Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 114/2021 du 16 septembre 2021 Numéro du rôle : 7015 En cause : le recours en annulation partielle de la loi du 7 mai 1999 « sur les jeux de hasard, les paris, les établissements de jeux de hasard et la protection des jou La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. Moe(...)"
Extrait de l'arrêt n° 114/2021 du 16 septembre 2021 Numéro du rôle : 7015 En cause : le recours en annulation partielle de la loi du 7 mai 1999 « sur les jeux de hasard, les paris, les établissements de jeux de hasard et la protection des jou La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. Moe(...) Uittreksel uit arrest nr. 114/2021 van 16 september 2021 Rolnummer 7015 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de wet van 7 mei 1999 « op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spel Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters J.(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 114/2021 du 16 septembre 2021 Uittreksel uit arrest nr. 114/2021 van 16 september 2021
Numéro du rôle : 7015 Rolnummer 7015
En cause : le recours en annulation partielle de la loi du 7 mai 1999 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de wet van 7
« sur les jeux de hasard, les paris, les établissements de jeux de mei 1999 « op de kansspelen, de weddenschappen, de
hasard et la protection des joueurs », introduit par la SA « Rocoluc kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers », ingesteld
». door de nv « Rocoluc ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters
Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y.
Detienne et D. Pieters, et, conformément à l'article 60bis de la loi Kherbache, T. Detienne en D. Pieters, en, overeenkomstig artikel 60bis
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du président van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
émérite F. Daoût et de la juge émérite T. Merckx-Van Goey, assistée du emeritus voorzitter F. Daoût en emeritus rechter T. Merckx-Van Goey,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président émérite F. Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 28 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 september
septembre 2018 et parvenue au greffe le 2 octobre 2018, la SA « 2018 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 2
Rocoluc », assistée et représentée par Me F. Tulkens et Me M. oktober 2018, heeft de nv « Rocoluc », bijgestaan en vertegenwoordigd
Vanderstraeten, avocats au barreau de Bruxelles, a, à la suite de door Mr. F. Tulkens en Mr. M. Vanderstraeten, advocaten bij de balie
l'arrêt de la Cour n° 109/2018 du 19 juillet 2018 (publié au Moniteur te Brussel, ingevolge het arrest van het Hof nr. 109/2018 van 19 juli
belge du 5 septembre 2018), introduit un recours en annulation 2018 (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 5 september 2018),
beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van de wet van 7 mei
partielle de la loi du 7 mai 1999 « sur les jeux de hasard, les paris, 1999 « op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en
les établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs ». de bescherming van de spelers ».
Le 23 octobre 2018, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la Op 23 oktober 2018 hebben de rechters-verslaggevers M. Pâques en E.
Derycke, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere
loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in
juges-rapporteurs M. Pâques et E. Derycke ont informé la Cour qu'ils kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te
pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op
l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire. voorafgaande rechtspleging.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. Par un recours introduit sur la base de l'article 4, alinéa 2, de B.1. Bij een beroep dat is ingesteld op grond van artikel 4, tweede
la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, la lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk
partie requérante demande l'annulation partielle de la loi du 7 mai Hof, vordert de verzoekende partij de gedeeltelijke vernietiging van
1999 « sur les jeux de hasard, les paris, les établissements de jeux de wet van 7 mei 1999 « op de kansspelen, de weddenschappen, de
de hasard et la protection des joueurs » dans la mesure de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers » in de mate van
l'inconstitutionnalité constatée par la Cour par son arrêt n° 109/2018 de ongrondwettigheid die door het Hof bij zijn arrest nr. 109/2018 van
du 19 juillet 2018. 19 juli 2018 is vastgesteld.
La Cour examine le recours en tant qu'il est dirigé contre la loi du 7
mai 1999 précitée, telle qu'elle était en vigueur à la date de Het Hof onderzoekt het beroep in zoverre het is gericht tegen de
l'introduction du recours, soit avant sa modification par la loi du 7 voormelde wet van 7 mei 1999, zoals zij van kracht was op de datum van
het instellen van het beroep, zijnde vóór de wijziging ervan bij de
mai 2019 « modifiant la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les wet van 7 mei 2019 « tot wijziging van de wet van 7 mei 1999 op de
paris, les établissements de jeux de hasard et la protection des kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de
bescherming van de spelers, en tot invoeging van artikel 37/1 in de
joueurs, et insérant l'article 37/1 dans la loi du 19 avril 2002 wet van 19 april 2002 tot rationalisering van de werking en het beheer
relative à la rationalisation du fonctionnement et de la gestion de la
Loterie Nationale ». van de Nationale Loterij ».
B.2. Par son arrêt d'annulation n° 108/2018 du 19 juillet 2018, la B.2. Bij zijn vernietigingsarrest nr. 108/2018 van 19 juli 2018 heeft
Cour a jugé que la loi du 7 mai 1999 interdit d'offrir des jeux et des het Hof geoordeeld dat de wet van 7 mei 1999 verbiedt om spelen en
paris de nature différente dans le même lieu physique, que l'offre de weddenschappen van verschillende aard op dezelfde fysieke plaats aan
jeux de hasard dans le monde réel est comparable à l'offre de jeux de te bieden, dat het aanbod van kansspelen in de reële wereld
hasard dans le monde virtuel et que la loi du 7 mai 1999 viole les vergelijkbaar is met het aanbod van kansspelen in de virtuele wereld
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle n'interdit pas le en dat de wet van 7 mei 1999 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
cumul, par plusieurs titulaires, de plusieurs licences supplémentaires schendt, in zoverre zij de cumulatie, door verschillende houders, van
verschillende aanvullende vergunningen van onderscheiden klassen (A+,
de classes distinctes (A+, B+ et F1+) pour l'exploitation de jeux de B+ en F1+) voor de uitbating van kansspelen en van weddenschappen via
hasard et de paris via un seul et même nom de domaine et les URL een en dezelfde domeinnaam en de daaraan verbonden URL's niet
associées. verbiedt.
Par son arrêt n° 109/2018 rendu sur question préjudicielle, précité, Bij zijn voormelde arrest nr. 109/2018 dat op prejudiciële vraag is
la Cour a jugé que la loi du 7 mai 1999 interdit à un même titulaire de licences de classes distinctes d'exploiter des jeux de hasard et d'engager des paris dans le même établissement de jeux de hasard, ce qui signifie dans les mêmes bâtiments ou dans les mêmes lieux où sont exploités un ou plusieurs jeux de hasard, et que le principe d'égalité exige d'interdire à un titulaire de différentes licences supplémentaires de classes distinctes d'exploiter des jeux de hasard et d'engager des paris via un seul et même nom de domaine et les URL associées. B.3.1. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt au recours de la partie requérante. gewezen, heeft het Hof geoordeeld dat de wet van 7 mei 1999 eenzelfde houder van vergunningen van onderscheiden klassen verbiedt kansspelen te exploiteren en weddenschappen aan te nemen in eenzelfde kansspelinrichting, dat wil zeggen in dezelfde gebouwen of op dezelfde plaatsen waar één of meer kansspelen worden uitgebaat, en dat het gelijkheidsbeginsel vereist dat het een houder van verschillende aanvullende vergunningen van onderscheiden klassen verboden wordt kansspelen te exploiteren en weddenschappen aan te nemen via één en dezelfde domeinnaam en de daaraan verbonden URL's. B.3.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partij bij het beroep.
B.3.2. La partie requérante est une société anonyme active dans le B.3.2. De verzoekende partij is een naamloze vennootschap die actief
domaine des jeux de hasard. Elle exploite un établissement de jeux de is op het gebied van kansspelen. Zij exploiteert een
hasard de classe II (salle de jeux automatiques) pour lequel elle kansspelinrichting klasse II (speelautomatenhal) waarvoor zij over een
dispose d'une licence B, et elle détient une licence supplémentaire B+ vergunning B beschikt, en zij heeft een aanvullende vergunning B+ om
pour exploiter des jeux de hasard de classe II en ligne. onlinekansspelen van klasse II te exploiteren.
B.3.3. En cette qualité, la partie requérante justifie d'un intérêt à B.3.3. In die hoedanigheid doet de verzoekende partij blijken van een
solliciter l'annulation de la loi du 7 mai 1999 qui réglemente belang om de vernietiging te vorderen van de wet van 7 mei 1999 die de
l'exploitation des jeux de hasard. exploitatie van kansspelen regelt.
L'exception est rejetée. De exceptie wordt verworpen.
B.4. Le recours en annulation présentement examiné invite la Cour à B.4. Het thans onderzochte beroep tot vernietiging noopt het Hof ertoe
confirmer, au contentieux de l'annulation, l'inconstitutionnalité de in het arrest nr. 109/2018 vastgestelde ongrondwettigheid te
constatée dans l'arrêt n° 109/2018. bevestigen in het vernietigingscontentieux.
B.5. Compte tenu de l'annulation déjà prononcée par l'arrêt n° B.5. Rekening houdend met de vernietiging die reeds is uitgesproken
108/2018, il y a lieu de vérifier si ce qui a été jugé dans cet arrêt bij het arrest nr. 108/2018, dient te worden nagegaan of hetgeen in
en ce qui concerne le cumul, par plusieurs titulaires, de licences de dat arrest werd geoordeeld met betrekking tot de cumulatie, door
verschillende houders, van vergunningen van onderscheiden klassen met
classes distinctes en vue de l'exploitation de jeux de hasard et de het oog op de exploitatie van kansspelen en weddenschappen binnen
paris au sein du même établissement de jeux de hasard ou via un seul dezelfde kansspelinrichting of via een en dezelfde domeinnaam en de
et même nom de domaine et les URL associées est valable lorsque le daaraan verbonden URL's, geldig is wanneer dezelfde cumulatie zich
même cumul se produit chez un même titulaire. voordoet bij een zelfde houder.
B.6. Le Conseil des ministres et la partie intervenante n'établissent B.6. De Ministerraad en de tussenkomende partij tonen niet aan dat de
pas que la situation d'un même titulaire de licences de classes situatie van een zelfde houder van vergunningen van onderscheiden
distinctes se distingue de la situation de plusieurs titulaires, au klassen zich onderscheidt van de situatie van verschillende houders,
regard du cumul examiné. ten aanzien van de onderzochte cumulatie.
B.7.1. Par son arrêt n° 109/2018, la Cour a jugé : B.7.1. Bij zijn arrest nr. 109/2018 heeft het Hof geoordeeld :
« B.1.1. La question préjudicielle porte sur les articles 34 et 43/4 « B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 34 en
de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les paris, les 43/4 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de weddenschappen, de
établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs. La Cour kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers. Het Hof wordt
est invitée à examiner ces dispositions en ce qu'elles permettraient à verzocht die bepalingen te onderzoeken in zoverre zij het een en
un même titulaire de plusieurs licences supplémentaires de classes dezelfde houder van verschillende aanvullende vergunningen van
onderscheiden klassen mogelijk zouden maken om kansspelen te
distinctes d'exploiter des jeux de hasard et d'engager des paris via exploiteren en weddenschappen aan te nemen via een en dezelfde
un seul et même nom de domaine et les URL associées alors qu'elles ne domeinnaam en de daaraan verbonden URL's, terwijl zij het eenzelfde
permettraient pas à un même titulaire de licences de classes houder van vergunningen van onderscheiden klassen niet mogelijk zouden
distinctes d'exploiter des jeux de hasard et d'engager des paris dans maken om op een en dezelfde fysieke plaats in de reële wereld
le monde réel en un seul et même lieu physique. kansspelen te exploiteren en weddenschappen aan te nemen.
[...] [...]
B.2. Par son arrêt n° 129/2017 du 9 novembre 2017, la Cour a jugé : B.2. Bij zijn arrest nr. 129/2017 van 9 november 2017 heeft het Hof
' B.3. Il ressort toutefois des mémoires des parties intervenantes que geoordeeld : ' B.3. Uit de memories van de tussenkomende partijen blijkt echter dat
plusieurs titulaires différents de licences A+, B+ et F1+ ont conclu meerdere verschillende vergunninghouders A+, B+ en F1+ akkoorden
des accords pour proposer, sur le même site internet (un seul nom de hebben gesloten om op dezelfde internetsite (een enkele domeinnaam en
domaine et une même URL associée), des jeux et paris relevant de eenzelfde daaraan verbonden URL) spelen en weddenschappen aan te
différentes classes. La question préjudicielle doit donc être comprise bieden die onder verschillende klassen vallen. De prejudiciële vraag
comme visant la situation de plusieurs titulaires distincts cumulant, moet dus in die zin worden begrepen dat zij de situatie beoogt van
ensemble, plusieurs licences supplémentaires de classes différentes et verscheidene onderscheiden houders die samen verscheidene aanvullende
vergunningen van verschillende klassen cumuleren en dezelfde
exploitant le même nom de domaine et la même URL associée pour domeinnaam en dezelfde daaraan verbonden URL exploiteren om online op
proposer des jeux et paris relevant de classes différentes en ligne een gemeenschappelijke internetsite spelen en weddenschappen aan te
sur un site internet commun. bieden die onder verschillende klassen vallen.
B.4.1. La Cour est invitée à examiner la compatibilité des B.4.1. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid te onderzoeken van de
dispositions précitées avec les articles 10 et 11 de la Constitution voormelde bepalingen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in
en ce que le cumul de l'exploitation de plusieurs licences zoverre de cumulatie van de uitbating van verscheidene aanvullende
supplémentaires de classes distinctes A+, B+ ou F1+ sur le même nom de vergunningen van de onderscheiden klassen A+, B+ of F1+ op dezelfde
domaine, donc sur le même site internet, serait autorisé alors que le domeinnaam, dus op dezelfde internetsite, zou zijn toegestaan terwijl
cumul de l'exploitation de plusieurs licences de classes distinctes A, de cumulatie van de uitbating van verscheidene vergunningen van de
B ou F1 dans le même lieu physique est interdit. onderscheiden klassen A, B of F1 op dezelfde fysieke plaats verboden is.
[...] [...]
B.5. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, la B.5. In tegenstelling tot hetgeen de Ministerraad betoogt, belet de
circonstance que les titulaires de licences de classes A+, B+ ou F1+ omstandigheid dat de vergunninghouders klasse A+, B+ of F1+
sont nécessairement également titulaires d'une licence de classe A, B noodzakelijkerwijs ook vergunninghouders klasse A, B of F1 zijn, het
ou F1 n'empêche pas la Cour de comparer la situation des exploitants Hof niet de situatie van de exploitanten van spelen en weddenschappen
de jeux et paris lorsqu'ils ne sont actifs que dans le monde réel et wanneer zij enkel in de reële wereld actief zijn en die van de
celle des exploitants de jeux et paris lorsqu'ils développent leurs exploitanten van spelen en weddenschappen die zowel in de reële wereld
activités dans le monde réel et via les instruments de la société de als via de informatiemaatschappij-instrumenten hun activiteiten
l'information. ontwikkelen, met elkaar te vergelijken.
B.6.1. Les objectifs poursuivis par le législateur lorsqu'il a B.6.1. Ten aanzien van de doelstellingen die door de wetgever werden
entrepris de réglementer les jeux et paris sont ainsi commentés dans nagestreefd toen hij probeerde de spelen en weddenschappen te
reglementeren, is in de memorie van toelichting bij het ontwerp van
l'exposé des motifs du projet de loi du 10 janvier 2010 " portant wet van 10 januari 2010 " tot wijziging van de wetgeving inzake
modification de la législation relative aux jeux de hasard " : kansspelen " toegelicht :
" La régulation des jeux de hasard est basée sur l'' idée de " De regulering van de kansspelen is gebaseerd op de '
canalisation '. Pour satisfaire le besoin manifeste du jeu chez les kanalisatiegedachte '. Om te voldoen aan de klaarblijkelijke
personnes, l'offre illégale est combattue par l'autorisation d'une speelbehoefte van de mens wordt het illegale aanbod bestreden door het
offre de jeux légale ' limitée '. toelaten van een ' beperkt ' legaal spelaanbod.
La régulation des jeux de hasard illégaux contribue à réfréner la Het reguleren van illegale kansspelen draagt bij tot het beteugelen
participation aux jeux de hasard et est un moyen adapté et van deelneming aan kansspelen en is een geschikt en proportioneel
proportionné pour atteindre les objectifs qui constituent la base de middel om de aan het kansspelbeleid ten grondslag liggende
la politique en matière de jeux de hasard. En limitant l'offre légale, doelstellingen te bereiken. Door het legale aanbod te beperken komt
on répond à l'un des piliers de cette politique, à savoir la men tegemoet aan één van de pijlers van het kansspelbeleid zijnde de
protection du joueur contre l'addiction au jeu. bescherming van de speler tegen gokverslaving.
[...] [...]
Comme la loi du 7 mai 1999, le projet de loi part du principe que Het voorontwerp vertrekt zoals de wet van 7 mei 1999 van het principe
l'exploitation de jeux de hasard est a priori interdite. Des dat het uitbaten van kansspelen a priori verboden is. Uitzonderingen
exceptions peuvent toutefois être prévues par un système de licences. kunnen worden toegestaan door een stelsel van vergunningen. Het
L'interdiction d'exploitation de principe est maintenue comme point de principiële exploitatieverbod blijft als uitgangspunt gehandhaafd, met
départ, avec la conséquence que l'octroi de licences n'est permis que als gevolg dat het verlenen van vergunningen slechts in beperkte mate
dans une mesure réduite compte tenu des limites prévues par la loi " binnen de door de wet voorziene grenzen kan toegelaten worden " (Parl.
(Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1992/001, p. 4). St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1992/001, p. 4).
B.6.2. Au sujet de la régulation des jeux de hasard et paris exploités B.6.2. Er is in verband met de regulering van de kansspelen en
via les instruments de la société de l'information, il est précisé : weddenschappen die via de informatiemaatschappij-instrumenten worden
uitgebaat, gepreciseerd :
" Une telle politique de contrôle efficace n'est possible que si l'on " Dergelijk doeltreffend controlebeleid is enkel mogelijk door de
réserve les jeux en ligne à ceux qui exploitent les jeux de hasard online spelen voor te behouden aan zij die ook in de reële wereld de
dans le monde réel également, ce qui évite la création d'une offre kansspelen uitbaten waarbij de creatie van een extra aanbod aan online
supplémentaire de jeux en ligne. spelen wordt vermeden.
Seules les entités qui disposent d'une licence A, B ou F1 dans le Enkel de entiteiten die in de reële wereld over een vergunning A, B of
monde réel peuvent offrir ce type d'activité dans le monde virtuel. Les jeux qu'ils offrent via Internet doivent être de même nature que ceux qui sont offerts dans le monde réel. Ainsi, un exploitant de casino qui dispose d'une licence supplémentaire ne pourra offrir que des jeux de casino via Internet et non des paris, par exemple. Seuls les détenteurs d'une licence F1 qui organisent des paris peuvent disposer au maximum d'une licence complémentaire. Cette licence complémentaire ne peut porter que sur l'organisation de paris en ligne de même nature que ceux qu'ils offrent dans le monde réel. F1 beschikken, kunnen deze zelfde activiteiten aanbieden in de virtuele wereld. De spelen die zij via internet aanbieden moeten van dezelfde aard zijn als deze die in de reële wereld aangeboden worden. Zo zal een casino-uitbater met een aanvullende vergunning enkel casinospelen via internet mogen aanbieden en bijvoorbeeld geen weddenschappen. Enkel de vergunninghouders F1 die de weddenschappen inrichten kunnen maximaal over één aanvullende vergunning beschikken. Deze vergunning kan alleen maar betrekking hebben op het inrichten van online weddenschappen van dezelfde aard als deze die ze in de reële wereld aanbieden.
La politique proposée vise à lutter contre l'expansion des jeux de Het voorgestelde beleid beoogt de expansie van online kansspelen te
hasard en ligne " (ibid., p. 10). bestrijden " (ibid., p. 10).
B.7. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op het
reële of virtuele karakter van het aanbod van kansspelen en
B.7. La différence de traitement en cause repose sur le caractère réel weddenschappen. Terwijl in de reële wereld spelen en weddenschappen
ou virtuel de l'offre de jeux de hasard et de paris. Alors que dans le van verschillende aard niet op dezelfde fysieke plaats mogen worden
monde réel, des jeux et des paris de nature différente ne peuvent être offerts dans le même lieu physique, ce qui oblige les joueurs qui veulent jouer à des jeux différents et placer des paris à se déplacer en plusieurs endroits, ces mêmes jeux et paris peuvent être offerts sur le même site internet (même nom de domaine et même URL), ce qui permet au joueur de jouer à des jeux relevant de classes différentes et de placer des paris sans devoir se connecter à des sites différents. B.8.1. Un tel critère est objectif. La Cour doit encore examiner s'il est pertinent par rapport à l'objectif poursuivi par le législateur. B.8.2. La régulation de jeux de hasard et la limitation de l'offre visent à protéger les joueurs, notamment contre les risques d'assuétude inhérents à ce type d'activité. L'interdiction d'offrir divers types de jeux et paris dans le même endroit physique contribue à la protection des joueurs, dès lors qu'elle les oblige à se déplacer pour accéder à d'autres jeux ou paris. Elle a également pour effet d'éviter que les joueurs ne soient tentés de jouer à d'autres jeux que ceux auxquels ils avaient l'intention de jouer ou de placer des paris alors qu'ils n'en avaient pas l'intention, puisqu'ils ne sont pas directement confrontés avec une offre qu'ils n'avaient pas recherchée. B.8.3. Ces objectifs sont également ceux qui étaient poursuivis par le aangeboden, hetgeen de spelers die verschillende spelen willen spelen en weddenschappen willen aangaan ertoe verplicht zich naar verscheidene plaatsen te begeven, mogen diezelfde spelen en weddenschappen op dezelfde internetsite (zelfde domeinnaam en zelfde URL) worden aangeboden, hetgeen de speler de mogelijkheid biedt spelen die onder verschillende klassen vallen te spelen en weddenschappen aan te gaan zonder met verschillende sites een verbinding te moeten maken. B.8.1. Een dergelijk criterium is objectief. Het Hof dient nog te onderzoeken of het relevant is ten opzichte van de door de wetgever nagestreefde doelstelling. B.8.2. De regulering van kansspelen en de beperking van het aanbod strekken ertoe de spelers te beschermen, met name tegen de risico's van verslaving die inherent zijn aan dat soort activiteit. Het verbod om verschillende soorten spelen en weddenschappen op dezelfde fysieke plaats aan te bieden draagt bij tot de bescherming van de spelers, aangezien het hen ertoe verplicht zich te verplaatsen om toegang te hebben tot andere spelen of weddenschappen. Het heeft ook tot gevolg te vermijden dat de spelers in verleiding worden gebracht om andere spelen te spelen dan die welke zij van plan waren te spelen of weddenschappen aan te gaan terwijl zij dat niet van plan waren, aangezien zij niet rechtstreeks worden geconfronteerd met een aanbod dat zij niet hadden gezocht. B.8.3. Die doelstellingen zijn ook die welke door de wetgever werden
législateur lorsqu'il a entrepris de réguler les jeux et paris en nagestreefd toen hij probeerde de onlinespelen en -weddenschappen te
ligne. Il n'est dès lors pas pertinent d'autoriser le cumul de l'offre reguleren. Het is derhalve niet pertinent de cumulatie toe te staan
de plusieurs types de jeux et de paris sur un même site internet, van het aanbod van verscheidene soorten spelen en weddenschappen op
eenzelfde internetsite, waarbij een unieke domeinnaam en een daaraan
utilisant un nom de domaine unique et une URL unique associée, alors verbonden unieke URL worden gebruikt, terwijl een dergelijke cumulatie
qu'un tel cumul est interdit dans le monde réel. Il est vrai, ainsi in de reële wereld verboden is. Zoals de tussenkomende partijen
que le relèvent les parties intervenantes, qu'il est très aisé de se opmerken, is het waar dat het zeer eenvoudig is zich in de virtuele
déplacer dans le monde virtuel d'un site à l'autre et qu'il est facile wereld van de ene naar de andere site te begeven en dat het
d'ouvrir simultanément plusieurs pages internet sur un même gemakkelijk is op eenzelfde computer gelijktijdig verscheidene
ordinateur, de sorte que l'interdiction de cumul dans le monde virtuel internetpagina's te openen, zodat het cumulatieverbod in de virtuele
n'a pas la même portée ou le même effet que l'interdiction de cumul wereld niet dezelfde draagwijdte of hetzelfde gevolg heeft als het
dans le monde réel. Il n'en demeure pas moins que l'obligation de cumulatieverbod in de reële wereld. Dat neemt niet weg dat de
devoir ouvrir plusieurs sites et de devoir à chaque fois s'identifier verplichting om verscheidene sites te moeten openen en zich telkens
à nouveau peut constituer un frein pour le joueur. Par ailleurs, opnieuw te moeten identificeren voor de speler een rem kan vormen.
l'interdiction de proposer des jeux et paris relevant de classes Daarenboven maakt het verbod om spelen en weddenschappen die onder
verschillende klassen vallen op dezelfde internetsite aan te bieden
différentes sur le même site internet permet de diminuer le risque que het mogelijk het risico te verminderen dat de speler geconfronteerd
le joueur soit confronté à une offre qu'il n'a pas recherchée. wordt met een aanbod dat hij niet heeft gezocht.
B.9. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. En ce B.9. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. In
qu'elle n'interdit pas le cumul de plusieurs licences supplémentaires zoverre zij de cumulatie van verschillende aanvullende vergunningen
de classes distinctes (A+, B+ et F1+) pour l'exploitation de jeux de van onderscheiden klassen (A+, B+ en F1+) voor de exploitatie van
hasard et de paris via un seul et même nom de domaine et les URL kansspelen en weddenschappen via een en dezelfde domeinnaam en de
associées, la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les paris, les daaraan verbonden URL's niet verbiedt, is de wet van 7 mei 1999 op de
établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs n'est kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de
pas compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. bescherming van de spelers niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11
van de Grondwet.
B.10.1. Une des parties intervenantes demande à la Cour, à titre tout B.10.1. Een van de tussenkomende partijen verzoekt het Hof in uiterst
à fait subsidiaire, de maintenir les effets des dispositions dont elle ondergeschikte orde de gevolgen te handhaven van de bepalingen waarvan
constaterait l'inconstitutionnalité. het de ongrondwettigheid zou vaststellen.
B.10.2. Le maintien des effets doit être considéré comme une exception B.10.2. De handhaving van de gevolgen dient als een uitzondering op de
à la nature déclaratoire de l'arrêt rendu au contentieux préjudiciel. Avant de décider de maintenir les effets des dispositions en cause, la Cour doit constater que l'avantage découlant du constat d'inconstitutionnalité non modulé est disproportionné par rapport à la perturbation que celui-ci impliquerait pour l'ordre juridique, ce qui n'est pas le cas en l'espèce '. B.3. Pour les mêmes motifs que ceux de l'arrêt [n° 129/2017] précité, la question préjudicielle posée dans la présente affaire appelle une réponse affirmative. Dès lors que la loi en cause interdit à un même titulaire de licences de classes distinctes d'exploiter des jeux de hasard et d'engager des paris dans le même établissement de jeux de hasard, ce qui signifie dans les mêmes bâtiments ou dans les mêmes lieux où sont exploités un ou plusieurs jeux de hasard, le principe d'égalité exige d'interdire à un titulaire de différentes licences supplémentaires de classes distinctes d'exploiter des jeux de hasard et d'engager des paris via declaratoire aard van het in het prejudicieel contentieux gewezen arrest te worden beschouwd. Alvorens te beslissen de gevolgen van de in het geding zijnde bepalingen te handhaven, moet het Hof vaststellen dat het voordeel dat uit de niet gemoduleerde vaststelling van ongrondwettigheid voortvloeit, buiten verhouding staat tot de verstoring die zij voor de rechtsorde met zich zou meebrengen, wat te dezen niet het geval is '. B.3. Om dezelfde redenen als die van het voormelde arrest [nr. 129/2017] dient de in deze zaak gestelde prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord. Nu de in het geding zijnde wet eenzelfde houder van vergunningen van onderscheiden klassen verbiedt kansspelen te exploiteren en weddenschappen aan te nemen in eenzelfde kansspelinrichting, dat wil zeggen in dezelfde gebouwen of op dezelfde plaatsen waar één of meer kansspelen worden uitgebaat, vereist het gelijkheidsbeginsel dat het een houder van verschillende aanvullende vergunningen van onderscheiden klassen verboden wordt kansspelen te exploiteren en weddenschappen aan te nemen via één en dezelfde domeinnaam en de
un seul et même nom de domaine et les URL associées ». daaraan verbonden URL's ».
B.7.2. Pour les mêmes motifs que ceux qui sont contenus dans cet B.7.2. Om dezelfde redenen als die welke in dat arrest zijn vervat, is
arrêt, le moyen unique est fondé. het enige middel gegrond.
Il y a donc lieu d'annuler la loi du 7 mai 1999 « sur les jeux de De wet van 7 mei 1999 « op de kansspelen, de weddenschappen, de
hasard, les paris, les établissements de jeux de hasard et la kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers » dient dus te
protection des joueurs » en ce qu'elle n'interdit pas, à un même worden vernietigd in zoverre zij een zelfde houder de cumulatie van
titulaire, le cumul de plusieurs licences supplémentaires de classes verschillende aanvullende vergunningen van onderscheiden klassen voor
distinctes pour l'exploitation de jeux de hasard et l'engagement de de exploitatie van kansspelen en het aannemen van weddenschappen via
paris via un seul et même nom de domaine et les URL associées. een en dezelfde domeinnaam en de daaraan verbonden URL's niet verbiedt.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
annule la loi du 7 mai 1999 « sur les jeux de hasard, les paris, les établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs », en ce qu'elle n'interdit pas, à un même titulaire, le cumul de plusieurs licences supplémentaires de classes distinctes pour l'exploitation de jeux de hasard et l'engagement de paris via un seul et même nom de domaine et les URL associées. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 16 septembre 2021. Le greffier, P.-Y. Dutilleux Le président, vernietigt de wet van 7 mei 1999 « op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers », in zoverre zij een zelfde houder de cumulatie van verschillende aanvullende vergunningen van onderscheiden klassen voor de exploitatie van kansspelen en het aannemen van weddenschappen via een en dezelfde domeinnaam en de daaraan verbonden URL's niet verbiedt. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 16 september 2021. De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^