← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 128/2023 du 21 septembre 2023 Numéro du rôle : 7882 En cause
: les questions préjudicielles relatives à l'article 12.7 de la section 3 du livre III, titre VIII, chapitre I(...) La Cour constitutionnelle, composée
des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...)"
Extrait de l'arrêt n° 128/2023 du 21 septembre 2023 Numéro du rôle : 7882 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 12.7 de la section 3 du livre III, titre VIII, chapitre I(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...) | Uittreksel uit arrest nr. 128/2023 van 21 september 2023 Rolnummer 7882 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 12.7 van afdeling 3 van boek III, titel VIII, hoofdstuk II, van het oud B(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 128/2023 du 21 septembre 2023 | Uittreksel uit arrest nr. 128/2023 van 21 september 2023 |
Numéro du rôle : 7882 | Rolnummer 7882 |
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 12.7 de | |
la section 3 (« Des règles particulières aux baux à ferme ») du livre | In zake : de prejudiciële vragen over artikel 12.7 van afdeling 3 (« |
Regels betreffende de pacht in het bijzonder ») van boek III, titel | |
III, titre VIII, chapitre II, de l'ancien Code civil, et à l'article | VIII, hoofdstuk II, van het oud Burgerlijk Wetboek, en artikel 15 van |
15 du décret de la Région wallonne du 2 mai 2019 « modifiant diverses | het decreet van het Waalse Gewest van 2 mei 2019 « tot wijziging van |
législations en matière de bail à ferme », posées par le Tribunal de | verscheidene wetgevingen inzake pacht », gesteld door de Rechtbank van |
première instance de Liège, division de Liège. | eerste aanleg Luik, afdeling Luik. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. | samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de |
Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. de Bethune, | rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. |
E. Bribosia et K. Jadin, assistée du greffier N. Dupont, présidée par | de Bethune, E. Bribosia en K. Jadin, bijgestaan door de griffier N. |
le président P. Nihoul, | Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par jugement du 19 octobre 2022, dont l'expédition est parvenue au | Bij vonnis van 19 oktober 2022, waarvan de expeditie ter griffie van |
greffe de la Cour le 4 novembre 2022, le Tribunal de première instance | het Hof is ingekomen op 4 november 2022, heeft de Rechtbank van eerste |
de Liège, division de Liège, a posé les questions préjudicielles | |
suivantes : « - L'article 12.7 de la loi sur les baux à ferme viole-t-il les | aanleg Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'en prévoyant une | « - Schendt artikel 12.7 van de Pachtwet de artikelen 10 en 11 van de |
révision des superficies fixées par le Roi tous les 5 ans sans mettre | Grondwet in zoverre het, door te voorzien in een herziening om de vijf |
en place de système permettant de pallier l'incurie éventuelle de | jaar van de oppervlakten bepaald door de Koning zonder een regeling in |
te voeren die toelaat Zijn eventuele onachtzaamheid op te vangen, een | |
celui-ci, il crée une différence de traitement entre d'une part, les | verschil in behandeling creëert tussen, enerzijds, de pachters aan wie |
preneurs à ferme dont le congé a été donné par un exploitant agricole | opzegging werd gegeven door een landbouwexploitant die de gehuurde |
ayant acquis la terre louée durant la période de validité des | grond heeft verworven in de geldigheidsperiode van de oppervlakten |
superficies fixée par arrêté royal en conformité à l'article 12.7 de | vastgelegd bij koninklijk besluit overeenkomstig artikel 12.7 van de |
la loi et d'autre part, les preneurs dont le congé a été adressé par | wet en, anderzijds, de pachters aan wie opzegging werd gegeven door |
un exploitant agricole ayant acquis la terre louée entre l'expiration | een landbouwexploitant die de gehuurde grond heeft verworven tussen |
de la période de validité des superficies fixée par arrêté royal et | het verstrijken van de geldigheidsperiode van de oppervlakten |
l'entrée en vigueur d'un nouvel arrêté royal, la seconde catégorie de | vastgelegd bij koninklijk besluit en de inwerkingtreding van een nieuw |
preneurs se retrouvant privée du droit de faire invalider ledit congé | koninklijk besluit, waarbij de tweede categorie van pachters het recht |
? | om die opzegging ongeldig te laten verklaren wordt ontzegd ? |
- L'article 15 du Décret wallon du 2 mai 2019 modifiant diverses | - Schendt artikel 15 van het Waalse decreet van 2 mei 2019 tot |
législations en matière de bail à ferme viole-t-il les articles 10 et | wijziging van verscheidene wetgevingen inzake pacht de artikelen 10 en |
11 de la Constitution en ce qu'en précisant que les superficies revues | 11 van de Grondwet in zoverre het, door te preciseren dat de door de |
tous les 5 ans par le Gouvernement restent d'application jusqu'à | Regering om de vijf jaar herziene oppervlakten van toepassing blijven |
l'entrée en vigueur du nouvel arrêté, sans prévoir de rétroactivité de | tot de inwerkingtreding van het nieuwe besluit, zonder in |
cette garantie pour les situations antérieures au décret, il crée une | terugwerkende kracht van die waarborg voor de situaties van vóór het |
decreet te voorzien, een verschil in behandeling creëert tussen, | |
différence de traitement entre d'une part, les preneurs à ferme dont | enerzijds, de pachters aan wie opzegging werd gegeven door een |
le congé a été adressé par un exploitant agricole ayant acquis la | landbouwexploitant die de gehuurde grond heeft verworven na de |
terre louée postérieurement à l'entrée en vigueur du décret du 2 mai | inwerkingtreding van het decreet van 2 mei 2019, na het verstrijken |
2019, à l'expiration de la période de validité des superficies fixée | van de geldigheidsperiode van de oppervlakten vastgelegd bij besluit |
par arrêté du Gouvernement conformément à l'article 12.7 et l'entrée | van de Regering overeenkomstig artikel 12.7 en de inwerkingtreding van |
en vigueur d'un nouvel arrêté du Gouvernement et, d'autre part, les | een nieuw besluit van de Regering en, anderzijds, de pachters aan wie |
preneurs à ferme dont le congé a été donné par un exploitant agricole | opzegging werd gegeven door een landbouwexploitant die de gehuurde |
ayant acquis la terre louée entre l'expiration de la période de | grond heeft verworven tussen het verstrijken van de geldigheidsperiode |
validité des superficies fixée par arrêté du Gouvernement et l'entrée | van de oppervlakten vastgelegd bij besluit van de Regering en de |
en vigueur d'un nouvel arrêté du Gouvernement mais antérieurement à | inwerkingtreding van een nieuw besluit van de Regering, maar vóór de |
l'entrée en vigueur du décret du 2 mai 2019, la seconde catégorie de | inwerkingtreding van het decreet van 2 mei 2019, waarbij de tweede |
preneurs se retrouvant privée du droit de faire invalider ledit congé | categorie van pachters het recht om die opzegging ongeldig te laten |
? ». | verklaren wordt ontzegd ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la première question préjudicielle | Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag |
B.1.1. La loi du 4 novembre 1969 « modifiant la législation sur le | B.1.1. De wet van 4 november 1969 « tot wijziging van de |
bail à ferme et sur le droit de préemption en faveur des preneurs de | pachtwetgeving en van de wetgeving betreffende het recht van voorkoop |
biens ruraux », dénommée la loi sur le bail à ferme, forme la section | ten gunste van huurders van landeigendommen », de Pachtwet genaamd, |
3 (« Des règles particulières aux baux à ferme ») du livre III, titre | vormt afdeling 3 (« Regels betreffende de pacht in het bijzonder ») |
VIII, chapitre II, de l'ancien Code civil. | van boek III, titel VIII, hoofdstuk II, van het oud Burgerlijk |
La première question préjudicielle porte sur l'article 12.7 de cette | Wetboek. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 12.7 van die |
loi, qui, dans sa version applicable au litige pendant devant la | wet, dat in de versie ervan die van toepassing is op het voor het |
juridiction a quo, dispose : | verwijzende rechtscollege hangende geschil, bepaalt : |
« Quand le preneur exerce la profession agricole à titre principal le | « Wanneer de pachter zijn hoofdberoep in de landbouw heeft, kan de |
juge peut refuser de valider le congé lorsque celui-ci a pour | rechter weigeren de opzegging geldig te verklaren, wanneer de totale |
conséquence de porter la superficie totale exploitée de l'entreprise | geëxploiteerde oppervlakte van het landbouwbedrijf van de aanstaande |
agricole du futur exploitant au-delà de la superficie maximale fixée | exploitant boven de door de Koning bepaalde maximale oppervlakte komt |
par le Roi. | te liggen. |
Il en est de même pour toute extension supplémentaire, lorsque | Hetzelfde geldt, bij iedere verdere uitbreiding wanneer het bedrijf |
l'entreprise du futur exploitant s'étend déjà sur une superficie | van de toekomstige exploitant zich reeds uitstrekt over een grotere |
supérieure à la superficie maximale. | oppervlakte dan de maximale oppervlakte. |
Le Roi fixe par arrêté délibéré en Conseil des ministres les | De Koning stelt bij in Ministerraad overlegd besluit de maximale |
superficies maximales de rentabilité sur proposition de la chambre | rendabiliteitsoppervlakten vast op voorstel van de bevoegde |
provinciale d'agriculture compétente et sur avis conforme du Conseil | provinciale landbouwkamer en op eensluidend advies van de Nationale |
national de l'agriculture. | Landbouwraad. |
Ces superficies sont revues au moins tous les cinq ans. | Deze oppervlakten worden ten minste om de vijf jaar herzien. |
Elles sont fixées au sein de chaque province selon les régions | Zij worden binnen elke provincie vastgesteld volgens de |
agricoles telles que celles-ci sont déterminées par l'arrêté royal du | landbouwstreken, zoals die bepaald zijn in het koninklijk besluit van |
24 février 1951 fixant la délimitation des régions agricoles. Lorsqu'un exploitant agricole acquiert une terre donnée à bail en vue d'en réaliser l'exploitation personnelle, les conditions de superficie applicable à un congé éventuel, sont celles existant à l'acquisition ». B.1.2. Lorsque le propriétaire d'un terrain qui fait l'objet d'un bail à ferme met fin à celui-ci pour exploitation personnelle et que le locataire n'acquiesce pas au congé, le juge peut être saisi par le propriétaire d'une demande de validation du congé. La disposition en | 24 februari 1951 houdende grensbepaling van de landbouwstreken van het Rijk. Wanneer een landbouwexploitant een verpachte grond verkrijgt om deze persoonlijk te exploiteren, zijn de oppervlaktevoorwaarden die gelden bij een eventuele opzegging, die welke van kracht waren bij de verkrijging ». B.1.2. Wanneer de eigenaar van een grond waarvoor een pachtovereenkomst werd gesloten die overeenkomst opzegt om de grond persoonlijk te exploiteren en de pachter niet in de opzegging berust, kan de eigenaar bij de rechter de geldigverklaring van de opzegging vorderen. De in het geding zijnde bepaling laat de rechter toe om, in |
cause permet au juge de refuser de valider le congé, dans certaines | bepaalde omstandigheden, te weigeren de opzegging geldig te verklaren, |
circonstances, au motif que l'exploitation des terres concernées par | om reden dat de exploitatie van de betrokken gronden door de nieuwe |
le nouvel exploitant porterait la superficie totale des terres | exploitant de totale oppervlakte van de door hem geëxploiteerde |
exploitées par lui à une valeur supérieure à celle qui est fixée par | gronden naar een waarde zou brengen die hoger is dan die welke door de |
le Roi comme étant la superficie maximale de rentabilité. | Koning wordt bepaald als zijnde de maximale rendabiliteitsoppervlakte. |
B.1.3. La disposition en cause précise que les superficies maximales | B.1.3. In de in het geding zijnde bepaling wordt gepreciseerd dat de |
de rentabilité sont fixées par le Roi selon les régions agricoles et | maximale rendabiliteitsoppervlakten door de Koning worden vastgesteld |
qu'elles sont revues « au moins tous les cinq ans ». | volgens de landbouwstreken en dat die « ten minste om de vijf jaar » |
worden herzien. | |
B.2.1. La disposition en cause a été insérée par l'article 11 de la | B.2.1. De in het geding zijnde bepaling werd ingevoegd bij artikel 11 |
loi du 7 novembre 1988 « modifiant la législation sur le bail à ferme | van de wet van 7 november 1988 « tot wijziging van de wetgeving |
et la limitation des fermages ». La proposition de loi originaire | betreffende de pacht en de beperking van de pachtprijzen ». Het |
contenait une disposition ainsi rédigée : | oorspronkelijke wetsvoorstel bevatte een aldus opgestelde bepaling : |
« En outre, le juge ne pourra valider le congé en vue de | « Daarenboven kan de opzegging voor persoonlijke exploitatie door de |
l'exploitation personnelle que si l'activité principale du futur | rechter slechts geldig worden verklaard indien de aanstaande |
exploitant consistera en l'exploitation de l'entreprise dans laquelle | exploitant zijn hoofdberoep zal bestaan in het exploiteren van het |
les biens ruraux en question seront exploités, à condition que le | bedrijf, waarin de betrokken landeigendommen zullen worden uitgebaat, |
preneur exerce lui-même la profession agricole à titre principal. | op voorwaarde dat de Pachter zelf zijn hoofdberoep in de landbouw |
[...] Si le preneur et le futur exploitant répondent aux deux | heeft. [...] Wanneer zowel de pachter als de aanstaande exploitant de |
conditions précitées le juge statue en équité, en tenant compte de la | beide voornoemde voorwaarden vervullen oordeelt de rechter naar |
situation familiale, sociale et économique du preneur et du futur | billijkheid rekening houdend met de familiale, sociale en economische |
exploitant et de l'incidence de la superficie pour laquelle le congé a | toestand van de pachter en van de aanstaande exploitant, met de |
été donné sur la viabilité et l'exploitation rationnelle des | weerslag van de opgezegde oppervlakte op de leefbaarheid en de |
exploitations respectives. Si aucun des deux ne répond aux conditions | rationele uitbating van de respectievelijke bedrijven. Indien geen van |
beide de genoemde voorwaarden vervult, is er geen beletsel voor de | |
citées, rien n'empêche la validation du congé » (Doc. parl., Chambre, | geldigverklaring van de opzeg » (Parl. St., Kamer, 1981-1982, nr. |
1981-1982, n° 171/1, pp. 8-9). | 171/1, pp. 8-9). |
B.2.2. Le rapport des travaux de la Commission spéciale chargée de | B.2.2. In het verslag van de werkzaamheden van de Bijzondere Commissie |
l'examen des propositions de loi sur le bail à ferme mentionne : | belast met het onderzoek van de wetsvoorstellen inzake de landpacht |
wordt vermeld : | |
« Au cours de ses travaux, la commission a essayé de réaliser un | « Tijdens de bespreking heeft de commissie gepoogd een evenwicht tot |
équilibre entre les intérêts du preneur quant à sa sécurité | stand te brengen tussen enerzijds de belangen van de pachter met het |
d'entreprise et ceux du bailleur en tant qu'investisseur en biens | oog op zijn bedrijfszekerheid en anderzijds die van de verpachter die |
ruraux. Outre les intérêts des parties, il a été tenu compte de ceux | in landeigendommen geïnvesteerd heeft. Behalve met de belangen van de |
de la communauté. Une exploitation agricole rentable est en effet un | partijen werd eveneens rekening gehouden met die van de gemeenschap. |
facteur économique important » (Doc. parl., Chambre, 1981-1982, n° | Rendabele landbouwbedrijven zijn immers een belangrijke economische |
171/40, p. 7). | factor » (Parl. St., Kamer, 1981-1982, nr. 171/40, p. 7). |
La disposition adoptée est issue d'un amendement qui a fait l'objet | De aangenomen bepaling is voortgekomen uit een amendement waarbij de |
des commentaires suivants : | volgende toelichting is gegeven : |
« Le texte proposé procède du même objectif que la proposition de loi | « De voorgestelde tekst beoogt hetzelfde doel als het bij de Senaat |
[...]. | ingediende wetsvoorstel [...]. |
Cette proposition de loi a pour but de sauvegarder au maximum le | Dit wetsvoorstel heeft tot doel ` het gebruikspotentieel van de kleine |
potentiel d'occupation des entreprises agricoles, petites et moyennes, | en middelgrote landbouwbedrijven maximaal te beschermen door de |
en soutenant la concentration nécessaire des terres et, si possible, | noodzakelijke concentratie van de gronden en, zo mogelijk, de |
l'association de type familial entre exploitants, mais en évitant les | vereniging van een familiaal type tussen exploitanten te steunen, maar |
concentrations excessives qui aboutissent au gigantisme, | tevens overdreven concentraties te vermijden die leiden tot een |
économiquement et socialement dangereux. | economisch en sociaal gevaarlijk gigantisme. ' |
La proposition était également motivée par des raisons d'ordre | Ook economische en sociale redenen lagen aan het voorstel ten |
économique et social. En effet, surtout au-delà d'un certain seuil - | grondslag. Vooral boven een bepaalde drempel - die varieert naar |
variable suivant les régions et les types d'exploitations - | gelang van de streken en de exploitatietypes - leidt de vergroting van |
l'agrandissement des entreprises agricoles entraîne une diminution de | landbouwbedrijven immers tot een vermindering van de tewerkgestelde |
la main d'oeuvre occupée et de la valeur de la production par hectare. | arbeidskrachten en van de produktiewaarde per ha. |
[...] | [...] |
De plus, l'impossibilité de donner congé dans l'hypothèse prévue par | Bovendien houdt de onmogelijkheid een opzegging te doen die voorkomt |
l'amendement tient compte de la situation existante dans chaque | in de in het amendement bedoelde hypothese rekening met de situatie |
région. La rentabilité d'une exploitation agricole n'est, en effet, | die in elke streek bestaat. De rendabiliteit van de landbouwbedrijven |
pas identique dans toutes les régions du pays. La grandeur de | is immers niet in alle streken van het land gelijk. De omvang van het |
l'exploitation à prendre en considération dépendra chaque fois de la | in aanmerking te nemen bedrijf zal telkens afhangen van de beoogde |
région envisagée. | streek. |
Si le congé tend à accroître encore la superficie d'une exploitation | Indien de opzegging de oppervlakte doet toenemen van een bedrijf dat |
suffisamment grande, il peut être considéré comme abusif » (ibid., p. | reeds groot genoeg is, dient zij als onverantwoord te worden beschouwd |
81). | » (ibid., p. 81). |
En ce qui concerne la révision quinquennale des superficies maximales, | Met betrekking tot de vijfjaarlijkse herziening van de maximale |
il a été indiqué : | oppervlakten werd opgemerkt : |
« un ensemble d'éléments objectifs et de critères qui seront | « een geheel van objectieve factoren en criteria die naar gelang van |
actualisés en fonction de l'évolution agricole introduisent une série | de ontwikkelingen in de landbouw zullen worden geactualiseerd, een |
de garanties qui rendent l'amendement et les sous-amendements | reeks garanties invoeren die het amendement en het subamendement |
aanvaardbaar maken. Ze sluiten ook het gevaar uit van een dirigistisch | |
acceptables et excluent tout risque d'une politique dirigiste qui | beleid dat door de aan het bewind zijnde Regering zou worden gevoerd » |
serait fonction du gouvernement en place » (ibid., p. 83). | (ibid., p.83). |
B.3.1. Le dernier arrêté adopté par le Roi en exécution de cette | B.3.1. Het laatste ter uitvoering van die bepaling door de Koning |
disposition est l'arrêté royal du 5 février 1998 « fixant les | genomen besluit is het koninklijk besluit van 5 februari 1998 « |
superficies maximales de rentabilité visées par la législation sur le | houdende vaststelling van de maximale rendabiliteitsoppervlakten als |
bail à ferme » (Moniteur belge, 26 février 1998). En vertu de son | bedoeld in de pachtwetgeving » (Belgisch Staatsblad, 26 februari |
1998). Krachtens artikel 3 ervan, heeft het uitwerking met ingang van | |
article 3, il produit ses effets le 25 novembre 1997. L'article 2 de | 25 november 1997. Artikel 2 van dat koninklijk besluit bepaalt : |
cet arrêté royal dispose : | |
« Les superficies maximales de rentabilité sont valables pour cinq ans | « De maximale rendabiliteitsoppervlakten zijn geldig voor vijf jaar ». |
». Par un arrêt du 1er avril 2021, rendu dans l'affaire présentement | Bij een in de thans voorliggende zaak gewezen arrest van 1 april 2021, |
examinée, la Cour de cassation a jugé qu'en limitant la durée de | heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat de Koning artikel 12.7 van |
validité des superficies maximales qu'Il déterminait à cinq ans, le | de Pachtwet niet had geschonden door de geldigheidsduur van de |
Roi n'avait pas violé l'article 12.7 de la loi sur le bail à ferme | maximale oppervlakten die Hij vaststelde tot vijf jaar te beperken |
(Cass., 1er avril 2021, C.20.0346.F, | (Cass., 1 april 2021, C.20.0346.F, |
ECLI:BE:CASS:2021:ARR.20210401.1F.3). | ECLI:BE:CASS:2021:ARR.20210401.1F.3). |
B.3.2. Le 5 février 2009, le Gouvernement wallon a pris un arrêté « | B.3.2. De Waalse Regering heeft op 5 februari 2009 een besluit genomen |
« betreffende de vaststelling van de maximale | |
relatif à la fixation des superficies maximales de rentabilité visées | rendabiliteitsoppervlakten bedoeld in de pachtwetgeving » (Belgisch |
par la législation sur le bail à ferme » (Moniteur belge, 3 mars | Staatsblad, 3 maart 2009). |
2009). Par un arrêt du 8 juin 2017, rendu dans l'affaire présentement | Bij een in de thans voorliggende zaak gewezen arrest van 8 juni 2017, |
examinée, la Cour de cassation a jugé qu'« avant le 1er juillet 2014, | heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat « vóór 1 juli 2014, de |
les superficies maximales de rentabilité, nécessaires pour apprécier | maximale rendabiliteitsoppervlakten, die noodzakelijk zijn om de |
la validité de la résiliation du bail à ferme sont fixées par | geldigheid van de opzegging van de pachtovereenkomst te beoordelen, |
l'autorité fédérale, seule habilitée à régler la relation | door de federale overheid zijn vastgesteld, die als enige ertoe |
gemachtigd is de contractuele relatie tussen de verpachter en de | |
contractuelle entre le bailleur et le preneur », de sorte que le juge | pachter te regelen », zodat de rechter zijn beslissing om de |
ne pouvait fonder sur l'arrêté précité du Gouvernement wallon sa | geldigverklaring van de opzegging te weigeren niet op het voormelde |
décision de refus de validation du congé (Cass., 8 juin 2017, | besluit van de Waalse Regering kon baseren (Cass., 8 juni 2017, |
C.16.0066.F). | C.16.00.66.F ). |
B.4. La juridiction a quo déduit de ce contexte législatif et | B.4. Het verwijzende rechtscollege leidt uit die wettelijke en |
réglementaire et de ces deux arrêts de la Cour de cassation qu'au | reglementaire context en uit die twee arresten van het Hof van |
moment de l'acquisition des terres concernées, aucune superficie | Cassatie af dat op het moment van de verwerving van de betrokken |
maximale de rentabilité n'était fixée, de sorte que le juge saisi | gronden, geen maximale rendabiliteitsoppervlakte was vastgesteld, |
zodat de rechter bij wie een vordering tot geldigverklaring van die | |
d'une demande de validation de ce congé est privé du pouvoir de la | opzegging aanhangig wordt gemaakt de mogelijkheid om te weigeren wordt |
refuser. | ontnomen. |
La Cour est invitée à examiner la compatibilité de la disposition en | Het Hof wordt verzocht om de bestaanbaarheid van de in het geding |
cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution, dans | zijnde bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te |
onderzoeken in de interpretatie volgens welke de in het geding zijnde | |
l'interprétation selon laquelle, en ce qu'elle ne prévoit pas de « | bepaling, in zoverre zij niet voorziet in een « regeling [...] die |
système permettant de pallier l'incurie éventuelle » du Roi, la | toelaat [de] eventuele onachtzaamheid [van de Koning] op te vangen », |
disposition en cause crée une différence de traitement entre les | een verschil in behandeling creëert tussen de pachters aan wie de |
preneurs d'un bail à ferme auxquels le congé a été donné à un moment où des superficies maximales de rentabilité fixées par le Roi étaient applicables et les preneurs d'un bail à ferme auxquels le congé a été donné à un moment où les superficies de rentabilité n'étaient fixées par aucun arrêté royal en vigueur. B.5. La Cour ne peut se prononcer sur le caractère justifié ou non d'une différence de traitement au regard des dispositions de la Constitution qu'elle est habilitée à faire respecter que si cette différence de traitement est imputable à une norme législative. La différence de traitement concrète au sujet de laquelle la Cour est invitée à se prononcer ne peut pas être imputée à la disposition législative en cause, mais résulte de l'absence d'un arrêté royal fixant les superficies maximales de rentabilité en exécution de cette disposition. B.6. La Cour n'est donc pas compétente pour répondre à la première question préjudicielle. Quant à la seconde question préjudicielle | opzegging werd gericht op een moment waarop door de Koning vastgestelde rendabiliteitsoppervlakten van toepassing waren en de pachters aan wie de opzegging werd gericht op een moment waarop de rendabiliteitsoppervlakten bij geen enkel van kracht zijnde koninklijk besluit waren vastgesteld. B.5. Het Hof mag zich slechts uitspreken over het al dan niet verantwoorde karakter van een verschil in behandeling, ten aanzien van de bepalingen van de Grondwet op de naleving waarvan het Hof mag toezien, wanneer dat verschil aan een norm met wetgevend karakter kan worden toegeschreven. Het concrete verschil in behandeling waarover het Hof wordt gevraagd zich uit te spreken, kan niet worden toegeschreven aan de in het geding zijnde wetsbepaling, maar is het gevolg van de ontstentenis van een koninklijk besluit waarin de maximale rendabiliteitsoppervlakten ter uitvoering van die bepaling worden vastgesteld. B.6. Bijgevolg is het Hof niet bevoegd om op de eerste prejudiciële vraag te antwoorden. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag |
B.7.1. La seconde question préjudicielle porte sur l'article 15 du | B.7.1. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 15 van |
décret de la Région wallonne du 2 mai 2019 « modifiant diverses | het decreet van het Waalse Gewest van 2 mei 2019 « tot wijziging van |
législations en matière de bail à ferme », qui remplace l'article 12 | verscheidene wetgevingen inzake pacht », dat artikel 12 van de |
de la loi sur le bail à ferme. Le paragraphe 7 de cette disposition | Pachtwet vervangt. Paragraaf 7 van die bepaling preciseert dat de |
précise que le juge peut, dans certaines circonstances, refuser le | rechter, in bepaalde omstandigheden, de opzegging voor persoonlijke |
congé donné pour exploitation personnelle lorsque celui-ci a pour | exploitatie kan weigeren wanneer die tot gevolg heeft dat de totale |
conséquence de porter la superficie totale exploitée de l'entreprise | geëxploiteerde oppervlakte van het landbouwbedrijf van de aanstaande |
agricole du futur exploitant au-delà de la superficie maximale fixée | exploitant boven de door de Regering bepaalde maximale oppervlakte |
par le Gouvernement ou celle de l'entreprise agricole de l'exploitant | komt te liggen of die van het landbouwbedrijf van de huidige |
actuel en dessous de la superficie minimale de rentabilité fixée par | exploitant onder de door de Regering vastgestelde minimale |
le Gouvernement. Cette disposition charge le Gouvernement wallon de | rentabiliteitsoppervlakte komt te liggen. Die bepaling belast de |
fixer les superficies minimales et maximales de rentabilité. | Waalse Regering ermee de minimale en maximale rendabiliteitsoppervlakten vast te stellen. |
Elle précise ensuite : | Vervolgens wordt erin gepreciseerd : |
« Ces superficies sont revues au moins tous les cinq ans. Les | « Deze oppervlaktes worden minstens om de vijf jaar herzien. De |
superficies minimales et maximales de rentabilité restent | rendabele minimum- en maximumoppervlaktes blijven van toepassing tot |
d'application jusqu'à l'entrée en vigueur du nouvel arrêté ». | de inwerkingtreding van het nieuwe besluit ». |
Conformément à l'article 55 du même décret, cette disposition entre en | Overeenkomstig artikel 55 van hetzelfde decreet, treedt die bepaling |
vigueur à une date déterminée par le Gouvernement. | in werking op een datum die door de Regering wordt bepaald. |
B.7.2. La compétence en matière de bail à ferme a été attribuée aux | B.7.2. De bevoegdheid inzake pachtovereenkomsten werd aan de gewesten |
régions par l'article 6, § 1er, V, 3°, de la loi spéciale du 8 août | toegekend bij artikel 6, § 1, V, 3°, van de bijzondere wet van 8 |
1980 de réformes institutionnelles, inséré par l'article 16 de la loi | augustus 1980 tot hervorming der instellingen, ingevoegd bij artikel |
spéciale du 6 janvier 2014 relative à la Sixième réforme de l'Etat. | 16 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de |
Zesde Staatshervorming. | |
B.8. La Cour est invitée à examiner cette disposition en ce qu'elle | B.8. Het Hof wordt verzocht om die bepaling te onderzoeken in zoverre |
n'est pas rendue applicable aux situations antérieures à son entrée en | zij niet van toepassing is gemaakt op de situaties die dateren van |
vigueur, ce qui crée une différence de traitement entre les preneurs | vóór de inwerkingtreding ervan, hetgeen een verschil in behandeling |
de bail à ferme auxquels le congé a été adressé par l'exploitant ayant | creëert tussen de pachters aan wie de opzegging werd gericht door de |
acquis la terre postérieurement à son entrée en vigueur et les | exploitant die de grond heeft verworven na de inwerkingtreding ervan |
preneurs de bail à ferme auxquels le congé a été adressé par | en de pachters aan wie de opzegging werd gericht door de exploitant |
l'exploitant ayant acquis la terre antérieurement à son entrée en | die de grond heeft verworven vóór de inwerkingtreding ervan. Het |
vigueur. La juridiction a quo observe que la disposition adoptée par | verwijzende rechtscollege merkt op dat de door de decreetgever |
le législateur décrétal contient la garantie, pour les preneurs de | aangenomen bepaling de waarborg bevat, voor de pachters, dat zelfs |
bail à ferme, que même en cas de non-révision des superficies par le | wanneer de oppervlakten niet door de Waalse Regering worden herzien na |
Gouvernement wallon à l'issue d'une période de cinq ans, le juge saisi | een periode van vijf jaar, de rechter bij wie de zaak aanhangig is |
aura le pouvoir de refuser de valider le congé, alors que les preneurs | gemaakt zal kunnen weigeren om de opzegging geldig te verklaren, |
qui se sont vu adresser un congé avant l'entrée en vigueur de cette | terwijl de pachters aan wie een opzegging werd gericht vóór de |
disposition à un moment où aucun arrêté fixant les superficies n'était | inwerkingtreding van die bepaling op een moment waarop geen enkel |
en vigueur ne bénéficient pas de cette garantie. | besluit tot vaststelling van de oppervlakten van toepassing was, die |
waarborg niet genieten. | |
B.9. La circonstance que le législateur décrétal légifère pour le | B.9. De omstandigheid dat de decreetgever wetgevend optreedt voor de |
futur, ce qui est la règle, n'est pas incompatible avec les articles | toekomst, wat de regel is, is niet onbestaanbaar met de artikelen 10 |
10 et 11 de la Constitution. | en 11 van de Grondwet. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- La Cour n'est pas compétente pour répondre à la première question | - Het Hof is niet bevoegd om op de eerste prejudiciële vraag te |
préjudicielle. | antwoorden. |
- Les articles 15 et 55 du décret de la Région wallonne du 2 mai 2019 | - De artikelen 15 en 55 van het decreet van het Waalse Gewest van 2 |
« modifiant diverses législations en matière de bail à ferme » ne | mei 2019 « tot wijziging van verscheidene wetgevingen inzake pacht » |
violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution. | schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 21 septembre 2023. | op 21 september 2023. |
Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
N. Dupont P. Nihoul | N. Dupont P. Nihoul |