Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 68/2022 du 19 mai 2022 Numéro du rôle : 7595 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 30bis, § 8, de la loi du 27 juin 1969 « révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 68/2022 du 19 mai 2022 Numéro du rôle : 7595 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 30bis, § 8, de la loi du 27 juin 1969 « révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, (...) Uittreksel uit arrest nr. 68/2022 van 19 mei 2022 Rolnummer 7595 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 30bis, § 8, van de wet van 27 juni 1969 « tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters T.(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 68/2022 du 19 mai 2022 Uittreksel uit arrest nr. 68/2022 van 19 mei 2022
Numéro du rôle : 7595 Rolnummer 7595
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 30bis, § 8, In zake : de prejudiciële vraag over artikel 30bis, § 8, van de wet
de la loi du 27 juin 1969 « révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 van 27 juni 1969 « tot herziening van de besluitwet van 28 december
concernant la sécurité sociale des travailleurs », posée par le 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders »,
Tribunal du travail de Gand, division de Bruges. gesteld door de Arbeidsrechtbank te Gent, afdeling Brugge.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters
J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune et E. T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de
Bribosia, et, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 Bethune en E. Bribosia, en, overeenkomstig artikel 60bis van de
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, de la juge émérite R. bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, emeritus
Leysen, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le rechter R. Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
président L. Lavrysen, voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 2 juin 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij vonnis van 2 juni 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het
de la Cour le 8 juin 2021, le Tribunal du travail de Gand, division de Hof is ingekomen op 8 juni 2021, heeft de Arbeidsrechtbank te Gent,
Bruges, a posé la question préjudicielle suivante : afdeling Brugge, de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 30bis, § 8, de la loi du 27 juin 1969 révisant « Schendt artikel 30bis § 8 van de wet van 27 juni 1969 tot herziening
l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke
travailleurs viole-t-il l'article 16 de la Constitution, lu en zekerheid der arbeiders artikel 16 van de Grondwet, in samenhang
combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het
Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
libertés fondamentales, lequel exige un rapport raisonnable de fundamentele vrijheden, dat een redelijk verband van evenredigheid
proportionnalité entre les moyens employés et le but poursuivi, et le vereist tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel, en in
cas échéant avec l'article 6 de ladite Convention, en ce qu'il ne voorkomend geval met artikel 6 van dat Verdrag, in zoverre het niet de
permet pas au juge de réduire la sanction ou le montant de la mogelijkheid geeft aan de rechter om de daarin voorziene sanctie of
majoration qu'il prévoit lorsque cette sanction ou majoration n'est bijslag te verminderen wanneer deze niet evenredig is met de ten laste
pas proportionnée aux faits reprochés ? ». gelegde feiten ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Par sa question préjudicielle, la juridiction a quo souhaite B.1. Het verwijzende rechtscollege wenst met zijn prejudiciële vraag
savoir si l'article 30bis, § 8, de la loi du 27 juin 1969 « révisant te vernemen of artikel 30bis, § 8, van de wet van 27 juni 1969 « tot
l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de
travailleurs » (ci-après : la loi ONSS) est compatible avec l'article maatschappelijke zekerheid der arbeiders » (hierna : de RSZ-Wet)
16 de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er du Premier bestaanbaar is met artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees
l'homme, ainsi qu'avec l'article 6 de cette Convention, en ce qu'il ne Verdrag voor de rechten van de mens, alsook met artikel 6 van dat
permet pas au juge de réduire la sanction qu'il prévoit lorsque cette Verdrag, in zoverre het niet de mogelijkheid geeft aan de rechter om
sanction n'est pas proportionnée aux faits reprochés. de daarin voorgeschreven sanctie te verminderen wanneer die niet
B.2.1. L'entrepreneur auquel le donneur d'ordre fait appel pour evenredig is met de ten laste gelegde feiten.
exécuter ou faire exécuter des travaux doit déclarer ces travaux avant B.2.1. De aannemer op wie de opdrachtgever een beroep doet om werken
de les commencer et transmettre à l'Office national de la sécurité uit te voeren of te laten uitvoeren, moet de werken melden alvorens ze
sociale (ci-après : l'ONSS) tous les renseignements concernant le lieu aan te vatten, en alle inlichtingen betreffende de bouwplaats, de
du chantier, le donneur d'ordre et les éventuels sous-traitants. Cette opdrachtgever en de eventuele onderaannemers verstrekken aan de
obligation de déclaration de travaux imposée aux entrepreneurs est Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (hierna : de RSZ). Die
inscrite à l'article 30bis, § 7, alinéas 1er et 2, de la loi ONSS, qui werfmeldingsplicht voor aannemers is neergelegd in artikel 30bis, § 7,
dispose : « Avant de commencer les travaux, l'entrepreneur, à qui le donneur d'ordre a fait appel, doit communiquer, selon les modalités à fixer par le Roi, à l'Office national précité toutes les informations exactes nécessaires destinées à en évaluer la nature et l'importance ainsi qu'à en identifier le donneur d'ordre et, le cas échéant, les sous-traitants, à quelque stade que ce soit. Si au cours de l'exécution des travaux d'autres sous-traitants interviennent, cet entrepreneur doit, au préalable, en avertir l'Office national précité. A cette fin, chaque sous-traitant, qui fait à son tour appel à un autre sous-traitant, doit préalablement en avertir, par écrit, l'entrepreneur et lui fournir les informations exactes nécessaires destinées à l'Office national précité telles que définies par le Roi ». B.2.2. La question préjudicielle porte sur l'article 30bis, § 8, de la loi ONSS, qui fixe la somme que l'entrepreneur doit payer en cas de eerste en tweede lid, van de RSZ-Wet, dat bepaalt : « Alvorens de werken aan te vatten, moet de aannemer, op wie de opdrachtgever beroep heeft gedaan, volgens de door de Koning bepaalde modaliteiten, aan voormelde Rijksdienst alle juiste inlichtingen verstrekken die nodig zijn om de aard en de belangrijkheid van de werken te ramen en er de opdrachtgever en, in voorkomend geval, in welk stadium ook, de onderaannemers van te identificeren. Indien tijdens de uitvoering van de werken andere onderaannemers tussenkomen, moet deze aannemer voorafgaandelijk de voormelde Rijksdienst hiervan verwittigen. Daartoe moet iedere onderaannemer die op zijn beurt een beroep doet op een andere onderaannemer, voorafgaandelijk de aannemer daarvan schriftelijk in kennis stellen en hem alle juiste inlichtingen verstrekken, zoals bepaald door de Koning, die nodig zijn om de voormelde Rijksdienst in te lichten ». B.2.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 30bis, § 8, van de RSZ-Wet, dat de som bepaalt die de aannemer verschuldigd is bij
non-respect de l'obligation de déclaration de travaux à l'ONSS et qui dispose : het niet naleven van de werfmeldingsplicht aan de RSZ, en dat luidt :
« L'entrepreneur ou celui qui y est assimilé qui ne se conforme pas « De aannemer of diegene die met hem wordt gelijkgesteld, die zich
aux obligations du § 7, alinéa 1er, est redevable à l'Office national niet schikt naar de verplichtingen van § 7, eerste lid, is aan
précité d'une somme équivalente à 5 p.c. du montant total des travaux, voormelde Rijksdienst een som verschuldigd gelijk aan 5 pct. van het
non compris la taxe sur la valeur ajoutée, qui n'ont pas été déclarés totaal bedrag van de werken, exclusief de belasting over de
à l'Office national. La somme qui est réclamée à l'entrepreneur est toegevoegde waarde, die niet aan de Rijksdienst werden gemeld. De som
diminuée à concurrence du montant qui a été payé effectivement à die bij de aannemer gevorderd wordt, wordt verminderd met het bedrag
l'Office national par le sous-traitant en application de la dat daadwerkelijk werd betaald aan de Rijksdienst door de
disposition de l'alinéa suivant. onderaannemer met toepassing van de bepaling van het hierna volgende lid.
Le sous-traitant qui ne se conforme pas aux dispositions du § 7, De onderaannemer die zich niet schikt naar de bepalingen van § 7,
alinéa 2, est redevable à l'Office national d'une somme égale à 5 p.c. tweede lid, is aan de Rijksdienst een som verschuldigd gelijk aan 5
pct. van het totaal bedrag van de werken, exclusief de belasting over
du montant total des travaux, non compris la taxe sur la valeur de toegevoegde waarde, die hij heeft toevertrouwd aan zijn
ajoutée, qu'il a confiés à son ou à ses sous-traitants ». onderaannemer of aan zijn onderaannemers ».
B.2.3. Ainsi, en cas de non-respect de l'obligation de déclaration de B.2.3. Bij de niet-naleving van de werfmeldingsplicht is de aannemer
travaux, l'entrepreneur est redevable d'une somme équivalant à 5 % du aldus een som verschuldigd van 5 % van het totaalbedrag van de werken
montant total des travaux qui n'ont pas été déclarés à l'ONSS, hors die niet aan de RSZ werden gemeld, exclusief de belasting over de
taxe sur la valeur ajoutée. toegevoegde waarde.
B.2.4. Selon l'article 30bis, § 9, dernier alinéa, de la loi ONSS, le B.2.4. Volgens artikel 30bis, § 9, laatste lid, van de RSZ-Wet kan de
Roi peut déterminer sous quelles conditions la somme due peut être Koning bepalen onder welke voorwaarden de verschuldigde som kan worden
réduite ou l'exonération du paiement de la somme peut être accordée. verminderd of vrijstelling van betaling kan worden verleend.
L'article 29 de l'arrêté royal du 27 décembre 2007 « portant exécution Artikel 29 van het koninklijk besluit van 27 december 2007 « tot
de l'article 53 du Code du recouvrement amiable et forcé des créances uitvoering van het artikel 53 van het Wetboek van de minnelijke en
gedwongen invordering van fiscale en niet-fiscale schuldvorderingen en
fiscales et non fiscales et des articles 12, 30bis et 30ter de la loi van de artikelen 12, 30bis en 30ter van de wet van 27 juni 1969 tot
du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de
la sécurité sociale des travailleurs et de l'article 6ter, de la loi maatschappelijke zekerheid der arbeiders en van artikel 6ter van de
du 4 août 1996 relative au bien-être des travailleurs lors de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij
l'exécution de leur travail » (ci-après : l'arrêté royal du 27 de uitvoering van hun werk » (hierna : het koninklijk besluit van 27
décembre 2007) dispose : december 2007) bepaalt :
« L'Office national de Sécurité sociale peut exonérer l'entrepreneur « De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid kan de aannemer of diegene die
ou celui qui y est assimilé et les sous-traitants du paiement des met hem wordt gelijkgesteld en de onderaannemers vrijstellen van
sommes appliquées en vertu de l'article 30bis, § 8, de la loi du 27 betaling van de sommen die krachtens de artikelen 30bis, § 8, en
juin 1969 précitée à l'article 1er, lorsqu'ils établissent qu'ils ont été dans l'impossibilité de remplir leurs obligations dans les délais en raison d'un cas de force majeure dûment justifié. L'exonération peut également être accordée lorsqu'il s'agit d'une première infraction à cette disposition dans le chef du contrevenant et pour autant qu'en rapport avec les travaux non renseignés conformément au prescrit de l'article 30bis, § 7, de la loi précitée, aucune infraction à la législation de la sécurité sociale ou du chômage ou à la législation sociale n'a été constatée. 30ter, § 8, van de in artikel 1 vermelde wet van 27 juni 1969, worden toegepast, wanneer zij aantonen dat zij in de onmogelijkheid verkeerden hun verplichtingen binnen een redelijke termijn na te komen ingevolge een geval van verantwoorde overmacht. De vrijstelling kan ook worden toegekend wanneer het gaat om een eerste overtreding op die bepalingen ten name van de overtreders en voor zover geen enkele inbreuk op de wetgeving inzake sociale zekerheid of inzake werkloosheid of op de sociale wetgeving werd vastgesteld die verband houdt met de werken die niet overeenkomstig de artikelen 30bis, § 7, en 30ter, § 7, van de genoemde wet werden gemeld.
La somme appliquée en vertu de l'article 30bis, § 8, de ladite loi, De krachtens de artikelen 30bis, § 8, en 30ter, § 8, van die wet
peut être diminuée de 50 p.c. lorsque le non-respect de l'obligation toegepaste som kan tot 50 pct. worden verminderd wanneer de
de l'entrepreneur ou celui qui y est assimilé et du sous-traitant qui niet-naleving van de verplichting van de aannemer of diegene die met
a fait appel à un autre sous-traitant peut être considéré comme hem wordt gelijkgesteld en de onderaannemer die een beroep heeft
exceptionnel et qu'ils se sont conformés aux obligations prescrites gedaan op een andere onderaannemer als uitzonderlijk kan worden
beschouwd en voor zover ze de verplichtingen naleven die zijn
par la loi du 27 juin 1969 et ses arrêtés d'exécution, ainsi qu'aux voorgeschreven door de wet van 27 juni 1969 en de desbetreffende
uitvoeringsbesluiten, alsook de verplichtingen voorgeschreven door het
obligations prescrites par l'arrêté royal du 5 novembre 2002 koninklijk besluit van 5 november 2002 tot invoering van een
instaurant une déclaration immédiate de l'emploi, en application de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, met toepassing van artikel
l'article 38 de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la 38 van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale
sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke
pensions ». pensioenstelsels ».
B.2.5. Par la question préjudicielle, le juge a quo souhaite savoir si B.2.5. Met de prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter te
les normes de référence mentionnées dans ladite question n'exigent pas vernemen of de in de prejudiciële vraag vermelde referentienormen niet
que le juge ait en toute hypothèse la possibilité de réduire la vereisen dat de rechter steeds de mogelijkheid moet hebben om de in
sanction prévue à l'article 30bis, § 8, de la loi ONSS lorsque cette artikel 30bis, § 8, van de RSZ-Wet voorgeschreven sanctie te
sanction n'est pas proportionnée aux faits reprochés. verminderen wanneer die niet evenredig is met de ten laste gelegde
B.3.1. L'article 16 de la Constitution dispose : feiten. B.3.1. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt :
« Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité « Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte,
publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en
moyennant une juste et préalable indemnité ». voorafgaande schadeloosstelling ».
B.3.2. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention B.3.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees
européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.4.1. L'article 1er du Premier Protocole additionnel offre une protection non seulement contre une expropriation ou une privation de propriété (premier alinéa, deuxième phrase) mais également contre toute ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase). Un impôt ou une autre contribution ou amende constituent, en principe, une ingérence dans le droit au respect des biens. B.4.2. L'article 1er, deuxième alinéa, du Premier Protocole additionnel dispose que la protection du droit de propriété « ne [porte] pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». Selon la Cour européenne des droits de l'homme, l'article 1er, deuxième alinéa, du Premier Protocole additionnel doit être interprété à la lumière de la première phrase du premier alinéa. L'ingérence dans le droit au respect des biens n'est compatible avec ce droit que si elle est raisonnablement proportionnée au but poursuivi, c'est-à-dire si elle ne rompt pas le juste équilibre entre les exigences de Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.4.1. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol biedt niet alleen bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van eigendom (eerste alinea, eerste zin). Een belasting of een andere heffing of boete houdt in beginsel een inmenging in het recht op ongestoord genot van de eigendom in. B.4.2. Artikel 1, tweede alinea, van het Eerste Aanvullend Protocol vermeldt dat de bescherming van het eigendomsrecht « echter op geen enkele wijze het recht aantast dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dient artikel 1, tweede alinea, van het Eerste Aanvullend Protocol te worden geïnterpreteerd in het licht van de eerste zin van de eerste alinea. De inmenging in het recht op het ongestoord genot van de eigendom is enkel verenigbaar met dat recht indien ze een redelijk verband van evenredigheid heeft tot het nagestreefde doel, dit wil zeggen indien ze het billijke evenwicht tussen de vereisten van het algemeen belang
l'intérêt général et celles de la protection de ce droit (CEDH, 23 en die van de bescherming van dat recht niet verbreekt (EHRM, 23
février 1995, Gasus Dosier- und Fördertechnik c. Pays-Bas, § 62; 16 februari 1995, Gasus Dosier- und Fördertechnik t. Nederland, § 62; 16
avril 2002, S.A. Dangeville c. France). april 2002, S.A. Dangeville t. Frankrijk).
B.5.1. La Cour doit contrôler la disposition en cause au regard de B.5.1. Het Hof dient de in het geding zijnde bepaling te toetsen aan
l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het
du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten
de l'homme et « le cas échéant avec l'article 6 de ladite Convention van de mens en « in voorkomend geval met artikel 6 van dat Verdrag ».
». Afin de tenir compte des garanties contenues dans cette disposition Teneinde rekening te houden met de waarborgen die zijn vervat in die
conventionnelle, il y a lieu d'examiner si la mesure en cause a un verdragsbepaling dient te worden onderzocht of de in het geding zijnde
caractère civil ou un caractère pénal. maatregel een burgerrechtelijk dan wel een strafrechtelijk karakter
B.5.2. Une mesure constitue une sanction pénale au sens de l'article heeft. B.5.2. Een maatregel is een strafsanctie in de zin van artikel 6, lid
6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme si 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, indien hij
elle a un caractère pénal selon sa qualification en droit interne ou volgens de internrechtelijke kwalificatie een strafrechtelijk karakter
s'il ressort de la nature de l'infraction, à savoir la portée générale heeft of indien uit de aard van het strafbaar feit, namelijk de
et le caractère préventif et répressif de la sanction, qu'il s'agit algemene draagwijdte en het preventieve en repressieve doel van de
bestraffing, blijkt dat het om een strafsanctie gaat, of nog, indien
d'une sanction pénale ou encore s'il ressort de la nature et de la uit de aard en de ernst van de sanctie die de betrokkene ondergaat,
sévérité de la sanction subie par l'intéressé qu'elle a un caractère blijkt dat die maatregel een bestraffend en daardoor ontradend
punitif et donc dissuasif (CEDH, grande chambre, 15 novembre 2016, A karakter heeft (EHRM, grote kamer, 15 november 2016, A en B t.
et B c. Norvège, § § 105-107; grande chambre, 10 février 2009, Noorwegen, § § 105-107; grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine t.
Zolotoukhine c. Russie, § 53; grande chambre, 23 novembre 2006, Rusland, § 53; grote kamer, 23 november 2006, Jussila t. Finland, § §
Jussila c. Finlande, § § 30-31). 30-31).
B.5.3. La somme équivalant à 5 % du montant total des travaux non B.5.3. De som van 5 % van het totaalbedrag van de niet-gemelde werken
déclarés qui est réclamée, en vertu de l'article 30bis, § 8, de la loi bij het veronachtzamen van de plicht tot aangifte van werken,
ONSS, en cas de manquement à l'obligation de déclaration de travaux krachtens artikel 30bis, § 8, van de RSZ-Wet, kan tot aanzienlijke
peut atteindre des montants considérables. Cette somme a en bedragen oplopen. Die som heeft inzonderheid tot doel de niet-naleving
particulier pour objet de prévenir et de sanctionner le non-respect de van de werfmeldingsplicht opgenomen in artikel 30bis, § 7, van de
l'obligation de déclaration de travaux prévue à l'article 30bis, § 7, RSZ-Wet te voorkomen en bestraffen. Uit de aard en de ernst van de
de la loi ONSS. Il ressort de la nature et de la sévérité de la sanctie die de aannemer ondergaat bij de niet-naleving van de
sanction subie par l'entrepreneur en cas de non-respect de cette werfmeldingsplicht, blijkt dat de in het geding zijnde sanctie een
obligation que la sanction en cause a un caractère punitif et donc bestraffend en daardoor ontradend karakter heeft.
dissuasif. B.5.4. Le principe de la proportionnalité des sanctions B.5.4. Het beginsel van de evenredigheid van de administratieve
sancties impliceert evenwel dat de door de rechter of door de
administratives implique toutefois que la sanction prononcée par le administratieve overheid uitgesproken sanctie in een redelijke
juge ou par l'autorité administrative doit se trouver dans un rapport verhouding moet staan tot het gedrag dat ermee wordt bestraft,
raisonnable de proportionnalité avec le comportement qu'elle punit, rekening houdend met de elementen van de zaak. Dat beginsel zou door
compte tenu des éléments de la cause. Ce principe pourrait être violé de wetgever kunnen worden geschonden indien hij aan de
par le législateur s'il enfermait le pouvoir d'appréciation du juge ou beoordelingsbevoegdheid van de rechter of van de administratieve
de l'autorité administrative dans des limites trop étroites qui ne overheid al te enge grenzen zou stellen die het hun niet mogelijk
permettraient pas à ceux-ci de tenir compte des éléments pertinents de maken rekening te houden met de relevante elementen van de zaak, of
la cause ou s'il imposait une seule sanction manifestement indien hij een enkele sanctie zou opleggen die kennelijk onevenredig
disproportionnée à la gravité du comportement qu'il entendait punir. is ten opzichte van de ernst van het gedrag dat hij wilde bestraffen.
B.6.1. La disposition en cause, qui oblige les entrepreneurs concernés B.6.1. De in het geding zijnde bepaling, die de betrokken aannemers
à payer une somme d'argent en cas de non-respect de l'obligation de tot betaling van een geldsom verplicht bij niet-naleving van de
déclaration de travaux, emporte une ingérence dans leur droit au werfmeldingsplicht, heeft een inmenging tot gevolg in hun recht op het
respect des biens qui est prévue par la loi. genot van eigendom waarin bij wet is voorzien.
B.6.2. Par l'obligation de déclaration de travaux prévue à l'article B.6.2. Met de verplichting tot aangifte van werken, neergelegd in
30bis, § 7, de la loi ONSS, le législateur entend permettre à l'ONSS artikel 30bis, § 7, van de RSZ-Wet, beoogt de wetgever de RSZ toe te
de recouvrer les cotisations sociales impayées par l'entrepreneur et laten de niet-betaalde sociale bijdragen ten laste van de aannemer te
éviter que des entrepreneurs qui ne respectent pas leurs obligations innen en te vermijden dat aannemers, door hun sociale verplichtingen
sociales fassent une concurrence déloyale à ceux qui les respectent. niet na te komen, op oneerlijke wijze concurreren met aannemers die
La disposition en cause poursuit donc un objectif d'intérêt général. hun sociale verplichtingen wel nakomen. Aldus streeft de in het geding
B.6.3. Le législateur a pu estimer que cette obligation de déclaration zijnde bepaling een doel van algemeen belang na.
de travaux faite aux entrepreneurs et la sanction découlant du B.6.3. De wetgever vermocht te oordelen dat die werfmeldingsplicht
non-respect de celle-ci étaient nécessaires pour garantir voor aannemers en de sanctie bij niet-naleving ervan nodig waren om de
l'application correcte de la législation fiscale et sociale et pour correcte toepassing van de fiscale en sociale wetgeving te waarborgen
mener efficacement la lutte contre la fraude sociale. en om de strijd tegen de sociale fraude op een efficiënte wijze te
B.7.1. En cas de non-respect de l'obligation de déclaration de voeren. B.7.1. Bij de niet-naleving van de werfmeldingsplicht is de
travaux, la somme due est fixée à 5 % du montant total des travaux qui verschuldigde som bepaald op 5 % van het totaalbedrag van de werken
n'ont pas été déclarés à l'ONSS, hors taxe sur la valeur ajoutée. die niet aan de RSZ werden gemeld, exclusief de belasting over de
toegevoegde waarde.
B.7.2. La somme due à l'ONSS ne doit pas être payée dans tous les cas B.7.2. De aan de RSZ verschuldigde som dient niet in alle gevallen en
et automatiquement. Comme il est dit en B.2.4, l'entrepreneur qui ne automatisch te worden betaald. Zoals is vermeld in B.2.4, beschikt de
respecte pas l'obligation de déclaration de travaux peut demander à aannemer die de werfmeldingsplicht niet naleeft over de mogelijkheid
l'ONSS une exonération du paiement de la somme due en cas de force om de RSZ te verzoeken om een vrijstelling van de betaling van de
majeure ou de première infraction, et il peut obtenir, en cas de verschuldigde som bij overmacht of bij een eerste inbreuk en kan hij
non-respect exceptionnel de ladite obligation, une réduction de 50 % een vermindering tot 50 % van de verschuldigde som verkrijgen bij een
uitzonderlijke niet-naleving van de werfmeldingsplicht (artikel 29 van
de la somme due (article 29 de l'arrêté royal du 27 décembre 2007). het koninklijk besluit van 27 december 2007).
La réglementation applicable a pu ainsi concrétiser le principe de Aldus heeft de van toepassing zijnde regelgeving uitdrukking kunnen
proportionnalité d'une façon qui ne limite pas de manière trop stricte geven aan het evenredigheidsbeginsel op een wijze die geen te strenge
le pouvoir d'appréciation de l'administration pour, le cas échéant, grenzen stelt aan de beoordelingsvrijheid van de administratie om de
réduire la somme infligée ou exonérer du paiement de celle-ci et qui opgelegde som desgevallend te verminderen of vrijstelling van betaling
est dès lors de nature à offrir à l'ONSS ou au tribunal du travail les ervan te verlenen en die bijgevolg de RSZ of de arbeidsrechtbank de
instruments qui sont efficaces pour fixer, conformément au principe de instrumenten kan bieden die toereikend zijn om, overeenkomstig het
la proportionnalité des sanctions, le montant de la somme en cause. beginsel van de evenredigheid van de sancties, het bedrag van de in
het geding zijnde som vast te stellen.
B.8. Le contrôle de pleine juridiction au sens de l'article 6 de la B.8. De toetsing met volle rechtsmacht in de zin van artikel 6 van het
Convention européenne des droits de l'homme qui revient en l'espèce Europees Verdrag voor de rechten van de mens, die te dezen aan de
aux juridictions implique que le juge peut vérifier si la décision de rechtscolleges toekomt, houdt in dat de rechter kan nagaan of de
l'ONSS est justifiée en droit et en fait et si les dispositions beslissing van de RSZ in rechte en in feite verantwoord is en of de
légales et les principes généraux qu'il doit observer, parmi lesquels wettelijke bepalingen en algemene beginselen die hij in acht moet
le principe de proportionnalité, sont respectés. Cela implique à tout nemen, waaronder het evenredigheidsbeginsel, zijn geëerbiedigd. Dat
le moins que ce qui relève du pouvoir d'appréciation de l'ONSS relève houdt minstens in dat hetgeen tot de beoordelingsbevoegdheid van de
également du contrôle du juge. RSZ behoort, ook onder de controle van de rechter valt.
B.9. Il découle de ce qui précède que, compte tenu de ce qui est dit B.9. Uit hetgeen voorafgaat, volgt dat, rekening houdend met wat is
en B.7.2, l'article 30bis, § 8, de la loi ONSS est compatible avec vermeld in B.7.2, artikel 30bis, § 8, van de RSZ-Wet bestaanbaar is
l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er met artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van
du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de
de l'homme et avec l'article 6 de cette Convention. rechten van de mens en met artikel 6 van dat Verdrag.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Compte tenu de ce qui est dit en B.7.2, l'article 30bis, § 8, de la Rekening houdend met wat is vermeld in B.7.2, schendt artikel 30bis, §
loi du 27 juin 1969 « révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 8, van de wet van 27 juni 1969 « tot herziening van de besluitwet van
concernant la sécurité sociale des travailleurs » ne viole pas 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der
l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er arbeiders » niet artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag
de l'homme et avec l'article 6 de cette Convention. voor de rechten van de mens en met artikel 6 van dat Verdrag.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 19 mai 2022. op 19 mei 2022.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^