Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 123/2021 Numéro du rôle : 7461 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 419 du Code pénal, posée par la Cour de cassation. La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Niho après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...)"
Extrait de l'arrêt n° 123/2021 Numéro du rôle : 7461 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 419 du Code pénal, posée par la Cour de cassation. La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Niho après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...) Uittreksel uit arrest nr. 123/2021 van 30 september 2021 Rolnummer 7461 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 419 van het Strafwetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzi wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 123/2021 Uittreksel uit arrest nr. 123/2021 van 30 september 2021
Numéro du rôle : 7461 Rolnummer 7461
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 419 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 419 van het
pénal, posée par la Cour de cassation. Strafwetboek, gesteld door het Hof van Cassatie.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters
R. Leysen, J. Moerman et D. Pieters, et, conformément à l'article T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en D. Pieters, en, overeenkomstig
60bis de la loi du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter F. Daoût, bijgestaan door de
président émérite F. Daoût, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L.
présidée par le président L. Lavrysen, Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 27 octobre 2020, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij arrest van 27 oktober 2020, waarvan de expeditie ter griffie van
de la Cour le 9 novembre 2020, la Cour de cassation a posé la question het Hof is ingekomen op 9 november 2020, heeft het Hof van Cassatie de
préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 419 du Code pénal viole-t-il les articles 10 et 11 de la « Schendt artikel 419 Strafwetboek de artikelen 10 en 11 Grondwet
Constitution en ce qu'une personne poursuivie pour homicide doordat hij die wordt vervolgd wegens onopzettelijke doding slechts
involontaire ne peut être condamnée qu'à une peine d'emprisonnement kan worden veroordeeld tot een maximumgevangenisstraf van twee jaar
maximale de deux ans (article 419, alinéa 1er) et qu'une personne (artikel 419, eerste lid) en hij die wordt vervolgd wegens
poursuivie pour homicide involontaire dans le cadre d'un accident de onopzettelijke doding in het kader van een verkeersongeval tot meer
la circulation peut être condamnée à plus du double de cette peine, à
savoir cinq ans (article 419, alinéa 2), alors que les fautes commises dan het dubbele, namelijk vijf jaar (artikel 419, tweede lid), terwijl
par ces deux personnes revêtent le même caractère involontaire et ont de fout van beide personen eenzelfde onopzettelijk karakter heeft en
la même conséquence, à savoir un décès, la seconde catégorie pouvant aanleiding geeft tot eenzelfde gevolg, namelijk een overlijden,
s'exposer en outre à une peine dont l'exécution est appréciée par le waarbij de tweede categorie bovendien een straf kan oplopen waardoor
tribunal de l'application des peines, tandis que tel n'est pas le cas de strafuitvoering wordt beoordeeld door de strafuitvoeringsrechtbank
pour la première catégorie, et que la circonstance que le défaut de terwijl dat niet het geval is voor de eerste categorie, en dat de
précaution ou de prudence se produit dans le contexte d'un accident de omstandigheid dat het gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid kadert in
la circulation ne constitue pas une justification raisonnable à cette een verkeerscontext geen redelijke verantwoording biedt voor dit
différence de répression ? ». onderscheid in bestraffing ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 419 du Code B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 419 van het
pénal, qui dispose : Strafwetboek, dat bepaalt :
« Quiconque aura involontairement causé la mort d'une personne sera « Hij die onopzettelijk iemands dood veroorzaakt, wordt gestraft met
puni d'un emprisonnement de trois mois à deux ans et d'une amende de gevangenisstraf van drie maanden tot twee jaar en met geldboete van
cinquante [euros] à mille [euros]. vijftig euro tot duizend euro.
Lorsque la mort est la conséquence d'un accident de la circulation, Wanneer de doding het gevolg is van een verkeersongeval dan bedraagt
l'emprisonnement sera de trois mois à cinq ans et l'amende de 50 euros de gevangenisstraf drie maanden tot vijf jaar en de geldboete 50 euro
à 2000 euros ». tot 2000 euro ».
B.1.2. En vertu de l'article 418 du Code pénal, il est question B.1.2. Krachtens artikel 418 van het Strafwetboek is sprake van
d'homicide involontaire lorsque, « sans [qu'il y ait eu] intention onopzettelijk doden wanneer, « zonder het oogmerk om de persoon van
d'attenter à la personne d'autrui », le décès de cette personne a été een ander aan te randen », diens overlijden wordt veroorzaakt « door
causé « par défaut de prévoyance ou de précaution ». Toute faute, gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg ». Elke fout, hoe licht ook,
aussi légère soit-elle, constitue un défaut de prévoyance ou de maakt een gebrek aan voorzichtigheid en voorzorg uit indien zij
précaution si elle contribue au décès (Cass., 27 septembre 1985, Pas., bijdraagt tot het overlijden (Cass., 27 september 1985, Arr. Cass.,
1986, I, n° 51; 15 décembre 1992, Pas., 1992, I, n° 795). Le fait de 1985-1986, nr. 51; 15 december 1992, Arr. Cass., 1991-1992, nr. 795).
ne pas tenir compte de l'éventualité qu'un acte ou qu'une négligence Geen rekening houden met de mogelijkheid dat een handeling of nalaten
cause une lésion à autrui constitue en soi un défaut de prévoyance ou derden een letsel kan toebrengen, maakt op zich een gebrek aan
de précaution (Cass., 10 mai 1994, Pas., 1994, I, n° 229). Le juge voorzichtigheid of voorzorg uit (Cass., 10 mei 1994, Arr. Cass., 1994,
doit vérifier si, sans le défaut de prévoyance ou de précaution imputé nr. 229). De rechter dient na te gaan of de schade zich zonder het aan
au prévenu, il n'y aurait pas eu de dommage tel qu'il s'est produit in de beklaagde ten laste gelegde gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg
concreto (Cass., 1er février 2011, P.10.1354.N; 20 octobre 2015, niet zou hebben voorgedaan zoals zij zich in concreto heeft voorgedaan
P.14.0763.N). (Cass., 1 februari 2011, P.10.1354.N; 20 oktober 2015, P.14.0763.N).
B.1.3. Dans le contexte d'un accident de roulage, il n'est pas B.1.3. In de context van een verkeersongeval is geen sprake van een
question d'une contradiction interne dans les décisions judiciaires si intern tegenstrijdige rechterlijke beslissing indien de dader wordt
l'auteur est condamné pour homicide involontaire alors qu'il est veroordeeld wegens onopzettelijk doden terwijl hij wordt vrijgesproken
acquitté d'une infraction au code de la route (Cass., 12 mai 1958, voor een inbreuk op het verkeersreglement (Cass., 12 mei 1958, Arr.
Pas., 1958, I, p. 1012; 14 septembre 1959, Pas., 1960, I, p. 42; 1er Cass., 1958, p. 727; 14 september 1959, Arr. Cass., 1960, p. 32; 1
octobre 2019, P.19.0479.N). Inversement, le juge doit considérer les oktober 2019, P.19.0479.N). Omgekeerd dient de rechter overtredingen
infractions au code de la route comme des défauts de prévoyance ou de van het verkeersreglement aan te merken als gebrek aan voorzichtigheid
précaution, même si celles-ci ne sont pas imputées distinctement au of voorzorg, zelfs indien zij de beklaagde niet afzonderlijk ten laste
prévenu (Cass., 22 septembre 2015, P.14.0990.N). Du reste, la worden gelegd (Cass., 22 september 2015, P.14.0990.N). De verjaring
prescription de l'infraction au code de la route n'empêche pas que van de overtreding van het verkeersreglement verhindert overigens niet
l'auteur soit condamné du chef de l'infraction non encore prescrite dat de dader wordt veroordeeld wegens het nog niet verjaarde misdrijf
d'homicide involontaire (Cass., 4 février 2009, P.08.1466.F). van onopzettelijk doden (Cass., 4 februari 2009, P.08.1466.F).
Il n'est pas requis que la faute du prévenu soit l'unique cause de Het is niet vereist dat de fout van de beklaagde de enige oorzaak van
l'accident de la circulation et du décès. Une faute concurrente, het verkeersongeval en van het overlijden uitmaakt. Een samenlopende
prêtée à un tiers ou à la victime, est dès lors sans incidence sur la fout, toegeschreven aan een derde of aan het slachtoffer, heeft
déclaration de culpabilité (Cass., 14 mai 2008, P.07.1112.F; 11 bijgevolg geen invloed op de schuldigverklaring (Cass., 14 mei 2008,
février 2009, P.08.1527.F). P.07.1112.F; 11 februari 2009, P.08.1527.F).
B.2.1. La question préjudicielle porte sur la différence entre les B.2.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de onderscheiden
peines d'emprisonnement maximales prévues en cas d'homicide maximale gevangenisstraf voor het misdrijf van onopzettelijk doden,
involontaire, selon que les faits se produisent dans le contexte d'un naargelang de feiten zich afspelen in de context van een
accident de la circulation ou en dehors du contexte de la circulation. verkeersongeval of buiten de verkeerscontext. In de eerste hypothese
Dans la première hypothèse, l'auteur risque une peine d'emprisonnement riskeert de dader een maximale gevangenisstraf van vijf jaar en in de
maximale de cinq ans et, dans la seconde hypothèse, il risque une tweede hypothese een maximale gevangenisstraf van twee jaar, terwijl
peine d'emprisonnement maximale de deux ans, alors que, dans les deux de fout in beide gevallen een onopzettelijk karakter heeft en zij
cas, la faute revêt un caractère involontaire et a la même conséquence, à savoir un décès. aanleiding geeft tot eenzelfde gevolg, namelijk een overlijden.
B.2.2. Le demandeur en cassation a sollicité du juge a quo qu'il B.2.2. De eiser in cassatie heeft van de verwijzende rechter gevorderd
interroge la Cour à titre préjudiciel. La Cour de cassation a fait dat aan het Hof een prejudiciële vraag wordt gesteld. Het Hof van
droit à cette demande, conformément à l'article 26, § 2, alinéa 1er, Cassatie heeft, overeenkomstig artikel 26, § 2, eerste lid, van de
de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle. bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, die
Dans ce contexte, la mention selon laquelle « la circonstance que le vordering ingewilligd. In die context dient de vermelding dat « de
défaut de précaution ou de prudence se produit dans le contexte d'un omstandigheid dat het gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid kadert in
accident de la circulation ne constitue pas une justification een verkeerscontext geen redelijke verantwoording biedt voor dit
raisonnable à cette différence de répression » doit être comprise non onderscheid in bestraffing » niet te worden begrepen als een inmenging
comme une ingérence du juge a quo dans la compétence de la Cour, mais van de verwijzende rechter in de bevoegdheid van het Hof, maar veeleer
plutôt comme un élément de motivation avancé par le demandeur en als een element van motivering dat door de eiser in cassatie wordt
cassation à l'appui de sa demande de poser une question préjudicielle. aangevoerd ter staving van zijn verzoek om een prejudiciële vraag te stellen.
B.2.3. Il n'appartient pas aux parties de modifier ou de faire B.2.3. Het staat niet aan de partijen om de inhoud van de prejudiciële
modifier le contenu de la question préjudicielle. La Cour ne compare vraag te wijzigen of te laten wijzigen. Het Hof vergelijkt de in het
dès lors pas le taux de la peine en cause avec le taux de la peine en geding zijnde strafmaat bijgevolg niet met de strafmaat in geval van
cas de récidive, ni avec le taux de la peine visé à l'article 420 du herhaling of met de strafmaat van het misdrijf bedoeld in artikel 420
Code pénal. Elle ne tient pas compte non plus d'une circulaire van het Strafwetboek. Het houdt evenmin rekening met een door de
ministérielle du 16 mai 2017 non précisée par les parties. partijen niet nader gepreciseerde omzendbrief van 16 mei 2017.
B.2.4. La différence de traitement entre les peines d'emprisonnement B.2.4. Het verschil in behandeling tussen gevangenisstraffen van meer
de plus de trois ans et les peines d'emprisonnement de moins de trois of minder dan drie jaar op het vlak van het toezicht van de
ans en ce qui concerne la surveillance du tribunal de l'application strafuitvoeringsrechtbank en de mogelijke
des peines et les éventuelles modalités de l'exécution de la peine est strafuitvoeringsmodaliteiten, is vreemd aan de in het geding zijnde
étrangère à la disposition en cause. Cette différence de traitement bepaling. Dat verschil in behandeling vindt zijn grondslag in de wet
trouve son fondement dans la loi du 17 mai 2006 « relative au statut van 17 mei 2006 « betreffende de externe rechtspositie van de
juridique externe des personnes condamnées à une peine privative de veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer
liberté et aux droits reconnus à la victime dans le cadre des
modalités d'exécution de la peine », qui n'est pas en cause. De plus, toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten »,
ce régime porte sur la peine d'emprisonnement infligée par le juge et die niet in het geding is. Bovendien heeft die regeling betrekking op
non sur la peine maximale encourue par l'auteur. Par conséquent, la de gevangenisstraf die de rechter oplegt en niet op de maximumstraf
Cour répond à la question préjudicielle sans tenir compte de die de dader riskeert. Bijgevolg beantwoordt het Hof de prejudiciële
l'éventuelle surveillance par le tribunal de l'application des peines vraag zonder rekening te houden met het eventuele toezicht door de
ni des éventuelles modalités de l'exécution de la peine. strafuitvoeringsrechtbank of met de mogelijke
strafuitvoeringsmodaliteiten.
B.3.1. Le caractère répréhensible de certains faits, le constat de B.3.1. De laakbaarheid van bepaalde feiten, de vaststelling ervan als
ceux-ci en tant qu'infraction, la gravité de cette infraction et la sévérité avec laquelle elle peut être punie relèvent du pouvoir d'appréciation du législateur. La Cour empiéterait sur le domaine réservé au législateur si, en s'interrogeant sur la justification des différences entre des sanctions, elle procédait chaque fois à une mise en balance fondée sur un jugement de valeur quant au caractère répréhensible des faits en cause par rapport à d'autres faits punissables commis et ne limitait pas son examen aux cas dans lesquels le choix du législateur est à ce point incohérent qu'il aboutit à une différence de traitement manifestement déraisonnable ou à une sanction manifestement disproportionnée. een misdrijf, de ernst van dat misdrijf en de zwaarwichtigheid waarmee het kan worden bestraft, behoren tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever. Het Hof zou zich op het aan de wetgever voorbehouden domein begeven indien het bij de vraag naar de verantwoording van verschillen in bestraffing telkens een afweging zou maken op grond van een waardeoordeel over de laakbaarheid van de betrokken feiten ten opzichte van andere strafbaar gestelde feiten en zijn onderzoek niet zou beperken tot de gevallen waarin de keuze van de wetgever dermate onsamenhangend is dat ze leidt tot een kennelijk onredelijk verschil in behandeling of tot een kennelijk onevenredige straf.
B.3.2. Pour ce qui est de renforcer la sécurité routière aussi, le B.3.2. Ook inzake het verhogen van de verkeersveiligheid beschikt de
législateur dispose d'une large marge d'appréciation. Il peut partir wetgever over een ruime beoordelingsvrijheid. Hij vermag ervan uit te
du principe que les infractions de roulage comportent toujours un gaan dat verkeersmisdrijven steeds een ernstig gevaar voor de algemene
grave danger pour la sécurité routière dans son ensemble et qu'il y a verkeersveiligheid met zich meebrengen en dat straffeloosheid in
lieu de lutter contre l'impunité dans ce domaine. verkeerszaken dient te worden tegengegaan.
Il appartient au législateur, spécialement lorsqu'il entend lutter Het staat aan de wetgever, in het bijzonder wanneer hij een plaag wil
contre un fléau que d'autres mesures préventives n'ont pu suffisamment bestrijden die andere preventieve maatregelen tot nog toe onvoldoende
endiguer jusqu'ici, de décider s'il convient d'opter pour une hebben kunnen indijken, te beslissen of voor een strengere bestraffing
répression plus stricte à l'égard de certaines formes de délinquance, van sommige vormen van delinquentie moet worden geopteerd en/of dient
et/ou s'il y a lieu de prévoir des mesures alternatives en vue de te worden voorzien in alternatieve maatregelen met het oog op het
renforcer la sécurité routière. Le nombre d'accidents de la route et verhogen van de verkeersveiligheid. Het aantal verkeersongevallen en
les conséquences de ceux-ci justifient que les personnes qui de gevolgen daarvan verantwoorden dat diegenen die de
compromettent la sécurité routière fassent l'objet de procédures et de verkeersveiligheid in het gedrang brengen het voorwerp uitmaken van
sanctions appropriées. daartoe geëigende procedures en sancties.
B.4.1. A l'origine, l'homicide involontaire était puni d'une peine B.4.1. Oorspronkelijk werd onopzettelijk doden, ongeacht de context,
d'emprisonnement maximale de deux ans, quel qu'en fût le contexte. Par gestraft met een maximale gevangenisstraf van twee jaar. Bij de wet
la loi du 7 février 2003 « portant diverses dispositions en matière de van 7 februari 2003 « houdende verschillende bepalingen inzake
sécurité routière », le législateur a inséré dans le Code pénal un verkeersveiligheid » voegde de wetgever in het Strafwetboek een nieuw
nouvel article 419bis, qui prévoyait une incrimination distincte pour artikel 419bis in, dat voorzag in een afzonderlijke strafbaarstelling
« tout usager de la route qui par défaut de prévoyance ou de voor « elke weggebruiker die door gebrek aan voorzichtigheid of
précaution aura[it] provoqué un accident de la circulation d'où il est voorzorg een verkeersongeval veroorzaakt dat iemands dood tot gevolg
résulté la mort d'une personne ». La peine d'emprisonnement maximale heeft ». De maximale gevangenisstraf van dat nieuwe misdrijf bedroeg
de cette nouvelle infraction s'élevait à cinq ans. vijf jaar.
Cette disposition a été abrogée par la loi du 20 juillet 2005 « Die bepaling werd opgeheven bij de wet van 20 juli 2005 « tot
modifiant les lois coordonnées du 16 mars 1968 relatives à la police wijziging van de gecoördineerde wetten van 16 maart 1968 betreffende
de la circulation routière ». Par cette même loi, il a été ajouté à de politie over het wegverkeer ». Bij diezelfde wet werd aan artikel
l'article 419 du Code pénal un second alinéa portant la peine maximale 419 van het Strafwetboek een tweede lid toegevoegd dat de maximumstraf
pour homicide involontaire de deux à cinq ans si la mort est la voor onopzettelijk doden verhoogt van twee naar vijf jaar indien de
conséquence d'un accident de la circulation. De ce fait, il n'est plus doding het gevolg is van een verkeersongeval. Daardoor is geen sprake
question d'une infraction distincte, mais le contexte d'un accident de meer van een afzonderlijk misdrijf, maar geldt de context van een
la circulation constitue une circonstance aggravante de l'infraction verkeersongeval als een verzwarende omstandigheid van het misdrijf
d'homicide involontaire. onopzettelijke doding.
B.4.2. Dans les travaux préparatoires de la loi du 7 février 2003, le B.4.2. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 7 februari
législateur a justifié la répression plus sévère d'un défaut de 2003 heeft de wetgever de strengere bestraffing van een gebrek aan
prévoyance ou de précaution entraînant un décès dans un contexte de voorzichtigheid of voorzorg in een verkeerscontext dat tot een
circulation routière en ces termes : overlijden leidt, als volgt verantwoord :
« [La vice-première ministre et ministre de la Mobilité et des « De vice-eerste minister en minister van Mobiliteit en Vervoer
Transports souligne] la multiplicité des facettes de ce fléau social onderstreept dat het aantal verkeersslachtoffers een ware sociale
sous-estimé que représente le nombre des victimes de la route [...]. gesel is die zwaar wordt onderschat [...].
[...] [...]
Reste la question de savoir comment inciter le conducteur à conduire De vraag blijft hoe men de bestuurder ertoe kan aanzetten een
de façon à diminuer le risque d'accidents de la route. En la matière, rijgedrag aan te nemen waarbij het aantal verkeersongevallen kan
une action préventive agira sur les mentalités, mais la perception afnemen. Op dat vlak kan een preventief optreden tot een
subjective du risque d'être pris sur le fait et la dissuasion jouent mentaliteitswijziging leiden, maar ook de subjectieve bewustwording
van de ' pakkans ' en de afschrikking zijn van belang. De
également un rôle. Les règles doivent être claires et sensées. Il faut voorschriften moeten duidelijk en zinvol zijn, een goede rijopleiding
une bonne formation à la conduite. Les contrôles doivent augmenter le is vereist, de controles moeten ervoor zorgen dat het feitelijk risico
risque objectif d'être pris en cas d'infraction. Les sanctions, enfin, om bij een overtreding te worden gepakt groter wordt en ten slotte
doivent être pertinentes » (Doc. parl., Chambre, 2002-2003, DOC moeten de sancties afdoende zijn » (Parl. St., Kamer, 2002-2003, DOC
50-1915/006, p. 7); 50-1915/006, p. 7);
et en
« Par contre, la peine maximale d'emprisonnement, qui est de deux ans, « Daarentegen wordt de maximale gevangenisstraf van twee jaar in
est perçue dans certains cas comme insuffisante lorsqu'une infraction sommige gevallen als onvoldoende ervaren wanneer een zware overtreding
grave est à l'origine d'un accident dans lequel des personnes ont été
blessées gravement ou ont trouvé la mort. Il suffit de penser à la aan de basis ligt van een ongeval waarbij mensen zwaar gewond of
situation dans laquelle une personne conduisant en état d'ébriété gedood werden. Denken we maar aan het in staat van zware dronkenschap
avancé (en dépit des nombreuses campagnes de prévention menées par les (ondanks de veelvuldige preventie- en waarschuwingscampagnes van de
autorités au cours de la dernière décennie) renverse d'autres usagers overheid het laatste decennium) aanrijden van andere weggebruikers
de la route, causant leur mort ou les blessant grièvement. Aussi la waarbij doden en zwaar gewonden te betreuren vallen. Daarom verhoogt
présente proposition de loi porte-t-elle le taux de la peine en cas dit wetsvoorstel de strafmaat voor dergelijke ongevallen met dodelijke
d'accident mortel à cinq ans d'emprisonnement au maximum; elle prévoit afloop tot maximum vijf jaar gevangenisstraf; voor ongevallen die
un emprisonnement d'un an au maximum pour les accidents entraînant une leiden tot een tijdelijke of blijvende invaliditeit van één van de
invalidité temporaire ou permanente d'une des personnes impliquées » betrokkenen geldt een gevangenisstraf van maximum één jaar » (Parl.
(Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1188/001, pp. 6-7). St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1188/001, pp. 6-7).
B.5.1. La différence de traitement en cause repose sur un critère B.5.1. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een
objectif, en l'occurrence la question de savoir si l'homicide objectief criterium, namelijk de vraag of de onopzettelijke doding al
involontaire s'est produit dans le contexte de la circulation routière dan niet heeft plaatsgevonden in een verkeerscontext. Blijkens de
ou non. D'après les travaux préparatoires, il ne s'agit pas seulement parlementaire voorbereiding gaat het niet alleen om botsingen tussen
de collisions entre des véhicules à moteur, mais de « toute attitude motorvoertuigen, maar om « gelijk welk gevaarlijk of onachtzaam
de conduite dangereuse ou négligente dans le chef du conducteur d'un rijgedrag vanwege de bestuurder van een motorrijtuig [dat] geleid
véhicule à moteur qui a provoqué la mort [...] à un usager de la voie heeft tot de dood [...] van een al dan niet gemotoriseerde
publique, qu'il soit motorisé ou non » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1915/001, p. 21). weggebruiker » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1915/001, p. 21).
B.5.2. L'augmentation significative de la peine maximale prévue en cas B.5.2. De aanzienlijke verhoging van de maximumstraf voor
d'homicide involontaire dans le contexte d'un accident de la onopzettelijk doden als gevolg van een verkeersongeval is tevens een
circulation est aussi une mesure pertinente à la lumière des objectifs pertinente maatregel in het licht van de door de wetgever nagestreefde
de sécurité routière et de responsabilisation des conducteurs de doelstellingen van verkeersveiligheid en van responsabilisering van de
véhicules à moteur poursuivis par le législateur. bestuurders van motorrijtuigen.
B.5.3. Le taux de la peine de cinq ans maximum est en outre proportionné à ces objectifs. La volonté du législateur de lutter contre la prise de risques inconsidérés au volant qui peuvent entraîner des conséquences dramatiques justifie une peine maximale élevée. A cet égard, ce n'est pas tant le fait que l'auteur n'ait pas voulu les conséquences de son comportement pour la victime qui est pertinent, mais plutôt le fait qu'il aurait probablement pu éviter ces conséquences en adoptant un style de conduite plus raisonnable. Une peine qui vise à changer la mentalité des usagers de la route ne peut être utile que si elle est suffisamment dissuasive. La disposition en cause donne du reste au juge pénal une fourchette B.5.3. De strafmaat van maximum vijf jaar is bovendien evenredig met die doelstellingen. De wil van de wetgever om op te treden tegen onverantwoorde risico's in het verkeer die tot zeer ingrijpende gevolgen kunnen leiden, verantwoordt een hoge maximumstraf. Het is daarbij niet zozeer relevant dat de dader de gevolgen van zijn gedrag voor het slachtoffer niet heeft gewild, maar veeleer dat hij die gevolgen wellicht had kunnen vermijden door een meer verantwoorde rijstijl aan te nemen. Een straf die een mentaliteitswijziging bij weggebruikers beoogt teweeg te brengen, kan slechts nut hebben indien zij voldoende afschrikwekkend is.
allant d'une peine d'emprisonnement de trois mois à une peine De in het geding zijnde bepaling geeft de strafrechter overigens een
d'emprisonnement de cinq ans. Ainsi qu'il ressort des travaux strafvork van drie maanden tot vijf jaar gevangenisstraf. Zoals uit de
préparatoires de la loi du 7 février 2003, cette fourchette lui permet parlementaire voorbereiding van de wet van 7 februari 2003 blijkt,
de fixer une peine sur mesure : laat die strafvork hem toe maatwerk te leveren :
« La ministre plaide pour la confiance en le pouvoir judicaire, à qui « De minister pleit voor vertrouwen in de rechtelijke macht, aan wie
le présent texte procure un instrument, dont il sera fait un usage met de voorliggende teksten een instrument wordt geboden, waarvan met
raisonnable. Le juge peut ainsi par exemple tenir compte du fait que redelijkheid gebruik zal worden gemaakt. Zo kan de rechter er
le conducteur qui a commis l'infraction, n'était pas sous l'influence bijvoorbeeld rekening mee houden of de bestuurder die de inbreuk
d'alcool, roulait à une vitesse extravagante, etc. Le juge peut en begaat, al dan niet onder invloed was, er een buitenissige snelheid op
outre également tenir compte de l'état de la victime. Cette solution na hield, enz. Bovendien kan de rechter ook rekening houden met de
toestand van het slachtoffer. Deze oplossing is een tussenweg tussen
est une solution intermédiaire entre la qualification de coups et de kwalificatie van de onopzettelijke slagen en verwondingen en die
blessures involontaires et celle ' d'entrave méchante ' » (Doc. parl., van de kwaadwillige belemmering » (Parl. St., Senaat, 2002-2003, nr.
Sénat, 2002-2003, n° 2-1402/3, p. 34). 2-1402/3, p. 34).
B.5.4. Enfin, le constat que d'autres mesures aussi permettent de B.5.4. Tot slot verhindert de vaststelling dat ook andere maatregelen
renforcer la sécurité routière n'empêche pas le législateur de prévoir de verkeersveiligheid kunnen verhogen, de wetgever niet om te voorzien
des sanctions pénales sévères à l'égard des personnes qui, par leur in strenge strafsancties voor personen die door hun onvoorzichtigheid
imprudence ou par leur défaut de précaution sur la route, provoquent of gebrek aan voorzorg in het verkeer een overlijden veroorzaken.
un décès. Les mesures relatives à l'infrastructure routière, aux Maatregelen die betrekking hebben op de verkeersinfrastructuur, de
restrictions techniques des véhicules à moteur et à la plus grande technische begrenzing van motorrijtuigen en het verhogen van de
probabilité de se faire contrôler ont du reste une incidence sur des pakkans, beïnvloeden overigens factoren extern aan het gedrag van de
facteurs externes au comportement du conducteur, alors qu'il est aussi bestuurder, terwijl ook het beïnvloeden van dat gedrag cruciaal is met
crucial d'influencer ce comportement en vue de renforcer la sécurité het oog op de verbetering van de verkeersveiligheid.
routière. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 419 du Code pénal ne viole pas les articles 10 et 11 de la Artikel 419 van het Strafwetboek schendt de artikelen 10 en 11 van de
Constitution. Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 30 septembre 2021. op 30 september 2021.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen
^