Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Ministériel du 16/07/2020
← Retour vers "Arrêté ministériel portant exécution de l'article 6, alinéa 2, et de l'article 8, § 3, alinéa 3, de l'arrêté royal du 12 octobre 2010 déterminant les modalités de l'obligation de collaboration légale en cas de demandes concernant les communications électroniques par les services de renseignement et de sécurité "
Arrêté ministériel portant exécution de l'article 6, alinéa 2, et de l'article 8, § 3, alinéa 3, de l'arrêté royal du 12 octobre 2010 déterminant les modalités de l'obligation de collaboration légale en cas de demandes concernant les communications électroniques par les services de renseignement et de sécurité Ministerieel besluit tot uitvoering van artikel 6, tweede lid en artikel 8, § 3, derde lid, van het koninklijk besluit van 12 oktober 2010 houdende nadere regels voor de wettelijke medewerkingsplicht bij vorderingen door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten met betrekking tot elektronische communicatie
MINISTERE DE LA DEFENSE ET SERVICE PUBLIC FEDERAL ECONOMIE, P.M.E., MINISTERIE VAN LANDSVERDEDIGING EN FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE,
CLASSES MOYENNES ET ENERGIE K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE
16 JUILLET 2020. - Arrêté ministériel portant exécution de l'article 16 JULI 2020. - Ministerieel besluit tot uitvoering van artikel 6,
6, alinéa 2, et de l'article 8, § 3, alinéa 3, de l'arrêté royal du 12 tweede lid en artikel 8, § 3, derde lid, van het koninklijk besluit
octobre 2010 déterminant les modalités de l'obligation de van 12 oktober 2010 houdende nadere regels voor de wettelijke
collaboration légale en cas de demandes concernant les communications medewerkingsplicht bij vorderingen door de inlichtingen- en
électroniques par les services de renseignement et de sécurité veiligheidsdiensten met betrekking tot elektronische communicatie
CONSEIL D'ETAT, RAAD VAN STATE,
section de législation afdeling Wetgeving
Avis 66.673/4 du 25 novembre 2019 sur un projet d'arrêté ministériel Advies 66.673/4 van 25 november 2019 over een ontwerp van ministerieel
`portant exécution de l'article 6, alinéa 2, et de l'article 8, § 3, besluit `tot uitvoering van artikel 6, tweede lid en artikel 8, § 3,
alinéa 3, de l'arrêté royal du 12 octobre 2010 déterminant les derde lid, van het koninklijk besluit van 12 oktober 2010 houdende
modalités de l'obligation de collaboration légale en cas de demandes nadere regels voor de wettelijke medewerkingsplicht bij vorderingen
concernant les communications électroniques par les services de door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten met betrekking tot
renseignement et de sécurité' elektronische communicatie'
Le 24 octobre 2019, le Conseil d'Etat, section de législation, a été Op 24 oktober 2019 is de Raad van State, afdeling Wetgeving, door de
invité par le Ministre de l'Agenda numérique, des Télécommunications Minister van Digitale Agenda, Telecommunicatie en Post, belast met
et de la Poste, chargé de la Simplification administrative, de la Administratieve Vereenvoudiging, Bestrijding van de sociale fraude,
Lutte contre la fraude sociale, de la Protection de la vie privée et Privacy en Noordzee verzocht binnen een termijn van dertig dagen een
de la Mer du Nord à communiquer un avis, dans un délai de trente
jours, sur un projet d'arrêté ministériel `portant exécution de advies te verstrekken over een ontwerp van ministerieel besluit `tot
l'article 6, alinéa 2, et de l'article 8, § 3, alinéa 3, de l'arrêté uitvoering van artikel 6, tweede lid en artikel 8, § 3, derde lid, van
royal du 12 octobre 2010 déterminant les modalités de l'obligation de het koninklijk besluit van 12 oktober 2010 houdende nadere regels voor
collaboration légale en cas de demandes concernant les communications de wettelijke medewerkingsplicht bij vorderingen door de inlichtingen-
électroniques par les services de renseignement et de sécurité'. en veiligheidsdiensten met betrekking tot elektronische communicatie'.
Le projet a été examiné par la quatrième chambre le 25 novembre 2019. Het ontwerp is door de vierde kamer onderzocht op 25 november 2019. De
La chambre était composée de Martine BAGUET, président de chambre, kamer was samengesteld uit Martine BAGUET, kamervoorzitter, Bernard
Bernard BLERO et Wanda VOGEL, conseillers d'Etat, Sébastien VAN BLERO en Wanda VOGEL, staatsraden, Sébastien VAN DROOGHENBROECK,
DROOGHENBROECK, assesseur, et Charles-Henri VAN HOVE, greffier assumé. assessor, en Charles-Henri VAN HOVE, toegevoegd griffier.
Le rapport a été présenté par Anne Vagman, premier auditeur. Het verslag is uitgebracht door Anne Vagman, eerste auditeur.
La concordance entre la version française et la version néerlandaise a De overeenstemming tussen de Franse en de Nederlandse tekst van het
été vérifiée sous le contrôle de Martine Baguet. advies is nagezien onder toezicht van Martine Baguet.
L'avis, dont le texte suit, a été donné le 25 novembre 2019. Compte tenu du moment où le présent avis est donné, le Conseil d'Etat attire l'attention sur le fait qu'en raison de la démission du Gouvernement, la compétence du ministre se trouve limitée à l'expédition des affaires courantes. Le présent avis est toutefois donné sans qu'il soit examiné si le projet relève bien de la compétence ainsi limitée, la section de législation n'ayant pas connaissance de l'ensemble des éléments de fait que le ministre peut prendre en considération lorsqu'il doit apprécier la nécessité d'arrêter ou de modifier une disposition réglementaire. Het advies, waarvan de tekst hierna volgt, is gegeven op 25 november 2019. Rekening houdend met het tijdstip waarop dit advies gegeven wordt, vestigt de Raad van State de aandacht op het feit dat, wegens het ontslag van de regering, de bevoegdheid van de minister beperkt is tot het afhandelen van de lopende zaken. Dit advies wordt evenwel gegeven zonder dat wordt nagegaan of het ontwerp onder die beperkte bevoegdheid valt, aangezien de afdeling Wetgeving geen kennis heeft van alle feitelijke gegevens die de minister in aanmerking kan nemen als hij moet beoordelen of het nodig is een verordening vast te stellen of te wijzigen.
Comme la demande d'avis est introduite sur la base de l'article 84, § Aangezien de adviesaanvraag ingediend is op basis van artikel 84, § 1,
1er, alinéa 1er, 2°, des lois `sur le Conseil d'Etat', coordonnées le eerste lid, 2°, van de wetten `op de Raad van State', gecoördineerd op
12 janvier 1973, la section de législation limite son examen au 12 januari 1973, beperkt de afdeling Wetgeving overeenkomstig artikel
fondement juridique du projet, à la compétence de l'auteur de l'acte 84, § 3, van de voornoemde gecoördineerde wetten haar onderzoek tot de
ainsi qu'à l'accomplissement des formalités préalables, conformément à rechtsgrond van het ontwerp, de bevoegdheid van de steller van de
l'article 84, § 3, des lois coordonnées précitées. handeling en de te vervullen voorafgaande vormvereisten.
Sur ces trois points, le projet appelle les observations suivantes. Wat die drie punten betreft, geeft het ontwerp aanleiding tot de
FORMALITES PREALABLES volgende opmerkingen.
VOORAFGAANDE VORMVEREISTEN
1. Plusieurs formalités préalables ont été accomplies à des dates 1. Meerdere voorafgaande vormvereisten zijn relatief lang geleden
vervuld : het advies nr. 27/2014 van de Commissie voor de Bescherming
anciennes, à savoir le 2 avril 2014 en ce qui concerne l'avis n° van de persoonlijke levenssfeer is gegeven op 2 april 2014, het advies
27/2014 de la Commission de la protection de la vie privée, le 16 van het BIPT is verstrekt op 16 september 2014, de openbare
septembre 2014 pour l'avis de l'IBPT, la période du 18 juillet au 31 raadpleging georganiseerd door het BIPT heeft plaatsgevonden van 18
aout 2016 pour la consultation publique organisée par l'IBPT, et la juli tot 31 augustus 2016 en de kennisgeving aan de Europese Commissie
notification du 26 juillet 2016 à la Commission européenne - qui n'a dateert van 26 juli 2016 - zonder enige reactie vanwege de Commissie.
donné lieu à aucune réaction de la Commission.
L'accomplissement d'une formalité préalable à une date de loin Dat een voorafgaand vormvereiste vervuld is op een datum die het
antérieure à la saisine de la section de législation ne constitue pas moment van de adiëring van de afdeling Wetgeving lang voorafgaat,
en soi une difficulté. vormt op zich geen bezwaar.
Elle peut toutefois poser problème lorsque, entre l'accomplissement de Zulks kan echter wel een probleem opleveren wanneer tussen het
la formalité et la saisine de la section de législation et à fortiori tijdstip van de vervulling van het vormvereiste en dat van de adiëring
de l'adoption du texte projeté, les circonstances de droit ou de fait van de afdeling Wetgeving, en a fortiori van de aanneming van de
ont changé ou présentent le risque de s'être modifiées. ontworpen tekst, de juridische of feitelijke omstandigheden veranderd
zijn of eventueel een wijziging hebben ondergaan.
2.1. En l'espèce, les dates d'accomplissement de deux formalités 2.1. In casu zijn de datums waarop twee vormvereisten vervuld zijn
requises s'avèrent problématiques, pour les motifs suivants. problematisch, en wel om volgende redenen.
2.2. S'agissant de l'avis de la Commission de la protection de la vie 2.2. In verband met het advies van de Commissie voor de Bescherming
privée, il y a lieu d'avoir égard au fait que le cadre juridique en van de persoonlijke levenssfeer mag het feit niet uit het oog verloren
matière de protection de la vie privée a fondamentalement été modifié, worden dat het rechtskader inzake de bescherming van de persoonlijke
levenssfeer fundamenteel gewijzigd is, zowel op Europees niveau, door
que ce soit au niveau européen, par l'adoption du règlement (UE) de aanneming van verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement
2016/679 du Parlement européen et du Conseil du 27 avril 2016 `relatif en de Raad van 27 april 2016 `betreffende de bescherming van
à la protection des personnes physiques à l'égard du traitement des natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens
données à caractère personnel et à la libre circulation de ces en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking
données, et abrogeant la directive 95/46/CE (règlement général sur la van Richtlijn 95/46/EG (algemene verordening gegevensbescherming)',
protection des données)' ou au niveau de droit interne, par l'adoption als op internrechtelijk niveau, door de aanneming van de wet van 3
de la loi du 3 décembre 2017 `portant création de l'Autorité de december 2017 `tot oprichting van de Gegevensbeschermingsautoriteit'
protection des données' et l'adoption de la loi du 30 juillet 2018 en de aanneming van de wet van 30 juli 2018 `betreffende de
`relative à la protection des personnes physiques à l'égard des bescherming van natuurlijke personen met betrekking tot de verwerking
traitements de données à caractère personnel', dont l'article 280 a van persoonsgegevens', waarvan artikel 280 strekt tot opheffing van de
abrogé la loi du 8 décembre 1992 `relative à la protection de la vie wet van 8 december 1992 `tot bescherming van de persoonlijke
privée à l'égard des traitements de données à caractère personnel'. levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens'.
La comparaison des instruments juridiques européens et internes De vergelijking van de opgeheven Europese en interne
abrogés avec les instruments juridiques qui leur ont succédé montre rechtsinstrumenten met de rechtsinstrumenten die in de plaats ervan
que la modification du cadre juridique ainsi intervenue s'avère gekomen zijn, toont aan dat de aldus tot stand gekomen wijziging van
fondamentale et ne présente donc pas un caractère purement formel qui het rechtskader fundamenteel is en dus geen louter formeel karakter
se limiterait, par exemple, à substituer simplement l'Autorité de heeft waardoor ze zich, bijvoorbeeld, zou beperken tot het
protection des données instituée par la loi du 3 décembre 2017 à la eenvoudigweg vervangen van de Commissie voor de Bescherming van de
Commission de la protection de la vie privée créée par les articles 23 persoonlijke levenssfeer, opgericht bij de artikelen 23 en volgende
et suivants de la loi du 8 décembre 1992. van de wet van 8 december 1992, door de
Gegevensbeschermingsautoriteit, ingesteld bij de wet van 3 december
Dans ce contexte, dès lors que l'article 36, paragraphe 4, règlement 2017. Artikel 36, lid 4, van verordening (EU) 2016/679, in combinatie met
(UE) 2016/679, combiné avec l'article 2 de la loi du 30 juillet 2018, artikel 2 van de wet van 30 juli 2018, voorziet in een verplichting
prévoit une obligation de consulter l'autorité de contrôle, en tot raadpleging van de toezichthoudende autoriteit, te weten de
l'occurrence l'Autorité de protection des données visée dans la loi du
3 décembre 2017, dans le cadre de l'élaboration d'une proposition de Gegevensbeschermingsautoriteit zoals bedoeld in de wet van 3 december
2017, bij het opstellen van een voorstel voor een door een nationaal
mesure législative devant être adoptée par un parlement national, ou parlement vast te stellen wetgevingsmaatregel, of een daarop
d'une mesure réglementaire fondée sur une telle mesure législative, gebaseerde regelgevingsmaatregel in verband met verwerking. In die
qui se rapporte au traitement, il convient de soumettre le texte en context dient de ontworpen tekst voor advies voorgelegd te worden aan
projet pour avis à l'Autorité de protection des données. de Gegevensbeschermingsautoriteit.
2.3. La consultation publique tenue du 18 juillet 2016 au 31 aout 2016 2.3. De openbare raadpleging die plaatsgevonden heeft van 18 juli 2016
a suscité certaines réactions. tot 31 augustus 2016 heeft bepaalde reacties uitgelokt.
Il résulte des informations transmises par le délégué que certaines Uit de informatie die de gemachtigde van de minister bezorgd heeft,
dispositions de l'arrêté en projet y ont été insérées à la suite blijkt dat sommige bepalingen van het ontworpen besluit ingevoegd zijn
d'observations formulées par un opérateur déterminé, à l'occasion de naar aanleiding van de opmerkingen die een welbepaalde operator
cette consultation publique, observations qui reposent sur des aspects geformuleerd heeft ter gelegenheid van die openbare raadpleging, welke
éminemment techniques. opmerkingen berusten op uitermate technische aspecten.
Sous réserve des observations particulières qui seront faites ci-après Onder voorbehoud van de bijzondere opmerkingen die hierna gemaakt
à propos des dispositions ainsi ajoutées au projet originaire, la zullen worden met betrekking tot de aldus in het oorspronkelijk
question se pose de savoir, dans un secteur où la technologie évolue ontwerp ingevoegde bepalingen, rijst de vraag of, in een sector waarin
de manière extrêmement rapide, si, d'une part, les observations faites à l'occasion d'une consultation publique réalisée plus de trois ans avant la saisine de la section de législation demeurent d'actualité, et si, d'autre part, le texte en projet n'appellerait pas d'autres observations que celles formulées il y a plus de trois ans. Sauf à l'auteur du projet d'être en mesure de démontrer que cette question, en ses deux branches, appelle une réponse négative, il convient de tenir une nouvelle consultation publique 1. EXAMEN DU PROJET PREAMBULE 1. Les dispositions légales ou réglementaires qui constituent le fondement juridique d'un arrêté réglementaire doivent être mentionnées avec l'ensemble de leurs modifications encore en vigueur et en précisant s'il s'agit d'une insertion ou d'une modification 2. Les alinéas 1er et 2 seront complétés en conséquence. de technologie uitermate snel evolueert, enerzijds, de opmerkingen die gemaakt zijn ter gelegenheid van een openbare raadpleging die plaatsgevonden heeft meer dan drie jaar vóór de adiëring van de afdeling Wetgeving up-to-date blijven, en of, anderzijds, de ontworpen tekst geen aanleiding zou geven tot andere opmerkingen dan die welke meer dan drie jaar geleden geformuleerd zijn. Behalve als de steller van het ontwerp bij machte is aan te tonen dat op die tweeledige vraag ontkennend geantwoord kan worden, dient een nieuwe openbare raadpleging gehouden te worden.1 ONDERZOEK VAN HET ONTWERP AANHEF 1. De wettelijke of reglementaire bepalingen die de rechtsgrond vormen van een besluit van reglementaire aard, moeten vermeld worden samen met alle nog van kracht zijnde wijzigingen ervan, waarbij eveneens aangegeven moet worden of het gaat om een invoeging dan wel om een wijziging.2 Het eerste en het tweede lid moeten dienovereenkomstig aangevuld worden.
2. L'article 6 de la loi du 15 décembre 2013 `portant des dispositions 2. Artikel 6 van de wet van 15 december 2013 `houdende diverse
diverses concernant la simplification administrative' dispose comme suit : bepalingen inzake administratieve vereenvoudiging' luidt als volgt :
« § 1er. Chaque membre du gouvernement procède, dans les conditions " § 1. Elk regeringslid voert, volgens de voorwaarden die door de
fixées par le Roi par arrêté délibéré en Conseil des ministres, à Koning zijn vastgelegd bij een besluit vastgesteld na overleg in de
l'analyse d'impact visée à l'article 5 des avant-projets de loi et des Ministerraad, de in artikel 5 bedoelde impactanalyse uit van de
projets d'arrêtés royaux ou ministériels qui relèvent de sa compétence voorontwerpen van wet en van de ontwerpen van koninklijke of
et pour lesquels l'intervention du Conseil des ministres est requise ministeriële besluiten die onder zijn bevoegdheid vallen en waarvoor
par une disposition légale ou réglementaire. de tussenkomst van de Ministerraad is vereist door een wettelijke of
§ 2. Chaque membre du gouvernement peut procéder à l'analyse d'impact reglementaire bepaling.
visée à l'article 5 des avant-projets de loi, des projets d'arrêtés royaux ou ministériels, des circulaires et des décisions qui relèvent de sa compétence et pour lesquels l'intervention du Conseil des ministres n'est pas requise, dans les mêmes conditions que celles visées au § 1er ». Il en résulte que seuls les arrêtés pour lesquels l'intervention du Conseil des ministres est requise par une disposition légale ou réglementaire, doivent faire l'objet d'une analyse d'impact. Tel n'est pas le cas de l'arrêté ministériel en projet. Par conséquent, l'analyse d'impact réalisée en l'espèce n'étant pas une formalité obligatoire, elle n'a pas à être mentionnée au préambule sous la forme d'un visa mais peut l'être sous la forme d'un considérant. Le préambule sera revu en conséquence. DISPOSITIF Article 1er Au paragraphe 2, in fine, de l'accord du délégué, le mot « calendrier » sera omis. § 2. Elk regeringslid kan de in artikel 5 bedoelde impactanalyse van de voorontwerpen van wet, de ontwerpen van koninklijke of ministeriële besluiten, omzendbrieven en beslissingen die onder zijn bevoegdheid vallen en waarvoor geen tussenkomst van de Ministerraad is vereist, uitvoeren onder dezelfde voorwaarden als deze bedoeld in § 1." Daaruit volgt dat alleen in verband met de besluiten waarvoor bij een wettelijke of reglementaire bepaling de tussenkomst van de ministerraad vereist is, een impactanalyse moet gebeuren. Zulks doet zich niet voor in het geval van het ontwerp van ministerieel besluit. Aangezien de in casu uitgevoerde impactanalyse geen verplicht vormvereiste is, mag ze niet vermeld worden in de vorm van een lid beginnend met de woorden "gelet op", maar wel in de vorm van een overweging. De aanhef moet dienovereenkomstig herzien worden. DISPOSITIEF Artikel 1 De gemachtigde van de minister is het ermee eens dat in fine van paragraaf 2 het woord "kalenderjaar" vervangen moet worden door het woord "jaar".
Article 3 Artikel 3
L'article 3 du projet est rédigé comme suit : 1. Artikel 3 van het ontwerp luidt als volgt :
« L'article 1er n'est pas applicable aux centrales fonctionnant comme "Artikel 1 is niet van toepassing op de centrales die werken als een
un réseau numérique à intégration de services (RNIS), ni aux services digitaal netwerk voor geïntegreerde diensten (ISDN), noch op de
mobiles qui utilisent ces centrales pour la configuration de groupes fermés d'utilisateurs, d'un opérateur d'un réseau de communications électroniques ou d'un fournisseur d'un service de communications électroniques. Pour les plateformes d'interception d'e-mails, ces opérateurs et ces fournisseurs mettent en place la mémoire tampon en fonction des possibilités techniques conformes aux standards ETSI et en concertation avec le service de renseignement et de sécurité compétent ». Cette disposition prévoit donc deux régimes dérogatoires à celui prévu par l'article 1er du projet. Il appartient à l'auteur du projet d'être en mesure d'établir les motifs susceptibles de justifier raisonnablement, au regard du principe d'égalité et de non-discrimination, ces deux dérogations au régime général mis en place par l'article 1er du projet. 2. Sur ce point, il ressort des explications communiquées par le délégué que le régime mis en place par le premier alinéa de l'article mobiele diensten die deze centrales gebruiken voor de configuratie van gesloten gebruikersgroepen, van een operator van een elektronische-communicatienetwerk of van een verstrekker van een elektronische- communicatiedienst. Voor de platformen voor de onderschepping van e-mail stellen deze operatoren en verstrekkers het buffergeheugen in op basis van de technische mogelijkheden conform de ETSI standaarden en in overleg met de bevoegde inlichtingen- en veiligheidsdienst." Die bepaling voorziet dus in twee regelingen die afwijken van de regeling bedoeld in artikel 1 van het ontwerp. De steller van het ontwerp moet bij machte zijn om de redenen op te geven die, in het licht van het beginsel van gelijkheid en non-discriminatie, die twee afwijkingen van de algemene regeling ingesteld bij artikel 1 van het ontwerp redelijkerwijze kunnen rechtvaardigen. 2. Op dat punt blijkt uit de uitleg die de gemachtigde van de minister
3 a été introduit pour tenir compte de la demande d'un opérateur qui, heeft gegeven dat de bij het eerste lid van artikel 3 ingestelde
regeling er gekomen is om rekening te houden met de vraag van een
dans sa lettre du 31 aout 2016 à l'IBPT, a exposé : operator die, in zijn brief van 31 augustus 2016 aan het BIPT, het
volgende gesteld heeft:
« Bovendien, stelt zich de vraag of deze aanpassingen ook in onze oude "Bovendien, stelt zich de vraag of deze aanpassingen ook in onze oude
systemen moeten doorgevoerd worden : systemen moeten doorgevoerd worden:
- Zo gebruiken we vandaag voor PTSN en R4 mobile diensten een - Zo gebruiken we vandaag voor PTSN en R4 mobile diensten een
klassieke E1 verbinding naar de autoriteiten waarvoor geen buffering klassieke E1 verbinding naar de autoriteiten waarvoor geen buffering
voorzien is. Pas na de migratie VoIP zouden we ook buffering kunnen voorzien is. Pas na de migratie VoIP zouden we ook buffering kunnen
voorzien voor spraakdiensten. De oude systemen zullen dus geen voorzien voor spraakdiensten. De oude systemen zullen dus geen
buffering voorzien. Gezien de hoge betrouwbaarheid van de E1 buffering voorzien. Gezien de hoge betrouwbaarheid van de E1
verbindingen, is een buffering volgens ons niet noodzakelijk ». verbindingen, is een buffering volgens ons niet noodzakelijk."
Quant au régime mis en place par le second alinéa de l'article 3, De regeling ingesteld bij het tweede lid van artikel 3, is volgens de
selon le délégué, il a été introduit pour tenir compte de la demande gemachtigde van de minister ingevoerd om rekening te houden met de
du même opérateur qui, dans sa lettre du 31 aout 2016 à l'IBPT a fait vraag van dezelfde operator die, in zijn brief van 31 augustus 2016
valoir : aan het BIPT, het volgende gesteld heeft :
« Bovendien, stelt zich de vraag of deze aanpassingen ook in onze oude "Bovendien, stelt zich de vraag of deze aanpassingen ook in onze oude
systemen moeten doorgevoerd worden : systemen moeten doorgevoerd worden :
[...] [...]
Verder beschikken we voor e-mail over een oud niet-ETSI platform en Verder beschikken we voor e-mail over een oud niet-ETSI platform en
een nieuwe ETSI compliant platform. Het oude platform zullen we op een nieuwe ETSI compliant platform. Het oude platform zullen we op
termijn afbouwen en zullen we dus niet voorzien van buffering ». termijn afbouwen en zullen we dus niet voorzien van buffering."
Toujours selon les explications du délégué : De gemachtigde van de minister heeft daar in dat verband het volgende aan toegevoegd :
1° « Les opérateurs et les fournisseurs des services d'email sont "1° Les opérateurs et les fournisseurs des services d'email sont
dépendants des possibilités techniques des réseaux et fournisseurs dépendants des possibilités techniques des réseaux et fournisseurs
sous-jacents qui supportent leurs services d'email. Ainsi, ils ne sous-jacents qui supportent leurs services d'email. Ainsi, ils ne
contrôlent pas certaines limitations techniques qui en résultent » ; contrôlent pas certaines limitations techniques qui en résultent;
2° « Vanwege de zeer brede variatie aan interceptiesystemen en de 2° Vanwege de zeer brede variatie aan interceptiesystemen en de
technische complexiteit ervan is een generieke verwoording beter om de technische complexiteit ervan is een generieke verwoording beter om de
problematiek met de operator [te] kunnen regelen. Elke meer specifieke problematiek met de operator [te] kunnen regelen. Elke meer specifieke
beschrijving van werking, protocollen of andere technische beschrijving van werking, protocollen of andere technische
omstandigheden, houdt immers een risico in dat bepaalde gevallen omstandigheden, houdt immers een risico in dat bepaalde gevallen
worden vergeten en dat net in die gevallen NTSU-CTIF niet in de worden vergeten en dat net in die gevallen NTSU-CTIF niet in de
mogelijkheid zou zijn om de samenwerkingswijze overeen te komen met de mogelijkheid zou zijn om de samenwerkingswijze overeen te komen met de
operator ». operator."
3. Faute d'une connaissance particulière des aspects éminemment 3. Aangezien de afdeling Wetgeving niet beschikt over bijzondere
techniques relevant de la matière des communications électroniques kennis aangaande de uitermate technische aspecten inzake de in het
qu'envisage le projet d'arrêté et des données concrètes à prendre en ontwerpbesluit beoogde elektronische communicatie en de concrete
considération, et n'ayant par ailleurs pas la possibilité juridique gegevens die in aanmerking genomen moeten worden, en aangezien ze
d'organiser un débat contradictoire à ce sujet, la section de overigens niet de juridische mogelijkheid heeft om daaromtrent een
législation ne peut que prendre acte des explications données, sans tegensprekelijk debat te organiseren, kan ze alleen maar akte nemen
pouvoir se prononcer de manière tranchée sur la pertinence et van de gegeven uitleg, zonder zich categorisch te kunnen uitspreken
l'admissibilité juridique des systèmes dérogatoires prévus par over de relevantie en de juridische toelaatbaarheid van de afwijkende
l'article 3 du projet. regelingen bedoeld in artikel 3 van het ontwerp.
Il convient toutefois à tout le moins d'insister sur le fait qu'une Er dient evenwel minstens gedrukt te worden op het feit dat een
disposition ne peut être insérée dans un texte de nature réglementaire bepaling in een tekst van reglementaire aard niet ingevoegd mag worden
pour le seul motif que cette insertion répondrait à la demande d'un alleen maar omdat ze tegemoet zou komen aan de vraag van een operator.
opérateur. Encore l'auteur du projet doit-il lui-même avoir apprécié Dan nog moet de steller van het ontwerp zelf de feitelijke realiteit
la réalité, en fait, des éléments invoqués par l'opérateur, ainsi que hebben beoordeeld van de elementen die door de operator aangevoerd
la pertinence, l'opportunité et la nécessité de l'insertion de la worden, alsook de relevantie, de wenselijkheid en de noodzakelijkheid
disposition concernée. van de invoeging van de bepaling in kwestie.
L'article 3 sera réexaminé à la lumière de cette observation. Artikel 3 moet herzien worden in het licht van deze opmerking.
Article 4 Artikel 4
Dans la logique de la disposition à l'examen, l'article 3 du projet Volgens de logica van de voorliggende bepaling zou artikel 3 van het
devrait entrer en vigueur à la même date que l'article 1er. ontwerp in werking moeten treden op dezelfde datum als artikel 1.
L'article 4 sera revu et complété en conséquence. Artikel 4 moet dienovereenkomstig herzien en aangevuld worden.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
Charles-Henri VAN HOVE Martine BAGUET Charles-Henri VAN HOVE Martine BAGUET
_______ _______
Notes Nota's
(1) Voir, sur le caractère obligatoire de cette consultation, (1) In verband met de verplichte aard van die raadpleging zie artikel
l'article 14 de la directive 2002/20/CE du Parlement européen et du 14 van richtlijn 2002/20/EG van het Europees Parlement en de Raad van
Conseil du 7 mars 2002 `relative à l'autorisation de réseaux et de 7 maart 2002 `betreffende de machtiging voor elektronische-communicatienetwerken en -diensten
services de communications électroniques' (directive « autorisation (Machtigingsrichtlijn), dat vervangen zal worden door de artikelen 18
»), appelé à être remplacé par les articles 18 et 19 de la directive en 19 van richtlijn (EU) 2018/1972 van het Europees Parlement en de
(UE) 2018/1972 du Parlement européen et du Conseil du 11 décembre 2018 Raad van 11 december 2018 `tot vaststelling van het Europees wetboek
`établissant le code des communications électroniques européen' (délai voor elektronische communicatie' (de omzettingstermijn verloopt op 21
de transposition expirant le 21 décembre 2020 - articles 124 et 125 de december 2020 - artikelen 124 en 125 van richtlijn (EU) 2018/1972).
la directive (UE) 2018/1972).
(2) Principes de technique législative - Guide de rédaction des textes 2 Beginselen van de wetgevingstechniek - Handleiding voor het
législatifs et réglementaires, www.raadvst-consetat.be, onglet « opstellen van wetgevende en reglementaire teksten,
Technique législative », recommandation n° 27.c) et formules F 3-2-1 à www.raadvst-consetat.be, tab "Wetgevingstechniek", aanbeveling 27. c)
F 3-2-8. en formules F 3-2-1 tot F 3-2-8.
16 JUILLET 2020. - Arrêté ministériel portant exécution de l'article 16 JULI 2020. - Ministerieel besluit tot uitvoering van artikel 6,
6, alinéa 2, et de l'article 8, § 3, alinéa 3, de l'arrêté royal du 12 tweede lid en artikel 8, § 3, derde lid, van het koninklijk besluit
octobre 2010 déterminant les modalités de l'obligation de van 12 oktober 2010 houdende nadere regels voor de wettelijke
collaboration légale en cas de demandes concernant les communications medewerkingsplicht bij vorderingen door de inlichtingen- en
électroniques par les services de renseignement et de sécurité veiligheidsdiensten met betrekking tot elektronische communicatie
Le Ministre de la Justice, le Ministre de la Défense et le Ministre De Minister van Justitie, de Minister van Defensie en de Minister van
des Télécommunications, Telecommunicatie,
Vu la loi du 30 novembre 1998 organique des services de renseignement Gelet op de wet van 30 november 1998 houdende regeling van de
inlichtingen- en veiligheidsdiensten, artikel 18/8 ingevoegd bij de
et de sécurité, l'article 18/8, inséré par la loi du 4 février 2010 et wet van 4 februari 2010 en gewijzigd bij de wetten van 29 mei 2016 en
modifié par les lois du 29 mai 2016 et du 30 mars 2017, et l'article van 30 maart 2017, en artikel 18/17 ingevoegd bij de wet van 4
18/17, inséré par la loi du 4 février 2010 et modifié par la loi du 29 februari 2010 en gewijzigd bij de wet van 29 mei 2016;
mai 2016 ; Vu la loi du 13 juin 2005 relative aux communications électroniques, Gelet op de wet van 13 juni 2005 betreffende de elektronische
l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, modifié par les lois du 4 communicatie, artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, gewijzigd bij de
février 2010 et du 27 mars 2014 ; wetten van 4 februari 2010 en van 27 maart 2014;
Vu l'arrêté royal du 12 octobre 2010 déterminant les modalités de Gelet op het koninklijk besluit van 12 oktober 2010 houdende de nadere
l'obligation de collaboration légale en cas de demandes concernant les regels voor de wettelijke medewerkingsplicht bij vorderingen door de
communications électroniques par les services de renseignement et de inlichtingen- en veiligheidsdiensten met betrekking tot elektronische
sécurité, l'article 6, alinéa 2 et l'article 8, § 3, alinéa 3 ; communicatie, artikel 6, tweede lid en artikel 8, § 3, derde lid;
Vu l'avis de la Commission de la protection de la vie privée n° Gelet op het advies van de Commissie voor de Bescherming van de
27/2014 donné le 2 avril 2014 ; persoonlijke levenssfeer nr. 27/2014 van 2 april 2014;
Vu l'avis de l'Institut belge des services postaux et des Gelet op het advies van het Belgisch Instituut voor postdiensten en
télécommunications, donné le 16 septembre 2014 ; telecommunicatie, gegeven op 16 september 2014;
Vu la consultation publique tenue du 18 juillet 2016 au 31 août 2016 ; Gelet op de openbare raadpleging die georganiseerd is van 18 juli 2016
tot 31 augustus 2016;
Vu la notification du 26 juillet 2016 à la Commission européenne Gelet op de kennisgeving van 26 juli 2016 aan de Europese Commissie
conformément à la directive (UE) 2015/1535 du Parlement européen et du conform Richtlijn (EU) 2015/1535 van het Europees Parlement en de Raad
Conseil du 9 septembre 2015 prévoyant une procédure d'information dans van 9 september 2015 betreffende een informatieprocedure op het gebied
le domaine des réglementations techniques et des règles relatives aux van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de
services de la société de l'information ; informatiemaatschappij;
Vu les avis des Inspecteurs des Finances, donnés le 22 novembre 2017 Gelet op de adviezen van de inspecteurs van Financiën, gegeven op 22
et le 7 février 2019 ; november 2017 en 7 februari 2019;
Considérant qu'une analyse d'impact de la réglementation conforme aux Overwegende dat een impactanalyse van de regelgeving overeenkomstig
articles 6 et 7 de la loi du 15 décembre 2013 portant des dispositions artikelen 6 en 7 van de wet van 15 december 2013 houdende diverse
diverses concernant la simplification administrative a été réalisée le 25 fevrier 2019 ; bepalingen inzake administratieve vereenvoudiging op 25 februari 2019 werd uitgevoerd;
Vu l'accord du Ministre du budget, donné le 22 juillet 2019 ; Gelet op de akkoordbevinding van de Minister van Begroting, gegeven op
Vu l'avis 66.673/4 du Conseil d'Etat, donné le 25 novembre 2019, en 22 juli 2019; Gelet op het advies 66.673/4 van de Raad van State, gegeven op 25
application de l'article 84, § 1er, alinéa 1er, 2°, des lois sur le november 2019, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 2° van
Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973 ; de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973;
Vu l'avis de l'Autorité de protection des données n° 25/2020 donné le Gelet op het advies van de Gegevensbeschermingsautoriteit nr. 25/2020
13 mars 2020, van 13 maart 2020,
Arrêtent : Besluiten :

Article 1er.§ 1er. Pour éviter la perte de données et en cas

Artikel 1.§ 1. Om gegevensverlies te vermijden en in geval van een

d'interruption, pour quelque raison que ce soit, de la transmission onderbreking, om welke reden dan ook, van de transmissie naar het door
vers le point de terminaison du réseau désigné par le dirigeant du het betrokken diensthoofd aangeduide netwerkaansluitingspunt van de
service concerné des données demandées par le service de renseignement gegevens opgevraagd door de bevoegde inlichtingen- en
et de sécurité compétent sur base des articles 18/8 ou 18/17 de la loi veiligheidsdienst op basis van de artikelen 18/8 of 18/17 van de wet
du 30 novembre 1998, les opérateurs de réseaux de communications van 30 november 1998, zorgen de operatoren van
électroniques et les fournisseurs de services de communications elektronische-communicatienetwerken en de verstrekkers van
électroniques veillent à ce qu'elles soient temporairement conservées elektronische-communicatiediensten ervoor dat deze tijdelijk in een
dans une mémoire tampon, comme défini dans les normes TS 102 232-5, buffergeheugen bewaard worden zoals bepaald in de normen TS 102 232-5,
B.1, b.3) et b.4), TS 101 331, point 3.1 et point 4.2.b, 3 et 4 et TS B.1, b.3) en b.4), TS 101 331, punt 3.1 en punt 4.2.b, 3 en 4 en TS
102 232-1, point 6.3.3, de l'Institut européen des normes de 102 232-1, punt 6.3.3 van het Europees Normalisatie-instituut voor
télécommunication (ci-après ETSI). Telecommunicatie (hierna ETSI).
Les données sont conservées dans la mémoire tampon jusqu'à leur De gegevens worden opslagen in het buffergeheugen tot aan de
transmission réussie vers le point de terminaison du réseau désigné succesvolle overdracht ervan aan het door het betrokken diensthoofd
par le dirigeant du service concerné. aangeduide netwerkaansluitingspunt.
§ 2. Conformément aux normes TS 101 331, 4.2, b) et TS 102 232-1, § 2. Conform de normen TS 101 331, 4.2, b) en TS 102 232-1, punt 6.3.3
point 6.3.3 et TS 102 232-1, B.6, R24 de l'ETSI, l'opérateur de en TS 102 232-1, B.6, R24 van het ETSI, zorgt de operator
réseaux de communications électroniques ou le fournisseur de services elektronische-communicatienetwerken of de verstrekker van
de communications électroniques veille à ce que la capacité de la elektronische-communicatiediensten ervoor dat de capaciteit van het
mémoire tampon soit au moins égale à trois fois la capacité nécessaire buffergeheugen ten minste gelijk is aan drie keer de capaciteit die
pour le stockage d'une heure de débit moyen des flux de données visés nodig is voor één uur opslag van de in paragraaf 1 bedoelde
au paragraphe 1er de l'opérateur ou du fournisseur vers le service de datastromen tegen gemiddelde snelheid van de operator of de aanbieder
renseignement et de sécurité compétent lors de l'année précédente. naar de bevoegde inlichtingen- en veiligheidsdienst gedurende het
voorbije jaar.
Lorsqu'aucun flux de données n'a été envoyé au service de Wanneer geen enkele datastroom werd verzonden naar de bevoegde
renseignement et de sécurité compétent l'année précédente, l'opérateur inlichtingen- of veiligheidsdienst gedurende het voorbije jaar, houdt
ou le fournisseur prend en compte l'année la plus récente pendant de operator of verstrekker rekening met het meest recente jaar tijdens
laquelle des flux de données lui ont été envoyés. welk datastromen werden verstuurd naar hem.
Lorsque l'interruption de la transmission des données visée au Wanneer de onderbreking van de gegevensoverdracht bedoeld in paragraaf
paragraphe 1er mène au dépassement de la capacité de la mémoire 1 leidt tot de overschrijding van de capaciteit van het
tampon, l'opérateur de réseaux de communications électroniques ou le buffergeheugen, dan bewaart de operator van
fournisseur de services de communications électroniques conserve en elektronische-communicatienetwerken of de verstrekker van
mémoire tampon les données des heures les plus récentes avant la fin elektronische-communicatiediensten de gegevens van de meest recente
de l'interruption. uren voor het einde van de onderbreking in het buffergeheugen.
§ 3. Conformément aux normes TS 101 331, point 4.5, b) et TS 101 331, § 3. In overeenstemming met de normen TS 101 331, punt 4.5, b) en TS
4.5, a), de l'ETSI, avant que les opérateurs de réseaux de 101 331, 4.5, a), van het ETSI zorgen de operatoren van
communications électroniques ou les fournisseurs de services de elektronische-communicatienetwerken of verstrekkers van
communications électroniques n'apportent de nouveaux services sur le elektronische-communicatiediensten ervoor dat, vooraleer zij nieuwe
marché ou ne modifient les services existants, ils veillent à ce que diensten op de markt brengen of bestaande diensten wijzigen, de
la capacité de leur mémoire tampon soit dimensionnée de façon capaciteit van hun buffergeheugen voldoende gedimensioneerd wordt om
suffisante pour pouvoir satisfaire aux exigences prévues au paragraphe 2. aan de in paragraaf 2 voorziene vereisten te kunnen voldoen.

Art. 2.§ 1er. Conformément à la norme TS 101 331, point 4.2, e) et à

Art. 2.§ 1. In overeenstemming met de norm TS 101 331, punt 4.2, e)

la note 5 de la norme TS 101 331, 4.2, e) de l'ETSI et afin d'éviter en nota 5 van TS 101 331, 4.2, e) van het ETSI en om de transmissie
la transmission de données non pertinentes de manière telle que seules
les données demandées par le service de renseignement et de sécurité van niet-relevante gegevens te vermijden zodat alleen de
compétent conformément aux articles 18/8 et 18/17 de la loi du 30 overeenkomstig de artikelen 18/8 en 18/17 van de wet van 30 november
novembre 1998 lui soient transmises, chaque opérateur de réseau de 1998 door de bevoegde inlichtingen- en veiligheidsdienst gevorderde
gegevens hem worden overgemaakt, is iedere operator van een
communications électroniques et chaque fournisseur d'un service de elektronischecommunicatienetwerk en verstrekker van een
communications électroniques est techniquement à même de filtrer le elektronische-communicatiedienst technisch in staat om de
flux de données vers le point de terminaison du réseau désigné par le gegevensstroom naar het door het betrokken diensthoofd aangeduide
dirigeant du service concerné et met tout en oeuvre pour ne pas lui netwerkaansluitingspunt te filteren en stelt hij alles in het werk om
envoyer les flux qui ne font pas l'objet de la réquisition. de stromen die niet het voorwerp uitmaken van de vordering, niet naar
§ 2. Conformément aux normes TS 101 331, point 4.2, e) et TS 102 232-1 hem te sturen. § 2. In overeenstemming met de normen TS 101 331, punt 4.2, e) en TS
point F.4 de l'ETSI, ce filtrage s'opère sur la base des différents 102 232-1, punt F.4 van het ETSI gebeurt het filteren op basis van de
services de communications électroniques qu'il fournit à ses verschillende elektronische-communicatiediensten die hij aan zijn
utilisateurs et sur la base des ports de communications pour les flux gebruikers aanbiedt en op basis van de communicatiepoorten voor de
de données. gegevensstromen.
A la demande du service de renseignement et de sécurité concerné, Op vraag van de betrokken inlichtingen- en veiligheidsdienst verfijnt
l'opérateur du réseau de communications électroniques ou le de operator van het elektronische-communicatienetwerk of de
fournisseur de services de communications électroniques ajuste les verstrekker van de elektronische- communicatiedienst de filters op het
filtres au niveau des ports de communications conformément à la norme niveau van de communicatiepoorten in overeenstemming met de norm TS
TS 101 331, point 4.2, e) de l'ETSI. 101 331, punt 4.2, e) van het ETSI.
Conformément à la norme TS 101 331, point 4.2, b) de l'ETSI et lorsque In overeenstemming met de norm TS 101 331, punt 4,2, b) van het ETSI
la réquisition du service de renseignement et de sécurité compétent en wanneer de vordering van de bevoegde inlichtingen- en veiligheidsdienst betrekking heeft op een
concerne un service de communications électroniques qui est accessible elektronische-communicatiedienst die toegankelijk is via verschillende
via des ports de communications différents, l'opérateur du réseau de communicatiepoorten, maakt de operator van het
communications électroniques ou le fournisseur de services de elektronische-communicatienetwerk of de verstrekker van de
communications électroniques transmet au service de renseignement et elektronische-communicatiedienst de volledige gegevensstroom met
de sécurité compétent le flux de données complet relatif à ces ports. betrekking tot deze poorten over aan de bevoegde inlichtingen- en
Lors du filtrage du flux de communications, les opérateurs d'un réseau veiligheidsdienst. Bij de filtering van de gegevensstroom mogen de operatoren van een
de communications électroniques ou les fournisseurs d'un service de elektronische-communicatienetwerk en de verstrekkers van
communications électroniques ne peuvent prendre connaissance du elektronische-communicatiediensten geen kennis nemen van de inhoud van
contenu des communications, comme stipulé dans la norme TS 101 331, de communicaties zoals bepaald in de norm TS 101 331, punt 4.2, b), 5)
point 4.2, b), 5) de l'ETSI. van het ETSI.
Lorsqu'il n'est techniquement pas possible de filtrer le flux de Wanneer het technisch niet mogelijk is om de communicatiestromen te
communications sans prendre connaissance du contenu, l'opérateur du filteren zonder kennis te nemen van de inhoud, bezorgt de operator van
réseau de communications électroniques ou le fournisseur de services het elektronische-communicatienetwerk of de aanbieder van de
de communications électroniques transmet au service de renseignement elektronische-communicatiediensten de volledige gegevensstroom aan de
et de sécurité compétent le flux de données complet. bevoegde inlichtingen- en veiligheidsdienst.
§ 3. Conformément aux normes TS 101 331, point 4.2, e) et TS 102 § 3. In overeenstemming met de normen TS 101 331, punt 4.2, e) en TS
232-1, point F.4 de l'ETSI, l'interception d'e-mails entrants se fait 102 232-1, punt F.4 van het ETSI gebeurt de onderschepping van
après l'éventuel filtrage anti-spam offert par l'opérateur d'un réseau inkomende e-mail na de eventueel door de operator van een
de communications électroniques ou le fournisseur d'un service de elektronische-communicatienetwerk of de verstrekker van een
communications électroniques. elektronische-communicatiedienst aangeboden spam-filter.

Art. 3.L'article 1er n'est pas applicable aux centrales fonctionnant

Art. 3.Artikel 1 is niet van toepassing op de centrales die werken

comme un réseau numérique à intégration de services (RNIS), ni aux als een digitaal netwerk voor geïntegreerde diensten (ISDN), noch op
services mobiles qui utilisent ces centrales pour la configuration de de mobiele diensten die deze centrales gebruiken voor de configuratie
groupes fermés d'utilisateurs, d'un opérateur d'un réseau de van gesloten gebruikersgroepen, van een operator van een
communications électroniques ou d'un fournisseur d'un service de elektronische-communicatienetwerk of van een verstrekker van een
communications électroniques. elektronische-communicatiedienst.
Pour les plateformes d'interception d'e-mails, ces opérateurs et ces Wat betreft de platformen voor onderschepping van e-mails, zetten deze
fournisseurs mettent en place la mémoire tampon en fonction des operatoren en deze verstrekkers het buffergeheugen op naargelang van
possibilités techniques conformes aux standards ETSI et en de technische mogelijkheden conform de ETSI-normen en in overleg met
concertation avec le service de renseignement et de sécurité de bevoegde inlichtingen- en veiligheidsdienst.
compétent.

Art. 4.Les articles 1er et 3 entrent en vigueur le premier jour du

Art. 4.Artikelen 1 en 3 treden in werking op de eerste dag van de

mois qui suit l'expiration d'un délai de 12 mois prenant cours le jour maand na afloop van een termijn van 12 maanden te rekenen van de dag
suivant la publication du présent arrêté au Moniteur belge. volgend op de bekendmaking van dit besluit in het Belgisch Staatsblad.
Bruxelles, le 16 juillet 2020. Brussel, 16 juli 2020.
Le Ministre de la Justice, De Minister van Justitie,
K. GEENS K. GEENS
Le Ministre de la Défense, De Minister van Defensie,
Ph. GOFFIN Ph. GOFFIN
Le Ministre des Télécommunications, De Minister van Telecommunicatie,
Ph. DE BACKER . Ph. DE BACKER .
^