Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 125/2023 du 21 septembre 2023 Numéros du rôle : 7860, 7861, 7862, 7863 et 7864 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 286 et 288 du décret flamand du 22 d(...)"
Extrait de l'arrêt n° 125/2023 du 21 septembre 2023 Numéros du rôle : 7860, 7861, 7862, 7863 et 7864 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 286 et 288 du décret flamand du 22 d(...) Uittreksel uit arrest nr. 125/2023 van 21 september 2023 Rolnummers 7860, 7861, 7862, 7863 en 7864 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 286 en 288 van het Vlaamse decreet van 22 december 2017 « over het lokaal bestuur » e Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 125/2023 du 21 septembre 2023 Uittreksel uit arrest nr. 125/2023 van 21 september 2023
Numéros du rôle : 7860, 7861, 7862, 7863 et 7864 Rolnummers 7860, 7861, 7862, 7863 en 7864
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 286 et In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 286 en 288
288 du décret flamand du 22 décembre 2017 « sur l'administration van het Vlaamse decreet van 22 december 2017 « over het lokaal bestuur
locale » et aux articles 186 et 187 du décret communal flamand du 15 » en de artikelen 186 en 187 van het Vlaamse Gemeentedecreet van 15
juillet 2005 (dans la version applicable du 1er janvier 2014 au 31 juli 2005 (in de versie van toepassing van 1 januari 2014 tot 31
décembre 2018), posées par le Tribunal de première instance de Flandre december 2018), gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg
orientale, division de Gand. Oost-Vlaanderen, afdeling Gent.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges Y. samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de
Kherbache, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, rechters Y. Kherbache, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K.
assistée du greffier N. Dupont, présidée par le président L. Lavrysen, Jadin, bijgestaan door de griffier N. Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par deux jugements du 6 septembre 2022, dont les expéditions sont a. Bij twee vonnissen van 6 september 2022, waarvan de expedities ter
parvenues au greffe de la Cour le 15 septembre 2022, le Tribunal de griffie van het Hof zijn ingekomen op 15 september 2022, heeft de
première instance de Flandre orientale, division de Gand, a posé les Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, de
questions préjudicielles suivantes : volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. Les articles 286 et 288 du décret sur l'administration locale, « 1° Schenden de artikelen 286 en 288 van het Decreet over het Lokaal
dans l'interprétation selon laquelle il pourrait être déduit de ces Bestuur, in de interpretatie volgens welke uit die bepalingen zou
dispositions que le seul mode de preuve admissible concernant la kunnen worden afgeleid dat de enige toelaatbare wijze van
publication d'un règlement communal est la mention dans le registre bewijsvoering voor de bekendmaking van een gemeentelijk reglement de
spécial tenu par le directeur général, violent-ils les articles 10, aantekening is in het speciale register dat door de algemeen directeur
11, 33, 170, 172 et 191 de la Constitution, lus en combinaison avec wordt bijgehouden, de artikelen 10, 11, 33, 170, 172 en 191 van de
les articles 105, 108, 159, 162 et 190 de la Constitution et avec les Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 105, 108, 159, 162 en
principes de la légalité et de la sécurité juridique, en ce qu'ils 190 van de Grondwet en met de beginselen van wettigheid en
privent tant l'autorité communale, en sa qualité d'auteur d'un tel rechtszekerheid, in zoverre zij zowel de gemeentelijke overheid in
règlement, que toutes les personnes susceptibles d'être soumises à un haar hoedanigheid van auteur van zulk een reglement als alle personen
tel règlement, de la garantie consistant en l'intervention d'une die aan zulk een reglement kunnen worden onderworpen, de waarborg
assemblée législative délibérante, à savoir le législateur visé à ontzeggen van het optreden van een beraadslagende wetgevende
l'article 190 de la Constitution, pour déterminer la preuve de cette vergadering, te weten de wetgever zoals is bepaald in artikel 190 van
de Grondwet, voor het bepalen van het bewijs van die bekendmaking, en
publication et, partant, pour déterminer un élément essentiel relatif bijgevolg voor het bepalen van een essentieel element met betrekking
au caractère obligatoire des lois, arrêtés et règlements et, dans le tot het verbindende karakter van wetten, besluiten en verordeningen
en, in het geval van een gemeentelijk belastingreglement, met
cas d'un règlement fiscal communal, relatif à la qualité de betrekking tot de hoedanigheid van belastingschuldige, terwijl aan de
contribuable, alors que les auteurs des autres types de normes (lois, auteurs van de andere types van normen (wetten, besluiten of
arrêtés ou règlements d'administration générale ou provinciale), visés verordeningen van algemeen of provinciaal bestuur), bedoeld in artikel
à l'article 190 de la Constitution, et toutes les personnes 190 van de Grondwet, en aan alle personen die aan zulke normen kunnen
susceptibles d'être soumises à de telles normes ne sont pas privés de cette garantie ? worden onderworpen, die waarborg niet wordt ontzegd ?
2. Les articles 286 et 288 du décret sur l'administration locale, dans 2° Schenden de artikelen 286 en 288 van het Decreet over het Lokaal
l'interprétation selon laquelle la mention dans le registre des Bestuur, geïnterpreteerd in die zin dat de aantekening in het register
publications prévue par le second alinéa de l'article 288 du décret van de bekendmakingen waarin het tweede lid van artikel 288 van het
sur l'administration locale constitue le seul mode de preuve Decreet over het Lokaal Bestuur voorziet de enige toelaatbare wijze
admissible concernant la publication d'un règlement fiscal communal van bewijsvoering is voor de bekendmaking van een gemeentelijk
(et que cette preuve ne peut donc être produite d'aucune autre belastingreglement (en dit bewijs dus niet kan worden geleverd aan de
manière, par exemple par une preuve numérique), violent-ils les hand van enig ander bewijsmiddel, zoals bv. een informaticabewijs), de
articles 10, 11 et 170 de la Constitution, lus en combinaison avec artikelen 10, 11 en 170 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
l'article 190 de celle-ci, en ce que, contrairement à ce qui est le artikel 190 ervan, in zoverre, in tegenstelling tot de wetskrachtige
cas pour les normes législatives et les actes administratifs normen en reglementaire bestuurshandelingen die door andere overheden
réglementaires adoptés par d'autres autorités, le fait que les worden aangenomen, het feit of de gemeentelijke reglementen bindende
règlements communaux aient force obligatoire ne dépend pas seulement kracht krijgen niet alleen afhangt van de bekendmaking ervan (in casu
de leur publication (en l'espèce, sur le site internet), mais aussi de door middel van een publicatie op de website) maar ook van de
la mention de cette publication dans le registre des publications des vermelding van die bekendmaking in het register van de bekendmakingen
règlements et ordonnances des autorités communales ? van de reglementen en verordeningen van de gemeentelijke overheden ?
3. Les articles 286 et 288 du décret sur l'administration locale, dans 3° Schenden de artikelen 286 en 288 van het Decreet over het Lokaal
l'interprétation selon laquelle la mention dans le registre des Bestuur, geïnterpreteerd in die zin dat de aantekening in het register
publications prévue par le second alinéa de l'article 288 du décret van de bekendmakingen waarin het tweede lid van artikel 288 van het
sur l'administration locale constitue le seul mode de preuve Decreet over het Lokaal Bestuur voorziet de enige toelaatbare wijze
admissible concernant la publication d'un règlement fiscal communal, van bewijsvoering is voor de bekendmaking van een gemeentelijk
violent-ils les articles 10, 11 et 170 de la Constitution (et en belastingreglement de artikelen 10, 11 en 170 van de Grondwet (en in
particulier l'exigence d'un lien raisonnable de proportionnalité entre het bijzonder de vereiste van een redelijk verband van evenredigheid
les moyens employés et l'objectif poursuivi), lus en combinaison avec tussen de aangewende middelen en de beoogde doelstelling), in
l'article 190 de la Constitution, en ce que, dans cette samenhang gelezen met artikel 190 van de Grondwet, in zoverre de
bekendmaking van een gemeentelijk belastingreglement in deze
interprétation, la publication d'un règlement fiscal communal ne interpretatie niet zou kunnen worden bewezen aan de hand van een
pourrait être établie au moyen d'une preuve numérique (par exemple, informaticabewijs (bv. een schermafdruk van de back-office van de
une capture d'écran du service d'appui du site internet de la gemeentelijke website), terwijl de voorlegging van een
commune), alors que la production d'une preuve numérique offre au informaticabewijs minstens dezelfde (of zelfs meer) objectieve
moins les mêmes garanties objectives (voire davantage) en ce qui garanties biedt voor wat betreft het bewijs van het feit en de datum
concerne la preuve du fait et la date de la publication ? ». van de bekendmaking ? ».
b. Par trois jugements du 6 septembre 2022, dont les expéditions sont b. Bij drie vonnissen van 6 september 2022, waarvan de expedities ter
parvenues au greffe de la Cour le 15 septembre 2022, le Tribunal de griffie van het Hof zijn ingekomen op 15 september 2022, heeft de
première instance de Flandre orientale, division de Gand, a posé les Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, de
questions préjudicielles suivantes : volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. Les articles 186 et 187 du décret communal, dans l'interprétation « 1° Schenden de artikelen 186 en 187 van het Gemeentedecreet, in de
selon laquelle il pourrait être déduit de ces dispositions que le seul interpretatie volgens welke uit die bepalingen zou kunnen worden
mode de preuve admissible concernant la publication d'un règlement afgeleid dat de enige toelaatbare wijze van bewijsvoering voor de
communal est l'annotation dans le registre spécial tenu par le bekendmaking van een gemeentelijk reglement de aantekening is in het
secrétaire communal, violent-ils les articles 10, 11, 33, 170, 172 et speciale register dat door de gemeentesecretaris wordt bijgehouden, de
191 de la Constitution, lus en combinaison avec les articles 105, 108, artikelen 10, 11, 33, 170, 172 en 191 van de Grondwet, in samenhang
159, 162 et 190 de la Constitution et avec les principes de la gelezen met de artikelen 105, 108, 159, 162 en 190 van de Grondwet en
légalité et de la sécurité juridique, en ce qu'ils privent tant met de beginselen van wettigheid en rechtszekerheid, in zoverre zij
l'autorité communale, en sa qualité d'auteur d'un tel règlement, que zowel de gemeentelijke overheid in haar hoedanigheid van auteur van
toutes les personnes susceptibles d'être soumises à un tel règlement zulk een reglement als alle personen die aan zulk een reglement kunnen
de la garantie consistant en l'intervention d'une assemblée worden onderworpen, de waarborg ontzeggen van het optreden van een
beraadslagende wetgevende vergadering, te weten de wetgever zoals is
législative délibérante, à savoir le législateur visé à l'article 190 bepaald in artikel 190 van de Grondwet, voor het bepalen van het
de la Constitution, pour déterminer la preuve de cette publication et, bewijs van die bekendmaking, en bijgevolg voor het bepalen van een
partant, pour déterminer un élément essentiel relatif au caractère essentieel element met betrekking tot het verbindende karakter van
obligatoire des lois, arrêtés et règlements et, dans le cas d'un wetten, besluiten en verordeningen en, in het geval van een
règlement fiscal communal, relatif à la qualité de contribuable, alors gemeentelijk belastingreglement, met betrekking tot de hoedanigheid
que les auteurs des autres types de normes (lois, arrêtés ou van belastingschuldige, terwijl aan de auteurs van de andere types van
règlements d'administration générale ou provinciale), visés à normen (wetten, besluiten of verordeningen van algemeen of provinciaal
l'article 190 de la Constitution, et toutes les personnes susceptibles bestuur), bedoeld in artikel 190 van de Grondwet, en aan alle personen
d'être soumises à de telles normes ne sont pas privés de cette die aan zulke normen kunnen worden onderworpen, die waarborg niet
garantie ? wordt ontzegd ?
2. Les articles 186 et 187 du décret communal, dans l'interprétation 2° Schenden de artikelen 186 en 187 van het Gemeentedecreet,
selon laquelle l'annotation dans le registre des publications prévue geïnterpreteerd in die zin dat de aantekening in het register van de
par le second alinéa de l'article 187 du décret communal constitue le bekendmakingen waarin het tweede lid van artikel 187 van het
seul mode de preuve admissible concernant la publication d'un Gemeentedecreet voorziet de enige toelaatbare wijze van bewijsvoering
règlement fiscal communal (et que cette preuve ne peut donc être is voor de bekendmaking van een gemeentelijk belastingreglement (en
produite d'aucune autre manière, par exemple par une preuve dit bewijs dus niet kan worden geleverd aan de hand van enig ander
numérique), violent-ils les articles 10, 11 et 170 de la Constitution, bewijsmiddel, zoals bv. een informaticabewijs), de artikelen 10, 11 en
170 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 190 ervan, in
lus en combinaison avec l'article 190 de celle-ci, en ce que, zoverre, in tegenstelling tot de wetskrachtige normen en reglementaire
contrairement à ce qui est le cas pour les normes législatives et les bestuurshandelingen die door andere overheden worden aangenomen, het
actes administratifs réglementaires adoptés par d'autres autorités, le feit of de gemeentelijke reglementen bindende kracht krijgen niet
fait que les règlements communaux aient force obligatoire ne dépend alleen afhangt van de bekendmaking ervan (in casu door middel van een
pas seulement de leur publication (en l'espèce, sur le site internet), publicatie op de website) maar ook van de vermelding van die
mais aussi de la mention de cette publication dans le registre des bekendmaking in het register van de bekendmakingen van de reglementen
publications des règlements et ordonnances des autorités communales ? en verordeningen van de gemeentelijke overheden ?
3. Les articles 186 et 187 du décret communal, dans l'interprétation 3° Schenden de artikelen 186 en 187 van het Gemeentedecreet,
selon laquelle l'annotation dans le registre des publications prévue geïnterpreteerd in die zin dat de aantekening in het register van de
par le second alinéa de l'article 187 du décret communal constitue le bekendmakingen waarin het tweede lid van artikel 187 van het
seul mode de preuve admissible concernant la publication d'un Gemeentedecreet voorziet de enige toelaatbare wijze van bewijsvoering
is voor de bekendmaking van een gemeentelijk belastingreglement de
règlement fiscal communal, violent-ils les articles 10, 11 et 170 de artikelen 10, 11 en 170 van de Grondwet (en in het bijzonder de
la Constitution (et en particulier l'exigence d'un lien raisonnable de vereiste van een redelijk verband van evenredigheid tussen de
proportionnalité entre les moyens employés et l'objectif poursuivi), aangewende middelen en de beoogde doelstelling), in samenhang gelezen
lus en combinaison avec l'article 190 de la Constitution, en ce que, met artikel 190 van de Grondwet, in zoverre de bekendmaking van een
dans cette interprétation, la publication d'un règlement fiscal gemeentelijk belastingreglement in deze interpretatie niet zou kunnen
communal ne pourrait pas être établie au moyen d'une preuve numérique worden bewezen aan de hand van een informaticabewijs (dat in
(qui, le cas échéant, peut prévaloir sur un registre tenu avec une voorkomend geval voorrang kan krijgen op een onzorgvuldig of
certaine négligence ou qui est incomplet), alors que la production niet-ingevuld register), terwijl de voorlegging van een
d'une preuve numérique offre au moins les mêmes garanties objectives informaticabewijs minstens dezelfde (of zelfs meer) objectieve
(voire davantage) en ce qui concerne la preuve du fait et de la date garanties biedt voor wat betreft het bewijs van het feit en de datum
de la publication ? ». van de bekendmaking ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 7860, 7861, 7862, 7863 et Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7860, 7861, 7862, 7863 en
7864 du rôle de la Cour, ont été jointes. 7864 van de rol van het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions en cause et à leur contexte Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen en de context ervan
B.1. Les questions préjudicielles portent sur la publication B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de officiële
officielle des règlements et ordonnances communaux, en particulier des bekendmaking van de gemeentereglementen en -verordeningen, in het
règlements-taxes. Cette matière a été transférée aux régions par la bijzonder van de belastingreglementen. Die aangelegenheid werd aan de
loi spéciale du 13 juillet 2001 portant transfert de diverses gewesten overgedragen bij de bijzondere wet van 13 juli 2001 houdende
compétences aux régions et communautés. Certaines des affaires jointes overdracht van diverse bevoegdheden aan de gewesten en de
concernent la réglementation qui était applicable en Région flamande gemeenschappen. De samengevoegde zaken betreffen de regeling die
entre le 1er janvier 2014 et le 31 décembre 2018 (affaires nos 7862, tussen 1 januari 2014 en 31 december 2018 van toepassing was in het
7863 et 7864) et les autres concernent la réglementation qui y est Vlaamse Gewest (zaken nrs. 7862, 7863 en 7864) respectievelijk de
applicable depuis le 1er janvier 2019 (affaires nos 7860 et 7861). regeling die er sinds 1 januari 2019 van toepassing is (zaken nrs.
Compte tenu des similitudes entre les dispositions en cause, la Cour 7860 en 7861). Gelet op de gelijkenissen van de in het geding zijnde
examine les questions préjudicielles conjointement. bepalingen, onderzoekt het Hof de prejudiciële vragen samen.
B.2.1. Les articles 186 et 187 du décret communal flamand du 15 B.2.1. De artikelen 186 en 187 van het Vlaamse Gemeentedecreet van 15
juillet 2005 (ci-après : le décret du 15 juillet 2005), dans leur juli 2005 (hierna : het Gemeentedecreet), zoals van toepassing voor
version applicable devant la juridiction a quo, disposent : het verwijzende rechtscollege, bepalen :
«

Art. 186.Les règlements et ordonnances du conseil communal, du

«

Art. 186.De reglementen en verordeningen van de gemeenteraad, het

collège des bourgmestre et échevins et du bourgmestre sont publiés par college van burgemeester en schepenen en van de burgemeester worden
le bourgmestre sur le site web de la commune, avec mention de la date door de burgemeester bekendgemaakt op de gemeentelijke website, met
de leur approbation et de la date de leur publication sur le site web. vermelding van zowel de datum waarop ze werden aangenomen als de datum
waarop ze op de website bekendgemaakt worden.

Art. 187.Les règlements et ordonnances visés à l'article 186

Art. 187.De reglementen en verordeningen, bedoeld in artikel 186,

deviennent obligatoires le cinquième jour qui suit le jour de leur treden in werking de vijfde dag na de bekendmaking ervan, tenzij het
publication, sauf s'ils en disposent autrement. anders bepaald is.
La publicité et la date de la publication de ces règlements et De bekendmaking en de datum van bekendmaking van deze reglementen en
ordonnances sont constatées par une annotation dans un registre verordeningen moeten blijken uit de aantekening in een speciaal
spécialement tenu à cet effet, dans la forme qui sera déterminée par register, dat bijgehouden wordt op de wijze, bepaald door de Vlaamse
le gouvernement flamand ». Regering ».
B.2.2. Les articles 286 et 288 du décret flamand du 22 décembre 2017 « B.2.2. De artikelen 286 en 288 van het Vlaamse decreet van 22 december
sur l'administration locale » (ci-après : le décret du 22 décembre 2017 « over het lokaal bestuur » (hierna : het Decreet Lokaal
2017), dans leur version applicable devant la juridiction a quo, Bestuur), zoals van toepassing voor het verwijzende rechtscollege,
disposent : bepalen :
«

Art. 286.§ 1er. Le bourgmestre publie les arrêtés suivants ainsi

«

Art. 286.§ 1. De burgemeester maakt de volgende besluiten en de

que leur contenu sur l'application web de la commune : inhoud ervan bekend via de webtoepassing van de gemeente :
1° les règlements et ordonnances du conseil communal, du collège des 1° de reglementen en de verordeningen van de gemeenteraad, van het
bourgmestre et échevins et du bourgmestre; college van burgemeester en schepenen en van de burgemeester;
[...] [...]

Art. 288.Sauf disposition contraire, les règlements et ordonnances

Art. 288.De reglementen en verordeningen, vermeld in artikel 286, §

visés à l'article 286, § 1er, 1° et 2°, ainsi que les règlements visés 1, 1° en 2°, en de reglementen, vermeld in artikel 286, § 2, 1° en 2°,
à l'article 286, § 2, 1° et 2°, entrent en vigueur le cinquième jour treden in werking op de vijfde dag na de bekendmaking ervan, tenzij
qui suit leur publication. het anders bepaald is.
La publication et la date de publication des règlements et ordonnances De bekendmaking en de datum van bekendmaking van de reglementen en de
visés à l'alinéa premier doivent être attestées par une mention dans verordeningen, vermeld in het eerste lid, moeten blijken uit de
un registre tenu conformément à la manière prévue par le Gouvernement aantekening in een register, dat bijgehouden wordt op de wijze,
flamand ». bepaald door de Vlaamse Regering ».
B.3.1. Il appartient en règle à la juridiction a quo d'interpréter les B.3.1. Het komt in de regel aan het verwijzende rechtscollege toe de
dispositions qu'elle applique, sous réserve d'une lecture bepalingen die het toepast te interpreteren, onder voorbehoud van een
manifestement erronée des dispositions en cause. kennelijk verkeerde lezing van de in het geding zijnde bepalingen.
B.3.2. La juridiction a quo interprète l'article 187, alinéa 2, du B.3.2. Het verwijzende rechtscollege interpreteert artikel 187, tweede
décret du 15 juillet 2005 et l'article 288, alinéa 2, du décret du 22 lid, van het Gemeentedecreet en artikel 288, tweede lid, van het
décembre 2017 en ce sens que le seul mode de preuve admissible de la Decreet Lokaal Bestuur zo dat de enige toelaatbare wijze van
publication des règlements ou ordonnances communaux est l'annotation bewijsvoering voor de bekendmaking van een gemeentereglement of
dans le registre spécialement tenu à cet effet. Pour ce faire, elle se -verordening de aantekening is in het speciaal daartoe gehouden
fonde sur la jurisprudence de la Cour de cassation qui a jugé en ce register. Hiervoor steunt het op de rechtspraak van het Hof van
sens au sujet des anciennes règles flamandes et des règles wallonnes Cassatie waarin in die zin werd geoordeeld over de voormalige Vlaamse
(Cass., 10 octobre 2019, C.18.0384.N, regeling en de Waalse regeling (Cass., 10 oktober 2019, C.18.0384.N,
ECLI:BE:CASS:2019:CONC.20191010.9; 8 novembre 2018, C.17.0604.F, ECLI:BE:CASS:2019:CONC.20191010.9; 8 november 2018, C.17.0604.F,
ECLI:BE:CASS:2018:CONC.20181108.10; 21 mai 2015, F.14.0098.F, ECLI:BE:CASS:2018:CONC.20181108.10; 21 mei 2015, F.14.0098.F,
ECLI:BE:CASS:2015:ARR.20150521.15; 21 mai 2015, F.13.0158.F, ECLI:BE:CASS:2015:ARR.20150521.15; 21 mei 2015, F.13.0158.F,
ECLI:BE:CASS:2015:ARR.20150521.14). ECLI:BE:CASS:2015:ARR.20150521.14).
B.3.3. La Cour examine les dispositions en cause dans l'interprétation B.3.3. Het Hof onderzoekt de in het geding zijnde bepalingen in de
que donne la juridiction a quo, laquelle n'est pas manifestement interpretatie die het verwijzende rechtscollege heeft voorgelegd, die
erronée. niet kennelijk verkeerd is.
Quant à la compétence de la Cour Ten aanzien van de bevoegdheid van het Hof
B.4.1. La SA « Proximus », partie demanderesse dans le litige au fond B.4.1. De nv « Proximus », eisende partij in het bodemgeschil in de
dans l'affaire n° 7861, et la SA « Orange Belgium », partie zaak nr. 7861, en de nv « Orange Belgium », tussenkomende partij,
intervenante, contestent que la Cour soit compétente pour répondre aux betwisten de bevoegdheid van het Hof om de prejudiciële vragen te
questions préjudicielles. Selon elles, les questions préjudicielles beantwoorden. De prejudiciële vragen betreffen volgens hen in
portent en réalité sur les arrêtés d'exécution pris par le werkelijkheid de uitvoeringsbesluiten die de Vlaamse Regering genomen
Gouvernement flamand en vertu soit de l'article 187, alinéa 2, du heeft op grond van respectievelijk artikel 187, tweede lid, van het
décret du 15 juillet 2005, soit de l'article 288, alinéa 2, du décret Gemeentedecreet, artikel 288, tweede lid, van het Decreet Lokaal
du 22 décembre 2017, et sur la jurisprudence de la Cour de cassation. Bestuur, en de rechtspraak van het Hof van Cassatie.
B.4.2. La Cour n'est pas compétente pour répondre à une question B.4.2. Het Hof is niet bevoegd om te antwoorden op een prejudiciële
préjudicielle relative à un arrêté qui n'est pas une norme vraag met betrekking tot een besluit dat geen wetskrachtige norm is.
législative. Elle ne peut pas non plus se prononcer sur les Het mag zich evenmin uitspreken over de uiteenlopende interpretaties
divergences d'interprétation d'un arrêté qui résultent des van een besluit die voortvloeien uit de jurisprudentiële toepassingen
applications jurisprudentielles de ce dernier. Enfin, la Cour n'est ervan. Ten slotte is het Hof niet bevoegd om de bepalingen tot
pas compétente pour connaître des modalités d'exécution d'une norme uitvoering van een wetskrachtige norm te beoordelen.
législative. B.4.3. En vertu de l'article 187, alinéa 2, du décret du 15 juillet B.4.3. Krachtens artikel 187, tweede lid, van het Gemeentedecreet en
2005 et de l'article 288, alinéa 2, du décret du 22 décembre 2017, la artikel 288, tweede lid, van het Decreet Lokaal Bestuur moeten de
publication et la date de publication d'un règlement communal ou d'une bekendmaking en de datum van bekendmaking van een gemeentelijk
ordonnance communale doivent être attestées par une annotation dans un reglement of gemeentelijke verordening blijken uit de aantekening in
registre tenu conformément à la manière prévue par le Gouvernement een register, dat bijgehouden wordt op de wijze bepaald door de
flamand. Vlaamse Regering.
La première question préjudicielle concerne l'habilitation faite au De eerste prejudiciële vraag betreft de in die bepalingen opgenomen
Gouvernement flamand dans ces dispositions. Les deuxième et troisième machtiging aan de Vlaamse Regering. De tweede en de derde prejudiciële
questions préjudicielles concernent l'exigence prévue par ces vraag betreffen het in die bepalingen opgenomen vereiste dat de
dispositions selon laquelle la publication et la date de publication bekendmaking en de datum van bekendmaking moeten blijken uit een
doivent être attestées par une annotation dans un registre. Les aantekening in een register. De prejudiciële vragen hebben dus
questions préjudicielles portent donc sur les dispositions en cause. betrekking op de in het geding zijnde bepalingen.
B.4.4. L'exception est rejetée. B.4.4. De exceptie wordt verworpen.
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.5. Par la première question préjudicielle, la juridiction a quo B.5. Met de eerste prejudiciële vraag wenst het verwijzende
souhaite savoir si les dispositions en cause sont compatibles avec les rechtscollege te vernemen of de in het geding zijnde bepalingen
articles 10, 11, 33, 170, 172 et 191 de la Constitution, lus en bestaanbaar zijn met de artikelen 10, 11, 33, 170, 172 en 191 van de
combinaison avec les articles 105, 108, 159, 162 et 190 de la Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 105, 108, 159, 162 en
Constitution et avec le principe de la légalité et de la sécurité 190 van de Grondwet en met het wettigheids- en
juridique, en ce qu'elles priveraient l'autorité communale et les rechtszekerheidsbeginsel, in zoverre zij de gemeentelijke overheid en
personnes qui peuvent être soumises à un règlement communal de la de personen die aan een gemeentereglement kunnen worden onderworpen,
garantie consistant en l'intervention d'une assemblée législative de waarborg zouden ontzeggen van het optreden van een beraadslagende
délibérante pour déterminer la preuve de cette publication, alors que wetgevende vergadering voor het bepalen van het bewijs van die
cette garantie n'est pas refusée aux auteurs de lois, d'arrêtés et de bekendmaking, terwijl aan de auteurs van wetten, besluiten of
règlements d'administration générale ou provinciale ou aux personnes verordeningen van algemeen of provinciaal bestuur en aan de personen
susceptibles d'être soumises à ces normes. die aan die normen kunnen worden onderworpen, die waarborg niet wordt
Il ressort des décisions de renvoi que, par cette question, la ontzegd. Uit de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het verwijzende
juridiction a quo interroge en substance la Cour sur la compatibilité rechtscollege met die vraag het Hof in essentie verzoekt om na te gaan
de l'article 187, alinéa 2, du décret du 15 juillet 2005 et de of artikel 187, tweede lid, van het Gemeentedecreet en artikel 288,
l'article 288, alinéa 2, du décret du 22 décembre 2017 avec les tweede lid, van het Decreet Lokaal Bestuur bestaanbaar zijn met de
articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel
l'article 190 de la Constitution, en ce qu'ils habilitent le 190 van de Grondwet, in zoverre zij de Vlaamse Regering ertoe
Gouvernement flamand à déterminer les formalités de l'annotation dans machtigen de vormvoorschriften te bepalen voor de aantekening in het
le registre spécialement tenu à cet effet, dans l'interprétation selon speciaal daartoe gehouden register, in de interpretatie dat dit geldt
laquelle celle-ci est le seul mode de preuve admissible de la als de enige toelaatbare wijze van bewijsvoering voor de bekendmaking
publication d'une ordonnance communale ou d'un règlement communal. van een gemeentereglement of -verordening.
B.6.1. L'article 190 de la Constitution dispose : B.6.1. Artikel 190 van de Grondwet bepaalt :
« Aucune loi, aucun arrêté ou règlement d'administration générale, « Geen wet, geen besluit of verordening van algemeen, provinciaal of
provinciale ou communale, n'est obligatoire qu'après avoir été publié gemeentelijk bestuur is verbindend dan na te zijn bekendgemaakt in de
dans la forme déterminée par la loi ». vorm bij de wet bepaald ».
B.6.2. La publication des ordonnances et règlements communaux sur le B.6.2. De bekendmaking van de gemeentereglementen en -verordeningen
site internet de la commune vise à donner exécution au droit, pour les via de webtoepassing van de gemeente strekt ertoe uitvoering te geven
justiciables, garanti par l'article 190 de la Constitution, de pouvoir prendre connaissance à tout moment de ces textes officiels avant que ceux-ci leur soient opposables. En outre, ce droit est inhérent à l'Etat de droit puisque c'est cette connaissance qui permet à chacun de s'y conformer. L'annotation datée et signée de la publication dans un registre vise à attester avec certitude la publication du règlement. B.7.1. Au sujet de la manière dont le registre des ordonnances et règlements de l'administration locale est tenu, l'arrêté du aan het in artikel 190 van de Grondwet gewaarborgde recht voor rechtsonderhorigen om te allen tijde te kunnen kennisnemen van die officiële teksten vooraleer die hun kunnen worden tegengeworpen. Bovendien is dat recht inherent aan de rechtsstaat omdat het die kennisneming is die iedereen in staat stelt zich naar die teksten te gedragen. De gedateerde en ondertekende aantekening van de bekendmaking in een register beoogt de bekendmaking van het reglement met zekerheid vast te stellen. B.7.1. Over de wijze van bijhouden van het register inzake de reglementen en verordeningen van het lokaal bestuur bepaalt het
Gouvernement flamand du 18 janvier 2008 « relatif aux annotations dans besluit van de Vlaamse Regering van 18 januari 2008 « betreffende de
le registre de publication des règlements et ordonnances des autorités aantekeningen in het register voor de bekendmaking van de reglementen
communales » (ci-après : l'arrêté du 18 janvier 2008), qui était en verordeningen van de gemeenteoverheden » (hierna : het besluit van
applicable jusqu'au 31 décembre 2018, dispose : 18 januari 2008), dat van toepassing was tot 31 december 2018 :
«

Art. 2.L'annotation dans le registre se fait le jour de la

«

Art. 2.De aantekening in het register vindt plaats op de dag van de

publication du règlement ou de l'ordonnance. Les annotations sont bekendmaking van het reglement of van de verordening. De aantekeningen
numérotées dans l'ordre des publications consécutives. worden genummerd in de volgorde van de opeenvolgende bekendmakingen.

Art. 3.L'annotation datée et signée par le bourgmestre et le

Art. 3.De gedateerde en door de burgemeester en de gemeentesecretaris

secrétaire communal est établie de la manière suivante : ondertekende aantekening wordt op de volgende wijze vastgesteld :
` N° ... Le bourgmestre de la commune (ou de la ville) ..., province ` Nr... De burgemeester van de gemeente (of van de stad)...,
..., confirme que le règlement (ou l'ordonnance) du conseil communal provincie..., bevestigt dat het reglement (of de verordening) van de
(ou du collège des bourgmestre et échevins) (ou du bourgmestre), gemeenteraad (of van het college van burgemeester en schepenen) (of
daté(e) ..., ayant pour objet ..., a été publié(e), conformément à van de burgemeester), gedateerd..., met als onderwerp...,
l'article 186 [du] Décret communal bekendgemaakt werd, overeenkomstig artikel 186 van het Gemeentedecreet
le ... op ...
..., ... (date) Le secrétaire communal, Le bourgmestre, ' ». ...,... (datum) De gemeentesecretaris, De burgemeester, ' ».
B.7.2. L'arrêté du Gouvernement flamand du 20 avril 2018 « relatif à B.7.2. Het besluit van de Vlaamse Regering van 20 april 2018 «
la publication et les possibilités de consultation d'arrêtés et de betreffende de bekendmaking en raadpleegbaarheid van besluiten en
pièces de l'administration locale, concernant la manière dont les stukken van het lokaal bestuur, betreffende de wijze waarop de
règlements et ordonnances de l'administration locale sont tenus au reglementen en verordeningen van het lokaal bestuur worden bijgehouden
registre et concernant les possibilités de consultation des arrêtés in het register en betreffende de raadpleegbaarheid van de besluiten
des zones policières et des zones de secours » (ci-après : l'arrêté du van de politiezones en hulpverleningszones » (hierna : het besluit van
20 avril 2018), qui a remplacé l'arrêté du 18 janvier 2008, tel qu'il 20 april 2018), dat het besluit van 18 januari 2008 heeft vervangen,
était applicable au litige pendant devant la juridiction a quo, dispose : zoals van toepassing voor het verwijzende rechtscollege, bepaalt :
«

Art. 3.Dans un registre spécialement tenu à cet effet, le directeur

«

Art. 3.De algemeen directeur noteert in een register dat speciaal

général note la publication et la date de publication des règlements daarvoor bijgehouden wordt, de bekendmaking en de datum van
ou ordonnances de la commune et du centre public d'action sociale, bekendmaking van de reglementen of verordeningen van de gemeente en
van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, vermeld in
visés à l'article 286, § 1er, 1° et 2°, et § 2, 1° et 2°, et l'article artikel 286, § 1, 1° en 2°, en § 2, 1° en 2°, en artikel 553 van het
553 du décret du 22 décembre 2017 sur l'administration locale. Cette decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur. Die aantekening
annotation se fait le jour de la publication du règlement ou de vindt plaats op de dag van de bekendmaking van het reglement of de
l'ordonnance. Les annotations sont numérotées dans l'ordre des verordening. De aantekeningen worden genummerd in de volgorde van de
publications consécutives. opeenvolgende bekendmakingen.
[...] [...]

Art. 4.Le bourgmestre et le directeur général datent et signent

Art. 4.De burgemeester en de algemeen directeur dateren en

l'annotation des règlements et ordonnances de la commune, visés à ondertekenen de aantekening van de reglementen en verordeningen van de
l'article 286, § 1er, 1° et 2°, et l'article 553 du décret du 22 gemeente, vermeld in artikel 286, § 1, 1° en 2°, en artikel 553 van
décembre 2017 sur l'administration locale. het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur.
Le président du bureau permanent et le directeur général datent et De voorzitter van het vast bureau en de algemeen directeur dateren en
signent l'annotation des règlements du centre public d'action sociale, ondertekenen de aantekening van de reglementen van het openbaar
visés à l'article 286, § 2, 1° et 2°, du décret précité. centrum voor maatschappelijk welzijn, vermeld in artikel 286, § 2, 1°
en 2°, van het voormelde decreet.
[...] [...]
L'annotation, visée aux alinéas 1er à 3 inclus, mentionne au moins : De aantekening, vermeld in het eerste tot en met het derde lid, vermeldt minstens :
1° l'organe ayant pris le règlement ou l'ordonnance, en particulier le 1° het orgaan dat het reglement of de verordening heeft genomen, meer
conseil communal, le collège des bourgmestre et échevins, le in het bijzonder de gemeenteraad, het college van burgemeester en
bourgmestre, le conseil de l'aide sociale, le bureau permanent, le schepenen, de burgemeester, de raad voor maatschappelijk welzijn, het
conseil de district, le collège de district ou le bourgmestre de vast bureau, de districtsraad, het districtscollege of de
district; districtsburgemeester;
2° la date du règlement ou de l'ordonnance; 2° de datum van het reglement of de verordening;
3° l'objet du règlement ou de l'ordonnance; 3° het onderwerp van het reglement of de verordening;
4° la date de publication du règlement ou de l'ordonnance ». 4° de datum van bekendmaking van het reglement of de verordening ».
B.8.1. La SA « Telenet Group », partie demanderesse dans le litige au B.8.1. De nv « Telenet Group », de eisende partij in het bodemgeschil
fond dans l'affaire n° 7860, fait valoir que la question préjudicielle in de zaak nr. 7860, voert aan dat de prejudiciële vraag geen antwoord
n'appelle pas de réponse, étant donné qu'elle repose sur une prémisse behoeft aangezien ze uitgaat van een verkeerde premisse en niet
erronée et qu'elle n'est pas utile à la solution du litige au fond. dienstig is voor de oplossing van het bodemgeschil.
Selon la SA « Telenet Group », la question préjudicielle repose sur la De prejudiciële vraag gaat volgens de nv « Telenet Group »
prémisse erronée selon laquelle elle postule que le décret du 22 verkeerdelijk ervan uit dat het Decreet Lokaal Bestuur niet zelf
décembre 2017 ne dispose pas lui-même que la publication d'un
règlement-taxe ne peut être prouvée que par une annotation dans le bepaalt dat de bekendmaking van een belastingreglement maar kan worden
registre. Elle estime que la question préjudicielle n'est pas utile, bewezen door een aantekening in het register. De prejudiciële vraag is
étant donné que, dans le litige au fond dans l'affaire n° 7860, la volgens haar niet dienstig aangezien de gemeente Zwalm in het
commune de Zwalm n'est pas en mesure de présenter une annotation dans bodemgeschil in de zaak nr. 7860 geen aantekening in het register kan
le registre. voorleggen.
B.8.2. L'examen de l'exception coïncide avec l'examen du fond de B.8.2. Het onderzoek van de exceptie hangt samen met het onderzoek
l'affaire. La Cour les examine dès lors conjointement. naar de grond van de zaak. Het Hof onderzoekt beide dan ook samen.
B.9. En tant qu'elles ont trait à la publication des normes au sens B.9. In zoverre zij betrekking hebben op de bekendmaking van normen in
large, les dispositions en cause portent sur une matière que l'article de ruime zin, betreffen de in het geding zijnde bepalingen een
190 de la Constitution réserve au législateur. Cette disposition aangelegenheid die artikel 190 van de Grondwet aan de wetgever
voorbehoudt. Die grondwetsbepaling belet evenwel niet dat wat de vorm
constitutionnelle n'empêche toutefois pas que la forme de la van de bekendmaking betreft, een machtiging wordt verleend aan de
publication fasse l'objet d'une habilitation au pouvoir exécutif, pour uitvoerende macht, voor zover die machtiging voldoende nauwkeurig
autant que celle-ci soit décrite de manière suffisamment précise et wordt omschreven en betrekking heeft op de tenuitvoerlegging van
porte sur l'exécution de mesures dont les éléments essentiels ont été maatregelen waarvan de essentiële elementen vooraf door de wetgevende
préalablement établis par le pouvoir législatif. macht zijn vastgesteld.
B.10. En l'espèce, aux termes de l'article 187, alinéa 2, du décret du B.10. In dit geval heeft de machtiging, volgens artikel 187, tweede
15 juillet 2005 et de l'article 288, alinéa 2, du décret du 22 lid, van het Gemeentedecreet en artikel 288, tweede lid, van het
décembre 2017, l'habilitation ne porte pas sur le mode de publication Decreet Lokaal Bestuur, geen betrekking op de wijze van bekendmaking
sur le site internet de la commune en tant que tel, mais sur la via de webtoepassing van de gemeente als zodanig, maar wel op de
manière dont la preuve de cette publication doit être apportée. manier waarop het bewijs van die bekendmaking moet worden geleverd.
B.11. Etant donné que le législateur décrétal a prévu que le mode de B.11. Aangezien de decreetgever heeft bepaald dat de wijze van
publication doit être la mise en ligne sur le site internet de la bekendmaking via de webtoepassing van de gemeente dient te gebeuren en
commune et que la preuve de celle-ci doit être apportée au moyen d'une dat het bewijs ervan moet worden geleverd aan de hand van een
annotation dans un registre spécialement tenu à cet effet, il a réglé aantekening in een speciaal daartoe gehouden register, heeft hij de
lui-même les éléments essentiels de la forme de la publication. La essentiële elementen van de vorm van de bekendmaking zelf geregeld. De
délégation ne porte que sur la forme de l'annotation dans le registre. delegatie heeft slechts betrekking op de vorm van de aantekening in dat register.
B.12. La forme de l'annotation dans le registre n'emporte aucune B.12. De vorm van de aantekening in het register heeft geen enkel
conséquence sur la régularité d'une norme communale publiée sur le gevolg voor de regelmatigheid van een gemeentelijke norm die via de
site internet de la commune. En ce qui concerne l'inopposabilité webtoepassing van de gemeente is bekendgemaakt. De mogelijke
éventuelle du règlement dont la publication n'a pas été constatée dans niet-tegenstelbaarheid van het reglement waarvan de bekendmaking niet
le respect des dispositions prises en vertu de l'habilitation à werd vastgesteld met inachtneming van de bepalingen die zijn
aangenomen krachtens de machtiging aan de uitvoerende macht, dient te
l'exécutif, elle doit être considérée comme une conséquence de worden beschouwd als een gevolg van het gebrek aan bewijs van de
l'absence de preuve de la publication et ne doit pas être confondue bekendmaking, en mag niet worden verward met de nietigheid van de
avec la nullité de l'acte. De plus, cette inopposabilité découle akte. Bovendien volgt die niet-tegenstelbaarheid hoofdzakelijk uit de
principalement des dispositions en cause, qui consacrent l'annotation in het geding zijnde bepalingen, die de aantekening vastleggen als het
comme seul mode de preuve de la publication des règlements et enige bewijs van de bekendmaking van gemeentereglementen en
ordonnances communaux, et non de l'habilitation ou des dispositions -verordeningen, en niet uit de machtiging of uit de reglementaire
réglementaires. bepalingen.
B.13. Il découle de ce qui précède que le législateur décrétal a B.13. Uit het voorgaande volgt dat de decreetgever de essentiële
déterminé les éléments essentiels des mesures dont l'exécution est elementen heeft bepaald van de maatregelen waarvan hij de uitvoering
confiée au pouvoir exécutif et que, partant, cette habilitation n'est delegeert aan de uitvoerende macht, en dat die machtiging bijgevolg
pas contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution, lus en niet strijdig is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
combinaison avec le principe de légalité contenu dans l'article 190 de samenhang gelezen met het wettigheidsbeginsel vervat in artikel 190
la Constitution. van de Grondwet.
B.14. La Cour est également interrogée sur la compatibilité de B.14. Het Hof wordt eveneens verzocht om na te gaan of de machtiging
l'habilitation contenue dans l'article 187, alinéa 2, du décret du 15 die is vervat in artikel 187, tweede lid, van het Gemeentedecreet en
juillet 2005 et dans l'article 288, alinéa 2, du décret du 22 décembre in artikel 288, tweede lid, van het Decreet Lokaal Bestuur, wanneer
2017, lorsqu'elle vise les règlements-taxes communaux, avec les die machtiging de gemeentelijke belastingreglementen beoogt,
articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
l'article 170 de la Constitution. gelezen met artikel 170 van de Grondwet.
B.15. L'article 170, § 4, de la Constitution, dispose : B.15. Artikel 170, § 4, van de Grondwet, bepaalt :
« Aucune charge, aucune imposition ne peut être établie par « Geen last of belasting kan door de agglomeratie, de federatie van
l'agglomération, par la fédération de communes et par la commune que par une décision de leur conseil. La loi détermine, relativement aux impositions visées à l'alinéa 1er, les exceptions dont la nécessité est démontrée ». B.16. En vertu de cette disposition, lue en combinaison avec les articles 41 et 162 de la Constitution, l'établissement d'un impôt communal est une matière d'intérêt communal qu'il revient au conseil communal de régler. Cette compétence du conseil communal implique qu'il détermine les éléments essentiels de l'impôt, dont font partie la désignation des contribuables, la matière imposable, la base d'imposition, le taux d'imposition et les éventuelles exonérations d'impôt. B.17. L'habilitation contenue dans les dispositions en cause ne permet aucunement qu'un règlement-taxe communal soit adopté par une autorité autre que le conseil communal. gemeenten en de gemeente worden ingevoerd dan door een beslissing van hun raad. De wet bepaalt ten aanzien van de in het eerste lid bedoelde belastingen, de uitzonderingen waarvan de noodzakelijkheid blijkt ». B.16. Krachtens die bepaling, in samenhang gelezen met de artikelen 41 en 162 van de Grondwet, is de invoering van een gemeentebelasting een aangelegenheid van gemeentelijk belang waarbij het aan de gemeenteraad toekomt die te regelen. Die bevoegdheid van de gemeenteraad houdt in dat hij de essentiële elementen van de belasting vaststelt, waartoe de aanwijzing van de belastingplichtigen, de belastbare materie, de heffingsgrondslag, de aanslagvoet en de eventuele belastingvrijstellingen behoren. B.17. De machtiging die is vervat in de in het geding zijnde bepalingen biedt geenszins de mogelijkheid dat een gemeentelijk belastingreglement wordt aangenomen door een andere overheid dan de gemeenteraad.
B.18. Au surplus, la forme de l'annotation dans le registre de la B.18. Bovendien maakt de vorm van de aantekening in het register van
publication des règlements-taxes communaux, même si elle peut avoir de bekendmaking van gemeentelijke belastingreglementen, ook al kan hij
des effets quant à la preuve de la publication et à l'opposabilité de gevolgen hebben voor het bewijs van de bekendmaking en voor de
ces règlements, ne fait pas partie des éléments essentiels de l'impôt tegenstelbaarheid van die reglementen, geen deel uit van de in B.16
mentionnés en B.16. vermelde essentiële elementen van de belasting.
B.19. Dès lors, les dispositions en cause sont compatibles avec B.19. Bijgevolg zijn de in het geding zijnde bepalingen bestaanbaar
l'article 170, § 4, de la Constitution. met artikel 170, § 4, van de Grondwet.
B.20. L'examen des dispositions en cause au regard des articles 33, B.20. Het onderzoek van de in het geding zijnde bepalingen in het
105, 108, 159, 162, 172 et 191 de la Constitution, au sujet desquels licht van de artikelen 33, 105, 108, 159, 162, 172 en 191 van de
ni la juridiction a quo ni les parties n'exposent en quoi ils seraient Grondwet, waarvan noch het verwijzende rechtscollege, noch de partijen
violés, ne conduit pas à une autre conclusion. uiteenzetten in welk opzicht zij geschonden zouden zijn, leidt niet
tot een andere conclusie.
Quant à la deuxième question préjudicielle Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag
B.21. Par la deuxième question préjudicielle, la juridiction a quo B.21. Met de tweede prejudiciële vraag wenst het verwijzende
rechtscollege te vernemen of de in het geding zijnde bepalingen,
souhaite savoir si les dispositions en cause, interprétées en ce sens geïnterpreteerd in die zin dat de aantekening in het speciaal daartoe
que l'annotation dans le registre spécialement tenu à cet effet est le gehouden register de enige toelaatbare wijze van bewijsvoering is voor
seul mode de preuve admissible de la publication d'un règlement-taxe de bekendmaking van een gemeentelijk belastingreglement, bestaanbaar
communal, sont compatibles avec les articles 10, 11 et 170 de la zijn met de artikelen 10, 11 en 170 van de Grondwet, in samenhang
Constitution, lus en combinaison avec l'article 190 de la gelezen met artikel 190 van de Grondwet, in zoverre de bindende kracht
Constitution, en ce que la force obligatoire de règlements communaux van gemeentereglementen niet alleen afhankelijk is van de bekendmaking
dépend non seulement de leur publication, mais également de la mention ervan maar ook van de vermelding van de bekendmaking in het speciaal
de la publication dans le registre spécialement tenu à cet effet, daartoe gehouden register, terwijl die voorwaarde niet geldt voor
alors que cette condition ne s'applique pas aux normes adoptées par normen die worden aangenomen door andere overheden.
d'autres autorités.
B.22.1. La question préjudicielle part du postulat qu'une norme B.22.1. Het uitgangspunt van de prejudiciële vraag is dat een
communale acquiert sa force obligatoire par la conjonction de deux gemeentelijke norm bindende kracht krijgt door de combinatie van twee
conditions, à savoir la publication proprement dite et l'annotation, voorwaarden, namelijk de eigenlijke bekendmaking en de aantekening,
alors que les autres normes, dont la publication a lieu dans un terwijl de andere normen, die in een officieel publicatieblad worden
journal officiel, ne supposent aucune autre formalité. bekendgemaakt, geen enkele andere formaliteit veronderstellen.
La question préjudicielle contient donc les éléments nécessaires De prejudiciële vraag bevat dus de noodzakelijke elementen op grond
permettant à la Cour de statuer. L'exception du Gouvernement flamand waarvan het Hof uitspraak moet kunnen doen. De exceptie van de Vlaamse
et de la SA « Proximus », partie demanderesse dans le litige au fond Regering en van de nv « Proximus », de eisende partij in het
dans l'affaire n° 7861, sur ce point est rejetée. bodemgeschil in de zaak nr. 7861, op dit punt wordt verworpen.
B.22.2. Aux termes des dispositions en cause, les règlements et B.22.2. Volgens de in het geding zijnde bepalingen krijgen
ordonnances communaux acquièrent leur force obligatoire exclusivement gemeentereglementen en -verordeningen uitsluitend bindende kracht via
par le biais de la publication sur le site internet de la commune, à een bekendmaking op de webtoepassing van de gemeente, namelijk op de
savoir le cinquième jour qui suit le jour de leur publication, sauf vijfde dag volgend op de dag van bekendmaking ervan, tenzij het anders
disposition contraire. Aucune autre condition n'est requise. bepaald is. Er is geen enkele andere voorwaarde vereist.
L'annotation dans le registre spécialement tenu à cet effet constitue De aantekening in het speciaal daartoe gehouden register vormt het
le mode de preuve de cette publication, notamment devant un tribunal. bewijsmiddel van die bekendmaking, met name voor een rechtbank.
Selon la jurisprudence de la Cour de cassation, le non-respect des Volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie leidt een
règles relatives à la forme de l'annotation dans le registre entraîne niet-inachtneming van de regels over de vorm van de aantekening in het
l'absence de preuve de la publication et, par conséquent, register tot het ontbreken van enig bewijs van de bekendmaking en dus
l'inopposabilité du règlement communal (Cass., 10 octobre 2019, tot de niet-tegenstelbaarheid van het gemeentereglement (Cass., 10
C.18.0384.N, précité; 21 mai 2015, F.14.0098.F, précité; 21 mai 2015, oktober 2019, C.18.0384.N, voormeld; 21 mei 2015, F.14.0098.F,
F.13.0158.F, précité). voormeld; 21 mei 2015, F.13.0158.F, voormeld).
La publication dans un journal officiel est, de la même façon, la De bekendmaking in een officieel publicatieblad is, op dezelfde wijze,
seule condition de la force obligatoire des normes publiées par ce de enige voorwaarde voor de bindende kracht van normen die op die
biais. La seule circonstance que la preuve de l'existence de la wijze zijn bekendgemaakt. Louter de omstandigheid dat het bestaan van
publication au journal officiel est plus aisée à apporter ne signifie de bekendmaking in het officieel publicatieblad gemakkelijker kan
pas que ce type de publication n'est soumise à aucun régime worden bewezen, betekent niet dat dit soort bekendmaking aan geen
probatoire. enkele bewijsregeling onderworpen is.
B.22.3. En ce qu'elle considère que la force obligatoire des B.22.3. In zoverre zij ervan uitgaat dat de bindende kracht van
règlements et ordonnances communaux en Région flamande dépend d'une gemeentereglementen en -verordeningen in het Vlaamse Gewest afhangt
double condition de publication et d'annotation, la question van een dubbele voorwaarde van bekendmaking en aantekening, gaat de
préjudicielle part d'une prémisse erronée. La différence de traitement prejudiciële vraag uit van een verkeerde premisse. Het verschil in
qui y est décrite est dès lors inexistante. behandeling dat erin wordt beschreven, is bijgevolg onbestaande.
B.23. La deuxième question préjudicielle n'appelle pas de réponse. B.23. De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Quant à la troisième question préjudicielle Ten aanzien van de derde prejudiciële vraag
B.24. Par la troisième question préjudicielle, la juridiction a quo B.24. Met de derde prejudiciële vraag wenst het verwijzende
rechtscollege te vernemen of de in het geding zijnde bepalingen,
souhaite savoir si les dispositions en cause, interprétées en ce sens geïnterpreteerd in die zin dat de aantekening in het speciaal daartoe
que l'annotation dans le registre spécialement tenu à cet effet gehouden register de enige toelaatbare wijze van bewijsvoering is voor
constitue le seul mode de preuve admissible de la publication d'un de bekendmaking van een gemeentelijk belastingreglement, bestaanbaar
règlement-taxe communal, sont compatibles avec les articles 10, 11 et zijn met de artikelen 10, 11 en 170 van de Grondwet, in samenhang
170 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 190 de la Constitution, en ce que, dans cette interprétation, la publication d'un règlement-taxe communal ne peut pas être démontrée au moyen d'une preuve informatique, alors qu'une telle preuve est au moins aussi fiable. B.25. Le postulat sur lequel repose la question préjudicielle est qu'il existe une différence de traitement entre les communes qui souhaitent prouver la publication du règlement-taxe au moyen d'une annotation dans un registre spécialement tenu à cet effet et les communes qui souhaitent démontrer la publication au moyen d'une preuve informatique. Seules les communes de la première catégorie pourront prouver la publication de manière effective. gelezen met artikel 190 van de Grondwet, in zoverre de bekendmaking van een belastingreglement in die interpretatie niet kan worden bewezen aan de hand van een informaticabewijs, terwijl een dergelijk bewijs minstens even betrouwbaar is. B.25. Het uitgangspunt van de prejudiciële vraag is dat er een verschil in behandeling bestaat tussen gemeenten die de bekendmaking van het belastingreglement willen bewijzen aan de hand van een aantekening in een speciaal daartoe gehouden register, en gemeenten die de bekendmaking willen aantonen aan de hand van een informaticabewijs. Alleen de eerste categorie van gemeenten zal de bekendmaking effectief kunnen bewijzen.
B.26. La question préjudicielle comporte les éléments nécessaires pour B.26. De prejudiciële vraag bevat de noodzakelijke elementen op grond
permettre à la Cour de statuer. L'exception du Gouvernement flamand, waarvan het Hof uitspraak moet kunnen doen. De exceptie van de Vlaamse
de la SA « Telenet Group » (partie demanderesse dans le litige au fond Regering, de nv « Telenet Group » (de eisende partij in het
dans l'affaire n° 7860), de la SA « Proximus » (partie demanderesse bodemgeschil in de zaak nr. 7860), de nv « Proximus » (de eisende
dans le litige au fond dans l'affaire n° 7861) et de la SA « Orange partij in het bodemgeschil in de zaak nr. 7861) en de nv « Orange
Belgium » (partie intervenante) sur ce point est rejetée. Belgium » (tussenkomende partij), op dit punt wordt verworpen.
B.27. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas B.27. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit
qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt
personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust
qu'elle soit raisonnablement justifiée. en het redelijk verantwoord is.
L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
nature des principes en cause; le principe d'égalité et de en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de
et le but visé. aangewende middelen en het beoogde doel.
B.28. Interprétés comme faisant de l'annotation dans le registre le B.28. Geïnterpreteerd in die zin dat de aantekening in het register
seul mode de preuve de la publication d'une ordonnance ou d'un het enige bewijsmiddel is voor de bekendmaking van een
règlement communal, l'article 187, alinéa 2, du décret du 15 juillet gemeentereglement of -verordening, beogen artikel 187, tweede lid, van
2005 et l'article 288, alinéa 2, du décret du 22 décembre 2017 n'ont het Gemeentedecreet en artikel 288, tweede lid, van het Decreet Lokaal
pas pour objectif l'organisation et le mode de fonctionnement de Bestuur niet de organisatie en de werking van het bestuur maar de
l'administration mais visent à protéger l'administré, et donc le bescherming van de bestuurde, en derhalve van de belastingplichtige in
redevable dans le cadre d'un règlement-taxe. Ceci est de nature à het kader van een belastingreglement. Op die manier kan het algemene
renforcer l'objectif général visé par l'article 190 de la Constitution. doel beoogd in artikel 190 van de Grondwet worden versterkt.
B.29. En vue de protéger l'administré, et donc le redevable dans le B.29. Ter bescherming van de bestuurde, en derhalve van de
cadre d'un règlement-taxe, le législateur décrétal a pu estimer qu'il belastingplichtige in het kader van een belastingreglement, vermocht
était pertinent d'organiser un régime probatoire unique et exclusif, de decreetgever te oordelen dat het pertinent was om in één unieke en
qui ne souffre d'aucune ambiguïté, à savoir la production d'une exclusieve bewijsregeling te voorzien, die volkomen helder is,
annotation dans un registre spécifique. namelijk het overleggen van een aantekening in een specifiek register.
B.30. En outre, la Cour n'aperçoit aucune difficulté d'ordre pratique B.30. Bovendien ziet het Hof geen enkele praktische moeilijkheid welke
qui rendrait ce régime de preuve disproportionné à l'objectif die bewijsregeling onevenredig zou maken ten aanzien van het
poursuivi. Il en va d'autant plus ainsi que la preuve de la nagestreefde doel. Dat geldt des te meer omdat het bewijs van de
publication d'une norme ne se confond pas avec la validité de bekendmaking van een norm niet samenvalt met de geldigheid van die
celle-ci. Par ailleurs, le registre peut être tenu sous format papier norm. Overigens kan het register zowel op papier als digitaal worden
ou sous format numérique, selon le choix de la commune, tant qu'il opgemaakt, naar keuze van de gemeente, zolang het de vereiste
contient les mentions obligatoires. vermeldingen bevat.
B.31. Enfin, la simple circonstance que certaines juridictions ont pu B.31. Ten slotte leidt louter de omstandigheid dat bepaalde
rechtscolleges vermochten te oordelen dat andere bewijsmiddelen
considérer que d'autres moyens de preuve n'étaient en réalité pas eigenlijk niet werden uitgesloten door de in het geding zijnde
exclus par les dispositions en cause n'entraîne pas ipso facto bepalingen, ipso facto niet tot de ongrondwettigheid van die
l'inconstitutionnalité de celles-ci. En effet, la Cour les examine bepalingen. Het Hof onderzoekt ze immers in de in B.3.2 vermelde
dans l'interprétation de la juridiction a quo mentionnée en B.3.2. interpretatie van het verwijzende rechtscollege.
B.32. En ce qu'elles font de l'annotation dans le registre le seul B.32. In zoverre zij de aantekening in het register tot enig
mode de preuve de la publication d'un règlement communal, les bewijsmiddel van de bekendmaking van een gemeentelijk reglement maken,
dispositions en cause ne sont pas incompatibles avec les articles 10, zijn de in het geding zijnde bepalingen niet onbestaanbaar met de
11 et 170 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 190 de artikelen 10, 11 en 170 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
la Constitution. artikel 190 van de Grondwet.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- Les articles 186 et 187 du décret communal flamand du 15 juillet - De artikelen 186 en 187 van het Vlaamse Gemeentedecreet van 15 juli
2005 et les articles 286 et 288 du décret flamand du 22 décembre 2017 2005 en de artikelen 286 en 288 van het Vlaamse decreet van 22
« sur l'administration locale » ne violent pas les articles 10, 11 et december 2017 « over het lokaal bestuur » schenden niet de artikelen
170 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 190 de la 10, 11 en 170 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 190
Constitution. van de Grondwet.
- La deuxième question préjudicielle n'appelle pas de réponse. - De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 21 septembre 2023. op 21 september 2023.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
N. Dupont L. Lavrysen N. Dupont L. Lavrysen
^