← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 13/2022 du 3 février 2022 Numéro du rôle : 7474 En cause : les
questions préjudicielles concernant l'article 69, § 1 er , alinéas 1 er
et 5, de la loi générale du 19 décembre 1939 relative aux all La Cour constitutionnelle, composée des présidents
P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 13/2022 du 3 février 2022 Numéro du rôle : 7474 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 69, § 1 er , alinéas 1 er et 5, de la loi générale du 19 décembre 1939 relative aux all La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...) | Uittreksel uit arrest nr. 13/2022 van 3 februari 2022 Rolnummer 7474 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 69, § 1, eerste en vijfde lid, van de algemene kinderbijslagwet van 19 december 1939, gesteld door de Arbeidsrechtb Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 13/2022 du 3 février 2022 | Uittreksel uit arrest nr. 13/2022 van 3 februari 2022 |
| Numéro du rôle : 7474 | Rolnummer 7474 |
| En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 69, § 1er, | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 69, § 1, eerste |
| alinéas 1er et 5, de la loi générale du 19 décembre 1939 relative aux | en vijfde lid, van de algemene kinderbijslagwet van 19 december 1939, |
| allocations familiales, posées par le Tribunal du travail de Liège, | gesteld door de Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Luik. |
| division de Liège. | |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. | samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de |
| Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters et S. de Bethune, assistée du | rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters en S. de Bethune, |
| greffier F. Meersschaut, présidée par le président P. Nihoul, | bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
| Par jugement du 26 novembre 2020, dont l'expédition est parvenue au | Bij vonnis van 26 november 2020, waarvan de expeditie ter griffie van |
| greffe de la Cour le 8 décembre 2020, le Tribunal du travail de Liège, | het Hof is ingekomen op 8 december 2020, heeft de Arbeidsrechtbank te |
| division de Liège, a posé les questions préjudicielles suivantes : | Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
| « Les alinéa 1 et alinéa 5 de l'article 69 § 1er de la loi générale | « Schenden het eerste en het vijfde lid van artikel 69, § 1, van de |
| relative aux allocations familiales du 22 [lire : 19] décembre 1939 | Algemene kinderbijslagwet van 22 [lees : 19] december 1939, zo |
| interprétés comme permettant à la mère de bénéficier, de plein droit, | geïnterpreteerd dat zij het de moeder mogelijk maken om, in geval van |
| du supplément visé à l'article 50ter du même texte, en cas | invaliditeit, de in artikel 50ter van dezelfde wet bedoelde bijslag, |
| d'invalidité, dès que les conditions sont remplies mais subordonnant | van rechtswege, te genieten zodra aan de voorwaarden is voldaan, maar |
| ce même droit, dans le chef du père, à une décision sans aucune | datzelfde recht, ten aanzien van de vader, afhankelijk stellen van een |
| rétroactivité du Tribunal de la Famille, violent-ils, le cas échéant | beslissing zonder enige retroactiviteit van de familierechtbank, in |
| par lacune, les articles 10 alinéas 2 et 3, 11, 23, 6° de la | voorkomend geval wegens een lacune, de artikelen 10, tweede en derde |
| Constitution lus, le cas échéant, en combinaison avec l'article 26, 2 | lid, 11 en 23, 6°, van de Grondwet, in voorkomend geval in samenhang |
| de la Convention Internationale des Droits de l'Enfant du 20 novembre | gelezen met artikel 26, lid 2, van het Internationaal Verdrag inzake |
| 1989 ? | de rechten van het kind van 20 november 1989 ? |
| L'alinéa 5 de l'article 69 § 1er de la loi générale relative aux | Schendt het vijfde lid van artikel 69, § 1, van de Algemene |
| allocations familiales du 22 [lire : 19] décembre 1939 interprété | kinderbijslagwet van 22 [lees : 19] december 1939, zo geïnterpreteerd |
| comme ne permettant, en aucun cas, au père de bénéficier d'un effet | dat het het de vader in geen geval mogelijk maakt een retroactieve |
| rétroactif de la décision du Tribunal de la Famille, alors même que la | werking van de beslissing van de familierechtbank te genieten, terwijl |
| mère n'a pas perçu pour la période litigieuse le supplément social, de | de moeder voor de in het geding zijnde periode de sociale bijslag niet |
| telle sorte que l'enfant bénéficiaire ne se verra pas allouer le | heeft geïnd, zodat het rechtgevend kind de sociale bijslag niet |
| supplément social car il était domicilié chez le parent n'ouvrant pas | toegekend zal krijgen daar het was gedomicilieerd bij de ouder die |
| le droit à un tel supplément, viole-t-il, le cas échéant par lacune, | niet het recht op een dergelijke bijslag opent, in voorkomend geval |
| les articles 10 alinéa 2, 11, 23, 6° de la Constitution lus, le cas | wegens een lacune, de artikelen 10, tweede lid, 11 en 23, 6°, van de |
| Grondwet, in voorkomend geval in samenhang gelezen met artikel 26, lid | |
| échéant, en combinaison avec l'article 26, 2 de la Convention | 2, van het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind van |
| Internationale des Droits de l'Enfant du 20 novembre 1989 ? ». | 20 november 1989 ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 69, § 1er, | B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 69, § 1, |
| alinéas 1er et 5, de la loi générale du 19 décembre 1939 relative aux | eerste en vijfde lid, van de algemene kinderbijslagwet van 19 december |
| allocations familiales (ci-après : la loi générale relative aux | 1939 (hierna : de algemene kinderbijslagwet). |
| allocations familiales). | Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling |
| Quant à la disposition en cause | B.2. Artikel 69, § 1, van de algemene kinderbijslagwet, opgenomen in |
| B.2. Situé dans la section 4 (« Des personnes auxquelles les | sectie 4 « Personen aan wie vergoedingen werkelijk uitbetaald worden |
| allocations sont effectivement payées et des conditions dans | |
| lesquelles a lieu le paiement »), du chapitre V (« Des prestations »), | en voorwaarden waaronder de uitkering geschiedt », van hoofdstuk V « |
| de la loi générale relative aux allocations familiales, l'article 69, | Bijslagen », zoals van toepassing op het voor de verwijzende rechter |
| § 1er, de la même loi, tel qu'il s'applique au litige pendant devant | |
| le juge a quo, dispose : | hangende geschil, bepaalt : |
| « Les allocations familiales et de naissance sont payées à la mère. En | « De kinderbijslag en het kraamgeld worden betaald aan de moeder. In |
| cas d'adoption plénière de l'enfant par deux personnes de même sexe ou | geval van volle adoptie van het kind door twee personen van hetzelfde |
| en cas d'adoption plénière par une personne de l'enfant ou de l'enfant | geslacht of in geval van volle adoptie door één persoon van het kind |
| adoptif de son conjoint ou cohabitant de même sexe ou en cas | of het adoptiefkind van zijn echtgenoot of samenwonende van hetzelfde |
| d'application de la loi du 5 mai 2014 portant établissement de la | geslacht of in geval van toepassing van de wet van 5 mei 2014 houdende |
| filiation de la coparente, les allocations familiales sont payées au | de vaststelling van de afstamming van de meemoeder, wordt de |
| plus âgé des parents au premier degré. | kinderbijslag betaald aan de oudste van de verwanten in de eerste |
| Si la personne à laquelle les allocations familiales sont payées en | graad. Indien de persoon aan wie de kinderbijslag wordt betaald krachtens het |
| vertu de l'alinéa 1er n'élève pas effectivement l'enfant, les | eerste lid het kind niet daadwerkelijk opvoedt, wordt de kinderbijslag |
| allocations familiales sont payées à la personne physique ou morale | betaald aan de natuurlijke of rechtspersoon die deze rol vervult. |
| qui remplit ce rôle. Lorsque les deux parents de sexe différent qui ne cohabitent pas | Wanneer de twee ouders van verschillend geslacht die niet samenwonen |
| exercent conjointement l'autorité parentale au sens de l'article 374 | het ouderlijke gezag gezamenlijk uitoefenen in de zin van artikel 374 |
| du Code civil et que l'enfant n'est pas élevé exclusivement ou | van het Burgerlijk Wetboek en het kind niet uitsluitend of |
| principalement par un autre allocataire, les allocations sont payées | hoofdzakelijk door een andere bijslagtrekkende wordt opgevoed, wordt |
| intégralement à la mère. Toutefois, les allocations familiales sont | de kinderbijslag volledig aan de moeder betaald. De kinderbijslag |
| payées intégralement au père, à dater de sa demande, si l'enfant et | wordt echter volledig aan de vader betaald vanaf diens aanvraag, als |
| lui-même ont, à cette date, la même résidence principale au sens de | het kind en hijzelf op die datum dezelfde hoofdverblijfplaats hebben |
| l'article 3, alinéa 1er, 5°, de la loi du 8 août 1983 organisant un | in de zin van artikel 3, eerste lid, 5°, van de wet van 8 augustus |
| Registre national des personnes physiques. | 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen. |
| Lorsque les deux parents de même sexe qui ne cohabitent pas exercent | Wanneer de twee ouders van hetzelfde geslacht die niet samenwonen het |
| conjointement l'autorité parentale au sens de l'article 374 du Code | ouderlijk gezag gezamenlijk uitoefenen in de zin van artikel 374 van |
| civil et que l'enfant n'est pas élevé exclusivement ou principalement | het Burgerlijk Wetboek en het kind niet uitsluitend of hoofdzakelijk |
| par un autre allocataire, les allocations familiales sont payées | door een andere bijslagtrekkende wordt opgevoed, wordt de |
| intégralement au plus âgé des parents au premier degré. Toutefois, les | kinderbijslag volledig betaald aan de oudste onder de verwanten in de |
| allocations familiales sont payées intégralement à l'autre parent, à | eerste graad. De kinderbijslag wordt echter volledig aan de andere |
| dater de sa demande, si l'enfant et lui-même ont, à cette date, la | verwante betaald vanaf zijn aanvraag, als het kind en hijzelf op die |
| même résidence principale au sens de l'article 3, alinéa 1er, 5°, de | datum dezelfde hoofdverblijfplaats hebben in de zin van artikel 3, |
| la loi du 8 août 1983 organisant un Registre national des personnes physiques. Lorsque l'un des parents conteste l'opportunité du paiement des allocations familiales réalisé en vertu des dispositions des alinéas 3 et 4, il peut demander au tribunal de la famille de le désigner comme allocataire, dans l'intérêt de l'enfant. Cette désignation produit ses effets le premier jour du mois qui suit celui au cours duquel la décision du tribunal est notifiée à l'organisme d'allocations familiales compétent. Dans les situations visées aux alinéas 3 et 4, le versement des allocations familiales peut, à la demande des deux parents, être effectué sur un compte auquel ils ont l'un et l'autre accès. | eerste lid, 5°, van de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen. Als een van de ouders de opportuniteit betwist van de betaling van de kinderbijslag op grond van de bepalingen van het derde en het vierde lid, kan hij de familierechtbank vragen hemzelf als bijslagtrekkende aan te wijzen, in het belang van het kind. Die aanwijzing heeft uitwerking de eerste dag van de maand na de maand waarin de beslissing van de rechtbank betekend is aan de bevoegde kinderbijslaginstelling. In de situaties bedoeld in het derde en het vierde lid kan de kinderbijslag op vraag van beide ouders gestort worden op een rekening waartoe ze beiden toegang hebben. |
| [...] ». | [...] ». |
| B.3.1. L'article 69 de la loi générale relative aux allocations | B.3.1. Artikel 69 van de algemene kinderbijslagwet betreft de |
| familiales concerne la désignation de l'allocataire, à savoir la | aanwijzing van de bijslagtrekkende, namelijk de persoon aan wie de |
| personne à laquelle les allocations familiales sont versées. | kinderbijslag wordt betaald. |
| L'article 69, § 1er, alinéa 1er, de la loi précitée prévoit que les | Artikel 69, § 1, eerste lid, van de voormelde wet bepaalt dat de |
| allocations familiales sont, en principe, payées à la mère, qui est | kinderbijslag in beginsel wordt betaald aan de moeder, die dus de |
| dès lors l'allocataire de principe. | principiële bijslagtrekkende is. |
| B.3.2. Le choix de la mère comme allocataire de principe, lorsque les | B.3.2. De keuze van de moeder als principiële bijslagtrekkende, |
| parents ne cohabitent pas mais exercent conjointement l'autorité | wanneer de ouders niet samenwonen maar het ouderlijk gezag gezamenlijk |
| parentale au sens de l'article 374 du Code civil, est aussi celui qui | uitoefenen in de zin van artikel 374 van het Burgerlijk Wetboek, is |
| est fait dans l'alinéa 3 de l'article 69, § 1er, de la loi générale | ook de keuze die is gemaakt in het derde lid van artikel 69, § 1, van |
| relative aux allocations familiales, tel qu'il a été inséré par | de Algemene kinderbijslagwet, zoals dat is ingevoegd bij artikel 9 van |
| l'article 9 de l'arrêté royal du 21 avril 1997 « portant certaines | het koninklijk besluit van 21 april 1997 « houdende sommige bepalingen |
| dispositions relatives aux prestations familiales en exécution de | betreffende de gezinsbijslag ter uitvoering van artikel 21 van de wet |
| l'article 21 de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la | van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot |
| sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des | vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels », |
| pensions », confirmé par l'article 8 de la loi du 12 décembre 1997 « | bekrachtigd bij artikel 8 van de wet van 12 december 1997 « tot |
| portant confirmation des arrêtés royaux pris en application de la loi | bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met toepassing van |
| du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et | de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en |
| assurant la viabilité des régimes légaux des pensions, et la loi du 26 | tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels, |
| juillet 1996 visant à réaliser les conditions budgétaires de la | en de wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van de |
| participation de la Belgique à l'Union économique et monétaire | budgettaire voorwaarden tot deelname van België aan de Europese |
| européenne ». | Economische en Monetaire Unie ». |
| Selon le rapport au Roi qui a précédé l'arrêté royal du 21 avril 1997 | Volgens het verslag aan de Koning dat voorafging aan het voormelde |
| précité, le principe est que « les allocations familiales sont payées | koninklijk besluit van 21 april 1997, is het beginsel dat « de |
| kinderbijslag wordt betaald aan de persoon die het kind daadwerkelijk | |
| à la personne qui élève effectivement l'enfant » (Moniteur belge du 30 | opvoedt » (Belgisch Staatsblad van 30 april 1997, p. 10515). Aan de |
| avril 1997, p. 10515). La mère, qui « est réputée élever l'enfant » | moeder, die « wordt geacht het kind op te voeden » (ibid.), wordt in |
| (ibid.), se voit reconnaître la qualité d'allocataire de principe, y | principe de hoedanigheid van bijslagtrekkende toegekend, ook wanneer |
| compris lorsque les parents séparés exercent l'autorité parentale conjointe. | de gescheiden ouders het ouderlijk gezag gezamenlijk uitoefenen. |
| B.3.3. L'article 3 de la loi du 22 février 1998 « portant certaines | B.3.3. Artikel 3 van de wet van 22 februari 1998 « houdende sommige |
| dispositions sociales » a ensuite inséré, dans l'article 69, § 1er, | sociale bepalingen » heeft vervolgens in artikel 69, § 1, derde lid, |
| alinéa 3, de la loi générale relative aux allocations familiales, la | van de algemene kinderbijslagwet voor de vader de mogelijkheid |
| possibilité pour le père de demander au tribunal de le désigner comme | ingevoegd om aan de rechtbank te vragen als bijslagtrekkende te worden |
| allocataire, et ce, dans l'intérêt de l'enfant. | aangewezen, en dit in het belang van het kind. |
| Cette possibilité pour le parent non allocataire de contester le | In die mogelijkheid voor de niet-bijslagtrekkende ouder om de betaling |
| paiement des allocations familiales en vue d'acquérir la qualité | van de kinderbijslag te betwisten teneinde de wettelijke hoedanigheid |
| légale d'allocataire est actuellement prévue dans la première phrase | van bijslagtrekkende te verkrijgen, is thans voorzien in de eerste zin |
| de l'article 69, § 1er, alinéa 5, de la loi générale relative aux | van artikel 69, § 1, vijfde lid, van de algemene kinderbijslagwet en |
| allocations familiales et relève de la compétence du tribunal de la famille. | valt onder de bevoegdheid van de familierechtbank. |
| B.3.4. L'article 19 de la loi du 25 janvier 1999 a remplacé l'article | B.3.4. Artikel 19 van de wet van 25 januari 1999 heeft artikel 69, § |
| 69, § 1er, alinéa 3, de la loi générale relative aux allocations | 1, derde lid, van de algemene kinderbijslagwet vervangen door daarin |
| familiales, en le complétant par la phrase suivante : | te volgende zin toe te voegen : |
| « Toutefois, les allocations familiales sont payées intégralement au | « Toch wordt de kinderbijslag op zijn vraag integraal aan de vader |
| père, à dater de sa demande, si l'enfant et lui-même ont, à cette | uitbetaald, wanneer het kind en hijzelf dezelfde hoofdverblijfplaats |
| date, la même résidence principale au sens de l'article 3, alinéa 1er, | hebben in de zin van artikel 3, eerste lid, 5° van de wet van 8 |
| 5°, de la loi du 8 août 1983 organisant un Registre national des | augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke |
| personnes physiques ». | personen ». |
| Cette disposition, dont la formulation initiale a été adaptée par la | Die bepaling, waarvan de oorspronkelijke formulering is aangepast bij |
| voie d'un amendement, visait à tenir « davantage compte de la réalité | een amendement, strekte ertoe « meer rekening [te houden] met de |
| en permettant désormais au père de recevoir les allocations | werkelijkheid [door] de vader voortaan de mogelijkheid te geven de |
| kinderbijslag te ontvangen, zonder dat die zijn toevlucht hoeft te | |
| familiales, sans que ce dernier doive engager une procédure | nemen tot een gerechtelijke procedure, wanneer hij het kind |
| judiciaire, lorsque l'enfant est principalement élevé par lui » (Doc. | hoofdzakelijk bij zich opvoedt » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. |
| parl., Chambre, 1997-1998, n° 1722/9, p. 6); l'inscription de l'enfant | 1722/9, p. 6); de inschrijving van het kind op het adres van de vader |
| à l'adresse du père « attestera que cette condition est remplie » (ibid.). | zal « dit laatste [doen] blijken » (ibid.). |
| Cette modification a été adoptée afin d'« éviter aux gestionnaires des | Die wijziging is aangenomen om « [te] voorkomen dat de beheerders van |
| dossiers d'allocations familiales de devoir trancher la difficile | de kinderbijslagdossiers een moeilijke beslissing moeten nemen wanneer |
| question de fait en cas de contestation entre les parents » (Doc. | de ouders het onderling niet eens zijn » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, |
| parl., Chambre, 1997-1998, n° 1722/14, p. 25). | nr. 1722/14, p. 25). |
| B.3.5. La date de prise de cours de la décision judiciaire modifiant, | B.3.5. De ingangsdatum van de rechterlijke beslissing waarbij, in het |
| dans l'intérêt de l'enfant, la désignation de l'allocataire a été | belang van het kind, de aanwijzing van de bijslagtrekkende wordt |
| précisée à l'article 212 de la loi-programme du 22 décembre 2008, qui | gewijzigd, is gepreciseerd in artikel 212 van de programmawet van 22 |
| a inséré le texte devenu la dernière phrase de l'article 69, § 1er, | december 2008, dat de tekst heeft ingevoegd die de laatste zin van |
| alinéa 5, de la loi générale relative aux allocations familiales, | artikel 69, § 1, vijfde lid, van de algemene kinderbijslagwet is |
| laquelle dispose : | geworden. Die zin luidt : |
| « Cette désignation produit ses effets le premier jour du mois qui | « Die aanwijzing heeft uitwerking de eerste dag van de maand na de |
| suit celui au cours duquel la décision du tribunal est notifiée à | maand waarin de beslissing van de rechtbank betekend is aan de |
| l'organisme d'allocations familiales compétent ». | bevoegde kinderbijslaginstelling ». |
| Cette modification poursuivait un objectif de sécurité juridique : | De wijziging streefde een doel van rechtszekerheid na : |
| « Cette disposition vise à transcrire dans le texte légal la position | « Deze bepaling moet in de wettekst de overheersende rechtspraak |
| de la jurisprudence dominante qui considère que la désignation | invoeren die stelt dat de administratieve aanwijzing van de vader als |
| administrative du père et que la désignation judiciaire de | bijslagtrekkende en de rechterlijke aanwijzing van de bijslagtrekkende |
| l'allocataire dans l'intérêt de l'enfant, valent pour le futur. Une | in het belang van het kind, gelden voor de toekomst. Een deel van de |
| partie de la jurisprudence est favorable à une désignation rétroactive | rechtspraak is gunstig tegenover een retroactieve aanwijzing van de |
| de l'allocataire, ce qui nuit à la sécurité juridique » (Doc. parl., | bijslagtrekkende, wat de rechtszekerheid schaadt » (Parl. St., Kamer, |
| Chambre, 2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 140). | 2008-2009, DOC 52-1608/001, p.140). |
| B.3.6. Le contenu de l'article 69, § 1er, alinéa 5, de la loi générale | B.3.6. De inhoud van artikel 69, § 1, vijfde lid, van de algemene |
| relative aux allocations familiales est repris dans l'article 22, § 1er, | kinderbijslagwet is overgenomen in artikel 22, § 1, achtste lid, van |
| alinéa 8, du décret de la Région wallonne du 8 février 2018 « relatif | het decreet van het Waalse Gewest van 8 februari 2018 « betreffende |
| à la gestion et au paiement des prestations familiales ». | het beheer en de betaling van de gezinsbijslagen ». |
| Quant au fond | Ten gronde |
| B.4.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la date de prise d'effet de | B.4.1. De verwijzende rechter stelt aan het Hof vragen over de datum |
| la décision judiciaire modifiant la qualité d'allocataire et les | van uitwerking van de rechterlijke beslissing tot wijziging van de |
| conséquences de cette décision en ce qui concerne la majoration des | hoedanigheid van bijslagtrekkende en over de gevolgen van die |
| allocations familiales du supplément social pour invalidité visé à | beslissing ten aanzien van de verhoging van de kinderbijslag met de |
| l'article 50ter de la loi générale relative aux allocations | sociale toeslag wegens invaliditeit bedoeld in artikel 50ter van de |
| familiales. | algemene kinderbijslagwet. |
| Le litige pendant devant le juge a quo porte sur l'effet d'un jugement | Het geschil voor de verwijzende rechter heeft betrekking op de |
| du tribunal de la famille du 18 avril 2018 accordant à un père, à la | gevolgen van een vonnis van de familierechtbank van 18 april 2018 |
| suite de sa demande formulée en 2016, l'hébergement principal pour son | waarbij aan de vader, naar aanleiding van het verzoek dat hij in 2016 |
| enfant à partir de février 2017 et décidant qu'il percevrait seul les | heeft geformuleerd, vanaf februari 2017 het hoofdverblijf wordt |
| toegekend voor zijn kind en waarbij wordt beslist dat hij vanaf die | |
| allocations familiales à partir de cette date, après qu'un premier | datum als enige de kinderbijslag zou ontvangen, nadat een eerste |
| jugement de 2009 avait décidé d'un hébergement égalitaire de cet enfant et du versement des allocations familiales à la mère, à charge pour elle d'en reverser la moitié au père. Le père sollicite que le supplément lié à son invalidité lui soit versé à partir de février 2017, alors que la caisse d'allocations familiales considère que ce supplément ne peut lui être accordé qu'à partir de mai 2018, date à laquelle le jugement lui a été notifié. La mère n'a quant à elle perçu aucun supplément pour invalidité. La Cour limite son examen à cette situation. B.4.2. La première question préjudicielle porte sur la compatibilité | vonnis van 2009 had besloten tot de gelijke huisvesting van dat kind en tot de betaling van de kinderbijslag aan de moeder, waarbij zij ermee belast was de helft aan de vader door te storten. De vader vraagt dat de toeslag die aan zijn invaliditeit verbonden is, aan hem zou worden betaald vanaf februari 2017, terwijl het kinderbijslagfonds van oordeel is dat die toeslag hem pas vanaf mei 2018 kan worden toegekend, datum waarop aan dat kinderbijslagfonds is kennisgegeven van het vonnis. De moeder heeft van haar kant geen enkele toeslag wegens invaliditeit ontvangen. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. B.4.2. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de |
| de l'article 69, § 1er, alinéas 1er et 5, de la loi générale relative | bestaanbaarheid, van artikel 69, § 1, eerste en vijfde lid, van de |
| aux allocations familiales avec les articles 10, alinéas 2 et 3, 11 et | algemene kinderbijslagwet met de artikelen 10, tweede en derde lid, 11 |
| 23, alinéa 3, 6°, de la Constitution, lus en combinaison ou non avec | en 23, derde lid, 6°, van de Grondwet, al dan niet in samenhang |
| l'article 26, paragraphe 2, de la Convention internationale des droits | gelezen met artikel 26, lid 2, van het Internationaal Verdrag inzake |
| de l'enfant, si cette disposition est interprétée comme permettant à | de rechten van het kind, indien die bepaling zo wordt geïnterpreteerd |
| la mère de bénéficier de plein droit du supplément visé à l'article | dat zij het de moeder mogelijk maakt om, in geval van invaliditeit, de |
| 50ter du même texte, en cas d'invalidité, dès que les conditions sont | in artikel 50ter van het dezelfde wet bedoelde toeslag van rechtswege |
| te genieten zodra aan de voorwaarden is voldaan, maar datzelfde recht, | |
| remplies, mais subordonnant ce même droit, à l'égard du père, à une | ten aanzien van de vader, afhankelijk stelt van een beslissing zonder |
| décision sans aucune rétroactivité du tribunal de la famille. | enige retroactiviteit van de familierechtbank. |
| La seconde question préjudicielle porte sur la compatibilité de | De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid |
| l'article 69, § 1er, alinéa 5, de la loi générale relative aux | van artikel 69, § 1, vijfde lid, van de algemene kinderbijslagwet, met |
| allocations familiales avec les articles 10, alinéa 2, 11 et 23, | de artikelen 10, tweede lid, 11 en 23, derde lid, 6°, van de Grondwet, |
| al dan niet in samenhang gelezen met artikel 26, lid 2, van het | |
| alinéa 3, 6°, de la Constitution, lus en combinaison ou non avec | Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind, indien die |
| l'article 26, paragraphe 2, de la Convention internationale des droits | bepaling zo wordt geïnterpreteerd dat zij het de vader in geen geval |
| de l'enfant, si cette disposition est interprétée comme ne permettant | mogelijk maakt een retroactieve werking te genieten van de beslissing |
| en aucun cas au père de bénéficier d'un effet rétroactif de la | van de familierechtbank waarbij hem het hoofdverblijf en de |
| décision du tribunal de la famille lui attribuant l'hébergement | hoedanigheid van bijslagtrekkende wordt toegekend, terwijl de moeder |
| principal et la qualité d'allocataire, alors même que la mère n'a pas | voor de in het geding zijnde periode geen sociale toeslag heeft geïnd, |
| perçu de supplément social pour la période litigieuse, de telle sorte que l'enfant bénéficiaire ne se verra pas allouer le supplément social au motif qu'il était domicilié chez le parent n'ouvrant pas le droit à un tel supplément. B.5. Le juge a quo interprète la disposition en cause, qui détermine la personne à laquelle les allocations familiales sont effectivement payées, comme conditionnant l'octroi du supplément pour invalidité visé à l'article 50ter de la loi générale relative aux allocations familiales. Cette interprétation est partagée par la partie défenderesse devant le juge a quo et n'est pas contestée par la partie demanderesse devant le juge a quo. B.6. C'est en règle à la juridiction a quo qu'il appartient d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est utile à la solution du litige. Ce n'est que lorsque tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de réponse. B.7.1. L'octroi d'allocations familiales vise à contribuer aux frais d'entretien et d'éducation des enfants. Il offre une compensation partielle à l'augmentation des charges supportées par le ménage lors de l'extension de celui-ci. Ce sont les enfants concernés qui sont bénéficiaires des allocations. Le régime général des allocations familiales est un régime d'assurance, ce qui implique que les ressources de ses bénéficiaires ne sont pas prises en compte pour déterminer l'existence du droit d'en bénéficier. | zodat het rechtgevend kind de sociale toeslag niet toegekend zal krijgen om reden dat het gedomicilieerd was bij de ouder die niet het recht op een dergelijke toeslag opent. B.5. De verwijzende rechter interpreteert de in het geding zijnde bepaling, die bepaalt aan welke persoon kinderbijslag daadwerkelijk zal worden betaald, in die zin dat zij een voorwaarde vormt voor de toekenning van de toeslag wegens invaliditeit bedoeld in artikel 50ter van de algemene kinderbijslagwet. Die interpretatie wordt gedeeld door de verwerende partij voor de verwijzende rechter en wordt niet betwist door de eisende partij voor de verwijzende rechter. B.6. In de regel komt het de verwijzende rechter toe te oordelen of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig is voor het oplossen van het geschil. Alleen indien dat klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. B.7.1. De toekenning van kinderbijslag strekt ertoe bij te dragen in de kosten van onderhoud en opvoeding van de kinderen. Ze biedt een gedeeltelijke compensatie voor de toegenomen lasten die door het gezin worden gedragen wanneer het zich uitbreidt. Het zijn de betrokken kinderen die de begunstigden van de bijslag zijn. Het algemene stelsel van de kinderbijslag is een verzekeringsstelsel, wat inhoudt dat de bestaansmiddelen van de begunstigden ervan niet in aanmerking worden genomen om te bepalen of het recht om die bijslag te genieten, bestaat. |
| Toutefois, ce régime général est corrigé en faveur de certaines | Dat algemene stelsel wordt echter gecorrigeerd ten voordele van |
| catégories de bénéficiaires requérant une attention particulière. Tel | bepaalde categorieën van begunstigden die een bijzondere aandacht |
| est le cas des enfants d'un travailleur salarié ou indépendant | vereisen. Dat is het geval bij de kinderen van een invalide werknemer |
| invalide, auxquels l'article 50ter de la loi générale relative aux | of zelfstandige, aan wie artikel 50ter van de algemene |
| allocations familiales octroie un supplément d'allocations familiales. | kinderbijslagwet een toeslag op de kinderbijslag toekent. |
| B.7.2. L'article 50ter de la loi générale relative aux allocations | B.7.2. Artikel 50ter van de algemene kinderbijslagwet voorziet in een |
| familiales prévoit une majoration du montant des allocations | verhoging van het bedrag van de kinderbijslag voor de kinderen van een |
| familiales pour les enfants d'un attributaire, travailleur salarié ou | invalide rechthebbende, werknemer of zelfstandige, wanneer is voldaan |
| indépendant invalide, lorsque les conditions visées à l'article 56, § | aan de voorwaarden bedoeld in artikel 56, § 2, van dezelfde wet. Die |
| 2, de la même loi sont remplies. Cette disposition prend ainsi en | bepaling houdt aldus rekening met een situatie waarin de invalide |
| compte une situation dans laquelle l'attributaire invalide ne | rechthebbende niet langer ten volle in staat zou zijn om bij te dragen |
| disposerait plus de la pleine capacité de contribuer aux charges de | in de lasten van het rechtgevende kind. |
| l'enfant bénéficiaire. | |
| B.8.1. Comme il est dit en B.3.5, l'article 69, § 1er, alinéa 5, de la | B.8.1. Zoals is vermeld in B.3.5, streeft artikel 69, § 1, vijfde lid, |
| loi générale relative aux allocations familiales poursuit un objectif | van de algemene kinderbijslagwet een gewettigd doel van |
| légitime de sécurité juridique. | rechtszekerheid na. |
| En prévoyant que la décision judiciaire de modification de | Door erin te voorzien dat de rechterlijke beslissing tot wijziging van |
| l'allocataire produit ses effets à dater de la notification du | de bijslagtrekkende uitwerking heeft vanaf de kennisgeving van het |
| jugement, cette disposition tend en effet à éviter que les caisses | vonnis, strekt die bepaling immers ertoe te voorkomen dat de |
| d'allocations familiales doivent poursuivre elles-mêmes le | kinderbijslagfondsen zelf de terugbetaling moeten vorderen van de |
| remboursement des allocations versées à celui qui, au moment du | bijslag die is betaald aan diegene die, op het ogenblik van de |
| versement, avait bien la qualité d'allocataire, en vue de verser ce | betaling, wel de hoedanigheid van bijslagtrekkende had, teneinde dat |
| montant à celui qui, de manière rétroactive, acquerrait cette qualité. | bedrag te betalen aan diegene die, op retroactieve wijze, die |
| Cette disposition tend ainsi à éviter des difficultés administratives | hoedanigheid heeft verkregen. Die bepaling strekt aldus ertoe de |
| et financières disproportionnées pour les caisses d'allocations | kinderbijslagfondsen geen onevenredige administratieve en financiële |
| familiales, en raison d'un changement rétroactif de l'allocataire, | moeilijkheden te bezorgen, wegens een retroactieve wijziging van de |
| c'est-à-dire de la personne à laquelle les allocations familiales sont | bijslagtrekkende, dit wil zeggen van de persoon aan wie de |
| versées. | kinderbijslag wordt betaald. |
| B.8.2. Cette disposition concerne dès lors uniquement la portée | B.8.2. Die bepaling betreft bijgevolg uitsluitend de tijdsgebonden |
| temporelle de la modification judiciaire de l'allocataire pour le | draagwijdte van de rechterlijke wijziging van de bijslagtrekkende, |
| versement des allocations familiales par les caisses d'allocations | voor de betaling van de kinderbijslag door de kinderbijslagfondsen. |
| familiales. Elle ne concerne dès lors aucunement le droit au supplément social | Zij betreft bijgevolg geenszins het recht op de sociale toeslag wegens |
| pour invalidité, lequel est ouvert dans les conditions qui sont fixées | invaliditeit, dat openstaat onder de voorwaarden die voor de |
| pour l'attributaire par l'article 50ter de la loi générale relative | rechthebbende zijn bepaald bij artikel 50ter van de algemene |
| aux allocations familiales et qui sont indépendantes de l'hébergement | kinderbijslagwet, en die losstaan van de huisvesting van het kind of |
| de l'enfant ou de la désignation de l'allocataire. | van de aanwijzing van de bijslagtrekkende. |
| L'article 64, § 2, b), in fine, de la loi générale relative aux | Artikel 64, § 2, b), in fine, van de algemene kinderbijslagwet, |
| allocations familiales, introduit par l'article 33 de la loi du 22 | ingevoegd bij artikel 33 van de wet van 22 februari 1998 « houdende |
| février 1998 « portant des dispositions sociales », prévoit d'ailleurs | sociale bepalingen », voorziet overigens erin dat « wanneer de twee |
| que « [lorsque] les deux parents, qui ne cohabitent pas, exercent | ouders die niet samenwonen, het ouderlijk gezag gezamenlijk uitoefenen |
| conjointement l'autorité parentale au sens de l'article 374 du Code | in de zin van artikel 374 van het Burgerlijk Wetboek, over een kind |
| civil, à l'égard d'un enfant élevé chez l'un d'entre eux, ils sont | dat bij een van hen wordt opgevoed, [...] zij beiden [worden] geacht |
| considérés l'un et l'autre comme élevant l'enfant chez eux ». | het kind bij zich op te voeden ». |
| Il en découle qu'indépendamment de la date, déterminée dans le | Hieruit vloeit voort dat, los van de in het vonnis vastgelegde datum |
| jugement, de la prise d'effet de la modification de l'hébergement et | van uitwerking van de wijziging van de huisvesting en van de |
| de l'allocataire, le droit au supplément social ouvert par le parent invalide devait être octroyé dès que les conditions fixées à l'article 50ter de la loi générale relative aux allocations familiales étaient remplies. B.9. En interprétant la disposition en cause comme conditionnant l'octroi d'un supplément social pour invalidité à la qualité d'allocataire, les questions préjudicielles procèdent dès lors d'une prémisse erronée. B.10. Les questions préjudicielles n'appellent pas de réponse. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : Les questions préjudicielles n'appellent pas de réponse. | bijslagtrekkende, het recht op sociale toeslag dat de invalide ouder opent, moest worden toegekend zodra was voldaan aan de voorwaarden bepaald in artikel 50ter van de algemene kinderbijslagwet. B.9. Indien de in het geding zijnde bepaling zo wordt geïnterpreteerd dat zij de toekenning van een sociale toeslag wegens invaliditeit doet afhangen van de hoedanigheid van bijslagtrekkende, gaan de prejudiciële vragen bijgevolg uit van een verkeerde premisse. B.10. De prejudiciële vragen behoeven geen antwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : De prejudiciële vragen behoeven geen antwoord. |
| Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 3 février 2022. | op 3 februari 2022. |
| Le greffier, | De griffier, |
| F. Meersschaut | F. Meersschaut |
| Le président, | De voorzitter, |
| P. Nihoul | P. Nihoul |