← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 47/2022 du 24 mars 2022 Numéro du rôle : 7545 En cause: la question
préjudicielle concernant l'article 27 de la loi du 28 avril 2003 « relative aux pensions complémentaires
et au régime fiscal de celles-ci et de certains La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen,
des juges J.-P. Moe(...)"
Extrait de l'arrêt n° 47/2022 du 24 mars 2022 Numéro du rôle : 7545 En cause: la question préjudicielle concernant l'article 27 de la loi du 28 avril 2003 « relative aux pensions complémentaires et au régime fiscal de celles-ci et de certains La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. Moe(...) | Uittreksel uit arrest nr. 47/2022 van 24 maart 2022 Rolnummer 7545 In zake: de prejudiciële vraag over artikel 27 van de wet van 28 april 2003 « betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige a Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters J.(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 47/2022 du 24 mars 2022 | Uittreksel uit arrest nr. 47/2022 van 24 maart 2022 |
Numéro du rôle : 7545 | Rolnummer 7545 |
En cause: la question préjudicielle concernant l'article 27 de la loi | In zake: de prejudiciële vraag over artikel 27 van de wet van 28 april |
du 28 avril 2003 « relative aux pensions complémentaires et au régime | 2003 « betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel |
fiscal de celles-ci et de certains avantages complémentaires en | van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale |
matière de sécurité sociale », tel qu'il a été modifié par l'article | zekerheid », zoals gewijzigd bij artikel 18 van de wet van 18 december |
18 de la loi du 18 décembre 2015 « visant à garantir la pérennité et | 2015 « tot waarborging van de duurzaamheid en het sociale karakter van |
le caractère social des pensions complémentaires et visant à renforcer | de aanvullende pensioenen en tot versterking van het aanvullende |
le caractère complémentaire par rapport aux pensions de retraite », | karakter ten opzichte van de rustpensioenen », gesteld door de |
posée par le Tribunal du travail du Brabant wallon, division de Wavre. | Arbeidsrechtbank Waals-Brabant, afdeling Waver. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters |
Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne et S. de Bethune, et, conformément | J.-P. Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne en S. de Bethune, en, |
à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
constitutionnelle, de la juge émérite R. Leysen, assistée du greffier | op het Grondwettelijk Hof, emeritus rechter R. Leysen, bijgestaan door |
P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Nihoul, | de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter P. |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | Nihoul, wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 19 mars 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe | Bij vonnis van 19 maart 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het |
de la Cour le 29 mars 2021, le Tribunal du travail du Brabant wallon, | Hof is ingekomen op 29 maart 2021, heeft de Arbeidsrechtbank |
division de Wavre, a posé la question préjudicielle suivante : | Waals-Brabant, afdeling Waver, de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 27 de la loi du 28 avril 2003 relative aux pensions | « Schendt artikel 27 van de wet van 28 april 2003 betreffende de |
complémentaires et au régime fiscal de celles-ci et de certains | aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en |
avantages complémentaires en matière de sécurité sociale, tel que | van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, zoals |
modifié par l'article 18 de la loi du 18 décembre 2015 visant à | gewijzigd bij artikel 18 van de wet van 18 december 2015 tot |
garantir la pérennité et le caractère social des pensions | waarborging van de duurzaamheid en het sociale karakter van de |
complémentaires et visant à renforcer le caractère complémentaire par | aanvullende pensioenen en tot versterking van het aanvullende karakter |
rapport aux pensions de retraite, viole-t-il, ou non, les articles 10, | ten opzichte van de rustpensioenen, al dan niet de artikelen 10, 11, |
11, 16 et 23 de la Constitution, combiné avec le principe de non | 16 en 23 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het beginsel van de |
rétroactivité des lois, en ce que, à partir du 1/1/2016, il traite de manière identique, sans justification objective raisonnable et sans avoir prévu de régime transitoire, tous les travailleurs prenant leur retraite légale en ce qu'ils voient les pensions complémentaires (Piliers II) être liquidées au même moment (concomitamment) alors que certains travailleurs, dont notamment Monsieur R., pour des raisons objectives propres (principalement de nature financière), ont entamé des démarches administratives pour obtenir cette pension légale, avant l'entrée en vigueur de la loi du 18/12/2015, sans savoir et sans vouloir percevoir leurs pensions complémentaires concomitamment à leur | niet-retroactiviteit van de wetten, in zoverre daarbij, vanaf 1 januari 2016, alle werknemers die hun wettelijk pensioen opnemen, zonder redelijke objectieve verantwoording en zonder dat in een overgangsregeling is voorzien, identiek worden behandeld, doordat voor hen de aanvullende pensioenen (Tweede Pijlers) op hetzelfde ogenblik (gelijktijdig) worden vereffend, terwijl sommige werknemers, onder wie inzonderheid de heer R., om eigen objectieve redenen (hoofdzakelijk van financiële aard), vóór de inwerkingtreding van de wet van 18 december 2015, onwetend en zonder hun aanvullende pensioenen gelijktijdig met hun wettelijk pensioen te willen ontvangen, administratieve stappen hebben ondernomen om dat wettelijk pensioen te |
pension légale ? ». | verkrijgen ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la disposition en cause | Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling |
B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 27, § 1er, de la | B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 27, § 1, van |
loi du 28 avril 2003 « relative aux pensions complémentaires et au | de wet van 28 april 2003 « betreffende de aanvullende pensioenen en |
régime fiscal de celles-ci et de certains avantages complémentaires en | het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende |
matière de sécurité sociale » (ci-après : la loi du 28 avril 2003), | voordelen inzake sociale zekerheid » (hierna : de wet van 28 april |
tel qu'il a été remplacé par l'article 18, 1°, de la loi du 18 | 2003), zoals vervangen bij artikel 18, 1°, van de wet van 18 december |
décembre 2015 « visant à garantir la pérennité et le caractère social | 2015 « tot waarborging van de duurzaamheid en het sociale karakter van |
des pensions complémentaires et visant à renforcer le caractère | |
complémentaire par rapport aux pensions de retraite » (ci-après : la | de aanvullende pensioenen en tot versterking van het aanvullende |
loi du 18 décembre 2015), qui dispose : | karakter ten opzichte van de rustpensioenen » (hierna : de wet van 18 |
december 2015), dat bepaalt : | |
« Sans préjudice des dispositions du § 2 et du droit au transfert des | « Onverminderd de bepalingen van de tweede paragraaf en het recht op |
overdracht van de reserves bedoeld in artikel 32 worden de aanvullende | |
réserves visé à l'article 32, la prestation de pension complémentaire, | pensioenprestatie, de verworven reserves, de reserves die voortvloeien |
les réserves acquises, les réserves qui résultent du transfert des | uit de overdracht van de reserves zoals bedoeld in artikel 32, § 1, |
réserves visées à l'article 32, § 1er, 1°, 2°, 3° b), ou les réserves | 1°, 2°, 3° b), of de reserves die voortvloeien uit de toepassing van |
qui résultent de l'application de l'article 33 sont liquidées lors de | artikel 33 vereffend bij de pensionering van de aangeslotene. De |
la mise à la retraite de l'affilié. Les prestations sont calculées à | prestaties worden berekend op de datum van de pensionering van de |
la date de mise à la retraite de l'affilié et payées au plus tard dans | aangeslotene en uitbetaald ten laatste binnen de dertig dagen die |
les trente jours qui suivent la communication par l'affilié à | volgen op de communicatie van de voor de uitbetaling noodzakelijke |
l'organisme de pension des données nécessaires au paiement. | gegevens aan de pensioeninstelling door de aangeslotene. |
L'engagement de pension reste en vigueur jusqu'à la mise à la | De pensioentoezegging blijft van kracht tot aan de pensionering, |
retraite, sauf en cas d'abrogation de l'engagement de pension. | tenzij ze opgeheven wordt. |
Au plus tard nonante jours avant la mise à la retraite de l'affilié, | Ten laatste negentig dagen vóór de pensionering van de aangeslotene, |
l'organisateur informe par écrit l'organisme de pension de la mise à | licht de inrichter de pensioeninstelling schriftelijk in over de |
la retraite de ce dernier. | pensionering van deze laatste. |
Si l'affilié est sorti, ce dernier informe par écrit au plus tard | Als de aangeslotene uitgetreden is, licht deze de pensioeninstelling |
nonante jours avant sa mise à la retraite l'organisme de pension de sa | ten laatste negentig dagen vóór zijn pensionering schriftelijk in over |
mise à la retraite. | zijn pensionering. |
A partir du 1er janvier 2017, l'obligation d'informer l'organisme de | Vanaf 1 januari 2017, neemt de vzw Sigedis, opgericht overeenkomstig |
pension de la mise à la retraite de l'affilié est reprise par l'asbl | |
Sigedis, créée suivant l'article 12 de l'arrêté royal du 12 juin 2006 | artikel 12 van het koninklijk besluit van 12 juni 2006 tot uitvoering |
portant exécution du Titre III, Chapitre II, de la loi du 23 décembre | van Titel III, Hoofdstuk II, van de wet van 23 december 2005 |
2005 relative au pacte de solidarité entre les générations. Le Roi | betreffende het generatiepact, de verplichting over om de |
peut préciser le contenu et les modalités de cette information. | pensioeninstelling te informeren over de pensionering van de |
Par dérogation à l'alinéa 1er, si la mise à la retraite est | aangeslotene. De Koning kan de inhoud en de modaliteiten van deze |
mededeling bepalen. | |
postérieure à la date où l'affilié atteint l'âge légal de la pension | In afwijking van het eerste lid, indien de pensionering later is dan |
en vigueur ou la date à laquelle il satisfait aux conditions pour | de datum waarop de aangeslotene de wettelijke pensioenleeftijd van |
obtenir sa pension de retraite anticipée de travailleur salarié, la | kracht bereikt of de datum waarop hij voldoet aan de voorwaarden om |
prestation et les réserves visées à l'alinéa 1er peuvent, à la demande | zijn vervroegd rustpensioen als werknemer te verkrijgen, mogen de |
de ce dernier, être liquidées à partir d'une de ces dates à condition | prestatie en de reserves bedoeld in het eerste lid, op verzoek van de |
aangeslotene, uitbetaald worden vanaf één van deze data op voorwaarde | |
que le règlement de pension ou la convention de pension le prévoit | dat het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst dit uitdrukkelijk |
expressément ». | voorziet ». |
B.1.2. La loi du 18 décembre 2015 est entrée en vigueur le 1er janvier | B.1.2. De wet van 18 december 2015 is in werking getreden op 1 januari |
2016 (article 42) et visait à garantir la pérennité et le caractère | 2016 (artikel 42), en beoogde de duurzaamheid en het sociale karakter |
social des pensions complémentaires (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, | van de aanvullende pensioenen te waarborgen (Parl. St., Kamer, |
DOC 54-1510/001, p. 4). A ce sujet, les travaux préparatoires | 2015-2016, DOC 54-1510/001, p. 4). Dienaangaande vermeldt de |
mentionnent : | parlementaire voorbereiding : |
« Le présent projet de loi vise ensuite à confirmer le caractère | « Huidig ontwerp heeft als doel het aanvullend karakter van de tweede |
complémentaire du 2ème pilier des pensions (les pensions | |
extra-légales) par rapport au 1er pilier des pensions (les pensions | pijlerpensioenen (buitenwettelijke pensioenen) ten opzichte van de |
légales) comme le précise déjà l'article 3, § 1er, 1°, de la [loi du | eerste pijlerpensioenen (wettelijke pensioenen) te bevestigen, zoals |
28 avril 2003] qui définit la pension complémentaire comme la pension | dit reeds in artikel 3, § 1, 1°, van de [wet van 28 april 2003] wordt |
de retraite ou de survie de l'affilié, octroyée en complément d'une | bepaald. Dit artikel definieert het aanvullend pensioen als het rust- |
pension fixée en vertu d'un régime légal de sécurité sociale » (ibid., | of overlevingspensioen dat aan de aangeslotene wordt toegekend ter |
aanvulling van een krachtens een wettelijke socialezekerheidsregeling | |
p. 7). | vastgesteld pensioen » (ibid., p. 7). |
La loi en cause apporte diverses modifications au cadre légal des | Door de in het geding zijnde wet worden diverse aanpassingen |
pensions complémentaires pour les travailleurs salariés, des pensions | aangebracht in het wettelijk kader van de aanvullende pensioenen voor |
complémentaires pour les travailleurs indépendants et des pensions | werknemers, van de aanvullende pensioenen voor zelfstandigen en van de |
complémentaires pour les travailleurs indépendants-dirigeants | aanvullende pensioenen voor zelfstandigen-bedrijfsleiders. |
d'entreprise. Tout d'abord, elle associe le moment du paiement de la pension | Allereerst worden het tijdstip van de uitbetaling van het aanvullend |
complémentaire au moment où la pension légale prend cours, de sorte | pensioen en het tijdstip van het ingaan van het wettelijk pensioen aan |
que les prestations de pension complémentaire doivent être payées au | elkaar gekoppeld, waardoor de aanvullende pensioenprestaties moeten |
moment de la prise de cours effective de la pension légale. Ensuite, | worden uitbetaald op het moment van de effectieve ingang van het |
elle instaure l'interdiction de prévoir, dans les règlements de | wettelijk pensioen. Vervolgens wordt een verbod ingevoerd op |
pension et dans les conventions de pension, des dispositions qui | bepalingen in pensioenreglementen en -overeenkomsten die aanzetten tot |
encouragent un départ anticipé, en précisant qu'un pensionné qui a une | een vervroegd vertrek, en daarbij wordt verduidelijkt dat een |
activité professionnelle ne peut plus bénéficier d'une pension | gepensioneerde die een beroepsactiviteit uitoefent niet langer een |
complémentaire et que l'âge de retraite prévu par les règlements ou | aanvullend pensioen kan genieten en dat de pensioenleeftijd van |
conventions de pension ne peut être inférieur à l'âge légal de la | pensioenreglementen of -overeenkomsten niet lager mag zijn dan de |
pension (ibid., pp. 8-9). | wettelijke pensioenleeftijd (ibid., pp. 8-9). |
B.1.3. En ce qui concerne le fait d'associer le paiement de la pension | B.1.3. Wat betreft de koppeling van de uitbetaling van het aanvullend |
complémentaire à la prise de cours de la pension légale, le | pensioen aan het ingaan van het wettelijk pensioen, doet de wetgever « |
législateur « ne fait que reporter le moment du paiement des | niets anders dan het moment van de uitbetaling van de aanvullende |
prestations de pension complémentaire afin de s'assurer que les | pensioenprestaties uitstellen teneinde er zich van te vergewissen dat |
pensions complémentaires jouent correctement leur rôle de complément à | de aanvullende pensioenen op correcte wijze hun rol spelen van |
la pension légale et permettent aux travailleurs retraités de | aanvulling op het wettelijke pensioen en aan de gepensioneerde |
maintenir un niveau de vie qui est plus en ligne avec leur niveau de | werknemers toelaten een levensstandaard te behouden die meer in de |
vie comme actif » (ibid., p. 10). | lijn ligt met hun levensstandaard als actieven » (ibid., p. 10). |
B.1.4. Le législateur a toutefois prévu une mesure transitoire en | B.1.4. De wetgever heeft evenwel in een overgangsmaatregel voorzien |
faveur des affiliés qui auraient atteint l'âge de 55 ans au moins en | ten gunste van aangeslotenen die in 2016 ten minste de leeftijd van 55 |
2016 (article 22 de la loi du 18 décembre 2015). Ils conservent la | jaar zouden hebben bereikt (artikel 22 van de wet van 18 december |
possibilité de recevoir le paiement de leur pension complémentaire | 2015). Zij behouden de mogelijkheid om hun aanvullend pensioen te |
avant leur mise à la retraite. A cette fin, l'âge auquel ce paiement | laten uitbetalen vóór hun pensionering. Daartoe wordt de leeftijd |
est possible est progressivement augmenté, de manière inversement | waarop die uitbetaling mogelijk is, geleidelijk verhoogd, omgekeerd |
proportionnelle à leur âge. | evenredig met hun leeftijd. |
Par ailleurs, une mesure transitoire est prévue en ce qui concerne | |
l'interdiction de prévoir des mesures d'anticipation favorables | Daarnaast is in een overgangsmaatregel voorzien voor het verbod op |
(article 25 de la loi du 18 décembre 2015). Les personnes qui ont | gunstige anticipatiemaatregelen (artikel 25 van de wet van 18 december |
atteint l'âge de 55 ans ou plus au plus tard le 31 décembre 2016 | 2015). De personen die uiterlijk op 31 december 2016 de leeftijd van |
peuvent continuer à bénéficier des mesures d'anticipation favorables | 55 jaar of ouder hebben bereikt, kunnen de gunstige |
prévues dans leur règlement de pension, à condition que soit respectée | anticipatiemaatregelen waarin is voorzien in hun pensioenreglement, |
la règle qui lie le paiement de la pension complémentaire à la mise à | blijven genieten, mits de regel in acht wordt genomen die de |
la retraite : | uitbetaling van het aanvullend pensioen verbindt aan de pensionering : |
« Il faut donc combiner la mesure transitoire relative aux engagements | « De overgangsmaatregel betreffende de toezeggingen die bepalingen |
prévoyant des dispositions visées par l'article 18, 3°, et 19, 3° avec | voorzien zoals bedoeld in artikelen 18, 3° en 19, 3°, dient dus te |
worden gecombineerd met de maatregelen die van toepassing zijn op de | |
celles applicables à la mesure relative au paiement de la pension | maatregel betreffende de uitbetaling van het aanvullend pensioen » |
complémentaire » (ibid., p. 40). | (ibid., p. 40). |
Quant à la question préjudicielle | Ten aanzien van de prejudiciële vraag |
B.2.1. Le juge a quo demande si l'article 27, § 1er, de la loi du 28 | B.2.1. De verwijzende rechter vraagt of artikel 27, § 1, van de wet |
avril 2003, tel qu'il a été remplacé par l'article 18, 1°, de la loi | van 28 april 2003, zoals vervangen bij artikel 18, 1°, van de wet van |
du 18 décembre 2015, viole les articles 10, 11, 16 et 23 de la | 18 december 2015, de artikelen 10, 11, 16 en 23 van de Grondwet |
Constitution, en ce qu'il dispose que les prestations de pension | schendt, in zoverre het bepaalt dat met ingang van 1 januari 2016, de |
complémentaire doivent, à compter du 1er janvier 2016, être payées au | aanvullende pensioenprestaties moeten worden uitbetaald op het |
moment de la prise de cours de la pension légale, sans que soit prévu | ogenblik van het ingaan van het wettelijk pensioen, zonder dat in een |
un régime transitoire pour les travailleurs salariés qui ont introduit | overgangsregeling is voorzien voor de werknemers die een aanvraag voor |
une demande pour obtenir leur pension anticipée avant l'entrée en | hun vervroegd pensioen hebben ingediend vóór de inwerkingtreding van |
vigueur de la loi du 18 décembre 2015 mais qui désiraient percevoir | de wet van 18 december 2015, maar die hun aanvullend pensioen na de |
leur pension complémentaire après la date de leur pension légale. | datum van hun vervroegd wettelijk pensioen wilden ontvangen. |
B.2.2. Il ressort du jugement de renvoi que le litige devant le juge a | B.2.2. Uit het verwijzingsvonnis blijkt dat het geschil voor de |
verwijzende rechter betrekking heeft op een aangeslotene die een | |
quo concerne un affilié qui a introduit une demande de pension légale | aanvraag voor een vervroegd wettelijk pensioen heeft ingediend vóór de |
anticipée avant l'entrée en vigueur de la loi du 18 décembre 2015, en | inwerkingtreding van de wet van 18 december 2015, met het oog op zijn |
vue de son départ à la retraite à la date du 1er janvier 2016, à l'âge | pensionering op 1 januari 2016, op de leeftijd van 62 jaar. Hij heeft |
de 62 ans. Il a introduit la demande de pension précitée avec | de voormelde pensioenaanvraag ingediend met de intentie om, |
l'intention, conforme à son plan de pension, de ne percevoir ses | overeenkomstig zijn pensioenplan, zijn aanvullende pensioenprestaties |
prestations de pension complémentaire que le 18 novembre 2018, | pas te ontvangen op 18 november 2018, zijnde de datum waarop hij de |
c'est-à-dire à la date à laquelle il atteindrait l'âge légal de la | |
pension de 65 ans qui lui est applicable. La question préjudicielle | voor hem geldende wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar zou |
bereiken. De prejudiciële vraag dient dus zo te worden geïnterpreteerd | |
doit donc être interprétée en ce sens que la Cour est interrogée sur | dat aan het Hof een vraag wordt gesteld over de afwezigheid van een |
l'absence d'une mesure transitoire qui, dans pareil cas, permettrait | overgangsmaatregel die het in een dergelijk geval mogelijk zou maken |
de recevoir la prestation de pension complémentaire après la prise de | de aanvullende pensioenprestatie te ontvangen na het ingaan van het |
cours de la pension légale. | wettelijk pensioen. |
B.3.1. Par son arrêt n° 108/2021 du 15 juillet 2021, la Cour a jugé, | B.3.1. Bij zijn arrest nr. 108/2021 van 15 juli 2021 heeft het Hof met |
en ce qui concerne la disposition en cause : | betrekking tot de in het geding zijnde bepaling geoordeeld : |
« B.8.1. Pour établir sa politique en matière de pensions, le | « B.8.1. Bij het bepalen van zijn pensioenbeleid beschikt de wetgever |
législateur dispose d'un large pouvoir d'appréciation. C'est d'autant | over een ruime beoordelingsvrijheid. Dat is des te meer het geval |
plus le cas lorsque, comme en l'espèce, le régime concerné a fait | wanneer de betrokken regeling, zoals te dezen het geval is, het |
l'objet d'une concertation sociale. | voorwerp heeft uitgemaakt van sociaal overleg. |
B.8.2. C'est le propre d'une nouvelle règle d'établir une distinction | B.8.2. Het is inherent aan een nieuwe regeling dat een onderscheid |
entre les personnes qui sont concernées par des situations juridiques | wordt gemaakt tussen personen die zijn betrokken bij rechtstoestanden |
qui entraient dans le champ d'application de la règle antérieure et | die onder het toepassingsgebied van de vroegere regeling vallen en |
les personnes qui sont concernées par des situations juridiques qui | personen die zijn betrokken bij rechtstoestanden die onder het |
entrent dans le champ d'application de la nouvelle règle. Semblable | toepassingsgebied van de nieuwe regeling vallen. Een dergelijk |
distinction ne viole pas en soi les articles 10 et 11 de la | onderscheid maakt op zich geen schending van de artikelen 10 en 11 van |
Constitution. A peine de rendre impossible toute modification de la | de Grondwet uit. Elke wetswijziging zou immers onmogelijk worden |
loi, il ne peut être soutenu qu'une disposition nouvelle violerait ces | indien zou worden aangenomen dat een nieuwe bepaling die |
dispositions constitutionnelles par cela seul qu'elle modifie les | grondwetsartikelen zou schenden om de enkele reden dat zij de |
conditions d'application de la législation ancienne. | toepassingsvoorwaarden van de vroegere regeling wijzigt. |
Par ailleurs, si le législateur estime qu'un changement de politique | Daarenboven kan de wetgever, wanneer hij meent dat een |
s'impose, il peut décider de lui donner un effet immédiat et, en | beleidsverandering noodzakelijk is, beslissen daaraan een onmiddellijk |
principe, il n'est pas tenu de prévoir un régime transitoire. Les | gevolg te geven en is hij er in beginsel niet toe gehouden te voorzien |
articles 10 et 11 de la Constitution ne sont violés que si l'absence | in een overgangsregeling. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn |
d'une mesure transitoire entraîne une différence de traitement qui | slechts geschonden indien de ontstentenis van een overgangsmaatregel |
n'est pas susceptible de justification raisonnable ou s'il est porté | leidt tot een verschil in behandeling waarvoor geen redelijke |
une atteinte excessive au principe de la confiance légitime. Ce | verantwoording bestaat of indien aan het vertrouwensbeginsel op |
principe est étroitement lié au principe de la sécurité juridique, qui | buitensporige wijze afbreuk wordt gedaan. Dat beginsel is nauw |
interdit au législateur de porter atteinte sans justification | verbonden met het rechtszekerheidsbeginsel, dat de wetgever verbiedt |
objective et raisonnable à l'intérêt que possèdent les sujets de droit | om zonder objectieve en redelijke verantwoording afbreuk te doen aan |
d'être en mesure de prévoir les conséquences juridiques de leurs | het belang van de rechtsonderhorigen om in staat te zijn de |
actes. | rechtsgevolgen van hun handelingen te voorzien. |
B.9.1. Par la modification législative en cause, le législateur a | B.9.1. Met de in het geding zijnde wetswijziging beoogde de wetgever |
voulu éviter que le deuxième pilier de pension, à savoir la prestation | te vermijden dat de tweede pensioenpijler, de aanvullende |
de pension complémentaire, soit utilisé à des fins autres que de | pensioenprestatie, zou worden gebruikt voor andere doeleinden dan de |
complément à la pension légale. C'est pour atteindre cet objectif | aanvulling van het wettelijk pensioen. Om die doelstelling te |
qu'il interdit le paiement de la pension complémentaire avant la prise | bereiken, wordt de opname van het aanvullend pensioen vóór het ingaan |
de cours de la pension légale : | van het wettelijk pensioen verboden : |
' Si l'on souhaite que le deuxième pilier constitue ce complément | ' Indien men wenst dat de tweede pijler deze noodzakelijke aanvulling |
nécessaire à la pension légale, il faut décourager les paiements du | vormt op het wettelijke pensioen, moet de uitbetaling van deze tweede |
deuxième pilier avant la prise de cours de la pension légale ' (ibid., | pijler voor het ingaan van het wettelijke pensioen ontmoedigd worden ' |
p. 29). | (ibid., p. 29). |
B.9.2. Si le législateur visait principalement à interdire le paiement | |
de la prestation de pension complémentaire avant la prise de cours de | B.9.2. Niettegenstaande het hoofdzakelijk de bedoeling was van de |
la pension légale, une interdiction du paiement de la prestation de | wetgever om de opname van het aanvullend pensioen vóór het ingaan van |
pension complémentaire après la mise à la retraite était aussi l'un | het wettelijk pensioen te verbieden, past een verbod op uitbetaling |
des objectifs du législateur. En liant le moment du paiement de la | van het aanvullend pensioen na de pensionering eveneens in het kader |
prestation de pension complémentaire au moment de la mise à la | van de doelstellingen van de wetgever. Door het tijdstip van |
retraite, il encourage les affiliés non sortis à différer leur mise à | uitbetaling van het aanvullend pensioen te verbinden aan het tijdstip |
la retraite jusqu'à l'âge terme fixé dans leur plan de pension | van pensionering, worden de niet-uitgetreden aangeslotenen |
gestimuleerd hun pensionering uit te stellen tot aan de eindleeftijd | |
personnel. | in hun persoonlijke pensioenplan. |
[...] | [...] |
B.10.3. Lorsqu'il instaure de nouvelles mesures en matière de pensions, le législateur n'est pas soumis à une obligation générale de prévoir une mesure transitoire pour les personnes qui auront déjà introduit une demande de pension lorsque ces mesures entreront en vigueur. L'imminence de l'entrée en vigueur d'un nouveau régime de pension peut en effet entraîner une augmentation des demandes de pension, ce qui peut compromettre l'objectif poursuivi par le législateur. B.10.4. Le législateur doit toutefois, lorsqu'il instaure un nouveau régime de pension, examiner au cas par cas si des mesures transitoires sont nécessaires, compte tenu de l'impact des nouvelles règles et des attentes légitimes des justiciables concernés. Lorsqu'un régime légal est assorti de mesures transitoires à l'égard d'une certaine catégorie de justiciables, alors que tel n'est pas le cas pour une autre catégorie comparable, cette différence de traitement doit être raisonnablement justifiée. | B.10.3. Bij de invoering van nieuwe pensioenmaatregelen rust op de wetgever niet op algemene wijze een verplichting om in een overgangsmaatregel te voorzien voor degenen die bij de inwerkingtreding van die maatregelen reeds een pensioenaanvraag hadden ingediend. De nakende inwerkingtreding van een nieuwe pensioenregeling kan immers leiden tot een toename aan pensioenaanvragen, waardoor het door de wetgever beoogde doel in het gedrang kan komen. B.10.4. De wetgever moet echter, wanneer hij een nieuwe pensioenregeling invoert, van geval tot geval onderzoeken of overgangsmaatregelen noodzakelijk zijn, rekening houdend met de impact van de nieuwe regels en met de legitieme verwachtingen van de betrokken rechtsonderhorigen. Wanneer een wettelijke regeling gepaard gaat met overgangsmaatregelen voor een bepaalde categorie van rechtsonderhorigen, doch niet voor een andere vergelijkbare categorie, dan dient dat verschil in behandeling te berusten op een redelijke verantwoording. |
B.11.1. La loi du 18 décembre 2015 fixe le moment de la liquidation | B.11.1. De wet van 18 december 2015 bepaalt het tijdstip van de |
des prestations de pension complémentaire et prévoit notamment un | |
régime transitoire pour la catégorie des personnes qui avaient au | |
moins 55 ans en 2016 et qui souhaitent demander le paiement de leur | vereffening van de aanvullende pensioenprestaties en bevat onder meer |
prestation de pension complémentaire avant la prise de cours de leur | een overgangsregeling voor de categorie van personen die in 2016 ten |
pension légale. Il ressort des travaux préparatoires mentionnés en | minste 55 jaar oud waren en die hun aanvullend pensioen wensen op te |
B.6.2 que ce régime transitoire a été instauré parce que le | vragen vóór het ingaan van hun wettelijk pensioen. Uit de in B.6.2 |
législateur a jugé qu'il était inéquitable de soumettre immédiatement | vermelde parlementaire voorbereiding blijkt dat die overgangsregeling |
à l'application des nouvelles règles les affiliés qui, lors de la | werd ingevoerd omdat het niet billijk werd geacht de aangeslotenen die |
prise de cours du nouveau régime, auraient presque atteint l'âge qui | bij het ingaan van de nieuwe regeling bijna de leeftijd hadden die hun |
leur aurait permis de recevoir leur prestation de pension | zou hebben toegelaten hun aanvullend pensioen op te nemen, |
complémentaire, de sorte qu'il aurait été porté atteinte à leurs | onmiddellijk aan de nieuwe regels te onderwerpen, waardoor afbreuk zou |
attentes légitimes. C'est pourquoi les personnes de cette catégorie | worden gedaan aan hun legitieme verwachtingen. Om die reden wordt bij |
ont le choix, à titre de mesure transitoire, de ne pas recevoir leur | wijze van overgangsmaatregel aan die categorie van personen de keuze |
prestation de pension complémentaire lors de la prise de cours de la | gelaten om de aanvullende pensioenprestatie niet op te nemen bij het |
pension légale. | ingaan van het wettelijk pensioen. |
B.11.2. Eu égard au principe de la confiance légitime sur lequel le | B.11.2. In het licht van het vertrouwensbeginsel, waardoor de wetgever |
législateur s'est ainsi fondé, il n'est pas raisonnablement justifié | zich aldus heeft laten leiden, is er geen redelijke verantwoording |
qu'il n'ait pas également prévu un régime transitoire pour la | voor het feit dat niet tevens in een overgangsregeling werd voorzien |
situation inverse, à savoir celle des affiliés qui, lors de la prise | voor de omgekeerde situatie, namelijk die van de aangeslotenen die bij |
de cours du nouveau régime, étaient à la veille de prendre leur | het ingaan van de nieuwe regeling op het punt stonden vervroegd hun |
pension légale mais qui souhaitaient pouvoir recevoir la prestation de | wettelijk pensioen op te nemen, maar de wens hadden om de aanvullende |
pension complémentaire ultérieurement, à l'âge fixé dans le règlement | pensioenprestatie later te kunnen ontvangen op de leeftijd bepaald in |
de pension ou dans la convention de pension. Dans ce cas aussi, | het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst. Ook in dat geval kan |
l'entrée en vigueur immédiate du nouveau régime est en effet | de onmiddellijke inwerkingtreding van de nieuwe regeling immers de |
susceptible de contrecarrer les attentes légitimes des intéressés en | legitieme verwachtingen van de betrokkenen doorkruisen doordat hun de |
privant ceux-ci du choix de ne pas recevoir la prestation de pension | keuze wordt ontnomen om het aanvullend pensioen niet op te nemen bij |
complémentaire lors de la prise de cours de la pension légale. | het ingaan van het wettelijk pensioen. |
B.11.3. La disposition en cause n'est dès lors pas compatible avec les | B.11.3. De in het geding zijnde bepaling is bijgevolg niet bestaanbaar |
articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elle ne permet pas aux | met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre ze de |
affiliés qui ont introduit la demande de pension légale anticipée | aangeslotenen die de aanvraag voor hun vervroegd wettelijk pensioen |
avant l'entrée en vigueur de la loi du 18 décembre 2015 et dont la | hebben ingediend vóór de inwerkingtreding van de wet van 18 december |
pension légale a pris cours en 2016 de recevoir la prestation de | 2015 en wier wettelijk pensioen is ingegaan in 2016, niet toelaat de |
pension complémentaire à l'âge fixé dans le règlement de pension ou | aanvullende pensioenprestatie te ontvangen op de leeftijd bepaald in |
dans la convention de pension, tels qu'ils étaient en vigueur avant la | het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst, zoals van kracht |
date d'entrée en vigueur de la loi précitée ». | vóór de datum van inwerkingtreding van de voormelde wet ». |
B.3.2. La disposition en cause n'est pas compatible avec les articles | B.3.2. De in het geding zijnde bepaling is niet bestaanbaar met de |
10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elle ne permet pas aux affiliés | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij het de |
qui ont introduit leur demande de pension légale anticipée avant | aangeslotenen die hun aanvraag voor een vervroegd wettelijk pensioen |
l'entrée en vigueur de la loi du 18 décembre 2015 et dont la pension | hebben ingediend vóór de inwerkingtreding van de wet van 18 december |
légale a pris cours en 2016 de ne percevoir la prestation de pension | 2015 en wier wettelijk pensioen is ingegaan in 2016, niet toelaat de |
complémentaire qu'à l'âge fixé dans leur assurance pension | aanvullende pensioenprestatie pas te ontvangen op de leeftijd bepaald |
complémentaire, telle qu'elle a été conclue avant l'entrée en vigueur | in hun aanvullende pensioenverzekering, zoals afgesloten vóór de datum |
de la loi précitée. | van inwerkingtreding van de voormelde wet. |
La prise en considération des articles 16 et 23 de la Constitution ne | De inaanmerkingneming van de artikelen 16 en 23 van de Grondwet leidt |
conduit pas à une autre conclusion. | niet tot een andere conclusie. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 27, § 1er, de la loi du 28 avril 2003 « relative aux | Artikel 27, § 1, van de wet van 28 april 2003 « betreffende de |
pensions complémentaires et au régime fiscal de celles-ci et de | aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en |
certains avantages complémentaires en matière de sécurité sociale », | van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid », zoals |
tel qu'il a été remplacé par l'article 18, 1°, de la loi du 18 | vervangen bij artikel 18, 1°, van de wet van 18 december 2015 « tot |
décembre 2015 « visant à garantir la pérennité et le caractère social | |
des pensions complémentaires et visant à renforcer le caractère | waarborging van de duurzaamheid en het sociale karakter van de |
complémentaire par rapport aux pensions de retraite », viole les | aanvullende pensioenen en tot versterking van het aanvullende karakter |
articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il ne permet pas aux | ten opzichte van de rustpensioenen », schendt de artikelen 10 en 11 |
van de Grondwet, in zoverre het de aangeslotenen die hun aanvraag voor | |
affiliés qui ont introduit leur demande de pension légale anticipée | een vervroegd wettelijk pensioen hebben ingediend vóór de |
avant l'entrée en vigueur de la loi du 18 décembre 2015 et dont la | inwerkingtreding van de wet van 18 december 2015 en wier wettelijk |
pension légale a pris cours en 2016 de ne percevoir la prestation de | pensioen is ingegaan in 2016, niet toelaat de aanvullende |
pension complémentaire qu'à l'âge fixé dans leur assurance pension | pensioenprestatie pas te ontvangen op de leeftijd bepaald in hun |
complémentaire, telle qu'elle a été conclue avant la date de l'entrée | aanvullende pensioenverzekering, zoals afgesloten vóór de datum van |
en vigueur de la loi précitée. | inwerkingtreding van de voormelde wet. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 24 mars 2022. | op 24 maart 2022. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
P. Nihoul | P. Nihoul |