Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 25/2021 du 25 février 2021 Numéros du rôle : 7116 et 7117 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 3, § 3, et 37 du Code de droit international privé, posées par le Tribunal de première instanc La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 25/2021 du 25 février 2021 Numéros du rôle : 7116 et 7117 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 3, § 3, et 37 du Code de droit international privé, posées par le Tribunal de première instanc La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. M(...) Uittreksel uit arrest nr. 25/2021 van 25 februari 2021 Rolnummers 7116 en 7117 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 3, § 3, en 37 van het Wetboek van internationaal privaatrecht, gesteld door de Rechtbank van eerste Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 25/2021 du 25 février 2021 Uittreksel uit arrest nr. 25/2021 van 25 februari 2021
Numéros du rôle : 7116 et 7117 Rolnummers 7116 en 7117
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 3, § 3, In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 3, § 3, en
et 37 du Code de droit international privé, posées par le Tribunal de 37 van het Wetboek van internationaal privaatrecht, gesteld door de
première instance de Liège, division Verviers. Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling Verviers.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de
Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. rechters J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R.
Moerman, M. Pâques et Y. Kherbache, assistée du greffier F. Leysen, J. Moerman, M. Pâques en Y. Kherbache, bijgestaan door de
Meersschaut, présidée par le président F. Daoût, griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F.
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Daoût, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par deux jugements du 4 février 2019, dont les expéditions sont Bij twee vonnissen van 4 februari 2019, waarvan de expedities ter
parvenues au greffe de la Cour le 7 février 2019, le tribunal de la griffie van het Hof zijn ingekomen op 7 februari 2019, heeft de
famille du Tribunal de première instance de Liège, division Verviers, familierechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling
a posé à chaque fois la question préjudicielle suivante : Verviers, telkens de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 3, § 3, et 37 du Code de droit international privé « Schenden de artikelen 3, § 3, en 37 van het Wetboek van
violent-ils les articles 10, 11 et 22 de la Constitution, combinés internationaal privaatrecht de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet,
avec les articles 8 et 14 de la Convention européenne des droits de in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 het Europees Verdrag
voor de rechten van de mens, in zoverre het kind van Somalische
l'homme, en ce que l'enfant réfugié d'origine somalienne né en afkomst dat vluchteling is en dat in België is geboren uit gehuwde
Belgique de parents également réfugiés et mariés n'a pas la ouders die eveneens vluchtelingen zijn, niet de juridische
possibilité juridique de porter le même nom que ses frères et soeurs mogelijkheid heeft om dezelfde naam te dragen als zijn oudere broers
aînés nés en Somalie des mêmes parents mariés sauf à recourir à une en zussen die in Somalië uit dezelfde gehuwde ouders zijn geboren,
tenzij een beroep wordt gedaan op een administratieve procedure voor
procédure administrative devant le Ministre de la Justice sans la de minister van Justitie, zonder de zekerheid dat die procedure tot
certitude qu'elle aboutisse avec le coût qu'elle entraîne, le temps een goed einde wordt gebracht, met de kostprijs die zij met zich
perdu ainsi que les éventuels désagréments de deux changements de noms meebrengt, de verloren tijd en de mogelijke hinder van twee
successifs ? ». opeenvolgende naamsveranderingen ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 7116 et 7117 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7116 en 7117 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 3, § 3, du Code de droit international privé dispose : B.1. Artikel 3, § 3, van het Wetboek van internationaal privaatrecht
« Toute référence faite par la présente loi à la nationalité d'une bepaalt : « De verwijzingen in deze wet naar de nationaliteit van een
personne physique qui a la qualité d'apatride ou de réfugié en vertu natuurlijke persoon die krachtens de wet of internationale verdragen
de la loi ou de traités internationaux liant la Belgique, est die België binden de hoedanigheid van staatloze of vluchteling heeft,
remplacée par une référence à la résidence habituelle ». worden vervangen door een verwijzing naar de gewone verblijfplaats ».
L'article 37 du Code de droit international privé, dans sa version applicable aux affaires pendantes devant le juge a quo, dispose : « La détermination du nom et des prénoms d'une personne est régie par le droit de l'Etat dont cette personne a la nationalité. L'effet d'un changement de nationalité sur le nom et les prénoms d'une personne est régi par le droit de l'Etat de sa nouvelle nationalité ». B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité des dispositions en cause avec le principe d'égalité et de Artikel 37 van het Wetboek van internationaal privaatrecht, in de versie die van toepassing is op de voor de verwijzende rechter hangende zaken, bepaalt : « De vaststelling van de naam en de voornamen van een persoon wordt beheerst door het recht van de Staat waarvan die persoon de nationaliteit heeft. De gevolgen van een nationaliteitsverandering op de naam en de voornamen van een persoon worden beheerst door het recht van de Staat van zijn nieuwe nationaliteit ». B.2. De verwijzende rechter stelt het Hof een vraag over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepalingen met het
non-discrimination (articles 10 et 11 de la Constitution, lus en beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie (artikelen 10 en 11 van
combinaison avec l'article 14 de la Convention européenne des droits de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 14 van het Europees
de l'homme) et avec le droit au respect de la vie privée et familiale Verdrag voor de rechten van de mens) en met het recht op eerbiediging
(article 22 de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 8 de van het privé- en gezinsleven (artikel 22 van de Grondwet, in
samenhang gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de
rechten van de mens).
la Convention européenne des droits de l'homme). Het Hof onderzoekt eerst de bestaanbaarheid van de in het geding
La Cour examine d'abord la compatibilité des dispositions en cause zijnde bepalingen met het beginsel van gelijkheid en
avec le principe d'égalité et de non-discrimination, puis leur niet-discriminatie, en vervolgens de bestaanbaarheid ervan met het
compatibilité avec le droit au respect de la vie privée et familiale. recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven.
Quant au principe d'égalité et de non-discrimination Ten aanzien van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie
B.3. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que la Cour est interrogée à propos de deux différences de traitement concernant la désignation du droit applicable à la détermination du nom. Premièrement, la Cour est invitée à comparer, au regard de la détermination du nom, les situations des enfants étrangers nés et résidant habituellement en Belgique et dont les frères et soeurs sont nés dans leur pays d'origine et s'y sont vu attribuer leur nom conformément au droit de ce pays, selon que ces enfants bénéficient ou non du statut de réfugié en Belgique. Le juge a quo s'interroge sur la B.3. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof wordt ondervraagd over twee verschillen in behandeling wat betreft het bepalen van het recht dat van toepassing is op de vaststelling van de naam. Ten eerste wordt het Hof verzocht, in het licht van de vaststelling van de naam, de situaties te vergelijken van de kinderen van vreemdelingen, die in België geboren zijn, er hun gewone verblijfplaats hebben en van wie de broers en zussen in hun land van herkomst zijn geboren en er hun naam hebben gekregen overeenkomstig het recht van dat land, naargelang die kinderen al dan niet de vluchtelingenstatus in België genieten. De verwijzende rechter heeft
compatibilité des dispositions en cause avec le principe d'égalité et vragen bij de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepalingen
de non-discrimination en ce qu'elles prévoient que, parmi ces enfants, met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in zoverre zij
seuls ceux qui ne bénéficient pas du statut de réfugié se voient bepalen dat wat die kinderen betreft alleen voor de kinderen die niet
appliquer le droit de l'Etat de leur nationalité, ce qui leur permet de vluchtelingenstatus genieten het recht van de Staat van hun
de se voir attribuer le même nom que leurs frères et soeurs nés dans nationaliteit geldt, waardoor hun dezelfde naam als die van hun broers
leur pays d'origine, tandis que ceux qui bénéficient du statut de en zussen die in hun land van herkomst zijn geboren kan worden
réfugié se voient, quant à eux, appliquer le droit de l'Etat de leur toegekend, terwijl voor de kinderen die wel de vluchtelingenstatus
résidence habituelle, ce qui ne leur permet pas nécessairement de se genieten het recht van de Staat van hun gewone verblijfplaats geldt,
voir attribuer le même nom que leurs frères et soeurs nés dans leur waardoor hun niet noodzakelijk dezelfde naam als die van hun broers en
pays d'origine. zussen die in hun land van herkomst zijn geboren kan worden toegekend.
Deuxièmement, la Cour est invitée à comparer, au regard de la Ten tweede wordt het Hof verzocht, in het licht van de vaststelling
détermination du nom, les situations de frères et soeurs étrangers, van de naam, de situaties te vergelijken van vreemde broers en zussen,
selon qu'ils sont nés dans leur pays d'origine sans bénéficier alors naargelang zij geboren zijn in hun land van herkomst zonder in dat
du statut de réfugié en Belgique ou qu'ils sont nés en Belgique en y geval de vluchtelingenstatus in België te genieten, dan wel geboren
bénéficiant du statut de réfugié. Le juge a quo s'interroge sur la compatibilité des dispositions en cause avec le principe d'égalité et de non-discrimination en ce qu'elles ont pour effet que le nom des premiers est déterminé conformément au droit de leur pays d'origine, tandis que le nom des seconds est déterminé conformément au droit belge, de sorte que ces frères et soeurs ne portent pas nécessairement le même nom. La Cour examine ensemble ces deux différences de traitement. B.4. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité et de zijn in België en er de vluchtelingenstatus genieten. De verwijzende rechter heeft vragen bij de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepalingen met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in zoverre zij tot gevolg hebben dat de naam van de eerstgenoemden wordt vastgesteld overeenkomstig het recht van hun land van herkomst, terwijl de naam van de laatstgenoemden wordt vastgesteld overeenkomstig het Belgische recht, zodat die broers en zussen niet noodzakelijk dezelfde naam dragen. Het Hof onderzoekt die twee verschillen in behandeling samen. B.4. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de
et le but visé. aangewende middelen en het beoogde doel.
B.5. En présence de deux situations dont l'une au moins se caractérise B.5. Ten aanzien van twee situaties waarvan minstens één wordt
par un élément d'extranéité nécessitant d'appliquer une disposition du Code de droit international privé pour déterminer le droit national applicable, la différence de traitement résultant de l'application à chacune de ces deux situations de règles différentes suivant le droit national dont elles relèvent n'est pas en soi discriminatoire. Il appartient toutefois à la Cour d'examiner si le facteur de rattachement prévu par une disposition du Code de droit international privé pour désigner le droit national applicable est raisonnablement justifié au regard du principe d'égalité et de non-discrimination. En outre, il appartient également à la Cour d'examiner si une différence de traitement entre deux catégories de personnes, telles celle d'un étranger bénéficiant du statut de réfugié et celle d'un étranger ne bénéficiant pas de ce statut, portant sur le facteur de rattachement applicable à une même question, telle la détermination du nom, respecte ou non le principe d'égalité et de non-discrimination. B.6. Il ressort des travaux préparatoires qu'en prévoyant à l'article gekenmerkt door een element van vreemdelingschap dat de toepassing van een bepaling van het Wetboek van internationaal privaatrecht vereist om te bepalen welk nationaal recht toepasselijk is, is het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing, op elk van die twee situaties, van verschillende regels naar gelang van het nationale recht waaronder zij vallen, op zich niet discriminerend. Het komt het Hof evenwel toe te onderzoeken of de aanknopingsfactor waarin een bepaling van het Wetboek van internationaal privaatrecht voorziet teneinde te bepalen welk nationaal recht toepasselijk is, redelijk verantwoord is in het licht van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. Bovendien komt het het Hof eveneens toe te onderzoeken of een verschil in behandeling tussen twee categorieën van personen, zoals die van een vreemdeling die de vluchtelingenstatus geniet en die van een vreemdeling welke die status niet geniet, met betrekking tot de aanknopingsfactor die van toepassing is op eenzelfde kwestie - zoals de vaststelling van de naam -, het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie al dan niet in acht neemt. B.6. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever, door
37 du Code de droit international privé que la détermination du nom in artikel 37 van het Wetboek van internationaal privaatrecht te
d'une personne est par principe régie par le droit de l'Etat de sa bepalen dat de vaststelling van de naam van een persoon in principe
nationalité, le législateur a entendu codifier la solution qui wordt beheerst door het recht van de Staat waarvan die persoon de
nationaliteit heeft, de oplossing wilde codificeren die van toepassing
s'appliquait avant l'adoption de ce Code : was vóór de aanneming van dat Wetboek :
« Le code consacre le principe de l'application de la loi de la « Het wetboek bevestigt het beginsel van de toepassing van de
nationalité au nom et aux prénoms. Il confirme ainsi la solution nationale wet op de naam en de voornamen. De bestaande oplossing,
existante, qui repose sur l'article 3 du Code civil. gegrond op artikel 3 van het Burgerlijk Wetboek, wordt op die manier
Cette catégorie recouvre aussi l'attribution de titres liés au nom » bekrachtigd. Die categorie heeft eveneens betrekking op de toekenning van titels
(Doc. parl., Sénat, S.E. 2003, n° 3-27/1, p. 67). verbonden aan de naam » (Parl. St., Senaat, B.Z. 2003, nr. 3-27/1, p.
En commission, la ministre de la Justice a confirmé que cette 67). In de commissie bevestigde de minister van Justitie dat die bepaling
disposition constituait une codification du droit existant : een codificatie van het bestaande recht was :
« La ministre confirme que cette section du code ne bouleverse pas « De minister bevestigt dat deze afdeling van het wetboek de huidige
l'ordonnancement juridique applicable actuellement. C'est une jurisprudentie niet op zijn kop zet. De bestaande situatie wordt
véritable codification de la situation existante » (Doc. parl., Sénat, 2003-2004, n° 3-27/7, p. 85). gecodificeerd » (Parl. St., Senaat, 2003-2004, nr. 3-27/7, p. 85).
L'application de la nationalité comme facteur de rattachement pour De toepassing van de nationaliteit als aanknopingsfactor om het recht
désigner le droit applicable à la détermination du nom d'une personne te bepalen dat van toepassing is op de vaststelling van de naam van
n'est pas dépourvue de justification raisonnable. een persoon, is niet zonder redelijke verantwoording.
B.7.1. En vertu de son article 3, § 3, toute référence faite par le B.7.1. De verwijzingen in het Wetboek van internationaal privaatrecht
Code de droit international privé à la nationalité d'une personne naar de nationaliteit van een persoon die de vluchtelingenstatus
bénéficiant du statut de réfugié est remplacée par la référence à sa geniet, worden, krachtens artikel 3, § 3, ervan, vervangen door de
résidence habituelle. verwijzing naar diens gewone verblijfplaats.
Il résulte de l'application combinée des articles 3, § 3, et 37 du Uit de gecombineerde toepassing van de artikelen 3, § 3, en 37 van het
Code de droit international privé que la détermination du nom d'un Wetboek van internationaal privaatrecht volgt dat de vaststelling van
étranger bénéficiant du statut de réfugié est régie par le droit de de naam van een vreemdeling die de vluchtelingenstatus geniet, wordt
l'Etat de sa résidence habituelle. beheerst door het recht van de Staat van diens gewone verblijfplaats.
B.7.2. Comme le précisent les travaux préparatoires relatifs à B.7.2. Zoals in de parlementaire voorbereiding van artikel 3, § 3, van
l'article 3, § 3, du Code de droit international privé, l'application het Wetboek van internationaal privaatrecht wordt gepreciseerd, is de
aux étrangers bénéficiant du statut de réfugié du droit de l'Etat de toepassing, op de vreemdelingen die de vluchtelingenstatus genieten,
leur résidence habituelle pour les matières concernant le droit de la van het recht van de Staat waar zij hun gewone verblijfplaats hebben,
personne et de la famille est prévue par la Convention de Genève du 28 voor de aangelegenheden omtrent het personen- en familierecht,
juillet 1951 relative au statut des réfugiés, qui a été ratifiée par vastgelegd in het Verdrag van Genève van 28 juli 1951 betreffende de
la Belgique : status van vluchtelingen, dat door België werd geratificeerd :
« Les conventions internationales ratifiées par la Belgique soumettent « Door België geratificeerde internationale verdragen onderwerpen de
les réfugiés (Convention de Genève du 28 juillet 1951, art. 12) et les vluchtelingen (Verdrag van Genève van 28 juli 1951, artikel 12) en
apatrides (Convention de New York du 28 septembre 1954, art. 12) à la staatlozen (Verdrag van New York van 28 september 1954, artikel 12)
loi du domicile et, à défaut, à la loi de la résidence habituelle. Le aan de wet van hun woonplaats en, bij gebreke daaraan, aan de wet van
code ne saurait déroger à ces Conventions. Celles-ci limitent hun gewone verblijfplaats. Het wetboek kan niet van die verdragen
cependant cette solution aux matières concernant le droit de la afwijken. Die verdragen beperken deze oplossing evenwel tot de vragen
personne et de la famille. C'est pourquoi le code introduit une omtrent het personen- en familierecht. Het wetboek voert daarom een
disposition confirmant cette solution, pour les cas où le critère de bepaling in die deze oplossing bevestigt voor de gevallen waarin het
la nationalité apparaît en dehors de ces matières, comme en matière de criterium betreffende de nationaliteit buiten deze materies voorkomt,
successions. Pour cette disposition, il a paru préférable de ne pas zoals bij erfopvolging. Voor deze bepaling is het wenselijk gebleken
retenir le facteur du domicile mais d'utiliser uniquement, comme niet de woonplaats als factor in acht te nemen maar alleen de gewone
facteur subsidiaire, la résidence habituelle. En effet, pour la verblijfplaats als subsidiaire factor. Met betrekking tot het
matière des conflits de lois, c'est ce critère que le code retient de conflictenrecht wordt in het wetboek immers de voorkeur gegeven aan
préférence à celui du domicile » (Doc. parl., Sénat, S.E. 2003, n° dit laatste criterium boven dat van de woonplaats » (Parl. St.,
3-27/1, pp. 27-28). Senaat, B.Z. 2003, nr. 3-27/1, pp. 27-28).
L'article 12 de la Convention de Genève du 28 juillet 1951 dispose en Artikel 12 van het Verdrag van Genève van 28 juli 1951 bepaalt immers
effet : :
« 1. Le statut personnel de tout réfugié sera régi par la loi du pays de son domicile ou, à défaut de domicile, par la loi du pays de sa résidence. 2. Les droits, précédemment acquis par le réfugié et découlant du statut personnel, et notamment ceux qui résultent du mariage, seront respectés par tout Etat Contractant, sous réserve, le cas échéant, de l'accomplissement des formalités prévues par la législation dudit Etat, étant entendu, toutefois, que le droit en cause doit être de ceux qui auraient été reconnus par la législation dudit Etat si l'intéressé n'était devenu un réfugié ». « 1. De persoonlijke staat van een vluchteling wordt beheerst bij de wet van het land van zijn woonplaats, of, indien hij geen woonplaats heeft, van het land van zijn verblijf. 2. De rechten welke een vluchteling vroeger heeft verkregen en welke uit de persoonlijke staat voortvloeien, in het bijzonder de rechten voortvloeiende uit het huwelijk, zullen door een Verdragsluitende Staat worden geëerbiedigd, behoudens dat, zo nodig, de vluchteling de bij de wet van die Staat vereiste formaliteiten moet vervullen. Deze bepaling is alleen van toepassing op rechten welke bij de wet van die Staat zouden zijn erkend indien de betrokkene geen vluchteling was geworden ». Er dient bijgevolg rekening te worden gehouden met het feit dat
Il convient dès lors de tenir compte du fait que l'article 3, § 3, du artikel 3, § 3, van het Wetboek van internationaal privaatrecht een
Code de droit international privé met en oeuvre un engagement de droit verbintenis van internationaal recht ten uitvoer legt die België is
international pris par la Belgique. aangegaan.
B.7.3. L'application du droit de l'Etat de la résidence habituelle, au B.7.3. De toepassing van het recht van de Staat van de gewone
lieu du droit de l'Etat de la nationalité, pour déterminer le nom d'un verblijfplaats, in plaats van het recht van de Staat van de
étranger bénéficiant du statut de réfugié est raisonnablement nationaliteit, om de naam vast te stellen van een vreemdeling die de
vluchtelingenstatus geniet, is redelijk verantwoord ten opzichte van
justifiée au regard du fait que celui-ci n'a généralement pas ou plus het feit dat die vreemdeling over het algemeen geen nauwe banden heeft
de liens étroits avec son Etat d'origine. met zijn Staat van herkomst, of die niet meer heeft.
B.8. Par conséquent, les articles 3, § 3, et 37 du Code de droit international privé sont compatibles avec le principe d'égalité et de non-discrimination. Quant au droit au respect de la vie privée et familiale B.9. Le juge a quo se demande en substance si les dispositions en cause sont compatibles avec le droit au respect de la vie privée et familiale en ce qu'elles ont pour effet que les deux enfants en cause dans les affaires pendantes devant lui, qui sont nés en Belgique en bénéficiant du statut de réfugié et dont le nom est déterminé conformément au droit belge, n'ont pas le même nom que leurs frères et soeurs, qui sont nés en Somalie et dont le nom a été attribué dans ce pays conformément au droit somalien. B.8. De artikelen 3, § 3, en 37 van het Wetboek van internationaal privaatrecht zijn bijgevolg bestaanbaar met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. Ten aanzien van het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven B.9. De verwijzende rechter vraagt zich in essentie af of de in het geding zijnde bepalingen bestaanbaar zijn met het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven in zoverre zij tot gevolg hebben dat de twee kinderen die betrokken zijn in de voor hem hangende zaken, die geboren zijn in België, er de vluchtelingenstatus genieten en van wie de naam is vastgesteld overeenkomstig het Belgische recht, niet dezelfde naam hebben als hun broers en zussen, die in Somalië geboren zijn en van wie de naam in dat land is toegekend overeenkomstig het Somalische recht.
B.10. Le Constituant a recherché la plus grande concordance possible B.10. De Grondwetgever heeft gestreefd naar een zo groot mogelijke
entre l'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention concordantie tussen artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het
européenne des droits de l'homme (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° Europees Verdrag voor de rechten van de mens (Parl. St., Kamer,
997/5, p. 2). 1992-1993, nr. 997/5, p. 2).
La portée de cet article 8 est analogue à celle de la disposition De draagwijdte van dat artikel 8 is analoog aan die van de voormelde
constitutionnelle précitée, de sorte que les garanties que fournissent grondwetsbepaling, zodat de waarborgen die beide bepalingen bieden,
ces deux dispositions forment un tout indissociable. een onlosmakelijk geheel vormen.
B.11. Les droits que garantissent l'article 22 de la Constitution et B.11. De rechten die bij artikel 22 van de Grondwet en bij artikel 8
l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme ne sont van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens worden
pas absolus. Bien que l'article 22 de la Constitution reconnaisse à gewaarborgd, zijn niet absoluut. Hoewel artikel 22 van de Grondwet aan
chacun le droit au respect de sa vie privée et familiale, cette eenieder het recht op eerbiediging van zijn privéleven en zijn
gezinsleven toekent, voegt die bepaling daaraan immers onmiddellijk
disposition ajoute en effet immédiatement : « sauf dans les cas et toe : « behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet
conditions fixés par la loi ». bepaald ».
Les dispositions précitées exigent que toute ingérence des autorités De voormelde bepalingen vereisen dat elke overheidsinmenging in het
dans le droit au respect de la vie privée et familiale soit prescrite recht op eerbiediging van het privéleven en het gezinsleven wordt
par une disposition législative, suffisamment précise, qu'elle voorgeschreven door een voldoende precieze wettelijke bepaling, dat
corresponde à un besoin social impérieux et qu'elle soit proportionnée zij beantwoordt aan een dwingende maatschappelijke behoefte en
à l'objectif légitime poursuivi. evenredig is met de nagestreefde wettige doelstelling.
B.12.1. Si le nom d'une personne, en tant que moyen déterminant B.12.1. Ofschoon de naam van een persoon, als bepalend middel tot
d'identification personnelle et de rattachement à une famille, relève identificatie van een persoon en tot uitdrukking van een band met een
de sa vie privée et familiale (CEDH, 7 janvier 2014, Cusan et Fazzo c. gezin, tot diens privé- en gezinsleven behoort (EHRM, 7 januari 2014,
Italie, § 55), l'attribution de celui-ci repose principalement sur des Cusan en Fazzo t. Italië, § 55), berust de toekenning van de naam in
considérations d'utilité sociale. En matière de réglementation de hoofdzaak op overwegingen van sociaal nut. Wat de regeling van de
l'attribution du nom, y compris pour les aspects de droit naamgeving betreft, met inbegrip van de aspecten van internationaal
international privé, le législateur dispose par conséquent d'un privaatrecht, beschikt de wetgever derhalve over een ruime
pouvoir d'appréciation étendu, pour autant qu'il respecte le principe beoordelingsbevoegdheid, voor zover hij het beginsel van gelijkheid en
d'égalité et de non-discrimination, lu en combinaison avec le droit au niet-discriminatie, in samenhang gelezen met het recht op eerbiediging
respect de la vie privée et familiale (CEDH, 6 septembre 2007, van het privé- en gezinsleven, in acht neemt (EHRM, 6 september 2007,
Johansson c. Finlande, § 31). Johansson t. Finland, § 31).
B.12.2. Comme il est dit en B.7, l'application du droit de l'Etat de B.12.2. Zoals in B.7 is vermeld, is de toepassing van het recht van de
la résidence habituelle pour déterminer le nom d'un étranger Staat van de gewone verblijfplaats om de naam vast te stellen van een
bénéficiant du statut de réfugié est raisonnablement justifiée au vreemdeling die de vluchtelingenstatus geniet, redelijk verantwoord in
regard des obligations internationales de la Belgique et du fait qu'il het licht van de internationale verplichtingen van België en het feit
peut raisonnablement être supposé qu'un réfugié n'a pas ou n'a plus de dat redelijkerwijs kan worden verondersteld dat een vluchteling geen
liens étroits avec son Etat d'origine. nauwe banden heeft met zijn Staat van herkomst, of die niet meer
B.12.3. Le simple fait qu'une personne se voit attribuer un nom heeft. B.12.3. Het loutere feit dat aan een persoon een andere naam wordt
différent de celui de ses frères et soeurs ne constitue pas en soi une toegekend dan die van zijn broers en zussen, vormt op zich geen
ingérence disproportionnée dans le droit au respect de sa vie privée onevenredige inmenging in het recht op eerbiediging van diens privé-
et familiale, d'autant moins lorsque le cadre juridique applicable à en gezinsleven, des te minder wanneer het juridische kader dat van
la détermination du nom de cette personne est caractérisé par un toepassing is op de vaststelling van de naam van die persoon wordt
élément d'extranéité et donc par l'application de règles de droit gekenmerkt door een element van vreemdelingschap en dus door de
international privé et qu'il diffère à cet égard fortement de celui toepassing van regels van internationaal privaatrecht, en wanneer het
qui a été appliqué, dans un pays étranger et en dehors de tout élément in dat opzicht sterk verschilt van het juridische kader dat is
d'extranéité, à la détermination du nom de ses frères et soeurs, la toegepast, in een ander land en los van elk element van
seule question de nature à se poser à leur égard étant celle de la vreemdelingschap, op de vaststelling van de naam van zijn broers en
reconnaissance en Belgique de leur nom attribué à l'étranger. zussen, waarbij te hunnen aanzien enkel de vraag moet worden gesteld
B.12.4. En outre, la question présentement examinée se distingue des of hun in het buitenland toegekende naam in België wordt erkend.
situations dans lesquelles une même personne, afin de disposer du même B.12.4. Bovendien verschilt de voorliggende kwestie van de situaties
nom dans deux Etats avec lesquels elle présente un lien de waarin eenzelfde persoon, teneinde dezelfde naam te dragen in twee
rattachement, souhaite bénéficier dans le second Etat du même nom que Staten waarmee hij een band heeft, in de tweede Staat dezelfde naam
celui qui lui a été attribué dans le premier Etat (CJCE, grande wenst te dragen als die welke hem in de eerste Staat is toegekend
chambre, 14 octobre 2008, C-353/06, Grunkin et Paul; CEDH, 5 décembre (HvJ, grote kamer, 14 oktober 2008, C-353/06, Grunkin en Paul; EHRM, 5
2013, Henry Kismoun c. France). En l'espèce, l'application des december 2013, Henry Kismoun t. Frankrijk). Te dezen heeft de
toepassing van de in het geding zijnde bepalingen niet tot gevolg dat
dispositions en cause n'a pas pour effet de porter atteinte à ze afbreuk doet aan de uniciteit van de naam van eenzelfde persoon.
l'unicité du nom d'une même personne. B.12.5. Ten slotte zijn de gevolgen van de in het geding zijnde
B.12.5. Enfin, les effets des dispositions en cause sont d'autant bepalingen des te minder onevenredig daar de artikelen 3, § 3, 36,
moins disproportionnés que les articles 3, § 3, 36, alinéa 2, et 38 du tweede lid, en 38 van het Wetboek van internationaal privaatrecht het
Code de droit international privé permettent à un étranger bénéficiant mogelijk maken, voor een vreemdeling die in België de
du statut de réfugié en Belgique d'introduire une demande de vluchtelingenstatus geniet, om bij de Belgische overheden een
changement de nom auprès des autorités belges, à laquelle s'appliquent vordering tot naamsverandering in te stellen, waarop de artikelen
les articles 370/3 et suivants de l'ancien Code civil. L'autorité de 370/3 en volgende van het oude Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn.
qui ce changement dépend ne pourrait manquer de considérer comme De overheid die met die verandering belast is, zou niet anders kunnen
sérieuse la demande qu'une personne lui ferait de porter le même nom dan het verzoek dat een persoon tot haar richt om dezelfde naam als
que ses frères et soeurs. zijn broers en zussen te dragen, als ernstig te beschouwen.
B.13. Les articles 3, § 3, et 37 du Code de droit international privé B.13. De artikelen 3, § 3, en 37 van het Wetboek van internationaal
sont compatibles avec l'article 22 de la Constitution, lu en privaatrecht zijn bestaanbaar met artikel 22 van de Grondwet, in
combinaison avec l'article 8 de la Convention européenne des droits de samenhang gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de
l'homme. rechten van de mens.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 3, § 3, et 37 du Code de droit international privé ne De artikelen 3, § 3, en 37 van het Wetboek van internationaal
violent pas les articles 10, 11 et 22 de la Constitution, lus en privaatrecht schenden niet de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet,
combinaison avec les articles 8 et 14 de la Convention européenne des in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag
droits de l'homme. voor de rechten van de mens.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 25 février 2021. op 25 februari 2021.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
F. Meersschaut F. Daoût F. Meersschaut F. Daoût
^