← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 66/2021 du 29 avril 2021 Numéro du rôle : 7306 En cause : le
recours en annulation de l'article 6, 4°, de la loi du 5 mai 2019 « portant des dispositions diverses
en matière pénale et en matière de cultes, et modifiant l La
Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges T. Merc(...)"
Extrait de l'arrêt n° 66/2021 du 29 avril 2021 Numéro du rôle : 7306 En cause : le recours en annulation de l'article 6, 4°, de la loi du 5 mai 2019 « portant des dispositions diverses en matière pénale et en matière de cultes, et modifiant l La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges T. Merc(...) | Uittreksel uit arrest nr. 66/2021 van 29 april 2021 Rolnummer 7306 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 6, 4°, van de wet van 5 mei 2019 « houdende diverse bepalingen in strafzaken en inzake erediensten, en tot wijziging van de w Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de rechters (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 66/2021 du 29 avril 2021 | Uittreksel uit arrest nr. 66/2021 van 29 april 2021 |
Numéro du rôle : 7306 | Rolnummer 7306 |
En cause : le recours en annulation de l'article 6, 4°, de la loi du 5 | In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 6, 4°, van de wet |
mai 2019 « portant des dispositions diverses en matière pénale et en | van 5 mei 2019 « houdende diverse bepalingen in strafzaken en inzake |
matière de cultes, et modifiant la loi du 28 mai 2002 relative à | erediensten, en tot wijziging van de wet van 28 mei 2002 betreffende |
l'euthanasie et le Code pénal social », introduit par l'Ordre des | de euthanasie en van het Sociaal Strafwetboek », ingesteld door de « |
barreaux francophones et germanophone. | Ordre des barreaux francophones et germanophone ». |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges T. | samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de |
Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, M. Pâques et T. Detienne, | rechters T. Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, M. Pâques en T. |
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. | Detienne, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder |
Daoût, | voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 november |
novembre 2019 et parvenue au greffe le 25 novembre 2019, l'Ordre des | 2019 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 25 |
barreaux francophones et germanophone, assisté et représenté par Me F. | november 2019, heeft de « Ordre des barreaux francophones et |
Krenc, avocat au barreau de Bruxelles, a introduit un recours en | germanophone », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. F. Krenc, |
advocaat bij de balie te Brussel, beroep tot vernietiging ingesteld | |
annulation de l'article 6, 4°, de la loi du 5 mai 2019 « portant des | van artikel 6, 4°, van de wet van 5 mei 2019 « houdende diverse |
dispositions diverses en matière pénale et en matière de cultes, et | bepalingen in strafzaken en inzake erediensten, en tot wijziging van |
modifiant la loi du 28 mai 2002 relative à l'euthanasie et le Code | de wet van 28 mei 2002 betreffende de euthanasie en van het Sociaal |
pénal social » (publiée au Moniteur belge du 24 mai 2019). | Strafwetboek » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 24 mei 2019). |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la disposition attaquée et à son contexte | Ten aanzien van de bestreden bepaling en de context ervan |
B.1. La partie requérante demande l'annulation de l'article 6, 4°, de | B.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van artikel 6, 4°, |
la loi du 5 mai 2019 « portant des dispositions diverses en matière | van de wet van 5 mei 2019 « houdende diverse bepalingen in strafzaken |
pénale et en matière de cultes, et modifiant la loi du 28 mai 2002 | en inzake erediensten, en tot wijziging van de wet van 28 mei 2002 |
relative à l'euthanasie et le Code pénal social », en ce qu'il insère | betreffende de euthanasie en van het Sociaal Strafwetboek », in |
un paragraphe 9 dans l'article 39bis du Code d'instruction criminelle. | zoverre het een paragraaf 9 invoegt in artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering. |
B.2.1. L'article 39bis a été initialement inséré dans le Code | B.2.1. Artikel 39bis werd oorspronkelijk in het Wetboek van |
d'instruction criminelle par l'article 7 de la loi du 28 novembre 2000 | strafvordering ingevoegd bij artikel 7 van de wet van 28 november 2000 |
« relative à la criminalité informatique » en vue de conférer au | « inzake informaticacriminaliteit », teneinde de procureur des Konings |
procureur du Roi plusieurs prérogatives en matière de saisie et de | verschillende prerogatieven te verlenen met betrekking tot het in |
copie de données stockées dans un système informatique (Doc. parl., | beslag nemen en kopiëren van data die zijn opgeslagen in een |
Chambre, 1999-2000, DOC 50-0213/001 et 50-0214/001). D'après l'exposé | informaticasysteem (Parl. St., Kamer, 1999-2000, DOC 50-0213/001 en |
des motifs de cette loi, par « système informatique », il faut | 50-0214/001). Volgens de memorie van toelichting bij die wet dienen |
comprendre « tout système permettant le stockage, le traitement ou la | onder « informaticasysteem » « alle systemen voor de opslag, |
transmission de données » (ibid., p. 12). | verwerking of overdracht van data » te worden verstaan (ibid., p. 12). |
B.2.2. L'article 39bis du Code d'instruction criminelle a été | B.2.2. Artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering werd |
substantiellement modifié par l'article 2 de la loi du 25 décembre | substantieel gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 25 december 2016 « |
2016 « portant des modifications diverses au Code d'instruction | |
criminelle et au Code pénal, en vue d'améliorer les méthodes | houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van strafvordering en het |
particulières de recherche et certaines mesures d'enquête concernant | Strafwetboek, met het oog op de verbetering van de bijzondere |
Internet, les communications électroniques et les télécommunications | opsporingsmethoden en bepaalde onderzoeksmethoden met betrekking tot |
et créant une banque de données des empreintes vocales » (ci-après : | internet en elektronische en telecommunicaties en tot oprichting van |
la loi du 25 décembre 2016). Par cette modification, le législateur a | een gegevensbank stemafdrukken » (hierna : de wet van 25 december |
fait de l'article 39bis « l'article de référence pour ce qui regarde | 2016). Met die wijziging heeft de wetgever van artikel 39bis « het |
referentie-artikel op het vlak van de niet-heimelijke zoeking in | |
la recherche non secrète dans des systèmes informatiques » (Doc. | informaticasystemen » gemaakt (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC |
parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1966/001, p. 8). La recherche dans | 54-1966/001, p. 8). De zoeking in het systeem wordt « niet-heimelijk » |
le système est dite « non secrète » dès lors que le responsable du | of « niet-geheim » genoemd omdat de verantwoordelijke van het |
système informatique concerné doit en être informé « dans les plus | betrokken informaticasysteem « zo spoedig mogelijk » ervan op de |
brefs délais ». | hoogte moet worden gebracht. |
L'article 2 de la loi du 25 décembre 2016 prévoit la compétence de | Bij artikel 2 van de wet van 25 december 2016 wordt voorzien in de |
principe du juge d'instruction pour ordonner l'exécution d'une | principiële bevoegdheid van de onderzoeksrechter om de uitvoering van |
recherche non secrète dans un système informatique ou dans une partie | een niet-geheime zoeking in een informaticasysteem of in een deel |
de celui-ci (article 39bis, § 4, du Code d'instruction criminelle). | ervan te bevelen (artikel 39bis, § 4, van het Wetboek van |
Des exceptions à cette compétence sont cependant aussi prévues au | strafvordering). Er wordt echter ook voorzien in uitzonderingen op die |
profit de l'officier de police judiciaire et du procureur du Roi | bevoegdheid, ten voordele van de officier van gerechtelijke politie en |
(article 39bis, § § 2 et 3). | de procureur des Konings (artikel 39bis, § § 2 en 3). |
Ainsi, d'après l'exposé des motifs, quatre niveaux doivent être | Aldus dienen, volgens de memorie van toelichting, vier niveaus ter |
distingués en la matière : | zake te worden onderscheiden : |
« 1° la recherche que peut ordonner la police judiciaire, à savoir la | « 1° de zoeking waartoe de officier van gerechtelijke politie kan |
recherche dans un système informatique saisi (confirmation de la | beslissen, namelijk de zoeking in een informaticasysteem dat in beslag |
jurisprudence de la Cour de cassation dans la loi); | is genomen (bekrachtiging in de wet van de rechtspraak van het Hof van |
2° la recherche ordonnée par le procureur du roi dans un système | Cassatie); [2]° de door de procureur des Konings bevolen zoeking in een |
informatique qui n'a pas été saisi mais qui pourrait l'être | informaticasysteem dat niet in beslag is genomen maar in beslag zou |
(clarification de ce qui découle déjà de l'actuel article 39bis); | kunnen worden genomen (verduidelijking van wat reeds voortvloeit uit het huidige artikel 39bis); |
3° l'extension ordonnée par le procureur d'une recherche visée au 1° | [3]° de door de procureur bevolen uitbreiding van een zoeking bedoeld |
ou au 2° dans un système informatique connecté au système informatique | in 1° of 2° tot een informaticasysteem dat verbonden is met het |
qui fait l'objet de la première mesure. Cette possibilité, | informaticasysteem dat het onderwerp is van de eerste maatregel. Die |
actuellement réservée au juge d'instruction (art. 88ter) mais | mogelijkheid, die thans is voorbehouden aan de onderzoek [s]rechter |
envisageable dans le cadre de la mini-instruction, est transférée à | (art. 88ter) maar mogelijk is in het kader van de mini-instructie, |
l'art. 39bis et peut donc être autorisée par un magistrat de parquet, | wordt overgeheveld naar art. 39bis en kan dus worden toegestaan door |
à moins que cela n'exige pas le déchiffrement de mots de passe | een parketmagistraat, zolang hierbij geen extra paswoorden dienen te |
supplémentaires. | worden gekraakt. |
Dans le même temps, la recherche en secret dans des systèmes | Tegelijk wordt de heimelijke zoeking in informaticasystemen ingevoerd, |
informatiques, réservée au juge d'instruction dans le cadre de | die is voorbehouden voor de onderzoeksrechter in het kader van het |
l'instruction (art. 90ter, voir plus loin), est également introduite; | gerechtelijk onderzoek (art. 90ter, zie verder); |
4° toute autre recherche non secrète dans un système informatique. Ce | [4]° elke andere niet-heimelijke zoeking in een informaticasysteem. |
type de recherche ne peut être ordonné que par un juge d'instruction » | Deze soort zoeking kan enkel door een onderzoeksrechter worden bevolen |
(Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1966/001, p. 8). | » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1966/001, p. 8). |
B.2.3. Saisie d'un recours en annulation dirigé notamment contre | B.2.3. Het Hof, waarbij een beroep tot vernietiging was ingesteld |
l'article 2 de la loi du 25 décembre 2016, la Cour, par son arrêt n° | tegen artikel 2 van de wet van 25 december 2016, heeft bij zijn arrest |
174/2018 du 6 décembre 2018, a jugé que la recherche non secrète dans | nr. 174/2018 van 6 december 2018 geoordeeld dat aan de niet-geheime |
zoeking in een informaticasysteem dat regelmatig in beslag is genomen | |
un système informatique régulièrement saisi ou dans un système | of in een informaticasysteem dat niet in beslag is genomen maar in |
informatique non saisi mais susceptible de l'être est entourée « de | beslag kan worden genomen, « voldoende jurisdictionele waarborgen zijn |
suffisamment de garanties juridictionnelles permettant d'assurer que | verbonden die het mogelijk maken te verzekeren dat de door die |
l'ingérence dans le droit au respect de la vie privée occasionnée par | onderzoekshandeling veroorzaakte inmenging in het recht op |
cet acte d'enquête est justifiée au regard des exigences des articles | eerbiediging van het privéleven is verantwoord ten aanzien van de |
22 de la Constitution et 8 de la Convention européenne des droits de | vereisten van artikel 22 van de Grondwet en van artikel 8 van het |
l'homme ». La Cour a cependant également jugé, par ce même arrêt, qu'« | Europees Verdrag voor de rechten van de mens ». In dat arrest heeft |
en raison de la gravité de l'ingérence dans le droit au respect de la | het Hof echter ook geoordeeld dat, « vanwege de ernst van de erdoor |
vie privée qu'elle implique, la mesure consistant à étendre une | teweeggebrachte inmenging in het recht op eerbiediging van het |
recherche dans un système informatique ou une partie de celui-ci, | privéleven, [...] de maatregel die erin bestaat een zoeking in een |
entamée dans un système informatique qui a été saisi ou qui peut être | informaticasysteem of een deel ervan die is aangevat in een |
saisi par le procureur du Roi, vers un système informatique ou une | informaticasysteem dat in beslag is genomen of dat door de procureur |
des Konings in beslag kan worden genomen, uit te breiden naar een | |
informaticasysteem of een deel ervan dat zich op een andere plaats | |
partie de celui-ci qui se trouve dans un autre lieu que celui où la | bevindt dan daar waar de zoeking wordt verricht », tot de bevoegdheid |
recherche est effectuée » doit relever de la compétence du juge | van de onderzoeksrechter dient te behoren. Om die reden vernietigde |
d'instruction. Pour ce motif, la Cour a donc annulé le paragraphe 3 de | het Hof bijgevolg paragraaf 3 van artikel 39bis van het Wetboek van |
l'article 39bis du Code d'instruction criminelle, inséré par l'article | |
2 de la loi du 25 décembre 2016. La Cour a en outre annulé l'article | strafvordering, ingevoegd bij artikel 2 van de wet van 25 december |
39bis du Code d'instruction criminelle, inséré par l'article 2 | 2016. Daarenboven vernietigde het Hof artikel 39bis van het Wetboek |
précité, « en ce qu'il ne prévoit pas de disposition spécifique en vue | van strafvordering, ingevoegd bij het voormelde artikel 2, « in |
zoverre daarbij niet wordt voorzien in een specifieke bepaling | |
de protéger le secret professionnel des médecins et des avocats », sur | teneinde het beroepsgeheim van de artsen en de advocaten te beschermen |
la base de la motivation qui suit : | », op grond van de volgende motivering : |
« B.24.1. Le premier moyen, en sa cinquième branche, est pris de la | « B.24.1. Het vijfde onderdeel van het eerste middel is afgeleid uit |
violation des articles 10, 11 et 22 de la Constitution, lus en | de schending van de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet, in |
combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de | samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de |
l'homme. Les parties requérantes font grief au législateur de n'avoir | rechten van de mens. De verzoekende partijen verwijten de wetgever dat |
pas prévu, à l'article 39bis du Code d'instruction criminelle qui | hij, in artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering, waarbij de |
règle les recherches non secrètes dans un système informatique, des | niet-geheime zoekingen in een informaticasysteem worden geregeld, niet |
garanties équivalentes à celles qui sont inscrites à l'article | heeft voorzien in waarborgen die gelijkwaardig zijn met die welke zijn |
90octies du même Code et qui concernent les recherches secrètes dans | opgenomen in artikel 90octies van hetzelfde Wetboek en die de geheime |
un système informatique. | zoekingen in een informaticasysteem betreffen. |
B.24.2. L'article 90octies du Code d'instruction criminelle dispose : | B.24.2. Artikel 90octies van het Wetboek van strafvordering bepaalt : |
' § 1er. La mesure ne pourra porter sur les locaux utilisés à des fins professionnelles, la résidence, les moyens de communication ou les systèmes informatiques d'un avocat ou d'un médecin que si celui-ci est lui-même soupçonné d'avoir commis une des infractions visées à l'article 90ter ou d'y avoir participé, ou si des faits précis laissent présumer que des tiers soupçonnés d'avoir commis une des infractions visées à l'article 90ter, utilisent ses locaux, sa résidence, ses moyens de communication ou ses systèmes informatiques. § 2. La mesure ne peut être exécutée sans que le bâtonnier ou le représentant de l'ordre provincial des médecins, selon le cas, en soit averti. Ces personnes sont tenues au secret. Toute violation du secret est | ' § 1. De maatregel kan alleen betrekking hebben op de lokalen aangewend voor beroepsdoeleinden, de woonplaats, de communicatiemiddelen of de informaticasystemen van een advocaat of een arts, indien deze er zelf van verdacht worden een van de strafbare feiten bedoeld in artikel 90ter te hebben gepleegd of eraan deelgenomen te hebben, of, indien precieze feiten doen vermoeden dat derden die ervan verdacht worden een van de strafbare feiten bedoeld in artikel 90ter te hebben gepleegd, gebruik maken van diens lokalen, woonplaats, communicatiemiddelen of informaticasystemen. § 2. De maatregel mag niet ten uitvoer worden gelegd zonder dat, naar gelang van het geval, de stafhouder of de vertegenwoordiger van de provinciale orde van geneesheren ervan op de hoogte werd gebracht. Deze personen zijn tot geheimhouding verplicht. Iedere schending van |
punie conformément à l'article 458 du Code pénal. § 3. Le juge d'instruction évalue, après concertation avec le bâtonnier ou le représentant de l'ordre provincial des médecins, quelles parties des communications non accessibles au public ou données d'un système informatique visées à l'article 90sexies, § 3, qu'il estime pertinentes pour l'instruction, relèvent du secret professionnel et quelles sont celles qui n'en relèvent pas. Seules les parties des communications ou données visées à l'alinéa 1er qui sont estimées ne pas relever du secret professionnel sont transcrites ou reproduites et, le cas échéant, traduites. Le juge d'instruction en fait dresser procès-verbal. Les fichiers contenant ces communications ou données sont déposés au greffe sous pli scellé. Toutes les autres communications ou données sont déposées au greffe dans un autre fichier sous pli scellé séparé'. B.24.3. Cette disposition a été introduite dans le Code d'instruction | het geheim wordt gestraft overeenkomstig artikel 458 van het Strafwetboek. § 3. De onderzoeksrechter beoordeelt, na overleg met de stafhouder of de vertegenwoordiger van de provinciale orde van geneesheren, welke gedeelten van de in artikel 90sexies, § 3, bedoelde niet voor publiek toegankelijke communicatie of gegevens van een informaticasysteem, die hij van belang acht voor het onderzoek, onder het beroepsgeheim vallen en welke niet. Enkel de gedeelten van de communicatie of gegevens bedoeld in het eerste lid die worden geacht niet onder het beroepsgeheim te vallen, worden overgeschreven of weergegeven en worden desgevallend vertaald. De onderzoeksrechter laat hiervan proces-verbaal opmaken. De bestanden bevattende deze communicatie of gegevens worden onder verzegelde omslag neergelegd ter griffie. Alle overige communicatie of gegevens worden in een ander bestand onder afzonderlijke verzegelde omslag neergelegd ter griffie '. B.24.3. Die bepaling is in het Wetboek van strafvordering ingevoerd |
criminelle par l'article 22 de la loi attaquée. L'exposé des motifs | bij artikel 22 van de bestreden wet. In verband daarmee wordt in de |
indique à son sujet : | memorie van toelichting vermeld : |
' L'exception pour les avocats et les médecins était dictée par la | ' De uitzondering voor advocaten en artsen werd ingegeven door de |
considération que ces catégories professionnelles sont par excellence | overweging dat deze beroepscategorieën bij uitstek het gevaar lopen om |
exposées au risque d'être confrontées à des suspects avec qui, en | te worden geconfronteerd met verdachten, waarmee zij door hun |
raison de leur situation professionnelle, elles entretiennent une | beroepssituatie in een vertrouwelijke relatie verkeren die in het |
relation de confiance qui doit tout particulièrement être préservée. | |
Il s'agit de la clause de protection classique telle qu'elle apparaît | bijzonder beschermd moet worden. Dit is de klassieke |
également dans des mesures d'investigation similaires comme | beschermingsclausule zoals die ook voorkomt in gelijkaardige |
l'ouverture de courrier (article 88sexies du Code d'instruction | onderzoeksmaatregelen, zoals het inkijken van post (art. 88sexies van |
criminelle), une observation afin d'avoir une vue dans un domicile | het Wetboek van strafvordering), een observatie met zicht in een |
(article 56bis du Code d'instruction criminelle) ou un contrôle visuel | woning (art. 56bis van het Wetboek van strafvordering) of een |
discret (article 89ter du Code d'instruction criminelle) ' (Doc. | inkijkoperatie (art. 89ter van het Wetboek van strafvordering) ' |
parl., 2015-2016, DOC 54-1966/001, pp. 72-73). | (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1966/001, pp. 72-73). |
B.25. Le secret professionnel auquel sont astreints les avocats et les | B.25. Het beroepsgeheim waartoe de advocaten en de artsen zijn |
médecins n'entend pas leur conférer un quelconque privilège mais vise, | gehouden, strekt niet ertoe hun enig voorrecht toe te kennen, maar |
principalement, à protéger le droit fondamental au respect de la vie | heeft hoofdzakelijk tot doel het fundamentele recht op eerbiediging |
privée de la personne qui se confie à eux, parfois dans ce qu'elle a | van het privéleven te beschermen van diegene die hen in vertrouwen |
de plus intime. En outre, les informations confidentielles confiées à | neemt, soms over iets strikt persoonlijks. De vertrouwelijke |
un avocat, dans l'exercice de sa profession et en raison de cette | informatie die wordt toevertrouwd aan een advocaat bij de uitoefening |
qualité, bénéficient aussi, dans certaines hypothèses, de la | van zijn beroep en wegens die hoedanigheid, geniet bovendien ook, in |
protection découlant, pour le justiciable, des garanties inscrites à | bepaalde gevallen, de bescherming die voor de rechtzoekende |
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, dès lors que la règle du secret professionnel imposée à l'avocat est un élément fondamental des droits de la défense du justiciable qui se confie à lui. B.26.1. Il n'est pas justifié que la clause de protection du secret professionnel des avocats et des médecins ne soit prévue que lorsque la recherche dans un système informatique qu'ils utilisent à titre professionnel est menée en secret et non lorsqu'elle est portée à leur connaissance. En effet, l'ingérence dans le droit au respect de la vie | voortvloeit uit de waarborgen die zijn neergelegd in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, aangezien de aan de advocaat opgelegde regel van het beroepsgeheim een fundamenteel element is van de rechten van de verdediging van de rechtzoekende die hem in vertrouwen neemt. B.26.1. Het is niet verantwoord dat enkel in de clausule van bescherming van het beroepsgeheim van de advocaten en de artsen wordt voorzien wanneer de zoeking in een informaticasysteem dat zij beroepsmatig gebruiken, in het geheim wordt uitgevoerd en niet wanneer zij hun ter kennis wordt gebracht. De inmenging in het recht op eerbiediging van het privéleven van de personen die aan hen informatie |
privée des personnes qui leur ont confié des informations couvertes | hebben toevertrouwd die door hun beroepsgeheim is gedekt, gebeurt |
par leur secret professionnel intervient de la même manière, que la | immers op dezelfde wijze, ongeacht of de zoeking al dan niet buiten |
recherche soit menée à l'insu ou non de l'avocat ou du médecin concerné. | het medeweten van de betrokken advocaat of arts wordt uitgevoerd. |
B.26.2. Il est exact, ainsi que le soutient le Conseil des ministres, | B.26.2. Het is, zoals de Ministerraad betoogt, juist dat wanneer de |
que lorsque la recherche a lieu dans un système informatique dans le | zoeking in een informaticasysteem gebeurt in het kader van een |
cadre d'une perquisition, les dispositions relatives aux perquisitions | huiszoeking, de bepalingen met betrekking tot de huiszoekingen in de |
dans les locaux professionnels d'avocats ou de médecins sont | beroepslokalen van advocaten of artsen van toepassing zijn en het |
applicables et permettent de garantir le secret professionnel. Les | mogelijk maken het beroepsgeheim te waarborgen. De niet-geheime |
possibilités de recherche non secrètes prévues par l'article 39bis du | mogelijkheden tot zoeking waarin is voorzien bij artikel 39bis van het |
Code d'instruction criminelle vont toutefois au-delà de cette | Wetboek van strafvordering gaan echter verder dan dat precieze geval |
hypothèse précise et peuvent être menées en dehors de l'hypothèse de | en die zoekingen kunnen worden uitgevoerd buiten het geval van de |
la perquisition de locaux professionnels. | huiszoeking in beroepslokalen. |
B.27. Le premier moyen, en sa cinquième branche, est fondé. Il y a | B.27. Het eerste middel, in zijn vijfde onderdeel, is gegrond. Artikel |
lieu d'annuler l'article 39bis du Code d'instruction criminelle, | |
introduit par l'article 2 de la loi attaquée, en ce qu'il ne prévoit | 39bis van het Wetboek van strafvordering, ingevoerd bij artikel 2 van |
pas de disposition spécifique en vue de protéger le secret | de bestreden wet, dient te worden vernietigd, in zoverre daarin niet |
in een specifieke bepaling is voorzien teneinde het beroepsgeheim van | |
professionnel des médecins et des avocats ». | de artsen en de advocaten te beschermen ». |
B.2.4. A la suite de cette annulation et pour répondre aux objections | B.2.4. Ingevolge die vernietiging en om tegemoet te komen aan de |
de la Cour, le législateur, par l'article 6, 4°, de la loi du 5 mai | bezwaren van het Hof heeft de wetgever, bij artikel 6, 4°, van de wet |
2019 « portant des dispositions diverses en matière pénale et en | van 5 mei 2019 « houdende diverse bepalingen in strafzaken en inzake |
matière de cultes, et modifiant la loi du 28 mai 2002 relative à | erediensten, en tot wijziging van de wet van 28 mei 2002 betreffende |
l'euthanasie et le Code pénal social », a inséré un nouveau paragraphe | de euthanasie en van het Sociaal Strafwetboek », een nieuwe paragraaf |
9 dans l'article 39bis du Code d'instruction criminelle. Ce nouveau | 9 ingevoegd in artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering. Die |
paragraphe instaure des garanties spécifiques en vue de la protection | nieuwe paragraaf voert specifieke waarborgen in met het oog op de |
du secret professionnel des médecins et des avocats. Il est conçu sur | bescherming van het beroepsgeheim van de artsen en de advocaten. Het |
le modèle de dispositions similaires du Code d'instruction criminelle | werd opgesteld naar het model van soortgelijke bepalingen van het |
(Doc. parl., Chambre, 2018-2019, DOC 54-3515/002, p. 6; DOC | Wetboek van strafvordering (Parl. St., Kamer, 2018-2019, DOC |
54-3515/005, p. 32). Il s'agit de la disposition attaquée. | 54-3515/002, p. 6; DOC 54-3515/005, p. 32). Het betreft de bestreden |
B.2.5. Postérieurement à l'introduction du recours, l'article 39bis du | bepaling. B.2.5. Na het instellen van het beroep werd artikel 39bis van het |
Code d'instruction criminelle a été modifié par l'article 2 de la loi | Wetboek van strafvordering gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 4 |
du 4 mai 2020 « visant à combattre la diffusion non consensuelle | mei 2020 « ter bestrijding van de niet-consensuele verspreiding van |
d'images et d'enregistrements à caractère sexuel ». Cette modification | seksueel getinte beelden en opnames ». Die wijziging heeft evenwel |
n'a cependant pas d'incidence sur le paragraphe 9 attaqué. | geen weerslag op de bestreden paragraaf 9. |
B.3. A la suite des diverses annulations et modifications précitées, | B.3. Ingevolge de diverse voormelde vernietigingen en wijzigingen |
l'article 39bis du Code d'instruction criminelle dispose : | bepaalt artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering : |
« § 1er. Sans préjudice des dispositions spécifiques de cet article, | « § 1. Onverminderd de specifieke bepalingen van dit artikel, zijn de |
les règles de ce code relatives à la saisie, y compris l'article | regels van dit wetboek inzake inbeslagneming, met inbegrip van artikel |
28sexies, sont applicables aux mesures consistant à copier, rendre inaccessibles et retirer des données stockées dans un système informatique ou une partie de celui-ci. § 2. La recherche dans un système informatique ou une partie de celui-ci qui a été saisi, peut être décidée par un officier de police judiciaire. Sans préjudice de l'alinéa 1er, le procureur du Roi peut ordonner une recherche dans un système informatique ou une partie de celui-ci qui peut être saisi par lui. Les recherches visées aux alinéas 1er et 2 peuvent uniquement s'étendre aux données sauvegardées dans le système informatique qui est soit saisi, soit susceptible d'être saisi. A cet effet, chaque liaison externe de ce système informatique est empêchée avant que la recherche soit entamée. | 28sexies, van toepassing op het kopiëren, ontoegankelijk maken en verwijderen van in een informaticasysteem of een deel ervan opgeslagen gegevens. § 2. Tot de zoeking in een informaticasysteem of een deel ervan dat in beslag genomen is, kan beslist worden door een officier van gerechtelijke politie. Onverminderd het eerste lid, kan de procureur des Konings een zoeking bevelen in een informaticasysteem of een deel ervan dat door hem in beslag kan worden genomen. De zoekingen bedoeld in het eerste en het tweede lid kunnen zich enkel uitstrekken tot de gegevens die opgeslagen zijn op het informaticasysteem dat, respectievelijk, in beslag genomen is of in beslag kan worden genomen. Met het oog daarop wordt elke externe verbinding van dit informaticasysteem verhinderd, alvorens de zoeking wordt aangevat. |
[...] | [...] |
§ 4. Seul le juge d'instruction peut ordonner une recherche dans un | § 4. Enkel de onderzoeksrechter kan een andere zoeking bevelen in een |
système informatique ou une partie de celui-ci autre que les | informaticasysteem of een deel ervan dan de zoekingen bedoeld in |
recherches visées au paragraphe 2 : - si cette recherche est nécessaire pour la manifestation de la vérité à l'égard de l'infraction qui fait l'objet de la recherche; et - si d'autres mesures seraient disproportionnées, ou s'il existe un risque que, sans cette recherche, des éléments de preuve soient perdus. En cas d'extrême urgence, le juge d'instruction peut ordonner verbalement la recherche visée à l'alinéa 1er. Cet ordre est confirmé par écrit dans les meilleurs délais, avec mention des motifs de l'extrême urgence. § 5. En vue de permettre les mesures visées à cet article, le | paragraaf 2 : - indien deze zoeking noodzakelijk is om de waarheid aan het licht te brengen ten aanzien van het misdrijf dat het voorwerp uitmaakt van de zoeking; en - indien andere maatregelen disproportioneel zouden zijn, of indien er een risico bestaat dat zonder deze zoeking bewijselementen verloren gaan. In geval van uiterst dringende noodzakelijkheid kan de onderzoeksrechter de zoeking bedoeld in het eerste lid mondeling bevelen. Dit bevel wordt zo spoedig mogelijk schriftelijk bevestigd, met vermelding van de redenen van de uiterst dringende noodzakelijkheid. § 5. Teneinde de maatregelen bedoeld in dit artikel mogelijk te maken, |
procureur du Roi ou le juge d'instruction peut également, sans le | kan de procureur des Konings of de onderzoeksrechter bevelen om, te |
consentement du propriétaire ou de son ayant droit, ou de | allen tijde, ook zonder de toestemming van hetzij de eigenaar of zijn |
l'utilisateur, ordonner, à tout moment : | rechthebbende, hetzij de gebruiker : |
- la suppression temporaire de toute protection des systèmes | - elke beveiliging van de betrokken informaticasystemen tijdelijk op |
informatiques concernés, le cas échéant à l'aide de moyens techniques, | te heffen, desgevallend met behulp van technische hulpmiddelen, valse |
de faux signaux, de fausses clés ou de fausses qualités; | signalen, valse sleutels of valse hoedanigheden; |
- l'installation de dispositifs techniques dans les systèmes | - technische middelen in de betrokken informaticasystemen aan te |
informatiques concernés en vue du décryptage et du décodage de données | brengen teneinde de door dat systeem opgeslagen, verwerkte of |
stockées, traitées ou transmises par ce système. | doorgestuurde gegevens te ontcijferen en te decoderen. |
Toutefois, seul le juge d'instruction peut ordonner cette suppression | Evenwel kan enkel de onderzoeksrechter deze tijdelijke opheffing van |
temporaire de protection ou cette installation de dispositifs | de beveiliging of deze aanbrenging van technische middelen bevelen |
techniques lorsque ceci est spécifiquement nécessaire pour | wanneer dit in het bijzonder noodzakelijk is voor de toepassing van |
l'application de l'article 88ter. | artikel 88ter. |
§ 6. Si des données stockées sont trouvées dans les systèmes informatiques concernés qui sont utiles pour les mêmes finalités que celles prévues pour la saisie, mais que la saisie du support n'est néanmoins pas souhaitable, ces données, de même que les données nécessaires pour les comprendre, sont copiées sur des supports qui appartiennent à l'autorité. En cas d'urgence ou pour des raisons techniques, il peut être fait usage de supports qui sont disponibles pour des personnes autorisées à utiliser le système informatique. En outre, les moyens techniques appropriés sont utilisés pour empêcher l'accès à ces données dans le système informatique, de même qu'aux copies de ces données qui sont à la disposition de personnes autorisées à utiliser le système informatique, de même que pour garantir leur intégrité. Lorsque la mesure prévue à l'alinéa 1er n'est pas possible, pour des raisons techniques ou à cause du volume des données, le procureur du Roi utilise les moyens techniques appropriés pour empêcher l'accès à ces données dans le système informatique, de même qu'aux copies de ces données qui sont à la disposition de personnes autorisées à utiliser le système informatique, de même que pour garantir leur intégrité. Si les données forment l'objet de l'infraction ou ont été produites par l'infraction et si elles sont contraires à l'ordre public ou aux bonnes moeurs ou constituent un danger pour l'intégrité des systèmes informatiques ou pour des données stockées, traitées ou transmises par le biais de tels systèmes, le procureur du Roi utilise tous les moyens techniques appropriés pour rendre ces données inaccessibles ou, après en avoir pris copie, les retirer. Il peut cependant, sauf dans le cas prévu à l'alinéa 4, autoriser l'usage ultérieur de l'ensemble ou d'une partie de ces données, lorsque cela ne présente pas de danger pour l'exercice des poursuites. En cas d'extrême urgence et s'il s'agit manifestement d'une infraction | § 6. Indien in de betrokken informaticasystemen opgeslagen gegevens aangetroffen worden die nuttig zijn voor dezelfde doeleinden als de inbeslagneming, maar de inbeslagneming van de drager daarvan evenwel niet wenselijk is, worden deze gegevens, evenals de gegevens noodzakelijk om deze te kunnen verstaan, gekopieerd op dragers, die toebehoren aan de overheid. In geval van dringendheid of om technische redenen, kan gebruik gemaakt worden van dragers, die ter beschikking staan van personen die gerechtigd zijn om het informaticasysteem te gebruiken. Bovendien worden passende technische middelen aangewend om de toegang tot deze gegevens in het informaticasysteem, evenals tot de kopieën daarvan die ter beschikking staan van personen die gerechtigd zijn om het informaticasysteem te gebruiken, te verhinderen en hun integriteit te waarborgen. Wanneer de in het eerste lid vermelde maatregel niet mogelijk is om technische redenen of wegens de omvang van de gegevens, wendt de procureur des Konings de passende technische middelen aan om de toegang tot deze gegevens in het informaticasysteem, evenals tot de kopieën daarvan die ter beschikking staan van personen die gerechtigd zijn om het informaticasysteem te gebruiken, te verhinderen en hun integriteit te waarborgen. Indien de gegevens het voorwerp van het misdrijf vormen of voortgekomen zijn uit het misdrijf en indien de gegevens strijdig zijn met de openbare orde of de goede zeden, of een gevaar opleveren voor de integriteit van informaticasystemen of gegevens die door middel daarvan worden opgeslagen, verwerkt of overgedragen, wendt de procureur des Konings alle passende technische middelen aan om deze gegevens ontoegankelijk te maken of, na hiervan kopie te hebben genomen, te verwijderen. Hij kan evenwel, behoudens in het geval bedoeld in het vierde lid, het verdere gebruik van het geheel of een deel van deze gegevens toestaan, wanneer dit geen gevaar voor de strafvordering oplevert. In geval van uiterst dringende noodzakelijkheid en wanneer het kennelijk gaat om een strafbaar feit bedoeld in de artikelen 137, § 3, |
visée aux articles 137, § 3, 6°, 140bis, 371/1, § 1er, 2°, 371/2 ou | 6°, 140bis, 371/1, § 1, 2°, 371/2 of 383bis, § 1, van het |
383bis, § 1er, du Code pénal, le procureur du Roi peut ordonner | Strafwetboek, kan de procureur des Konings mondeling bevelen dat alle |
verbalement que tous les moyens appropriés soient utilisés pour rendre | passende technische middelen worden aangewend om de gegevens, die het |
inaccessibles les données qui forment l'objet de l'infraction ou ont | voorwerp van het misdrijf vormen of voortgekomen zijn uit het misdrijf |
été produites par l'infraction et qui sont contraires à l'ordre public | en die strijdig zijn met de openbare orde of de goede zeden, |
ou aux bonnes moeurs. Cet ordre est confirmé par écrit dans les | ontoegankelijk te maken. Dit bevel wordt zo spoedig mogelijk |
meilleurs délais, avec mention des motifs de l'extrême urgence. | schriftelijk bevestigd, met vermelding van de redenen van de uiterst |
dringende noodzakelijkheid. | |
§ 7. Sauf si son identité ou son adresse ne peuvent être | § 7. Tenzij diens identiteit of woonplaats redelijkerwijze niet |
raisonnablement retrouvées, le procureur du Roi ou le juge | achterhaald kan worden, brengt de procureur des Konings of de |
d'instruction informe dans les plus brefs délais, le responsable du | onderzoeksrechter de verantwoordelijke van het informaticasysteem zo |
système informatique de la recherche dans le système informatique ou de son extension. Il lui communique le cas échéant un résumé des données qui ont été copiées, rendues inaccessibles ou retirées. § 8. Le procureur du Roi utilise les moyens techniques appropriés pour garantir l'intégrité et la confidentialité de ces données. Des moyens techniques appropriés sont utilisés pour leur conservation au greffe. La même règle s'applique, lorsque des données qui sont stockées, traitées ou transmises dans un système informatique sont saisies avec leur support, conformément aux articles précédents. § 9. Les mesures visées au présent article ne peuvent porter sur les systèmes informatiques d'un avocat ou d'un médecin que si celui-ci est lui-même soupçonné d'avoir commis une infraction ou d'y avoir participé, ou si des faits précis laissent présumer que des tiers soupçonnés d'avoir commis une infraction, utilisent ses systèmes informatiques. La mesure ne peut être exécutée sans que le bâtonnier ou le représentant de l'ordre provincial des médecins, selon le cas, en soit averti. Ces mêmes personnes seront informées par le procureur du Roi des éléments qu'il estime relever du secret professionnel. Ces éléments ne sont pas consignés au procès-verbal. Ces personnes sont tenues au secret. Toute violation du secret est punie conformément à | spoedig mogelijk op de hoogte van de zoeking in het informaticasysteem of van de uitbreiding ervan. Hij deelt hem in voorkomend geval een samenvatting mee van de gegevens die zijn gekopieerd, ontoegankelijk gemaakt of verwijderd. § 8. De procureur des Konings wendt de passende technische middelen aan om de integriteit en de vertrouwelijkheid van deze gegevens te waarborgen. Gepaste technische middelen worden aangewend voor de bewaring hiervan op de griffie. Hetzelfde geldt, wanneer gegevens die worden opgeslagen, verwerkt of overgedragen in een informaticasysteem, samen met hun drager in beslag worden genomen, overeenkomstig de vorige artikelen. § 9. De maatregelen bedoeld in dit artikel kunnen alleen betrekking hebben op de informaticasystemen van een advocaat of een arts, indien deze er zelf van verdacht worden een strafbaar feit te hebben gepleegd of eraan deelgenomen te hebben, of, indien precieze feiten doen vermoeden dat derden die ervan verdacht worden een strafbaar feit te hebben gepleegd, gebruik maken van diens elektronische communicatiemiddelen. De maatregel mag niet ten uitvoer worden gelegd, zonder dat, naar gelang het geval, de stafhouder of de vertegenwoordiger van de provinciale orde van geneesheren ervan op de hoogte werd gebracht. Diezelfden zullen door de procureur des Konings in kennis worden gesteld van wat volgens hem onder het beroepsgeheim valt. Deze gegevens worden niet opgenomen in het proces-verbaal. Deze personen zijn tot geheimhouding verplicht. Iedere schending van het geheim |
l'article 458 du Code pénal ». | wordt gestraft overeenkomstig artikel 458 van het Strafwetboek ». |
Quant aux moyens | Ten aanzien van de middelen |
B.4. La partie requérante prend deux moyens de la violation, par la | B.4. De verzoekende partij leidt twee middelen af uit de schending, |
disposition attaquée, des articles 10, 11, 13 et 22 de la | door de bestreden bepaling, van de artikelen 10, 11, 13 en 22 van de |
Constitution, lus en combinaison avec les articles 6, 8 et 13 de la | Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 6, 8 en 13 van het |
Convention européenne des droits de l'homme. | Europees Verdrag voor de rechten van de mens. |
B.5.1. Par le premier moyen, la partie requérante critique la | B.5.1. In het eerste middel bekritiseert de verzoekende partij de |
disposition attaquée en ce qu'elle permet au procureur du Roi de | bestreden bepaling in zoverre zij de procureur des Konings toelaat om |
te beslissen wat al dan niet onder het beroepsgeheim van de advocaat | |
décider ce qui relève ou non du secret professionnel de l'avocat, | valt, terwijl hij niet de waarborgen inzake onafhankelijkheid en |
alors qu'il n'offre pas les garanties d'indépendance et d'impartialité | onpartijdigheid van een rechter biedt, aangezien hij een partij is in |
d'un juge, puisqu'il est une partie au procès pénal (première | het strafproces (eerste onderdeel). Zij bekritiseert bovendien het |
branche). Elle critique de surcroît le fait que le bâtonnier n'est informé qu'a posteriori des éléments dont le procureur du Roi estime qu'ils relèvent du secret professionnel, ce qui l'empêche d'exercer son rôle de « filtre protecteur » du secret professionnel (seconde branche). B.5.2. Par le second moyen, la partie requérante fait valoir que le droit à un procès équitable s'oppose à ce qu'une partie à un procès puisse prendre connaissance d'éléments qui sont couverts par le secret professionnel. Le fait que les éléments relevant du secret professionnel ne soient pas consignés au procès-verbal et que les personnes concernées soient tenues au secret n'empêche pas que des autorités en auront pris connaissance, ce qui pourrait avoir une incidence sur le cours ultérieur de la procédure. En effet, une telle prise de connaissance permettrait à ces autorités de poser des actes qui ne l'auraient jamais été autrement. La disposition attaquée entraînerait ainsi une violation de l'égalité des armes entre les parties. B.6. Dès lors que les deux moyens allèguent, à plusieurs égards, la violation du droit au respect de la vie privée et du droit à un procès équitable, la Cour les examine conjointement. Par ailleurs, eu égard aux griefs de la partie requérante, la Cour limite son examen à l'hypothèse des mesures qui sont ordonnées par le | feit dat de stafhouder pas a posteriori in kennis wordt gesteld van wat volgens de procureur des Konings onder het beroepsgeheim valt, hetgeen hem verhindert zijn rol van « filter ter bescherming » van het beroepsgeheim te vervullen (tweede onderdeel). B.5.2. In het tweede middel doet de verzoekende partij gelden dat het recht op een eerlijk proces eraan in de weg staat dat een procespartij kennis kan nemen van elementen die zijn gedekt door het beroepsgeheim. Het feit dat de elementen die onder het beroepsgeheim vallen, niet worden opgenomen in het proces-verbaal en dat de betrokken personen tot geheimhouding zijn verplicht, belet niet dat overheden daarvan kennis zullen hebben genomen, hetgeen een weerslag zou kunnen hebben op het verdere verloop van de procedure. Een dergelijke kennisneming zou die overheden immers toelaten om handelingen te stellen die anders nooit zouden zijn gesteld. De bestreden bepaling zou aldus een schending van de wapengelijkheid tussen de partijen met zich meebrengen. B.6. Aangezien in beide middelen, in verschillende opzichten, de schending wordt aangevoerd van het recht op eerbiediging van het privéleven en van het recht op een eerlijk proces, onderzoekt het Hof ze samen. Gelet op de grieven van de verzoekende partij, beperkt het Hof zijn onderzoek daarenboven tot het geval van de maatregelen die door de |
procureur du Roi en application de l'article 39bis du Code | procureur des Konings worden bevolen met toepassing van artikel 39bis |
d'instruction criminelle et qui portent sur le système informatique | van het Wetboek van strafvordering en die betrekking hebben op het |
d'un avocat ou d'un médecin. Il convient cependant de souligner que | informaticasysteem van een advocaat of van een arts. Er dient evenwel |
les garanties prévues par la disposition attaquée s'appliquent mutatis | te worden beklemtoond dat de in de bestreden bepaling bedoelde |
mutandis lorsque la mesure est ordonnée par le juge d'instruction, | waarborgen mutatis mutandis van toepassing zijn wanneer de maatregel |
conformément à l'article 89 du Code d'instruction criminelle. | wordt bevolen door de onderzoeksrechter, overeenkomstig artikel 89 van |
het Wetboek van strafvordering. | |
B.7.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée | B.7.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene |
générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit | draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong |
l'origine : les règles constitutionnelles de l'égalité et de la | ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de |
non-discrimination sont applicables à l'égard de tous les droits et de | niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en |
toutes les libertés, en ce compris ceux résultant des conventions | alle vrijheden, met inbegrip van die welke voortvloeien uit |
internationales liant la Belgique. | internationale verdragen die België binden. |
B.7.2. L'article 13 de la Constitution implique un droit d'accès au | B.7.2. Artikel 13 van de Grondwet houdt een recht in op toegang tot de |
juge compétent. Ce droit serait vidé de tout contenu s'il n'était pas | bevoegde rechter. Dat recht zou inhoudsloos zijn indien niet voldaan |
satisfait aux exigences du procès équitable garanti notamment par | is aan de vereisten van het eerlijk proces dat onder meer wordt |
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme. | gewaarborgd in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van |
Le principe de l'égalité des armes est un élément fondamental du droit | de mens. Het beginsel van de wapengelijkheid is een fundamenteel element van |
à un procès équitable. Il exige un juste équilibre entre les parties | het recht op een eerlijk proces. Het vereist een billijk evenwicht |
qui, chacune, doivent recevoir une possibilité raisonnable de | tussen de partijen, die elk een redelijke mogelijkheid moeten krijgen |
présenter leur cause dans des conditions qui ne les placent pas dans | om hun zaak voor te leggen onder voorwaarden die hen niet in een |
une situation de net désavantage par rapport à leurs adversaires | duidelijk nadelige positie ten opzichte van de tegenpartij brengen |
(CEDH, grande chambre, 19 septembre 2017, Regner c. République | (EHRM, grote kamer, 19 september 2017, Regner t. Tsjechische |
tchèque, § 146). | Republiek, § 146). |
B.7.3. Aux termes de l'article 13 de la Convention européenne des | B.7.3. Luidens artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van |
droits de l'homme, « toute personne dont les droits et libertés | de mens heeft « eenieder wiens rechten en vrijheden, welke in dit |
reconnus dans la présente Convention ont été violés, a droit à | Verdrag zijn vermeld, zijn geschonden, [...] recht op daadwerkelijke |
l'octroi d'un recours effectif devant une instance nationale ». | rechtshulp voor een nationale instantie ». |
B.7.4. L'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme garantissent le droit au respect de la vie privée. B.8.1. Le secret professionnel auquel sont tenus les avocats et les médecins constitue une composante essentielle du droit au respect de la vie privée. Le secret professionnel vise en effet principalement à protéger le droit fondamental qu'a la personne qui se confie, parfois dans ce qu'elle a de plus intime, au respect de sa vie privée. B.8.2. En ce qui concerne la relation entre un médecin et son patient, le secret professionnel du premier contribue à la réalisation du droit qu'a chacun à la protection de la santé et à l'aide médicale, visé à | B.7.4. Artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens waarborgen het recht op eerbiediging van het privéleven. B.8.1. Het beroepsgeheim waartoe de advocaten en de artsen zijn gehouden, vormt een essentieel bestanddeel van het recht op eerbiediging van het privéleven. Het beroepsgeheim heeft immers hoofdzakelijk tot doel het fundamentele recht op eerbiediging van het privéleven te beschermen van diegene die iemand in vertrouwen neemt, soms over iets heel persoonlijks. B.8.2. Wat de relatie tussen een arts en zijn patiënt betreft, draagt het beroepsgeheim van de eerstgenoemde bij tot de verwezenlijking van eenieders recht op bescherming van de gezondheid en op geneeskundige |
l'article 23, alinéa 3, 2°, de la Constitution. | bijstand, bedoeld in artikel 23, derde lid, 2°, van de Grondwet. |
B.8.3.1. En ce qui concerne l'avocat, l'effectivité des droits de la défense de tout justiciable suppose nécessairement qu'une relation de confiance puisse être établie entre lui et l'avocat qui le conseille et le défend. Cette nécessaire relation de confiance ne peut être établie et maintenue que si le justiciable a la garantie que ce qu'il confiera à son avocat ne sera pas divulgué par celui-ci. Il en découle que le secret professionnel imposé à l'avocat est un élément fondamental des droits de la défense et bénéficie donc de la protection découlant, pour le justiciable, des garanties liées au droit à un procès équitable. | B.8.3.1. Wat de advocaat betreft, veronderstelt de effectiviteit van de rechten van verdediging van iedere rechtzoekende noodzakelijkerwijs dat een vertrouwensrelatie tot stand kan komen tussen die persoon en de advocaat die hem raad geeft en hem verdedigt. Die noodzakelijke vertrouwensrelatie kan alleen tot stand komen en behouden blijven indien de rechtzoekende de waarborg heeft dat wat hij aan zijn advocaat toevertrouwt door die laatstgenoemde niet openbaar zal worden gemaakt. Daaruit volgt dat het aan de advocaat opgelegde beroepsgeheim een fundamenteel element is van de rechten van verdediging en dus de bescherming geniet die voor de rechtzoekende voortvloeit uit de waarborgen die zijn verbonden aan het recht op een eerlijk proces. |
B.8.3.2. Même s'il n'est « pas intangible », le secret professionnel | B.8.3.2. Ook al is het « niet onaantastbaar », het beroepsgeheim van |
de l'avocat constitue « l'un des principes fondamentaux sur lesquels | de advocaat vormt « een van de grondbeginselen waarop de organisatie |
repose l'organisation de la justice dans une société démocratique » | |
(CEDH, 6 décembre 2012, Michaud c France, § 123). | van het gerecht in een democratische samenleving berust » (EHRM, 6 |
december 2012, Michaud t. Frankrijk, § 123). | |
B.8.3.3. C'est d'autant plus le cas en matière pénale, où le droit à | B.8.3.3. Dat geldt des te meer in strafzaken, waarin het recht om |
ne pas contribuer à sa propre incrimination dépend indirectement, mais | zichzelf niet te beschuldigen, onrechtstreeks maar noodzakelijkerwijs |
nécessairement, de la relation de confiance entre l'avocat et son | afhangt van de vertrouwensrelatie tussen de advocaat en zijn cliënt en |
client et de la confidentialité de leurs échanges (ibid., § 118). | van de vertrouwelijkheid van hun uitwisseling (ibid., § 118). |
B.8.3.4. Pour juger de la compatibilité d'une mesure susceptible de | |
porter atteinte au secret professionnel de l'avocat avec l'article 8 | B.8.3.4. Om te oordelen over de bestaanbaarheid, met artikel 8 van het |
de la Convention européenne des droits de l'homme, la Cour européenne | Europees Verdrag voor de rechten van de mens, van een maatregel die |
afbreuk kan doen aan het beroepsgeheim van de advocaat, gaat het | |
des droits de l'homme vérifie si l'ingérence s'accompagne de garanties | Europees Hof voor de Rechten van de Mens na of de inmenging gepaard |
procédurales adéquates et suffisantes contre les abus ainsi que d'un | gaat met adequate en voldoende procedurele waarborgen tegen misbruiken |
contrôle effectif de la procédure de levée du secret professionnel par | alsook met een daadwerkelijke controle van de procedure tot opheffing |
un juge indépendant et impartial (CEDH, 1er décembre 2015, Brito | van het beroepsgeheim door een onafhankelijke en onpartijdige rechter |
Ferrinho Bexiga Villa-Nova c. Portugal, § 55; 4 octobre 2018, | (EHRM, 1 december 2015, Brito Ferrinho Bexiga Villa-Nova t. Portugal, |
Leotsakos c. Grèce, § 37; 3 décembre 2019, KCirdök e.a. c. Turquie, § | § 55; 4 oktober 2018, Leotsakos t. Griekenland, § 37; 3 december 2019, |
§ 50-51). Dans le cadre de cet examen, la Cour contrôle notamment si | KCirdök e.a. t. Turkije, § § 50-51). In het kader van dat onderzoek |
controleert het Hof met name of een onafhankelijke deskundige derde, | |
un tiers expert indépendant, comme un représentant de l'Ordre des | zoals een vertegenwoordiger van de Orde van advocaten, aanwezig was |
avocats, était présent lors de l'exécution de la mesure, afin d'éviter | bij de tenuitvoerlegging van de maatregel, teneinde te vermijden dat |
que des documents couverts par le secret professionnel soient emportés | door het beroepsgeheim gedekte documenten worden meegenomen (EHRM, |
(CEDH, Brito Ferrinho Bexiga Villa-Nova c. Portugal, précité, § 57; 24 | Brito Ferrinho Bexiga Villa-Nova t. Portugal, reeds aangehaald, § 57; |
juillet 2008, André e.a. c. France, § 43; Leotsakos c. Grèce, précité, | 24 juli 2008, André e.a. t. Frankrijk, § 43; Leotsakos t. Griekenland, |
§ § 39-40). Cet observateur doit être investi du pouvoir de prévenir | reeds aangehaald, § § 39-40). Die waarnemer moet de bevoegdheid hebben |
toute ingérence éventuelle dans le secret professionnel de l'avocat | om elke eventuele inmenging in het beroepsgeheim van de advocaat wiens |
dont le cabinet fait l'objet d'une fouille (CEDH, Leotsakos c. Grèce, | kantoor wordt doorzocht, te voorkomen (EHRM, Leotsakos t. Griekenland, |
précité, § 40; 5 juillet 2012, Golovan c. Ukraine, § 63). La Cour | reeds aangehaald, § 40; 5 juli 2012, Golovan t. Oekraïne, § 63). Het |
européenne des droits de l'homme tient également compte de la question | Europees Hof voor de Rechten van de Mens houdt eveneens rekening met |
de savoir si l'avocat lui-même est soupçonné d'avoir commis une | de vraag of de advocaat er zelf van wordt verdacht een strafbaar feit |
infraction (CEDH, 7 juin 2007, Smirnov c. Russie, § 46; André e.a. c. | te hebben gepleegd (EHRM, 7 juni 2007, Smirnov t. Rusland, § 46; André |
France, précité, § 42). | e.a. t. Frankrijk, reeds aangehaald, § 42). |
B.9.1. Par son arrêt n° 174/2018 du 6 décembre 2018, la Cour a jugé | B.9.1. Bij zijn arrest nr. 174/2018 van 6 december 2018 heeft het Hof |
que la recherche non secrète dans un système informatique | geoordeeld dat aan de niet-geheime zoeking in een informaticasysteem |
régulièrement saisi ou dans un système informatique susceptible d'être | dat regelmatig in beslag is genomen of in een informaticasysteem dat |
saisi, telle qu'elle est organisée par l'article 39bis du Code d'instruction criminelle, est entourée de garanties juridictionnelles suffisantes qui permettent d'assurer la compatibilité de l'ingérence avec le droit au respect de la vie privée. La Cour a cependant également considéré que cette recherche ne peut pas porter indûment atteinte au secret professionnel des avocats et des médecins, qui doit dès lors faire l'objet d'une protection particulière. C'est pour cette raison que le législateur a pris la disposition attaquée, laquelle, notamment, habilite le procureur du Roi à établir si les éléments qu'il souhaite consulter au sein du système informatique d'un avocat ou d'un médecin sont couverts ou non par le secret professionnel, à la condition qu'un représentant de l'ordre concerné intervienne. | in beslag kan worden genomen, zoals geregeld bij artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering, voldoende jurisdictionele waarborgen zijn verbonden die het mogelijk maken te verzekeren dat de inmenging bestaanbaar is met het recht op eerbiediging van het privéleven. Het Hof heeft evenwel ook geoordeeld dat die zoeking niet ten onrechte afbreuk mag doen aan het beroepsgeheim van de advocaten en van de artsen, dat bijgevolg het voorwerp van een bijzondere bescherming dient uit te maken. Het is om die reden dat de wetgever de bestreden bepaling heeft aangenomen, die met name de procureur des Konings ertoe machtigt vast te stellen of de elementen die hij in het informaticasysteem van een advocaat of van een arts wenst in te zien, al dan niet gedekt worden door het beroepsgeheim, onder de voorwaarde van het optreden van de vertegenwoordiger van de betrokken orde. |
B.9.2. Le ministère public accomplit, dans l'intérêt de la société, | B.9.2. Het openbaar ministerie vervult, in het belang van de |
les missions de service public relatives à la recherche et à la | gemeenschap, de opdrachten van openbare dienst met betrekking tot de |
poursuite des infractions (articles 22 à 47bis du Code d'instruction | opsporing en de vervolging van misdrijven (artikelen 22 tot 47bis van |
het Wetboek van strafvordering) en vordert de toepassing van de | |
criminelle) et il exerce l'action publique (article 138 du Code | strafwet (artikel 138 van het Gerechtelijk Wetboek). |
judiciaire). Comme la Cour l'a notamment déjà jugé par ses arrêts nos 69/2001, | Zoals het Hof met name reeds heeft geoordeeld bij zijn arresten nrs. |
5/2002 et 130/2017, ces missions justifient que le ministère public | 69/2001, 5/2002 en 130/2017, verantwoorden die opdrachten dat het |
dispose de prérogatives particulières dans la phase préliminaire du | openbaar ministerie over bijzondere prerogatieven beschikt in de |
procès pénal. | voorbereidende fase van het strafproces. |
B.9.3. A cet égard, il y a lieu de constater que la prérogative dont | B.9.3. In dat verband dient te worden vastgesteld dat het prerogatief |
le procureur du Roi bénéficie dans le cadre du mécanisme mis en place | dat de procureur des Konings geniet in het kader van het mechanisme |
par le législateur pour protéger le secret professionnel des avocats | dat door de wetgever is ingevoerd om het beroepsgeheim van de |
et des médecins est le corollaire de sa compétence d'ordonner des | advocaten en van de artsen te beschermen, samenhangt met zijn |
recherches non secrètes dans un système informatique conformément à | bevoegdheid om niet-geheime zoekingen in een informaticasysteem te |
l'article 39bis, § 2, du Code d'instruction criminelle, que la Cour a | bevelen overeenkomstig artikel 39bis, § 2, van het Wetboek van |
jugée compatible avec le droit au respect de la vie privée, par son | strafvordering, die het Hof bij zijn arrest nr. 174/2018 bestaanbaar |
arrêt n° 174/2018. Elle n'entraîne pas, en soi, une violation des | heeft geacht met het recht op eerbiediging van het privéleven. Op zich |
droits des personnes concernées, pour autant qu'elle s'accompagne de | brengt dat prerogatief geen schending van de rechten van de betrokken |
garanties procédurales suffisantes, y compris d'un contrôle juridictionnel effectif, comme il est dit en B.8.3.4, ce qu'il appartient à la Cour de vérifier. B.10. Conformément à l'article 39bis, § 9, alinéa 1er, du Code d'instruction criminelle, il n'est possible de procéder à une recherche non secrète dans le système informatique d'un avocat ou d'un médecin que si celui-ci est lui-même soupçonné d'avoir commis une infraction ou d'y avoir participé, ou si des faits précis laissent présumer que des tiers soupçonnés d'avoir commis une infraction utilisent ses systèmes informatiques. Le secret professionnel des avocats et des médecins est principalement destiné à protéger les intérêts du client ou du patient. Ce secret ne constitue pas, pour son dépositaire, un privilège dont il pourrait se prévaloir aux fins de se soustraire aux poursuites qui seraient engagées contre lui. | personen met zich mee, voor zover het gepaard gaat met voldoende procedurele waarborgen, met inbegrip van een daadwerkelijke jurisdictionele controle, zoals in B.8.3.4 is vermeld, hetgeen het Hof dient na te gaan. B.10. Overeenkomstig artikel 39bis, § 9, eerste lid, van het Wetboek van strafvordering kan enkel tot een niet-geheime zoeking in het informaticasysteem van een advocaat of een arts worden overgegaan indien die zelf ervan verdacht wordt een strafbaar feit te hebben gepleegd of eraan te hebben deelgenomen, of indien precieze feiten doen vermoeden dat derden die ervan verdacht worden een strafbaar feit te hebben gepleegd, gebruikmaken van diens informaticasystemen. Het beroepsgeheim van de advocaten en van de artsen is hoofdzakelijk bestemd om de belangen te beschermen van de cliënt of van de patiënt. Dat geheim vormt voor de houder ervan geen voorrecht waarop hij zich zou kunnen beroepen om zich te onttrekken aan de vervolging die tegen hem zou worden ingesteld. |
La Cour de cassation a ainsi jugé que « ni [l'article 458 du Code | Het Hof van Cassatie heeft aldus geoordeeld dat « noch [artikel 458 |
pénal] ni l'article 8 de la Convention de sauvegarde des droits de | van het Strafwetboek,] noch artikel 8 van het Verdrag tot bescherming |
van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden de | |
l'homme et des libertés fondamentales ne s'opposent à la saisie et à | inbeslagname en het gebruik door een onderzoeksrechter beletten van |
l'exploitation par un juge d'instruction de documents en rapport avec | stukken die betrekking hebben op de verdachte activiteiten van een |
les activités suspectes d'un avocat » (Cass., 9 juin 2004, | advocaat » (Cass., 9 juni 2004, P.04.0424.F; 13 juli 2010, |
P.04.0424.F; 13 juillet 2010, P.10.1096.N; 24 avril 2012, | P.10.1096.N; 24 april 2012, P.12.0064.N). Het heeft eveneens |
P.12.0064.N). Elle a également jugé que « lorsqu'un médecin est | geoordeeld dat, « wanneer een geneesheer ervan verdacht wordt een |
suspecté d'avoir commis une infraction dans l'exercice de sa | misdrijf te hebben gepleegd in de uitoefening van zijn beroep en |
profession et que des poursuites pénales sont intentées à ce sujet, | desbetreffend strafvervolging wordt ingesteld, de bescheiden en |
les pièces et documents pris en considération comme moyens de preuve | documenten die als bewijsmiddel van dat misdrijf in aanmerking kunnen |
de cette infraction perdent le caractère confidentiel qu'ils | komen, het vertrouwelijke karakter dat zij desgevallend zouden kunnen |
pourraient, le cas échéant, revêtir » (Cass., 24 mai 2005, | bezitten, verliezen » (Cass., 24 mei 2005, P.05.0431.N; 29 november |
P.05.0431.N; 29 novembre 2016, P.15.0704.N). | 2016, P.15.0704.N). |
B.11.1. L'article 39bis, § 9, alinéa 2, du Code d'instruction | B.11.1. Artikel 39bis, § 9, tweede lid, van het Wetboek van |
criminelle prévoit que la mesure ne peut être exécutée sans que le | strafvordering bepaalt dat de maatregel niet ten uitvoer mag worden |
bâtonnier ou le représentant du conseil provincial de l'Ordre des | gelegd zonder dat, naar gelang van het geval, de stafhouder of de |
médecins, selon le cas, en soit averti, et que ces personnes seront | vertegenwoordiger van de provinciale raad van de Orde der artsen ervan |
informées par le procureur du Roi des éléments dont celui-ci estime | op de hoogte werd gebracht, en dat die personen door de procureur des |
qu'ils relèvent du secret professionnel. | Konings in kennis zullen worden gesteld van wat volgens hem onder het |
B.11.2. Cette disposition n'établit pas la manière dont l'intervention | beroepsgeheim valt. B.11.2. Die bepaling stelt niet de wijze vast waarop het optreden van |
du représentant de l'ordre concerné doit concrètement avoir lieu. A | de vertegenwoordiger van de betrokken orde concreet dient plaats te |
cet égard, il convient d'interpréter l'article 39bis, § 9, du Code | vinden. In dat verband dient artikel 39bis, § 9, van het Wetboek van |
strafvordering zo te worden geïnterpreteerd dat die bepaling een | |
d'instruction criminelle de manière à ce qu'il ait un effet utile à la | nuttige uitwerking heeft in het licht van de ratio legis ervan, die |
lumière de sa ratio legis, qui est de protéger le secret professionnel | erin bestaat het beroepsgeheim van de advocaat en van de arts te |
de l'avocat et du médecin. Aussi, l'article 39bis, § 9, alinéa 2, du | beschermen. Daaruit volgt dat artikel 39bis, § 9, tweede lid, van het |
Code d'instruction criminelle doit être interprété comme obligeant le | Wetboek van strafvordering in die zin dient te worden geïnterpreteerd |
procureur du Roi à avertir le bâtonnier ou le représentant du conseil | dat het de procureur des Konings ertoe verplicht de stafhouder of de |
provincial de l'Ordre des médecins préalablement à la réalisation de | vertegenwoordiger van de provinciale raad van de Orde der artsen op de |
la mesure, de sorte que celui-ci puisse y assister et qu'il soit en | hoogte te brengen vóór de uitvoering van de maatregel, zodat die erbij |
mesure d'examiner préalablement les documents, fichiers ou éléments | aanwezig kan zijn en in staat wordt gesteld om de documenten, |
que le procureur du Roi souhaite consulter et d'aviser celui-ci de ce | bestanden of elementen die de procureur des Konings wenst in te zien, |
vooraf te onderzoeken en om hem mee te delen wat volgens hem onder het | |
qui, selon lui, relève du secret professionnel. Le représentant de | beroepsgeheim valt. De vertegenwoordiger van de betrokken orde kan |
l'ordre concerné peut par ailleurs recommander les mesures adéquates | daarenboven de adequate maatregelen aanbevelen die het mogelijk maken |
permettant de consulter certaines pièces, couvertes par le secret | bepaalde stukken, die door het beroepsgeheim worden gedekt, in te zien |
professionnel, sans compromettre ce secret. | zonder dat geheim in gevaar te brengen. |
C'est au procureur du Roi qu'il appartient de statuer sur le caractère | Het staat aan de procureur des Konings zich uit te spreken over het al |
confidentiel ou non des éléments qu'il souhaite consulter, après avoir | dan niet vertrouwelijke karakter van de elementen die hij wenst in te |
recueilli l'avis, selon le cas, du bâtonnier ou du représentant du | zien, na het advies te hebben ingewonnen van, naar gelang van het |
conseil provincial de l'Ordre des médecins. En cas de désaccord, le | geval, de stafhouder of de vertegenwoordiger van de provinciale raad |
représentant de l'ordre concerné peut faire acter ses réserves dans le | van de Orde der artsen. Bij onenigheid kan de vertegenwoordiger van de |
betrokken orde akte laten nemen van zijn voorbehoud in het | |
procès-verbal. | proces-verbaal. |
B.11.3. Dès lors que cette prérogative du procureur du Roi est le | B.11.3. Aangezien dat prerogatief van de procureur des Konings |
corollaire de sa compétence d'ordonner des recherches non secrètes | samenhangt met zijn bevoegdheid om niet-geheime zoekingen in een |
dans un système informatique, comme il est dit en B.9.3, il n'est pas | informaticasysteem te bevelen, zoals in B.9.3 is vermeld, is het niet |
sans justification raisonnable que le procureur du Roi statue lui-même | zonder redelijke verantwoording dat de procureur des Konings zelf |
sur le caractère confidentiel ou non des éléments qu'il souhaite | uitspraak doet over het al dan niet vertrouwelijke karakter van de |
elementen die hij wenst in te zien, op voorwaarde dat de | |
consulter, moyennant l'avis du représentant de l'ordre concerné et | vertegenwoordiger van de betrokken orde advies uitbrengt en |
sans préjudice du contrôle de la chambre des mises en accusation et | onverminderd de toetsing door de kamer van inbeschuldigingstelling en |
des juridictions de jugement. En effet, le procureur du Roi est | door de vonnisgerechten. De procureur des Konings is immers wettelijk |
légalement responsable du bon déroulement de l'information, qui | verantwoordelijk voor het goede verloop van het opsporingsonderzoek, |
consiste à rechercher les infractions, leurs auteurs et les preuves, | dat erin bestaat de misdrijven, hun daders en de bewijzen ervan op te |
et à rassembler les éléments utiles à l'exercice de l'action publique | sporen en de gegevens te verzamelen die dienstig zijn voor de |
(article 28bis, § 1er, alinéas 1er et 3, du Code d'instruction | uitoefening van de strafvordering (artikel 28bis, § 1, eerste en derde |
criminelle). | lid, van het Wetboek van strafvordering). |
B.11.4. En vertu de l'article 39bis, § 9, alinéa 2, du Code | B.11.4. Krachtens artikel 39bis, § 9, tweede lid, van het Wetboek van |
d'instruction criminelle, les éléments dont le procureur du Roi estime | strafvordering worden de gegevens die volgens de procureur des Konings |
qu'ils relèvent du secret professionnel ne sont pas consignés au | onder het beroepsgeheim vallen, niet opgenomen in het proces-verbaal |
procès-verbal et le représentant de l'ordre concerné est tenu au | en is de vertegenwoordiger van de betrokken orde tot geheimhouding |
secret. | verplicht. |
B.12. L'article 39bis, § 1er, du Code d'instruction criminelle prévoit | B.12. Artikel 39bis, § 1, van het Wetboek van strafvordering bepaalt |
en outre que les règles de ce Code relatives à la saisie, y compris | bovendien dat de regels van dat Wetboek inzake inbeslagneming, met |
l'article 28sexies, sont applicables aux mesures qui consistent à | inbegrip van artikel 28sexies, van toepassing zijn op het kopiëren, |
copier, à rendre inaccessibles et à retirer des données stockées dans | ontoegankelijk maken en verwijderen van in een informaticasysteem of |
un système informatique ou dans une partie de celui-ci. L'article | in een deel ervan opgeslagen gegevens. Artikel 28sexies, § 1, maakt |
28sexies, § 1er, permet à la personne lésée par un acte d'information | het eenieder die geschaad wordt door een opsporingshandeling met |
relatif à ses biens d'en demander la levée au procureur du Roi. En cas | betrekking tot zijn goederen, mogelijk om aan de procureur des Konings |
de refus du procureur du Roi ou d'absence de décision, la personne | de opheffing ervan te vragen. In geval van weigering van de procureur |
lésée peut saisir la chambre des mises en accusation, qui statue sur | des Konings of bij ontstentenis van een beslissing kan de persoon die |
geschaad wordt, zich wenden tot de kamer van inbeschuldigingstelling, | |
la demande de levée (article 28sexies, § § 4 et 5). | die zich uitspreekt over het verzoek tot opheffing (artikel 28sexies, § § 4 en 5). |
Il résulte de ce qui précède que l'avocat ou le médecin dont des | Uit het voorgaande vloeit voort dat de advocaat of de arts wiens |
données ont été copiées, rendues inaccessibles ou retirées a la | gegevens werden gekopieerd, ontoegankelijk werden gemaakt of werden |
possibilité de contester auprès du procureur du Roi et, s'il y a lieu, devant la chambre des mises en accusation la régularité de la mesure au regard de la protection du secret professionnel dont il est le dépositaire. La chambre des mises en accusation est compétente pour vérifier que les éléments retenus par le procureur du Roi ne sont pas couverts par le secret professionnel. Le cas échéant, les éléments confidentiels doivent être retirés du dossier pénal. A cet égard, il convient de souligner que l'avis par lequel le représentant de l'ordre concerné estime qu'un élément déterminé n'est pas couvert par le secret professionnel ne lie pas le juge. Enfin, les juridictions de jugement sont également compétentes pour vérifier la légalité des preuves recueillies en application de | verwijderd, de mogelijkheid heeft om bij de procureur des Konings en, als daar reden toe is, voor de kamer van inbeschuldigingstelling de regelmatigheid van de maatregel te betwisten ten aanzien van de bescherming van het beroepsgeheim waarvan hij de houder is. De kamer van inbeschuldigingstelling is bevoegd om na te gaan of de door de procureur des Konings in aanmerking genomen elementen niet worden gedekt door het beroepsgeheim. In voorkomend geval dienen de vertrouwelijke elementen uit het strafdossier te worden verwijderd. In dat verband dient te worden beklemtoond dat het advies waarbij de vertegenwoordiger van de betrokken orde meent dat een bepaald element niet wordt gedekt door het beroepsgeheim, de rechter niet bindt. Ten slotte zijn de vonnisgerechten eveneens bevoegd om de wettigheid na te gaan van de bewijzen die met toepassing van artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering zijn verzameld en om te bevelen dat |
l'article 39bis du Code d'instruction criminelle et pour ordonner leur | zij, in voorkomend geval, uit het strafdossier worden verwijderd, |
retrait, le cas échéant, du dossier pénal, conformément à l'article 32 | overeenkomstig artikel 32 van de voorafgaande titel van het Wetboek |
du titre préliminaire du Code de procédure pénale, qui prévoit la | van strafvordering, dat voorziet in de nietigheid van een onregelmatig |
nullité d'un élément de preuve obtenu irrégulièrement si l'usage de | verkregen bewijselement indien het gebruik ervan in strijd is met het |
celui-ci est contraire au droit à un procès équitable. | recht op een eerlijk proces. |
Les mesures visées à l'article 39bis du Code d'instruction criminelle, | De in artikel 39bis van het Wetboek van strafvordering bedoelde |
qui sont susceptibles de porter atteinte au secret professionnel de | maatregelen, die afbreuk kunnen doen aan het beroepsgeheim van de |
l'avocat ou du médecin, sont donc assorties d'un contrôle | advocaat of van de arts, gaan dus gepaard met een daadwerkelijke |
juridictionnel effectif. | jurisdictionele controle. |
B.13. La simple prise de connaissance, par les autorités de poursuite, | B.13. De loutere kennisneming, door de vervolgende overheden, van |
d'informations obtenues en violation du secret professionnel | informatie die met schending van het beroepsgeheim is verkregen, |
n'entraîne pas, en soi, une violation du droit des intéressés à un | brengt op zich geen schending van het recht van de betrokkenen op een |
procès équitable, ni une rupture de l'égalité des armes à leur | eerlijk proces, noch een verbreking van de wapengelijkheid in hun |
détriment. Il appartient au juge compétent de vérifier si le droit des | nadeel met zich mee. Het staat aan de bevoegde rechter na te gaan of |
intéressés à un procès équitable n'a pas été violé par l'utilisation | het recht van de betrokkenen op een eerlijk proces niet is geschonden |
de telles informations, eu égard à l'ensemble de la procédure (Cass., | door het gebruik van dergelijke informatie, in het licht van de gehele |
28 février 2017, P.16.0261.N). Il en va de même, a fortiori, pour les éléments dont le procureur du Roi a pris connaissance lors de l'application de la procédure prévue par l'article 39bis, § 9, du Code d'instruction criminelle et dont il a estimé qu'ils relèvent du secret professionnel. Ce constat ne porte pas préjudice à l'obligation qui s'impose au procureur du Roi de veiller à la légalité des moyens de preuve, ainsi qu'à la loyauté avec laquelle ils sont rassemblés (article 28bis, § 3, alinéa 2, du même Code). B.14. Sous réserve de l'interprétation mentionnée en B.11.2, les deux moyens ne sont pas fondés. Par ces motifs, la Cour, sous réserve de l'interprétation mentionnée en B.11.2, rejette le recours. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 29 avril 2021. Le greffier, F. Meersschaut Le président, | procedure (Cass., 28 februari 2017, P.16.0261.N). Hetzelfde geldt, a fortiori, voor de elementen waarvan de procureur des Konings kennis heeft genomen bij de toepassing van de in artikel 39bis, § 9, van het Wetboek van strafvordering bedoelde procedure en die volgens hem onder het beroepsgeheim vielen. Die vaststelling doet geen afbreuk aan de verplichting die aan de procureur des Konings wordt opgelegd om te waken voor de wettigheid van de bewijsmiddelen en de loyaliteit waarmee zij worden verzameld (artikel 28bis, § 3, tweede lid, van hetzelfde Wetboek). B.14. Onder voorbehoud van de in B.11.2 vermelde interpretatie zijn de twee middelen niet gegrond. Om die redenen, het Hof, onder voorbehoud van de in B.11.2 vermelde interpretatie, verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 29 april 2021. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, |
F. Daoût | F. Daoût |