Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 132/2021 du 7 octobre 2021 Numéro du rôle : 7399 En cause : la question préjudicielle relative à la loi du 14 octobre 2018 « modifiant le Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe en vue de réformer le La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges T. Giet, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 132/2021 du 7 octobre 2021 Numéro du rôle : 7399 En cause : la question préjudicielle relative à la loi du 14 octobre 2018 « modifiant le Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe en vue de réformer le La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges T. Giet, (...) Uittreksel uit arrest nr. 132/2021 van 7 oktober 2021 Rolnummer 7399 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de wet van 14 oktober 2018 « tot wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten teneinde de griffierec Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters T.(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 132/2021 du 7 octobre 2021 Uittreksel uit arrest nr. 132/2021 van 7 oktober 2021
Numéro du rôle : 7399 Rolnummer 7399
En cause : la question préjudicielle relative à la loi du 14 octobre In zake : de prejudiciële vraag betreffende de wet van 14 oktober 2018
2018 « modifiant le Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et « tot wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en
de greffe en vue de réformer les droits de greffe », posée par le Juge griffierechten teneinde de griffierechten te hervormen », gesteld door
de paix du premier canton de Mons. de Vrederechter van het eerste kanton Bergen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges T. Giet, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters
J. Moerman, M. Pâques et S. de Bethune, et, conformément à l'article T. Giet, J. Moerman, M. Pâques en S. de Bethune, en, overeenkomstig
60bis de la loi du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter F. Daoût, bijgestaan door de
président émérite F. Daoût, assistée du greffier F. Meersschaut, griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter
présidée par le président émérite F. Daoût, F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 28 mai 2020, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij vonnis van 28 mei 2020, waarvan de expeditie ter griffie van het
de la Cour le 10 juin 2020, le Juge de paix du premier canton de Mons Hof is ingekomen op 10 juni 2020, heeft de Vrederechter van het eerste
a posé la question préjudicielle suivante : kanton Bergen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« La loi du 14 octobre 2018 modifiant le code des droits « De wet van 14 oktober 2018 tot wijziging van het Wetboek der
d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe en vue de réformer les registratie-, hypotheek- en griffierechten teneinde de griffierechten
droits de greffe (Moniteur belge du 20 décembre 2018) ne prévoit te hervormen (Belgisch Staatsblad van 20 december 2018) voorziet niet
aucune possibilité de faire condamner un ressortissant hors du in de mogelijkheid om een onderdaan die buiten het Belgische
territoire belge puisqu'il ne dispose pas de numéro de registre grondgebied woont te laten veroordelen, omdat hij in België niet over
national en Belgique. Le SPF Finances belge se trouve dans een rijksregisternummer beschikt. De FOD Financiën verkeert in de
l'impossibilité de récupérer les frais de mise au rôle de 50,00 € onmogelijkheid om de rolrechten van 50 euro te recupereren omdat de
puisque le Tribunal est dans l'impossibilité d'indiquer un numéro de Rechtbank niet in staat is om voor een onderdaan die buiten het
registre national belge pour un ressortissant hors du territoire Belgische grondgebied woont een Belgisch rijksregisternummer op te
belge. geven.
Dès lors, la loi du 14 octobre 2018 modifiant le code des droits Bevat de wet van 14 oktober 2018 tot wijziging van het Wetboek der
d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe en vue de réformer les registratie-, hypotheek- en griffierechten teneinde de griffierechten
droits de greffe (Moniteur belge du 20 décembre 2018) ne contient-elle te hervormen (Belgisch Staatsblad van 20 december 2018) bijgevolg geen
pas une discrimination entre les ressortissants belges disposant d'un discriminatie tussen de Belgische onderdanen die over een
numéro de registre national et les ressortissants hors du territoire rijksregisternummer beschikken en de onderdanen die buiten het
belge ne disposant pas de numéro de registre national contraire aux Belgische grondgebied wonen en die niet over een rijksregisternummer
articles 10, 11 et 191 de la Constitution, en ce qu'elle ne prévoit beschikken, die strijdig is met de artikelen 10, 11 en 191 van de
pas la possibilité de récupérer les frais de mise au rôle de 50,00 € Grondwet, doordat zij niet voorziet in de mogelijkheid om de
payables lorsque le dossier se clôture par un jugement de condamnation rolrechten van 50 euro die moeten worden betaald wanneer het dossier
wordt afgesloten met een veroordelend vonnis te recupereren op verzoek
à la demande du SPF Finances qui se base sur le numéro de registre van de FOD Financiën, die zich baseert op het rijksregisternummer van
national de la partie succombante ? ». de in het ongelijk gestelde partij ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Il ressort du libellé de la question préjudicielle et de la B.1. Uit de formulering van de prejudiciële vraag en uit de
décision de renvoi que le juge a quo estime que la loi du 14 octobre verwijzingsbeslissing blijkt dat de verwijzende rechter van oordeel is
2018 « modifiant le Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et dat de wet van 14 oktober 2018 « tot wijziging van het Wetboek der
de greffe en vue de réformer les droits de greffe » (ci-après : la loi registratie-, hypotheek- en griffierechten teneinde de griffierechten
du 14 octobre 2018) et la législation applicable en matière de droits te hervormen » (hierna : de wet van 14 oktober 2018) en de wetgeving
de mise au rôle en général excluent du paiement de ces droits les die in het algemeen van toepassing is inzake rolrechten niet-Belgische
ressortissants non belges car ils ne disposent pas d'un numéro de onderdanen uitsluiten van de betaling van die rechten omdat zij niet
registre national. over een rijksregisternummer beschikken.
B.2.1. Un droit de mise au rôle est une taxe réclamée au justiciable B.2.1. Een rolrecht is een belasting die wordt gevorderd van de
qui introduit une action devant une juridiction. Il s'agit d'un droit rechtzoekende die een vordering voor een rechtscollege instelt. Het
spécial dû à titre de contribution aux frais de la procédure. La loi gaat om een bijzonder recht dat verschuldigd is als bijdrage in de
du 14 octobre 2018 modifie le Code des droits d'enregistrement, kosten van de rechtspleging. De wet van 14 oktober 2018 wijzigt het
d'hypothèque et de greffe et vise à réformer les droits de mise au Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten en heeft tot
rôle. Elle déplace notamment du début à la fin de l'instance le moment doel de rolrechten te hervormen. Zij verschuift met name het tijdstip
où ces droits sont exigibles. waarop die rechten opeisbaar zijn van het begin naar het einde van het geding.
Par son arrêt n° 84/2021 du 10 juin 2021, la Cour a annulé les Bij zijn arrest nr. 84/2021 van 10 juni 2021, heeft het Hof de
articles 2 et 3 de la loi du 14 octobre 2018 en ce qu'ils s'appliquent artikelen 2 en 3 van de wet van 14 oktober 2018 vernietigd in zoverre
aux justiciables dont la cause a été inscrite au rôle entre le 1er zij van toepassing zijn op de rechtzoekenden van wie de zaak op de rol
février 2019 et le 31 août 2020, qui ont fait l'objet d'une is ingeschreven tussen 1 februari 2019 en 31 augustus 2020, die
condamnation au paiement des droits de rôle au plus tard le 31 août uiterlijk op 31 augustus 2020 zijn veroordeeld tot betaling van de
2020, et dont les moyens d'existence se situent en-dessous des
plafonds pour bénéficier de l'aide juridique de deuxième ligne et de rolrechten, en van wie de bestaansmiddelen lager zijn dan de plafonds
l'assistance judiciaire fixés en vertu des articles 3 et 4 de la loi om juridische tweedelijnsbijstand en rechtsbijstand te genieten, zoals
du 31 juillet 2020 « modifiant le code judiciaire afin d'améliorer vastgesteld krachtens de artikelen 3 en 4 van de wet van 31 juli 2020
l'accès à l'aide juridique de deuxième ligne et à l'assistance « tot wijziging van het gerechtelijk wetboek teneinde de toegang tot
judiciaire par l'augmentation des plafonds de revenus applicables en de juridische tweedelijnsbijstand en de rechtsbijstand te verbeteren,
la matière » mais au-dessus des plafonds qui prévalaient avant door de ter zake geldende inkomensmaxima te verhogen », maar hoger dan
l'entrée en vigueur de ces dispositions. de plafonds die van toepassing waren vóór de inwerkingtreding van die bepalingen.
B.2.2. L'article 2692 du Code des droits d'enregistrement, B.2.2. Artikel 2692 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en
d'hypothèque et de greffe détermine les parties qui sont redevables griffierechten geeft aan welke partijen de rolrechten verschuldigd
des droits de mise au rôle. Il dispose : zijn. Het bepaalt :
« § 1er. Dans sa décision définitive, le juge condamne la partie ou les parties qui sont redevables du droit au paiement de ce dernier ou au paiement de leur part dans ce dernier. La décision du juge n'est susceptible d'aucun recours. La partie qui a inscrit l'affaire au rôle est entièrement redevable du droit, excepté si : 1° le défendeur succombe, dans ce cas le droit est entièrement dû par le défendeur; 2° les parties succombent respectivement sur quelque chef, dans ce cas le droit est dû en partie par le demandeur et en partie par le défendeur, selon la décision du juge. Le droit est exigible à la date de la condamnation. § 2. Au cas où une affaire est rayée ou omise du rôle en application de l'article 730, § 1er et § 2, a), du Code judiciaire, le droit est exigible à partir de la date de la radiation ou de l'omission à charge « § 1. De rechter veroordeelt in zijn eindbeslissing de partij of de partijen die het recht verschuldigd zijn tot de betaling ervan of tot betaling van hun deel erin. Tegen de beslissing van de rechter kan geen rechtsmiddel worden aangewend. Het recht is volledig verschuldigd door de partij die de zaak op de rol heeft doen stellen, behalve indien : 1° de verweerder in het ongelijk wordt gesteld, in welk geval het recht volledig verschuldigd is door de verweerder; 2° de partijen onderscheidenlijk omtrent enig geschilpunt in het ongelijk zijn gesteld, in welk geval het recht ten dele door de eiser en ten dele door de verweerder verschuldigd is, volgens de beslissing van de rechter. Het recht wordt opeisbaar op de datum van de veroordeling. § 2. In geval de zaak op de rol wordt doorgehaald of van de rol wordt weggelaten bij toepassing van artikel 730 van het Gerechtelijk Wetboek, is het recht vanaf de datum van de doorhaling of van de weglating opeisbaar ten laste van de partij die de zaak op de rol
de la partie qui a fait inscrire l'affaire au rôle ». heeft doen stellen ».
B.3. Le recouvrement des droits de mise au rôle est désormais confié à B.3. De invordering van de rolrechten wordt voortaan toevertrouwd aan
l'administration fédérale, conformément à l'arrêté royal du 28 janvier de federale administratie, overeenkomstig het koninklijk besluit van
2019 « relatif à l'exécution du code des droits d'enregistrement, 28 januari 2019 « betreffende de uitvoering van het wetboek der
d'hypothèque et de greffe et à la tenue des registres dans les greffes registratie-, hypotheek- en griffierechten en het houden van de
des cours et tribunaux ». Dans ce cadre, certaines informations registers in de griffies van de hoven en rechtbanken ». In dat kader
dienen bepaalde gegevens aan die administratie te worden doorgegeven.
doivent lui être transmises. L'article 3 de l'arrêté royal précité Artikel 3 van het voormelde koninklijk besluit bepaalt daartoe :
dispose à cet effet : « Le Service public fédéral Justice transmet, via un flux « De Federale Overheidsdienst Justitie maakt via een elektronische
électronique, les listes avec les droits de mise au rôle devenus flux de lijsten met opeisbaar geworden rolrechten over aan de Federale
exigibles au Service public fédéral Finances dans les trois jours Overheidsdienst Financiën binnen de drie werkdagen na de dag waarop ze
ouvrables suivant le jour où ils sont devenus exigibles. opeisbaar zijn geworden.
Les listes, visées à l'alinéa 1er, contiennent par cause les Een in het eerste lid bedoelde lijst bevat per zaak de volgende
informations suivantes : gegevens :
[...] [...]
5° l'identification des redevables en mentionnant, si disponible, leur 5° de identificatie van de belastingschuldigen met vermelding van,
numéro national ou à défaut, leur numéro d'identification à la Banque indien beschikbaar, hun nationaal nummer, of bij gebrek daarvan hun
Carrefour de la Sécurité Sociale lorsqu'il s'agit de personnes identificatienummer van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid
physiques ou leur numéro d'identification à la Banque Carrefour des wanneer het natuurlijke personen betreft of hun identificatienummer
Entreprises lorsqu'il s'agit de personnes morales. van de Kruispuntbank van Ondernemingen wanneer het rechtspersonen betreft.
[...] ». [...] ».
La circulaire du Service public fédéral Justice n° 272 du 29 janvier De omzendbrief van de Federale Overheidsdienst Justitie nr. 272 van 29
2019, qui est destinée à toutes les instances de l'ordre judiciaire, januari 2019, die bestemd is voor alle instanties van de rechterlijke
orde, bevestigt dat de griffies de personen die rolrechten
confirme que les greffes doivent identifier les redevables en verschuldigd zijn, moeten identificeren door vermelding van het
mentionnant le numéro de registre national si celui-ci est disponible. rijksregisternummer, indien beschikbaar. Dat wordt herhaald in de
La circulaire du Service public fédéral Finances n° 2019/C/16 du 15 omzendbrief van de Federale Overheidsdienst Financiën nr. 2019/C/16
février 2019 « concernant la réforme des droits de mise au rôle » réitère cette affirmation. van 15 februari 2019 « betreffende de hervorming van de rolrechten ».
B.4. En vertu de l'article 780 du Code judiciaire, tel qu'il a été B.4. Krachtens artikel 780 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals
modifié par l'article 14 de la loi du 14 octobre 2018, chaque jugement gewijzigd bij artikel 14 van de wet van 14 oktober 2018, dient ieder
indique en règle les nom, prénom et domicile sous l'indication desquels les parties ont comparu et conclu et, le cas échéant, leur numéro de registre national ou numéro d'entreprise. B.5. La mention du numéro de registre national fait partie de l'obligation générale d'identification des parties à la cause. Si un tel numéro ne peut pas être mentionné parce que la partie concernée n'est pas de nationalité belge, l'identification du redevable se fait par d'autres mentions. L'impossibilité d'indiquer un numéro de registre national ne fait donc obstacle ni à la condamnation au paiement des droits de mise au rôle, ni à leur recouvrement, de sorte vonnis in de regel de naam, de voornaam en de woonplaats die de partijen bij hun verschijning en hun conclusies hebben opgegeven en, in voorkomend geval, hun rijksregister- of ondernemingsnummer te vermelden. B.5. De vermelding van het rijksregisternummer maakt deel uit van de algemene verplichting tot identificatie van de partijen in het geding. Wanneer dat nummer niet kan worden vermeld, omdat de betrokken partij niet van Belgische nationaliteit is, gebeurt de identificatie van de persoon die rolrechten verschuldigd is door middel van andere vermeldingen. De onmogelijkheid om een rijksregisternummer te vermelden vormt dus geen beletsel voor de veroordeling tot betaling van de rolrechten, noch voor de invordering ervan, zodat er geen door
qu'il n'existe pas d'exclusion du paiement de ces droits au bénéfice de wet georganiseerde uitsluiting van betaling van die rechten is ten
des ressortissants non belges organisée par la loi. gunste van de niet-Belgische onderdanen.
B.6. Dès lors que la question préjudicielle est fondée sur une B.6. Aangezien de prejudiciële vraag uitgaat van een verkeerde
prémisse erronée, la réponse à cette question n'est manifestement pas premisse, is het antwoord op die vraag kennelijk niet nuttig voor de
utile à la solution du litige. oplossing van dat geschil.
B.7. La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. B.7. De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 7 octobre 2021. op 7 oktober 2021.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^