← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 83/2023 du 25 mai 2023 Numéro du rôle : 7793 En cause : la question
préjudicielle relative à l'article 347-1 de l'ancien Code civil, posée par le tribunal de la famille
et de la jeunesse du Tribunal de première instance La Cour constitutionnelle, composée
des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 83/2023 du 25 mai 2023 Numéro du rôle : 7793 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 347-1 de l'ancien Code civil, posée par le tribunal de la famille et de la jeunesse du Tribunal de première instance La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) | Uittreksel uit arrest nr. 83/2023 van 25 mei 2023 Rolnummer 7793 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familie- en jeugdrechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 83/2023 du 25 mai 2023 | Uittreksel uit arrest nr. 83/2023 van 25 mei 2023 |
| Numéro du rôle : 7793 | Rolnummer 7793 |
| En cause : la question préjudicielle relative à l'article 347-1 de | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 347-1 van het oud |
| l'ancien Code civil, posée par le tribunal de la famille et de la | Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familie- en jeugdrechtbank van de |
| jeunesse du Tribunal de première instance d'Anvers, division d'Anvers. | Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. | samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de |
| Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. | rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. |
| de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier | Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, |
| P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par jugement du 1er avril 2022, dont l'expédition est parvenue au | Bij vonnis van 1 april 2022, waarvan de expeditie ter griffie van het |
| greffe de la Cour le 26 avril 2022, le tribunal de la famille et de la | Hof is ingekomen op 26 april 2022, heeft de familie- en jeugdrechtbank |
| jeunesse du Tribunal de première instance d'Anvers, division d'Anvers, | van de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen, een |
| a posé une question préjudicielle qui, par ordonnance de la Cour du 11 | prejudiciële vraag gesteld die bij beschikking van het Hof van 11 mei |
| mai 2022, a été reformulée comme suit : | 2022 als volgt werd geherformuleerd : |
| « L'article 347-1 de l'ancien Code civil viole-t-il les articles 10, | « Schendt artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek de artikelen |
| 11 et 22 de la Constitution en ce qu'il porte atteinte de manière | 10, 11 en 22 van de Grondwet doordat het op discriminatoire wijze |
| discriminatoire, à l'égard de l'enfant comme à l'égard du parent et du | zowel ten aanzien van het kind, als de ouder en de kandidaat-adoptant |
| candidat adoptant, au droit au respect de la vie privée et familiale, | afbreuk doet aan het recht op eerbiediging van het privéleven en het |
| en tant que cette disposition a pour effet qu'une première adoption | gezinsleven, in zoverre die bepaling tot gevolg heeft dat een eerste |
| par un beau-parent rend impossible une adoption ultérieure (par un | stiefouderadoptie een volgende (stiefouderadoptie) onmogelijk maakt, |
| autre beau-parent) et en tant qu'elle empêche la reconnaissance | en zij de juridische erkenning verhindert van een tweezijdig |
| juridique d'une ` beau-parenté bilatérale ', sinon éventuellement par | |
| le biais d'une demande du ministère public, reposant sur des motifs | stiefouderschap, tenzij eventueel via een verzoek van het openbaar |
| graves ? ». | ministerie, gesteund op gewichtige redenen ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 347-1 de l'ancien | B.1.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 347-1 van het oud |
| Code civil, tel qu'il a été modifié en dernier lieu par l'article 6 de | Burgerlijk Wetboek, zoals laatst gewijzigd bij artikel 6 van de wet |
| la loi du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en ce qui | van 20 februari 2017 « tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, |
| concerne l'adoption », qui dispose : | betreffende de adoptie », dat bepaalt : |
| « Une personne qui a déjà été adoptée, de manière simple ou plénière, | « Een persoon die reeds is geadopteerd, ongeacht of het daarbij gaat |
| om een gewone dan wel om een volle adoptie, kan nogmaals worden | |
| peut être adoptée une nouvelle fois, de manière simple ou, s'il s'agit | geadopteerd, zowel bij wijze van een gewone als, in geval van een |
| d'un enfant, de manière plénière, si toutes les conditions requises | kind, van een volle adoptie, indien alle voorwaarden gesteld voor het |
| pour l'établissement de la nouvelle adoption sont remplies et que, soit : | totstandkomen van de nieuwe adoptie zijn vervuld en indien, ofwel : |
| 1° l'adoptant ou les adoptants antérieurs sont décédés; | 1° de vorige adoptant of adoptanten overleden zijn; |
| 2° l'adoption antérieure a été révisée ou l'adoption simple antérieure | 2° de vorige adoptie herzien is of de vorige gewone adoptie ten |
| a été révoquée à l'égard de l'adoptant ou des adoptants; | aanzien van de adoptant of van de adoptanten herroepen is; |
| 3° des motifs très graves commandent qu'une nouvelle adoption soit | 3° zeer gewichtige redenen bestaan die vereisen dat op verzoek van het |
| prononcée à la requête du ministère public ». | openbaar ministerie een nieuwe adoptie wordt uitgesproken ». |
| B.1.2. Par la question préjudicielle, la juridiction a quo demande à | B.1.2. Met de prejudiciële vraag wenst het verwijzende rechtscollege |
| la Cour si l'article 347-1 de l'ancien Code civil viole les articles | van het Hof te vernemen of artikel 347-1 van het oud Burgerlijk |
| 10, 11 et 22 de la Constitution, « en ce qu'il porte atteinte de | Wetboek de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet schendt, « doordat |
| manière discriminatoire, à l'égard de l'enfant comme à l'égard du | het op discriminatoire wijze zowel ten aanzien van het kind, als de |
| parent et du candidat adoptant, au droit au respect de la vie privée | ouder en de kandidaat-adoptant afbreuk doet aan het recht op |
| et familiale, en tant que cette disposition a pour effet qu'une | eerbiediging van het privéleven en het gezinsleven, in zoverre die |
| première adoption par un beau-parent rend impossible une adoption | bepaling tot gevolg heeft dat een eerste stiefouderadoptie een |
| ultérieure (par un autre beau-parent) et en tant qu'elle empêche la | volgende (stiefouderadoptie) onmogelijk maakt, en zij de juridische |
| reconnaissance juridique d'une ` beau-parenté bilatérale ', sinon | erkenning verhindert van een tweezijdig stiefouderschap, tenzij |
| éventuellement par le biais d'une demande du ministère public, | eventueel via een verzoek van het openbaar ministerie, gesteund op |
| reposant sur des motifs graves ? ». | gewichtige redenen ». |
| La juridiction a quo interroge donc la Cour sur la différence de | Aldus ondervraagt het verwijzende rechtscollege het Hof over het |
| traitement entre, d'une part, l'enfant, le parent et le candidat | verschil in behandeling tussen, enerzijds, het kind, de ouder en de |
| adoptant lors d'une première adoption par un beau-parent et, d'autre | kandidaat-adoptant bij een eerste stiefouderadoptie en, anderzijds, |
| part, l'enfant, le parent et le candidat adoptant lors d'une adoption | het kind, de ouder en de kandidaat-adoptant bij een navolgende |
| ultérieure par un autre beau-parent, en tant que les conditions de la | stiefouderadoptie, in zoverre enkel in het tweede geval de voorwaarden |
| disposition en cause ne s'appliquent que dans le second cas. | van de in het geding zijnde bepaling van toepassing zijn. |
| Ensuite, la juridiction a quo interroge la Cour sur l'impossibilité de | Voorts ondervraagt het verwijzende rechtscollege het Hof over de |
| reconnaître juridiquement une beau-parenté bilatérale par le biais de | onmogelijkheid om middels twee opeenvolgende gewone adopties een |
| deux adoptions simples successives. Cette impossibilité résulte de la | tweezijdig stiefouderschap juridisch te erkennen. Die onmogelijkheid |
| lecture combinée de la disposition en cause avec l'article 353-18, | is het gevolg van de gecombineerde lezing van de in het geding zijnde |
| alinéa 1er, première phrase, de l'ancien Code civil, qui détermine les | bepaling met artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van het oud |
| effets d'une adoption simple : | Burgerlijk Wetboek, dat de gevolgen van een gewone adoptie bepaalt : |
| « Lorsqu'une adoption simple est prononcée après une adoption simple | « Wanneer overeenkomstig artikel 347-1, 3°, een gewone adoptie wordt |
| antérieure par application de l'article 347-1, 3°, les effets de la | uitgesproken na een vorige gewone adoptie, houden de gevolgen van de |
| première adoption cessent de plein droit, à l'exception des | eerste adoptie, met uitzondering van de huwelijksbeletsels, van |
| empêchements à mariage, à partir du moment où se produisent ceux de la | rechtswege op te gelden vanaf het tijdstip dat de gevolgen van de |
| nouvelle adoption ». | nieuwe adoptie van kracht worden ». |
| Pour répondre à la question préjudicielle, il y a donc lieu de tenir | Artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van het oud Burgerlijk Wetboek |
| compte de l'article 353-18, alinéa 1er, première phrase, de l'ancien | moet dan ook worden betrokken bij het antwoord op de prejudiciële |
| Code civil. | vraag. |
| B.2.1. Il ressort des motifs de la décision de renvoi qu'une demande | B.2.1. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat bij het |
| d'adoption simple a été introduite auprès de la juridiction a quo par | verwijzende rechtscollege een verzoek tot gewone adoptie is aanhangig |
| le conjoint de la mère décédée des candidats adoptés, qui a eu avec | gemaakt door de echtgenoot van de overleden moeder van de |
| elle une relation pendant 38 ans et qui a participé à l'éducation des | kandidaat-geadopteerden, die gedurende 38 jaar met haar een relatie |
| candidats adoptés - qui étaient majeurs au moment de la demande d'adoption - depuis qu'ils ont eu respectivement cinq ans et sept ans, et a tissé un lien durable avec eux. Les candidats adoptés ont toutefois déjà fait l'objet d'une adoption simple, alors qu'ils étaient majeurs, par l'épouse de leur père. Il en résulte que l'adoption simple actuellement projetée est, en ce qui les concerne, une deuxième adoption simple. Il s'avère également que les candidats adoptés entretiennent de bonnes relations avec le fils du candidat adoptant, né d'un précédent mariage, ainsi qu'avec leur père et son épouse, et que personne n'a | heeft gehad en die de kandidaat-geadopteerden - die op het ogenblik van het verzoek tot adoptie meerderjarig waren - mee heeft opgevoed sedert ze vijf jaar, respectievelijk zeven jaar oud waren en een hechte band met hen heeft opgebouwd. De kandidaat-geadopteerden hebben evenwel reeds het voorwerp uitgemaakt van een gewone adoptie, tijdens hun meerderjarigheid, door de echtgenote van hun vader. Hieruit vloeit voort dat de thans voorgestelde gewone adoptie ten aanzien van hen een tweede gewone adoptie is. Het blijkt ook dat de kandidaat-geadopteerden een goede band onderhouden met de zoon van de kandidaat-adoptant uit een vorig huwelijk, evenals met hun vader en diens echtgenote, en dat niemand |
| émis d'objection à l'encontre de la nouvelle adoption. | bezwaar heeft geuit tegen de nieuwe adoptie. |
| B.2.2. La Cour limite son examen à la situation dans laquelle | B.2.2. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de situatie waarin de gewone |
| l'adoption simple d'une personne majeure par le conjoint d'un des | adoptie van een meerderjarige persoon door de echtgenoot van een van |
| parents est envisagée, alors que cette personne a déjà fait l'objet | zijn ouders wordt overwogen, terwijl die persoon reeds gedurende zijn |
| d'une adoption simple, alors qu'elle était majeure, par le conjoint de | meerderjarigheid het voorwerp heeft uitgemaakt van een gewone adoptie |
| son autre parent. | door de echtgenoot van zijn andere ouder. |
| B.3.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas | B.3.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet |
| qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de | uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen |
| personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et | wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium |
| qu'elle soit raisonnablement justifiée. | berust en het redelijk verantwoord is. |
| L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant | Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld |
| compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la | rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel |
| nature des principes en cause; le principe d'égalité et de | en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van |
| non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas | gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat |
| de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés | er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de |
| et le but visé. | aangewende middelen en het beoogde doel. |
| B.3.2. L'article 22 de la Constitution dispose : | B.3.2. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt : |
| « Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans | « Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn |
| les cas et conditions fixés par la loi. | gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald. |
| La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la | De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de |
| protection de ce droit ». | bescherming van dat recht ». |
| B.4.1. De in het geding zijnde bepaling werd ingevoegd bij de wet van | |
| B.4.1. La disposition en cause a été insérée par la loi du 24 avril 2003 « réformant l'adoption » (ci-après : la loi du 24 avril 2003). | 24 april 2003 « tot hervorming van de adoptie » (hierna : de wet van 24 april 2003). |
| Par la disposition en cause, le législateur entendait remédier à une | Met de in het geding zijnde bepaling beoogde de wetgever een door het |
| inconstitutionnalité, constatée par la Cour dans son arrêt n° 117/2001 | |
| du 3 octobre 2001 (ECLI:BE:GHCC:2001:ARR.117), résultant de l'ancien | Hof bij zijn arrest nr. 117/2001 van 3 oktober 2001 |
| régime de l'adoption. Par cet arrêt, la Cour a jugé : | (ECLI:BE:GHCC:2001:ARR.117) vastgestelde ongrondwettigheid in de |
| vroegere adoptieregeling te remediëren. Bij dat arrest heeft het Hof | |
| « B.7. En excluant, aux articles 346 et 368, § 3, du Code civil, les | geoordeeld : « B.7. Door in de artikelen 346 en 368, § 3, van het Burgerlijk |
| adoptions successives, le législateur a voulu garantir la stabilité | Wetboek opeenvolgende adopties uit te sluiten, heeft de wetgever de |
| des liens de parenté et de l'entourage familial de l'adopté. | stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de |
| geadopteerde willen waarborgen. | |
| En prévoyant à l'article 370, § 5, du même Code que l'adoption | Door in artikel 370, § 5, van hetzelfde Wetboek te bepalen dat de |
| plénière est irrévocable, le législateur a voulu l'assimiler au lien | volle adoptie onherroepelijk is, heeft de wetgever de gelijkstelling |
| de filiation ordinaire. La disposition ne saurait être dissociée de la | met de gewone afstammingsband nagestreefd. De bepaling kan niet los |
| règle selon laquelle tous les liens de l'enfant adopté avec sa famille | worden gezien van de regel volgens welke alle banden van het |
| d'origine sont rompus et du risque qui en découle pour l'adopté, en | geadopteerde kind met zijn oorspronkelijke familie worden verbroken en |
| cas de révocation de l'adoption, de se retrouver totalement sans | het daaruit voor de geadopteerde voortvloeiende risico, in geval van |
| famille. L'irrévocabilité de l'adoption plénière vise dès lors | herroeping van de adoptie, om geheel zonder familie te vallen. De |
| également à la stabilité du statut de l'enfant adoptif. | onherroepelijkheid van de volle adoptie beoogt dus eveneens de |
| Les dispositions précitées sont donc en principe conformes à | stabiliteit van het statuut van het adoptieve kind. |
| l'objectif poursuivi par le législateur, qui est de privilégier | Voormelde bepalingen zijn dus in beginsel in overeenstemming met de |
| l'intérêt de l'enfant en matière d'adoption. | doelstelling van de wetgever die inzake adoptie voorrang geeft aan het |
| belang van het kind. | |
| B.8. Toutefois, en ayant pour effet que, sauf en cas de décès du ou | B.8. Evenwel, doordat zij ertoe leiden dat, behalve in geval van |
| des adoptants, un enfant ayant déjà fait l'objet d'une adoption | overlijden van de adoptant of adoptanten, een reeds ten volle |
| plénière ne peut en aucun cas être adopté, les dispositions en cause | geadopteerd kind in geen enkel geval kan worden geadopteerd, doen de |
| font naître des effets disproportionnés à l'égard des enfants adoptés | in het geding zijnde bepalingen onevenredige gevolgen ontstaan ten |
| qui ont été définitivement abandonnés par leur(s) adoptant(s). | aanzien van de geadopteerde kinderen die definitief door hun adoptant |
| Contrairement aux autres enfants qui sont abandonnés par leurs | of adoptanten zijn verlaten. In tegenstelling tot andere kinderen die |
| parents, ils se voient privés de la possibilité d'être à nouveau | door hun ouders zijn verlaten, wordt hun de kans ontnomen om opnieuw |
| intégrés à part entière dans une famille ». | op volwaardige wijze in een gezin te worden opgenomen ». |
| B.4.2. Au cours des travaux préparatoires de la loi du 24 avril 2003, | B.4.2. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 24 april 2003 |
| il a été dit, en ce qui concerne la disposition en cause : | werd met betrekking tot de in het geding zijnde bepaling het volgende |
| « Il s'ensuit qu'en cas d'échec d'une première adoption plénière, | vermeld : « Hieruit volgt dat aangezien een eerste volle adoptie die is mislukt, |
| celle-ci étant irrévocable, il faut attendre le décès du ou des | niet kan worden herroepen, gewacht moet worden totdat een of meer |
| précédents adoptants avant que l'enfant puisse être à nouveau adopté | vorige adoptanten overlijden vooraleer het kind opnieuw kan worden |
| par la ou les personnes qui l'ont accueilli. Cette situation, déjà | geadopteerd door de persoon of de personen die het hebben opgevangen. |
| malsaine en soi, constituerait d'autre part, selon certains auteurs, | Deze situatie is op zich ongezond maar vormt volgens sommige auteurs |
| une discrimination violant les articles 8 et 14 combinés de la | bovendien een discriminatie en schendt de artikelen 8 en 14 van het |
| Convention européenne des droits de l'homme (ainsi que les articles 10 | Europese Verdrag van de rechten van de mens, (alsook van de artikelen |
| et 11 de la Constitution), dans la mesure où une distinction sans | 10 en 11 van de Grondwet), aangezien zonder reden een onderscheid |
| fondement serait faite entre les enfants ayant déjà été adoptés et les | wordt gemaakt tussen de reeds geadopteerde kinderen en de andere |
| autres [...]. | [...]. |
| Pour remédier à cette situation, l'article maintient les possibilités | Om dit probleem te verhelpen handhaaft het artikel de bestaande |
| existantes et en crée une nouvelle (il convient de noter que le terme | mogelijkheden en voert een nieuwe mogelijkheid in (er moet worden |
| ` enfant ' est ici employé à dessein, comme désignant une personne de | opgemerkt dat hier met opzet de term ` kind ' wordt gebruikt om een |
| moins de dix-huit ans) : une nouvelle adoption est désormais permise, | persoon beneden achttien jaar aan te wijzen) : een nieuwe adoptie is |
| en cas de motifs très graves, alors même que les adoptants précédents | voortaan mogelijk in geval van zeer gewichtige redenen, zelfs als de |
| sont encore vivants et que l'adoption antérieure n'a pas été révisée | vorige adoptanten nog leven en de vorige adoptie niet is herzien of de |
| ou l'adoption simple antérieure, révoquée. Si la première adoption est | vorige gewone adoptie niet is herroepen. Indien de eerste adoptie |
| un échec, l'enfant peut donc à nouveau être adopté si des personnes en | mislukt, kan een kind derhalve opnieuw worden geadopteerd ingeval |
| manifestent l'intention. | personen daartoe de wens hebben uitgedrukt. |
| Il n'est bien entendu pas question de permettre ici les adoptions ` à | Adopties ` op proef ' kunnen vanzelfsprekend niet worden toegestaan : |
| l'essai ' : il faut que des ` motifs très graves ' justifient la | de nieuwe adoptie moet verantwoord zijn door ` zeer gewichtige redenen |
| nouvelle adoption. Aussi la requête doit-elle, dans ce cas, être | '. Het verzoek moet in dat geval dan ook worden ingediend door het |
| introduite par le ministère public, qui est à même, de la sorte, | openbaar ministerie dat zodoende met betrekking tot de wenselijkheid |
| d'exercer un premier contrôle quant à l'opportunité d'une nouvelle | van een nieuwe adoptie een eerste controle kan verrichten. De redenen |
| adoption. Les motifs que l'on vise sont ceux qui pouvaient justifier | hiervoor zijn die welke bij artikel 367, § 1, eerste lid, van het |
| la révocation de l'adoption simple sur base de l'article 367, § 1er, | Burgerlijk Wetboek als voorwaarden worden gesteld om de gewone adoptie |
| alinéa 1er du Code civil, et qui ont été dégagés au fil des ans, de | te herroepen en die doorheen de tijd in de rechtspraak op heel |
| façon très restrictive, par la jurisprudence. Il s'agit d'une manière | beperkte wijze zijn toegepast. Algemeen gaat het om foute handelingen |
| générale d'actes ou de comportements fautifs de l'une des parties, ou | of gedragingen van een van de partijen, zware omstandigheden zoals de |
| de circonstances éprouvantes telles que l'impossibilité psychologique | psychologische onmogelijkheid samen te leven of de totale mislukking |
| de vivre en commun ou l'échec complet de la relation éducative [...]. | van de educatieve relatie [...]. Bij wijze van voorbeeld kan gewag |
| A titre d'exemples, peuvent être cités l'indifférence totale de | worden gemaakt van de totale onverschilligheid waarvan de geadopteerde |
| l'adopté envers l'adoptant pendant une très longue période, des faits | ten aanzien van de adoptant gedurende een zeer lange periode blijk |
| de moeurs commis par l'adoptant sur l'adopté, le refus de l'adoptant | geeft, zedenfeiten die de adoptant op de geadopteerde heeft gepleegd, |
| d'assurer l'entretien de l'adopté, ... [...]. | de weigering van de adoptant in te staan voor het onderhoud van de geadopteerde, ... [...]. |
| L'on pourrait objecter qu'il y a encore ici une discrimination entre | Er kan worden aangevoerd dat hier nog sprake is van een discriminatie |
| les enfants ` biologiques ' et les enfants adoptifs dans la mesure où | tussen de ` biologische ' kinderen en de adoptie-kinderen aangezien |
| ces derniers ne pourraient être adoptés que lorsque des motifs très | deze laatsten slechts geadopteerd kunnen worden indien zeer gewichtige |
| graves le justifient. Au contraire, cette prétendue discrimination | redenen zulks verantwoorden. Maar deze zogenaamde discriminatie vloeit |
| s'appuie sur un objectif raisonnable qui est d'éviter les abus et les | voort uit een billijke doelstelling die erin bestaat misbruiken en |
| adoptions à l'essai. | adopties op proef te voorkomen. |
| Par ailleurs, l'article tient compte de la possibilité d'adopter pour | Het artikel houdt bovendien rekening met de mogelijkheid tot adoptie |
| certains cohabitants. | door bepaalde samenwonenden. |
| Les 1°, 2° et 3° sont bien entendu des conditions alternatives et non | De punten 1°, 2° en 3° vormen vanzelfsprekend alternatieve en geen |
| cumulatives. Par ailleurs, il est clair que toutes les conditions | cumulatieve voorwaarden. Overigens moeten alle vereiste voorwaarden |
| requises pour la nouvelle adoption devront être remplies. | voor de nieuwe adoptie vervuld zijn. |
| Aux 1° et 2°, on entend par ` les adoptants ' les époux ou cohabitants | In de punten 1° en 2° verstaat men onder ` adoptanten ' de vorige |
| adoptants antérieurs. | echtgenoten of samenwonende adoptanten. |
| L'article prend également en compte, à côté de la révocation de | Naast met de herroeping van de gewone adoptie houdt het artikel |
| l'adoption simple, l'hypothèse d'une révision de l'adoption antérieure | rekening met de hypothese van een herziening van de vorige adoptie |
| (possibilité introduite par l'article 351 en projet du Code civil) » | (mogelijkheid ingevoerd door het ontwerp-artikel 351 van het |
| (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1366/001 et DOC 50-1367/001, | Burgerlijk Wetboek) » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1366/001 en |
| pp. 22-23). | DOC 50-1367/001, pp. 22-23). |
| B.4.3. Par la loi du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en ce | B.4.3. Bij de wet van 20 februari 2017 « tot wijziging van het |
| qui concerne l'adoption », le législateur a, à l'article 347-1 de | Burgerlijk Wetboek, betreffende de adoptie » heeft de wetgever in |
| l'ancien Code civil, étendu aux personnes majeures la possibilité | artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek de mogelijkheid om |
| d'être adoptées une nouvelle fois, et ce à la suite de l'arrêt n° | nogmaals te worden geadopteerd uitgebreid tot meerderjarige personen, |
| 116/2016 du 22 septembre 2016 (ECLI:BE:GHCC:2016:ARR.116), par lequel | zulks in navolging van het arrest nr. 116/2016 van 22 september 2016 |
| la Cour a jugé que la non-application de cette disposition à des | (ECLI:BE:GHCC:2016:ARR.116), waarbij het Hof de niet-toepassing van |
| personnes majeures était inconstitutionnelle. | die bepaling op meerderjarige personen ongrondwettig heeft bevonden. |
| B.4.4. Bien que, par suite de l'arrêt de la Cour n° 117/2001, précité, | B.4.4. Hoewel de wetgever, in navolging van het voormelde arrest van |
| du 3 octobre 2001, le législateur souhaitât étendre la possibilité de | het Hof nr. 117/2001 van 3 oktober 2001, de mogelijkheid om over te |
| procéder à une nouvelle adoption, il a en même temps voulu limiter | gaan tot een nieuwe adoptie, wou verruimen, wenste hij tegelijkertijd |
| cette possibilité, afin d'éviter les « adoptions à l'essai » et | die mogelijkheid binnen de perken te houden, teneinde « adopties op |
| d'autres abus. Il voulait ainsi également garantir la stabilité des | proef » en andere misbruiken te voorkomen. Aldus beoogde hij ook de |
| liens de parenté et de l'entourage familial de l'adopté. Cet objectif | stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de |
| est légitime. | geadopteerde te waarborgen. Die doelstelling is legitiem. |
| B.5. La différence de traitement en cause repose sur un critère | B.5. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een |
| objectif, qui est de savoir s'il s'agit d'une première adoption ou | objectief criterium, namelijk de vraag of het een eerste, dan wel een |
| d'une adoption ultérieure. | navolgende adoptie betreft. |
| La Cour doit encore examiner si la différence de traitement est | Het Hof dient nog na te gaan of het verschil in behandeling redelijk |
| raisonnablement justifiée, compte tenu des objectifs poursuivis par le | verantwoord is, gelet op de door de wetgever nagestreefde |
| législateur. | doelstellingen. |
| B.6.1. Il y a lieu d'avoir égard au fait qu'il n'existe de droit à | B.6.1. Er dient rekening te worden gehouden met het feit dat noch voor |
| l'adoption ni pour l'enfant, ni pour les parents biologiques, ni pour | het kind, noch voor de biologische ouders, noch voor de |
| le candidat-adoptant (CEDH, 26 février 2002, Fretté c. France, | kandidaat-adoptant een recht op adoptie bestaat (EHRM, 26 februari |
| ECLI:CE:ECHR:2002:0226JUD003651597; 27 avril 2010, Moretti et | 2002, Fretté t. Frankrijk, ECLI:CE:ECHR:2002:0226JUD003651597; 27 |
| Benedetti c. Italie, ECLI:CE:ECHR:2010:0427JUD001631807). | april 2010, Moretti en Benedetti t. Italië, ECLI:CE:ECHR:2010:0427JUD001631807). |
| B.6.2. La disposition en cause n'interdit pas une nouvelle adoption | B.6.2. De in het geding zijnde bepaling verbiedt niet dat een |
| d'un enfant adoptif du vivant de l'adoptant. | geadopteerd kind tijdens het leven van de adoptant opnieuw wordt |
| En vertu de l'article 347-1, 2°, de l'ancien Code civil, une nouvelle | geadopteerd. Krachtens artikel 347-1, 2°, van het oud Burgerlijk Wetboek, staat de |
| adoption est possible lorsque l'adoption antérieure a été révisée ou | mogelijkheid van een nieuwe adoptie open, wanneer de vorige adoptie |
| révoquée. Par ailleurs, en vertu de l'article 347-1, 3°, de l'ancien | werd herzien of herroepen. Tevens staat het krachtens artikel 347-1, |
| Code civil, il appartient au ministère public de requérir une nouvelle | 3°, van het oud Burgerlijk Wetboek aan het openbaar ministerie om een |
| adoption lorsque des motifs très graves le commandent. | nieuwe adoptie te vorderen indien zeer gewichtige redenen zulks |
| B.6.3. En vertu de l'article 351 de l'ancien Code civil, une adoption | vereisen. B.6.3. Krachtens artikel 351 van het oud Burgerlijk Wetboek kan een |
| ne peut être révisée que lorsqu'elle trouve son fondement dans un | adoptie slechts worden herzien wanneer zij haar grondslag vindt in een |
| délit, à savoir l'enlèvement, la vente ou la traite d'enfants. | misdrijf, namelijk in de ontvoering van, de verkoop van of de handel |
| En vertu de l'article 354-1 de l'ancien Code civil, la révocation de | in kinderen. Krachtens artikel 354-1 van het oud Burgerlijk Wetboek kan de |
| l'adoption simple peut, pour des motifs très graves, être prononcée à | herroeping van de gewone adoptie om zeer gewichtige redenen worden |
| la demande de l'adoptant, des adoptants ou de l'un d'eux, de l'adopté | uitgesproken op verzoek van de adoptant, van de adoptanten of van een |
| ou du procureur du Roi. En vertu de l'article 356-4, l'adoption | van hen, van de geadopteerde of van de procureur des Konings. De volle |
| adoptie is krachtens artikel 356-4 van hetzelfde Wetboek | |
| plénière est irrévocable. | onherroepelijk. |
| B.6.4. La demande d'une nouvelle adoption en cas de « motifs très | B.6.4. De vordering van een nieuwe adoptie in geval van « zeer |
| graves » incombe exclusivement au ministère public. Parmi ces motifs, | gewichtige redenen » komt uitsluitend toe aan het openbaar ministerie. |
| il a par exemple été fait référence, au cours des travaux | Als voorbeeld van dergelijke redenen werd in de parlementaire |
| voorbereiding verwezen naar foutieve gedragingen vanwege de adoptant | |
| préparatoires, aux comportements fautifs de l'adoptant ou de l'adopté, | of vanwege de geadopteerde, naar de psychologische onmogelijkheid om |
| à l'impossibilité psychologique de vivre en commun, à l'échec de la | samen te leven, naar het mislukken van de opvoedkundige relatie en |
| relation éducative et au refus d'assurer l'entretien de l'adopté (Doc. | naar de weigering om in te staan voor de opvoeding van de geadopteerde |
| parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1366/001 et 1367/001, pp. 22-23). | (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1366/001 en 1367/001, pp. 22-23). |
| In het bodemgeschil was het openbaar ministerie van oordeel dat, | |
| Dans le cadre de l'instance soumise à la juridiction a quo, le | ofschoon de algemene voorwaarden voor een adoptie vervuld waren, het |
| ministère public avait estimé que, bien que les conditions générales | geen toepassing kon maken van artikel 347-1, 3°, van het oud |
| prévues pour une adoption fussent remplies, il ne pouvait pas faire | Burgerlijk Wetboek. Enkel objectief vaststaande buitengewone feiten |
| application de l'article 347-1, 3°, de l'ancien Code civil. Seuls des | die de handhaving van de eerste adoptieve relatie onmogelijk maken, |
| faits extraordinaires objectivement attestés qui rendent impossible le | geven aanleiding tot het toestaan van nieuwe adopties. |
| maintien de la première relation adoptive justifient de nouvelles adoptions. | B.7.1. Krachtens artikel 353-18, eerste lid, van het oud Burgerlijk |
| B.7.1. En vertu de l'article 353-18, alinéa 1er, de l'ancien Code | Wetboek, aangehaald in B.1.2, doet de nieuwe gewone adoptie de |
| civil, cité en B.1.2, la nouvelle adoption simple fait cesser de plein | gevolgen van de eerdere gewone adoptie van rechtswege ophouden te |
| droit les effets de l'adoption simple antérieure, sauf en ce qui | gelden, met uitzondering van de huwelijksbeletsels. Het in het geding |
| concerne les empêchements à mariage. L'article 347-1 de l'ancien Code | zijnde artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek beperkt de |
| civil en cause limite la possibilité d'adoptions simples successives | mogelijkheid van opeenvolgende gewone adopties tot de gevallen die |
| aux cas qu'il mentionne. Ces dispositions sont en principe | daarin worden vermeld. Die bepalingen zijn in beginsel redelijk |
| raisonnablement justifiées au regard de l'objectif du législateur | verantwoord ten aanzien van het door de wetgever nagestreefde doel om |
| d'assurer la stabilité des liens de parenté et de l'environnement | de stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de |
| familial de l'adopté. | geadopteerde te waarborgen. |
| B.7.2. La Cour doit encore examiner si, dans les circonstances définies en B.2, les dispositions attaquées ne produisent pas des effets disproportionnés. B.8.1. Le législateur n'ayant jusqu'à présent pas créé de statut ou de figure juridique permettant à un beau-parent d'établir un lien propre avec l'enfant de son conjoint, l'institution de l'adoption simple offre au beau-parent la possibilité de faire naître un lien de filiation additionnel vis-à-vis de l'enfant majeur de son conjoint (prédécédé ou non), sans porter atteinte au lien de filiation existant entre cet enfant et son autre parent. Le législateur facilite d'ailleurs l'adoption par un beau-parent en | B.7.2. Het Hof dient nog te beoordelen of de bestreden bepalingen, in de in B.2 omschreven omstandigheden, geen onevenredige gevolgen hebben. B.8.1. Aangezien de wetgever tot op heden geen statuut of rechtsfiguur heeft ingevoerd waardoor een stiefouder een eigen band met het kind van zijn echtgenoot tot stand kan brengen, biedt het instituut van de gewone adoptie de mogelijkheid voor de stiefouder om een aanvullende afstammingsband ten aanzien van het meerderjarige kind van zijn (al dan niet vooroverleden) echtgenoot tot stand te laten komen zonder afbreuk te doen aan de bestaande afstamming tussen dat kind en diens andere ouder. Een stiefouderadoptie wordt overigens door de wetgever gefaciliteerd, |
| prévoyant pour cette situation un assouplissement de la condition | in zoverre voor die situatie is voorzien in een versoepeling van de |
| d'âge de l'adoptant (minimum de dix-huit ans au lieu de vingt-cinq | leeftijdsvereiste voor de adoptant (minimum achttien jaar in plaats |
| ans), et un assouplissement du critère de l'écart d'âge entre | van vijfentwintig jaar) en een versoepeling van de vereiste inzake het |
| l'adoptant et l'adopté (minimum dix ans au lieu de quinze ans) | leeftijdsverschil tussen de adoptant en de geadopteerde (minimum tien |
| (article 345, alinéa 2, de l'ancien Code civil). | jaar in plaats van vijftien jaar) (artikel 345, tweede lid, van het |
| oud Burgerlijk Wetboek). | |
| Une adoption par un beau-parent doit pour le surplus remplir les | Een stiefouderadoptie dient voor het overige te voldoen aan de |
| conditions générales prévues pour une adoption, telles que l'existence | algemene voorwaarden voor een adoptie, zoals het voorhanden zijn van |
| de justes motifs (article 344-1 de l'ancien Code civil). Cette | wettige redenen (artikel 344-1 van het oud Burgerlijk Wetboek). Die |
| condition « implique que l'adoption envisagée ne peut être contraire à | vereiste houdt in « dat de voorgenomen adoptie niet strijdig mag zijn |
| l'ordre public ou à d'autres dispositions légales de droit impératif | met de openbare orde noch met andere wettelijke bepalingen van |
| et qu'elle ne peut être détournée de son véritable objectif » (Cass., | dwingend recht en dat zij niet mag worden afgewend van haar eigenlijke |
| 14 janvier 2013, C.11.0454.N, ECLI:BE:CASS:2013:ARR.20130114.9). Dans | doelstelling » (Cass. 14 januari 2013, C.11.0454.N, |
| le cadre de l'adoption d'une personne majeure par un beau-parent, la | ECLI:BE:CASS:2013:ARR.20130114.9). Het Hof van Cassatie oordeelt |
| Cour de cassation considère, à propos de cette condition, que le fait | inzake die voorwaarde, in het kader van een stiefouderadoptie van een |
| que le parent biologique, en sa qualité de parent, a toujours respecté | meerderjarige, dat het feit dat de biologische ouder steeds zijn |
| ses obligations et n'a commis aucune faute grave n'empêche pas que | ouderlijke verplichtingen is nagekomen en hij als ouder geen |
| l'adoption simple par un beau-parent puisse reposer sur de justes | zwaarwichtige fouten heeft begaan, niet verhindert dat de gewone |
| motifs (ibid.). Le juge apprécie en outre souverainement, en vertu de | stiefouderadoptie op wettige redenen kan steunen (ibid.). Voorts |
| l'article 1231-13, alinéa 1er, du Code judiciaire, si les avantages | oordeelt de rechtbank op grond van artikel 1231-13, eerste lid, van |
| dont l'adoptant et l'adopté bénéficient à la suite de l'adoption | het Gerechtelijk Wetboek onaantastbaar of de nadelen die de andere bij |
| compensent les désavantages subis par les autres personnes concernées | de adoptie betrokken personen zouden ondervinden, opwegen tegen de |
| par l'adoption (ibid.). | voordelen voor de adoptant en de geadopteerde (ibid.). |
| B.8.2. Toutefois, dans la mesure où une adoption simple a déjà fait | B.8.2. In zoverre evenwel ten aanzien van de echtgenoot van één van |
| naître un lien de filiation additionnel vis-à-vis du conjoint de l'un | beide wettelijke ouders via een gewone adoptie reeds een aanvullende |
| des deux parents légaux, une nouvelle adoption simple ne peut être | afstammingsband tot stand is gebracht, kan een nieuwe gewone adoptie |
| prononcée vis-à-vis du conjoint de l'autre parent légal que si les | ten aanzien van de echtgenoot van de andere wettelijke ouder slechts |
| conditions prévues par la disposition en cause sont remplies. | worden uitgesproken indien de voorwaarden van de in het geding zijnde |
| bepaling zijn vervuld. | |
| B.8.3. En outre, dans le cas exceptionnel où une nouvelle adoption | B.8.3. In het uitzonderlijke geval dat op grond van artikel 347-1 van |
| simple est prononcée en vertu de l'article 347-1 de l'ancien Code | het oud Burgerlijk Wetboek een nieuwe gewone adoptie wordt |
| civil, cette nouvelle adoption a pour conséquence de faire cesser de | uitgesproken, leidt die nieuwe adoptie bovendien krachtens artikel |
| plein droit, en vertu de l'article 353-18, alinéa 1er, première | 353-18, eerste lid, eerste zin, van het oud Burgerlijk Wetboek ertoe |
| phrase, de l'ancien Code civil, les effets de la première adoption, à | dat de gevolgen van de eerste adoptie, met uitzondering van de |
| l'exception des empêchements à mariage, à partir du moment où entrent | huwelijksbeletsels, van rechtswege ophouden te gelden vanaf het |
| en vigueur ceux de la nouvelle adoption. B.9. Par conséquent, une personne majeure qui a déjà été adoptée par un beau-parent ne dispose pas d'une réelle possibilité d'être également adoptée par son beau-parent dans l'autre ligne parentale et de faire reconnaître ainsi juridiquement une beau-parenté bilatérale. B.10.1. En ce qu'il rend ainsi impossible qu'une personne majeure qui a déjà bénéficié d'une adoption simple par un beau-parent bénéficie également d'une adoption simple par son beau-parent dans l'autre ligne parentale, l'article 347-1 de l'ancien Code civil, lu en combinaison avec l'article 353-18, alinéa 1er, première phrase, du même Code, empêche de lier à la relation parent-enfant de fait durable qui existe, le cas échéant, entre cette personne et son beau-parent, des effets consacrant juridiquement les engagements auxquels ce beau-parent offre de souscrire à l'égard de son bel-enfant, et ce tant que le législateur n'a pas prévu d'autres procédures. Dans cette mesure, la disposition en cause produit des effets disproportionnés à l'objectif poursuivi par le législateur, qui consiste, comme cela a été rappelé en B.4.4, à garantir la stabilité | tijdstip dat de gevolgen van de nieuwe adoptie van kracht worden. B.9. Bijgevolg beschikt een meerderjarige persoon die reeds werd geadopteerd door een stiefouder, niet over een reële mogelijkheid om eveneens door zijn stiefouder in de andere ouderlijke lijn te worden geadopteerd en aldus een tweezijdig stiefouderschap juridisch te laten erkennen. B.10.1. In zoverre artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen met artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van hetzelfde Wetboek, het aldus onmogelijk maakt dat een meerderjarige persoon die reeds gewoon geadopteerd werd door een stiefouder, eveneens gewoon geadopteerd wordt door zijn stiefouder in de andere ouderlijke lijn, verhindert zij dat aan de duurzame feitelijke ouder-kindrelatie die in voorkomend geval bestaat tussen die persoon en zijn stiefouder, gevolgen worden verbonden die de verbintenissen die die stiefouder bereid is aan te gaan ten aanzien zijn stiefkind, juridisch verankeren, en dit zolang de wetgever niet voorziet in andere procedures. In die mate heeft de in het geding zijnde bepaling gevolgen die onevenredig zijn ten aanzien van het door de wetgever nagestreefde doel, dat, zoals in herinnering is gebracht in B.4.4, erin bestaat de |
| des liens de parenté et de l'entourage familial de l'adopté. Dans les | stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de |
| cas où la relation parent-enfant de fait entre une personne majeure et | geadopteerde te waarborgen. In de gevallen waarin de feitelijke |
| ouder-kindrelatie tussen een meerderjarige persoon en zijn stiefouder | |
| son beau-parent est établie de manière durable, l'adoption simple de | duurzaam vaststaat, zou de gewone adoptie van die persoon door zijn |
| cette personne par son beau-parent, avec maintien des liens juridiques | stiefouder, waarbij de juridische banden tussen die persoon enerzijds |
| entre cette personne, d'une part, et sa famille d'origine et le | en zijn oorspronkelijke familie en eerste adoptie-stiefouder |
| premier beau-parent adoptant, d'autre part, n'aurait pas pour effet de | anderzijds behouden blijven, niet met zich meebrengen dat de |
| remettre en cause la stabilité des liens de parenté et de l'entourage | stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de |
| familial de l'adopté. Au contraire, une telle adoption pourrait | geadopteerde in het gedrang worden gebracht. Zulk een adoptie zou |
| généralement contribuer à la stabilité de l'environnement familial et | integendeel doorgaans kunnen bijdragen tot de stabiliteit van de |
| confirmer juridiquement les rapports de fait existant au sein de cet | gezinsomgeving en de bestaande feitelijke verhoudingen binnen die |
| environnement familial. | gezinsomgeving juridisch kunnen bekrachtigen. |
| B.10.2. En ce qu'il s'oppose à ce qu'une personne majeure qui a déjà | B.10.2. In zoverre artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, in |
| bénéficié d'une adoption simple par un beau-parent bénéficie | samenhang gelezen met artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van |
| également, dans les circonstances décrites en B.2.2, d'une adoption | hetzelfde Wetboek, niet toestaat dat een meerderjarige persoon die |
| simple par son beau-parent dans l'autre ligne parentale, l'article | reeds gewoon werd geadopteerd door een stiefouder, in de in B.2.2 |
| 347-1 de l'ancien Code civil, lu en combinaison avec l'article 353-18, | omschreven omstandigheden eveneens gewoon geadopteerd wordt door zijn |
| alinéa 1er, première phrase, du même Code, n'est pas compatible avec | stiefouder in de andere ouderlijke lijn, is het niet bestaanbaar met |
| les articles 10 et 11 de la Constitution. | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
| B.10.3. L'examen de la compatibilité de la disposition en cause avec | B.10.3. Het onderzoek van de bestaanbaarheid van de in het geding |
| l'article 22 de la Constitution ne saurait conduire à un plus large | zijnde bepaling met artikel 22 van de Grondwet kan niet tot een |
| constat de violation. | ruimere vaststelling van schending leiden. |
| B.11. Dès lors que le constat de la lacune qui a été fait en B.10.2 | B.11. Aangezien de in B.10.2 gedane vaststelling van de lacune is |
| est exprimé en des termes suffisamment précis et complets qui | uitgedrukt in voldoende nauwkeurige en volledige bewoordingen die |
| permettent l'application de la disposition en cause dans le respect | toelaten de in het geding zijnde bepaling toe te passen met |
| des normes de référence sur la base desquelles la Cour exerce son | inachtneming van de referentienormen op grond waarvan het Hof zijn |
| contrôle, il appartient à la juridiction a quo, dans l'attente d'une | toetsingsbevoegdheid uitoefent, staat het aan het verwijzende |
| intervention du législateur, de mettre fin à la violation de ces | rechtscollege om, in afwachting van een optreden van de wetgever, een |
| normes. | einde te maken aan de schending van die normen. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 347-1 de l'ancien Code civil, lu en combinaison avec | Artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen met |
| l'article 353-18, alinéa 1er, première phrase, du même Code, viole les | artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van hetzelfde Wetboek, schendt |
| articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il s'oppose à ce qu'une | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het niet toestaat |
| personne majeure qui a déjà bénéficié d'une adoption simple par un | dat een meerderjarige persoon die reeds gewoon geadopteerd werd door |
| beau-parent bénéficie également, dans les circonstances décrites en | een stiefouder, in de in B.2.2 omschreven omstandigheden eveneens |
| B.2.2, d'une adoption simple par son beau-parent dans l'autre ligne | gewoon geadopteerd wordt door zijn stiefouder in de andere ouderlijke |
| parentale. | lijn. |
| Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 25 mai 2023. | op 25 mei 2023. |
| Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
| P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen | P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen |