Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 106/2022 du 15 septembre 2022 Numéro du rôle : 7642 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 145 5 , 145 23 et 145 24 du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le T La Cour constitutionnelle, composée de la juge J. Moerman, faisant fonction de présidente, du pr(...)"
Extrait de l'arrêt n° 106/2022 du 15 septembre 2022 Numéro du rôle : 7642 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 145 5 , 145 23 et 145 24 du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le T La Cour constitutionnelle, composée de la juge J. Moerman, faisant fonction de présidente, du pr(...) Uittreksel uit arrest nr. 106/2022 van 15 september 2022 Rolnummer 7642 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 145 5 , 145 23 en 145 24 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter J. Moerman, waarnemend voorzitter, voorzitter P(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 106/2022 du 15 septembre 2022 Uittreksel uit arrest nr. 106/2022 van 15 september 2022
Numéro du rôle : 7642 Rolnummer 7642
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 1455, 14523 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 1455, 14523
et 14524 du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le en 14524 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld
Tribunal de première instance de Louvain. door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée de la juge J. Moerman, faisant fonction de présidente, du samengesteld uit rechter J. Moerman, waarnemend voorzitter, voorzitter
président P. Nihoul, des juges Y. Kherbache, T. Detienne, E. Bribosia P. Nihoul, de rechters Y. Kherbache, T. Detienne, E. Bribosia en W.
et W. Verrijdt, et, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale Verrijdt, en, overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6
du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du juge émérite J.-P. januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, emeritus rechter J.-P.
Moerman, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par la juge J. Moerman, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Moerman, voorzitterschap van rechter J. Moerman,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 17 septembre 2021, dont l'expédition est parvenue au Bij vonnis van 17 september 2021, waarvan de expeditie ter griffie van
greffe de la Cour le 23 septembre 2021, le Tribunal de première het Hof is ingekomen op 23 september 2021, heeft de Rechtbank van
instance de Louvain a posé la question préjudicielle suivante : eerste aanleg te Leuven de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 1455, 14523 et 14524 du CIR 1992 - tels qu'ils étaient « Schenden artikelen 145/5, 145/23 en 145/24 W.I.B.92 - zoals van
applicables aux exercices d'imposition 2007 à 2017 - violent-ils les toepassing voor de aanslagjaren 2007 tot en met 2017 - de artikelen 10
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils créent une en 11 van de Grondwet doordat het een verschil in behandeling creëert
différence de traitement entre les couples de résidents pour lesquels tussen ingezeten echtparen voor wie een gemeenschappelijke aanslag
une imposition commune est établie et dont l'un des conjoints perçoit wordt gevestigd en waarvan een van de echtgenoten wedden die afkomstig
des traitements provenant d'une organisation internationale exonérés zijn van een internationale organisatie ontvangt en die bij
conventionnellement sous réserve de progressivité, en ce que ces overeenkomst zijn vrijgesteld onder progressievoorbehoud, doordat het
articles privent partiellement cette catégorie de personnes des deze categorie de belastingverminderingen voor met dienstencheques
réductions d'impôt relatives aux prestations payées avec des betaalde prestaties, voor het bouwsparen, voor energiebesparende
titres-services, à l'épargne-logement, aux dépenses faites en vue uitgaven en voor intresten van groene leningen gedeeltelijk ontzegt,
d'économiser l'énergie et aux intérêts de contrats de prêt vert, et en de echtparen waarvan een echtgenoot inkomsten ontvangt die bij
les couples dont l'un des conjoints perçoit des revenus provenant d'un overeenkomst zijn vrijgesteld onder progressievoorbehoud en afkomstig
Etat membre de l'Union européenne exonérés conventionnellement sous zijn uit een lidstaat van de Europese Unie, maar die het
réserve de progressivité, mais qui ne perdent pas l'avantage fiscal belastingvoordeel voor dienstencheques, voor het bouwsparen, voor
relatif aux titres-services, à l'épargne-logement, aux dépenses faites energiebesparende uitgaven en voor intresten van groene leningen, niet
en vue d'économiser l'énergie et aux intérêts de contrats de prêt verliezen doordat, voor hen, de artikelen 145/5, 145/23 en 145/24
vert, dès lors que l'application des articles 1455, 14523 et 14524 du W.I.B.92 buiten toepassing moeten worden gelaten ten gevolge van het
CIR 1992 doit être écartée en ce qui les concerne à la suite de
l'arrêt Jacob et Lennertz de la Cour de justice de l'Union européenne arrest Jacob-Lennertz van het Hof van Justitie van de Europese Unie
(C-174/18, 14 mars 2019) ? ». (C-174/18, 14 maart 2019) ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité, avec les B.1.1. De prejudiciële vraag gaat over de bestaanbaarheid met de
articles 10 et 11 de la Constitution, de plusieurs articles du Code artikelen 10 en 11 van de Grondwet van verscheidene bepalingen van het
des impôts sur les revenus 1992 (ci-après : le CIR 1992) qui prévoient diverses réductions d'impôt. Dans l'interprétation soumise par la juridiction a quo, en cas de déclaration commune, ces réductions sont imputées aux deux conjoints qui disposent d'un revenu considéré comme imposable, même lorsque l'un des deux revenus est exonéré sous réserve de progressivité en vertu d'une disposition de droit international. Dans une telle hypothèse, le ménage perd une partie de ces avantages fiscaux. B.1.2. Le litige devant la juridiction a quo porte sur trois avantages fiscaux - tels qu'ils étaient applicables pour les exercices d'imposition 2007 à 2017 - qui sont réclamés par un couple ayant introduit une déclaration commune. Deux de ces trois avantages fiscaux sont répartis entre les conjoints Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : het WIB 1992), die diverse belastingverminderingen bevatten. In de interpretatie van het verwijzende rechtscollege worden zij in geval van een gemeenschappelijke aangifte aangerekend bij beide echtgenoten die over een als belastbaar beschouwd inkomen beschikken, zelfs wanneer een van beide inkomens krachtens een internationaalrechtelijke bepaling is vrijgesteld onder progressievoorbehoud. In dat geval verliest het gezin een deel van die belastingvoordelen. B.1.2. Het bodemgeschil heeft betrekking op drie belastingvoordelen, zoals zij van toepassing waren tijdens de aanslagjaren 2007 tot 2017, en die worden geëist door een echtpaar dat een gemeenschappelijke aangifte heeft ingediend. Twee van die belastingvoordelen worden tussen de echtgenoten verdeeld
sur la base de la « règle proportionnelle en fonction des revenus ». op grond van de « evenredigheidsregel naar gelang van de inkomsten ».
Il s'agit de la réduction d'impôt relative aux prestations payées avec Het gaat om de belastingvermindering voor met dienstencheques betaalde
des titres-services (ci-après : la réduction pour titres-services), au prestaties (hierna : de vermindering voor dienstencheques), bedoeld in
sens de l'article 14523 du CIR 1992, et de la réduction d'impôt artikel 14523 van het WIB 1992 en om de belastingvermindering voor
relative aux dépenses d'économie d'énergie dans une habitation
(ci-après : la réduction pour économie d'énergie), au sens de energiebesparende uitgaven in een woning (hierna : de vermindering
l'article 14524 du CIR 1992. voor energiebesparing), bedoeld in artikel 14524 van het WIB 1992.
En ce qui concerne le troisième avantage fiscal, à savoir la réduction Voor het derde belastingvoordeel, de belastingvermindering voor
d'impôt en matière de remboursements d'emprunts hypothécaires afbetalingen van hypotheekleningen (hierna : de vermindering voor
(ci-après : la réduction pour épargne-logement), visée à l'article 1455 bouwsparen), bedoeld in artikel 1455 van het WIB 1992, heeft de
du CIR 1992, le législateur n'a pas prévu de règle de répartition. wetgever geen verdelingsregel bepaald.
B.2.1. L'article 14523 du CIR 1992, qui n'a pas été substantiellement B.2.1. Artikel 14523 van het WIB 1992, dat tijdens de aanslagjaren
modifié au cours des exercices d'imposition 2007 à 2017, dispose : 2007 tot 2017 niet wezenlijk is gewijzigd, bepaalt :
« § 1er. Lorsqu'une imposition commune est établie, la réduction « § 1. In geval van een gemeenschappelijke aanslag wordt de in artikel
d'impôt visée à l'article 14521 est répartie proportionnellement en 14521 vermelde belastingvermindering evenredig omgedeeld in functie
fonction du revenu imposé conformément à l'article 130 de chaque van het overeenkomstig artikel 130 belaste inkomen van elk der
conjoint dans l'ensemble des revenus imposés conformément à l'article 130 des deux conjoints. echtgenoten ten opzichte van de som van de overeenkomstig artikel 130 belaste inkomens van de beide echtgenoten.
[...] ». [...] ».
L'article 14521 du CIR 1992, qui n'a pas non plus été Artikel 14521 van het WIB 1992, dat in die periode eveneens niet
substantiellement modifié au cours de cette même période, dispose : wezenlijk is gewijzigd, bepaalt :
« Aux conditions prévues à l'article 14522, il est accordé une « Onder de voorwaarden bepaald in artikel 14522, wordt een
belastingvermindering verleend die wordt berekend op de uitgaven tot
réduction d'impôt calculée sur les dépenses jusqu'à concurrence de 920 ten hoogste 920 EUR per belastingplichtige die geen beroepskosten zijn
EUR au plus par contribuable, qui ne constituent pas des frais
professionnels et qui sont effectivement payées pendant la période en die tijdens het belastbaar tijdperk werkelijk zijn betaald voor
imposable pour des prestations, à fournir par un travailleur dans le prestaties, te verrichten door een werknemer in het kader van
cadre des agences locales pour l'emploi ou pour des prestations payées plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen of voor prestaties betaald
avec des titres-services visés dans la loi du 20 juillet 2001 visant à met dienstencheques bedoeld in de wet van 20 juli 2001 tot bevordering
favoriser le développement de services et d'emploi de proximité, van buurtdiensten en -banen, andere dan sociale dienstencheques.
autres que des titres-services sociaux.
La réduction d'impôt est égale à 30 p.c. des dépenses visées à De belastingvermindering is gelijk aan 30 pct. van de in het eerste
l'alinéa 1er. lid bedoelde uitgaven.
[...] ». [...] ».
B.2.2. L'article 14524 du CIR 1992, qui n'a pas non plus connu de B.2.2. Artikel 14524 van het WIB 1992, dat in die periode eveneens
modification substantielle au cours de cette même période, dispose : niet wezenlijk is gewijzigd, bepaalt :
« § 1er. Les réductions pour les dépenses faites en vue d'économiser « § 1. De verminderingen voor energiebesparende uitgaven die in 2011
l'énergie qui ont été payées en 2011 et 2012 et qui peuvent être en 2012 werden betaald en overeenkomstig de voor die uitgaven geldende
reportées sur les trois périodes imposables suivant celle durant
laquelle les dépenses ont été réellement faites conformément aux bepalingen kunnen worden overgedragen naar de drie belastbare
dispositions qui étaient applicables à ces dépenses, sont octroyées tijdperken volgend op dat waarin de uitgaven werkelijk zijn gedaan,
dans les limites et suivant les modalités fixées dans ce paragraphe. worden verleend binnen de in deze paragraaf vermelde begrenzingen en
Le montant total des différentes réductions d'impôt ne peut excéder modaliteiten. Het totaal van de belastingvermindering mag per belastbaar tijdperk en
par période imposable 2 000 euros par habitation. Toutefois, ce per woning niet meer bedragen dan 2 000 euro. Dit bedrag wordt echter
montant est majoré de 600 euros dans la mesure où cette majoration verhoogd met 600 euro voor zover deze verhoging uitsluitend betrekking
concerne exclusivement une réduction d'impôt reportée pour des
dépenses pour l'installation de panneaux photovoltaïques pour heeft op een overgedragen vermindering voor uitgaven voor de plaatsing
transformer l'énergie solaire en énergie électrique. van zonnecelpanelen voor het omzetten van zonne-energie in elektrische energie.
[...] [...]
Lorsqu'une imposition commune est établie, la réduction d'impôt est In geval van een gemeenschappelijke aanslag wordt de
répartie proportionnellement en fonction du revenu imposé conformément belastingvermindering evenredig omgedeeld in functie van het
à l'article 130 de chaque conjoint dans l'ensemble des revenus des overeenkomstig artikel 130 belaste inkomen van elk der echtgenoten ten
deux conjoints imposés conformément à l'article 130. opzichte van de som van de overeenkomstig artikel 130 belaste inkomens
van de beide echtgenoten.
[...] [...]
§ 2. [...] § 2. [...]
§ 3. Une réduction d'impôt est accordée pour les intérêts qui se § 3. Een belastingvermindering wordt verleend voor de interesten die
rapportent à des contrats de prêt visés à l'article 2 de la loi de betrekking hebben op leningovereenkomsten als bedoeld in artikel 2 van
relance économique du 27 mars 2009. de economische herstelwet van 27 maart 2009.
[...] [...]
Lorsqu'une imposition commune est établie, la réduction d'impôt est In geval van een gemeenschappelijke aanslag wordt de
répartie proportionnellement en fonction du revenu imposé conformément belastingvermindering evenredig omgedeeld in functie van het
à l'article 130 de chaque conjoint dans l'ensemble des revenus des overeenkomstig artikel 130 belaste inkomen van elk der echtgenoten ten
deux conjoints imposés conformément à l'article 130. opzichte van de som van de overeenkomstig artikel 130 belaste inkomens
van de beide echtgenoten.
[...] ». [...] ».
B.2.3. L'article 1455 du CIR 1992, qui n'a pas non plus subi de B.2.3. Artikel 1455 van het WIB 1992, dat eveneens niet wezenlijk is
modification substantielle, dispose : gewijzigd, bepaalt :
« Les sommes affectées à l'amortissement ou à la reconstitution d'un
emprunt hypothécaire visées à l'article 1451, 3°, sont prises en « De in artikel 1451, 3°, vermelde betalingen voor de aflossing of
considération pour la réduction à condition que l'emprunt soit wedersamenstelling van een hypotheeklening komen voor vermindering in
contracté : aanmerking op voorwaarde dat de lening is aangegaan :
1° auprès d'un établissement ayant son siège dans l'Espace économique 1° bij een instelling die in de Europese Economische Ruimte is
européen; gevestigd;
2° pour une durée minimum de 10 ans. 2° voor een looptijd van ten minste 10 jaar;
[...] ». [...] ».
L'administration fiscale a considéré que, dans les cas où un emprunt De belastingadministratie heeft het standpunt ingenomen dat in de
hypothécaire est contracté solidairement et indivisément par les deux gevallen waarin een hypothecaire lening hoofdelijk en onverdeeld door
conjoints pour construire, acquérir ou transformer une habitation beide echtgenoten is aangegaan om een woning te bouwen, te verwerven
appartenant à la communauté ou en indivision entre époux, les sommes of te verbouwen die toebehoort aan de huwelijksgemeenschap of in
affectées à l'amortissement du capital visées à l'article 1451, 3°, du onverdeeldheid aan de echtgenoten, de in artikel 1451, 3°, van het WIB
CIR 1992 peuvent toujours être prises en considération dans le chef 1992 vermelde kapitaalaflossingen steeds bij de echtgenoten in
des conjoints, selon le mode de répartition déterminé par eux (Comm. aanmerking worden genomen volgens de door hen vastgestelde wijze van
IR n° 145/5/25 et Comm. IR n° 145/5/26). omdeling (Comm.IB nr. 145/5/25 en Comm.IB nr. 145/5/26).
B.3.1. Le revenu imposable est défini à l'article 6 du CIR 1992 : B.3.1. Het belastbare inkomen wordt gedefinieerd in artikel 6 van het
« Le revenu imposable est constitué de l'ensemble des revenus nets, WIB 1992 : « Het belastbare inkomen wordt gevormd door het totale netto-inkomen,
diminué des dépenses déductibles. verminderd met de aftrekbare bestedingen.
L'ensemble des revenus nets est égal à la somme des revenus nets des Het totale netto-inkomen is de som van de netto-inkomens van de
catégories suivantes : volgende categorieën :
1° les revenus des biens immobiliers; 1° inkomen van onroerende goederen;
2° les revenus des capitaux et biens mobiliers; 2° inkomen van roerende goederen en kapitalen;
3° les revenus professionnels; 3° beroepsinkomen;
4° les revenus divers ». 4° divers inkomen ».
Les revenus professionnels sont définis à l'article 23 du CIR 1992, De beroepsinkomsten worden gedefinieerd in artikel 23 van het WIB
qui dispose, pour les exercices d'imposition visés : 1992, dat, voor de beoogde aanslagjaren, bepaalt :
« § 1er. Les revenus professionnels sont les revenus qui proviennent, « § 1. Beroepsinkomsten zijn inkomsten die rechtstreeks of
directement ou indirectement, d'activités de toute nature, à savoir : onrechtstreeks voortkomen uit werkzaamheden van alle aard, met name :
1° les bénéfices; 1° winst;
2° les profits; 2° baten;
3° les bénéfices ou profits d'une activité professionnelle antérieure; 3° winst en baten van een vorige beroepswerkzaamheid;
4° les rémunérations; 4° bezoldigingen;
5° les pensions, rentes et allocations en tenant lieu. 5° pensioenen, renten en als zodanig geldende toelagen.
§ 2. Le montant net des revenus professionnels s'entend du montant § 2. Onder het nettobedrag van beroepsinkomsten wordt verstaan het
total de ces revenus, à l'exception des revenus exonérés et après totale bedrag van die inkomsten met uitsluiting van de vrijgestelde
exécution des opérations suivantes: inkomsten en na uitvoering van de volgende bewerkingen :
1° le montant brut des revenus de chacune des activités 1° het brutobedrag van de inkomsten van iedere beroepswerkzaamheid
professionnelles est diminué des frais professionnels qui grèvent ces wordt verminderd met de beroepskosten die op deze inkomsten betrekking
revenus; hebben;
2° les pertes professionnelles éprouvées pendant la période imposable, 2° beroepsverliezen die tijdens het belastbare tijdperk zijn geleden
en raison d'une activité professionnelle quelconque, sont déduites des uit hoofde van enige beroepswerkzaamheid, worden afgetrokken van de
revenus des autres activités professionnelles; inkomsten van andere beroepswerkzaamheden;
3° des revenus professionnels déterminés conformément aux 1° et 2°, 3° van de beroepsinkomsten, bepaald overeenkomstig 1° en 2°, worden de
sont déduites les pertes professionnelles des périodes imposables antérieures; beroepsverliezen van vorige belastbare tijdperken afgetrokken;
4° [...] 4° [...].
§ 3. Le Roi détermine les modalités et l'ordre selon lesquels § 3. De Koning bepaalt de wijze waarop en de volgorde waarin de
s'opèrent les exonérations et les déductions ». vrijstellingen en aftrekken worden aangerekend ».
B.3.2. Les dispositions en cause, en ce qu'elles portent sur des B.3.2. De in het geding zijnde bepalingen moeten, in zoverre zij
betrekking hebben op belastingverminderingen, worden gelezen in het
réductions d'impôt, doivent être lues à la lumière de l'article 155 du licht van artikel 155 van het WIB 1992, dat betrekking heeft op de
CIR 1992, qui porte sur la réduction de l'impôt pour revenus d'origine belastingvermindering voor inkomsten van buitenlandse oorsprong. In de
étrangère. Cet article, dans sa version applicable pour les exercices d'imposition 2007 à 2017, dispose : « Les revenus exonérés en vertu de conventions internationales préventives de la double imposition sont pris en considération pour la détermination de l'impôt, mais celui-ci est réduit proportionnellement à la partie des revenus exonérés dans le total des revenus. Il en est de même pour : - les revenus exonérés en vertu d'autres traités ou accords internationaux, pour autant que ceux-ci prévoient une clause de réserve de progressivité; [...] Lorsqu'une imposition commune est établie, la réduction est calculée par contribuable sur l'ensemble de ses revenus nets ». Cette disposition empêche, dans la mise en oeuvre de conventions versie ervan die van toepassing is op de aanslagjaren 2007 tot 2017, bepaalt het : « Inkomsten die krachtens internationale overeenkomsten ter voorkoming van dubbele belasting zijn vrijgesteld, komen in aanmerking voor het bepalen van de belasting, maar deze wordt verminderd naar de verhouding tussen de inkomsten die zijn vrijgesteld en het geheel van de inkomsten. Dit is eveneens het geval voor : - inkomsten vrijgesteld krachtens andere internationale verdragen of akkoorden, voor zover zij een clausule van progressievoorbehoud bevatten; [...] Wanneer een gemeenschappelijke aanslag wordt gevestigd, wordt de vermindering per belastingplichtige op zijn totale netto-inkomen berekend ». Die bepaling vermijdt dat, bij de uitvoering van overeenkomsten ter voorkoming van dubbele belasting, een vrijstelling van inkomsten die
préventives de la double imposition, qu'une exonération de revenus in een andere Staat worden belast, tot gevolg heeft dat de
imposés dans un autre Etat ait pour effet de réduire la progressivité progressiviteit van de in België verschuldigde belasting op de andere
de l'impôt dû en Belgique sur les autres revenus non exonérés. niet-vrijgestelde inkomsten wordt verminderd.
Ce mécanisme de « réserve de progressivité » constitue dès lors un Dat mechanisme van « progressievoorbehoud » vormt bijgevolg een
tempérament aux exonérations découlant de l'application de conventions matiging van de vrijstellingen die voortvloeien uit de toepassing van
qui visent à prévenir la double imposition. Cette mesure tend à éviter overeenkomsten die ertoe strekken dubbele belasting te vermijden. Die
que, en Belgique, les revenus imposables d'un contribuable, maatregel beoogt te voorkomen dat in België de belastbare inkomsten
bénéficiaire de revenus exonérés parce que ceux-ci sont imposés dans van een belastingplichtige die vrijgestelde inkomsten geniet omdat zij
un autre Etat, soient frappés d'un taux d'imposition inférieur à celui in een andere Staat worden belast, tegen een lager tarief worden
qui est applicable aux revenus des contribuables qui bénéficient de belast dan het tarief dat geldt voor de inkomsten van
revenus comparables en Belgique. belastingplichtigen die vergelijkbare inkomsten in België genieten.
B.3.3. Par un arrêt du 30 octobre 2015 (F.14.0160.F), la Cour de B.3.3. Bij een arrest van 30 oktober 2015 (F.14.0160.F) heeft het Hof
cassation a jugé : van Cassatie geoordeeld :
« En vertu de l'article 6 du Code des impôts sur les revenus 1992, le « Krachtens artikel 6 WIB 92 wordt het belastbare inkomen van de
revenu imposable à l'impôt des personnes physiques est constitué de personenbelasting gevormd door de totale netto-inkomsten, verminderd
l'ensemble des revenus nets, diminué des dépenses déductibles, cet met de aftrekbare bestedingen. Het totale netto-inkomen is de som van
ensemble étant égal à la somme des revenus nets des catégories de netto-inkomsten van de volgende categorieën : 1° inkomsten van
suivantes : 1° les revenus des biens immobiliers; 2° les revenus des onroerende goederen; 2° inkomsten van roerende goederen en kapitalen;
capitaux et biens mobiliers; 3° les revenus professionnels; 4° les 3° beroepsinkomsten; 4° diverse inkomsten.
revenus divers. Suivant l'article 23, § 2, de ce Code, le montant net des revenus Volgens artikel 23, § 2, van dat wetboek wordt onder het nettobedrag
professionnels s'entend du montant total de ces revenus, à l'exception van beroepsinkomsten verstaan het totale bedrag van die inkomsten met
des revenus exonérés et après déduction successive des frais uitsluiting van de vrijgestelde inkomsten en na achtereenvolgende
professionnels et des pertes professionnelles. aftrek van de beroepskosten en van de beroepsverliezen.
[...] [...]
En vertu de l'article 3, alinéa 1er, du Protocole additionnel du 6 Krachtens artikel 3, eerste lid, van het Additioneel Protocol van 6
juillet 1970 à la Convention internationale de coopération pour la juli 1970 bij het Internationale Verdrag tot samenwerking in het
sécurité de la navigation aérienne ' Eurocontrol ' du 13 décembre belang van de veiligheid van de luchtvaart ' Eurocontrol ' van 13
1960, modifié par l'article 1er du Protocole du 21 novembre 1978, les december 1960, gewijzigd door artikel 1 van het Protocol van 21
membres du personnel de l'organisation sont soumis à un impôt au november 1978, worden de personeelsleden van de organisatie
profit de celle-ci sur les traitements et salaires qu'elle leur verse onderworpen aan een belasting ten bate van de organisatie op de hen
et, à la date d'application de cet impôt, les traitements et salaires door deze organisatie betaalde salarissen en lonen. Vanaf de datum van
sont exonérés de l'impôt national sur le revenu, les Etats toepassing van deze belasting worden de salarissen en lonen
vrijgesteld van nationale inkomstenbelasting. De Verdragsluitende
contractants pouvant toutefois tenir compte des traitements et Staten kunnen de aldus vrijgestelde salarissen en lonen echter in
salaires exonérés lorsqu'ils déterminent le montant de l'impôt aanmerking nemen bij de vaststelling van de voor de overige inkomsten
applicable à tout autre revenu. geldende belasting.
Usant de cette faculté, l'article 155 du Code des impôts sur les revenus 1992, dans sa version applicable à partir de l'exercice d'imposition 2006, prévoit, en son alinéa 2, combiné avec l'alinéa 1er, que les revenus exonérés en vertu de traités ou accords internationaux qui comportent une clause de réserve de progressivité sont pris en considération pour la détermination de l'impôt belge sur les revenus mais que cet impôt est réduit proportionnellement à la partie des revenus exonérés dans le total des revenus et, en son alinéa 3, que, lorsqu'une imposition commune est établie, la réduction est calculée par contribuable sur l'ensemble de ses revenus nets. Il suit de ces dispositions que, si les traitements et salaires payés Gebruikmakend van die mogelijkheid bepaalt artikel 155 WIB 92, in de versie ervan die van toepassing is op het aanslagjaar 2006, in het tweede lid in samenhang gelezen met het eerste lid, dat inkomsten die vrijgesteld worden krachtens internationale verdragen of akkoorden, voor zover ze een clausule van progressievoorbehoud bevatten, in aanmerking komen voor het bepalen van de Belgische inkomstenbelasting, maar dat deze verminderd wordt naar de verhouding tussen de inkomsten die zijn vrijgesteld en het geheel van de inkomsten, en in het derde lid dat, wanneer een gemeenschappelijke aanslag wordt gevestigd, de vermindering per belastingplichtige op diens totale netto-inkomen wordt berekend. Uit die bepalingen volgt dat, hoewel de salarissen en lonen die door
par l'organisation internationale Eurocontrol à un membre de son de internationale organisatie Eurocontrol worden betaald aan een
personnel qui est habitant du royaume doivent être exonérés de l'impôt personeelslid dat Rijksinwoner is, vrijgesteld moeten worden van de
belge des personnes physiques, cette exonération n'est pas mise en
oeuvre, comme le prévoit l'article 23, § 2, du même code pour des Belgische personenbelasting, die vrijstelling, zoals artikel 23, § 2,
revenus professionnels qui sont exonérés sans réserve liée au calcul WIB 92 bepaalt, voor beroepsinkomsten die worden vrijgesteld zonder
de l'impôt afférent à d'autres revenus, par une exclusion de ceux-ci de la base imposable de l'intéressé mais, en raison de la réserve de progressivité assortissant ladite exonération, par l'octroi à ce dernier d'une réduction d'impôt. Ce mode d'exonération implique que, pour la détermination de l'impôt des personnes physiques, les salaires et traitements payés par Eurocontrol soient, dans un premier temps, considérés comme des revenus professionnels imposables de leur bénéficiaire au sens des dispositions du Code des impôts sur les revenus 1992 régissant cet impôt et qu'ensuite seulement, une fois l'impôt déterminé sur cette base, la réduction d'impôt soit appliquée au prorata des salaires et traitements exonérés. Après avoir constaté que le défendeur était un fonctionnaire de voorbehoud betreffende de berekening van de belasting inzake overige inkomsten, niet wordt toegepast door een uitsluiting ervan uit de belastbare grondslag van de betrokkene, maar wel, wegens het met die vrijstelling gepaard gaand progressievoorbehoud, door de toekenning aan laatstgenoemde van een belastingvermindering. Die wijze van vrijstelling impliceert dat, voor de bepaling van de personenbelasting, de door Eurocontrol betaalde salarissen en lonen in een eerste fase beschouwd worden als belastbare beroepsinkomsten van hun verkrijger van inkomsten in de zin van de bepalingen van het WIB 92 die op die belasting van toepassing zijn en dat pas nadien, wanneer de belasting die op die grond is vastgesteld, de belastingvermindering zal worden toegepast naar rata van de vrijgestelde salarissen en lonen. Het arrest, dat eerst vaststelt dat de verweerder een personeelslid
l'organisation internationale Eurocontrol et qu'il avait, comme la was van de internationale organisatie Eurocontrol en dat hij, zoals de
défenderesse, la qualité d'habitant du royaume assujetti à l'impôt des verweerster, de hoedanigheid had van Rijksinwoner die onderworpen is
personnes physiques pour l'exercice d'imposition 2006, l'arrêt n'a pu, aan de personenbelasting voor het aanslagjaar 2006, schendt de
sans violer les articles 6, 23, § 2, et 155 précités, considérer que voornoemde artikelen 6, 23, § 2, en 155 wanneer het overweegt dat de
les traitements et salaires qu'il a perçus de cette organisation ne salarissen en lonen die hij van die organisatie heeft ontvangen geen
font pas partie de ses revenus imposables pour l'application des deel uitmaken van zijn belastbare inkomsten voor de toepassing van de
articles 134, § 1er, alinéa 2, et 14523 du Code des impôts sur les artikelen 134, § 1, tweede lid, en 145 WIB 92 en op die grond beslist
revenus 1992 et décider, sur cette base, qu'en dépit de l'imposition dat, ondanks de gezamenlijke aangifte van de verweerders, de
commune des défendeurs, les réductions d'impôt pour enfants à charge
et celles pour prestations payées avec des titres-services doivent belastingverminderingen voor kinderen ten laste en die voor met
être appliquées exclusivement en fonction des revenus de la dienstencheques betaalde prestaties, uitsluitend op de inkomsten van
défenderesse ». de verweerster moeten worden toegepast ».
B.4.1. Les articles 14523 et 14524 du CIR 1992, combinés avec B.4.1. De artikelen 14523 en 14524 van het WIB 1992, gecombineerd met
l'article 155 du CIR 1992, ont pour effet que les réductions d'impôt artikel 155 van het WIB 1992, hebben tot gevolg dat de
prévues par ces articles sont imputées dans une proportion plus élevée belastingverminderingen waarin die bepalingen voorzien, in hogere mate
dans le chef du contribuable qui a le revenu imposable le plus élevé. worden aangerekend bij de belastingplichtige met het hoogste
Il en résulte que les couples de résidents qui font l'objet d'une belastbare inkomen. Daaruit volgt dat ingezeten echtparen die het
imposition commune et dont l'un des conjoints - en l'occurrence celui voorwerp uitmaken van een gemeenschappelijke aanslag en waarbij een
qui perçoit effectivement les revenus les plus élevés - perçoit des van de echtgenoten - te dezen diegene die daadwerkelijk de hoogste
traitements d'une organisation internationale conventionnellement inkomsten ontvangt - van een internationale organisatie bezoldigingen
ontvangt die bij overeenkomst zijn vrijgesteld onder
exonérés sous réserve de progressivité ne bénéficient pas d'une partie progressievoorbehoud, een gedeelte van de bij die bepalingen
des réductions d'impôt instaurées par ces dispositions. ingestelde belastingverminderingen niet genieten.
B.4.2. La juridiction a quo interroge la Cour sur une différence de B.4.2. Het verwijzende rechtscollege stelt aan het Hof een vraag over
traitement qui résulterait de la règle de proportionnalité retenue par le législateur pour répartir entre les conjoints les réductions d'impôt pour épargne-logement, pour titres-services et pour économie d'énergie. Selon la juridiction a quo, les couples de résidents qui font l'objet d'une imposition commune et dont l'un des conjoints perçoit des traitements qui proviennent d'une organisation internationale et qui, en vertu d'une convention, sont exonérés sous réserve de progressivité sont traités différemment des couples de résidents dont l'un des conjoints perçoit des rémunérations exonérées sous réserve de progressivité en vertu d'une convention préventive de een verschil in behandeling dat het gevolg zou zijn van de door de wetgever gekozen evenredigheidsregel om de belastingverminderingen voor bouwsparen, dienstencheques en energiebesparing tussen de echtgenoten te verdelen. Ingezeten echtparen voor wie een gemeenschappelijke aanslag wordt gevestigd en waarvan een van de echtgenoten wedden die afkomstig zijn van een internationale organisatie ontvangt en die bij overeenkomst zijn vrijgesteld onder progressievoorbehoud, worden volgens het verwijzende rechtscollege verschillend behandeld dan ingezeten echtparen waarvan een van de echtgenoten bezoldigingen verkrijgt die zijn vrijgesteld onder progressievoorbehoud krachtens een dubbelbelastingverdrag met een
la double imposition conclue avec un autre Etat membre de l'Union andere lidstaat van de Europese Unie. Die laatste categorie van
européenne. Les personnes qui relèvent de cette dernière catégorie ne personen verliest immers geen gedeelte van de belastingverminderingen
perdent en effet pas une partie des réductions d'impôt pour voor bouwsparen, dienstencheques en energiebesparing, omdat voor hen
épargne-logement, pour titres-services et pour économie d'énergie,
puisque les articles 1455, 14523 et 14524 du CIR 1992 ne doivent pas de artikelen 1455, 14523 en 14524 van het WIB 1992 buiten toepassing
leur être appliqués, eu égard à l'arrêt de la Cour de justice de moeten worden gelaten ten gevolge van het arrest van het Hof van
l'Union européenne du 14 mars 2019 en cause de Jacob et Lennertz Justitie van de Europese Unie van 14 maart 2019 in zake Jacob en
(C-174/18). Lennertz (C-174/18).
B.4.3. Selon le point de vue de l'administration fiscale mentionné en B.4.3. Ingevolge het in B.2.3 vermelde standpunt van de
B.2.3, les couples de résidents peuvent librement décider que la belastingadministratie kunnen ingezeten echtparen vrij bepalen dat de
réduction d'impôt pour épargne-logement soit intégralement imputée sur belastingvermindering voor bouwsparen volledig wordt aangerekend op
les revenus du conjoint qui ne dispose d'aucun revenu exonéré sous het inkomen van de echtgenoot die geen op grond van een internationale
réserve de progressivité en vertu d'une convention internationale. La overeenkomst vrijgestelde inkomsten met progressievoorbehoud heeft.
Bijgevolg bestaat het in het geding zijnde verschil in behandeling
différence de traitement en cause n'existe donc pas en ce qui concerne niet ten aanzien van die belastingvermindering. Het Hof onderzoekt het
cette réduction d'impôt. La Cour n'examine dès lors la différence de verschil in behandeling bijgevolg slechts in zoverre het betrekking
traitement qu'en ce qu'elle porte sur les réductions d'impôt prévues heeft op de belastingverminderingen bedoeld in de artikelen 14523 en
aux articles 14523 et 14524 du CIR 1992. 14524 van het WIB 1992.
B.5.1. Selon le Conseil des ministres, les catégories de personnes B.5.1. Volgens de Ministerraad zijn de in B.4.2 vermelde categorieën
mentionnées en B.4.2 ne sont pas comparables, dès lors qu'il découle van personen niet vergelijkbaar, aangezien uit artikel 3, punt 2, van
de l'article 3, point 2, de l'annexe V du Statut administratif du bijlage V van het Administratief Statuut voor het Personeel in vaste
personnel permanent de l'Agence Eurocontrol que, lors de la dienst van Eurocontrol volgt dat voor het bepalen van hun nettoloon
détermination du traitement net des fonctionnaires d'Eurocontrol, il
est tenu compte de la situation personnelle et familiale de ces rekening wordt gehouden met de persoonlijke en gezinstoestand van de
derniers. ambtenaren van Eurocontrol.
B.5.2. Toutefois, les réductions d'impôt pour titres-services et pour B.5.2. De belastingverminderingen voor dienstencheques en
économie d'énergie ne figurent pas parmi les indemnités et allocations energiebesparing worden evenwel niet vermeld onder de vergoedingen en
qui sont déduites de la base imposable en vertu de l'article 3 uitkeringen die krachtens het voormelde artikel 3 van de belastbare
précité. basis worden afgetrokken.
L'exception est rejetée. De exceptie wordt verworpen.
B.6. Par son arrêt n° 121/2020 du 24 septembre 2020, la Cour a jugé B.6. Bij zijn arrest nr. 121/2020 van 24 september 2020 heeft het Hof
que les articles 14524, 14531, 14533 et 105, 2°, du CIR 1992, tels geoordeeld dat de artikelen 14524, 14531, 14533 en 105, 2°, van het
qu'ils étaient applicables pour les exercices d'imposition qui étaient WIB 1992, zoals zij van toepassing waren op de in die zaak betrokken
alors concernés, sont compatibles avec les articles 10 et 11 de la aanslagjaren, bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de
Constitution, en ce qu'ils « imposent l'imputation partielle des Grondwet, in zoverre zij « de gedeeltelijke aanrekening opleggen van
réductions d'impôt ou déductions pour les dépenses faites en vue de belastingverminderingen of -aftrekken voor de energiebesparende
d'économiser l'énergie, pour les frais de sécurisation et pour les uitgaven, voor de beveiligingskosten en voor de giften voor de
libéralités dans le chef du conjoint qui dispose d'un revenu echtgenoot die over een belastbaar inkomen beschikt, zelfs wanneer dat
imposable, même lorsque ledit revenu est exonéré en vertu d'une inkomen is vrijgesteld krachtens een internationaalrechtelijke
disposition de droit international prévoyant son exonération sous bepaling die voorziet in de vrijstelling ervan onder
réserve de progressivité, entraînant ainsi la perte partielle de progressievoorbehoud, waardoor aldus het genot van die
bénéfice de ces avantages fiscaux pour le ménage ». belastingvoordelen voor het gezin gedeeltelijk verloren gaat ».
Dans cette affaire, la juridiction a quo comparait des couples dont In die zaak vergeleek het verwijzende rechtscollege echtparen waarvan
l'un des conjoints perçoit des revenus exonérés sous réserve de een echtgenoot een inkomen krijgt dat is vrijgesteld met
progressivité en vertu d'une convention internationale avec, d'une progressievoorbehoud op grond van een internationale overeenkomst met,
part, des couples dont aucun des conjoints ne perçoit des revenus enerzijds, echtparen waarvan geen van de echtgenoten vrijgestelde
exonérés et, d'autre part, des couples dont un des conjoints est inkomsten ontvangt en, anderzijds, echtparen waarvan een echtgenoot
fonctionnaire de l'Union européenne. ambtenaar van de Europese Unie is.
La Cour a motivé sa décision comme suit : Het Hof heeft dat oordeel als volgt gemotiveerd :
« B.8. Comme il ressort des extraits des exposés des motifs cités en « B.8. Zoals blijkt uit de in B.6.1 en B.6.2 aangehaalde uittreksels
B.6.1 et B.6.2, l'imputation proportionnelle est devenue la règle en uit de memories van toelichting, is de proportionele aanrekening de
ce qui concerne les avantages fiscaux en cause. Contrairement à la regel geworden wat de in het geding zijnde belastingvoordelen betreft.
règle d'imputation totale dans le chef du membre du couple qui perçoit In tegenstelling tot de regel van totale aanrekening bij de echtgenoot
les revenus les plus élevés, comme en matière de supplément de quotité met de hoogste inkomsten, zoals inzake de toeslag op de belastingvrije
de revenu exemptée d'impôt pour enfant à charge, qui était en cause som voor kinderen ten laste, die in het geding was in de zaak die
aanleiding heeft gegeven tot het arrest van het Hof nr. 111/2017 van
dans l'affaire ayant donné lieu à l'arrêt de la Cour n° 111/2017 du 12 12 oktober 2017, wordt met de regel van proportionele aanrekening een
octobre 2017, la règle d'imputation proportionnelle poursuit un doelstelling nagestreefd van billijke verdeling van het voordeel onder
objectif de répartition équitable de l'avantage entre les membres du de echtgenoten. De doelstelling van de aanrekeningsmethode is
couple. L'objectif de la méthode d'imputation est par conséquent bijgevolg verschillend van de doelstelling die geldt ten aanzien van
différent de celui qui prévaut quant à l'application de la réduction de toepassing van de vermindering voor kinderen ten laste, die in het
pour enfant à charge considérée dans l'arrêt n° 111/2017 précité, qui geding was in het voormelde arrest nr. 111/2017, waarbij wordt beoogd
visait à maximiser l'effet de l'avantage au profit du couple dans son het voordeel ten gunste van het echtpaar in zijn geheel maximaal te
ensemble et à neutraliser les choix de vie du couple. Les avantages fiscaux en cause ne sont pas conçus au bénéfice du ménage dans son ensemble mais revêtent un caractère individuel, lié à la capacité contributive de chacun. B.9. Le législateur dispose d'un large pouvoir d'appréciation pour instaurer des impôts et autoriser des déductions et réductions d'impôt au titre d'incitant à la réalisation de certains buts politiques. Il lui appartient d'opérer un choix entre les différentes mesures qu'il estime nécessaires à cet effet. Il pouvait dès lors instaurer une modalité d'imputation des avantages fiscaux fondée sur une répartition proportionnelle en fonction de la part du revenu imposable de chaque conjoint dans l'ensemble de leurs revenus imposables. Lorsqu'une différence de traitement apparaît à l'occasion de ce choix, et plus précisément, en l'espèce, en ce qui concerne les modalités de cette réduction d'impôt en cas d'imposition commune, la Cour se doit toutefois d'examiner si elle repose sur une justification raisonnable. B.10. Rien ne contraint le législateur, lorsqu'il crée une déduction ou une réduction d'impôt, à garantir le bénéfice de celle-ci au ménage ou à la cellule familiale considérée dans son ensemble. Le législateur dispose d'un large pouvoir d'appréciation pour déterminer si une réduction d'impôt doit bénéficier au couple dans son ensemble ou à benutten en de samenlevingsvorm van het echtpaar te neutraliseren. De in het geding zijnde belastingvoordelen zijn niet opgevat ten gunste van het gezin in zijn geheel, maar vertonen een individueel karakter, dat verband houdt met ieders bijdragecapaciteit. B.9. De wetgever beschikt over een ruime beoordelingsbevoegdheid om belastingen in te voeren en om belastingaftrekken en -verminderingen toe te staan als een stimulans om bepaalde beleidsdoelstellingen te verwezenlijken. Het staat aan hem om de keuze te maken tussen diverse maatregelen die hij daartoe nodig acht. Hij vermocht bijgevolg voor de belastingvoordelen een aanrekeningswijze in te stellen die gebaseerd is op een evenredige verdeling naar gelang van het aandeel van het belastbaar inkomen van elke echtgenoot in het geheel van hun belastbare inkomsten. Wanneer bij die keuze een verschil in behandeling blijkt, en te dezen meer bepaald wat de nadere regels van die belastingvermindering bij een gemeenschappelijke aanslag betreft, dient het Hof evenwel na te gaan of dat verschil berust op een redelijke verantwoording. B.10. Niets dwingt de wetgever ertoe, wanneer hij een belastingaftrek of -vermindering in het leven roept, het voordeel ervan te waarborgen voor het gezin of de gezinskern in zijn geheel beschouwd. De wetgever beschikt over een ruime beoordelingsbevoegdheid om te bepalen of een belastingvermindering ten goede moet komen aan het echtpaar in zijn
chacun de ses membres en particulier, même en cas d'imposition geheel of aan elk van de echtgenoten in het bijzonder, zelfs in geval
van gemeenschappelijke aanslag, die slechts een wijze van berekening
commune, qui ne constitue qu'une modalité de calcul de l'impôt pour le vormt van de belasting voor het gezin. Er bestaat bovendien geen
ménage. Il n'existe en outre aucune obligation de prévoir un mécanisme enkele verplichting om te voorzien in een mechanisme voor de
de report d'un solde non imputé sur le conjoint. overdracht van een niet bij de echtgenoot aangerekend saldo.
B.11. Conformément à l'article 155 du CIR 1992, tel qu'il est B.11. Overeenkomstig artikel 155 van het WIB 1992, zoals het door het
interprété par la Cour de cassation, les salaires et traitements payés Hof van Cassatie wordt geïnterpreteerd, worden de salarissen en lonen
par Eurocontrol sont considérés comme des revenus professionnels die door Eurocontrol worden betaald, als belastbare beroepsinkomsten
imposables de leur bénéficiaire. Une fois l'impôt déterminé sur cette van hun genieter beschouwd. Zodra de belasting op die basis is
base, les réductions d'impôt sont appliquées au prorata des salaires bepaald, worden de belastingverminderingen toegepast naar rato van de
et traitements exonérés. Cependant, pour déterminer d'abord l'impôt dû vrijgestelde salarissen en lonen. Echter, om eerst de belasting te
sur cette base, en application de la règle d'imputation proportionnelle, applicable aux avantages fiscaux en cause, ceux-ci sont imputés au demandeur devant le juge a quo jusqu'à épuisement de sa part, sans possibilité de report sur son conjoint. Les demandeurs devant le juge a quo se trouvent en l'espèce dans la même situation qu'un couple de résidents belges dont aucun ne perçoit de revenus exonérés sous réserve de progressivité, dont les revenus imposables sont déterminés de la même manière, compte tenu de leurs revenus nets, et qui ne disposent pas non plus d'une possibilité de report de solde sur le conjoint. bepalen die op die basis verschuldigd is, met toepassing van de regel van evenredige aanrekening, die van toepassing is op de in het geding zijnde belastingvoordelen, worden die aangerekend bij de eiser voor de verwijzende rechter tot uitputting van zijn aandeel, zonder mogelijkheid tot overdracht aan zijn echtgenoot. De eisers voor de verwijzende rechter bevinden zich te dezen in dezelfde situatie als een echtpaar van Belgische inwoners van wie niemand inkomsten ontvangt die zijn vrijgesteld onder progressievoorbehoud, bij wie de belastbare inkomsten op dezelfde wijze worden bepaald, rekening houdend met hun netto-inkomsten, en die evenmin over de mogelijkheid beschikken tot overdracht van het saldo aan de echtgenoot.
B.12. Il résulte de ce qui précède que les dispositions en cause ne B.12. Uit het voorgaande volgt dat de in het geding zijnde bepalingen
créent pas de différence de traitement entre les ménages visés par le geen verschil in behandeling tussen de door de verwijzende rechter
juge a quo. beoogde gezinnen doen ontstaan.
B.13. Les dispositions en cause sont compatibles avec les articles 10 B.13. De in het geding zijnde bepalingen zijn niet onbestaanbaar met
et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.14.1. La différence de traitement entre les couples de résidents B.14.1. Het verschil in behandeling tussen de bovenbedoelde echtparen
susvisés et les couples qui comprennent un membre fonctionnaire de van inwoners en de echtparen die een echtgenoot omvatten die ambtenaar
l'Union européenne découle d'une disposition du droit de l'Union van de Europese Unie is, vloeit voort uit een bepaling van het recht
européenne, à savoir l'article 12 du Protocole (n° 7) sur les van de Europese Unie, namelijk artikel 12 van het Protocol (nr. 7)
betreffende de voorrechten en immuniteiten van de Europese Unie (PB C
privilèges et immunités de l'Union européenne (JO C 326 du 26 octobre 326 van 26 oktober 2012), dat uitsluitend van toepassing is op de
2012), qui s'applique exclusivement aux fonctionnaires et autres
agents de l'Union. Le Protocole est interprété par la Cour de justice ambtenaren en andere personeelsleden van de Unie. Het Protocol wordt
de l'Union européenne ' en ce sens qu'est interdite toute imposition door het Hof van Justitie van de Europese Unie aldus uitgelegd ' dat
nationale, quelles que soient sa nature ou ses modalités de deze bepaling [zich] verzet [...] tegen elke nationale belasting,
perception, qui a pour effet de grever, directement ou indirectement, ongeacht haar aard of de wijze waarop zij wordt geheven, die tot
les fonctionnaires ou autres agents [de l'Union], en raison du fait gevolg heeft dat de ambtenaren en overige personeelsleden van de
qu'ils sont bénéficiaires d'une rémunération versée par [l'Union], [Unie] direct of indirect worden belast op grond van bezoldiging die
même si l'impôt en cause n'est pas calculé en proportion du montant de zij van de [Unie] ontvangen, ook al wordt de betrokken belasting niet
cette rémunération ' (CJUE, 24 février 1988, Commission c. Belgique, naar rato van deze bezoldiging berekend ' (HvJ, 24 februari 1988,
C-260/86, point 10; 22 mars 1990, Tither, C-333/88, point 12, et 25 Commissie t. België, C-260/86, punt 10; 22 maart 1990, Tither,
mai 1993, Kristoffersen, C-263/91, point 14). L'exonération prévue C-333/88, punt 12, en 25 mei 1993, Kristoffersen, C-263/91, punt 14).
n'est donc pas assortie d'une clause de réserve de progressivité. De vrijstelling waarin is voorzien, gaat dus niet gepaard met een
clausule van progressievoorbehoud.
B.14.2. Dès lors que les fonctionnaires d'Eurocontrol perçoivent des B.14.2. Aangezien de ambtenaren van Eurocontrol salarissen en lonen
salaires et traitements exonérés sous réserve de progressivité, ces ontvangen die zijn vrijgesteld onder progressievoorbehoud, wordt met
revenus sont pris en compte pour le calcul de la base imposable, en die inkomsten rekening gehouden voor de berekening van de belastbare
application de l'article 155 du CIR 1992, tel qu'il est interprété par grondslag, met toepassing van artikel 155 van het WIB 1992, zoals het
la Cour de cassation. Par conséquent, leur situation n'est pas door het Hof van Cassatie wordt geïnterpreteerd. Bijgevolg is hun
comparable à celle des fonctionnaires et autres agents de l'Union situatie niet vergelijkbaar met die van de ambtenaren en andere
européenne, de sorte que la différence de traitement précitée n'est personeelsleden van de Europese Unie, zodat het voormelde verschil in
pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution ». behandeling niet onbestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de
B.7.1. Par la question préjudicielle présentement examinée, la Grondwet ». B.7.1. Met de onderhavige prejudiciële vraag legt het verwijzende
juridiction a quo soumet en substance le même problème à la Cour, mais rechtscollege in wezen dezelfde problematiek voor, zij het op grond
sur la base d'une autre comparaison. Elle compare, d'une part, les van een andere vergelijking. Het vergelijkt ingezeten echtparen
couples de résidents dont l'un des conjoints perçoit des revenus waarvan een echtgenoot een inkomen krijgt dat is vrijgesteld met
exonérés sous réserve de progressivité en vertu d'une convention progressievoorbehoud op grond van een internationale overeenkomst met
internationale avec, d'autre part, les couples de résidents dont l'un ingezeten echtparen waarvan een van de echtgenoten bezoldigingen
des conjoints perçoit des rémunérations exonérées sous réserve de krijgt die zijn vrijgesteld onder progressievoorbehoud krachtens een
progressivité en vertu d'une convention préventive de la double dubbelbelastingverdrag met een andere lidstaat van de Europese Unie.
imposition conclue avec un autre Etat membre de l'Union européenne. Het wijst erop dat die laatste categorie van personen de betrokken
Elle souligne que, sur la base de l'arrêt de la Cour de Justice de belastingvoordelen integraal geniet op grond van het arrest van het
l'Union européenne du 14 mars 2019 en cause de Jacob et Lennertz Hof van Justitie van de Europese Unie van 14 maart 2019 in zake Jacob
(C-174/18), les personnes relevant de la seconde catégorie bénéficient
pleinement des avantages fiscaux en cause. en Lennertz (C-174/18).
B.7.2. Par cet arrêt, la Cour de Justice a dit pour droit : B.7.2. Bij dat arrest heeft het Hof van Justitie voor recht verklaard :
« L'article 45 TFUE doit être interprété en ce sens qu'il s'oppose à « Artikel 45 VWEU moet aldus worden uitgelegd dat het in de weg staat
l'application d'une réglementation fiscale d'un Etat membre, telle que aan de toepassing van een belastingregeling van een lidstaat zoals aan
celle en cause au principal, ayant pour effet de priver un couple de orde in het hoofdgeding, die ertoe leidt dat een echtpaar dat in
résidant dans cet Etat, dont l'un des membres perçoit une pension dans die staat woont, waarvan een van de partners in een andere lidstaat
un autre Etat membre qui est exonérée d'imposition dans le premier een pensioen ontvangt dat in de eerste lidstaat van belasting is
Etat membre en vertu d'une convention bilatérale tendant à éviter les vrijgesteld krachtens een bilaterale overeenkomst ter voorkoming van
doubles impositions, d'une partie du bénéfice des avantages fiscaux dubbele belasting, een deel van de door deze staat toegekende
octroyés par celui-ci ». belastingvoordelen wordt ontzegd ».
B.7.3. La situation des couples de résidents dont l'un des conjoints B.7.3. De situatie van ingezeten echtparen waarvan een echtgenoot
perçoit de la part d'Eurocontrol des revenus qui, en vertu de vanwege Eurocontrol een inkomen krijgt dat krachtens artikel 3, lid 1,
l'article 3, paragraphe 1, du Protocole additionnel du 6 juillet 1970 van het Additioneel Protocol van 6 juli 1970 bij het Internationale
à la Convention internationale de coopération pour la sécurité de la Verdrag tot samenwerking in het belang van de veiligheid van de
navigation aérienne « Eurocontrol » du 13 décembre 1960, sont exonérés luchtvaart « Eurocontrol » van 13 december 1960 met
de l'impôt belge sous réserve de progressivité ne présente aucun point progressievoorbehoud is vrijgesteld van de Belgische
de rattachement avec le champ d'application du droit de l'Union inkomstenbelastingen, vertoont geen aanknopingspunt met het
européenne. Partant, la libre circulation des travailleurs garantie toepassingsgebied van het Europees Unierecht. Bijgevolg is het bij
par l'article 45 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne artikel 45 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
n'est pas applicable à cette situation. Ces couples se trouvent dès gewaarborgde vrij verkeer van werknemers niet erop van toepassing. Die
lors dans une situation purement interne. Ils ne sont donc pas echtparen bevinden zich dus in een zuiver interne situatie. Zij zijn
comparables, en l'espèce, avec les couples dont l'un des conjoints daarom te dezen niet vergelijkbaar met echtparen waarvan een van de
perçoit des rémunérations exonérées sous réserve de progressivité en echtgenoten bezoldigingen krijgt die onder progressievoorbehoud zijn
vertu d'une convention préventive de la double imposition conclue avec vrijgesteld krachtens een dubbelbelastingverdrag met een andere
un autre Etat membre de l'Union européenne, dont la situation relève lidstaat van de Europese Unie, en wier situatie wel onder het
du champ d'application du droit de l'Union européenne. toepassingsgebied van het Europees Unierecht valt.
B.7.4. Compte tenu de ce qui précède, les articles 1455, 14523 et 14524 B.7.4. Gelet op het voorgaande zijn de artikelen 1455, 14523 en 14524
du CIR 1992 sont compatibles avec les articles 10 et 11 de la van het WIB 1992 bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de
Constitution. Grondwet.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 1455, 14523 et 14524 du Code des impôts sur les revenus De artikelen 1455, 14523 en 14524 van het Wetboek van de
1992 ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution. inkomstenbelastingen 1992 schenden de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 15 septembre 2022. op 15 september 2022.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
La présidente f.f., De wnd. voorzitter,
J. Moerman J. Moerman
^