Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 105/2020 du 9 juillet 2020 Numéro du rôle : 7172 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 19, alinéa 1 er , des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 105/2020 du 9 juillet 2020 Numéro du rôle : 7172 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 19, alinéa 1 er , des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) Uittreksel uit arrest nr. 105/2020 van 9 juli 2020 Rolnummer 7172 In zake: de prejudiciële vraag betreffende artikel 19, eerste lid, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State. Het samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, T. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 105/2020 du 9 juillet 2020 Uittreksel uit arrest nr. 105/2020 van 9 juli 2020
Numéro du rôle : 7172 Rolnummer 7172
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 19, alinéa 1er, In zake: de prejudiciële vraag betreffende artikel 19, eerste lid, van
des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973,
par le Conseil d'Etat. gesteld door de Raad van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R.
Moerman et M. Pâques, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée Leysen, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan door de griffier P.-Y.
par le président F. Daoût, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 244.447 du 9 mai 2019, dont l'expédition est parvenue au Bij arrest nr. 244.447 van 9 mei 2019, waarvan de expeditie ter
greffe de la Cour le 13 mai 2019, le Conseil d'Etat a posé la question griffie van het Hof is ingekomen op 13 mei 2019, heeft de Raad van
préjudicielle suivante : State de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 19, alinéa 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, interprété « Schendt artikel 19, eerste lid, van de wetten op de Raad van State,
comme exigeant qu'un requérant dispose d'un intérêt actuel tout au in die zin geïnterpreteerd dat het vereist dat een verzoeker tijdens
long de la procédure, ce qui implique que l'annulation doit lui de gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang beschikt,
permettre de retrouver une chance de bénéficier de la nomination qu'il hetgeen impliceert dat de nietigverklaring hem de mogelijkheid moet
bieden opnieuw kans te maken het voordeel te genieten van de benoeming
sollicite, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce waarnaar hij dingt, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre
que l'exigence précitée s'applique tant (1) au lauréat d'une réserve de voormelde vereiste van toepassing is zowel (1) op de geslaagde van
een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het instellen van
de recrutement dont la durée de validité est presque expirée lors de het beroep bijna is verstreken zodat hij in de loop van de
l'introduction du recours de telle sorte qu'il perdra son intérêt à rechtspleging zijn belang bij de nietigverklaring zal verliezen,
l'annulation au cours de la procédure mais qu'il pourra voir ses waarbij echter zijn middelen tot nietigverklaring door de Raad van
State zullen kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot
moyens d'annulation examinés par le Conseil d'Etat pour procéder à un een vaststelling van onwettigheid indien zijn beroep bij het instellen
éventuel constat d'illégalité si son recours était recevable lors de ervan ontvankelijk zou zijn en indien hij een schadevergoeding tot
son introduction et qu'il a demandé une indemnité réparatrice (2) herstel zou hebben gevorderd, als (2) op de geslaagde van een
qu'au lauréat d'une réserve de recrutement dont la durée de validité wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het instellen van het
vient de débuter lors de l'introduction du recours et qui pourra beroep net is begonnen, die tijdens de gehele duur van de
conserver son intérêt à l'annulation tout au long de la procédure ? ». rechtspleging zijn belang bij de nietigverklaring zal kunnen behouden ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.1.1. La partie requérante devant le Conseil d'Etat et le Conseil des B.1.1. De verzoekende partij voor de Raad van State en de Ministerraad
ministres contestent le fait que la différence de traitement entre des betwisten dat het verschil in behandeling tussen personen die
personnes qui attaquent des décisions de nomination, selon que ces benoemingsbeslissingen bestrijden, naargelang die beslissingen in het
décisions ont été prises au début ou à la fin de la durée de validité begin dan wel op het einde van de geldigheidsduur van een
d'une réserve de recrutement, trouve son origine dans la disposition wervingsreserve werden genomen, zijn oorsprong vindt in de in het
en cause. geding zijnde bepaling.
Les parties intervenantes devant le Conseil d'Etat contestent la De tussenkomende partijen voor de Raad van State betwisten de
pertinence de la question préjudicielle, parce que le Conseil d'Etat pertinentie van de prejudiciële vraag, omdat de Raad zich reeds zou
se serait déjà prononcé sur l'intérêt de la partie requérante et sur hebben uitgesproken over het belang van de verzoekende partij en over
le fond de l'affaire et parce que la question serait fondée sur la supposition erronée selon laquelle la partie requérante qui a perdu son intérêt à l'annulation peut tout de même prétendre à l'indemnité réparatrice si elle demande celle-ci à temps. B.1.2. C'est en règle à la juridiction a quo qu'il appartient d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est utile à la solution du litige. Ce n'est que lorsque tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de réponse. B.1.3. Il peut être déduit de l'arrêt de renvoi que le Conseil d'Etat de grond van de zaak, en omdat de vraag zou berusten op de foutieve veronderstelling dat de verzoekende partij die haar belang bij de nietigverklaring heeft verloren, toch aanspraak kan maken op een schadevergoeding tot herstel indien zij daar tijdig om verzoekt. B.1.2. In de regel komt het de verwijzende rechter toe te oordelen of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig is voor het oplossen van het geschil. Alleen indien dat klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. B.1.3. Uit het verwijzingsarrest kan worden afgeleid dat de Raad van State zich nog niet heeft uitgesproken over de grond van de zaak. De
ne s'est pas encore prononcé sur le fond de l'affaire. Par ailleurs, verwijzende rechter heeft de onderhavige prejudiciële vraag overigens
la juridiction a quo a posé la présente question préjudicielle parce gesteld omdat hij van oordeel is dat hij het beroep tot
que, conformément à l'interprétation prédominante de la disposition en nietigverklaring, overeenkomstig de heersende interpretatie door de
cause par le Conseil d'Etat, elle estime qu'elle devrait déclarer le Raad van State van de in het geding zijnde bepaling, onontvankelijk
recours irrecevable à défaut pour la partie requérante d'avoir un zou moeten verklaren bij gebrek aan een actueel belang vanwege de
intérêt actuel. Par conséquent, il ne s'avère pas que la question verzoekende partij. Het blijkt bijgevolg niet dat de prejudiciële
préjudicielle ne serait manifestement pas utile à la solution du vraag klaarblijkelijk niet nuttig zou zijn voor het oplossen van het
litige. geschil.
Pour le surplus, il n'appartient pas aux parties de modifier le Voor het overige staat het niet aan de partijen om de inhoud van een
contenu d'une question préjudicielle. prejudiciële vraag te wijzigen.
B.1.4. Les exceptions sont rejetées. B.1.4. De excepties worden verworpen.
Quant au fond Ten gronde
B.2. La question préjudicielle porte sur l'article 19, alinéa 1er, des B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 19, eerste lid,
lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973 (ci-après : van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973
les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat), interprété comme exigeant (hierna : de gecoördineerde wetten op de Raad van State),
qu'une partie requérante dispose d'un intérêt actuel tout au long de geïnterpreteerd in die zin dat het vereist dat een verzoekende partij
la procédure, ce qui implique que l'annulation doit lui permettre de tijdens de gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang
retrouver une chance de bénéficier de la nomination qu'elle sollicite. beschikt, wat impliceert dat de nietigverklaring haar de mogelijkheid
La juridiction a quo demande à la Cour si la disposition en cause, moet bieden opnieuw kans te maken het voordeel te genieten van de
benoeming waarnaar zij dingt.
De verwijzende rechter vraagt het Hof of de in het geding zijnde
bepaling, in die zin geïnterpreteerd, bestaanbaar is met de artikelen
interprétée en ce sens, est compatible avec les articles 10 et 11 de 10 en 11 van de Grondwet in zoverre zij zowel van toepassing is op de
la Constitution en ce qu'elle s'applique tant au lauréat d'une réserve geslaagde van een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het
instellen van het beroep tot nietigverklaring bijna is verstreken, als
de recrutement dont la durée de validité est presque expirée lors de op de geslaagde van een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij
l'introduction du recours en annulation, qu'au lauréat d'une réserve het instellen van een beroep pas is begonnen. In het tweede geval zou
de recrutement dont la durée de validité vient de débuter lors de de verzoekende partij, volgens de verwijzende rechter, haar belang bij
l'introduction d'un recours. Dans le second cas, la partie requérante de nietigverklaring behouden in de loop van de rechtspleging voor de
conserverait, selon la juridiction a quo, son intérêt à l'annulation Raad van State, terwijl zij in het eerste geval dat belang zou
au cours de la procédure devant le Conseil d'Etat, alors que, dans le verliezen, waarbij echter haar middelen door de Raad van State kunnen
premier cas, elle perdrait cet intérêt, ses moyens pouvant toutefois
être examinés par le Conseil d'Etat pour constater éventuellement une worden onderzocht om eventueel een onwettigheid vast te stellen indien
illégalité si le recours était recevable lors de son introduction et het beroep bij het instellen ervan ontvankelijk was en indien een
si une indemnité réparatrice était demandée. schadevergoeding tot herstel werd gevorderd.
B.3.1. Par son arrêt n° 117/99 du 10 novembre 1999, la Cour a répondu B.3.1. Bij zijn arrest nr. 117/99 van 10 november 1999 heeft het Hof
à une question préjudicielle du Conseil d'Etat sur la compatibilité geantwoord op een prejudiciële vraag van de Raad van State over de
avec les articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 19 des lois bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van
coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété en ce sens que l'agent artikel 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, in die
qui attaque une nomination perd nécessairement son intérêt au recours zin geïnterpreteerd dat de ambtenaar die een benoeming bestrijdt,
noodzakelijk zijn belang bij het beroep verliest wanneer hij in de
lorsqu'il est admis à la pension en cours de procédure. loop van de procedure op pensioen wordt gesteld.
La Cour a jugé : Het Hof oordeelde :
« B.6. Par le caractère automatique que la perte d'intérêt revêt - « B.6. Door het automatisch karakter dat het verlies van belang
sauf dans l'hypothèse particulière mentionnée dans la question inhoudt - behalve in het bijzondere geval aangegeven in de
préjudicielle -, l'interprétation donnée à l'article 19 a des effets prejudiciële vraag - heeft de aan artikel 19 gegeven interpretatie
disproportionnés car elle aboutit à une décision d'irrecevabilité du onevenredige gevolgen vermits zij leidt tot een beslissing van
recours, sans que soit examiné s'il subsiste, en réalité, un intérêt à onontvankelijkheid van het beroep, zonder dat wordt onderzocht of er
ce recours et sans tenir aucun compte des événements qui ont pu en in werkelijkheid nog een belang bij dat beroep bestaat en zonder
rekening te houden met de gebeurtenissen die het onderzoek ervan
retarder l'examen. hebben kunnen vertragen.
B.7. Un requérant ne perd pas nécessairement tout intérêt à B.7. Een verzoeker verliest niet noodzakelijk elk belang bij de
l'annulation d'une nomination illégale lorsqu'il est admis à la vernietiging van een onwettige benoeming wanneer hij op pensioen wordt
retraite. Ainsi, s'il est vrai qu'il ne peut plus aspirer à la gesteld. Aldus, al kan hij de functie waarvan hij de toewijzing
fonction dont il conteste l'attribution, il peut néanmoins conserver betwist weliswaar niet meer ambiëren, toch kan hij een belang, moreel
un intérêt, moral ou matériel, à l'annulation erga omnes de la of materieel, behouden bij de vernietiging erga omnes van de
décision qui l'a empêché d'y accéder. En outre, un arrêt d'annulation beslissing die hem heeft belet die functie te bekleden. Bovendien zal
facilitera l'établissement de la faute de l'administration s'il een vernietigingsarrest het hem vergemakkelijken de fout van de
introduit une action devant le juge civil. administratie aan te tonen indien hij voor de burgerlijke rechter een
B.8. Il y a lieu de répondre affirmativement à la question posée en ce geding instelt. B.8. De gestelde vraag dient bevestigend te worden beantwoord in
qu'elle concerne une violation des articles 10 et 11 de la zoverre zij betrekking heeft op een schending van de artikelen 10 en
Constitution, sans qu'il faille les combiner avec les autres 11 van de Grondwet, zonder dat er aanleiding is om die in samenhang te
dispositions mentionnées dans la question. lezen met de andere in de vraag vermelde bepalingen.
B.9. La Cour observe que l'article 19 n'exprime aucune exigence en ce B.9. Het Hof merkt op dat artikel 19 geen vereiste vermeldt wat het
qui concerne le maintien de l'intérêt et qu'il peut être interprété en behoud van het belang betreft en dat het artikel kan worden
ce sens que l'agent qui attaque une nomination ne perd pas geïnterpreteerd in de zin dat de ambtenaar die een benoeming aanvecht,
nécessairement son intérêt au recours lorsqu'il est admis à la pension zijn belang bij het beroep niet noodzakelijk verliest wanneer hij in
en cours de procédure ». de loop van de procedure op pensioen wordt gesteld ».
B.3.2. Par son arrêt n° 13/2004 du 21 janvier 2004, la Cour s'est B.3.2. Bij zijn arrest nr. 13/2004 van 21 januari 2004 heeft het Hof
prononcée sur la constitutionnalité de l'article 19, alinéa 1er, des zich uitgesproken over de grondwettigheid van artikel 19, eerste lid,
lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété comme conduisant à van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, geïnterpreteerd in
traiter différemment les parties requérantes qui attaquent le refus die zin dat het ertoe leidt dat de verzoekende partijen die een
opposé à leur demande de démission volontaire, selon qu'elles ont ou weigering van de aanvraag tot vrijwillig ontslag aanvechten
n'ont pas obtenu cette démission, sans effet rétroactif, au cours de verschillend worden behandeld naargelang zij al dan niet de
inwilliging van hun aanvraag, zonder terugwerkende kracht, hebben
l'examen de leur recours en annulation. verkregen in de loop van het onderzoek van hun beroep tot
nietigverklaring.
La Cour a jugé : Het Hof oordeelde :
« B.6. Un requérant devant le Conseil d'Etat ne perd pas « B.6. Een verzoeker voor de Raad van State verliest niet noodzakelijk
nécessairement tout intérêt - moral ou matériel - à l'annulation erga elk - materieel of moreel - belang bij de vernietiging erga omnes van
omnes d'un refus lorsque, dans la suite de la procédure, sa demande een weigering, wanneer in het vervolg van de rechtspleging zijn
initiale est acceptée sans effet rétroactif. oorspronkelijke aanvraag zonder terugwerkende kracht wordt aanvaard.
B.7. L'article 19 n'exprime aucune exigence en ce qui concerne le B.7. Artikel 19 vermeldt geen vereiste wat het behoud van het belang
maintien de l'intérêt. Il peut être interprété en ce sens que betreft. Het artikel kan worden geïnterpreteerd in de zin dat de
l'officier qui attaque le refus de sa démission volontaire ne perd pas officier die de weigering tot vrijwillig ontslag aanvecht, zijn belang
nécessairement son intérêt au recours lorsque sa demande est ensuite bij het beroep niet noodzakelijk verliest wanneer hij vervolgens de
acceptée, sans effet rétroactif. inwilliging van zijn aanvraag, zonder terugwerkende kracht, heeft
B.8. En tant qu'un requérant devant le Conseil d'Etat est invité à verkregen. B.8. In zoverre een verzoeker voor de Raad van State wordt uitgenodigd
établir l'avantage qu'il pourrait retirer de l'annulation d'une aan te tonen welk voordeel de vernietiging van een bestuurlijke
décision administrative de refus, malgré l'acceptation ultérieure, weigeringsbeslissing hem nog kan opleveren, ondanks de latere
inwilliging, zonder terugwerkende kracht, van zijn aanvraag, is
sans effet rétroactif, de sa demande, l'article 19 des lois artikel 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State niet
coordonnées sur le Conseil d'Etat n'est pas incompatible avec les
articles 10 et 11 de la Constitution. Il appartient dès lors au onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Het komt
Conseil d'Etat, et non à la Cour, de se prononcer dans chaque cas sur derhalve de Raad van State, en niet het Hof, toe om zich hierover in
ce sujet ». elk geval uit te spreken ».
B.4.1. Dans la présente affaire, la Cour est interrogée sur l'exigence B.4.1. In de onderhavige zaak wordt het Hof ondervraagd over het
d'un intérêt actuel à l'annulation d'une nomination. Selon la vereiste van een actueel belang bij de nietigverklaring van een
juridiction a quo, en l'espèce, ce n'est pas la mise à la retraite de benoeming. In casu leidt niet de oppensioenstelling van de verzoekende
la partie requérante au cours de la procédure devant le Conseil partij in de loop van de procedure voor de Raad van State, maar het
d'Etat, mais bien l'expiration de la réserve de recrutement sur verstrijken van de wervingsreserve waarop de benoeming is gebaseerd,
laquelle se base la nomination, qui conduit à ce que la partie volgens de verwijzende rechter ertoe dat de verzoekende partij haar
requérante perde son intérêt à l'annulation de la décision de nomination. B.4.2. La juridiction a quo constate qu'en vertu du principe de non-rétroactivité des actes administratifs, la partie requérante ne peut plus, après l'expiration de la réserve de recrutement, être nommée dans la fonction contestée avec effet rétroactif, parce qu'elle ne peut pas démontrer qu'elle avait droit à la nomination, dès lors que l'autorité investie du pouvoir de nomination ne dispose pas dans son cas d'une compétence liée et dès lors que la réserve de recrutement dans laquelle il fallait puiser a entre-temps expiré. belang bij de nietigverklaring van de benoemingsbeslissing verliest. B.4.2. De verwijzende rechter stelt vast dat de verzoekende partij, krachtens het beginsel van de niet-retroactiviteit van de bestuurshandeling, na het verval van de wervingsreserve niet meer met terugwerkende kracht in de betwiste functie kan worden benoemd, omdat zij niet kan aantonen dat zij recht had op de benoeming, nu de benoemende overheid in haar geval niet over een gebonden bevoegdheid beschikt en de wervingsreserve waaruit moest worden geput inmiddels is verstreken.
B.4.3. La juridiction a quo considère en outre : B.4.3. De verwijzende rechter overweegt voorts :
« Etant donné que le requérant ne pourrait plus bénéficier de la « Daar de verzoeker niet langer de benoeming zou kunnen genieten
nomination qu'il revendique, il ne dispose plus de l'intérêt à waarop hij aanspraak maakt, doet hij niet langer blijken van een
l'annulation des deux premiers actes attaqués. Cependant, lors de belang bij de nietigverklaring van de eerste twee bestreden
l'introduction du recours, celui-ci était recevable étant donné que la handelingen. Echter, bij het instellen van het beroep was dat laatste
réserve de recrutement de 2008 était encore valide et que le requérant ontvankelijk, aangezien de wervingsreserve van 2008 nog geldig was en
avait donc l'intérêt requis à l'annulation des deux premières de verzoeker dus deed blijken van het vereiste belang bij de
décisions contestées. Eu égard au fait que le requérant a demandé une nietigverklaring van de eerste twee betwiste beslissingen. Gelet op
indemnité réparatrice, il appartient au Conseil d'Etat d'examiner les het feit dat de verzoeker een herstelvergoeding heeft gevorderd, staat
moyens d'annulation afin de déterminer si une illégalité doit être het aan de Raad van State de vernietigingsmiddelen te onderzoeken
constatée. teneinde te bepalen of een onwettigheid dient te worden vastgesteld.
Au regard de ce qui précède, la situation du requérant n'est pas la Gelet op hetgeen voorafgaat, is de situatie van de verzoeker niet
même que celle qui prévalait dans l'affaire ayant mené à l'arrêt dezelfde als die in de zaak die heeft geleid tot het arrest Vermeulen
Vermeulen contre Belgique du 17 juillet 2018. En effet, dans cette tegen België van 17 juli 2018. In die zaak had de verzoeker immers '
geen onderzoek genoten van de middelen ten gronde die hij ter
affaire, le requérant n'avait pas ' bénéficié d'un examen des moyens ondersteuning van zijn beroep tot nietigverklaring had aangevoerd '
de fond soulevés à l'appui de son recours en annulation ' (point 52). (punt 52). In de onderhavige zaak, aangezien het verzoekschrift ontvankelijk was
Dans la présente affaire, dès lors que la requête était recevable lors bij het instellen ervan en de verzoeker een herstelvergoeding vordert,
de son introduction et que le requérant demande une indemnité dienen de ' middelen ten gronde die hij ter ondersteuning van zijn
réparatrice, ses ' moyens de fond soulevés à l'appui de son recours en beroep tot nietigverklaring heeft aangevoerd ' door de Raad van State
annulation ' doivent être examinés par le Conseil d'Etat même s'il n'a te worden onderzocht, ook al doet hij niet langer blijken van een
plus d'intérêt à l'annulation des deux premiers actes attaqués. De belang bij de nietigverklaring van de eerste twee bestreden
plus, le requérant conserve la possibilité d'obtenir une réparation handelingen. Bovendien behoudt de verzoeker de mogelijkheid een
par le biais d'une indemnité. Le droit d'accès du requérant à un herstel te verkrijgen door middel van een vergoeding. De essentie zelf
tribunal n'est donc pas atteint dans sa substance même, de telle sorte van het recht van toegang van de verzoeker tot de rechtbank is dus
que les exigences prescrites par l'article 6, § 1er, de la Convention niet aangetast, zodat de bij artikel 6, lid 1, van het Verdrag tot
de sauvegarde des droits de 1'homme sont respectées ». bescherming van de rechten van de mens voorgeschreven vereisten in
acht zijn genomen ».
B.4.4. A la demande de la partie requérante devant le Conseil d'Etat, B.4.4. Op vraag van de verzoekende partij voor de Raad van State stelt
la juridiction a quo pose néanmoins la question préjudicielle précitée. de verwijzende rechter niettemin de voormelde prejudiciële vraag.
B.5.1. Il ressort du libellé de la question préjudicielle et de B.5.1. Uit de formulering van de prejudiciële vraag en uit het
l'arrêt de renvoi que la disposition en cause est interprétée en ce verwijzingsarrest blijkt dat de in het geding zijnde bepaling zo wordt
sens que la partie requérante perd nécessairement son intérêt à geïnterpreteerd dat de verzoekende partij haar belang bij de
l'annulation erga omnes de la décision de nomination qui l'a empêchée nietigverklaring erga omnes van de benoemingsbeslissing die haar heeft
d'occuper la fonction contestée si, par effet de l'écoulement du belet de betwiste functie te bekleden, noodzakelijk verliest indien
temps, elle ne peut plus, au moment où l'arrêt est prononcé, aspirer à zij, door het verloop van tijd, op het ogenblik van de uitspraak van
la fonction dont elle conteste l'attribution. het arrest de functie waarvan zij de toewijzing betwist, niet meer kan
B.5.2. Comme il est dit en B.3.1, la question préjudicielle part donc d'une interprétation de la disposition en cause que la Cour a jugée inconstitutionnelle par son arrêt n° 117/99. B.5.3. Cependant, la question préjudicielle fait également référence à un élément que la Cour ne pouvait pas prendre en considération dans l'arrêt précité, en ce que la question indique que la perte de l'intérêt à l'annulation n'empêche pas que le Conseil d'Etat puisse examiner les moyens pour procéder à un éventuel constat d'illégalité si le recours était recevable lors de son introduction et si une indemnité réparatrice avait été demandée. ambiëren. B.5.2. Zoals is vermeld in B.3.1, gaat de prejudiciële vraag aldus uit van een interpretatie van de in het geding zijnde bepaling, die het Hof bij zijn arrest nr. 117/99 ongrondwettig heeft bevonden. B.5.3. De prejudiciële vraag verwijst evenwel ook naar een element dat het Hof in het voormelde arrest niet in aanmerking kon nemen, waarbij wordt vermeld dat het verlies van het belang bij de nietigverklaring niet verhindert dat de middelen door de Raad van State kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot de vaststelling van onwettigheid indien het beroep bij het instellen ervan ontvankelijk zou zijn en indien een schadevergoeding tot herstel zou zijn gevorderd.
B.5.4. Depuis les arrêts précités nos 117/99 et 13/2004, un changement B.5.4. Sinds de voormelde arresten nrs. 117/99 en 13/2004 heeft zich
est effectivement intervenu dans la procédure devant le Conseil in de procedure voor de Raad van State inderdaad een wijziging
d'Etat, auquel il est fait référence dans la formulation de la voorgedaan, waaraan wordt gerefereerd in de formulering van de
question préjudicielle et dans la motivation de la décision de renvoi. prejudiciële vraag en in de motivering van de verwijzingsbeslissing.
B.6. L'article 6 de la loi du 6 janvier 2014 « relative à la Sixième B.6. Bij artikel 6 van de wet van 6 januari 2014 « met betrekking tot
de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel
Réforme de l'Etat concernant les matières visées à l'article 77 de la 77 van de Grondwet » werd een artikel 11bis ingevoegd in de
Constitution » a inséré un article 11bis dans les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, qui dispose : gecoördineerde wetten op de Raad van State, dat bepaalt :
« Toute partie requérante ou intervenante qui poursuit l'annulation « Elke verzoekende of tussenkomende partij die de nietigverklaring van
d'un acte, d'un règlement ou d'une décision implicite de rejet en een akte, een reglement, of een stilzwijgend afwijzende beslissing
application de l'article 14, § 1er ou § 3, peut demander à la section vordert met toepassing van artikel 14, § 1 of § 3, kan aan de afdeling
bestuursrechtspraak vragen om haar bij wijze van arrest een
du contentieux administratif de lui allouer par voie d'arrêt une schadevergoeding tot herstel toe te kennen ten laste van de steller
indemnité réparatrice à charge de l'auteur de l'acte si elle a subi un van de handeling indien zij een nadeel heeft geleden omwille van de
préjudice du fait de l'illégalité de l'acte, du règlement ou de la onwettigheid van de akte, het reglement of de stilzwijgend afwijzende
décision implicite de rejet, en tenant compte des intérêts publics et beslissing, met inachtneming van alle omstandigheden van openbaar en
privés en présence. particulier belang.
La demande d'indemnité est introduite au plus tard dans les soixante Het verzoek tot schadevergoeding wordt uiterlijk ingediend zestig
jours qui suivent la notification de l'arrêt ayant constaté dagen na de kennisgeving van het arrest waarbij de onwettigheid werd
l'illégalité. Il est statué sur la demande d'indemnité dans les douze vastgesteld. Er wordt een uitspraak gedaan over het verzoek tot
mois qui suivent la notification de l'arrêt ayant constaté l'illégalité. En cas d'application de l'article 38, la demande d'indemnité doit être introduite au plus tard soixante jours après la notification de l'arrêt qui clôt la procédure de recours. Il est statué sur la demande d'indemnité dans les douze mois qui suivent la notification de l'arrêt qui clôt la procédure de recours. La partie qui a introduit la demande d'indemnité ne peut plus intenter une action en responsabilité civile pour obtenir une réparation du même préjudice. Toute partie qui intente ou a intenté une action en responsabilité civile ne peut plus demander à la section du contentieux administratif une indemnité pour le même préjudice ». B.7. La section du contentieux administratif du Conseil d'Etat s'est schadevergoeding binnen de twaalf maanden na de kennisgeving van het arrest waarbij de onwettigheid werd vastgesteld. Bij toepassing van artikel 38, moet het verzoek tot schadevergoeding uiterlijk worden ingediend zestig dagen na de kennisgeving van het arrest waarbij de beroepsprocedure wordt afgesloten. Er wordt een uitspraak gedaan over het verzoek tot schadevergoeding binnen de twaalf maanden na de kennisgeving van het arrest waarbij de beroepsprocedure wordt afgesloten. De partij die het verzoek tot schadevergoeding heeft ingediend, kan geen burgerlijke aansprakelijkheidsvordering meer instellen om het herstel van hetzelfde nadeel te bekomen. Elke partij die een burgerlijke aansprakelijkheidsvordering instelt of heeft ingesteld, kan aan de afdeling bestuursrechtspraak geen vergoeding voor hetzelfde nadeel meer vragen ». B.7. Over de vereiste van het actuele belang in de procedure voor de Raad van State ingevolge artikel 11bis van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, heeft de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, in algemene vergadering, zich uitgesproken bij haar
prononcée en assemblée générale par son arrêt Moors n° 244.015 du 22 mars 2019 sur l'exigence de l'intérêt actuel dans la procédure devant le Conseil d'Etat à la suite de l'article 11bis des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. Dans l'arrêt précité, le Conseil d'Etat a jugé : « Le cadre applicable 6. Une annulation est une forme particulière de rétablissement de la légalité consistant à faire disparaître rétroactivement l'acte attaqué de l'ordonnancement juridique, ce qui doit, ou à tout le moins peut, inciter l'autorité à prendre une nouvelle décision. arrest-Moors nr. 244.015 van 22 maart 2019. In het voormelde arrest oordeelt de Raad van State : « Het toepasselijke kader 6. Een nietigverklaring is een bijzondere vorm van rechtsherstel die erin bestaat de bestreden rechtshandeling retroactief uit het rechtsverkeer te doen verdwijnen, wat de overheid er in bepaalde gevallen toe moet, minstens kan, aanzetten om een nieuwe beslissing te nemen.
7. Eu égard à l'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le 7. Gelet op artikel 19, eerste lid, van de Raad van State-wet, kan het
Conseil d'Etat, le recours en annulation visé à l'article 14 de ces beroep tot nietigverklaring bedoeld bij artikel 14 van deze wet, voor
lois peut être porté devant la section du contentieux administratif du de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State worden gebracht
Conseil d'Etat ' par toute partie justifiant d'une lésion ou d'un ' door elke partij welke doet blijken van een benadeling of van een
intérêt '. belang '.
Cette exigence vise à assurer la sécurité juridique et une bonne Die vereiste is erop gericht de rechtszekerheid te dienen en een goede
rechtsbedeling te verzekeren.
administration de la justice. Het staat aan de Raad van State te oordelen of de verzoekende partij
Il appartient au Conseil d'Etat d'apprécier si la partie requérante die een zaak voor de Raad brengt, doet blijken van een belang bij haar
qui le saisit justifie d'un intérêt à son recours. Le Conseil d'Etat beroep. De Raad van State dient er over te waken dat het
doit veiller à ce que la condition de l'intérêt ne soit pas appliquée belangvereiste niet op een buitensporig restrictieve of formalistische
de manière excessivement restrictive ou formaliste (C.C., 30 septembre wijze wordt toegepast (GwH 30 september 2010, nr. 109/2010, B.4.3;
2010, n° 109/2010, B.4.3; C.E.D.H., 17 juillet 2018, Vermeulen c. Belgique, § § 42 e.s.). EHRM 17 juli 2018, Vermeulen t. België, § § 42 e.v.).
L'intérêt doit non seulement exister au moment de l'introduction du Het belang moet niet alleen bestaan bij het instellen van het beroep
recours mais également perdurer jusqu'à la clôture des débats. maar moet voortduren tot aan de sluiting van het debat.
8. Pour être considéré comme suffisant, l'intérêt doit être notamment 8. Om als toereikend te worden beschouwd, moet het belang onder meer
direct et procurer à la partie requérante un avantage en lien, rechtstreeks zijn en de verzoekende partij een voordeel verschaffen
suffisamment direct, avec la finalité d'une annulation, à savoir la dat voldoende direct verband houdt met de finaliteit van een
disparition de l'acte attaqué de l'ordonnancement juridique. nietigverklaring, namelijk het doen verdwijnen van de bestreden
Est en conséquence insuffisant pour obtenir l'annulation de la rechtshandeling uit de rechtsorde.
décision attaquée, l'intérêt d'une partie requérante qui a évolué au Onvoldoende om een nietigverklaring van de bestreden beslissing te
kunnen verkrijgen, is dan ook het belang van een verzoekende partij
cours de la procédure d'annulation et qui se limite au seul intérêt dat in de loop van de annulatieprocedure is geëvolueerd naar nog
uitsluitend een belang bij het onwettig horen verklaren van die
d'entendre déclarer illégale ladite décision afin de faciliter beslissing om de toekenning van een schadevergoeding - door de
l'octroi d'une indemnité par les tribunaux de l'ordre judiciaire, qui rechtbanken van de rechterlijke orde, die daartoe zelf de eventuele
peuvent à cet effet constater eux-mêmes la faute éventuelle de fout van de overheid kunnen vaststellen - te faciliteren.
l'autorité. 9. Des objections peuvent apparaître dans le cas où les circonstances 9. Dit kan van aard zijn bezwaren op te roepen in het geval waarin de
à l'origine de la perte de l'intérêt ne peuvent être reprochées à la omstandigheden waaruit het verlies van het belang van de verzoekende
partie requérante et lorsque le rejet de l'annulation que celle-ci partij voortvloeit haar niet kunnen worden aangerekend, en de
poursuit est prononcé pour ce motif et que les moyens qu'elle a verzoekende partij om die reden de gevorderde nietigverklaring
invoqués ne sont pas examinés. afgewezen ziet worden én geen onderzoek geniet van de middelen die zij
10. Depuis la révision de l'article 144 de la Constitution et aanvoerde. 10. Sinds de herziening van artikel 144 van de Grondwet en de
l'insertion de l'article 11bis dans les lois coordonnées sur le invoeging van artikel 11bis in de Raad van State-wet is voortaan ook
Conseil d'Etat, le Conseil d'Etat est désormais également investi aan de Raad van State een schadevergoedingsbevoegdheid toegekend.
d'une compétence d'indemnisation. L'objectif poursuivi a ainsi été de Hiermee is beoogd om tegemoet te komen aan de kritiek dat de Raad van
répondre à la critique selon laquelle le Conseil d'Etat a pour seul State in het annulatiecontentieux slechts de keuze heeft tussen
choix, dans le cadre du contentieux d'annulation, de procéder à une vernietigen en niet vernietigen, en om een meer finale geschillenbeslechting mogelijk te maken.
annulation ou de ne pas y procéder et de permettre un règlement plus abouti des litiges. Gelet op dit nieuw ingevoegde artikel 11bis van de Raad van State-wet
Eu égard à l'insertion de ce nouvel article 11bis, le Conseil d'Etat kan voortaan de Raad van State op verzoek van ' [e]lke verzoekende of
peut, à la demande de toute partie requérante ou intervenante qui tussenkomende partij die de nietigverklaring van een akte, een
poursuit l'annulation d'un acte, d'un règlement ou d'une décision reglement, of een stilzwijgend afwijzende beslissing vordert met
implicite de rejet en application de l'article 14, § 1er ou § 3, [des toepassing van artikel 14, § 1 of § 3 [van de Raad van State-wet] ' en
lois sur le Conseil d'Etat] ' et qui a subi un préjudice du fait de die een nadeel heeft geleden vanwege de onwettigheid van de akte, een
l'illégalité de l'acte, allouer une indemnité réparatrice à la charge schadevergoeding tot herstel toekennen ten laste van de steller van de
de l'auteur de l'acte. handeling.
11. L'attribution de cette compétence d'indemnisation implique pour le 11. De toewijzing van deze schadevergoedingsbevoegdheid brengt voor de
Conseil d'Etat l'obligation d'exercer effectivement cette nouvelle Raad van State de verplichting mee zich effectief van de nieuwe
compétence chaque fois qu'il est saisi d'une demande recevable en ce bevoegdheid te kwijten telkens hem daar ontvankelijk om gevraagd
sens. La demande d'indemnité réparatrice peut être introduite en même wordt. De vordering tot schadevergoeding tot herstel kan samen met, of
temps que le recours en annulation ou au cours de l'examen de celui-ci hangende, het beroep tot nietigverklaring worden ingesteld, dan wel
ou dans les soixante jours qui suivent la notification de l'arrêt binnen zestig dagen na de kennisgeving van het arrest waarin de
ayant constaté l'illégalité. onwettigheid werd vastgesteld.
12. Pour qu'une indemnité réparatrice puisse être allouée, il faut 12. In alle gevallen is voor de toekenning van de schadevergoeding tot
dans tous les cas qu'une illégalité soit constatée dans un arrêt du herstel vereist dat er een onwettigheid wordt vastgesteld in een
Conseil d'Etat statuant sur un recours en annulation au sens de arrest van de Raad van State dat uitspraak doet over een beroep tot
l'article 14, § 1er ou § 3, des lois sur le Conseil d'Etat. nietigverklaring bedoeld in artikel 14, § 1 of § 3, van de Raad van State-wet.
[...] [...]
Le cas concret De concrete zaak
20. La mesure d'ordre attaquée par le présent recours en annulation a 20. De met het voorliggende annulatieberoep bestreden ordemaatregel is
pris fin et, ainsi que l'a constaté l'arrêt interlocutoire n° 241.905, beëindigd geworden en berokkent verzoeker, zoals vastgesteld in het
ne cause plus au requérant de préjudice moral définitif susceptible tussenarrest nr. 241.905, geen definitief moreel nadeel meer dat nog
d'être encore réparé en plus par une annulation. Son traitement a bijkomend door een nietigverklaring kan worden verholpen. Tevens werd
également été régularisé. zijn wedde geregulariseerd.
21. Pour encore obtenir l'annulation de la mesure d'ordre, le 21. Om de ordemaatregel alsnog te doen vernietigen argumenteert
requérant fait valoir, d'une manière générale, qu'il faut faire fi de verzoeker, in het algemeen, dat de ontvankelijkheidsvereiste van een '
l'exigence de l'intérêt ' actuel ' requise dans le cadre de la actueel ' belang achterwege moet worden gelaten, zoals in Frankrijk
recevabilité, comme tel serait le cas en France. Cette exigence aurait het geval zou zijn. De vereiste zou ten andere reeds ' ontkracht en
par ailleurs déjà été ' neutralisée et revue ' par la loi du 25 herzien ' zijn door de wet van 25 juli 2008.
juillet 2008. 22. Ainsi qu'il a déjà été indiqué, l'exigence d'un intérêt (actuel) à 22. Als reeds overwogen, beoogt de vereiste van een (actueel) belang
l'obtention d'une annulation, telle que le Conseil d'Etat la déduit de bij het verkrijgen van een nietigverklaring, zoals door de Raad van
l'article 19, alinéa 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, vise à State afgeleid uit artikel 19, eerste lid, van de Raad van State-wet,
garantir la sécurité juridique et une bonne administration de la de rechtszekerheid en een goede rechtsbedeling. Weliswaar mogen de
justice. Si les limites induites par cette exigence ne peuvent porter beperkingen waartoe die vereiste leidt niet het recht op toegang tot
atteinte à la substance du droit d'accès à un juge et doivent dès lors een rechter in zijn kern aantasten en moeten ze daarom evenredig zijn
être proportionnées aux buts poursuivis, cette proportionnalité ne met de vermelde oogmerken, maar deze evenredigheid kan niet a priori
peut pas être exclue a priori. Elle dépend des particularités worden uitgesloten. Ze hangt af van de concrete bijzonderheden eigen
concrètes propres à la procédure considérée dans son ensemble. aan de procedure in haar geheel beschouwd.
23. Le requérant estime, à tort, que la loi du 25 juillet 2008 commanderait l'abandon de l'exigence d'un intérêt actuel à l'obtention d'une annulation. Selon l'arrêt n° 148/2018 du 8 novembre 2018 de la Cour constitutionnelle, le législateur entendait notamment éviter que le justiciable qui introduit un recours en annulation auprès du Conseil d'Etat soit tenu, à titre conservatoire, d'introduire une action en réparation du dommage devant le juge civil pour éviter la prescription de cette action. C'est précisément parce que le Conseil d'Etat continue, même après la loi, d'avoir la possibilité de rejeter un recours en annulation sans avoir examiné le fond de l'affaire, ' notamment lorsque le requérant 23. Ten onrechte meent verzoeker dat de wet van 25 juli 2008 ertoe zou nopen de vereiste van een actueel belang bij het verkrijgen van een nietigverklaring te verlaten. Onder meer beoogde de wetgever met die wet, aldus het Grondwettelijk Hof in zijn arrest nr. 148/2018 van 8 november 2018, te vermijden dat de rechtzoekende die een beroep tot nietigverklaring instelt bij de Raad van State verplicht zou zijn, ten bewarende titel, een vordering tot schadevergoeding in te stellen bij de burgerlijke rechter om de verjaring van die vordering te vermijden. Precies omdat de Raad van State ook nog na de wet de mogelijkheid blijft hebben om een beroep tot nietigverklaring te verwerpen zonder de grond van de zaak te hebben onderzocht, ' met name wanneer de
perd son intérêt à agir en cours d'instance [...] pour des raisons qui verzoeker, om redenen buiten zijn wil, zijn belang om in rechte te
sont indépendantes de sa volonté ', que la Cour constitutionnelle juge treden verliest tijdens het geding ', bevindt het Grondwettelijk Hof
dans son arrêt précité que l'article 2244 du Code civil, complété par in zijn voormeld arrest het artikel 2244 van het Burgerlijk Wetboek,
la loi du 25 juillet 2008, viole les articles 10 et 11 de la zoals het door de wet van 25 juli 2008 is aangevuld, in strijd met de
Constitution en ce qu'il ne confère pas un effet interruptif de la artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het geen
prescription aux recours introduits devant le Conseil d'Etat qui verjaringstuitende werking toekent aan de bij de Raad van State
n'aboutissent pas à un arrêt d'annulation. ingestelde beroepen die niet tot een vernietigingsarrest leiden.
24. Pour le surplus, le requérant invoque, pour une annulation, 24. Voor het overige beroept verzoeker zich voor een nietigverklaring
l'exigence d'un recours effectif et renvoie aux articles 6 et 13 de la op de eis van daadwerkelijke rechtshulp, waarbij hij verwijst naar de
C.E.D.H. et aux articles 13 et 160 de la Constitution, à artikelen 6 en 13 van het EVRM en 13 en 160 van de Grondwet, op de
l'enseignement de l'arrêt Vermeulen de la Cour européenne des droits leer van het arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
de l'homme du 17 juillet 2018 et à l'article 11bis des lois sur le Conseil d'Etat. Selon lui, l'exigence d'un recours effectif implique le maintien de l'intérêt légitime initial, même lorsque, finalement, cet intérêt, en raison des années qui passent, consiste uniquement ou essentiellement à pouvoir démontrer une illégalité, et ni le fait que les régularisations financières et administratives nécessaires ont été effectuées, ni le fait que la décision attaquée ne cause plus de préjudice moral définitif n'empêchent une indemnisation. 25. Le droit d'accès à un juge constitue un aspect du droit à un procès équitable et est garanti notamment par l'article 13 de la van 17 juli 2018 inzake Vermeulen, en op artikel 11bis van de Raad van State-wet. Volgens hem impliceert de eis van daadwerkelijke rechtshulp het behoud van het aanvankelijk rechtmatig belang, ook wanneer dit belang er uiteindelijk, door het verstrijken van de jaren, nog alleen of hoofdzakelijk op neerkomt een onwettigheid te kunnen aantonen, en staat noch het feit dat de nodige financiële en administratieve regularisaties zijn uitgevoerd, noch het feit dat de bestreden beslissing geen definitief moreel nadeel meer berokkent, een schadevergoeding in de weg. 25. Het recht op toegang tot een rechter is een onderdeel van het recht op een eerlijk proces en wordt onder meer gewaarborgd door artikel 13 van de Grondwet en artikel 6 van het EVRM. Zoals het
Constitution et l'article 6 de la C.E.D.H. Comme le rappelle l'arrêt voormelde arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
précité de la Cour européenne des droits de l'homme, en cause inzake Vermeulen in herinnering brengt, mogen de voorwaarden van
Vermeulen, les conditions de recevabilité d'un recours en annulation auprès du Conseil d'Etat ne peuvent atteindre le droit d'accès dans sa substance même, ce qui est le cas lorsqu'elles ne sont pas proportionnées au but poursuivi. A cet égard, le Conseil d'Etat doit apprécier la procédure d'annulation dans son ensemble et tenir compte en particulier de l'influence éventuelle de sa durée sur la perte de l'intérêt d'une partie requérante. 26. En l'espèce, le temps écoulé a eu pour effet que la partie adverse a, dans l'intervalle, renoncé à la décision attaquée dans les faits en en mettant à néant les effets. Cela explique également pourquoi le requérant ne demande l'annulation de la décision attaquée qu'en vue d'entendre constater l'illégalité de la décision afin d'obtenir une indemnisation. 27. Comme il a été précisé plus haut, une partie requérante dispose désormais, en pareille circonstance, lorsque son intérêt initial à l'annulation se résume à entendre déclarer illégale la décision attaquée en vue d'obtenir une indemnisation, de la possibilité d'introduire une demande d'indemnité réparatrice sur la base de l'article 11bis des lois sur le Conseil d'Etat pour que les moyens qu'elle a invoqués dans le cadre de son recours en annulation soient ontvankelijkheid van een beroep tot nietigverklaring bij de Raad van State er niet toe leiden dat ze het recht op toegang in de kern aantasten, wat het geval is wanneer deze voorwaarden niet evenredig zijn ten aanzien van het nagestreefde doel. In dit verband dient de Raad van State de annulatieprocedure in haar geheel te beoordelen en in het bijzonder rekening te houden met de eventuele invloed van de duur ervan op het verlies van het belang van een verzoekende partij. 26. In de voorliggende zaak heeft het tijdsverloop tot gevolg gehad dat de verwerende partij de bestreden beslissing intussen feitelijk heeft herroepen, door de effecten ervan ongedaan te maken. Dat verklaart ook waarom verzoeker in wezen nog alleen op de nietigverklaring van de bestreden beslissing aandringt om de onwettigheid van de beslissing te horen vaststellen, met het oog op het verkrijgen van een schadevergoeding. 27. Als hiervóór gezegd, beschikt voortaan een verzoekende partij in een dergelijk geval, waarin haar initiële belang bij de nietigverklaring is overgegaan naar nog slechts een belang om de bestreden beslissing onwettig te horen verklaren met het oog op het verkrijgen van een schadevergoeding, over de mogelijkheid van het indienen van een vordering tot schadevergoeding tot herstel op grond van artikel 11bis van de Raad van State-wet om in het kader van haar annulatieberoep toch nog de door haar aangevoerde middelen beoordeeld
tout de même encore examinés. te zien worden.
En l'espèce, cette possibilité a même été explicitement portée à Deze mogelijkheid is te dezen zelfs expliciet onder de aandacht van
l'attention du requérant dans un courriel du Conseil d'Etat du 24 verzoeker gebracht met een e-mailbericht van de Raad van State van 24
octobre 2018, car ce n'est que très récemment - avec les arrêts de oktober 2018, omdat er pas zeer recent - met de arresten van de
l'assemblée générale de la section du contentieux administratif nos algemene vergadering van de afdeling Bestuursrechtspraak nrs. 214.865
241.865 et 241.866 du 21 juin 2018 - que des précisions suffisantes en 241.866 van 21 juni 2018 - voldoende klaarheid is gekomen over de
ont été apportées en ce qui concerne l'impact de l'article 11bis des impact van artikel 11bis van de Raad van State-wet op de mogelijkheden
lois sur le Conseil d'Etat sur ses possibilités de statuer dans le contentieux de l'annulation. van de Raad van State om in het annulatiecontentieux uitspraak te doen.
28. Il découle de ce qui précède que, compte tenu de toutes les 28. Uit het voorgaande volgt dat, rekening houdend met alle
particularités de la procédure, cette dernière étant considérée dans bijzonderheden van de procedure en het proces in zijn geheel
son ensemble, un rejet de la demande du requérant visant l'annulation beschouwd, een afwijzing van de vordering van verzoeker tot
de la décision attaquée au motif qu'il ne justifie plus d'un intérêt à nietigverklaring van de bestreden beslissing om reden dat hij, ten
la suite de circonstances qui ne peuvent lui être reprochées, gevolge van omstandigheden die hem niet kunnen worden verweten, zonder
n'entrave pas son accès à un juge de manière disproportionnée. En belang erbij is geworden, zijn toegang tot de rechter niet op
effet, grâce à l'instrument prévu à l'article 11bis des lois sur le disproportionele wijze belemmert. Verzoeker kan immers, met het
Conseil d'Etat, le requérant peut lui-même s'adapter adéquatement aux instrument waarin artikel 11bis van de Raad van State-wet voorziet,
changements de circonstances et conserver son intérêt, eu égard au zelf adequaat inspelen op de veranderde omstandigheden en zijn belang,
nouvel enjeu du litige ». gelet op de gewijzigde inzet van het geschil, vrijwaren ».
B.8.1. C'est à cette jurisprudence que la juridiction a quo fait B.8.1. Het is deze rechtspraak waaraan de verwijzende rechter
référence dans la question préjudicielle lorsqu'elle interprète, d'une refereert in de prejudiciële vraag, waarin hij, enerzijds, artikel 19,
part, l'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State in die
d'Etat en ce sens qu'il exige qu'une partie requérante dispose d'un zin interpreteert dat het vereist dat een verzoekende partij tijdens
intérêt actuel pendant toute la durée de la procédure, et indique, de gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang beschikt,
d'autre part, qu'en cas de perte de l'intérêt pendant la procédure, la en, anderzijds, vermeldt dat bij het verlies van het belang tijdens de
partie requérante « pourra voir ses moyens d'annulation examinés par le Conseil d'Etat pour procéder à un éventuel constat d'illégalité si son recours était recevable lors de son introduction et qu' [elle] a demandé une indemnité réparatrice ». B.8.2. La Cour examine la question qui lui est posée, non pour se prononcer sur la jurisprudence du Conseil d'Etat, ce qui ne relève pas de sa compétence, mais en se plaçant dans l'hypothèse, postulée par la question préjudicielle, selon laquelle la disposition en cause doit recevoir l'interprétation qui y est formulée. B.9.1. L'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil rechtspleging « [haar] middelen tot nietigverklaring door de Raad van State zullen kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot een vaststelling van onwettigheid indien [haar] beroep bij het instellen ervan ontvankelijk zou zijn en indien [zij] een schadevergoeding tot herstel zou hebben gevorderd ». B.8.2. Het Hof zal de gestelde vraag onderzoeken, niet om zich uit te spreken over de rechtspraak van de Raad van State, wat niet onder zijn bevoegdheid valt, maar door zich te plaatsen in de in de prejudiciële vraag aangenomen veronderstelling volgens welke aan de in het geding zijnde bepaling de in de vraag geformuleerde interpretatie moet worden gegeven. B.9.1. Artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad
d'Etat, dispose : van State bepaalt :
« Les demandes, difficultés et recours en annulation et recours en « De aanvragen, moeilijkheden, beroepen tot nietigverklaring en
cassation visés aux articles 11, 12, 13, 14 et 16, 1° à 8°, peuvent cassatieberoepen bedoeld bij de artikelen 11, 12, 13, 14 en 16, 1° tot
être portés devant la section du contentieux administratif par toute 8°, kunnen voor de afdeling bestuursrechtspraak worden gebracht door
elke partij welke doet blijken van een benadeling of van een belang en
partie justifiant d'une lésion ou d'un intérêt et sont soumis par worden schriftelijk ingediend bij de afdeling in de vormen en binnen
écrit à la section dans les formes et délais déterminés par le Roi ». de termijn door de Koning bepaald ».
B.9.2. La condition selon laquelle la partie requérante doit justifier B.9.2. De voorwaarde volgens welke de verzoekende partij moet doen
d'un intérêt au recours est motivée par le souci de ne pas permettre blijken van een belang bij haar beroep wordt gemotiveerd door de
l'action populaire. bezorgdheid om de actio popularis niet toe te laten.
B.9.3. La loi ne définit pas « l'intérêt ». Le législateur a laissé au B.9.3. Het « belang » wordt door de wet niet omschreven. De wetgever
Conseil d'Etat le soin de préciser le contenu de cette notion (Doc. heeft aan de Raad van State de zorg gelaten om dat begrip inhoud te
parl., Chambre, 1936-1937, n° 211, p. 34, et n° 299, p. 18). geven (Parl. St., Kamer, 1936-1937, nr. 211, p. 34, en nr. 299, p.
Le Conseil d'Etat doit toutefois veiller à ce que la condition de 18). De Raad van State dient evenwel erover te waken dat het belangvereiste
l'intérêt ne soit pas appliquée de manière restrictive ou formaliste niet op een buitensporig restrictieve of formalistische wijze wordt
(voy., en ce sens, CEDH, 20 avril 2004, Bulena c. République tchèque, toegepast (zie in die zin : EHRM, 20 april 2004, Bulena t. Tsjechische
§ § 28, 30 et 35; 24 février 2009, L'Erablière A.S.B.L. c. Belgique, § Republiek, § § 28, 30 en 35; 24 februari 2009, L'Erablière A.S.B.L. t.
38; 5 novembre 2009, Nunes Guerreiro c. Luxembourg, § 38; 22 décembre België, § 38; 5 november 2009, Nunes Guerreiro t. Luxemburg, § 38; 22
2009, Sergey Smirnov c. Russie, § § 29-32; 11 juillet 2017, Dakir c. december 2009, Sergey Smirnov t. Rusland, § § 29-32; 11 juli 2017,
Belgique, § 81; 17 juillet 2018, Ronald Vermeulen c. Belgique, § 54). Dakir t. België, § 81; 17 juli 2018, Ronald Vermeulen t. België, §
En outre, le contenu de la notion ne peut pas être contraire aux 54). De invulling van het begrip mag bovendien niet in strijd zijn met
articles 10 et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.10.1. In de interpretatie van de verwijzende rechter vereist artikel
B.10.1. Dans l'interprétation donnée par le juge a quo, l'article 19 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State dat de
des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat exige que la partie verzoekende partij tijdens de gehele duur van de rechtspleging over
requérante dispose d'un intérêt actuel tout au long de la procédure, een actueel belang beschikt, wat impliceert dat de nietigverklaring
ce qui implique que l'annulation doit lui permettre de retrouver une haar de mogelijkheid moet bieden opnieuw kans te maken het voordeel te
chance de bénéficier de la nomination qu'elle sollicite. Ainsi, genieten van de benoeming waarnaar zij dingt. Aldus wordt de
l'annulation est conçue comme une forme particulière de rétablissement nietigverklaring opgevat als een bijzondere vorm van rechtsherstel die
de la légalité qui consiste à faire disparaître rétroactivement l'acte erin bestaat de bestreden rechtshandeling retroactief uit het
attaqué de l'ordonnancement juridique, ce qui doit, ou à tout le moins rechtsverkeer te doen verdwijnen, wat de overheid in bepaalde gevallen
peut, inciter l'autorité dans certains cas à prendre une nouvelle décision. ertoe moet, minstens kan, aanzetten om een nieuwe beslissing te nemen.
B.10.2. Dans cette interprétation, la disposition en cause fait naître B.10.2. In die interpretatie leidt de in het geding zijnde bepaling
une différence de traitement entre les parties requérantes qui tot een verschil in behandeling onder verzoekende partijen die een
attaquent une nomination, selon que la durée de validité de la réserve benoeming bestrijden, naargelang de geldigheidsduur van de
de recrutement sur laquelle se base la nomination, et dont fait partie la partie requérante, a expiré ou non pendant la procédure devant le Conseil d'Etat. Dans le premier cas, la partie requérante perd son intérêt à l'annulation, alors qu'elle le conserve dans le second cas. B.10.3. La différence de traitement entre les deux catégories de justiciables repose sur un critère objectif, en l'occurrence le fait que la partie requérante peut encore postuler la nomination attaquée, qui est également pertinent au regard de l'objectif que poursuit l'annulation dans l'interprétation donnée par la juridiction a quo. B.10.4. La juridiction a quo indique également dans la question préjudicielle et dans la décision de renvoi que la perte de l'intérêt à l'annulation de l'acte attaqué n'empêche pas que le Conseil d'Etat puisse encore examiner les moyens invoqués en vue de l'annulation pour procéder éventuellement à un constat d'illégalité si le recours était recevable lors de son introduction et si une indemnité réparatrice avait été demandée sur la base de l'article 11bis des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. La perte d'intérêt à l'annulation à la suite de l'expiration de la réserve de recrutement n'a donc pas nécessairement pour conséquence de priver le justiciable du droit d'accès au juge. B.10.5. Comme il est dit en B.4.3, la juridiction a quo estime, par wervingsreserve waarop de benoeming is gebaseerd en waarvan de verzoekende partij deel uitmaakt, tijdens de procedure voor de Raad van State al dan niet is verstreken. In het eerste geval verliest de verzoekende partij haar belang bij de nietigverklaring, terwijl zij dat in het tweede geval behoudt. B.10.3. Het verschil in behandeling tussen de beide categorieën van rechtzoekenden berust op een objectief criterium, namelijk het feit dat de bestreden benoeming nog door de verzoekende partij kan worden geambieerd, dat ook pertinent is in het licht van de doelstelling die in de interpretatie van de verwijzende rechter met de nietigverklaring wordt nagestreefd. B.10.4. De verwijzende rechter vermeldt ook in de prejudiciële vraag en in de verwijzingsbeslissing dat het verlies van het belang bij de nietigverklaring van de bestreden akte niet verhindert dat de middelen tot nietigverklaring nog door de Raad van State kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot een vaststelling van onwettigheid, indien het beroep bij het instellen ervan ontvankelijk zou zijn en indien een schadevergoeding tot herstel werd gevorderd op grond van artikel 11bis van de gecoördineerde wetten op de Raad van State. Het verlies van belang bij de nietigverklaring, ten gevolge van het verstrijken van de wervingsreserve, heeft aldus niet noodzakelijk tot gevolg dat aan de rechtzoekende het recht op toegang tot de rechter wordt ontzegd. B.10.5. Zoals is vermeld in B.4.3, is de verwijzende rechter, in
rapport à la possibilité de demander une indemnité réparatrice fondée verband met de mogelijkheid om schadevergoeding tot herstel te
sur l'article 11bis, précité, des lois coordonnées sur le Conseil vorderen op grond van het voormelde artikel 11bis van de
d'Etat, que la situation de la partie requérante ne peut pas être gecoördineerde wetten op de Raad van State, van oordeel dat de
comparée à celle qui a donné lieu à l'arrêt de la Cour européenne des situatie van de verzoekende partij niet kan worden vergeleken met de
situatie die aanleiding heeft gegeven tot het arrest van het Europees
droits de l'homme du 17 juillet 2018, qui se pencha également sur la Hof voor de Rechten van de Mens van 17 juli 2018, waarin eveneens het
question de la perte d'un intérêt devant le Conseil d'Etat à la suite verlies van een belang voor de Raad van State ter discussie stond
ingevolge het verstrijken van een wervingsreserve.
de l'expiration d'une réserve de recrutement. Bij dat arrest heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
Par cet arrêt, la Cour européenne des droits de l'homme a jugé que, geoordeeld dat in de concrete zaak de verzoekende partij een belang
dans le cas d'espèce, la partie requérante avait un intérêt au moment had op het ogenblik dat zij haar beroep had ingediend, maar haar
où elle avait introduit son recours, mais qu'elle avait perdu cet belang was verloren ten gevolge van de zeer lange duur van de
intérêt en raison de la très longue durée de la procédure devant le procedure voor de Raad van State. Het Europees Hof stelt vast dat de
Conseil d'Etat. La Cour européenne constate que le Conseil d'Etat ne Raad van State zich op geen enkel ogenblik vragen heeft gesteld over
s'est à aucun moment interrogé sur la cause de la perte d'intérêt, en de oorzaak van het verlies aan belang, in het bijzonder over de impact
die de duur van de procedure heeft kunnen hebben. Het Hof stelt ook
particulier sur l'impact qu'a pu avoir la durée de la procédure. La vast dat, doordat het beroep onontvankelijk werd verklaard, de
Cour constate également que, le recours ayant été déclaré irrecevable, verzoekende partij geen onderzoek heeft verkregen van de middelen die
la partie requérante n'a pas bénéficié d'un examen des moyens qu'elle zij ter ondersteuning van haar beroep tot nietigverklaring had
avait soulevés à l'appui de son recours en annulation (CEDH, 17 aangevoerd (EHRM, 17 juli 2018, Ronald Vermeulen t. België, §§ 51-52).
juillet 2018, Ronald Vermeulen c. Belgique, § § 51-52).
En conclusion, la même Cour a jugé que, compte tenu de la procédure Besluitend werd geoordeeld dat, rekening houdend met de procedure in
dans son ensemble et, en particulier, du fait que le Conseil d'Etat haar geheel en in het bijzonder met het feit dat de Raad van State
n'a pas tenu compte de l'impact éventuel de la durée de la procédure geen rekening heeft gehouden met de eventuele impact van de duur van
sur la perte de l'intérêt de la partie requérante, il a été porté de procedure op het verlies van het belang van de verzoekende partij,
atteinte au droit d'accès à un juge dans sa substance même et que afbreuk werd gedaan aan de essentie van het recht op toegang tot een
l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de rechter en bijgevolg artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor
l'homme a donc été violé (CEDH, 17 juillet 2018, Ronald Vermeulen c. de rechten van de mens werd geschonden (EHRM, 17 juli 2018, Ronald
Belgique, § 58). Vermeulen t. België, § 58).
B.10.6. A l'époque des faits qui ont donné lieu à l'arrêt précité, la B.10.6. De mogelijkheid om een schadevergoeding tot herstel te
possibilité de demander une indemnité réparatrice sur la base de vorderen op grond van artikel 11bis van de gecoördineerde wetten op de
l'article 11bis des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat et, dans Raad van State en om met het oog daarop, ondanks het verlies aan
cette optique, d'obtenir quand même un examen de la légalité de la belang, toch een onderzoek van de wettigheid van de bestreden bepaling
disposition attaquée, malgré la perte d'intérêt, n'existait pas te kunnen bekomen, bestond nog niet ten tijde van de feiten die
aanleiding hebben gegeven tot het voormelde arrest, zodat het Europees
encore, si bien que la Cour européenne des droits de l'homme n'a pas Hof voor de Rechten van de Mens daarmee in zijn beslissing geen
pu en tenir compte dans sa décision. rekening kon houden.
B.11.1. Bien que, dans l'interprétation donnée par le juge a quo, une B.11.1. Hoewel een verzoek tot schadevergoeding op basis van artikel
demande d'indemnité réparatrice sur la base de l'article 11bis des 11bis van de gecoördineerde wetten op de Raad van State in de
lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ait pour effet que le Conseil interpretatie van de verwijzende rechter ertoe leidt dat de Raad van
d'Etat puisse encore, malgré la perte d'intérêt, examiner les moyens State, ondanks het verlies aan belang, alsnog de middelen ten gronde
quant au fond, l'application de l'article 11bis ne peut conduire à ce kan behandelen, kan de toepassing van artikel 11bis niet ertoe leiden
que l'acte administratif contesté disparaisse de l'ordonnancement dat de betwiste bestuurshandeling erga omnes en met terugwerkende
juridique erga omnes et rétroactivement. kracht uit het rechtsverkeer verdwijnt.
B.11.2. Une partie requérante ne perd cependant pas nécessairement B.11.2. Een verzoekende partij verliest evenwel niet noodzakelijk elk
tout intérêt à l'annulation d'une nomination illégale lorsque la belang bij de nietigverklaring van een onwettige benoeming wanneer de
réserve de recrutement dont elle fait partie arrive à échéance pendant wervingsreserve waarvan zij deel uitmaakt tijdens de procedure voor de
la procédure devant le Conseil d'Etat. Ainsi, s'il est vrai qu'elle ne Raad van State verstrijkt. Aldus, al kan zij de functie waarvan zij de
peut plus aspirer à la fonction dont elle conteste l'attribution, elle toewijzing betwist weliswaar niet meer ambiëren, toch kan zij een
peut néanmoins conserver un intérêt, moral ou matériel, à l'annulation belang, moreel of materieel, behouden bij de vernietiging erga omnes
erga omnes de la décision qui l'a empêchée d'y accéder puisqu'il n'est van de beslissing die haar heeft belet die functie te bekleden daar
pas exclu que l'annulation de la décision attaquée puisse encore lui het niet uitgesloten is dat de nietigverklaring van de bestreden
procurer un avantage direct et personnel, si minime soit-il. beslissing haar nog een direct en persoonlijk voordeel kan
B.11.3. Dans l'interprétation selon laquelle une partie requérante est verschaffen, hoe miniem ook. B.11.3. In de interpretatie dat een verzoekende partij tijdens de
gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang dient te
tenue de disposer d'un intérêt actuel tout au long de la procédure, ce beschikken, hetgeen impliceert dat de nietigverklaring haar de
qui implique que l'annulation doit lui permettre de retrouver une mogelijkheid moet bieden opnieuw kans te maken het voordeel te
chance de bénéficier de la nomination qu'elle sollicite, la genieten van de benoeming waarnaar zij dingt, heeft de in het geding
disposition en cause a des effets disproportionnés, puisque dans cette zijnde bepaling onevenredige gevolgen, vermits zij in die
interprétation, elle conduit nécessairement à la perte de l'intérêt à l'annulation lorsque la réserve de recrutement arrive à échéance au cours de la procédure devant le Conseil d'Etat, sans que la partie requérante puisse démontrer si, en réalité, il subsiste encore un intérêt à l'annulation et sans tenir aucun compte des événements qui ont pu retarder l'examen du recours. Dans cette interprétation, il est ainsi établi également une différence de traitement injustifiée entre cette partie requérante et le lauréat d'une réserve de recrutement dont la durée de validité vient de débuter lors de l'introduction du recours. B.12.1. L'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété comme exigeant qu'une partie requérante dispose interpretatie noodzakelijk leidt tot het verlies van het belang bij de nietigverklaring wanneer de wervingsreserve in de loop van de procedure voor de Raad van State verstrijkt, zonder dat de verzoekende partij kan aantonen dat er in werkelijkheid nog een belang bij de nietigverklaring bestaat en zonder rekening te houden met de gebeurtenissen die het onderzoek van het beroep hebben kunnen vertragen. In die interpretatie ontstaat aldus ook een niet redelijk verantwoord verschil in behandeling tussen die verzoekende partij en de geslaagde voor een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het instellen van het beroep pas is begonnen. B.12.1. Artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, in die zin geïnterpreteerd dat het vereist dat een
d'un intérêt actuel tout au long de la procédure, et comme impliquant verzoekende partij tijdens de gehele duur van de rechtspleging over
que la partie requérante qui attaque une nomination perd een actueel belang beschikt en dat de verzoekende partij die een
nécessairement son intérêt à l'annulation lorsqu'elle ne peut plus benoeming bestrijdt haar belang bij de nietigverklaring noodzakelijk
aspirer à la nomination par le fait que la durée de validité de la verliest wanneer zij de benoeming niet meer kan ambiëren omdat de
réserve de recrutement, sur laquelle se base cette nomination, arrive geldigheidsduur van de wervingsreserve waarop de benoeming is
à échéance en cours de procédure, de sorte qu'elle ne peut plus gebaseerd, in de loop van de procedure verstrijkt, zodat zij enkel nog
obtenir qu'une appréciation du fond de l'affaire qu'en introduisant een beoordeling van de grond van de zaak kan verkrijgen door in de
une demande d'indemnité réparatrice en cours de procédure, viole les loop van de procedure een verzoek tot schadevergoeding tot herstel in
articles 10 et 11 de la Constitution. te dienen, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te worden
réponse affirmative. beantwoord.
B.12.2. La Cour observe que l'article 19, alinéa 1er, ne formule B.12.2. Het Hof merkt op dat artikel 19, eerste lid, geen vereiste
aucune exigence en ce qui concerne le maintien de l'intérêt. La vermeldt wat het behoud van het belang betreft. De in het geding
disposition en cause peut aussi être interprétée en ce sens que la zijnde bepaling kan ook in die zin worden geïnterpreteerd dat de
partie requérante qui attaque une nomination ne perd pas verzoekende partij die een benoeming bestrijdt, haar belang bij de
nécessairement son intérêt à l'annulation lorsqu'elle ne peut plus nietigverklaring niet noodzakelijk verliest wanneer zij de benoeming
aspirer à la nomination parce que la durée de validité de la réserve niet langer kan ambiëren omdat de geldigheidsduur van de
de recrutement est arrivée à échéance en cours de procédure. wervingsreserve in de loop van de procedure is verstreken.
Dans cette interprétation, l'article 19, alinéa 1er, des lois In die interpretatie schendt artikel 19, eerste lid, van de
coordonnées sur le Conseil d'Etat ne viole pas les articles 10 et 11 gecoördineerde wetten op de Raad van State de artikelen 10 en 11 van
de la Constitution, et la question préjudicielle appelle une réponse de Grondwet niet en dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden
négative. beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 19, alinéa 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, - Artikel 19, eerste lid, van de wetten op de Raad van State,
coordonnées le 12 janvier 1973, interprété comme exigeant qu'une gecoördineerd op 12 januari 1973, in die zin geïnterpreteerd dat het
partie requérante dispose d'un intérêt actuel tout au long de la vereist dat een verzoekende partij tijdens de gehele duur van de
procédure, et comme impliquant que la partie requérante qui attaque rechtspleging over een actueel belang beschikt, en dat de verzoekende
partij die een benoeming bestrijdt, haar belang bij de
une nomination perd nécessairement son intérêt à l'annulation nietigverklaring noodzakelijk verliest wanneer zij de benoeming niet
lorsqu'elle ne peut plus aspirer à la nomination par le fait que la meer kan ambiëren omdat de geldigheidsduur van de wervingsreserve
durée de validité de la réserve de recrutement, sur laquelle se base waarop de benoeming is gebaseerd, in de loop van de procedure
la nomination, arrive à échéance en cours de procédure, de sorte verstrijkt, zodat zij enkel nog een beoordeling van de grond van de
qu'elle ne peut plus obtenir une appréciation du fond de l'affaire zaak kan verkrijgen door in de loop van de procedure een verzoek tot
qu'en introduisant une demande d'indemnité réparatrice en cours de schadevergoeding tot herstel in te dienen, schendt de artikelen 10 en
procédure, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. 11 van de Grondwet.
- La même disposition, interprétée en ce sens que la partie requérante - Dezelfde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat de verzoekende
partij die een benoeming bestrijdt, haar belang bij de
qui attaque une nomination ne perd pas nécessairement son intérêt à nietigverklaring niet noodzakelijk verliest wanneer zij de benoeming
l'annulation lorsqu'elle ne peut plus aspirer à la nomination parce niet langer kan ambiëren omdat de geldigheidsduur van de
que la durée de validité de la réserve de recrutement est arrivée à wervingsreserve in de loop van de procedure is verstreken, schendt de
échéance en cours de procédure, ne viole pas les articles 10 et 11 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
la Constitution. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 9 juillet 2020. op 9 juli 2020.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^