- être sous contrat d'emploi au moment du paiement de la prime; - avoir une ancienneté de six mois au moins au moment du paiement de la prime; - être entrés au service de l'entreprise au plus tard le premier jour de l'exercice social considéré; pour les travailleurs entrés au service de l'entreprise après le premier jour de l'exercice social et ayant une présence effective d'au moins six mois à l'entreprise, la prime est proportionnelle au nombre de mois de prestations effectives. Le montant de la prime peut être réduit au prorata des absences qui se - verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst, op het ogenblik van de betaling van de premie; - een anciënniteit hebben van ten minste zes maanden op het ogenblik van de betaling van de premie; - in de onderneming in dienst zijn getreden ten laatste de eerste dag van het beschouwde dienstjaar; voor de werknemers die in de onderneming in dienst zijn getreden na de eerste dag van het beschouwde dienstjaar en die een effectieve aanwezigheid hebben van tenminste zes maanden, verhoudt de premie zich tot het aantal maanden effectieve prestatie.
sont produites au cours de l'année, autres que celles résultant de Het bedrag van de premie mag worden herleid naar rato van de
l'application des dispositions légales, réglementaires et afwezigheden in de loop van het jaar, die niet voortspruiten uit de
conventionnelles en matière de vacances annuelles, de jours fériés toepassing van de wettelijke, reglementaire en conventionele
légaux, de petits chômages, de maladie professionnelle, d'accident de bepalingen, inzake jaarlijkse vakantie, wettelijke feestdagen, kort
travail et des 30 premiers jours de maladie, d'accident ou de repos verzuim, beroepsziekte, arbeidsongeval en van de eerste 30 dagen
d'accouchement. ziekte, ongeval of bevallingsrust.
Sauf autres dispositions prises au niveau de l'entreprise, la prime Behoudens andere bepalingen overeengekomen op ondernemingsvlak, wordt
est payée au plus tard, respectivement à la reddition des comptes deze premie uiterlijk betaald hetzij bij het indienen van de
sociaux de l'année, soit à la fin de l'année civile, c'est-à-dire au maatschappelijke rekeningen voor het jaar, hetzij op het einde van het
mois de décembre. burgerlijk jaar, dit wil zeggen in de maand december.
Ont droit à la prime, calculée au prorata des prestations de Hebben recht op de premie berekend naar rato van de prestaties van het
l'exercice en cours, lorsqu'ils quittent l'entreprise avant la date de lopende werkjaar, wanneer zij de onderneming verlaten voor de datum
paiement de la prime et pour autant qu'ils aient une ancienneté de six van betaling van de premie en voorzover zij een anciënniteit hebben
mois au moment du départ : van zes maanden op het ogenblik van hun vertrek :
a) les pensionnés (en application de la convention collective de a) de gepensioneerden (in toepassing van de collectieve
travail numéro 17 instituant un régime d'indemnité complémentaire pour arbeidsovereenkomst nummer 17 tot invoering van een regeling van
aanvullende vergoeding ten gunste van sommige bejaarde werknemers
indien zij worden ontslagen, gesloten in de Nationale Arbeidsraad op
certains travailleurs âgés en cas de licenciement, conclue le 19 19 december 1974, algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit
décembre 1974 au sein du Conseil national du travail, rendue
obligatoire par arrêté royal du 16 janvier 1975, complétée par la van 16 januari 1975, aangevuld bij de collectieve arbeidsovereenkomst
convention collective de travail numéro 17bis conclue le 29 janvier nummer 17bis gesloten op 29 januari 1976 en algemeen verbindend
1976 et rendue obligatoire par arrêté royal du 10 mai 1976); verklaard bij koninklijk besluit van 10 mei 1976);
b) les prépensionnés (prépension légale). b) deze die brugpensioen hebben bekomen (wettelijk brugpensioen).
Les dispositions ci-dessus du présent article ne s'applique pas : Voornoemde bepalingen van het huidige artikel zijn niet van toepassing
- aux entreprises accordant dans le courant de l'année un avantage au op : - de ondernemingen welke in de loop van het jaar een evenwaardig
moins équivalent, quelle que soit sa dénomination, soit sous forme de voordeel toekennen, welke ook haar benaming weze, hetzij onder vorm
prime conventionnelle, soit à titre de libéralité; van een conventionele premie, hetzij ten titel van gift;
- aux entreprises réglant à leur niveau par convention les - op de ondernemingen welke op hun niveau bij overeenkomst de lonen en
rémunérations et autres conditions de travail, pour autant que les andere arbeidsvoorwaarden regelen, voorzover de in deze overeenkomst,
avantages consentis par cette convention soient globalement au moins toegekende voordelen samengenomen ten minste gelijk zijn aan de
équivalents aux avantages prévus par la présente convention collective de travail. voordelen voorzien door deze collectieve arbeidsovereenkomst.
c) les travailleurs qui quittent l'entreprise ou qui ont été licenciés c) de werknemers die de onderneming verlaten of ontslagen werden in de
au cours de l'année. loop van het jaar.
Toutefois, cette disposition n'est pas valable pour les stagiaires Deze bepaling geldt echter niet voor de RVA-stagiairs, aangeworven in
ONEm, embauchés dans le cadre de l'arrêté royal n° 230 du 21 décembre 1983. het raam van koninklijk besluit nr 230 van 21 december 1983.
CHAPITRE IV. - Liaison des appointements à l'indice des prix à la HOOFSTUK IV. - Koppeling van de lonen aan het indexcijfer van de
consommation consumptieprijzen

Art. 10.Les barèmes des appointements minima fixé aux articles 5 et 6, ainsi que les appointements effectivement payés aux travailleurs couverts par la présente convention collective de travail, sont rattachés à l'indice des prix à la consommation établi mensuellement par le Ministère des Affaires économiques et publié au Moniteur belge . Pour ce qui concerne les cas particuliers des employé(e)s rémunéré(e)s partiellement par prestation, par exemple par des commissions, primes ou pourcentages, seule la partie fixe de la rémunération, quel qu'en soit le montant, est liée aux variations de l'indice des prix à la consommation.

Art. 10.De schaal van de minimumlonen bepaald bij de artikelen 5 en 6, alsook de effectief uitbetaalde lonen aan de werknemers die onder toepassing vallen, van deze collectieve arbeidsovereenkomst, worden bekoppeld aan het indexcijfer van de consumptieprijzen, maandelijks vastgesteld door het Ministerie van Economische Zaken en bekendgemaakt in het Belgische Staatsblad . Wat de bijzondere gevallen betreft van de bedienden die gedeeltelijk per prestatie worden bezoldigd, bijvoorbeeld door commissieloon, premies of percentages, wordt enkel het vast gedeelte van het loon, welk ook het bedrag ervan weze, gekoppeld aan de schommelingen van het indexcijfer van de consumptieprijzen.

Art. 11.Les rémunérations fixées aux articles 5 et 6 correspondent à

Art. 11.De lonen vastgesteld in de artikelen 5 en 6 stemmen overeen

la tranche d'indice 100,55 - 102,56 - 104,61 et restent inchangées met de indexschijf 100,55 - 102,56 - 104,61 en blijven onveranderd
aussi longtemps que l'indice de référence se situe dans ladite zolang het referte-indexcijfer in deze schijf is begrepen.
tranche. Par indice tel que fixé aux articles 10 jusque 14 inclus, on entend Met het indexcijfer, zoals bepaald in de artikelen 10 tot en met 14,
l'indice-santé quadrimestriel. wordt bedoeld het viermaandelijks gezondheidsindexcijfer.

Art. 12.Sans préjudice des dispositions légales existant actuellement

Art.12. Onverminderd de thans vigerende wettelijke beschikkingen op
en matière d'indexation des salaires, les barèmes minima et les het stuk van loonindexatie schommelen de minimumloonschalen en de
appointements effectivement payés des travailleurs, tes que défini effectief uitbetaalde lonen van de werknemers zoals bepaald in artikel
l'article 10 varient à raison de 2 p.c. selon les tranches de 10 met 2 pct. volgens de hierna vermelde stabilisatieschijven wanneer
stabilisation indiquées ci-après lorsque la moyenne arithmétique des het rekenkundig gemiddelde van de indexcijfers de laatste twee maanden
indices des deux derniers mois dépasse ces tranches. deze schijven overschrijdt.
Pour la consultation du tableau, voir image Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld
Ce tableau n'est pas limitatif. Les tranches sont calculées à raison Deze tabel is niet beperkend. Deze schijven zijn berekend naar rato
de 2 p.c. cumulés à partir du point d'index de référence 104,61. van 2 pct. gecumuleerd vanuit het referte-indexpunt 104,61.

Art. 13.Les majorations et diminutions dues aux fluctuations de

Art. 13.De verhogingen en verlagingen ingevolge de schommelingen van

l'indice des prix à la consommation entrent en vigueur le premier du het indexcijfer van de consumptieprijzen, hebben uitwerking met ingang
mois qui suit ceux auxquels se rapporte la moyenne des indices van de eerste dag der maand volgend op deze waarop het gemiddelde van
provoquant la majoration ou la diminution du barème et des de indexcijfers, dat de verhoging of de verlaging van de lonen en
appointements. loonschalen veroorzaakt, betrekking heeft.

Art. 14.Les arrondis de la moyenne arithmétique, des limites des

Art. 14.De afrondingen van het rekenkundig gemiddelde, de grenzen van

tranches d'index, ainsi que des salaires horaires des de indexschijven, alsook de uurlonen van de handarbeiders(sters),
travailleurs(euses) manuels(elles) se font à deux décimales worden afgerond tot op twee decimalen, met inachtneming van navolgende
conformément aux règles suivantes : regels :
- la deuxième décimale reste inchangée, si la troisième décimale est - het tweede decimaal blijft ongewijzigd, wanneer het derde decimaal
égale ou inférieure à 4; gelijk is aan of lager is dan 4;
- la deuxième décimale est arrondie à l'unité supérieure, si la - het tweede decimaal wordt afgerond naar de naasthogere eenheid,
troisième décimale est égale ou supérieure à 5. wanneer het derde decimaal gelijk is aan of hoger is dan 5.
Les rémunérations des employé(e)s sont arrondies à l'unité du franc De lonen van de bedienden worden afgerond op de frank eenheid volgens
selon les mêmes règles. dezelfde regels.
CHAPITRE V. - Durée du travail HOOFDSTUK V. - Arbeidsduur

Art. 15.La durée normale du travail est fixée à 38 heures en moyenne

Art. 15.De normale wekelijkse arbeidsduur bedraagt gemiddeld 38 uur.

par semaine. Elle peut être répartie sur 7 jours de la semaine. Hij kan gespreid worden over de 7 dagen van de week.
L'horaire de travail est fixé au niveau des entreprises, de commun De arbeidstijdregeling wordt bepaald op het vlak van de ondernemingen
accord entre les travailleurs et les employeurs. in gemeen overleg tussen de werknemers en de werkgevers.
Ainsi la durée hebdomadaire du travail effective peut être supérieure
à 38 heures et compensée par des jours de vacances, étant entendu que De werkelijke wekelijkse arbeidsduur kan derhalve 38 uur overschrijden
la préférence est donnée aux jours de congé pour "faire des ponts". Un service de garde peut être instauré dans les entreprises après les heures normales ou pendant les dimanches et jours fériés sans rémunération ni sursalaire. Ce service de garde est établi de commun accord entre l'employeur et le travailleur. Par service de garde il y a lieu de comprendre la situation dans laquelle le travailleur se place pour pouvoir être rapidement atteint par son employeur et ainsi répondre immédiatement à tout appel de fournir les prestations urgentes inhérentes au métier. Cette garde ne donne pas lieu à une quelconque rémunération ni sursalaire. En cas de prestations effectives durant cette période de garde, la durée de celles-ci doit être effectivement accordée endéans les deux semaines suivant ces prestations à titre de congé compensatoire normalement rémunéré. en worden gecompenseerd met verlofdagen, met dien verstande dat de voorkeur wordt gegeven aan de verlofdagen teneinde "schakeldagen" te scheppen. Wachtdienst na de normale uren of tijdens zondagen of feestdagen kan worden ingericht in het bedrijf, zonder enige bezoldiging noch toeslag. Deze wachtdienst wordt in gemeen overleg tussen de werkgever en de werknemer bepaald. Onder wachtdienst dient te worden verstaan de toestand waarin de werknemer zich plaatst om snel te kunnen worden bereikt door de werkgever, en om alzo ogenblikkelijk gevolg te kunnen geven aan iedere oproep tot het leveren van dringende prestaties inherent aan het beroep. Deze wacht geeft geen aanleiding tot enige bezoldiging noch toeslag. In geval van effectieve prestaties gedurende deze wachtdienst, dient de duur van deze prestaties in de loop van de eerstvolgende twee weken effectief te worden toegekend als normaal bezoldigd compensatieverlof.

Art. 16.§ 1er. Par application de l'article 182 de la loi-programme

Art. 16.§ 1. Bij toepassing van artikel 182 van de programmawet van

du 22 décembre 1989, la durée hebdomadaire de travail de l'ouvrier à 22 december 1989, mag de wekelijkse arbeidsduur van de deeltijds
temps partiel convenue dans son contrat de travail peut être tewerkgestelde werkman die in de arbeidsovereenkomst gesloten voor
deeltijdse arbeid is overeengekomen, lager liggen dan een derde van de
inférieure à un tiers de la durée hebdomadaire de travail des wekelijkse arbeidsduur van de voltijds tewerkgestelde werknemers die
travailleurs à temps plein de la même catégorie dans l'entreprise. in de onderneming tot dezelfde categorie behoren.
A défaut de travailleurs à temps plein de la même catégorie dans Bij ontstentenis van voltijds tewerkgestelde werknemers die in de
l'entreprise, il faut se référer à la durée du travail applicable dans onderneming tot dezelfde categorie behoren, moet men zich houden aan
le même secteur. La rémunération est due sur base de la durée de arbeidsduur die in dezelfde bedrijfssector van toepassing is. Het
hebdomadaire de travail prévue dans le contrat. loon is verschuldigd op basis van de in de overeenkomst vastgelegde
wekelijkse arbeidsduur.
§ 2. Par application de l'article 189 de la loi-programme du 22 § 2. Bij toepassing van artikel 189 van de programmawet van 22
décembre 1989 dans les entreprises, la durée de chaque période de december 1989, mag in de ondernemingen de duur van elke werkperiode
travail peut être inférieure à trois heures sans être moins que d'une korter zijn dan drie uren, zonder minder dan een uur te bedragen.
heure. § 3. La durée moyenne de travail des contrats visés par le présent § 3. De gemiddelde arbeidsduur voor de in het huidige artikel genoemde
article est fixée dans l'entreprise selon ses besoins et ce sur base contracten wordt vastgesteld op jaarbasis en zulks per bedrijf
annuelle, un travail de 25 heures sur base annuelle étant garanti. naargelang de behoeften, een arbeidsduur van 25 uren op jaarbasis
zijnde gewaarborgd.
CHAPITRE VI. - Congé d'ancienneté HOOFDSTUK VI. - Anciënniteitsverlof

Art. 17.Il est accordé aux travailleurs un jour de congé payé par

Art. 17.Een dag betaald verlof wordt aan de werknemers toegekend per

tranche de cinq années d'ancienneté dans l'entreprise, avec un maximum schijf van vijf jaar anciënniteit in de onderneming met een maximum
de trois jours. van drie dagen.
Ce(s) jour(s) est (sont) pris d'un commun accord avec l'employeur et Deze dag(en) word(t)en genomen in overleg met de werkgever en rekening
compte tenu de l'organisation du travail dans l'entreprise. houdend met de arbeidsorganisatie in de onderneming.
CHAPITRE VII. - Petits chômages HOOFDSTUK VII. - Kort verzuim

Art. 18.Le travailleur a le droit de s'absenter, avec maintien de sa

Art. 18.De werknemer heeft het recht, met behoud van zijn normaal

rémunération normale, à l'occasion d'événements familiaux et en vue de loon, ter gelegenheid van familiegebeurtenissen en voor de vervulling
l'accomplissement d'obligations civiques ou de missions civiles énumérées ci-après, pour une durée fixée comme suit : Pour la consultation du tableau, voir image Les travailleurs à temps partiel ont le droit de s'absenter du travail, avec maintien de leur rémunération normale, pendant les jours et périodes visées à l'alinéa 1er qui coïncident avec les jours et périodes où ils auraient normalement travaillé. Ils peuvent choisir les jours d'absence dans les mêmes limites que celles prévues par l'article 18.

Art. 19.L'enfant adoptif ou naturel reconnu est assimilé à l'enfant

van de staatsburgerlijke verplichtingen of van de burgerlijke opdrachten welke hierna zijn opgesomd, van het werk afwezig te blijven voor een als volgt bepaalde duur : Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld De deeltijdse werknemers hebben het recht, met behoud van hun normaal loon, van het werk afwezig te zijn gedurende de dagen en periode bedoeld in het eerste lid die samenvallen met de dagen en perioden waarop zij normaal zouden hebben gewerkt. Zij mogen de afwezigheidsdagen kiezen in dezelfde beperkingen als deze bedoeld in artikel 18.
légitime ou légitimé pour l'application de l'article 18 nos 2, 3, 5, 8

Art. 19.Voor de toepassing van artikel 18 nrs 2, 3, 5, 8 en 9, wordt

het aangenomen of natuurlijk erkend kind gelijkgesteld met het wettig
et 9. of gewettigd kind.

Art. 20.Le beau-frère, la belle-soeur, le grand-père et la

Art. 20.Voor de toepassing van artikel 18 nrs 6 en 7, worden de

grand-mère, l'arrière-grand-père, l'arrière-grand-mère du conjoint du schoonbroer, de schoonzuster, de grootvader en de grootmoeder, de
travailleur sont assimilés au beau-frère, à la belle-soeur, au overgrootvader, de overgrootmoeder, van de echtgeno(o)t(e) van de
grand-père et à la grand-mère, l'arrière-grand-père, werknemer gelijkgesteld met de schoonbroer, de schoonzuster, de
grootvader en de grootmoeder, de overgrootvader, de overgrootmoeder,
l'arrière-grand-mère du travailleur pour l'application de l'article 18 n° 6 et 7. van de werknemer.

Art. 21.Voor de toepassing van artikel 18 wordt de persoon met wie de

Art. 21.Pour l'application de l'article 18, la personne avec laquelle

le travailleur cohabite légalement, comme régi par les articles 1475 werknemer samenwoont, zoals geregeld door artikelen 1475 en van het
et suivants du Code civil, est assimilée au conjoint du travailleur. Burgerlijk Wetboek gelijkgesteld met de echtgeno(o)t(e).
CHAPITRE VIII. - Absences justifiées pour raisons familiales HOOFDSTUK VIII. - Gerechtvaardigde afwezigheid om familiale redenen

Art. 22.Les travailleurs peuvent s'absenter du travail pour des

Art. 22.De werknemers mogen het werk verlaten om dwingende familiale

raisons familiales impérieuses. Ces absences n'ouvrent toutefois pas redenen. Deze afwezigheid geeft geen recht op loon.
le droit à la rémunération.
Afin d'atténuer les effets de désorganisation que pareilles absences Om de verstoring van de werkorganisatie die het gevolg kan zijn van
peuvent entraîner, les travailleurs concernés doivent prendre toutes die afwezigheid te beperken, moeten de betrokken werknemers al de
dispositions utiles pour que la direction des entreprises soit avertie nodige schikkingen treffen om de directie van de ondernemingen tijdig
en temps opportun et que, le cas échéant, les justifications puissent op de hoogte te stellen en, desgevallend, rechtvaardigingen te
être produites. verstrekken.
CHAPITRE IX. - Habillement HOOFDSTUK IX. - Kledij

Art. 23.L'employeur est tenu de fournir le vêtement approprié au personnel participant aux cérémonies. L'employeur en assure également l'entretien. CHAPITRE X. - Intervention de l'employeur dans les frais de transport des travailleurs A. Transport par chemin de fer

Art. 24.En ce qui concerne le transport organisé par la Société nationale des chemins de fer belges, l'intervention des employeurs dans le prix du titre de transport utilisé est égale au barème figurant en annexe de l'arrêté royal pris en exécution de la loi du 27

Art. 23.De werkgever is verplicht de gepaste kledij te verschaffen aan het personeel dat aan de plechtigheden deelneemt. De werkgever zorgt eveneens voor het onderhoud ervan. HOOFDSTUK X. - Bijdrage van de werkgever in de vervoerskosten van de werknemers A. Vervoer per spoor

Art. 24.Wat het door de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen georganiseerd vervoer betreft, is de bijdrage van de werkgevers in de prijs van het gebruikte vervoerbewijs gelijk aan de schaal opgenomen in bijlage aan het koninklijk besluit dat getroffen wordt in uitvoering van de wet van 27 juli 1962 tot vaststelling van een werkgeversbijdrage in het verlies geleden door de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen ingevolge de uitgifte van abonnementen voor werklieden en bedienden, bekendgemaakt in het

juillet 1962, publiée au Moniteur belge du 31 juillet 1962, Belgisch Staatsblad van 31 juli 1962.
établissant une intervention des employeurs dans la perte subie par le
Société nationale des chemins de fer belges par l'émission
d'abonnements pour ouvriers et employés.
B. Transport par chemins de fer vicinaux B. Vervoer per buurtspoorwegen

Art. 25.En ce qui concerne le transport organisé par la Société

Art. 25.Wat het door de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen

nationale des chemins de fer vicinaux, pour les déplacements dépassant georganiseerd vervoer betreft, is de bijdrage van de werkgevers in de
prijs van de weekabonnementen en van de gewone abonnementen, voor de
5 km (ou 5 sections selon le cas) depuis la halte de départ, verplaatsingen die 5 km overschrijden (of 5 secties naargelang het
l'intervention des employeurs dans le prix des abonnements à la
semaine et des abonnements ordinaires est égale à 50 p.c. du prix du geval), berekend vanaf de vertrekhalte, gelijk aan 50 pct. van de
transport, sans toutefois excéder 50 p.c. du prix de l'abonnement vervoerprijs, zonder evenwel 50 pct. van de prijs van het sociaal
social de la Société nationale des chemins de fer belges en 2e classe, abonnement van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen in
pour le nombre de kilomètres (ou de sections) correspondant. 2e klas, voor het overeenstemmende aantal kilometers (of secties) te
overschrijden.
La mention du nombre de kilomètres (ou de sections) figure sur les De aanduiding van het aantal kilometers (en/of secties) staat op de
titres de transport délivrés par la Société nationale des chemins de door de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen afgeleverde
fer vicinaux. vervoerbewijzen.
C. Transport public en commun urbain et/ou suburbain C. Stedelijk en/of voorstedelijk openbaar gemeenschappelijk vervoer

Art. 26.En ce qui concerne le transport public en commun urbain et/ou

Art. 26.Wat het stedelijk en/of voorstedelijk openbaar

gemeenschappelijk vervoer betreft, dat georganiseerd wordt hetzij door
suburbain, organisé soit par les sociétés membres de l'Union belge des de maatschappijen die lid zijn van de Belgische Vereniging der
transports en commun urbains, soit par la Société nationale des Stedelijke Gemeenschappelijke Vervoerondernemingen, hetzij door de
Chemins de Fer vicinaux, les modalités d'intervention des employeurs Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen, worden de modaliteiten van
en faveur des travailleurs utilisant ce type de transport sur une de bijdrage van de werkgevers ten gunste van de werknemers die dit
distance égale ou supérieure à 5 km, sont fixées comme suit : type van vervoer over een afstand gelijk aan of groter dan 5 km
benutten als volgt bepaald :
1. a) les travailleurs en cause présentent aux employeurs une 1. a) bedoelde werknemers leggen aan de werkgevers een ondertekende
déclaration signée certifiant qu'ils utilisent régulièrement, sur une verklaring voor waarin verzekerd wordt dat zij geregeld over een
distance égale ou supérieure à 5 km, un moyen de transport en commun afstand gelijk aan of groter dan 5 km een stedelijk en/of
urbain et/ou suburbain pour se déplacer de leur domicile à leur lieu voorstedelijk gemeenschappelijk vervoermiddel benutten om zich van hun
de travail; ils signalent dans les plus brefs délais toute woonplaats naar hun plaats van tewerkstelling te begeven; zij delen
modification de cette situation; iedere wijziging van deze toestand in de kortst mogelijke tijd mede;
b) les employeurs peuvent à tout moment contrôler cette déclaration; b) de werkgevers mogen op elk ogenblik nagaan of deze verklaring met
de werkelijkheid strookt;
2. a) lorsque le prix du transport est proportionnel à la distance, 2. a) wanneer de prijs van het vervoer in verhouding tot de afstand
l'intervention des employeurs est égale à 50 p.c. du prix du staat, is de bijdrage van de werkgevers gelijk aan 50 pct. van de
transport, sans toutefois excéder 50 p.c. du prix de l'abonnement vervoerprijs, zonder evenwel 50 pct. van de prijs van het sociaal
social de la Société nationale des chemins de fer belges, en 2e abonnement 2e klas van de Nationale Maatschappij der Belgische
classe, pour une distance correspondante;
b) lorsque le prix est unique quelle que soit la distance, Spoorwegen voor een overeenstemmende afstand te overschrijden;
l'intervention des employeurs est fixée de manière forfaitaire, et b) wanneer de prijs een eenheidsprijs is, ongeacht de afstand, wordt
atteint 50 p.c. du prix effectivement payé par le travailleur sans de bijdrage van de werkgever forfaitair vastgesteld en bedraagt zij 50
pct. van de effectief door de werknemer betaalde prijs, zonder evenwel
toutefois excéder 50 p.c. du prix de l'abonnement social de la Société 50 pct. van de prijs van het sociaal abonnement 2e klas van de
nationale des Chemins de Fer belges, en 2e classe, pour une distance Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen voor een afstand
évaluée à 7 km. geschat op 7 km te overschrijden.
D. Autres moyens de transport D. Andere vervoermiddelen

Art. 27.Pour les travailleurs qui utilisent leurs propres moyens de

Art. 27.Voor de werknemers die hun eigen vervoermiddel gebruiken om

transport pour se déplacer sur une distance égale ou supérieure à 5 zich te verplaatsen over een afstand gelijk aan of groter dan 5 km,
km, les modalités d'intervention des employeurs sont fixées comme suit zijn de modaliteiten van de bijdrage van de werkgevers als volgt
: bepaald :
1. a) les travailleurs en cause présentent aux employeurs une 1. a) bedoelde werknemers leggen aan de werkgevers een ondertekende
déclaration signée certifiant qu'ils utilisent régulièrement, sur une verklaring voor waarin verzekerd wordt dat zij geregeld over een
distance égale ou supérieure à 5 km, un moyen de transport autre que afstand gelijk aan of groter dan 5 km een ander dan gemeenschappelijk
public en commun pour se déplacer de leur domicile à leur lieu de openbaar vervoermiddel benutten om zich van hun woonplaats naar hun
travail; ils signalent dans les plus brefs délais toute modification plaats van tewerkstelling te begeven; zij delen iedere wijziging van
de cette situation; deze toestand in de kortst mogelijke tijd mede;
b) les employeurs peuvent à tout moment contrôler la réalité de cette b) de werkgevers mogen op elk ogenblik nagaan of deze verklaring met
déclaration; de werkelijkheid strookt;
2. l'intervention des employeurs est égale à 50 p.c. du prix de la 2. de bijdrage van de werkgevers is gelijk aan 50 pct. van de prijs
l'abonnement social de la Société nationale des Chemins de Fer belges van het sociaal abonnement van de Nationale Maatschappij der Belgische
en 2e classe pour le nombre de kilomètres correspondant mentionné sur Spoorwegen in 2e klas voor het overeenstemmend aantal kilometers
la déclaration dont question au 1. a) . vermeld in de verklaring waarvan sprake in 1. a) .

Art. 28.Le nombre de kilomètres à prendre en considération est

Art. 28.Het in aanmerking te nemen aantal kilometers wordt in

déterminé de commun accord au niveau de l'entreprise. gemeenschappelijk akkoord op ondernemingsvlak vastgesteld.
En cas de litige, il y a lieu de se référer au "Livre des distances In geval van betwisting, wordt verwezen naar het "Boek der wettelijke
légales", approuvé par l'arrêté royal du 15 octobre 1969, fixant les afstanden" goedgekeurd bij koninklijk besluit van 15 oktober 1969 tot
distances légales, publié au Moniteur belge du 10 juillet 1970. vaststelling der wettelijke afstanden, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 10 juli 1970.
E. Utilisation de plusieurs moyens de transport E. Gebruik van verschillende vervoermiddelen

Art. 29.Au cas où le travailleur utilise plusieurs moyens de

Art. 29.Ingeval de werknemer meerdere vervoermiddelen gebruikt,

transport, dont la distance effectuée par un moyen de transport public waarvan de afstand afgelegd met een stedelijk en/of voorstedelijk
en commun urbain et/ou suburbain ne peut être vérifiée, il y a lieu de gemeenschappelijk openbaar vervoermiddel niet kan worden nagegaan,
fixer l'intervention pour la distance parcourue par ce moyen de moet de tussenkomst voor de afgelegde afstand met dit stedelijk en/of
transport public en commun urbain et/ou suburbain forfaitairement voorstedelijk gemeenschappelijk openbaar vervoermiddel forfaitair
comme prévu à l'article 25, 2. b) . worden vastgelegd zoals bepaald in artikel 25, 2. b) .

Art. 30.Au cas où le travailleur utilise plusieurs moyens de

Art. 30.Ingeval de werknemer meerdere vervoermiddelen gebruikt,

transport, dont la distance parcourue par ces différents moyens de waarvan de afgelegde afstand met deze verschillende vervoermiddelen
transport peut être vérifiée, l'intervention des employeurs est égale
à 50 p.c. du prix de l'abonnement social de la Société nationale des kan worden nagegaan, is de bijdrage van de werkgevers gelijk aan 50
chemins de fer belges en 2e classe pour le nombre de kilomètres pct. van de prijs van het sociaal abonnement van de Nationale
Maatschappij der Belgische Spoorwegen 2e klas voor het aantal
correspondant au total des kilomètres (et/ou sections) mentionné sur kilometers dat overeenstemt met het totaal aantal kilometers (en/of
les divers titres de transport délivrés et, pour la distance parcourue secties) vermeld op de verschillende afgeleverde transportmiddelen en,
par un moyen de transport individuel, le nombre de kilomètres calculé voor de afstand afgelegd met een individueel vervoermiddel, het aantal
selon les modalités fixées à l'article 27. kilometers berekend volgens de modaliteiten bepaald bij artikel 27.
F. Transport organisé par les entreprises avec la participation F. Door de ondernemingen met de financiële deelneming van de
financière des travailleurs ou organisé par les entreprises à leur werknemers georganiseerd vervoer of door de ondernemingen voor een
charge exclusive pour une partie du trajet gedeelte van het traject uitsluitend op eigen kosten georganiseerd

Art. 31.Dans les entreprises prévoyant déjà des interventions dans le

vervoer

Art. 31.In de ondernemingen die reeds voorzien in bijdragen voor het

transport des travailleurs outre celles fixées par l'arrêté royal dans vervoer van de werknemers, naast de door het koninklijk besluit
le prix des abonnements sociaux de la Société nationale des Chemins de vastgelegde bijdragen in de prijs van de sociale abonnementen van de
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen, dient een oplossing
Fer belges, il y a lieu de rechercher une solution s'inspirant des gezocht ingegeven door de desbetreffende bepalingen van de nationale
accords interprofessionnels en question et de la présente convention interprofessionele akkoorden en door deze collectieve
collective de travail. arbeidsovereenkomst.
G. Epoque de remboursement G. Terugbetalingstijdstip

Art. 32.Le remboursement par l'employeur est effectué après

Art. 32.De terugbetaling door de werkgever gebeurt na het verstrijken

l'expiration de la durée de validité de l'abonnement et sur van de geldigheidsduur van het abonnement en tegen afgifte van een
présentation d'un document justificatif et ce, au plus tard le jour du
paiement du salaire de la période de compte dont l'ouverture suit la attest en dat, ten laatste samen met het loon van de berekenperiode
date de la remise du document justificatif par le travailleur. die begint na de datum waarop de werknemer het document heeft overhandigd.
H. Modalités de remboursement H. Modaliteiten van terugbetaling

Art. 33.L'intervention des employeurs dans les frais de transport par

Art. 33.De bijdrage van de werkgevers in de vervoerskosten per spoor

chemin de fer est payée contre la remise du certificat spécial délivré wordt betaald tegen aflevering van het spciaal getuigschrift voor de
par la Société nationale des Chemins de Fer belges pour les sociale abonnementen uitgegeven door de Nationale Maatschappij der
abonnements sociaux, ou le cas échéant, sur présentation du titre de Belgische Spoorwegen of, in voorkomend geval, mits voorlegging van het
transport délivré par la Société nationale des Chemins de Fer belges. transportbewijs afgeleverd door de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen.
L'intervention des employeurs dans les frais de transport par chemin De bijdrage van de werkgevers in de transportkosten per buurtspoorweg
de fer vicinaux est payée sur présentation du titre de transport wordt betaald op voorlegging van de transportbewijzen afgeleverd door
délivré par la Société nationale des chemins de fer vicinaux. de Nationale Maatschappij voor Buurtspoortwegen.
L'intervention des employeurs dans les frais de transport public en De bijdrage van de werkgevers in de kosten voor het gemeenschappelijk
commun urbain et/ou suburbain est payée contre remise ou présentation openbaar stedelijk en/of voorstedelijk vervoer geschiedt mits
du titre de transport délivré par les sociétés organisant le transport indiening of voorlegging van het transportbewijs geleverd door de
public en commun urbain et/ou suburbain. ondernemingen voor gemeenschappelijk openbaar stedelijk en/of
voorstedelijk vervoer.
Pour les travailleurs qui n'utilisent pas le moyen de transport public Voor de werknemers die geen gemeenschappelijk openbaar vervoermiddel
en commun l'intervention s'effectue seulement pour les jours de gebruiken, wordt de bijdrage enkel betaald voor de aanwezige werkdagen
présence au travail sans autres modalités. zonder andere modaliteiten.
CHAPITRE XI. - Dispositions finales HOOFDSTUK XI. - Slotbepalingen

Art. 34.Cette convention collective de travail, par l'effort qu'elle

Art. 34.Deze collectieve arbeidsovereenkomst, gezien de inspanning

représente, répond à la recommandation de l'accord interprofessionnel die ze vertegenwoordigt, beantwoordt aan de aanbeveling van het
du 7 novembre 1986 invitant les partenaires sociaux à affecter un interprofessioneel akkoord van 7 november 1986 vragende aan de sociale
montant correspondant à 0,50 p.c. de la masse salariale à l'emploi. partners een bedrag gelijk aan 0,50 pct. van de loonmassa te voorzien

Art. 35.La présente convention collective de travail entre en vigueur

voor de tewerkstelling.
le 6 mars 2000. Elle est conclue pour une durée indéterminée.

Art. 35.Deze collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op 6

maart 2000. Zij is gesloten voor onbepaalde tijd.
La présente convention collective de travail remplace la convention Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt de collectieve
collective de travail du 25 juin 1987, rendue obligatoire par arrêté arbeidsovereenkomst van 25 juni 1987, algemeen verbindend verklaard
royal du 16 janvier 1989, publiée au Moniteur belge du 28 février 1989 bij koninklijk besluit van 16 januari 1989 bekendgemaakt in het
ainsi que celles qui la modifient. Belgisch Staatsblad van 28 februari 1989 alsook deze die ze wijzigen.
Chacune des parties peut la dénoncer, moyennant préavis de trois mois Elk van de partijen kan ze opzeggen, met een opzegtermijn van drie
à notifier par lettre recommandée à la poste adressée au président de maanden te betekenen bij een ter post aangetekende brief gericht aan
la Commission paritaire des pompes funèbres. de voorzitter van het Paritair Comité voor de begrafenisondernemingen.
Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 4 février 2002. Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 4 februari 2002.
La Ministre de l'Emploi, De Minister van Werkgelegenheid,
Mme L. ONKELINX . Mevr. L. ONKELINX
^