Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 123/2022 du 13 octobre 2022 Numéro du rôle : 7566 En cause : les questions préjudicielles concernant : - l'article 13 du décret-programme de la Région wallonne du 12 décembre 2014 portant des mesures diverses liées - l'article 7 de la loi du 27 février 1987 « relative aux allocations aux personnes handicapées », (...)"
Extrait de l'arrêt n° 123/2022 du 13 octobre 2022 Numéro du rôle : 7566 En cause : les questions préjudicielles concernant : - l'article 13 du décret-programme de la Région wallonne du 12 décembre 2014 portant des mesures diverses liées - l'article 7 de la loi du 27 février 1987 « relative aux allocations aux personnes handicapées », (...) Uittreksel uit arrest nr. 123/2022 van 13 oktober 2022 Rolnummer 7566 In zake : de prejudiciële vragen over : - artikel 13 van de programmadecreet van het Waalse Gewest van 12 december 2014 houdende verschillende maatregelen betreffende - artikel 7 van de wet van 27 februari 1987 « betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 123/2022 du 13 octobre 2022 Uittreksel uit arrest nr. 123/2022 van 13 oktober 2022
Numéro du rôle : 7566 Rolnummer 7566
En cause : les questions préjudicielles concernant : In zake : de prejudiciële vragen over :
- l'article 13 du décret-programme de la Région wallonne du 12 - artikel 13 van de programmadecreet van het Waalse Gewest van 12
décembre 2014 portant des mesures diverses liées au budget en matière december 2014 houdende verschillende maatregelen betreffende de
de calamité naturelle, de sécurité routière, de travaux publics, begroting inzake natuurrampen, verkeersveiligheid, openbare werken,
d'énergie, de logement, d'environnement, d'aménagement du territoire, energie, huisvesting, leefmilieu, ruimtelijke ordening, dierenwelzijn,
de bien-être animal, d'agriculture et de fiscalité, landbouw en fiscaliteit,
- l'article 7 de la loi du 27 février 1987 « relative aux allocations - artikel 7 van de wet van 27 februari 1987 « betreffende de
aux personnes handicapées », tegemoetkomingen aan personen met een handicap »,
- les articles 5/1, § 1er, 2°, et 5/5, § 4, 1°, de loi spéciale du 16 - de artikelen 5/1, § 1, 2°, en 5/5, § 4, 1°, van de bijzondere wet
janvier 1989 relative au financement des communautés et des régions, van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de gemeenschappen
tels qu'ils ont été insérés par les articles 7 et 11 de la loi en de gewesten, zoals ingevoegd bij de artikelen 7 en 11 van de
spéciale du 6 janvier 2014 portant réforme du financement des bijzondere wet van 6 januari 2014 tot hervorming van de financiering
communautés et des régions, élargissement de l'autonomie fiscale des van de gemeenschappen en de gewesten, tot uitbreiding van de fiscale
régions et financement des nouvelles compétences, autonomie van de gewesten en tot financiering van de nieuwe
bevoegdheden,
- et les articles 20, 2°, 22, 43 et 44 de la loi du 8 mai 2014 « - en de artikelen 20, 2°, 22, 43 en 44 van de wet van 8 mei 2014 « tot
modifiant le Code des impôts sur les revenus 1992 à la suite de wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge
l'introduction de la taxe additionnelle régionale sur l'impôt des de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de
personnes physiques visée au titre III/1 de la loi spéciale du 16 personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van
janvier 1989 relative au financement des Communautés et des Régions, 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en
modifiant les règles en matière d'impôt des non-résidents et modifiant de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting
la loi du 6 janvier 2014 relative à la Sixième Réforme de l'Etat van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met
concernant les matières visées à l'article 78 de la Constitution », betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet »,
posées par la Cour du travail de Liège, division de Namur. gesteld door het Arbeidshof te Luik, afdeling Namen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges T. Giet, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters
J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. de T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters,
Bethune, E. Bribosia et W. Verrijdt, et, conformément à l'article S. de Bethune, E. Bribosia en W. Verrijdt, en, overeenkomstig artikel
60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk
constitutionnelle, du juge émérite J.-P. Moerman, assistée du greffier Hof, emeritus rechter J.-P. Moerman, bijgestaan door de griffier F.
F. Meersschaut, présidée par le président P. Nihoul, Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 20 avril 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij arrest van 20 april 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het
de la Cour le 27 avril 2021, la Cour du travail de Liège, division de Hof is ingekomen op 27 april 2021, heeft het Arbeidshof te Luik,
Namur, a posé les questions préjudicielles suivantes : afdeling Namen, de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. En supprimant le régime de la déduction pour habitation unique « 1. Schendt artikel 13 van het programmadecreet van 12 december 2014
houdende verschillende maatregelen betreffende de begroting inzake
natuurrampen, verkeersveiligheid, openbare werken, energie,
huisvesting, leefmilieu, ruimtelijke ordening, dierenwelzijn, landbouw
en fiscaliteit, door het stelsel van de aftrek voor enige woning
prévu aux articles 115 et 116 anciens du Code des impôts sur les bepaald in de vroegere artikelen 115 en 116 van het Wetboek van de
revenus 1992 (tels qu'insérés par l'article 396 de la loi-programme du 27 décembre 2004), l'article 13 du décret-programme du 12 décembre 2014 portant des mesures diverses liées au budget en matière de calamité naturelle, de sécurité routière, de travaux publics, d'énergie, de logement, d'environnement, d'aménagement du territoire, de bien-être animal, d'agriculture et de fiscalité viole-t-il l'article 23, alinéa 3, 2°, de la Constitution en ce que cette disposition a pour conséquence de modifier la déduction pour habitation unique en réduction d'impôt qui ne peut plus être déduite du revenu imposable global, augmentant ainsi fictivement les revenus imposables globalement pris en considération par les institutions de sécurité sociale pour déterminer de l'octroi ou non de prestations de sécurité sociale (notamment en matière d'allocations aux personnes handicapées), cette disposition engendre-t-elle un recul significatif dans le droit à la sécurité sociale ? inkomstenbelastingen 1992 (zoals ingevoegd bij artikel 396 van de programmawet van 27 december 2004) op te heffen, artikel 23, derde lid, 2°, van de Grondwet, in zoverre die bepaling tot gevolg heeft de aftrek voor enige woning om te vormen in een belastingvermindering die niet langer kan worden afgetrokken van het gezamenlijk belastbaar inkomen, waardoor het gezamenlijk belastbaar inkomen dat door de socialezekerheidsinstellingen in aanmerking wordt genomen om te bepalen of socialezekerheidsuitkeringen (met name inzake tegemoetkomingen voor personen met een handicap) al dan niet worden toegekend, aldus fictief wordt verhoogd, en houdt die bepaling een betekenisvolle achteruitgang in het recht op sociale zekerheid in ?
2. L'article 7 de la loi du 27 février 1987 relative aux allocations 2. Schenden (a) artikel 7 van de wet van 27 februari 1987 betreffende
de tegemoetkomingen aan personen met een handicap, (b) de artikelen
aux personnes handicapées (a), les articles 5/1, § 1er, 2°, et 5/5, § 5/1, § 1, 2°, en 5/5, § 4, 1°, van de bijzondere wet van 16 januari
4, 1°, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement 1989 betreffende de financiering van de gemeenschappen en de gewesten,
des Communautés et des Régions, tels qu'introduits par les articles 7 zoals ingevoegd bij de artikelen 7 en 11 van de bijzondere wet van 6
et 11 de la loi spéciale du 6 janvier 2014 portant réforme du januari 2014 tot hervorming van de financiering van de Gemeenschappen
financement des communautés et des régions, élargissement de en de Gewesten, tot uitbreiding van de fiscale autonomie van de
l'autonomie fiscale des régions et financement des nouvelles gewesten en tot financiering van de nieuwe bevoegdheden, en (c) de
compétences (b) et les articles 20, 2°, 22, 43 et 44 de la loi du 8 artikelen 20, 2°, 22, 43 en 44 van de wet van 8 mei 2014 tot wijziging
mai 2014 modifiant le Code des impôts sur les revenus 1992 à la suite van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de
de l'introduction de la taxe additionnelle régionale sur l'impôt des invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de
personnes physiques visée au titre III/1 de la loi spéciale du 16 personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van
janvier 1989 relative au financement des Communautés et des Régions, 16 januari 1989 betreffende de financiering van de gemeenschappen en
modifiant les règles en matière d'impôt des non-résidents et modifiant de gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting
la loi du 6 janvier 2014 relative à la Sixième Réforme de l'Etat van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met
betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden
concernant les matières visées à l'article 78 de la Constitution (c), bedoeld in artikel 78 van de Grondwet, al dan niet met elkaar in
pris isolément ou conjointement, violent-ils l'article 23 de la samenhang gelezen, artikel 23 van de Grondwet en het in die tekst
Constitution et l' [obligation] de standstill qu'impose ce texte en ce opgelegde standstill [-verplichting], in zoverre die bepalingen ertoe
que ces dispositions ont mené au remplacement de la réduction de hebben geleid de vermindering van het belastbaar inkomen bestaande in
revenu imposable constituée d'intérêts et d'autres sommes affectés à interesten en andere bedragen bestemd voor de afschrijving en de
l'amortissement et à la reconstitution d'un emprunt hypothécaire wedersamenstelling van een hypothecaire lening die specifiek is
spécifiquement contracté en vue d'acquérir ou de conserver une aangegaan om een enige woning te verwerven of te behouden, te
habitation unique par une réduction d'impôt pour des dépenses vervangen door een belastingvermindering voor soortgelijke uitgaven,
similaires, avec pour conséquence une majoration du revenu imposable met als gevolg een verhoging van het gezamenlijk belastbaar inkomen
globalement et, partant, une diminution potentielle des allocations en, bijgevolg, een mogelijke vermindering van de tegemoetkomingen voor
aux personnes handicapées, même dans l'hypothèse où les revenus et les personen met een handicap, zelfs wanneer de inkomsten en de uitgaven
dépenses pour l'acquisition ou la conservation de son habitation voor het verwerven of behouden van de enige woning van de betrokken
unique de la personne handicapée considérée sont restés inchangés ? ». persoon met een handicap ongewijzigd zijn gebleven ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions en cause et à leur contexte Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen en hun context
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur la situation d'une B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de situatie van een
bénéficiaire d'une allocation pour personnes handicapées, qui perçoit begunstigde van een tegemoetkoming voor personen met een handicap, die
un montant d'allocation plus faible, en raison du remplacement de la doordat de fiscale aftrek voor de eigen en enige woning is vervangen
déduction fiscale pour habitation propre et unique par une réduction door een belastingvermindering een lager bedrag aan tegemoetkoming
d'impôt, ce qui a ainsi entraîné l'augmentation des revenus imposables ontvangt, wat aldus heeft geleid tot de verhoging van het belastbaar
pris en considération pour calculer une telle allocation. inkomen dat in aanmerking wordt genomen voor de berekening van een
dergelijke tegemoetkoming.
B.2.1. L'article 5/5, § 4, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 B.2.1. Artikel 5/5, § 4, van de bijzondere wet van 16 januari 1989
relative au financement des communautés et des régions (ci-après : la betreffende de financiering van de gemeenschappen en de gewesten
loi spéciale du 16 janvier 1989), qui fait partie du titre III/1 (« De (hierna : de bijzondere wet van 16 januari 1989), dat deel uitmaakt
la taxe additionnelle régionale sur l'impôt des personnes physiques van titel III/1 (« Gewestelijke aanvullende belasting op de
»), dispose : personenbelasting »), bepaalt :
« Seules les régions sont compétentes pour les réductions d'impôt et « De gewesten zijn exclusief bevoegd voor de belastingverminderingen
les crédits d'impôt relatifs aux dépenses suivantes : en belastingkredieten met betrekking tot de volgende uitgaven :
1° les dépenses en vue d'acquérir ou de conserver l'habitation propre; 1° uitgaven voor het verwerven of het behouden van de eigen woning;
[...] ». [...] ».
B.2.2. Aux termes de l'article 1erquater de la loi spéciale du 16 B.2.2. Luidens artikel 1quater van de bijzondere wet van 16 januari
janvier 1989, les régions peuvent uniquement instaurer des centimes 1989 mogen de gewesten uitsluitend opcentiemen of
additionnels ou des augmentations d'impôt et accorder des diminutions, belastingvermeerderingen heffen en kortingen, belastingverminderingen
des réductions ou des crédits d'impôt sur les impôts visés par la loi of belastingkredieten toestaan op de bij de bijzondere wet van 16
spéciale du 16 janvier 1989 dans les conditions fixées par l'article januari 1989 bedoelde belastingen onder de voorwaarden bepaald in
5/1, § 1er, alinéa 1er, de cette loi spéciale, lequel dispose : artikel 5/1, § 1, eerste lid, van die bijzondere wet, dat bepaalt :
« Sur la base de la localisation de l'impôt des personnes physiques, « Op basis van de lokalisatie van de personenbelasting kunnen de
les régions peuvent : gewesten :
1° établir des centimes additionnels sur une partie de l'impôt des 1° opcentiemen heffen op een deel van de personenbelasting. Het deel
personnes physiques. La partie de l'impôt des personnes physiques sur van de personenbelasting waarop de opcentiemen worden geheven, is de
laquelle les centimes additionnels sont établis, est l'impôt Etat gereduceerde belasting Staat;
réduit; 2° accorder des diminutions d'impôt et appliquer des réductions et des 2° kortingen toestaan en belastingverminderingen en
augmentations d'impôt sur les centimes additionnels visés au 1°, sans belastingvermeerderingen toepassen op de in 1° bedoelde opcentiemen
qu'il en résulte une diminution ou une augmentation de la base zonder dat daaruit een vermindering of een vermeerdering van de
imposable ». belastbare grondslag ontstaat ».
B.2.3. En outre, l'article 5/1, § 5, alinéa 2, de la même loi spéciale B.2.3. Daarnaast bepaalt artikel 5/1, § 5, tweede lid, van dezelfde
dispose : bijzondere wet :
« De l'ensemble des revenus nets, seules les rentes alimentaires « Van het totale netto inkomen kunnen enkel de onderhoudsgelden worden
peuvent être déduites dans les limites et aux conditions déterminées afgetrokken binnen de grenzen en onder de voorwaarden die zijn bepaald
par le Code des impôts sur les revenus 1992 ». in het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ».
B.2.4. Les articles 5/1 et 5/5 ont été insérés dans la loi spéciale du B.2.4. De artikelen 5/1 en 5/5 werden in de bijzondere wet van 16
16 janvier 1989 par les articles 7 et 11 de la loi spéciale du 6 januari 1989 ingevoegd bij de artikelen 7 en 11 van de bijzondere wet
janvier 2014 portant réforme du financement des communautés et des van 6 januari 2014 tot hervorming van de financiering van de
régions, élargissement de l'autonomie fiscale des régions et gemeenschappen en de gewesten, tot uitbreiding van de fiscale
autonomie van de gewesten en tot financiering van de nieuwe
financement des nouvelles compétences (ci-après : la loi spéciale du 6 bevoegdheden (hierna : de bijzondere wet van 6 januari 2014) en zijn
janvier 2014) et sont entrés en vigueur le 1er juillet 2014. Ils sont in werking getreden op 1 juli 2014. Ze zijn van toepassing sinds het
applicables depuis l'exercice d'imposition 2015 (article 82, § 2, aanslagjaar 2015 (artikel 82, § 2, eerste lid, van de bijzondere wet
alinéa 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 2014). van 6 januari 2014).
B.2.5. Il ressort des dispositions qui précèdent que, depuis le 1er B.2.5. Uit de voorgaande bepalingen volgt dat de gewesten sedert 1
juillet 2014, les régions sont exclusivement compétentes pour accorder juli 2014 exclusief bevoegd zijn om belastingverminderingen en
des réductions d'impôt et des crédits d'impôt relatifs aux dépenses en belastingkredieten met betrekking tot uitgaven voor het verwerven of
vue d'acquérir ou de conserver l'habitation propre, bien qu'elles ne het behouden van de eigen woning toe te kennen, zij het dat zij
puissent pas diminuer la base imposable à cet égard. En ce qui daarbij de belastbare grondslag niet mogen verminderen. Zij kunnen met
concerne ces dépenses, elles peuvent donc uniquement accorder une betrekking tot die uitgaven derhalve enkel een belastingvermindering
réduction d'impôt ou un crédit d'impôt, mais pas une déduction d'impôt of belastingkrediet toekennen, maar geen belastingaftrek (Parl. St.,
(Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-2974/001, pp. 14 et 18). Kamer, 2012-2013, DOC 53-2974/001, pp. 14 en 18).
En outre, l'autorité fédérale ne peut plus, quant à elle, introduire Bovendien kan de federale overheid van haar kant niet langer
des avantages fiscaux sous forme d'une déduction de l'ensemble des belastingvoordelen invoeren in de vorm van een aftrek van het totale
revenus nets, si ce n'est pour les rentes alimentaires (article 5/1, § netto-inkomen, tenzij voor de onderhoudsgelden (artikel 5/1, § 5,
5, alinéa 2, de la loi spéciale du 16 janvier 1989; Doc. parl., tweede lid, van de bijzondere wet van 16 januari 1989; Parl. St.,
Chambre, 2012-2013, DOC 53-2974/001, p. 18). Kamer, 2012-2013, DOC 53-2974/001, p. 18).
B.3.1. Toutefois, le législateur spécial a souhaité éviter que le B.3.1. De bijzondere wetgever heeft evenwel willen vermijden dat de
transfert de compétences vers les régions entraîne un vide juridique bevoegdheidsoverdracht naar de gewesten een juridische leemte met zich
jusqu'à ce que les régions légifèrent dans l'exercice de leurs zou meebrengen totdat de gewesten wetgevend optreden in het kader van
nouvelles compétences. de uitoefening van hun nieuwe bevoegdheden.
A cette fin, l'article 81quater, alinéa 1er, 2°, de la loi spéciale du Daartoe bepaalt artikel 81quater, eerste lid, 2°, van de bijzondere
16 janvier 1989, inséré par l'article 75 de la loi spéciale du 6 wet van 16 januari 1989, ingevoegd bij artikel 75 van de bijzondere
janvier 2014, prévoit qu'à partir de l'exercice d'imposition 2015, les wet van 6 januari 2014, dat, vanaf het aanslagjaar 2015, de
réductions et crédits d'impôt régionaux relatifs aux dépenses visées à gewestelijke belastingverminderingen en -kredieten met betrekking tot
l'article 5/5, § 4, précité, sont les réductions et crédits tels de in het voormelde artikel 5/5, § 4, bedoelde uitgaven de
qu'ils figurent dans la législation fiscale fédérale en vigueur au 30 verminderingen en kredieten zijn zoals ze zijn opgenomen in de op 30
juin 2014, et ce jusqu'à ce que les régions aient établi leurs propres juni 2014 van kracht zijnde fiscale wetgeving, tot wanneer de gewesten
hun eigen regels hebben vastgesteld voor elke gewestelijke
règles pour chaque réduction ou crédit d'impôt régional. Cette belastingvermindering of elk gewestelijk belastingkrediet. Die
législation fiscale en vigueur concerne les articles 104, 9°, et 115 bestaande fiscale wetgeving betreft de artikelen 104, 9°, en 115 van
du CIR 1992, qui organisent le mécanisme de la déduction pour het WIB 1992, die voorzien in het mechanisme van de aftrek voor de
habitation propre et unique. eigen en enige woning.
B.3.2. Afin de mettre en oeuvre l'article 81quater, alinéa 1er, 2°, de B.3.2. Teneinde artikel 81quater, eerste lid, 2°, van de bijzondere
la loi spéciale du 16 janvier 1989, le législateur fédéral a remplacé wet van 16 januari 1989 ten uitvoer te leggen, heeft de federale
la déduction précitée par une réduction d'impôt (articles 20, 2°, 22, wetgever de voormelde aftrek vervangen door een belastingvermindering
43 et 44 de la loi du 8 mai 2014 « modifiant le Code des impôts sur (artikelen 20, 2°, 22, 43 en 44 van de wet van 8 mei 2014 « tot
les revenus 1992 à la suite de l'introduction de la taxe additionnelle wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge
de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de
régionale sur l'impôt des personnes physiques visée au titre III/1 de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van
la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en
Communautés et des Régions, modifiant les règles en matière d'impôt de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting
des non-résidents et modifiant la loi du 6 janvier 2014 relative à la van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met
Sixième Réforme de l'Etat concernant les matières visées à l'article betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden
78 de la Constitution » (ci-après : la loi du 8 mai 2014)). bedoeld in artikel 78 van de Grondwet » (hierna : de wet van 8 mei
Le mécanisme de la réduction d'impôt est contenu dans l'article 14537 2014)). Het mechanisme van de belastingvermindering is vervat in artikel 14537
du CIR 1992, inséré par l'article 44 de la loi du 8 mai 2014. van het WIB 1992, ingevoegd bij artikel 44 van de wet van 8 mei 2014.
B.4. Par l'article 13 du décret-programme de la Région wallonne du 12 B.4. Bij artikel 13 van het programmadecreet van het Waalse Gewest van
décembre 2014 « portant des mesures diverses liées au budget en 12 december 2014 « houdende verschillende maatregelen betreffende de
matière de calamité naturelle, de sécurité routière, de travaux
publics, d'énergie, de logement, d'environnement, d'aménagement du begroting inzake natuurrampen, verkeersveiligheid, openbare werken,
territoire, de bien-être animal, d'agriculture et de fiscalité » energie, huisvesting, leefmilieu, ruimtelijke ordening, dierenwelzijn,
(ci-après : le décret-programme du 12 décembre 2014), le législateur landbouw en fiscaliteit » (hierna : het programmadecreet van 12
décrétal a remplacé le paragraphe 3 de l'article 14537 du CIR 1992 december 2014) heeft de decreetgever paragraaf 3 van artikel 14537 van
afin de modifier les règles de calcul de la réduction d'impôt. het WIB 1992 vervangen teneinde de regels inzake de berekening van de
belastingvermindering te wijzigen.
Ces règles sont applicables à partir de l'exercice d'imposition 2016 Die regels zijn van toepassing vanaf het aanslagjaar 2016 (artikel 17
(article 17 du décret-programme du 12 décembre 2014). van het programmadecreet van 12 december 2014).
B.5.1. L'article 7 de la loi du 27 février 1987 « relative aux B.5.1. Artikel 7 van de wet van 27 februari 1987 « betreffende de
allocations aux personnes handicapées » (ci-après : la loi du 27 février 1987) dispose : tegemoetkomingen aan personen met een handicap » (hierna : de wet van 27 februari 1987) bepaalt :
« § 1er. Les allocations visées à l'article 1er ne peuvent être accordées que si le montant du revenu de la personne handicapée et le montant du revenu de la personne avec laquelle elle forme un ménage ne dépasse pas le montant des allocations visé à l'article 6. Le Roi détermine, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, ce qu'il faut entendre par ' revenu ' et par qui, selon quels critères et de quelle manière le montant doit en être fixé. Le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, déterminer que certains revenus ou parties de revenus, dans les conditions qu'il détermine, ne sont que partiellement ou ne sont pas pris en considération. « § 1. De in artikel 1 bedoelde tegemoetkomingen kunnen enkel toegekend worden indien het bedrag van het inkomen van de persoon met een handicap en het bedrag van het inkomen van de persoon met wie hij een huishouden vormt, het in artikel 6 bedoelde bedrag van de tegemoetkomingen niet overschrijdt. De Koning bepaalt, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, wat moet worden verstaan onder ' inkomen ' en door wie, volgens welke criteria en op welke wijze het bedrag ervan moet worden bepaald. De Koning kan, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, bepalen dat sommige inkomsten of delen van het inkomen, onder de voorwaarden die hij bepaalt, niet of slechts gedeeltelijk in aanmerking worden genomen.
[...] ». [...] ».
B.5.2. Selon les articles 1er et 2 de la loi du 27 février 1987, les B.5.2. Volgens de artikelen 1 en 2 van de wet van 27 februari 1987
personnes handicapées peuvent se voir accorder trois types kunnen personen met een handicap drie types van tegemoetkoming krijgen
d'allocations : l'allocation de remplacement de revenus, accordée à la : de inkomensvervangende tegemoetkoming, die wordt toegekend aan de
personne handicapée qui est âgée de 21 à 65 ans et dont l'état persoon met een handicap die 21 tot 65 jaar oud is en wiens
lichamelijke of psychische toestand zijn verdienvermogen heeft
physique ou psychique a réduit sa capacité de gain; l'allocation verminderd; de integratietegemoetkoming, die wordt toegekend aan de
d'intégration, accordée à la personne handicapée, âgée de 21 à 65 ans, persoon met een handicap die 21 tot 65 jaar oud is en bij wie een
dont le manque d'autonomie ou l'autonomie réduite sont établis; gebrek aan of een vermindering van zelfredzaamheid is vastgesteld; de
l'allocation pour l'aide aux personnes âgées, accordée à la personne tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden, die wordt toegekend aan de
handicapée d'au moins 65 ans dont le manque d'autonomie ou l'autonomie persoon met een handicap die ten minste 65 jaar oud is en bij wie een
gebrek aan of een vermindering van zelfredzaamheid is vastgesteld. Bij
réduite sont établis. Par la loi du 20 décembre 2020 « modifiant la de wet van 20 december 2020 « tot wijziging van de wet van 27 februari
loi du 27 février 1987 relative aux allocations aux personnes 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een handicap,
handicapées, portant adaptation du critère d'âge de 21 à 18 ans », le houdende de aanpassing van het leeftijdscriterium van 21 naar 18 jaar
» werd het leeftijdscriterium om aanspraak te maken op een
critère d'âge pour prétendre à une allocation a été abaissé à 18 ans. tegemoetkoming verlaagd naar 18 jaar. Die wijziging is evenwel zonder
Cette modification est toutefois sans incidence sur l'examen des
questions préjudicielles. invloed op de prejudiciële vragen.
B.5.3. L'article 6, § 1er, alinéa 1er, de la loi du 27 février 1987 B.5.3. Artikel 6, § 1, eerste lid, van de wet van 27 februari 1987
prévoit trois catégories de montants (A, B et C) en ce qui concerne bevat voor de inkomensvervangende tegemoetkoming drie categorieën van
l'allocation de remplacement de revenus. L'alinéa 2 de cette bedragen (A, B en C). Het tweede lid van die bepaling machtigt de
disposition habilite le Roi à déterminer les personnes qui Koning om te bepalen welke personen tot die categorieën behoren.
appartiennent à ces catégories. Le paragraphe 2 de l'article 6, quant Paragraaf 2 van artikel 6 legt de bedragen vast van de
à lui, fixe les montants de l'allocation d'intégration, lesquels integratietegemoetkoming, die variëren volgens de graad van
varient selon le degré d'autonomie du bénéficiaire. zelfredzaamheid van de gerechtigde.
B.5.4. L'article 7, § 1er, alinéa 2, de la loi du 27 février 1987 est B.5.4. Artikel 7, § 1, tweede lid, van de wet van 27 februari 1987
mis en oeuvre par l'article 8, § 1er, alinéas 1er et 2, de l'arrêté wordt ten uitvoer gelegd door artikel 8, § 1, eerste en tweede lid,
royal du 6 juillet 1987 « relatif à l'allocation de remplacement de van het koninklijk besluit van 6 juli 1987 « betreffende de
revenus et à l'allocation d'intégration » (ci-après : l'arrêté royal inkomensvervangende tegemoetkoming en de integratietegemoetkoming »
du 6 juillet 1987), lequel dispose : (hierna : het koninklijk besluit van 6 juli 1987), dat bepaalt :
« En ce qui concerne l'allocation de remplacement de revenus et « Wat betreft de inkomensvervangende tegemoetkoming en de
l'allocation d'intégration, on entend par revenu les revenus de la integratietegemoetkoming wordt onder inkomen verstaan, de inkomsten
personne handicapée et les revenus de la personne avec laquelle elle van de persoon met een handicap en de inkomsten van de persoon met wie
forme un ménage. hij een huishouden vormt.
Les revenus annuels d'une année sont les revenus imposables De jaarlijkse inkomsten van een jaar zijn de gezamenlijk en
globalement et distinctement pris en considération pour l'imposition afzonderlijk belastbare inkomsten die in aanmerking worden genomen
en matière d'impôt des personnes physiques et taxes additionnelles ». voor de aanslag inzake personenbelasting en aanvullende belastingen ».
B.5.5. En exécution de l'article 7, § 1er, alinéa 3, de la loi du 27 B.5.5. Ter uitvoering van artikel 7, § 1, derde lid, van de wet van 27
février 1987, les articles 8, § 2, à 9ter de l'arrêté royal précité februari 1987 sluiten de artikelen 8, § 2, tot en met 9ter van het
excluent du revenu imposable différents revenus ou parties de revenus voormelde koninklijk besluit voor de berekening van de
pour calculer l'allocation de remplacement de revenus et l'allocation inkomensvervangende tegemoetkoming en de integratietegemoetkoming
verschillende inkomsten of delen van het inkomen uit van het
d'intégration. belastbaar inkomen.
L'article 8, § 2, de l'arrêté royal du 6 juillet 1987 dispose : Artikel 8, § 2, van het koninklijk besluit van 6 juli 1987 bepaalt :
« Pour la détermination des revenus visés au § 1er, il n'est pas tenu « Voor het bepalen van de in § 1 bedoelde inkomsten wordt geen
compte des allocations et compléments de rémunération perçus par la rekening gehouden met de uitkeringen en het aanvullend loon die de
personne handicapée qui suit une formation, réadaptation ou persoon met een handicap ontvangt wanneer hij een beroepsopleiding,
rééducation professionnelle à charge des pouvoirs publics, d'un omscholing of herscholing volgt die ten laste is van de overheid, een
service public ou d'un organisme de sécurité sociale ». openbare dienst of een sociale zekerheidsinstelling ».
L'article 8bis de l'arrêté royal du 6 juillet 1987 dispose : Artikel 8bis van het koninklijk besluit van 6 juli 1987 bepaalt :
« § 1er. Par dérogation à l'article 8, lorsqu'une prestation, visée à « § 1. In afwijking van artikel 8, wanneer een uitkering bedoeld in
l'article 7, § 2, de la loi, est liquidée sous forme de capitaux ou de artikel 7, § 2, van de wet wordt uitbetaald in de vorm van kapitalen
valeurs de rachat, leur contre-valeur en prestation périodique est of afkoopwaarden, wordt hun tegenwaarde in periodieke uitkering in
aanmerking genomen, ongeacht ze al dan niet belastbaar is, ten belope
prise en compte, qu'elle soit imposable ou non, à concurrence de la van het bedrag van de lijfrente dat wordt verkregen uit de omzetting
rente viagère résultant de leur conversion suivant le pourcentage tegen het procent dat in onderstaande tabel is vermeld tegenover de
indiqué au tableau ci-après en regard de l'âge révolu du bénéficiaire volle leeftijd van de verkrijger op de datum van het feit dat heeft
à la date du fait qui a donné lieu à la liquidation : aanleiding gegeven tot de uitbetaling :
[...] [...]
L'imputation se fait dès la date de prise de cours du droit à De verrekening gebeurt vanaf de ingangsdatum van het recht op de
l'allocation et on n'applique pas des abattements. tegemoetkoming en er worden geen vrijstellingen op toegepast.
Dans les cas où le jugement ou l'accord ne précise pas la partie du In de gevallen waarin het vonnis of de minnelijke schikking het
capital affectée à l'indemnisation de la réduction de capacité de gain gedeelte van het kapitaal dat voor de vergoeding van de vermindering
et à la réduction d'autonomie, la conversion en rente viagère van het verdienvermogen en dat voor de vermindering van de
zelfredzaamheid is bestemd, niet nader bepaalt, geschiedt de omzetting
hypothétique se fait sur la base de 70 pc du capital-indemnité alloué in lijfrente op 70 pct. van het kapitaal dat als vergoeding aan de
au demandeur en indemnisation de la réduction de la capacité de gain, aanvrager werd toegekend voor de vermindering van het verdienvermogen
et sur la base de 30 pc du capital-indemnité alloué au demandeur en en op 30 pct. van het kapitaal dat als vergoeding aan de aanvrager
indemnisation de la réduction d'autonomie. wordt toegekend voor de vermindering van de zelfredzaamheid.
§ 2. Par dérogation à l'article 8, il est tenu compte, en tant que § 2. In afwijking van artikel 8 wordt, als inkomen voor de berekening
revenu pour le calcul de l'allocation de remplacement de revenus, des van de inkomensvervangende tegemoetkoming rekening gehouden met de
prestations familiales payés en faveur de la personne handicapée gezinsbijslag uitbetaald ten gunste van de persoon met een handicap
conformément à l'article 27 de la loi et l'article 47bis des lois overeenkomstig artikel 27 van de wet en artikel 47bis van de
coordonnées relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés. samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders.
Pour l'application de l'alinéa précédent, les prestations à prendre en Voor de toepassing van het vorige lid worden de prestaties in
considération sont celles auxquelles la personne handicapée a droit à aanmerking genomen waarop de persoon met een handicap recht heeft op
la date de prise d'effet de la demande ou de la nouvelle demande de uitwerkingsdatum van de aanvraag of van de nieuwe aanvraag om
d'allocation ou le premier jour du mois qui suit le fait qui donne tegemoetkoming of op de eerste dag van de maand die volgt op het feit
lieu à la révision d'office visée à l'article 23, § 1er de l'arrêté dat aanleiding geeft tot de ambtshalve herziening bedoeld in artikel
royal du 22 mai 2003 relatif à la procédure concernant le traitement 23, § 1 van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 betreffende de
des dossiers en matière des allocations aux personnes handicapées. procedure voor de behandeling van de dossiers inzake tegemoetkomingen
aan personen met een handicap.
En vue de leur déduction du montant des allocations, les montants des Met het oog op het aftrekken van het bedrag van de tegemoetkomingen
prestations visées à l'alinéa 1er sont calculés sur base annuelle et worden de in het eerste lid bedoelde prestaties op jaarbasis berekend
les abattements ne sont pas appliqués ». en er worden geen vrijstellingen op toegepast ».
L'article 8ter de l'arrêté royal du 6 juillet 1987 dispose : Artikel 8ter van het koninklijk besluit van 6 juli 1987 bepaalt :
« Par dérogation à l'article 8, lorsque la personne handicapée dispose « In afwijking van artikel 8, wanneer de persoon met een handicap over
des revenus visés à l'article 9ter, § 6, 1°, et dans les circonstances een inkomen beschikt zoals bedoeld in artikel 9ter, § 6, 1°, en in de
décrites à l'article 23, § 1erbis, 1°, alinéa 2, de l'arrêté royal du omstandigheden beschreven in artikel 23, § 1bis, 1°, tweede lid, van
22 mai 2003 relatif à la procédure concernant le traitement des het koninklijk besluit van 22 mei 2003 betreffende de procedure voor
dossiers en matière des allocations aux personnes handicapées le de behandeling van de dossiers inzake tegemoetkomingen aan personen
revenu professionnel annuel de la personne handicapée est calculé met een handicap wordt het jaarlijks beroepsinkomen van de persoon met
comme suit : een handicap berekend als volgt :
1° lorsqu'il s'agit d'une activité comme salarié : 1° wanneer het om een loontrekkende activiteit gaat :
a) et que l'activité est une activité à temps plein : le salaire a) en er is een voltijdse arbeidsbetrekking : het dagloon zoals het
journalier tel qu'on peut déduire de la déclaration DMFA du trimestre kan worden afgeleid uit de DMFA-aangifte van het kwartaal waarbinnen
du début de l'activité professionnelle, multiplié par le nombre de de arbeidsprestaties een aanvang namen, vermenigvuldigd met het aantal
jours par semaine du régime de travail et multiplié par 52; dagen per week van het arbeidsstelsel en vermenigvuldigd met 52;
b) et que l'activité est une activité à temps partiel : le salaire en b) en er is een deeltijdse arbeidsbetrekking : het uurloon zoals het
terme horaire tel qu'on peut déduire de la déclaration DMFA du kan worden afgeleid uit de DMFA-aangifte van het kwartaal waarbinnen
trimestre du début de l'activité professionnelle, multiplié par le de arbeidsprestaties een aanvang namen, vermenigvuldigd met het
nombre moyen d'heures par semaine et multiplié par 52. gemiddeld aantal uren per week en vermenigvuldigd met 52.
Le résultat obtenu est immunisé d'un montant équivalent à 13,07 pc. du Het bekomen resultaat wordt vrijgesteld met een bedrag dat gelijk is
revenu annuel calculé. aan 13,07 pct. van het berekende jaarinkomen.
De ce résultat est ensuite déduit un montant équivalent aux charges Dit resultaat wordt vervolgens verminderd met een bedrag dat gelijk is
professionnelles forfaitaires prises en compte fiscalement aan de forfaitaire beroepskosten die fiscaal in aanmerking worden
correspondant à l'année -2 au sens des articles 8 et 9 du présent genomen tijdens het jaar -2 in de zin van de artikelen 8 en 9 van dit
arrêté. besluit.
2° Lorsqu'il s'agit d'une activité d'indépendant : la personne 2° wanneer het om een zelfstandige activiteit gaat : de persoon met
handicapée déclare sur l'honneur les revenus bruts escomptés sur une een handicap verklaart op erewoord de bruto inkomsten omgerekend op
base annuelle. jaarbasis.
De ce montant sont déduits les frais professionnels annuels qu'elle Dit bedrag wordt verminderd met de door hem verklaarde jaarlijkse
déclare ». beroepskosten ».
L'article 9 de l'arrêté royal du 6 juillet 1987 dispose : Artikel 9 van het koninklijk besluit van 6 juli 1987 bepaalt :
« § 1er. Lorsque les revenus de l'année -1 ont diminué ou augmenté de
20 pc au moins par rapport aux revenus de l'année -2, il est tenu « § 1. Wanneer de inkomsten van het jaar -1 ten minste met 20 pct.
verlaagd of verhoogd zijn ten opzichte van de inkomsten van het jaar
compte des revenus de l'année -1. -2, wordt rekening gehouden met de inkomsten van het jaar -1.
On entend par ' année -1 ' la première année civile précédant : Men verstaat onder ' jaar -1 ' het eerste kalenderjaar voorafgaand aan :
1° la date de prise d'effet de la demande ou la nouvelle demande dans 1° de uitwerkingsdatum van de aanvraag of van de nieuwe aanvraag om
les cas où la décision est prise sur demande; tegemoetkoming in de gevallen waarin de beslissing op aanvraag wordt genomen;
2° le mois calendrier qui suit le fait donnant lieu à la révision 2° de kalendermaand volgend op het feit dat aanleiding geeft tot de
d'office visée à l'article 23, § 1er de l'arrêté royal du 22 mai 2003 ambtshalve herziening bedoeld in artikel 23, § 1 van het koninklijk
relatif à la procédure concernant le traitement des dossiers en besluit van 23 mei 2003 betreffende de procedure voor de behandeling
matière des allocations aux personnes handicapées. van de dossiers inzake tegemoetkomingen aan personen met een handicap.
Toutefois il n'est pas tenu compte des revenus de l'année -1 lorsque Er wordt echter geen rekening gehouden met de inkomsten van het jaar
la personne handicapée dispose d'un revenu professionnel au sens de -1 wanneer de persoon met een handicap over een beroepsinkomen
l'article 8ter du présent arrêté. beschikt in de zin van artikel 8ter van dit besluit.
§ 2. S'il est établi qu'un revenu qui a servi de base pour la fixation § 2. Wanneer vaststaat dat een inkomen dat als basis heeft gediend
du revenu du ménage de la personne handicapée a disparu et n'a été voor het bepalen van het inkomen van het huishouden niet meer bestaat
remplacé par aucun autre revenu, le revenu qui a disparu n'est plus en door geen enkel ander inkomen werd vervangen, wordt het inkomen dat
pris en considération pour fixer le droit aux allocations. niet meer bestaat niet meer in aanmerking genomen om het recht op
tegemoetkomingen te bepalen.
§ 3. Lorsque les données relatives à l'état civil, au ménage de la § 3. Wanneer de gegevens inzake de burgerlijke staat, het huishouden
personne handicapée, à la composition de famille, à la charge d'enfant van de persoon met een handicap, de samenstelling van het gezin, de
ou à la cohabitation, qui ont servi de base pour la fixation du kinderlast of de samenwoning, welke tot grondslag gediend hebben voor
montant du revenu, sont modifiées, il est tenu compte de la nouvelle de bepaling van het bedrag van het inkomen, gewijzigd zijn, wordt
situation ». rekening gehouden met de nieuwe toestand ».
L'article 9bis, § 1er, de l'arrêté royal du 6 juillet 1987 dispose : Artikel 9bis, § 1, van het koninklijk besluit van 6 juli 1987 bepaalt
« Pour le calcul de l'allocation de remplacement de revenus, il n'est : « Voor de berekening van de inkomensvervangende tegemoetkoming wordt
pas tenu compte de : geen rekening gehouden met :
1° la partie du revenu de la personne avec laquelle la personne 1° het gedeelte van het inkomen van de persoon met wie de persoon met
handicapée forme un ménage, qui ne dépasse pas la moitié du montant een handicap een huishouden vormt, dat niet meer bedraagt dan de helft
qui correspond au montant de la catégorie A visée dans l'article 6, § van het bedrag dat overeenstemt met het bedrag van categorie A bedoeld
1er, de la loi; in artikel 6, § 1, van de wet;
2° les revenus acquis par un travail effectivement presté par la 2° het inkomen verworven uit werkelijk gepresteerde arbeid door de
personne handicapée sont immunisés à 50 pc. pour la tranche de 0 EUR à persoon met een handicap wordt vrijgesteld : voor 50 pct. voor de
3.551,77 EUR et à 25 pc. pour la tranche de 3.551,78 EUR à 5.327,65 schijf van 0 EUR tot 3.551,77 EUR en voor 25 pct. voor de schijf van
EUR. Ces montants sont liés à l'indice pivot 103,14 des prix à la 3.551,78 EUR tot 5.327,65 EUR. Deze bedragen zijn gekoppeld aan het
consommation (base 1996 = 100); spilindexcijfer 103,14 van de consumptieprijzen (basis 1996 = 100);
3° de la partie des autres revenus que ceux mentionnés au 1° ou au 2° 3° het deel van de andere inkomsten dan die vermeld in 1° of 2°, dat
qui ne dépasse pas 500,00 EUR par an. Ce montant est lié à l'indice geen 500,00 EUR per jaar overschrijdt. Dit bedrag is gekoppeld aan het
pivot 103,14 des prix à la consommation, (base 1996 = 100). spilindexcijfer 103,14 van de consumptieprijzen (basis 1996 = 100).
[...] ». [...] ».
L'article 9ter de l'arrêté royal du 6 juillet 1987, dans sa version Artikel 9ter van het koninklijk besluit van 6 juli 1987, zoals van
applicable devant la juridiction a quo, dispose : toepassing voor het verwijzende rechtscollege, bepaalt :
« § 1er. Pour le calcul de l'allocation d'intégration, certaines « § 1. Voor de berekening van de integratietegemoetkoming worden
parties des revenus fixés conformément aux articles 8 et 9 sont bepaalde gedeelten van het overeenkomstig de artikelen 8 en 9 bepaalde
immunisées aux conditions fixées dans les paragraphes suivants. inkomen vrijgesteld onder de in de volgende paragrafen vermelde
§ 2. Du revenu de la personne avec laquelle la personne handicapée voorwaarden. § 2. Van het inkomen van de persoon met wie de persoon met een
forme un ménage sont immunisés les 28 619,73 premiers EUR ainsi que la handicap een huishouden vormt wordt vrijgesteld, de eerste 28.619,73
moitié de la partie qui excède ce montant. EUR, alsook de helft van het gedeelte dat meer bedraagt dan dit
§ 3. Du revenu du travail, les 16.354,13 premiers EUR sont immunisés, bedrag. § 3. Van het arbeidsinkomen worden de eerste 16.354,13 EUR
ainsi que la moitié du revenu du travail qui dépasse 16.354,13 EUR. vrijgesteld, alsook de helft van het arbeidsinkomen dat meer bedraagt dan 16.354,13 EUR.
§ 4. Du revenu de remplacement sont immunisés : § 4. Van het vervangingsinkomen wordt vrijgesteld :
1° si l'abattement de travail octroyé ne dépasse pas 14.017,83 EUR : 1° indien de genoten arbeidsvrijstelling niet meer bedraagt dan
les 2.335,97 premiers EUR; 14.017,83 EUR, de eerste 2.335,97 EUR;
2° si l'abattement de travail octroyé est supérieur à 14.017,83 EUR : 2° indien de genoten arbeidsvrijstelling meer bedraagt dan 14.017,83
la partie des revenus de remplacement qui est inférieure à la EUR : het gedeelte dat niet meer bedraagt dan het verschil tussen
différence entre 2.335,97 EUR et la partie de l'abattement de travail 2.335,97 EUR en het gedeelte van de genoten arbeidsvrijstelling dat
octroyé qui est supérieure à 14.017,83 EUR. meer bedraagt dan 14.017,83 EUR.
§ 5. Des autres revenus est immunisée : la partie qui ne dépasse pas § 5. Van het andere inkomen wordt vrijgesteld : het gedeelte dat niet
la différence entre l'abattement de catégorie, d'une part, et la somme meer bedraagt dan het verschil tussen de categorievrijstelling,
de l'abattement de travail octroyé et l'abattement octroyé sur le enerzijds, en de som van de genoten arbeidsvrijstelling en de genoten
revenu de remplacement, d'autre part. vrijstelling op het vervangingsinkomen, anderzijds.
§ 6. Pour l'application du présent article, il faut entendre par : § 6. Voor de toepassing van dit artikel wordt verstaan onder :
1° revenu du travail : le revenu de la personne handicapée acquis par 1° arbeidsinkomen : het inkomen van de persoon met een handicap
un travail effectivement presté par lui-même; voortkomend uit werkelijk door hemzelf gepresteerde arbeid;
2° revenu de remplacement : l'ensemble des prestations sociales que la 2° vervangingsinkomen : het geheel van de sociale uitkeringen die de
personne handicapée perçoit sur la base des réglementations en matière persoon met een handicap ontvangt op grond van de reglementeringen
de maladie et d'invalidité, de chômage, d'accidents du travail, des inzake ziekte en invaliditeit, werkloosheid, arbeidsongevallen,
maladies professionnelles, des pensions de retraite et de survie, de beroepsziekten, rust- en overlevingspensioenen, inkomensgarantie voor
garantie de revenu aux personnes âgées et de revenu garanti aux ouderen en gewaarborgd inkomen voor bejaarden;
personnes âgées;
3° abattement du travail : l'abattement visé au troisième paragraphe; 3° arbeidsvrijstelling : de vrijstelling bedoeld in paragraaf 3;
4° l'abattement sur le revenu de remplacement : l'abattement visé au 4° vrijstelling op het vervangingsinkomen : de vrijstelling bedoeld in
quatrième paragraphe; paragraaf 4;
4°bis autres revenus : le revenu de remplacement non immunisé 4°bis andere inkomen : het niet vrijgesteld vervangingsinkomen
conformément au § 4, et les autres revenus imposables qui ne sont pas overeenkomstig § 4, en de andere niet in punten 1° en 2° bedoelde
visés aux points 1° et 2°; belastbare inkomsten;
5° abattement de catégorie : un montant qui est lié à la catégorie à 5° categorievrijstelling : een bedrag dat afhankelijk is van de
laquelle la personne pourrait appartenir ou appartient sur base de
l'article 4 et qui correspond aux montants de l'allocation de categorie waartoe de persoon op basis van artikel 4 zou kunnen behoren
of behoort en dat overeenstemt met de bedragen van de overeenstemmende
remplacement de revenus des catégories correspondantes mentionnés à categorieën van de inkomensvervangende tegemoetkoming vermeld in
l'article 6, § 1, de la loi du 27 février 1987. artikel 6, § 1, van de wet van 27 februari 1987.
§ 7. Les montants mentionnés aux paragraphes 2 à 4 sont liés à § 7. De bedragen bedoeld in de paragrafen 2 tot en met 4 zijn
l'indice-pivot 103,14 des prix à la consommation (base 1996=100) gekoppeld aan de spilindex 103,14 der consumptieprijzen (basis 1996 =
conformément aux dispositions de la loi du 2 août 1971 [...] ». 100) overeenkomstig de bepalingen van de wet van 2 augustus 1971 [...]
Quant au fond ». Ten gronde
En ce qui concerne la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.6. La première question préjudicielle porte sur la compatibilité de B.6. De eerste prejudiciële vraag peilt naar de bestaanbaarheid van
l'article 13 du décret-programme du 12 décembre 2014 avec l'article artikel 13 van het programmadecreet van 12 december 2014 met artikel
23, alinéa 3, 2°, de la Constitution, en ce qu'en ayant remplacé la 23, derde lid, 2°, van de Grondwet, in zoverre die bepaling, door de
déduction pour habitation propre et unique par une réduction d'impôt, aftrek voor de eigen en enige woning te hebben vervangen door een
cette disposition a eu pour effet d'augmenter les revenus imposables belastingvermindering, ertoe heeft geleid dat het gezamenlijk
globalement pris en considération pour déterminer si le contribuable belastbaar inkomen dat in aanmerking wordt genomen om te bepalen of de
peut bénéficier des allocations aux personnes handicapées. belastingplichtige tegemoetkomingen voor personen met een handicap kan
genieten, werd verhoogd.
B.7. Il découle toutefois de ce qui est dit en B.2 à B.4 que le B.7. Uit hetgeen is vermeld in B.2 tot en met B.4, volgt evenwel dat
remplacement de la déduction fiscale pour habitation propre et unique de vervanging van de fiscale aftrek voor de eigen en enige woning door
par une réduction d'impôt résulte des articles 20, 2°, 22, 43 et 44 de een belastingvermindering het gevolg is van de artikelen 20, 2°, 22,
la loi du 8 mai 2014. L'article 13 du décret-programme du 12 décembre 43 en 44 van de wet van 8 mei 2014. Artikel 13 van het
programmadecreet van 12 december 2014 wijzigt uitsluitend de regels
2014 modifie uniquement les règles de calcul de la réduction d'impôt. inzake de berekening van de belastingvermindering.
La première question préjudicielle repose dès lors sur une prémisse De eerste prejudiciële vraag berust derhalve op een verkeerde
erronée, de sorte qu'elle n'appelle pas de réponse. premisse, zodat zij geen antwoord behoeft.
En ce qui concerne la seconde question préjudicielle Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag
B.8. La seconde question préjudicielle porte sur la compatibilité de B.8. De tweede prejudiciële vraag peilt naar de bestaanbaarheid van
l'article 7 de la loi du 27 février 1987, des articles 5/1, § 1er, artikel 7 van de wet van 27 februari 1987, van de artikelen 5/1, § 1,
alinéa 1er, 2°, et 5/5, § 4, 1°, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 eerste lid, 2°, en 5/5, § 4, 1°, van de bijzondere wet van 16 januari
et des articles 20, 2°, 22, 43 et 44 de la loi du 8 mai 2014 avec 1989 en van de artikelen 20, 2°, 22, 43 en 44 van de wet van 8 mei
l'article 23 de la Constitution en ce qu'en ayant remplacé la 2014 met artikel 23 van de Grondwet, in zoverre die bepalingen door de
déduction pour habitation propre et unique par une réduction d'impôt, fiscale aftrek voor de eigen en enige woning te hebben vervangen door
ces dispositions auraient eu pour effet d'augmenter les revenus een belastingvermindering, ertoe zou hebben geleid dat het bedrag van
imposables globalement pris en considération pour déterminer si le het gezamenlijk belastbaar inkomen dat in aanmerking wordt genomen om
contribuable peut bénéficier des allocations aux personnes te bepalen of de belastingplichtige tegemoetkomingen voor personen met
handicapées. een handicap kan genieten, werd verhoogd.
B.9. Selon le Conseil des ministres, la violation éventuelle de B.9. Volgens de Ministerraad vloeit de eventuele schending van artikel
l'article 23, alinéa 3, 2°, de la Constitution ne découle pas des 23, derde lid, 2°, van de Grondwet niet voort uit de in de tweede
normes visées dans la seconde question préjudicielle, mais des règles prejudiciële vraag beoogde normen, maar uit de regels inzake de
de calcul des revenus pris en considération pour l'octroi de berekening van de inkomsten die in aanmerking komen voor de toekenning
l'allocation de remplacement de revenus et de l'allocation van de inkomensvervangende tegemoetkoming en de
d'intégration, qui sont inscrites dans l'arrêté royal du 6 juillet 1987. B.10. La réduction d'impôt doit être distinguée de la déduction fiscale. Par cette dernière, un montant est soustrait des revenus qui constituent la base imposable de l'impôt. Elle a donc pour effet de diminuer le montant des revenus imposables du contribuable, tandis que, par la réduction d'impôt, un montant est soustrait directement du montant de l'impôt dû par le contribuable. Le remplacement d'une dépense déductible par une réduction d'impôt entraîne dès lors une augmentation du revenu imposable. Dès lors que ce revenu fiscalement imposable est utilisé pour déterminer si une personne peut prétendre à une allocation de remplacement de revenus ou à une allocation d'intégration et qu'aucune exonération ne peut être appliquée pour neutraliser les effets du remplacement de la déduction fiscale, il peut en résulter une augmentation du revenu pris en considération pour déterminer si le contribuable peut bénéficier des allocations aux personnes handicapées. Comme il est dit en B.1, ce remplacement a eu comme conséquence pour la partie appelante devant la juridiction a quo qu'elle perçoit désormais une allocation d'un montant inférieur. integratietegemoetkoming, die zijn opgenomen in het koninklijk besluit van 6 juli 1987. B.10. De belastingvermindering moet worden onderscheiden van de belastingaftrek. Met die laatste wordt een bedrag afgetrokken van de inkomsten die de belastbare grondslag van de belasting vormen. Zij heeft dus tot gevolg het bedrag van de belastbare inkomsten van de belastingplichtige te verminderen, terwijl, met de belastingvermindering, een bedrag rechtstreeks in mindering wordt gebracht op het bedrag van de belasting die de belastingplichtige verschuldigd is. De vervanging van een aftrekbare uitgave door een belastingvermindering leidt derhalve tot een verhoging van het belastbaar inkomen. Aangezien dat fiscaal belastbaar inkomen wordt gebruikt om te bepalen of een persoon aanspraak maakt op een inkomensvervangende tegemoetkoming of een integratietegemoetkoming en er geen vrijstelling kan worden toegepast om de effecten van de vervanging van de fiscale aftrek te neutraliseren, kan dat leiden tot een verhoging van het inkomen dat in aanmerking wordt genomen om te bepalen of de belastingplichtige tegemoetkomingen voor personen met een handicap kan genieten. Zoals werd vermeld in B.1, heeft die vervanging voor de appellante voor het verwijzende rechtscollege tot gevolg gehad dat zij thans een lager bedrag aan tegemoetkoming ontvangt.
B.11. L'article 23 de la Constitution contient une obligation de standstill qui interdit au législateur compétent de réduire significativement le degré de protection offert par la législation applicable sans qu'existent pour ce faire des motifs d'intérêt général. B.12.1. La partie demanderesse devant la juridiction a quo et les personnes handicapées qui se trouvent dans la même situation perdent le droit à percevoir des allocations de remplacement de revenus en raison de l'augmentation du montant pris en considération au titre des revenus imposables qui a fait suite au remplacement de la déduction pour habitation propre et unique par une réduction d'impôt, alors que leurs revenus réels n'ont pas augmenté et que leurs dépenses pour l'acquisition ou la conservation de leur habitation propre n'ont pas diminué. Dès lors que ces personnes sont dans l'incapacité de travailler, les revenus de remplacement qu'elles perçoivent constituent, en règle, leurs seuls revenus. B.12.2. Il s'ensuit que le degré de protection en matière de droits sociaux fondamentaux qui leur était offert auparavant a été réduit significativement, sans qu'apparaissent les motifs d'intérêt général qui justifieraient une telle réduction. B.11. Artikel 23 van de Grondwet bevat een standstill-verplichting die eraan in de weg staat dat de bevoegde wetgever het beschermingsniveau dat wordt geboden door de van toepassing zijnde wetgeving, in aanzienlijke mate vermindert zonder dat daarvoor redenen zijn die verband houden met het algemeen belang. B.12.1. De eisende partij voor het verwijzende rechtscollege en de personen met een handicap die zich in dezelfde situatie bevinden, verliezen het recht op het ontvangen van inkomensvervangende tegemoetkomingen om reden van de verhoging van het bedrag dat in aanmerking wordt genomen als belastbare inkomsten, verhoging die voortvloeit uit de vervanging van de aftrek voor de eigen en enige woning door een belastingvermindering, terwijl hun werkelijke inkomsten niet zijn toegenomen en hun uitgaven voor het verwerven of behouden van hun eigen woning niet zijn afgenomen. Aangezien die personen arbeidsongeschikt zijn, zijn de vervangende inkomsten die zij ontvangen, in de regel hun enige inkomsten. B.12.2. Hieruit vloeit voort dat het aan hen voorheen geboden beschermingsniveau inzake sociale grondrechten aanzienlijk werd verminderd, zonder dat blijkt welke redenen die verband houden met het algemeen belang zulks zouden verantwoorden.
B.12.3. Les articles 20, 2°, 22, 43 et 44 de la loi du 8 mai 2014 ne B.12.3. Bijgevolg zijn de artikelen 20, 2°, 22, 43 en 44 van de wet
sont donc pas compatibles avec l'article 23, alinéa 3, 2°, de la van 8 mei 2014 niet bestaanbaar met artikel 23, derde lid, 2°, van de
Constitution, mais uniquement dans la mesure où ces dispositions ne Grondwet, doch uitsluitend in zoverre die bepalingen niet gepaard gaan
s'accompagnent pas d'une modification simultanée de la législation ou met een gelijktijdige wijziging van de wet- of regelgeving betreffende
réglementation relative aux allocations aux personnes handicapées qui de tegemoetkomingen aan personen met een handicap die een dergelijke
évite une réduction aussi significative du degré de protection. aanzienlijke vermindering van het beschermingsniveau vermijdt.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 20, 2°, 22, 43 et 44 de la loi du 8 mai 2014 « modifiant De artikelen 20, 2°, 22, 43 en 44 van de wet van 8 mei 2014 « tot
le Code des impôts sur les revenus 1992 à la suite de l'introduction wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge
de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de
de la taxe additionnelle régionale sur l'impôt des personnes physiques personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van
visée au titre III/1 de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en
financement des Communautés et des Régions, modifiant les règles en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting
matière d'impôt des non-résidents et modifiant la loi du 6 janvier van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met
2014 relative à la Sixième Réforme de l'Etat concernant les matières betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden
visées à l'article 78 de la Constitution » violent l'article 23, bedoeld in artikel 78 van de Grondwet » schenden artikel 23, derde
alinéa 3, 2°, de la Constitution, mais uniquement dans la mesure où lid, 2°, van de Grondwet, doch uitsluitend in zoverre die bepalingen
ces dispositions ne s'accompagnent pas d'une modification simultanée niet gepaard gaan met een gelijktijdige wijziging van de wet- of
de la législation ou réglementation relative aux allocations aux regelgeving betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een
personnes handicapées qui évite une réduction aussi significative du handicap, die een aanzienlijke vermindering van het beschermingsniveau
degré de protection. vermijdt.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 13 octobre 2022. op 13 oktober 2022.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
P. Nihoul P. Nihoul
^