Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 03/02/2019
← Retour vers "Arrêté royal portant exécution des articles 41, § 2, et 134 § 2, de la loi du 12 janvier 2005 concernant l'administration pénitentiaire ainsi que le statut juridique des détenus "
Arrêté royal portant exécution des articles 41, § 2, et 134 § 2, de la loi du 12 janvier 2005 concernant l'administration pénitentiaire ainsi que le statut juridique des détenus Koninklijk besluit tot uitvoering van de artikelen 41, § 2, en 134, § 2, van de wet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden
SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE
3 FEVRIER 2019. - Arrêté royal portant exécution des articles 41, § 2, 3 FEBRUARI 2019. - Koninklijk besluit tot uitvoering van de artikelen
et 134 § 2, de la loi du 12 janvier 2005 concernant l'administration 41, § 2, en 134, § 2, van de wet van 12 januari 2005 betreffende het
pénitentiaire ainsi que le statut juridique des détenus gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden
RAPPORT AU ROI VERSLAG AAN DE KONING
Sire, Sire,
La loi du 12 janvier 2005 concernant l'administration pénitentiaire De wet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de
ainsi que le statut juridique des détenus, prévoit dans les articles rechtspositie van de gedetineerden, voorziet in de artikelen 41, § 2,
41, § 2, 134, § 2, et 180 que le Roi établit les conditions auxquelles en 134, § 2, en 180 dat de Koning de voorwaarden bepaalt waaraan de
doivent répondre les espaces de séjour, les espaces destinés aux verblijfsruimtes, de ruimtes voor de gemeenschappelijke activiteiten
activités communes et les cellules de punition en matière de santé, de en de strafcellen dienen te beantwoorden inzake gezondheid,
sécurité incendie et d'hygiène. A cet effet, des règles portant sur la brandveiligheid en hygiëne. Daartoe dienen regels vastgelegd te worden
taille, la luminosité, la ventilation, les équipements sanitaires et die betrekking hebben op de omvang, de verlichting, de verluchting, de
l'entretien doivent être fixées. sanitaire voorzieningen en het onderhoud.
En ce qui concerne la taille de la cellule, l'arrêté s'est inspiré des Wat betreft de omvang van de cellen, is het besluit geïnspireerd op de
recommandations émises par le Conseil de l'Europe par la voix du aanbevelingen van de Raad van Europa bij monde van het Comité ter
Comité pour la prévention de la torture et des peines ou traitements preventie van foltering en mensonwaardige behandelingen (CPT). In haar
inhumains ou dégradants (CPT). Dans sa brochure n° 6 relative aux « brochure n° 6 betreffende "les normes du CPT concernant les
normes du CPT concernant les prisonniers », il formule l'ambition prisonniers", formuleert zij de ambitie dat een individuele cel in
selon lequel une cellule individuelle doit en principe disposer d'une principe minstens over een oppervlakte van 8,5 m2 moet beschikken.
superficie d'au moins 8,5 m2.
L'arrêté prévoit une superficie de 10 m2, ce qui est plus élevé que la Het besluit voorziet in een oppervlakte van 10 m2, wat dus hoger ligt
norme recommandée et ce, pour 3 raisons : dan de aanbevolen norm en dit om 3 redenen :
Premièrement parce que dans les nouveaux établissements, tous les In eerste instantie omdat in de nieuwe inrichtingen elke
espaces de séjour disposent d'une cellule sanitaire complètement verblijfsruimte beschikt over een sanitaire cel die volledig
distincte de la pièce de vie. Si la superficie nécessaire à cet effet afgesloten is van het leefgedeelte. Indien de oppervlakte die hiertoe
était comprise dans la superficie minimale de 8,5 m2, une superficie noodzakelijk is, inbegrepen zou zijn in de minimale oppervlakte van
résiduelle de 6 m2 serait rapidement atteinte dont le CPT affirme que 8,5m2 zou al snel een overblijvende oppervlakte van 6m2 bereikt worden
les espaces de séjour de cette taille sont « plutôt petits ». waarvan het CPT stelt dat verblijfsruimten van die omvang "eerder
Deuxièmement, il est indiqué de prévoir la possibilité pour ces klein" zijn. In tweede instantie is het aangewezen de verblijfsruimten van die
espaces de séjour de cette taille d'héberger un deuxième détenu, en omvang te voorzien dat zij, in geval van een toename van de
cas d'augmentation de la population carcérale. Le CPT affirme qu'une gevangenisbevolking, een tweede gedetineerde kunnen herbergen. Het CPT
cellule pour deux détenus doit disposer d'une superficie de 9 m2, stelt dat een cel voor 2 gedetineerden over een oppervlakte van 9m2
compte tenu de la recommandation selon laquelle les cellules moet beschikken en dat in combinatie met de aanbeveling dat de
sanitaires doivent être distinctes du reste du lieu de séjour. sanitaire cellen gescheiden moeten zijn van de rest van de verblijfsruimte.
Troisièmement, il ne peut pas non plus être perdu de vue que les Ten derde kan men ook niet voorbij gaan aan het gegeven dat de
espaces de séjour sont de mieux en mieux équipés avec du mobilier et verblijfsruimten ook steeds beter uitgerust worden wat meubilair en
d'autres appareils, tels qu'un réfrigérateur et un bureau comprenant andere apparatuur, zoals een koelkast en een bureel met bijbehorende
les équipements numériques associés. Cet aspect nécessite également digitale apparatuur. Dit vereist ook de nodige ruimte.
l'espace nécessaire.
En ce qui concerne les normes de superficie pour les espaces de séjour Wat de oppervlaktenormen voor de verblijfruimtes voor meerdere
destinés à plusieurs détenus, l'arrêté concrétise les recommandations gedetineerden betreft, bouwt het besluit verder op de aanbevelingen
du CPT. van het CPT.
La loi de 2005 prévoit que des normes doivent également être établies De wet van 2005 bepaalt dat ook voor de gemeenschappelijke ruimtes,
s'agissant des espaces communs, autres que les espaces de séjour. andere dan de verblijfsruimtes, normen dienen bepaald te worden. Deze
Celles-ci sont dès lors définies de manière limitée afin de conserver la souplesse nécessaire quant à l'affectation de ces locaux, étant donné que cette affectation ainsi que leur taux d'occupation peuvent grandement différer. En ce qui concerne la cellule de punition, quelques exigences complémentaires ont été établies en raison de l'affectation spécifique de cet espace. La superficie de cette cellule est équivalente à celle d'un espace de séjour individuel, même si elle ne doit pas disposer d'une cellule sanitaire distincte. Cette disposition vise à faciliter les interventions physiques du personnel et à prévenir les blessures. Pour ce qui regarde la luminosité, le chauffage et la ventilation des espaces, des directives générales ont été reprises dans la lignée des recommandations du CPT dans lesquelles il est en outre fait référence aux réglementations régionales susceptibles de varier. C'est aussi le cas pour l'entretien. Les prisons diffèrent grandement les unes des autres en matière de concept architectural, d'équipements et d'appareillage. Dès lors, il est choisi d'insérer une disposition worden dan ook beperkt gedefinieerd om de nodige soepelheid in de bestemming van deze lokalen te kunnen behouden daar hun functies en de bezettingsgraad erg van elkaar kunnen verschillen. Wat de strafcel betreft, zijn enkele bijkomende eisen vastgelegd omwille van de specifieke functie van deze ruimte. De oppervlakte van deze cel is gelijkgesteld aan deze van een individuele verblijfsruimte ook al dient zij niet over een gescheiden sanitaire cel te beschikken. Dit dient om fysieke interventies van het personeel te vergemakkelijken en kwetsuren te voorkomen. Wat de verlichting, de verwarming en de verluchting van de ruimtes betreft, werden geheel in lijn met de aanbevelingen van het CPT algemene richtlijnen opgenomen die bovendien verwijzen naar de gewestelijke regelgevingen die van elkaar kunnen verschillen. Evenzo is dit het geval wat het onderhoud betreft. De verschillende gevangenissen verschillen erg van elkaar wat betreft het
générale qui contraint de disposer d'un plan d'entretien par architecturaal concept, de uitrusting en de apparatuur. Er is dus voor
établissement qui doit mentionner toutes les installations. Certes, geopteerd een algemene bepaling op te nemen die dwingend voorziet in
des normes minimales sont prévues concernant l'entretien de base et het beschikken over een onderhoudsplan per inrichting die alle
l'entretien approfondi (ou entretien « à sec » et « à l'eau ») afin installaties moet bevatten. Er zijn weliswaar minimale normen bepaald
d'assurer en permanence un niveau acceptable de l'état hygiénique et sanitaire des espaces, en ce compris la lutte contre les parasites. Enfin, une disposition générale est également inclue s'agissant de la sécurité incendie. Dans la pratique, chaque établissement doit disposer d'un rapport d'inspection des services locaux d'incendie, ce qui est le plus approprié d'un point de vue opérationnel pour constater que la sécurité incendie est suffisamment garantie et où d'éventuelles adaptations doivent être effectuées. Commentaire des articles

Article 1er.Cet article définit les normes de superficie selon qu'un espace de séjour est prévu pour un ou plusieurs détenus. Logiquement, les nouveaux établissements ne disposent encore que d'espaces de séjour destinés à un ou deux détenus, mais ce n'est pas le cas dans les établissements existants. Une marge de 15 % est prévue concernant les normes en matière de superficie et de hauteur libre. Ceci est principalement destiné aux

inzake oppervlakkig en grondig onderhoud (of "droog" en "nat" onderhoud) om erover te waken dat de hygiënische en sanitaire toestand van de ruimten, met inbegrip van ongediertebestrijding, permanent op een aanvaardbaar niveau te houden. Tenslotte is ook wat de brandveiligheid betreft een algemene bepaling opgenomen. In de praktijk dient elke inrichting te beschikken over een inspectieverslag van de lokale brandweerdiensten hetgeen op operationeel vlak het meest adequate is om vast te stellen dat de brandveiligheid afdoende is gewaarborgd en waar er eventuele aanpassingen dienen te gebeuren. Artikelsgewijze bespreking

Artikel 1.Dit artikel beschrijft de oppervlaktenormen naargelang een verblijfsruimte voorzien is voor één of meerdere gedetineerden. De nieuwe inrichtingen beschikken normaliter nog enkel over verblijfsruimtes voor één of twee gedetineerden maar dit is niet het geval in de bestaande inrichtingen. Er wordt een afwijking op de normen inzake oppervlakte en vrije hoogte van 15% voorzien. Dit is voornamelijk gericht op reeds bestaande

prisons existantes. A cause de l'infrastructure et des aménagements de gevangenissen. Deze kunnen namelijk vanwege de vastliggende
base, il n'est pas toujours possible pour les établissements existants basisinfrastructuur en -indeling, en de daarmee gepaard gaande
de respecter les normes de base et les restrictions y afférentes. beperkingen, niet steeds de basisnorm naleven.
S'il est dérogé à la norme par une revue à la baisse, ces espaces Bovendien blijven deze ruimten, indien naar beneden toe van de norm
restent en outre dans les limites des recommandations du CPT. zou afgeweken worden, binnen de grenzen van de aanbevelingen van het
La norme relative à la largeur constitue le seuil minimal absolu, ce CPT. De norm inzake de breedte is dan wel een absolute ondergrens wat
qui implique qu'en cas de rénovations ou de travaux, il convient de inhoudt dat, in geval van verbouwingen of renovatie, met deze factor
tenir compte de ce facteur pour déterminer la capacité future de dient rekening gehouden te worden om de toekomstige capaciteit van de
l'établissement ou de la section. inrichting of de afdeling te bepalen.
La définition selon laquelle il faut une vue directe donnant sur le De omschrijving dat een rechtstreeks buitenzicht op de buitenwereld
monde extérieur implique que l'objectif n'est pas de prévoir des aanwezig moet zijn, houdt in dat het niet het opzet mag zijn om
fenêtres à une hauteur si basse qu'un détenu n'est pas en mesure de vensters zo laag te voorzien dat een gedetineerde zelfs rechtstaand
regarder par dehors en étant debout. Nonobstant la présence de lumière niet naar de buitenwereld zou kunnen kijken. Dit zou, niettegenstaande
naturelle, ceci pourrait en effet entrainer une déprivation de aanwezigheid van natuurlijke lichtinval, toch voor een niet
sensorielle qui n'est pas souhaitable. wenselijke sensoriële deprivatie zorgen.

Art. 2.Cet article définit l'équipement de la cellule en ce qui

Art. 2.Dit artikel beschrijft de uitrusting van de cel wat het

concerne l'aspect sanitaire. Les équipements prévus doivent contribuer sanitaire aspect betreft. De voorziene inrichting moet bijdragen tot
à permettre au détenu de se valoriser et de se respecter. En principe, l'objectif est de bannir les douches collectives mais lors de rénovations des prisons existantes et éventuellement lors d'extensions n'étant que le prolongement de l'infrastructure existante, il n'est pas toujours possible de prévoir les espaces de séjour de telle sorte. Cette disposition prévoit également l'existence obligatoire d'un système d'appel.

Art. 3.Puisqu'il n'est pas toujours possible de déterminer à l'avance l'affectation future de chaque espace commun et que cette affectation peut constamment changer en fonction des activités prévues, il n'est pas utile d'établir des normes trop strictes par local. Ceci pourrait

de waardigheid en het zelfrespect van de gedetineerde. In principe is het opzet om collectieve douchecomplexen te weren maar ook hier zal bij renovatie van bestaande gevangenissen, en eventueel ook uitbreidingen die een verderzetting zijn van bestaande infrastructuur, het niet altijd mogelijk zijn de verblijfsruimten zo te construeren dat dit mogelijk is. In deze bepaling wordt ook de verplichte aanwezigheid van een oproepsysteem voorzien.

Art. 3.Omdat het niet mogelijk is voor elke gemeenschappelijke ruimte op voorhand te bepalen welke bestemming ze zal krijgen of doordat die bestemming permanent kan wisselen in functie van de activiteit, is het niet nuttig te strakke normen per lokaal vast te leggen. Het zou de

mettre en péril la flexibilité opérationnelle de l'établissement. operationele flexibiliteit van de inrichting in het gedrang brengen.

Art. 4.Cette disposition prévoit l'existence obligatoire d'un système

Art. 4.In deze bepaling wordt de verplichte aanwezigheid van een

d'appel. oproepsysteem voorzien.

Art. 5.Cet article définit diverses normes auxquelles doit répondre

Art. 5.Dit artikel beschrijft diverse normen waaraan de strafcel

la cellule de punition. dient te voldoen.
Tout d'abord, une norme en matière de superficie et une norme en In eerste instantie zijn hier tevens een oppervlaktenorm en een norm
matière de hauteur libre sont d'application. La même marge que celle inzake vrije hoogte van toepassing. Dezelfde afwijking wordt
prévue pour les autres espaces est autorisée. toegelaten als bij de andere ruimten.
La norme relativement élevée liée à la superficie, en comparaison avec De relatief hoge oppervlaktenorm, in vergelijking tot een individuele
un espace de séjour individuel comprenant une cellule sanitaire, se verblijfsruimte met sanitaire cel, is ingegeven door de zorg om op een
justifie dans un souci de pouvoir intervenir de manière sécurisée en veilige manier te kunnen interveniëren in geval van fysieke onrust of
cas de troubles physiques ou de violence de la part du détenu. gewelddadigheid van de gedetineerde.
Il y est prévu que le lit soit placé dans le centre de la cellule de Er wordt daartoe voorzien dat het bed in het centrum van de strafcel
punition pour permettre au personnel de circuler autour. Dans la wordt geplaatst opdat het personeel rond het bed kan circuleren. In de
mesure où la structure du bâtiment le permet, ce qui est évidemment le cas dans les établissements construits prochainement, deux accès à la cellule sont en outre prévus. Cette deuxième porte n'est pas une obligation justement parce qu'il n'est pas toujours possible de la prévoir dans les établissements existants. L'aspect sécuritaire détermine encore d'autres éléments relatifs aux finitions. Cela implique de prévoir un clapet d'observation et un passe-plats placés de manière telle à ce que le détenu ne puisse jamais être perdu de vue. La cellule de punition doit être conçue avec des matériaux ininflammables et simples à désinfecter, résistants à la violence physique. mate dat de structuur van het gebouw het toelaat, en bij nieuw te bouwen inrichtingen is dit uiteraard het geval, worden tevens twee toegangen tot de strafcel voorzien. Deze tweede deur wordt niet als verplichting opgelegd net omdat in bestaande inrichtingen het niet steeds mogelijk is om dit uit te voeren. Er worden nog enkele andere aspecten van de afwerking bepaald vanuit veiligheidsoverwegingen. Het betreft het voorzien in een observatieluikje en een doorgeefluik die zo geplaatst zijn dat de gedetineerde zich niet aan het zicht mag kunnen onttrekken. Tevens moet de strafcel afgewerkt worden met gemakkelijk te desinfecteren en brandwerende materialen, bestand tegen fysiek geweld.

Art. 6.Cet article précise que la cellule de punition doit être

Art. 6.Dit artikel preciseert dat de strafcel uitgerust moet zijn met

équipée d'une toilette et d'un lavabo. een toilet en een lavabo.

Art. 7.Cet article prévoit que des appareils doivent être installés

Art. 7.Dit artikel bepaalt dat in de strafcel apparatuur aanwezig

dans la cellule de punition, à savoir une caméra, un microphone ou moet zijn, zijnde een camera, microfoon of enig ander technisch middel
tout autre outil technique visant à permettre l'observation du détenu, om te kunnen voldoen aan de mogelijkheid tot observatie van de
en exécution de l'article 137, § 1er de la loi de 2005. gedetineerde in uitvoering van 137, § 1 van de wet van 2005.

Art. 8.Cet article établit les normes relatives à l'éclairage, le

Art. 8.Dit artikel bepaalt de normen inzake verlichting, verwarming

chauffage et la ventilation auxquelles divers espaces doivent en de verluchting waaraan diverse ruimten moeten voldoen met een
répondre, dont une disposition supplémentaire relative à l'éclairage
de nuit qui doit permettre la surveillance visuelle du détenu bijkomende bepaling wat betreft de nachtverlichting die het visuele
séjournant dans la cellule de punition. toezicht op de gedetineerde die in de strafcel verblijft, moet

Art. 9.Cet article stipule que chaque prison doit impérativement

toelaten.

Art. 9.Dit artikel bepaalt dat elke gevangenis dwingend over een

disposer d'un planning d'entretien afin de maintenir les conditions matérielles visées plus haut. Une attention spécifique est demandée afin d'entreprendre des actions dans ce planning visant à prévenir et à lutter contre les parasites et les maladies infectieuses parce qu'un environnement carcéral court un risque accru face à ces problématiques.

Art. 10.Cet article insère la norme générale selon laquelle le bâtiment et ses équipements doivent répondre aux normes relatives à la prévention incendie et à la lutte contre l'incendie, ce qui sera démontré à l'aide d'un rapport émis par le service local d'incendie. Une attention est à nouveau portée sur la nécessité d'équiper les

onderhoudsplanning moet beschikken opdat de materiële omstandigheden die hierboven werden beoogd, in stand gehouden worden. Er wordt specifiek aandacht gevraagd om in die planning acties te ondernemen ter preventie en bestrijding van ongedierte en besmettelijke aandoeningen omdat een gevangenisomgeving een verhoogd risico stelt voor deze problematieken.

Art. 10.Dit artikel bepaalt de algemene norm dat het gebouw en haar uitrusting dienen te beantwoorden aan de normen inzake brandpreventie en -bestrijding wat zal aangetoond kunnen worden aan de hand van een verslag van de lokale brandweerdienst. Er wordt nogmaals aandacht

espaces de séjour de matériaux ininflammables. besteed aan de noodzaak de verblijfsruimtes uit te rusten met
brandwerende materialen.

Art. 11.Cet article prévoit une période transitoire à l'issue de

Art. 11.In dit artikel wordt een overgangstermijn ingeschreven waarna

laquelle toutes les prisons existantes au moment de l'entrée en alle op het ogenblik van inwerkingtreding reeds bestaande
vigueur doivent être conformes aux dispositions du présent arrêté. gevangenissen aan de bepalingen van dit besluit dienen te voldoen.
Initialement, toutefois, l'intention n'était pas de déclarer cet Initieel was het echter de bedoeling dit besluit niet van toepassing
arrêté applicable aux prisons existantes, sauf si une extension te verklaren op bestaande gevangenissen, behalve indien voor deze
significative de la capacité était prévue pour ces établissements ou inrichtingen een significante capaciteitsuitbreiding gepland was of
si un permis de construire devait être soumis après l'entrée en indien na de inwerkingtreding van dit besluit een bouwaanvraag zou
vigueur de cet arrêté pour la rénovation de ces prisons existantes. worden ingediend voor renovatie van deze bestaande gevangenissen. De
Toutefois, le Conseil d'Etat a fait remarquer dans son avis à ce sujet que les dispositions relatives à la délégation prévue aux articles 41, § 2 et 134, § 2 de la loi du 12 janvier 2005 n'impliquent pas que le Roi ait le pouvoir de prévoir également que les normes qu'il a établies ne s'appliqueront pas aux détenus résidant dans certaines prisons. A la lumière de cette observation, il a finalement été décidé d'appliquer l'arrêté à toutes les prisons existantes, tout en prévoyant une période transitoire de 20 ans sur ce point. Là où cette période semble à première vue très longue, il convient de souligner qu'un nombre important de prisons belges datent encore de la fin du 19ème et du début du 20ème siècle et qu'il est donc impossible pour l'Etat belge de rénover en peu de temps toutes ces prisons de manière à respecter toutes les dispositions du présent arrêté. Dans le contexte de la gestion des bâtiments, il est donc nécessaire d'inscrire cette période transitoire afin de s'assurer que toutes les prisons se conformeront à terme aux dispositions de cet arrêté. Raad van State maakte in haar advies hieromtrent echter de opmerking dat de delegatiebepalingen van artikel 41, § 2 en 134, § 2, van de wet van 12 januari 2005 niet de bevoegdheid voor de Koning inhouden om tevens te bepalen dat de door hem vastgestelde normen niet zullen gelden ten aanzien van gedetineerden die in bepaalde gevangenissen verblijven. In het licht van deze opmerking werd uiteindelijk beslist om het besluit eveneens op alle bestaande gevangenissen van toepassing te verklaren maar op dit punt te voorzien in een overgangstermijn van twintig jaar. Waar deze termijn op het eerste zicht heel lang lijkt, dient te worden benadrukt dat een significant aantal van de Belgische gevangenissen nog dateert uit het eind van de 19e, begin 20e eeuw en het voor de Belgische Staat bijgevolg onmogelijk is om al deze gevangenissen op korte tijd op zodanige wijze te renoveren dat ze conform zijn aan alle bepalingen van dit besluit. In de context van het gebouwenbeheer is het dan ook noodzakelijk om dergelijke overgangstermijn in te schrijven om er voor te kunnen zorgen dat alle gevangenissen uiteindelijk zullen voldoen aan de bepalingen van dit besluit.

Art. 12.Cet article établit la date d'entrée en vigueur de l'arrêté.

Art. 12.Dit artikel bepaalt de datum van inwerkingtreding van het besluit.

Art. 13.Cet article prévoit que le Ministre qui a la Justice dans ses

Art. 13.Dit artikel bepaalt dat de minister bevoegd voor Justitie

attributions est chargé de l'exécution du présent arrêté. belast is met de uitvoering van dit besluit.
J'ai l'honneur d'être, Ik heb de eer te zijn,
Sire, Sire,
de Votre Majesté Van Uwe Majesteit,
le très respectueux et très fidèle serviteur, de zeer eerbiedige en zeer getrouwe dienaar,
Le Ministre de la Justice, chargé de la Régie des Bâtiments, De Minister van Justitie, belast met de Regie der Gebouwen,
K. GEENS K. GEENS
3 FEVRIER 2019. - Arrêté royal portant exécution des articles 41, § 2 3 FEBRUARI 2019. - Koninklijk besluit tot uitvoering van de artikelen
et 134, § 2 de la loi du 12 janvier 2005 concernant l'administration 41, § 2 en 134, § 2 van de wet van 12 januari 2005 betreffende het
pénitentiaire ainsi que le statut juridique des détenus gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden
PHILIPPE, Roi des Belges, FILIP, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 12 janvier 2005 concernant l'administration pénitentiaire Gelet op de wet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en
ainsi que le statut juridique des détenus, notamment les articles 41, de rechtspositie van de gedetineerden, de artikelen 41, § 2, en 134, §
§ 2, 134, § 2, et 180; 2, en 180;
Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, accrédité auprès du Service Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, geaccrediteerd
Public Fédéral Justice, donné le 11 décembre 2017; bij de Federale Overheidsdienst Justitie, gegeven op 11 december 2017;
Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, accrédité auprès de la Régie Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, geaccrediteerd
des Bâtiments, donné le 5 avril 2018; bij de Regie der Gebouwen, gegeven op 5 april 2018;
Vu l'accord du Ministre du Budget, donné le 17 juillet 2018; Gelet op de akkoordbevinding van de Minister van Begroting, gegeven op 17 juli 2018;
Vu l'avis n° 64.159/1 du Conseil d'Etat, donné le 15 octobre 2018, en Gelet op advies nr. 64.159/1 van de Raad van State, gegeven op 15
application de l'article 84, § 1er, alinéa 1er, 1°, des lois oktober 2018, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 1°, van
coordonnées sur le Conseil d'Etat; de gecoördineerde wetten op de Raad van State;
Sur la proposition du Ministre de la Justice, Op de voordracht van de Minister van Justitie,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :
CHAPITRE 1. - Dispositions relatives à la taille et aux installations HOOFDSTUK 1. - Bepalingen inzake de omvang en de sanitaire
sanitaires des espaces de séjour pour les détenus voorzieningen van de verblijfsruimten voor gedetineerden

Article 1er.L'espace de séjour dispose au minimum de la surface au

Artikel 1.De verblijfsruimte heeft minimaal de volgende

sol suivante : vloeroppervlakte :
- 10 m2 si prévu pour 1 détenu; - 10 m2 indien ze voorzien is voor 1 gedetineerde;
- 12 m2 si prévu pour 2 détenus; - 12 m2 indien ze voorzien is voor 2 gedetineerden
- 15 m2 si prévu pour 3 détenus; - 15 m2 indien ze voorzien is voor 3 gedetineerden;
- 25 m2 si prévu pour 4 détenus; - 25 m2 indien ze voorzien is voor 4 gedetineerden;
- 38 m2 si prévu pour 5 ou 6 détenus. - 38 m2 indien ze voorzien is voor 5 of 6 gedetineerden.
La hauteur libre s'élève au moins à 2,5 m partout. De vrije hoogte bedraagt minimaal en overal 2,5 m.
Selon les normes, en ce qui concerne la surface au sol et la hauteur Op de normen is, wat betreft de vloeroppervlakte en de vrije hoogte,
libre, un écart de 15 % est toléré. een afwijking van 15% mogelijk.
La largeur s'élève au moins à 2 m. De breedte bedraagt minimaal 2 m.
Chaque espace de séjour doit disposer d'une fenêtre d'une surface Elke verblijfsruimte dient te beschikken over een raam met een
minimale de 1 m2, qui permet l'entrée de la lumière naturelle et une oppervlakte van minimaal 1 m2, dat de inval van natuurlijk licht en
vue extérieure directe . een rechtstreeks buitenzicht toelaat.

Art. 2.L'espace de séjour est équipé au minimum d'un bloc sanitaire

Art. 2.De verblijfsruimte is minimaal voorzien van een afgescheiden

séparé, composé au moins d'une toilette et d'un lavabo, ainsi qu'une sanitair blok, bestaande uit minimaal een toilet en een lavabo, alsook
douche pour autant que la surface ou la forme de la cellule le een douche voor zover oppervlakte en vorm van de cel het mogelijk
permettent. Dans le cas où l'espace de séjour est prévu pour deux ou maken. In geval het een verblijfsruimte voor twee of meer
plusieurs détenus, ce bloc sanitaire doit être entièrement séparé du gedetineerden betreft, dient dit sanitair blok volledig afgescheiden
reste de l'espace de séjour. te zijn van de rest van de verblijfsruimte.
Un système d'appel, dont le signal doit parvenir à un service Er is ook een oproepsysteem aanwezig, waarvan het signaal op een
accessible en permanence, est également présent. permanent bereikbare dienst moet toekomen.
CHAPITRE 2. - Dispositions relatives aux espaces dédiés aux activités HOOFDSTUK 2. - Bepalingen inzake de ruimtes voor gemeenschappelijke
communes activiteiten

Art. 3.Les espaces dédiés aux activités communes disposent d'une

Art. 3.De ruimtes voor gemeenschappelijke activiteiten hebben een

surface au sol et d'une surface vitrée qui sont adaptées aux activités vloer- en raamoppervlakte die aangepast is aan de activiteiten die er
qui s'y tiennent. plaatsvinden.

Art. 4.Chaque espace dédié aux activités communes est équipé d'un

Art. 4.Elke ruimte voor gemeenschappelijke activiteiten is voorzien

système d'appel, dont le signal doit être relié à un service joignable van een oproepsysteem, waarvan het signaal op een permanent bereikbare
en permanence. dienst moet toekomen.
CHAPITRE 3. - Dispositions relatives à la taille et aux installations HOOFDSTUK 3. - Bepalingen inzake omvang en sanitaire voorzieningen van
sanitaires de la cellule de punition de strafcel

Art. 5.La cellule de punition dispose de :

Art. 5.De strafcel heeft :

1° une surface au sol d'au moins 10 m2; 1° een vloeroppervlakte van minimaal 10m2;
2° d'une hauteur libre d'au moins 2,5 m partout; 2° minimaal en overal een vrije hoogte van 2,5 m;
Selon les normes, en ce qui concerne la surface au sol et la hauteur Op de normen is, wat betreft de vloeroppervlakte en de vrije hoogte,
libre, un écart de 15 % est toléré; een afwijking van 15 % mogelijk;
3° une largeur d'au moins 2 m; 3° minimaal een breedte van 2 m;
4° une fenêtre d'une surface minimale de 1 m2, qui permet l'entrée de 4° een raam met een oppervlakte van minimaal 1 m2, dat de inval van
la lumière naturelle; natuurlijk licht toelaat;
5° une porte, qui ne se ferme uniquement de l'extérieur. La porte est 5° een deur, die enkel van buitenaf afsluitbaar is. In de deur zijn
dotée d'un clapet d'observation et d'une petite boîte d'échange qui een observatieluikje en een doorgeefluik aangebracht die van buitenaf
peuvent être protégés de l'extérieur. worden afgeschermd.
La cellule de punition est faite de matériaux simples à désinfecter et De strafcel wordt opgebouwd uit gemakkelijk te desinfecteren en
ininflammables, résistants à la violence physique. brandwerende materialen, bestand tegen fysiek geweld.
La cellule de punition fermée est visible dans son ensemble depuis le De afgesloten strafcel is vanaf de gangzijde in zijn geheel te
couloir. Les coins intérieurs de la cellule sont conçus de telle sorte overzien. De inwendige celhoeken zijn zodanig uitgevoerd dat de
que le détenu ne peut pas se soustraire à la vue. gedetineerde zich niet aan het zicht kan onttrekken.

Art. 6.La cellule de punition est équipée d'une toilette et d'un

Art. 6.De strafcel is uitgerust met een toilet en een lavabo.

lavabo.

Art. 7.En vue de l'observation du détenu, chaque cellule de punition

Art. 7.Elke strafcel is, met het oog op de observatie van de

est conforme aux dispositions contenues à l'article 137, § 1 de la loi gedetineerde, in overeenstemming met de bepalingen in artikel 137, § 1
de 2005, équipée d'une caméra, d'un microphone ou d'un outil technique van de wet van 2005, uitgerust met een camera, microfoon of enig ander
quelconque. technisch middel.
CHAPITRE 4. - Dispositions relatives à l'éclairage, au chauffage et à HOOFDSTUK 4. - Bepalingen inzake de verlichting, verwarming en
l'aération verluchting

Art. 8.§ 1. Dans les espaces visés aux articles 2, 4 et 6 de cet

Art. 8.§ 1. In de ruimten bedoeld in de artikelen 2, 4 en 6 van dit

arrêté, l'éclairage et l'aération doivent être, en fonction de leur besluit dienen de verlichting en de verluchting, in functie van hun
affection, en conformité avec les dispositions législatives et bestemming, in overeenstemming te zijn met de wetgevende en
réglementaires applicables à la région dans laquelle se situe la reglementaire bepalingen van toepassing op de regio waarin de
prison. gevangenis zich bevindt.
En outre, les espaces de séjour et la cellule de punition doivent être De verblijfsruimten en de strafcel dienen bovendien te worden voorzien
équipés d'un éclairage de nuit pouvant être commandé de l'extérieur, van een van buitenaf bedienbare nachtverlichting waarvan de
dont l'intensité de la lumière permet la surveillance, tout en lichtsterkte het toezicht toelaat, met maximale eerbiediging van de
respectant au maximum le repos du détenu. nachtrust van de gedetineerde.
§ 2. Indépendamment des conditions climatologiques, tant la nuit que § 2. Ongeacht de weersomstandigheden en zowel bij nacht als bij dag
le jour, le système de chauffage doit pouvoir maintenir une moeten de verwarmingselementen een minimum omgevingstemperatuur van
température ambiante minimale de 18° C dans chaque espace où un détenu 18° C kunnen handhaven in elke ruimte waarin een gedetineerde aanwezig
est susceptible d'être présent. kan zijn.
CHAPITRE 5. - Dispositions relatives à l'entretien HOOFDSTUK 5. - Bepalingen inzake het onderhoud

Art. 9.Chaque prison doit disposer d'un plan d'entretien qui prévoit

Art. 9.Elke gevangenis dient te beschikken over een onderhoudsplan

que les espaces visés aux articles 2, 4 et 6 de cet arrêté, en ce compris leur équipement, sont correctement entretenus et répondent en tout temps aux exigences sanitaires et hygiéniques actuelles. Ce plan d'entretien doit reprendre des dispositions visant à prévenir et à lutter contre les parasites et les maladies contagieuses. Dans tous les cas, tous les lieux dans lesquels un détenu est susceptible d'être présent doivent être nettoyés chaque jour minimale et en profondeur (à l'eau) chaque semaine. En outre, le détenu doit pouvoir disposer à cet effet du matériel nécessaire pour les espaces de séjour personnels. CHAPITRE 6. - Dispositions relatives à la prévention et la lutte contre les incendies dat erin voorziet dat de ruimten bedoeld in de artikelen 2, 4 en 6 van dit besluit, met inbegrip van hun uitrusting, behoorlijk onderhouden worden en ten allen tijde beantwoorden aan de hedendaagse hygiënische en sanitaire vereisten. Dit onderhoudsplan dient voorzieningen te bevatten ter preventie en bestrijding van ongedierte en besmettelijke aandoeningen. In ieder geval dient elke ruimte waarin een gedetineerde aanwezig kan zijn een minimale reiniging op dagelijkse basis en een grondige (natte) reiniging op wekelijkse basis te krijgen en dient de gedetineerde, voor wat de persoonlijke verblijfsruimte betreft, het nodige materiaal hiervoor ter beschikking te worden gesteld. HOOFDSTUK 6. - Bepalingen inzake brandpreventie en -bestrijding

Art. 10.Alle ruimten dienen wat de uitrusting met het oog op

Art. 10.Tous les espaces doivent être, en ce qui concerne le matériel

brandpreventie en brandbestrijding betreft, in overeenstemming te zijn
de prévention et de lutte contre l'incendie, conformes aux met de wetgevende en reglementaire bepalingen van toepassing op de
dispositions législatives et réglementaires applicables à la région
dans laquelle se situe la prison. regio waarin de gevangenis zich bevindt.
En particulier, les équipements des espaces de séjour doivent être In het bijzonder dient de uitrusting van de verblijfsruimten te
issus de matériaux ininflammables. bestaan uit brandwerend materiaal.
CHAPITRE 7. - Disposition transitoire HOOFDSTUK 7. - Overgangsbepaling

Art. 11.Les prisons existant déjà au moment de l'entrée en vigueur du

Art. 11.De op het ogenblik van inwerkingtreding van dit besluit reeds

présent arrêté doivent être adaptées aux dispositions de cet arrêté au bestaande gevangenissen moeten uiterlijk twintig jaar na deze
plus tard 20 ans après cette entrée en vigueur. inwerkingtreding aan de bepalingen van dit besluit aangepast zijn.
CHAPITRE 8. - Entrée en vigueur HOOFDSTUK 8. - Inwerkingtreding

Art. 12.Entrent en vigueur le jour de la publication du présent

Art. 12.Op de datum van de bekendmaking van dit besluit treden in

arrêté : werking :
1° les articles 41 et 134, § 2 de la loi concernant l'administration 1° de artikelen 41 en 134, § 2 van de wet van 12 januari 2005
pénitentiaire ainsi que le statut juridique des détenus; betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de
2° le présent arrêté. gedetineerden; 2° dit besluit.

Art. 13.Le ministre qui a la Justice dans ses attributions est chargé

Art. 13.De minister bevoegd voor Justitie is belast met de uitvoering

de l'exécution du présent arrêté. van dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 3 février 2019. Gegeven te Brussel, 3 februari 2019.
PHILIPPE FILIP
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre de la Justice, chargé de la Régie des Bâtiments, De Minister van Justitie, belast met de Regie der Gebouwen,
K. GEENS K. GEENS
^