Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 53/2023 du 23 mars 2023 Numéros du rôle : 7832 et 7833 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1 er , § 2, 5°, et 12bis, § 1 er , du Code de la nationalité belge, posée La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...)"
Extrait de l'arrêt n° 53/2023 du 23 mars 2023 Numéros du rôle : 7832 et 7833 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1 er , § 2, 5°, et 12bis, § 1 er , du Code de la nationalité belge, posée La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) Uittreksel uit arrest nr. 53/2023 van 23 maart 2023 Rolnummers 7832 en 7833 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door de Rechtbank van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 53/2023 du 23 mars 2023 Uittreksel uit arrest nr. 53/2023 van 23 maart 2023
Numéros du rôle : 7832 et 7833 Rolnummers 7832 en 7833
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1er, § In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 1, § 2, 5°, en
2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la nationalité belge, posées par le 12bis, § 1, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld
Tribunal de première instance de Flandre orientale, division de Gand. door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de
Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D.
de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin,
P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par deux jugements du 30 juin 2022, dont les expéditions sont Bij twee vonnissen van 30 juni 2022, waarvan de expedities ter griffie
parvenues au greffe de la Cour le 11 juillet 2022, le Tribunal de van het Hof zijn ingekomen op 11 juli 2022, heeft de Rechtbank van
première instance de Flandre orientale, division de Gand, a posé les eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, de volgende prejudiciële
questions préjudicielles suivantes : vragen gesteld :
« (1) Les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la « (1) Schenden artikel 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van
nationalité belge violent-ils les articles 10, 11 et 191 de la de Belgische nationaliteit de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet
Constitution, en ce qu'ils exigent, comme preuve de la connaissance in zoverre, als bewijs van kennis van één van de drie landstalen, een
d'une des trois langues nationales, la connaissance minimale d'une des minimale kennis van één van de drie landstalen die gelijk is aan het
trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen zowel op
commun de référence pour les langues, et ce tant sur le plan oral que mondeling vlak als op schriftelijk vlak wordt vereist terwijl de
sur le plan écrit, alors que la plupart des adultes analphabètes ne
sauraient acquérir une connaissance écrite d'une des trois langues meeste volwassen analfabeten een kennis van één van de drie landstalen
nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de die gelijk is aan het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor
référence pour les langues, de sorte que la plupart des adultes Talen op schriftelijk vlak niet kunnen behalen zodat de meeste
analphabètes, même s'ils possèdent une connaissance orale d'une des volwassen analfabeten, ook als zij op mondeling vlak kennis hebben van
trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen één van de drie landstalen die gelijk is aan het niveau A2 van het
commun de référence pour les langues, sont exclus de la possibilité Europees Referentiekader voor Talen, uitgesloten worden van de
d'acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de mogelijkheid om de Belgische nationaliteit te verkrijgen door
nationalité, bien qu'il n'existe aucun lien raisonnable entre le fait nationaliteitsverklaring hoewel er geen redelijk verband bestaat
de posséder une aptitude écrite correspondant au niveau A2 du Cadre tussen het beschikken over een schriftelijke vaardigheid gelijk aan
européen commun de référence pour les langues et la volonté et la het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen en de wil
possibilité de s'intégrer ? tot en de mogelijkheid van integratie ?
(2) Les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la (2) Schenden artikel 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de
nationalité belge violent-ils les articles 10, 11 et 191 de la Belgische nationaliteit de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet in
Constitution, en ce qu'ils exigent, comme preuve de la connaissance zoverre, als bewijs van kennis van één van de drie landstalen, een
d'une des trois langues nationales, la connaissance minimale d'une des minimale kennis van één van de drie landstalen die gelijk is aan het
trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen zowel op
commun de référence pour les langues, et ce tant sur le plan oral que mondeling vlak als op schriftelijk vlak wordt vereist terwijl de
sur le plan écrit, alors que la plupart des adultes analphabètes ne
sauraient acquérir une connaissance écrite d'une des trois langues meeste volwassen analfabeten een kennis van één van de drie landstalen
nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de die gelijk is aan het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor
référence pour les langues, de sorte que la plupart des adultes Talen op schriftelijk vlak niet kunnen behalen zodat de meeste
analphabètes, même s'ils possèdent une connaissance orale d'une des volwassen analfabeten, ook als zij op mondeling vlak kennis hebben van
trois langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen één van de drie landstalen die gelijk is aan het niveau A2 van het
commun de référence pour les langues et une connaissance écrite Europees Referentiekader voor Talen en op schriftelijk vlak kennis die
correspondant au niveau A1 de ce Cadre, sont exclus de la possibilité gelijk is aan het niveau A1 van dat referentiekader, uitgesloten
d'acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de worden van de mogelijkheid om de Belgische nationaliteit te verkrijgen
nationalité, bien qu'il n'existe aucun lien raisonnable entre le fait door nationaliteitsverklaring hoewel er geen redelijk verband bestaat
de posséder une aptitude écrite correspondant au niveau A2 du Cadre tussen het beschikken over een schriftelijke vaardigheid gelijk aan
européen commun de référence pour les langues et la volonté et la het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen en de wil
possibilité de s'intégrer ? ». tot en de mogelijkheid van integratie ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 7832 et 7833 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7832 en 7833 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Les questions préjudicielles portent sur la connaissance B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de taalkennis
linguistique que les étrangers analphabètes doivent posséder pour waarover vreemdelingen die analfabeet zijn, dienen te beschikken om de
acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de Belgische nationaliteit te verkrijgen door een
nationalité. nationaliteitsverklaring.
B.2. La déclaration de nationalité est un des modes d'acquisition de B.2. De nationaliteitsverklaring is één van de wijzen, naast het
la nationalité belge pour un étranger, à côté de la demande de verzoek tot naturalisatie, waarop een vreemdeling de Belgische
naturalisation. nationaliteit kan verkrijgen.
A cette fin, l'étranger doit remplir certaines conditions, mentionnées De vreemdeling moet daartoe aan bepaalde voorwaarden voldoen, vermeld
dans l'article 12bis du Code de la nationalité belge, et faire devant in artikel 12bis van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, en
l'officier de l'état civil de sa résidence principale une déclaration voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn
conformément à l'article 15 du même Code. hoofdverblijfplaats een verklaring afleggen overeenkomstig artikel 15
van hetzelfde Wetboek.
B.3.1. En vertu de l'article 12bis, § 1er, du Code de la nationalité B.3.1. Krachtens artikel 12bis, § 1, van het Wetboek van de Belgische
belge, la possibilité de faire une déclaration de nationalité est nationaliteit staat de mogelijkheid tot nationaliteitsverklaring open
ouverte à : voor :
« 1° l'étranger qui : « 1° de vreemdeling die :
a) a atteint l'âge de dix-huit ans; a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt;
b) et est né en Belgique et y a fixé sa résidence principale sur la b) en in België geboren is en er sedert zijn geboorte zijn
base d'un séjour légal depuis sa naissance; hoofdverblijfplaats heeft gevestigd op grond van een wettelijk verblijf;
2° l'étranger qui : 2° de vreemdeling die :
a) a atteint l'âge de dix-huit ans; a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt;
b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un b) en vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op
séjour légal depuis cinq ans; grond van een wettelijk verblijf;
c) et apporte la preuve de la connaissance d'une des trois langues c) en het bewijs levert van de kennis van één van de drie landstalen;
nationales; d) et prouve son intégration sociale : d) en zijn maatschappelijke integratie bewijst door :
- ou bien par un diplôme ou un certificat délivré par un établissement - hetzij een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling
d'enseignement organisé, reconnu ou subventionné par une Communauté ou opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap of de
par l'Ecole royale militaire et qui est au moins du niveau de Koninklijke Militaire School en dat minstens van het niveau is van het
l'enseignement secondaire supérieur; hoger secundair onderwijs;
- ou bien en ayant suivi une formation professionnelle d'au moins 400 heures reconnue par une autorité compétente; - ou bien en ayant, selon le cas, fourni la preuve délivrée par l'autorité compétente, du suivi avec succès du trajet d'intégration, du parcours d'accueil ou du parcours d'intégration prévu par l'autorité compétente de sa résidence principale au moment où il entame celui-ci; - ou bien en ayant travaillé de manière ininterrompue au cours des cinq dernières années comme travailleur salarié et/ou comme agent statutaire nommé dans la fonction publique et/ou comme travailleur indépendant à titre principal; - hetzij een beroepsopleiding van minimum 400 uur erkend door een bevoegde overheid te hebben gevolgd; - hetzij, naargelang het geval, het bewijs uitgereikt door de daartoe bevoegde overheid te leveren van het met succes gevolgd hebben van het inburgeringstraject, het onthaaltraject of het integratieparcours waarin wordt voorzien door de bevoegde overheid van zijn hoofdverblijfplaats op het tijdstip dat hij dit aanvat; - hetzij gedurende de voorbije vijf jaar onafgebroken als werknemer en/of als statutair benoemde in overheidsdienst en/of als zelfstandige in hoofdberoep te hebben gewerkt;
e) et prouve sa participation économique : e) en zijn economische participatie bewijst door :
[...] [...]
3° l'étranger qui : 3° de vreemdeling die :
a) a atteint l'âge de dix-huit ans; a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt;
b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un b) en vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op
séjour légal depuis cinq ans; grond van een wettelijk verblijf;
c) et apporte la preuve de la connaissance d'une des trois langues nationales; c) en het bewijs levert van de kennis van één van de drie landstalen;
d) et est marié avec une personne de nationalité belge, si les époux d) en gehuwd is met een Belg, indien de echtgenoten gedurende ten
ont vécu ensemble en Belgique pendant au moins trois ans, ou est minste drie jaar in België hebben samengeleefd, of de ouder of
l'auteur ou l'adoptant d'un enfant belge qui n'a pas atteint l'âge de adoptant is van een Belgisch kind dat de leeftijd van achttien jaar
dix-huit ans ou n'est pas émancipé avant cet âge; niet heeft bereikt of niet ontvoogd is vóór die leeftijd;
e) et prouve son intégration sociale : e) en zijn maatschappelijke integratie bewijst door :
- ou bien par un diplôme ou un certificat délivré par un établissement - hetzij een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling
d'enseignement organisé, reconnu ou subventionné par une Communauté ou opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap of de
par l'Ecole royale militaire et qui est au moins du niveau de Koninklijke Militaire School en dat minstens van het niveau is van het
l'enseignement secondaire supérieur; hoger secundair onderwijs;
- ou bien en ayant suivi une formation professionnelle d'au moins 400 - hetzij een beroepsopleiding van minimum 400 uur erkend door een
heures reconnue par une autorité compétente, et en ayant travaillé, au bevoegde overheid te hebben gevolgd en in de voorbije vijf jaar als
cours des cinq dernières années, pendant au moins 234 journées comme travailleur salarié et/ou comme agent statutaire nommé dans la fonction publique ou en ayant payé en Belgique, dans le cadre d'une activité professionnelle indépendante à titre principal, les cotisations sociales trimestrielles dues par les travailleurs indépendants pendant au moins trois trimestres; - ou bien en ayant, selon le cas, fourni la preuve délivrée par l'autorité compétente, du suivi avec succès du trajet d'intégration, du parcours d'accueil ou du parcours d'intégration prévu par l'autorité compétente de sa résidence principale au moment où il entame celui-ci; werknemer en/of als statutair benoemde in overheidsdienst gewerkt te hebben gedurende ten minste 234 arbeidsdagen of in het kader van een zelfstandige beroepsactiviteit in hoofdberoep gedurende minstens drie kwartalen de verschuldigde sociale kwartaalbijdragen voor zelfstandigen in België te hebben betaald; - hetzij, naargelang het geval, het bewijs uitgereikt door de daartoe bevoegde overheid te leveren van het met succes gevolgd hebben van het inburgeringstraject, het onthaaltraject of het integratieparcours waarin wordt voorzien door de bevoegde overheid van zijn hoofdverblijfplaats op het tijdstip dat hij dit aanvat;
4° l'étranger qui : 4° de vreemdeling die :
a) a atteint l'âge de dix-huit ans; a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt;
b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un b) en vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op
séjour légal depuis cinq ans; grond van een wettelijk verblijf;
c) et apporte la preuve qu'il ne peut, en raison d'un handicap ou c) en het bewijs levert omwille van een handicap of invaliditeit geen
d'une invalidité, ni occuper un emploi ni exercer une activité betrekking of economische activiteit te kunnen uitoefenen of de
économique, ou a atteint l'âge de la pension; pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt;
5° l'étranger qui : 5° de vreemdeling die :
a) a atteint l'âge de dix-huit ans; a) de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt;
b) et a fixé sa résidence principale en Belgique sur la base d'un b) en tien jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd in België op
séjour légal depuis dix ans; grond van een wettelijk verblijf;
c) et apporte la preuve de la connaissance d'une des trois langues c) en het bewijs levert van de kennis van één van de drie landstalen;
nationales; d) et justifie de sa participation à la vie de sa communauté d) en het bewijs levert van zijn deelname aan het leven van zijn
d'accueil. [...] ». onthaalgemeenschap. [...] ».
B.3.2. En vertu de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la nationalité B.3.2. Krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de Belgische
belge, il convient d'entendre par « preuve de la connaissance d'une nationaliteit moet onder « bewijs van kennis van één van de drie
des trois langues nationales » : landstalen » worden verstaan :
« la connaissance minimale d'une des trois langues nationales « minimale kennis van één van de drie landstalen die gelijk is aan het
correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen. Dit bewijs
les langues. Cette preuve doit être rapportée par les moyens de preuve dient te worden geleverd aan de hand van de bewijsmiddelen bepaald in
définis dans un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres ». een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad ».
B.3.3. L'article 1er de l'arrêté royal du 14 janvier 2013 « portant B.3.3. Artikel 1 van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 « tot
exécution de la loi du 4 décembre 2012 modifiant le Code de la uitvoering van de wet van 4 december 2012 tot wijziging van het
nationalité belge afin de rendre l'acquisition de nationalité belge Wetboek van de Belgische nationaliteit teneinde het verkrijgen van de
neutre du point de vue de l'immigration » (ci-après : l'arrêté royal Belgische nationaliteit migratieneutraal te maken » (hierna : het
du 14 janvier 2013) détermine les documents à prendre en considération koninklijk besluit van 14 januari 2013) bepaalt de documenten die in
comme preuve de la connaissance minimale d'une des trois langues aanmerking moeten worden genomen als bewijs van de minimale kennis van
nationales au sens de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la één van de drie landstalen in de zin van artikel 1, § 2, 5°, van het
nationalité belge : Wetboek van de Belgische nationaliteit :
« 1° soit un diplôme ou un certificat délivré par un établissement « 1° ofwel een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling
d'enseignement organisé, reconnu ou subventionné par une Communauté ou opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap of van de
par l'Ecole royale militaire, obtenu dans l'une des trois langues Koninklijke Militaire School, behaald in één van de drie landstalen en
nationales, et qui est au moins du niveau de l'enseignement secondaire dat minstens van het niveau van het hoger secundair onderwijs is;
supérieur; 2° soit un diplôme ou un certificat délivré par un établissement 2° ofwel een diploma of getuigschrift van een onderwijsinstelling in
d'enseignement de l'Union européenne reconnu équivalent par une de Europese Unie voor zover het diploma door de bevoegde Gemeenschap
Communauté, qui est au moins du niveau de l'enseignement secondaire erkend is als gelijkwaardig, dat minstens van het niveau is van hoger
supérieur et qui atteste de la connaissance minimale d'une des trois secundair onderwijs, en dat betrekking heeft op kennis van één van de
langues nationales correspondant au niveau en vertu de l'article 1er, drie landstalen op het niveau krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het
§ 2, 5° du Code de la nationalité belge; Wetboek van de Belgische nationaliteit;
3° soit un document attestant qu'une formation professionnelle d'au 3° ofwel een document waaruit blijkt dat een beroepsopleiding werd
moins 400 heures reconnue par une autorité compétente a été suivie; gevolgd van minimum 400 uur, die erkend wordt door een bevoegde overheid;
4° soit un document attestant du suivi avec succès du trajet 4° ofwel een document waaruit blijkt dat het inburgeringstraject, het
d'intégration, du parcours d'accueil ou du parcours d'intégration onthaaltraject of het integratieparcours waarin wordt voorzien door de
prévu par l'autorité compétente de la résidence principale de bevoegde overheid van de hoofdverblijfplaats van betrokkene op het
l'intéressé au moment où il entame celui-ci; tijdstip dat hij dit aanvat, met succes gevolgd werd;
5° soit des documents attestant que l'intéressé a travaillé de manière 5° ofwel documenten waaruit blijkt dat de betrokkene gedurende de
ininterrompue au cours des cinq dernières années comme travailleur voorbije vijf jaar onafgebroken als werknemer en/of als statutair
salarié et/ou comme agent statutaire nommé dans la fonction publique
et/ou en tant que travailleur indépendant à titre principal. A cette benoemde in overheidsdienst en/of als zelfstandige in hoofdberoep
fin, le demandeur produira les documents suivants : heeft gewerkt. Daartoe legt de aanvrager de volgende documenten voor :
[...] [...]
6° soit une attestation de réussite d'une des trois langues nationales 6° ofwel een attest voor het slagen voor één van de drie landstalen
attestant d'un niveau de langue correspondant à celui exigé en vertu waaruit een taalniveau blijkt dat overeenstemt met het taalniveau dat
de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la nationalité belge délivrée is vereist krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de
par un établissement organisé, reconnu ou subventionné par une Belgische nationaliteit en dat wordt afgegeven door een instelling
Communauté; opgericht, erkend of gesubsidieerd door een Gemeenschap;
7° soit un certificat linguistique portant sur la connaissance d'une 7° ofwel een taalcertificaat met betrekking tot de kennis van één van
des trois langues nationales délivré par le Bureau de Sélection de de drie landstalen afgegeven door het Selectiebureau van de Federale
l'Administration fédérale (SELOR) attestant d'un niveau de langue Overheid (SELOR) waaruit een taalniveau blijkt dat overeenstemt met
correspondant à celui exigé en vertu de l'article 1er, § 2, 5°, du het taalniveau dat is vereist krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het
Code de la nationalité belge; Wetboek van de Belgische nationaliteit;
8° soit une attestation de réussite d'une des trois langues nationales 8° ofwel een attest voor het slagen voor één van de drie landstalen
attestant d'un niveau de langue correspondant à celui exigé en vertu waaruit een taalniveau blijkt dat overeenstemt met het taalniveau dat
de l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la nationalité belge délivrée is vereist krachtens artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de
par les Offices régionaux de la formation professionnelle et de Belgische nationaliteit en dat wordt afgegeven door de gewestelijke
l'emploi ». diensten voor beroepsopleiding en arbeidsbemiddeling ».
B.4.1. Les articles 1er, § 2, et 12bis du Code de la nationalité belge B.4.1. De artikelen 1, § 2, en 12bis van het Wetboek van de Belgische
ont été, respectivement, inséré et remplacé par la loi du 4 décembre nationaliteit werden respectievelijk ingevoegd en vervangen bij de wet
2012 « modifiant le Code de la nationalité belge afin de rendre van 4 december 2012 « tot wijziging van het Wetboek van de Belgische
l'acquisition de la nationalité belge neutre du point de vue de nationaliteit teneinde het verkrijgen van de Belgische nationaliteit
l'immigration ». migratieneutraal te maken ».
Selon l'exposé des motifs relatif à la proposition de loi qui a donné Luidens de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat aanleiding
lieu à cette loi, « l'intégration dans la communauté locale est heeft gegeven tot die wet « is integratie in de lokale
essentielle pour améliorer l'entente entre les différents groupes levensgemeenschap essentieel om de verstandhouding tussen de
ethniques et maximiser les chances de réussite d'un modèle de société verschillende etnische groepen te verbeteren en de kansen om een
harmonieux ». Les auteurs de la proposition de loi ont dès lors harmonieus samenlevingsmodel te maximaliseren ». De indieners van het
entendu instaurer des « critères d'intégration » pour toutes les wetsvoorstel beoogden daarom « integratiecriteria » in te voeren voor
procédures de déclaration de nationalité, en ce qui concerne notamment alle procedures van nationaliteitsverklaring, met betrekking tot onder
la connaissance linguistique de l'étranger concerné (Doc. parl., meer de taalkennis van de betrokken vreemdeling (Parl. St., Kamer,
Chambre, 2010-2011, DOC 53-0476/001, p. 7). 2010-2011, DOC 53-0476/001, p. 7).
La justification de l'amendement qui a finalement donné lieu aux articles 1er, § 2, et 12bis du Code de la nationalité belge, mentionne : « Le Conseil d'Etat fait observer que la proposition de loi à l'examen ne précise pas suffisamment de quelle façon la preuve de la connaissance d'une langue nationale officielle doit être apportée, ce qui est source d'insécurité juridique. Le Conseil d'Etat estime dès lors qu'il s'indique de préciser dans le dispositif comment les connaissances linguistiques doivent être prouvées. L'intéressé doit prouver qu'il possède le niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour les langues. ` Je peux comprendre des expressions et un vocabulaire très fréquent relatifs à ce qui me concerne de très près (par ex. moi-même, ma famille, les achats, l'environnement proche, le travail). Je peux saisir l'essentiel d'annonces et de messages simples et clairs. Je peux lire des textes courts très simples. Je peux trouver une information particulière prévisible dans des documents courants comme les petites publicités, les prospectus, les menus et les horaires et je peux comprendre des lettres personnelles courtes et simples. Je peux communiquer lors de tâches simples et habituelles ne demandant qu'un échange d'information simple et direct sur des sujets et des activités familiers. Je peux avoir des échanges très brefs même si, en règle générale, je ne comprends pas assez pour poursuivre une conversation. Je peux utiliser une série de phrases ou d'expressions pour décrire en termes simples ma famille et d'autres gens, mes conditions de vie, ma formation et mon activité professionnelle actuelle ou récente. Je peux écrire des notes et messages simples et courts ayant trait à mes besoins immédiats. Je peux écrire une lettre personnelle très simple, par exemple de remerciements. ' Cette preuve doit être rapportée par les moyens de preuve définis dans un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres. De verantwoording bij het amendement dat uiteindelijk tot de artikelen 1, § 2, en 12bis van het Wetboek van de Belgische nationaliteit heeft geleid, vermeldt : « De Raad van State merkt op dat bewijs van kennis van een officiële landstaal onvoldoende gepreciseerd is, wat leidt tot rechtsonzekerheid. De Raad van State vraagt dan ook het bewijs van taalkennis te preciseren in het dispositief. De betrokkene dient te bewijzen dat hij of zij het niveau A2 van het Europees Referentiekader voor talen heeft behaald. ` Ik kan zinnen en de meest frequente woorden begrijpen die betrekking hebben op gebieden die voornamelijk van direct persoonlijk belang zijn (bijv. basisinformatie over mijzelf en familie, winkelen, plaatselijke geografie, werk). Ik kan de belangrijkste punten in korte, duidelijke eenvoudige boodschappen en aankondigingen volgen. Ik kan korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, menu's en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoonlijke brieven begrijpen. Ik kan communiceren over eenvoudige en alledaagse taken die een eenvoudige en directe uitwisseling van informatie over vertrouwde onderwerpen en activiteiten betreffen. Ik kan zeer korte sociale gesprekken hanteren, zelfs terwijl ik gewoonlijk niet voldoende begrijp om het gesprek zelfstandig gaande te houden. Ik kan een reeks uitdrukkingen en zinnen gebruiken om in eenvoudige bewoordingen mijn familie en andere mensen, leefomstandigheden, mijn opleiding en mijn huidige of meest recente baan te beschrijven. Ik kan korte, eenvoudige notities en boodschappen die betrekking hebben op directe behoeften opschrijven. Ik kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om iemand voor iets te bedanken. ' Dit bewijs dient te worden geleverd aan de hand van de bewijsmiddelen die worden weerhouden in een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in ministerraad.
Le niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour les langues Voor inburgeringscursussen wordt uitgegaan van het niveau A2 van het
est le niveau de référence pour les cours d'intégration, ce qui Europees Referentiekader voor talen, zodat het volgen van de
signifie que la participation au cours d'intégration fournit la preuve
de la connaissance d'une des trois langues nationales officielles » inburgeringscursus het bewijs van kennis van één van de drie officiële
(Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-0476/013, pp. 19-20). landstalen levert » (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-0476/013, pp. 19-20).
Et ensuite : En verder :
« La connaissance requise d'une des langues nationales officielles : « De vereiste kennis van één van de officiële landstalen : kennis van
l'intégration réussie passe essentiellement par la connaissance de la de landstaal is essentieel voor een geslaagde integratie van de
langue nationale. Afin de permettre une application pratique de cette vreemdeling. Indieners hechten dan ook veel belang aan deze vereiste.
condition par l'état civil, une attestation d'intégration sociale, Om een praktische toepassing toe te laten van de burgerlijke stand van
telle qu'un diplôme d'enseignement, une attestation de formation ou un deze vereiste, zal een bewijs van maatschappelijke integratie, zoals
cours d'intégration, sera acceptée pour attester de la connaissance een onderwijsdiploma, opleidingsgetuigschrift of inburgeringscursus
linguistique [...] » (ibid., p. 25). als een bewijs van taalkennis aanvaard worden [...] » (ibid., p. 25).
B.4.2. Le Code de la nationalité belge a encore été modifié B.4.2. Het Wetboek van de Belgische nationaliteit werd nadien nog
ultérieurement, notamment par la loi du 18 juin 2018 « portant gewijzigd bij onder meer de wet van 18 juni 2018 « houdende diverse
dispositions diverses en matière de droit civil et des dispositions en bepalingen inzake burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de
vue de promouvoir des formes alternatives de résolution des litiges ». bevordering van alternatieve vormen van geschillenoplossing ».
Lors de l'élaboration de cette loi, un amendement a été rejeté, lequel Bij de totstandkoming van die wet werd een amendement verworpen dat
visait à prévoir dans l'article 1er, § 2, 5°, du Code de la ertoe strekte in artikel 1, § 2, 5°, van het Wetboek van de Belgische
nationalité belge que « pour les personnes qui ne peuvent ni lire ni nationaliteit te bepalen dat « voor mensen die kunnen lezen noch
écrire, la maîtrise des aptitudes orales qui correspondent au niveau schrijven, [...] de beheersing van de mondelinge vaardigheden die
A.2 suffit ». Selon la justification de l'amendement, « l'exigence overeenstemmen met het niveau A2 [volstaat] ». Luidens de
linguistique prévue par la loi bloque l'accès à la nationalité belge à verantwoording bij het amendement « [blokkeert] de bij de wet
des personnes qui s'expriment très correctement dans une de nos trois vastgelegde taalvereiste [...] de toegang tot de Belgische
langues nationales mais qui sont analphabètes. Cette disposition est nationaliteit voor mensen die zich mondeling heel goed uitdrukken in
één van de drie landstalen, maar die analfabeet zijn. Die bepaling is
discriminatoire surtout à l'égard des femmes plus concernées par cette discriminerend, vooral voor vrouwen, die vaker met deze moeilijkheid
problématique » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018, DOC 54-2919/003, p. te maken hebben » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2919/003, p.
112). 112).
En commission de la Justice, le ministre compétent a déclaré à cet In de commissie voor de Justitie verklaarde de bevoegde minister
égard : daaromtrent :
« Concernant la question de l'analphabétisme, une connaissance écrite « In verband met het vraagstuk over het analfabetisme, lijkt een
ou orale de niveau A2 dans le cadre européen de référence semble tout schriftelijke of mondelinge kennis van het niveau A2 in het Europees
à fait raisonnable. Il n'existe pas de définition scientifique referentiekader volstrekt redelijk. Er bestaat geen universele
universelle de l'analphabétisme et de l'illettrisme. Ce sont des wetenschappelijke definitie van analfabetisme en ongeletterdheid. Het
notions subjectives qui dépendent de décisions arbitraires. La zijn subjectieve begrippen die afhangen van arbitraire beslissingen.
question qui se pose est de savoir quelle autorité déterminera si une De vraag is welke autoriteit zal bepalen of iemand al dan niet
personne est ou non analphabète et sur base de quels critères. Il analfabeet is en op basis van welke criteria dat zal gebeuren.
existe en outre d'autres catégories de personnes qui pourraient Bovendien zouden nog andere categorieën van mensen in aanmerking
également bénéficier d'un régime plus favorable, notamment les kunnen komen voor een gunstigere regeling, meer bepaald mensen met
personnes souffrant de sérieux troubles d'apprentissage. Des cours ernstige leerstoornissen. Bij de inburgeringstrajecten staan ook
d'alphabétisation sont prévus au programme des parcours d'intégration. alfabetiseringscursussen op het programma. De procedure voor het
Le temps d'attente pour la procédure d'acquisition de la nationalité verkrijgen van de Belgische nationaliteit zal inderdaad meer tijd in
belge sera effectivement plus long. L'intention du législateur de 2012 beslag nemen. Het was in 2012 de intentie van de wetgever om het
tend davantage à considérer l'octroi de la nationalité belge comme le toekennen van de Belgische nationaliteit veeleer op te vatten als de
couronnement d'un processus réussi d'intégration et non l'inverse. En bekroning van een geslaagd inburgeringsproces en niet omgekeerd. De
effet, la nationalité doit être un facteur qui contribue à
l'intégration de la personne » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018, DOC nationaliteit moet immers bijdragen tot de inburgering van de
54-2919/006, p. 28). nieuwkomer » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2919/006, p. 28).
Et ensuite : En voorts :
« Le ministre renvoie à la réponse qu'il a déjà donnée dans le cadre « De minister verwijst naar het antwoord dat hij heeft gegeven naar
de la discussion générale du projet de loi. Il n'est par conséquent aanleiding van de algemene bespreking van het wetsontwerp. Bijgevolg
pas favorable à la modification proposée : le ministre maintient que is hij geen voorstander van de voorgestelde wijziging : de minister
le degré d'intégration qui est attendu avant de pouvoir acquérir la blijft erbij dat de graad van integratie die verwacht wordt vooraleer
nationalité suppose également la connaissance écrite d'une des langues men de nationaliteit kan verwerven, ook een schriftelijke kennis van
nationales » (ibid., p. 57). een van de landstalen veronderstelt » (ibid., p. 57).
B.5.1. Ainsi, les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, 3°, du Code B.5.1. Aldus vereisen de artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, 3°, van
de la nationalité belge exigent, dans le cas d'une déclaration de het Wetboek van de Belgische nationaliteit, in geval van een
nationalité, une connaissance minimale d'une des langues nationales nationaliteitsverklaring, een minimale kennis van één van de
correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour landstalen gelijk aan het niveau A2 van het Gemeenschappelijk Europees
les langues. Comme l'observe la juridiction a quo, il est nécessaire Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen. Zoals het verwijzende
que l'étranger concerné possède non seulement les aptitudes orales, rechtscollege opmerkt, is het noodzakelijk dat de betrokken
mais également les aptitudes écrites correspondant à ce niveau. vreemdeling niet alleen over de mondelinge, maar ook over de
B.5.2. La Cour doit se prononcer sur l'identité de traitement découlant de cette exigence linguistique à l'égard des étrangers qui souhaitent effectuer une déclaration de nationalité, selon qu'ils sont analphabètes ou non et qu'ils sont dès lors incapables de lire ou d'écrire ou ne sont capables de lire ou d'écrire que dans une mesure très limitée. Selon la décision de renvoi, pour un nombre important d'analphabètes adultes, il n'est possible d'atteindre le niveau A2 qu'en ce qui concerne les aptitudes orales. En ce qui concerne les aptitudes écrites, ils ne seraient pas en mesure d'acquérir une connaissance linguistique correspondant à ce niveau (première question préjudicielle) et ils pourraient atteindre au maximum une connaissance linguistique correspondant au niveau A1 (seconde question préjudicielle). De ce fait, ces étrangers analphabètes seraient exclus de la possibilité d'acquérir la nationalité belge par le biais d'une déclaration de nationalité. Eu égard à leur connexité, la Cour examine les deux questions préjudicielles conjointement. schriftelijke vaardigheden beschikt die met dat niveau overeenstemmen. B.5.2. Het Hof dient zich uit te spreken over de uit dat taalvereiste voortvloeiende gelijke behandeling van vreemdelingen die een nationaliteitsverklaring wensen af te leggen, naargelang zij al dan niet analfabeet zijn en zij dus niet of slechts in zeer beperkte mate kunnen lezen of schrijven. Volgens de verwijzingsbeslissing is het voor een groot aantal volwassen analfabeten slechts mogelijk om het niveau A2 te behalen wat de mondelinge vaardigheden betreft. Wat de schriftelijke vaardigheden betreft, zouden zij geen taalkennis van dat niveau (eerste prejudiciële vraag) en hoogstens een taalkennis gelijk aan het niveau A1 (tweede prejudiciële vraag) kunnen verwerven. Daardoor zouden die vreemdelingen die analfabeet zijn, worden uitgesloten van de mogelijkheid om de Belgische nationaliteit te verkrijgen door een nationaliteitsverklaring. Gelet op hun onderlinge samenhang, onderzoekt het Hof de beide prejudiciële vragen samen.
B.6.1. Le Conseil des ministres soutient que les questions B.6.1. De Ministerraad voert aan dat de prejudiciële vragen niet
préjudicielles sont irrecevables parce qu'elles ne sont pas utiles à ontvankelijk zijn, omdat zij niet nuttig zijn voor de oplossing van de
la solution des litiges au fond. Selon le Conseil des ministres, la bodemgeschillen. Volgens de Ministerraad dient het verwijzende
juridiction a quo doit apprécier dans les deux litiges au fond si les rechtscollege in beide geschillen te beoordelen of de door de
attestations d'intégration civique et certificats relatifs à la betrokken vreemdelingen voorgelegde attesten van inburgering en
formation « NT2 Alpha - degré-guide oral 1 et degré-guide écrit 1.1 » certificaten van de opleiding « NT2 Alfa - Mondeling richtgraad 1 en
produits par les étrangers concernés suffisent pour démontrer la schriftelijk richtgraad 1.1 » volstaan om de vereiste taalkennis aan
connaissance linguistique requise. Les documents que la juridiction a te tonen. De documenten die het verwijzende rechtscollege in
quo peut prendre en considération comme preuve de la connaissance aanmerking kan nemen als bewijs van de minimale taalkennis, worden
linguistique minimale sont toutefois prévus par l'article 1er, evenwel vastgesteld in het voormelde artikel 1 van het koninklijk
précité, de l'arrêté royal du 14 janvier 2013, et non par les besluit van 14 januari 2013, en niet in de in het geding zijnde
dispositions en cause. bepalingen.
B.6.2. C'est en règle à la juridiction a quo qu'il appartient B.6.2. In de regel komt het het verwijzende rechtscollege toe te
d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est utile à la oordelen of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig is voor het
solution du litige. Ce n'est que lorsque tel n'est manifestement pas oplossen van het geschil. Alleen indien dat klaarblijkelijk niet het
le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de geval is, kan het Hof beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft.
réponse. B.6.3. Il ressort de la motivation des décisions de renvoi que la B.6.3. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het
juridiction a quo envisage d'écarter l'application de l'article 1er de verwijzende rechtscollege overweegt om artikel 1 van het koninklijk
l'arrêté royal du 14 janvier 2013 sur la base de l'article 159 de la besluit van 14 januari 2013 buiten toepassing te laten op grond van
Constitution, en ce que certains documents, attestations et artikel 159 van de Grondwet, in zoverre sommige van de daarin vermelde
certificats qu'il mentionne, attestent d'un niveau de connaissance documenten, attesten en certificaten een niveau van taalkennis
linguistique inférieur au niveau A2 du Cadre européen commun de aantonen dat lager is dan het niveau A2 van het Gemeenschappelijk
référence pour les langues. Selon la juridiction a quo, l'article 1er Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen. In die mate is
de l'arrêté royal du 14 janvier 2013 pourrait ne pas être conforme, artikel 1 van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 volgens het
verwijzende rechtscollege mogelijk niet in overeenstemming met de in
dans cette mesure, aux articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code het geding zijnde artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek
de la nationalité belge, qui exigent, sans exception, une connaissance linguistique minimale correspondant au niveau A2. Etant donné que les questions préjudicielles portent sur la constitutionnalité de cette exigence linguistique, la réponse à ces questions n'est pas manifestement inutile à la solution des litiges au fond. Les questions préjudicielles sont recevables. B.7.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure critiquée, sont essentiellement différentes. van de Belgische nationaliteit, die zonder uitzondering een minimale taalkennis gelijk aan het niveau A2 vereisen. Aangezien de prejudiciële vragen peilen naar de grondwettigheid van dat taalvereiste, is het antwoord op die vragen niet klaarblijkelijk zonder nut voor de oplossing van de bodemgeschillen. De prejudiciële vragen zijn ontvankelijk. B.7.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat.
L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
nature des principes en cause; le principe d'égalité et de en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende
et le but visé. middelen en het beoogde doel.
B.7.2. L'article 191 de la Constitution dispose : B.7.2. Artikel 191 van de Grondwet bepaalt :
« Tout étranger qui se trouve sur le territoire de la Belgique jouit « Iedere vreemdeling die zich op het grondgebied van België bevindt,
de la protection accordée aux personnes et aux biens, sauf les geniet de bescherming verleend aan personen en aan goederen, behoudens
exceptions établies par la loi ». de bij de wet gestelde uitzonderingen ».
L'article 191 de la Constitution n'est susceptible d'être violé qu'en Artikel 191 van de Grondwet kan enkel zijn geschonden in zoverre de in
ce que les dispositions en cause établissent une différence de het geding zijnde bepalingen een verschil in behandeling of een
gelijke behandeling instellen ten aanzien van bepaalde vreemdelingen
traitement ou une identité de traitement à l'égard de certains en de Belgen. Aangezien de in het geding zijnde bepalingen een gelijke
étrangers et des Belges. Etant donné que les dispositions en cause behandeling van twee categorieën van vreemdelingen instellen,
instaurent une identité de traitement à l'égard de deux catégories naargelang de vreemdeling die de Belgische nationaliteit wenst te
d'étrangers, selon que l'étranger qui souhaite acquérir la nationalité
belge est analphabète ou non, seuls les articles 10 et 11 de la verkrijgen al dan niet analfabeet is, kunnen enkel de artikelen 10 en
Constitution sont susceptibles d'être violés, et non l'article 191 de 11 van de Grondwet zijn geschonden en niet artikel 191 van de
la Constitution. Par conséquent, la Cour limite son examen au contrôle Grondwet. Bijgevolg beperkt het Hof zijn onderzoek tot de toetsing van
des dispositions en cause au regard des articles 10 et 11 de la de in het geding zijnde bepalingen aan de artikelen 10 en 11 van de
Constitution. Grondwet.
B.8. Lors de la détermination des conditions auxquelles la nationalité B.8. Bij het bepalen van de voorwaarden waaronder de Belgische
belge peut s'acquérir, le législateur dispose d'un large pouvoir nationaliteit kan worden verkregen, beschikt de wetgever over een
d'appréciation. Lorsque les choix opérés par le législateur entraînent ruime beoordelingsbevoegdheid. Wanneer de door de wetgever gemaakte
l'identité de traitement de catégories de personnes qui se trouvent keuzes leiden tot een gelijke behandeling van categorieën van personen
dans des situations essentiellement différentes, la Cour doit die zich in wezenlijk verschillende situaties bevinden, dient het Hof
toutefois examiner si cette identité de traitement repose sur une evenwel na te gaan of die gelijke behandeling op een redelijke
justification raisonnable. verantwoording berust.
B.9. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.4, B.9. Zoals blijkt uit de in B.4 vermelde parlementaire voorbereiding,
l'intention du législateur était de réserver l'acquisition de la nationalité belge par le biais d'une déclaration de nationalité aux étrangers qui justifient d'un certain degré d'intégration. Par rapport à cet objectif, il est pertinent d'exiger une connaissance linguistique minimale. En vue d'une intégration effective, il est essentiel de pouvoir s'exprimer dans la vie de tous les jours dans au moins une des langues nationales. Eu égard au large pouvoir d'appréciation dont il dispose en la matière, le législateur a pu raisonnablement considérer que des aptitudes tant orales qu'écrites sont nécessaires à cet effet. En ce qui concerne la définition de ces was het de bedoeling van de wetgever de verkrijging van de Belgische nationaliteit door een nationaliteitsverklaring voor te behouden aan vreemdelingen die doen blijken van een zekere mate van integratie. Het is pertinent ten aanzien van die doelstelling om een minimale taalkennis te vereisen. Met het oog op een daadwerkelijke integratie is het van wezenlijk belang zich in de dagelijkse omgang te kunnen uitdrukken in minstens één van de landstalen. Gelet op de ruime beoordelingsbevoegdheid waarover hij te dezen beschikt, vermocht de wetgever redelijkerwijs ervan uit te gaan dat daarbij zowel mondelinge als schriftelijke vaardigheden noodzakelijk zijn. Eveneens vermocht hij, voor het definiëren van die vaardigheden, te verwijzen naar het
aptitudes, il a pu également se référer au niveau A2 du Cadre européen niveau A2 van het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor
commun de référence pour les langues. En effet : Moderne Vreemde Talen. Het niveau A2 is immers :
« C'est à ce niveau que l'on trouvera la plupart des descripteurs qui « het niveau waarop we de meeste descriptoren van sociale functies
indiquent les rapports sociaux tels que : utilise les formes aantreffen, zoals eenvoudige alledaagse beleefdheidsvormen gebruiken
quotidiennes de politesse et d'adresse; accueille quelqu'un, lui om mensen te begroeten en aan te spreken; mensen begroeten, vragen hoe
demande de ses nouvelles et réagit à la réponse; mène à bien un zij het maken en reageren op nieuws; zeer korte sociale gesprekken
échange très court; répond à des questions sur ce qu'il fait hanteren; vragen stellen en beantwoorden over bezigheden op het werk
professionnellement et pour ses loisirs et en pose de semblables; en in de vrije tijd; uitnodigingen doen en beantwoorden; bespreken wat
invite et répond à une invitation; discute de ce qu'il veut faire, où, men gaat doen, waar men naartoe gaat en een ontmoeting afspreken;
et fait les arrangements nécessaires; fait une proposition et en aanbiedingen doen en aanvaarden. Hier vinden we ook descriptoren van
accepte une. C'est ici que l'on trouvera également les descripteurs activiteiten buitenshuis : de vereenvoudigde en ingekorte versie van
relatifs aux sorties et aux déplacements, version simplifiée de de volledige set transactiespecificaties in ` The Threshold Level '
l'ensemble des spécifications transactionnelles du Niveau seuil pour voor in het buitenland wonende volwassenen. Enkele voorbeelden :
adultes vivant à l'étranger telles que : mener à bien un échange eenvoudige transacties doen in winkels, postkantoren of banken;
simple dans un magasin, un bureau de poste ou une banque; se eenvoudige inlichtingen verkrijgen over reismogelijkheden;
renseigner sur un voyage; utiliser les transports en commun : bus, gebruikmaken van openbaar vervoer : trein, tram, bus en taxi,
trains et taxis, demander des informations de base, demander son elementaire inlichtingen vragen, de weg vragen en wijzen, kaartjes
chemin et l'indiquer, acheter des billets; fournir les produits et les kopen; alledaagse producten en diensten vragen en leveren »
services nécessaires au quotidien et les demander » (Cadre européen (Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde
commun de référence pour les langues, 3.6). Talen, 3.6).
B.10.1. La Cour doit encore examiner si le choix du législateur B.10.1. Het Hof dient nog na te gaan of de keuze van de wetgever om
d'exiger non seulement les aptitudes orales mais également les niet alleen de mondelinge, maar ook de schriftelijke vaardigheden van
aptitudes écrites du niveau A2 n'a pas des effets disproportionnés niveau A2 te vereisen, geen onevenredige gevolgen heeft voor
pour les étrangers analphabètes. vreemdelingen die analfabeet zijn.
B.10.2. Le Cadre européen commun de référence pour les langues définit B.10.2. Het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne
les aptitudes qui correspondent aux différents niveaux de référence, Vreemde Talen omschrijft de vaardigheden die overeenstemmen met de
notamment au moyen de ce qu'on appelle les « descripteurs verschillende referentieniveaus onder meer aan de hand van zogenaamde
d'auto-évaluation », auxquels les travaux préparatoires mentionnés en « descriptoren voor zelfbeoordeling », waarnaar ook wordt verwezen in
B.4.1 renvoient également. de in B.4.1 vermelde parlementaire voorbereiding.
En ce qui concerne le niveau A2, les descripteurs relatifs à la Wat niveau A2 betreft, luiden de descriptoren met betrekking tot
compréhension à la lecture et à l'écriture sont libellés comme suit : respectievelijk begrijpend lezen en schrijven als volgt :
« Je peux lire des textes courts très simples. Je peux trouver une « Ik kan zeer korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke
information particulière prévisible dans des documents courants comme voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals
les publicités, les prospectus, les menus et les horaires et je peux advertenties, folders, menu's en dienstregelingen en ik kan korte,
comprendre des lettres personnelles courtes et simples » eenvoudige, persoonlijke brieven begrijpen »
et en :
« Je peux écrire des notes et messages simples et courts. Je peux « Ik kan korte, eenvoudige notities en boodschappen opschrijven. Ik
écrire une lettre personnelle très simple, par exemple de kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om
remerciements » (Cadre européen commun de référence pour les langues, iemand voor iets te bedanken » (Gemeenschappelijk Europees
3.3). Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen, 3.3).
B.10.3. En substance, le niveau A2 signifie donc, en ce qui concerne B.10.3. In essentie impliceert niveau A2 dus, wat de schriftelijke
les aptitudes écrites, que l'utilisateur de la langue est capable de vaardigheden betreft, dat de taalgebruiker korte, eenvoudige teksten
comprendre et de rédiger des textes courts simples. Les étrangers kan begrijpen en opstellen. Ook de vreemdelingen die analfabeet zijn,
analphabètes aussi disposent en principe de la possibilité d'acquérir beschikken in beginsel over de mogelijkheid om een dergelijke,
une telle connaissance linguistique écrite, relativement limitée. Les relatief beperkte, schriftelijke taalkennis te verwerven. Op het
communautés ont en effet prévu des formations qui visent niveau van de gemeenschappen is immers voorzien in opleidingen die
spécifiquement à apprendre aux analphabètes à lire et à écrire dans specifiek erop zijn gericht analfabeten te leren lezen en schrijven in
une des langues nationales. La circonstance que les analphabètes één van de landstalen. De omstandigheid dat analfabeten een specifiek
doivent suivre un parcours de formation spécifique et que la maîtrise leertraject dienen te doorlopen en het bereiken van niveau A2 als
du niveau A2 peut, de ce fait, leur prendre sensiblement plus de temps gevolg daarvan aanzienlijk meer tijd in beslag kan nemen, volstaat
ne suffit pas pour conclure que les dispositions en cause ont des niet om te besluiten dat de in het geding zijnde bepalingen
effets disproportionnés. onevenredige gevolgen hebben.
B.10.4.1. Toutefois, l'analphabétisme peut trouver son origine dans B.10.4.1. Analfabetisme kan evenwel een oorzaak vinden in
une diversité de facteurs et de circonstances. Ces facteurs et uiteenlopende factoren en omstandigheden. Zij houden vaak verband met
circonstances sont souvent liés au développement insuffisant du een onvoldoende taalontwikkeling tijdens de jeugd, die een gebrek aan
langage au cours de l'enfance, entraînant des lacunes en matière de taalkundige basiscompetenties en -inzichten tot gevolg heeft dat in
compétences et de notions linguistiques de base qu'il est dans certains cas très difficile voire impossible à rattraper à un âge plus avancé. L'on ne saurait dès lors exclure le fait qu'un groupe déterminé d'adultes analphabètes n'est capable de développer des aptitudes écrites dans une des langues nationales que dans une mesure très limitée. Ces personnes pourraient ne jamais être en mesure d'acquérir les compétences en matière de compréhension à la lecture et d'écriture mentionnées en B.10.2, même en participant aux formations organisées à cet effet. B.10.4.2. Ce qui précède trouve une confirmation dans l'offre des formations en matière d'alphabétisation proposée par la Communauté bepaalde gevallen niet of zeer moeilijk nog kan worden rechtgezet op latere leeftijd. Daardoor kan niet worden uitgesloten dat het voor een bepaalde groep van volwassen analfabeten slechts in zeer beperkte mate haalbaar is om schriftelijke vaardigheden te ontwikkelen in één van de landstalen. Dergelijke personen zullen mogelijk nooit in staat zijn om de in B.10.2 vermelde vaardigheden inzake begrijpend lezen en schrijven te verwerven, ook niet door de daartoe ingerichte opleidingen te volgen. B.10.4.2. Het bovenstaande wordt bevestigd door het opleidingsaanbod
flamande, sur le territoire de laquelle les parties requérantes devant inzake alfabetisering van de Vlaamse Gemeenschap, waar de verzoekende
la juridiction a quo habitent. Il s'agit des formations du domaine partijen voor het verwijzende rechtscollege wonen. Het gaat om de
d'apprentissage « alphabétisation néerlandais deuxième langue », dont opleidingen van het leergebied « alfabetisering Nederlands tweede taal
les profils de formation sont déterminés dans les annexes XXXXIII à », waarvan de opleidingsprofielen zijn bepaald in de bijlagen XXXXIII
XXXXV de l'arrêté du Gouvernement flamand du 19 juillet 2007 « relatif tot XXXXV van het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2007 «
à la structure modulaire des domaines d'apprentissage de l'éducation betreffende de modulaire structuur van de leergebieden van de
de base ». basiseducatie ».
Uit de toelichting bij die opleidingsprofielen blijkt dat de
Il ressort des explications relatives à ces profils de formation qu'en analfabete tweedetaalleerders, door het volgen van de opleiding « NT2
suivant la formation « NT2 Alpha - degré-guide oral 1 et degré-guide Alfa - Mondeling richtgraad 1 en schriftelijk richtgraad 1.1 », in
écrit 1.1 », les analphabètes qui apprennent le néerlandais comme
deuxième langue peuvent en principe acquérir une connaissance du beginsel een kennis van het Nederlands kunnen verwerven die voor de
néerlandais correspondant au niveau A2 pour les aptitudes orales et au mondelinge vaardigheden overeenstemt met het niveau A2 en voor de
niveau A1 pour les aptitudes écrites. Ils peuvent ensuite passer aux schriftelijke vaardigheden met het niveau A1. Vervolgens kunnen zij
formations régulières du domaine d'apprentissage « néerlandais doorstromen naar de reguliere opleidingen van het leergebied «
deuxième langue » (annexe XXXXIII, pp. 5-6). Nederlands tweede taal » (bijlage XXXXIII, pp. 5-6).
Cependant, ces mêmes explications indiquent également que certains
apprenants « stagnent au cours de la formation NT2 Alpha - degré-guide Uit die toelichting blijkt echter ook dat sommige cursisten « in de
oral 1 et degré-guide écrit 1.1, tantôt sur le plan des exigences de loop van de opleiding NT2 Alfa - Mondeling richtgraad 1 en
schriftelijk richtgraad 1.1 stagneren, hetzij op het vlak van lees- en
lecture et d'écriture, tantôt pendant les modules techniques ». Pour schrijfvoorwaarden, hetzij in de loop van de technische modules ».
ces personnes, une réorientation vers une autre formation s'impose, Voor die personen is een heroriëntatie aangewezen naar een andere
plus précisément la formation « NT2 Alpha - degré-guide oral 1 » opleiding, namelijk de opleiding « NT2 Alfa - Mondeling richtgraad 1 »
(ibid., p. 6). A l'issue de cette formation, « l'apprenant maîtrise le (ibid., p. 6). Na die opleiding « hanteert de cursist als
néerlandais en tant qu'utilisateur de base au niveau ` survie ' (A2) basisgebruiker het Nederlands voor de mondelinge vaardigheden op het
pour les aptitudes orales et à un niveau dit d'` autonomie ' pour les overlevingsniveau (A2) en voor de schriftelijke vaardigheden op een
aptitudes écrites. [...] Les aptitudes écrites se limitent à une zelfredzaamheidsniveau. [...] De schriftelijke vaardigheden beperken
autonomie fonctionnelle minimale. Ce niveau comporte une série zich tot een minimale functionele zelfredzaamheid. Dit niveau behelst
d'aptitudes écrites atteignables pour les apprenants qui ne peuvent een aantal schriftelijke vaardigheden die haalbaar zijn voor cursisten
techniquement pas apprendre à lire et à écrire, mais qui peuvent die niet technisch kunnen leren lezen en schrijven maar zich met
s'aider de stratégies compensatoires, par exemple l'assimilation d'un compensatiestrategieën, bijv. het inprenten van een beperkte set
ensemble limité de mots sous forme d'images. Ce niveau n'est pas woordbeelden, kunnen behelpen. Dit niveau wordt niet omschreven in het
décrit dans le Cadre européen de référence, puisque celui-ci est conçu
pour les apprenants d'une deuxième langue qui sont alphabétisés » ERK omdat het ERK vertrekt van gealfabetiseerde tweedetaalleerders »
(annexe XXXXIV, p. 4). (bijlage XXXXIV, p. 4).
B.10.5. Le fait qu'un analphabète, quoiqu'il possède les compétences B.10.5. Het feit dat een analfabeet, hoewel hij over de vereiste
mondelinge taalvaardigheid beschikt, niet erin slaagt de in B.10.2
linguistiques orales exigées, ne parvienne pas à acquérir les vermelde schriftelijke vaardigheden te verwerven, is in sommige
aptitudes écrites mentionnées en B.10.2 n'est donc dans certains cas gevallen dus niet het gevolg van de onwil om zich te integreren of om
pas la conséquence d'une mauvaise volonté de s'intégrer ou de fournir redelijke inspanningen te leveren teneinde één van de landstalen te
des efforts raisonnables pour apprendre une des langues nationales, leren, maar van een gebrek aan bepaalde taalkundige basiscompetenties
mais la conséquence de lacunes en ce qui concerne certaines en -inzichten. In zulke gevallen brengt het in het geding zijnde
compétences et notions linguistiques de base. Dans de tels cas, taalvereiste, ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde
l'exigence linguistique en cause produit des effets disproportionnés
au regard de l'objectif d'intégration poursuivi par le législateur. doelstelling van integratie, onevenredige gevolgen met zich mee.
B.11.1. Par conséquent, les articles 1er, § 2, et 12bis, § 1er, du B.11.1. De artikelen 1, § 2, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de
Code de la nationalité belge ne sont pas compatibles avec les articles Belgische nationaliteit zijn bijgevolg niet bestaanbaar met de
10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils ne prévoient pas une artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij niet voorzien in
exception à l'exigence de posséder une connaissance minimale d'une des een uitzondering op het vereiste om over een minimale kennis van één
langues nationales correspondant au niveau A2 du Cadre européen commun van de landstalen te beschikken gelijk aan niveau A2 van het
de référence pour les langues à l'égard des étrangers qui sont Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen,
analphabètes, qui possèdent les compétences linguistiques orales ten aanzien van de vreemdelingen die analfabeet zijn en die, hoewel
exigées et qui, parce qu'il leur manque des compétences et notions zij over de vereiste mondelinge taalvaardigheid beschikken, door een
linguistiques de base, ne sont pas en mesure d'acquérir les aptitudes gebrek aan taalkundige basiscompetenties en -inzichten niet in staat
écrites correspondant à ce niveau, même en participant aux formations zijn de met dat niveau overeenstemmende schriftelijke vaardigheden te
organisées à cet effet. verwerven, ook niet door de daartoe ingerichte opleidingen te volgen.
B.11.2. Il revient au législateur de remédier à l'inconstitutionnalité B.11.2. Het komt de wetgever toe de vastgestelde ongrondwettigheid te
constatée, en prévoyant la possibilité pour l'étranger qui fait une verhelpen, door te voorzien in een mogelijkheid voor de vreemdeling
déclaration de nationalité de démontrer qu'en raison de son die een nationaliteitsverklaring aflegt, om aan te tonen dat hij door
analphabétisme, il n'est pas en mesure d'acquérir les aptitudes zijn analfabetisme en hoewel hij daartoe, rekening houdend met het
écrites en question, en dépit du fait que, compte tenu de l'offre des bestaande opleidingsaanbod, redelijke inspanningen heeft geleverd,
formations existante, il a fourni des efforts raisonnables pour y niet in staat is om de desbetreffende schriftelijke vaardigheden te
parvenir. verwerven.
Dans l'attente de cette intervention du législateur, il appartient à In afwachting van dat wetgevend optreden staat het aan het verwijzende
la juridiction a quo de mettre un terme à cette inconstitutionnalité, rechtscollege een einde te maken aan die ongrondwettigheid, door in de
en déterminant dans les litiges au fond, le cas échéant avec l'aide bodemgeschillen, in voorkomend geval met de bijstand van een
d'un expert, si les étrangers concernés sont en mesure ou non deskundige, te beoordelen of de betrokken vreemdelingen al dan niet in
d'atteindre le niveau A2 dans son ensemble. staat zijn om niveau A2 in het geheel te bereiken.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 1er, § 2, 5°, et 12bis, § 1er, du Code de la nationalité De artikelen 1, § 2, 5°, en 12bis, § 1, van het Wetboek van de
belge violent les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que ces Belgische nationaliteit schenden de artikelen 10 en 11 van de
dispositions ne prévoient pas une exception à l'exigence de posséder Grondwet, in zoverre die bepalingen niet voorzien in een uitzondering
une connaissance minimale d'une des langues nationales correspondant op het vereiste om over een minimale kennis van één van de landstalen
au niveau A2 du Cadre européen commun de référence pour les langues à te beschikken gelijk aan niveau A2 van het Gemeenschappelijk Europees
l'égard des étrangers qui sont analphabètes, qui possèdent les Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen, ten aanzien van de
compétences linguistiques orales exigées et qui, parce qu'il leur vreemdelingen die analfabeet zijn en die, hoewel zij over de vereiste
mondelinge taalvaardigheid beschikken, door een gebrek aan taalkundige
manque des compétences et notions linguistiques de base, ne sont pas basiscompetenties en -inzichten niet in staat zijn de met dat niveau
en mesure d'acquérir les aptitudes écrites correspondant à ce niveau, overeenstemmende schriftelijke vaardigheden te verwerven, ook niet
même en participant aux formations organisées à cet effet. door de daartoe ingerichte opleidingen te volgen.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 23 mars 2023. op 23 maart 2023.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^