Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 65/2022 du 12 mai 2022 Numéro du rôle : 7721 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17, § 5, du décret flamand du 30 avril 2004 « portant uniformisation des dispositions de contrôle, de sanction e La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...)"
Extrait de l'arrêt n° 65/2022 du 12 mai 2022 Numéro du rôle : 7721 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17, § 5, du décret flamand du 30 avril 2004 « portant uniformisation des dispositions de contrôle, de sanction e La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) Uittreksel uit arrest nr. 65/2022 van 12 mei 2022 Rolnummer 7721 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 5, van het Vlaamse decreet van 30 april 2004 « tot uniformisering van de toezichts-, sanctie- en strafbepalingen d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 65/2022 du 12 mai 2022 Uittreksel uit arrest nr. 65/2022 van 12 mei 2022
Numéro du rôle : 7721 Rolnummer 7721
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17, § 5, du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 5, van het
décret flamand du 30 avril 2004 « portant uniformisation des Vlaamse decreet van 30 april 2004 « tot uniformisering van de
dispositions de contrôle, de sanction et pénales reprises dans la toezichts-, sanctie- en strafbepalingen die zijn opgenomen in de
réglementation des matières de législation sociale qui relèvent de la regelgeving van de sociaalrechtelijke aangelegenheden, waarvoor de
compétence de la Communauté flamande et de la Région flamande », posée Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest bevoegd zijn », gesteld door
par la Cour du travail de Gand, division de Gand. het Arbeidshof te Gent, afdeling Gent.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de
Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters et E. Bribosia, assistée du rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters en E. Bribosia,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 3 janvier 2022, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij arrest van 3 januari 2022, waarvan de expeditie ter griffie van
de la Cour le 6 janvier 2022, la Cour du travail de Gand, division de het Hof is ingekomen op 6 januari 2022, heeft het Arbeidshof te Gent,
Gand, a posé la question préjudicielle suivante : afdeling Gent, de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 17, § 5, du décret flamand du 30 avril 2004 (portant « Schendt artikel 17, § 5 van het Vlaams decreet van 30 april 2004 tot
uniformisation des dispositions de contrôle, de sanction et pénales uniformisering van de toezichts-, sanctie- en strafbepalingen die zijn
reprises dans la réglementation des matières de législation sociale opgenomen in de regelgeving van de sociaalrechtelijke aangelegenheden,
qui relèvent de la compétence de la Communauté flamande et de la waarvoor de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest bevoegd zijn, de
Région flamande) viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, artikelen 10 en 11 van de Grondwet, samen gelezen met artikel 6.1
lus en combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de la Convention
européenne des droits de l'homme, s'il est interprété en ce sens que EVRM, indien het in die zin wordt geïnterpreteerd dat de daarin
le délai de recours de deux mois qui y est prévu prend cours le jour bepaalde beroepstermijn van twee maanden aanvangt de dag na de
suivant l'envoi de la notification de la décision, alors qu'en matière verzending van de kennisgeving van de beslissing, terwijl voor de
fiscale, il est admis en ce qui concerne le délai de recours que beroepstermijn in fiscale aangelegenheden wordt aangenomen dat de
celui-ci ne commence à courir qu'à partir du troisième jour ouvrable beroepstermijn slechts aanvangt de derde werkdag volgend op die waarop
qui suit celui où la décision a été remise aux services de la poste, de beslissing aan de postdiensten werd overhandigd, tenzij de
sauf preuve contraire du destinataire (article 53bis du Code geadresseerde het tegendeel bewijst (artikel 53bis van het
judiciaire), et alors que, ce faisant, deux catégories de personnes Gerechtelijk Wetboek), terwijl daardoor twee categorieën van personen
qui souhaitent attaquer une décision de l'autorité publique et qui se die een beslissing van de overheid wensen aan te vechten en zich aldus
trouvent ainsi dans la même situation seraient traitées différemment in een zelfde situatie bevinden, verschillend zouden worden
selon que le litige relève du droit fiscal ou du droit social, et ce, behandelend naargelang het geschil fiscaalrechtelijk dan wel
sans que cette différence de traitement semble raisonnablement sociaalrechtelijk van aard is, en zulks zonder dat dat verschil in
justifiée ? ». behandeling redelijk lijkt te zijn verantwoord ? ».
Le 19 janvier 2022, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la Op 19 januari 2022 hebben de rechters-verslaggevers D. Pieters en E.
Bribosia, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere
loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in
juges-rapporteurs D. Pieters et E. Bribosia ont informé la Cour qu'ils kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te
pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op
l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire. voorafgaande rechtspleging.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 17, § 5, du décret B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 17, § 5, van
flamand du 30 avril 2004 « portant uniformisation des dispositions de het Vlaamse decreet van 30 april 2004 « tot uniformisering van de
contrôle, de sanction et pénales reprises dans la réglementation des toezichts-, sanctie- en strafbepalingen die zijn opgenomen in de
matières de législation sociale qui relèvent de la compétence de la regelgeving van de sociaalrechtelijke aangelegenheden, waarvoor de
Communauté flamande et de la Région flamande » (ci-après : le décret Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest bevoegd zijn » (hierna : het
du 30 avril 2004), qui, dans sa version applicable dans le litige decreet van 30 april 2004), dat, in de versie ervan die van toepassing
devant le juge a quo dispose : is op het bodemgeschil, bepaalt :
« Le contrevenant qui conteste la décision du fonctionnaire compétent « De overtreder die de beslissing van de bevoegde ambtenaar betwist,
forme, sous peine de nullité, un recours auprès du tribunal du travail tekent op straffe van verval binnen een termijn van twee maanden na de
dans les deux mois de l'envoi de la notification de la décision, par verzending van de kennisgeving van de beslissing, door middel van de
neerlegging van een verzoekschrift overeenstemmend met de bepalingen
voie de requête déposée conformément aux dispositions de l'article 704 van artikel 704 van het Gerechtelijk Wetboek beroep aan bij de
du Code judiciaire. Ce recours suspend l'exécution de la décision ». arbeidsrechtbank. Dit beroep schorst de uitvoering van de beslissing
B.2. Le juge a quo demande à la Cour si la disposition en cause viole ». B.2. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of de in het geding
les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec zijnde bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten
l'homme, en ce qu'elle prévoit que le délai de recours de deux mois van de mens, schendt, in zoverre zij bepaalt dat de daarin bedoelde
qui y est prévu pour attaquer les amendes administratives infligées en beroepstermijn van twee maanden om de krachtens dat decreet opgelegde
vertu de ce décret prend cours le premier jour suivant l'envoi de la administratieve geldboeten aan te vechten, ingaat op de eerste dag na
notification de cette décision, alors que l'article 53bis, 2°, du Code de verzending van de kennisgeving van die beslissing, terwijl artikel
judiciaire ne fait courir des délais comparables qu'à partir du 53bis, 2°, van het Gerechtelijk Wetboek vergelijkbare termijnen pas
troisième jour suivant la remise aux services de la poste du pli doet ingaan op de derde dag na de overhandiging aan de postdiensten
recommandé contenant la notification. van het aangetekend schrijven waarmee de kennisgeving wordt gedaan.
B.3. La différence de traitement critiquée résulte de l'autonomie B.3. Het bekritiseerde verschil in behandeling is het gevolg van de
accordée aux communautés et aux régions ainsi qu'à l'autorité fédérale autonomie die aan de gemeenschappen en de gewesten en aan de federale
par ou en vertu de la Constitution, dans les matières qui relèvent de overheid door of krachtens de Grondwet is toegekend, in de
leurs compétences respectives. aangelegenheden die onder hun respectieve bevoegdheden vallen.
Sans préjudice de l'application éventuelle du principe de Onverminderd de mogelijke toepassing van het evenredigheidsbeginsel
proportionnalité dans l'exercice des compétences, cette autonomie bij de bevoegdheidsuitoefening, zou die autonomie geen betekenis
serait dénuée de sens si une différence de traitement entre, d'une hebben indien een verschil in behandeling tussen adressaten van,
part, les destinataires de règles fédérales et, d'autre part, les enerzijds, federale regels en, anderzijds, gewestelijke regels in
destinataires de règles régionales, dans des matières analogues, était analoge aangelegenheden, als zodanig strijdig zou worden geacht met
jugée contraire en tant que telle au principe d'égalité et de het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie.
non-discrimination. In zoverre de prejudiciële vraag betrekking heeft op een verschil in
En ce qu'elle porte sur une différence de traitement entre le point de behandeling tussen de aanvang van de termijn bedoeld in de in het
départ du délai prévu par la disposition en cause et le point de geding zijnde bepaling en de aanvang van de termijnen bedoeld in
départ des délais prévu par l'article 53bis, 2°, du Code judiciaire, artikel 53bis, 2°, van het Gerechtelijk Wetboek, dient zij ontkennend
la question préjudicielle appelle une réponse négative. te worden beantwoord.
B.4.1. La Cour doit toutefois encore examiner si la disposition en B.4.1. Het Hof dient evenwel nog te onderzoeken of de in het geding
cause est compatible avec le droit à un procès équitable. zijnde bepaling bestaanbaar is met het recht op een eerlijk proces.
A cet égard, la Cour a déjà jugé à plusieurs reprises qu'un délai de In dat verband heeft het Hof al herhaaldelijk geoordeeld dat een
recours de deux mois formé contre une décision administrative qui beroepstermijn van twee maanden tegen een administratieve beslissing
prend cours à un moment où son destinataire ne peut pas en avoir die ingaat op een ogenblik dat de geadresseerde daarvan geen kennis
connaissance limite de manière disproportionnée les droits de la kan hebben, de rechten van verdediging op onevenredige wijze beperkt,
défense, alors qu'un délai de recours de la même durée qui commence à terwijl een even lange beroepstermijn die ingaat op de dag waarop de
courir le jour où son destinataire en a eu connaissance ou a pu, en geadresseerde daarvan kennis heeft gekregen of daarvan naar alle
toute vraisemblance, en prendre connaissance ne limite pas de manière waarschijnlijkheid kennis heeft kunnen nemen, de rechten van
disproportionnée les droits de la défense (voir notamment l'arrêt n° verdediging van de geadresseerde niet op onevenredige wijze beperkt
87/2019 du 28 mai 2019). (zie onder andere het arrest nr. 87/2019 van 28 mei 2019).
B.4.2. Dans l'interprétation donnée par le juge a quo, le délai de B.4.2. In de interpretatie die de verwijzende rechter eraan geeft,
recours visé dans la disposition en cause prend toujours cours le jour vangt de beroepstermijn bedoeld in de in het geding zijnde bepaling
suivant l'envoi de la notification de la décision. Cette steeds aan de dag na de verzending van de kennisgeving van de
interprétation ne tient pas compte de la date à laquelle le pli beslissing. Die interpretatie houdt geen rekening met de datum waarop
recommandé est effectivement présenté au domicile du destinataire et de aangetekende brief daadwerkelijk aan de woonplaats van de
peut donc avoir pour effet que ce délai de recours commence à courir geadresseerde wordt aangeboden en kan dus als gevolg hebben dat die
avant que le destinataire ait raisonnablement pu prendre connaissance beroepstermijn begint te lopen vooraleer de geadresseerde
de la décision. redelijkerwijze kennis van de beslissing heeft kunnen krijgen.
Dans cette interprétation, la disposition en cause n'est pas In die interpretatie is de in het geding zijnde bepaling niet
compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de la Convention gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten
européenne des droits de l'homme. van de mens.
B.5.1. Toutefois, la Cour observe qu'une autre interprétation de la B.5.1. Het Hof merkt evenwel op dat een andere interpretatie van de in
disposition en cause est possible. het geding zijnde bepaling mogelijk is.
En vertu de l'article 17, § 4, du décret du 30 avril 2004, la décision Krachtens artikel 17, § 4, van het decreet van 30 april 2004 wordt de
infligeant une amende administrative est « notifiée par pli recommandé beslissing waarmee een administratieve geldboete wordt opgelegd, « bij
au contrevenant ». een ter post aangetekende brief aan de overtreder ter kennis gegeven ».
Par son arrêt du 14 février 2019 (numéro du rôle F.17.0153.F), la Cour Bij zijn arrest van 14 februari 2019 (rolnummer F.17.0153.F) heeft het
de cassation a jugé que, lorsque la notification est effectuée par pli Hof van Cassatie geoordeeld dat wanneer de kennisgeving bij
recommandé ou par pli simple, les délais commencent à courir par aangetekende brief of bij gewone brief geschiedt, de termijnen die
l'effet de celle-ci le troisième jour ouvrable qui suit celui où le deze doet ingaan, beginnen te lopen op de derde werkdag die volgt op
pli a été remis aux services de la poste, sauf preuve contraire du die waarop de brief aan de postdiensten overhandigd werd, tenzij de
destinataire; « la preuve contraire à faire par le destinataire ne geadresseerde het tegendeel bewijst; « het tegenbewijs dat de
geadresseerde van een aangetekende brief dient te leveren, heeft [...]
porte pas sur le moment où il a pris effectivement connaissance du pli geen betrekking op het tijdstip waarop hij daadwerkelijk van de brief
mais sur celui où le pli a été présenté à son domicile en sorte qu'il heeft kennisgenomen maar op het tijdstip waarop die brief op zijn
woonplaats werd aangeboden, zodat hij daarvan naar alle
a pu, en toute vraisemblance, en prendre connaissance ». waarschijnlijkheid heeft kunnen kennisnemen ».
B.5.2. Dans cette interprétation, le délai de recours visé dans la B.5.2. In die interpretatie vangt de beroepstermijn bedoeld in de in
disposition en cause prend cours le troisième jour ouvrable après het geding zijnde bepaling aan de derde werkdag na de verzending van
l'envoi de la notification de la décision, sauf si le contrevenant de kennisgeving van de beslissing, behoudens indien de overtreder
prouve que le pli recommandé n'a été présenté à son domicile bewijst dat de aangetekende brief pas later op zijn woonplaats werd
qu'ultérieurement. aangeboden.
Dans cette interprétation, la disposition en cause est compatible avec In die interpretatie is de in het geding zijnde bepaling bestaanbaar
les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de
l'homme. mens.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 17, § 5, du décret flamand du 30 avril 2004 « portant - Artikel 17, § 5, van het Vlaamse decreet van 30 april 2004 « tot
uniformisation des dispositions de contrôle, de sanction et pénales uniformisering van de toezichts-, sanctie- en strafbepalingen die zijn
reprises dans la réglementation des matières de législation sociale opgenomen in de regelgeving van de sociaalrechtelijke aangelegenheden,
qui relèvent de la compétence de la Communauté flamande et de la waarvoor de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest bevoegd zijn »
Région flamande » viole les articles 10 et 11 de la Constitution, lus schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen
en combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de la Convention met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de
européenne des droits de l'homme, dans l'interprétation selon laquelle
le délai de recours qu'il prévoit prend cours le jour suivant mens, in de interpretatie dat de daarin bepaalde beroepstermijn
l'expédition de la notification de la décision. aanvangt de dag na de verzending van de kennisgeving van de
beslissing.
- La même disposition ne viole pas les articles 10 et 11 de la - Dezelfde bepaling schendt niet de artikelen 10 en 11 van de
Constitution, lus en combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de la Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees
Convention européenne des droits de l'homme, dans l'interprétation Verdrag voor de rechten van de mens, in de interpretatie dat die
selon laquelle ce délai de recours prend cours le troisième jour beroepstermijn aanvangt de derde werkdag na de verzending van de
ouvrable suivant l'envoi de la notification de la décision, sauf si le kennisgeving van de beslissing, behoudens indien de overtreder bewijst
contrevenant prouve que le pli recommandé n'a été présenté à son dat de aangetekende brief pas later op zijn woonplaats werd
domicile qu'ultérieurement. aangeboden.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 12 mai 2022. op 12 mei 2022.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^