← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 105/2020 du 9 juillet 2020 Numéro du rôle : 7172 En cause :
la question préjudicielle relative à l'article 19, alinéa 1 er , des lois sur le Conseil
d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d La Cour constitutionnelle, composée
des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 105/2020 du 9 juillet 2020 Numéro du rôle : 7172 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 19, alinéa 1 er , des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) | Uittreksel uit arrest nr. 105/2020 van 9 juli 2020 Rolnummer 7172 In zake: de prejudiciële vraag betreffende artikel 19, eerste lid, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State. Het samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, T. (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 105/2020 du 9 juillet 2020 | Uittreksel uit arrest nr. 105/2020 van 9 juli 2020 |
Numéro du rôle : 7172 | Rolnummer 7172 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 19, alinéa 1er, | In zake: de prejudiciële vraag betreffende artikel 19, eerste lid, van |
des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée | de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, |
par le Conseil d'Etat. | gesteld door de Raad van State. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, | samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. |
J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. | Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. |
Moerman et M. Pâques, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée | Leysen, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan door de griffier P.-Y. |
par le président F. Daoût, | Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt n° 244.447 du 9 mai 2019, dont l'expédition est parvenue au | Bij arrest nr. 244.447 van 9 mei 2019, waarvan de expeditie ter |
greffe de la Cour le 13 mai 2019, le Conseil d'Etat a posé la question | griffie van het Hof is ingekomen op 13 mei 2019, heeft de Raad van |
préjudicielle suivante : | State de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 19, alinéa 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, interprété | « Schendt artikel 19, eerste lid, van de wetten op de Raad van State, |
comme exigeant qu'un requérant dispose d'un intérêt actuel tout au | in die zin geïnterpreteerd dat het vereist dat een verzoeker tijdens |
long de la procédure, ce qui implique que l'annulation doit lui | de gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang beschikt, |
permettre de retrouver une chance de bénéficier de la nomination qu'il | hetgeen impliceert dat de nietigverklaring hem de mogelijkheid moet |
bieden opnieuw kans te maken het voordeel te genieten van de benoeming | |
sollicite, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce | waarnaar hij dingt, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre |
que l'exigence précitée s'applique tant (1) au lauréat d'une réserve | de voormelde vereiste van toepassing is zowel (1) op de geslaagde van |
een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het instellen van | |
de recrutement dont la durée de validité est presque expirée lors de | het beroep bijna is verstreken zodat hij in de loop van de |
l'introduction du recours de telle sorte qu'il perdra son intérêt à | rechtspleging zijn belang bij de nietigverklaring zal verliezen, |
l'annulation au cours de la procédure mais qu'il pourra voir ses | waarbij echter zijn middelen tot nietigverklaring door de Raad van |
State zullen kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot | |
moyens d'annulation examinés par le Conseil d'Etat pour procéder à un | een vaststelling van onwettigheid indien zijn beroep bij het instellen |
éventuel constat d'illégalité si son recours était recevable lors de | ervan ontvankelijk zou zijn en indien hij een schadevergoeding tot |
son introduction et qu'il a demandé une indemnité réparatrice (2) | herstel zou hebben gevorderd, als (2) op de geslaagde van een |
qu'au lauréat d'une réserve de recrutement dont la durée de validité | wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het instellen van het |
vient de débuter lors de l'introduction du recours et qui pourra | beroep net is begonnen, die tijdens de gehele duur van de |
conserver son intérêt à l'annulation tout au long de la procédure ? ». | rechtspleging zijn belang bij de nietigverklaring zal kunnen behouden ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
B.1.1. La partie requérante devant le Conseil d'Etat et le Conseil des | B.1.1. De verzoekende partij voor de Raad van State en de Ministerraad |
ministres contestent le fait que la différence de traitement entre des | betwisten dat het verschil in behandeling tussen personen die |
personnes qui attaquent des décisions de nomination, selon que ces | benoemingsbeslissingen bestrijden, naargelang die beslissingen in het |
décisions ont été prises au début ou à la fin de la durée de validité | begin dan wel op het einde van de geldigheidsduur van een |
d'une réserve de recrutement, trouve son origine dans la disposition | wervingsreserve werden genomen, zijn oorsprong vindt in de in het |
en cause. | geding zijnde bepaling. |
Les parties intervenantes devant le Conseil d'Etat contestent la | De tussenkomende partijen voor de Raad van State betwisten de |
pertinence de la question préjudicielle, parce que le Conseil d'Etat | pertinentie van de prejudiciële vraag, omdat de Raad zich reeds zou |
se serait déjà prononcé sur l'intérêt de la partie requérante et sur | hebben uitgesproken over het belang van de verzoekende partij en over |
le fond de l'affaire et parce que la question serait fondée sur la supposition erronée selon laquelle la partie requérante qui a perdu son intérêt à l'annulation peut tout de même prétendre à l'indemnité réparatrice si elle demande celle-ci à temps. B.1.2. C'est en règle à la juridiction a quo qu'il appartient d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est utile à la solution du litige. Ce n'est que lorsque tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de réponse. B.1.3. Il peut être déduit de l'arrêt de renvoi que le Conseil d'Etat | de grond van de zaak, en omdat de vraag zou berusten op de foutieve veronderstelling dat de verzoekende partij die haar belang bij de nietigverklaring heeft verloren, toch aanspraak kan maken op een schadevergoeding tot herstel indien zij daar tijdig om verzoekt. B.1.2. In de regel komt het de verwijzende rechter toe te oordelen of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig is voor het oplossen van het geschil. Alleen indien dat klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. B.1.3. Uit het verwijzingsarrest kan worden afgeleid dat de Raad van State zich nog niet heeft uitgesproken over de grond van de zaak. De |
ne s'est pas encore prononcé sur le fond de l'affaire. Par ailleurs, | verwijzende rechter heeft de onderhavige prejudiciële vraag overigens |
la juridiction a quo a posé la présente question préjudicielle parce | gesteld omdat hij van oordeel is dat hij het beroep tot |
que, conformément à l'interprétation prédominante de la disposition en | nietigverklaring, overeenkomstig de heersende interpretatie door de |
cause par le Conseil d'Etat, elle estime qu'elle devrait déclarer le | Raad van State van de in het geding zijnde bepaling, onontvankelijk |
recours irrecevable à défaut pour la partie requérante d'avoir un | zou moeten verklaren bij gebrek aan een actueel belang vanwege de |
intérêt actuel. Par conséquent, il ne s'avère pas que la question | verzoekende partij. Het blijkt bijgevolg niet dat de prejudiciële |
préjudicielle ne serait manifestement pas utile à la solution du | vraag klaarblijkelijk niet nuttig zou zijn voor het oplossen van het |
litige. | geschil. |
Pour le surplus, il n'appartient pas aux parties de modifier le | Voor het overige staat het niet aan de partijen om de inhoud van een |
contenu d'une question préjudicielle. | prejudiciële vraag te wijzigen. |
B.1.4. Les exceptions sont rejetées. | B.1.4. De excepties worden verworpen. |
Quant au fond | Ten gronde |
B.2. La question préjudicielle porte sur l'article 19, alinéa 1er, des | B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 19, eerste lid, |
lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973 (ci-après : | van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973 |
les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat), interprété comme exigeant | (hierna : de gecoördineerde wetten op de Raad van State), |
qu'une partie requérante dispose d'un intérêt actuel tout au long de | geïnterpreteerd in die zin dat het vereist dat een verzoekende partij |
la procédure, ce qui implique que l'annulation doit lui permettre de | tijdens de gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang |
retrouver une chance de bénéficier de la nomination qu'elle sollicite. | beschikt, wat impliceert dat de nietigverklaring haar de mogelijkheid |
La juridiction a quo demande à la Cour si la disposition en cause, | moet bieden opnieuw kans te maken het voordeel te genieten van de |
benoeming waarnaar zij dingt. | |
De verwijzende rechter vraagt het Hof of de in het geding zijnde | |
bepaling, in die zin geïnterpreteerd, bestaanbaar is met de artikelen | |
interprétée en ce sens, est compatible avec les articles 10 et 11 de | 10 en 11 van de Grondwet in zoverre zij zowel van toepassing is op de |
la Constitution en ce qu'elle s'applique tant au lauréat d'une réserve | geslaagde van een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het |
instellen van het beroep tot nietigverklaring bijna is verstreken, als | |
de recrutement dont la durée de validité est presque expirée lors de | op de geslaagde van een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij |
l'introduction du recours en annulation, qu'au lauréat d'une réserve | het instellen van een beroep pas is begonnen. In het tweede geval zou |
de recrutement dont la durée de validité vient de débuter lors de | de verzoekende partij, volgens de verwijzende rechter, haar belang bij |
l'introduction d'un recours. Dans le second cas, la partie requérante | de nietigverklaring behouden in de loop van de rechtspleging voor de |
conserverait, selon la juridiction a quo, son intérêt à l'annulation | Raad van State, terwijl zij in het eerste geval dat belang zou |
au cours de la procédure devant le Conseil d'Etat, alors que, dans le | verliezen, waarbij echter haar middelen door de Raad van State kunnen |
premier cas, elle perdrait cet intérêt, ses moyens pouvant toutefois | |
être examinés par le Conseil d'Etat pour constater éventuellement une | worden onderzocht om eventueel een onwettigheid vast te stellen indien |
illégalité si le recours était recevable lors de son introduction et | het beroep bij het instellen ervan ontvankelijk was en indien een |
si une indemnité réparatrice était demandée. | schadevergoeding tot herstel werd gevorderd. |
B.3.1. Par son arrêt n° 117/99 du 10 novembre 1999, la Cour a répondu | B.3.1. Bij zijn arrest nr. 117/99 van 10 november 1999 heeft het Hof |
à une question préjudicielle du Conseil d'Etat sur la compatibilité | geantwoord op een prejudiciële vraag van de Raad van State over de |
avec les articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 19 des lois | bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van |
coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété en ce sens que l'agent | artikel 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, in die |
qui attaque une nomination perd nécessairement son intérêt au recours | zin geïnterpreteerd dat de ambtenaar die een benoeming bestrijdt, |
noodzakelijk zijn belang bij het beroep verliest wanneer hij in de | |
lorsqu'il est admis à la pension en cours de procédure. | loop van de procedure op pensioen wordt gesteld. |
La Cour a jugé : | Het Hof oordeelde : |
« B.6. Par le caractère automatique que la perte d'intérêt revêt - | « B.6. Door het automatisch karakter dat het verlies van belang |
sauf dans l'hypothèse particulière mentionnée dans la question | inhoudt - behalve in het bijzondere geval aangegeven in de |
préjudicielle -, l'interprétation donnée à l'article 19 a des effets | prejudiciële vraag - heeft de aan artikel 19 gegeven interpretatie |
disproportionnés car elle aboutit à une décision d'irrecevabilité du | onevenredige gevolgen vermits zij leidt tot een beslissing van |
recours, sans que soit examiné s'il subsiste, en réalité, un intérêt à | onontvankelijkheid van het beroep, zonder dat wordt onderzocht of er |
ce recours et sans tenir aucun compte des événements qui ont pu en | in werkelijkheid nog een belang bij dat beroep bestaat en zonder |
rekening te houden met de gebeurtenissen die het onderzoek ervan | |
retarder l'examen. | hebben kunnen vertragen. |
B.7. Un requérant ne perd pas nécessairement tout intérêt à | B.7. Een verzoeker verliest niet noodzakelijk elk belang bij de |
l'annulation d'une nomination illégale lorsqu'il est admis à la | vernietiging van een onwettige benoeming wanneer hij op pensioen wordt |
retraite. Ainsi, s'il est vrai qu'il ne peut plus aspirer à la | gesteld. Aldus, al kan hij de functie waarvan hij de toewijzing |
fonction dont il conteste l'attribution, il peut néanmoins conserver | betwist weliswaar niet meer ambiëren, toch kan hij een belang, moreel |
un intérêt, moral ou matériel, à l'annulation erga omnes de la | of materieel, behouden bij de vernietiging erga omnes van de |
décision qui l'a empêché d'y accéder. En outre, un arrêt d'annulation | beslissing die hem heeft belet die functie te bekleden. Bovendien zal |
facilitera l'établissement de la faute de l'administration s'il | een vernietigingsarrest het hem vergemakkelijken de fout van de |
introduit une action devant le juge civil. | administratie aan te tonen indien hij voor de burgerlijke rechter een |
B.8. Il y a lieu de répondre affirmativement à la question posée en ce | geding instelt. B.8. De gestelde vraag dient bevestigend te worden beantwoord in |
qu'elle concerne une violation des articles 10 et 11 de la | zoverre zij betrekking heeft op een schending van de artikelen 10 en |
Constitution, sans qu'il faille les combiner avec les autres | 11 van de Grondwet, zonder dat er aanleiding is om die in samenhang te |
dispositions mentionnées dans la question. | lezen met de andere in de vraag vermelde bepalingen. |
B.9. La Cour observe que l'article 19 n'exprime aucune exigence en ce | B.9. Het Hof merkt op dat artikel 19 geen vereiste vermeldt wat het |
qui concerne le maintien de l'intérêt et qu'il peut être interprété en | behoud van het belang betreft en dat het artikel kan worden |
ce sens que l'agent qui attaque une nomination ne perd pas | geïnterpreteerd in de zin dat de ambtenaar die een benoeming aanvecht, |
nécessairement son intérêt au recours lorsqu'il est admis à la pension | zijn belang bij het beroep niet noodzakelijk verliest wanneer hij in |
en cours de procédure ». | de loop van de procedure op pensioen wordt gesteld ». |
B.3.2. Par son arrêt n° 13/2004 du 21 janvier 2004, la Cour s'est | B.3.2. Bij zijn arrest nr. 13/2004 van 21 januari 2004 heeft het Hof |
prononcée sur la constitutionnalité de l'article 19, alinéa 1er, des | zich uitgesproken over de grondwettigheid van artikel 19, eerste lid, |
lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété comme conduisant à | van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, geïnterpreteerd in |
traiter différemment les parties requérantes qui attaquent le refus | die zin dat het ertoe leidt dat de verzoekende partijen die een |
opposé à leur demande de démission volontaire, selon qu'elles ont ou | weigering van de aanvraag tot vrijwillig ontslag aanvechten |
n'ont pas obtenu cette démission, sans effet rétroactif, au cours de | verschillend worden behandeld naargelang zij al dan niet de |
inwilliging van hun aanvraag, zonder terugwerkende kracht, hebben | |
l'examen de leur recours en annulation. | verkregen in de loop van het onderzoek van hun beroep tot |
nietigverklaring. | |
La Cour a jugé : | Het Hof oordeelde : |
« B.6. Un requérant devant le Conseil d'Etat ne perd pas | « B.6. Een verzoeker voor de Raad van State verliest niet noodzakelijk |
nécessairement tout intérêt - moral ou matériel - à l'annulation erga | elk - materieel of moreel - belang bij de vernietiging erga omnes van |
omnes d'un refus lorsque, dans la suite de la procédure, sa demande | een weigering, wanneer in het vervolg van de rechtspleging zijn |
initiale est acceptée sans effet rétroactif. | oorspronkelijke aanvraag zonder terugwerkende kracht wordt aanvaard. |
B.7. L'article 19 n'exprime aucune exigence en ce qui concerne le | B.7. Artikel 19 vermeldt geen vereiste wat het behoud van het belang |
maintien de l'intérêt. Il peut être interprété en ce sens que | betreft. Het artikel kan worden geïnterpreteerd in de zin dat de |
l'officier qui attaque le refus de sa démission volontaire ne perd pas | officier die de weigering tot vrijwillig ontslag aanvecht, zijn belang |
nécessairement son intérêt au recours lorsque sa demande est ensuite | bij het beroep niet noodzakelijk verliest wanneer hij vervolgens de |
acceptée, sans effet rétroactif. | inwilliging van zijn aanvraag, zonder terugwerkende kracht, heeft |
B.8. En tant qu'un requérant devant le Conseil d'Etat est invité à | verkregen. B.8. In zoverre een verzoeker voor de Raad van State wordt uitgenodigd |
établir l'avantage qu'il pourrait retirer de l'annulation d'une | aan te tonen welk voordeel de vernietiging van een bestuurlijke |
décision administrative de refus, malgré l'acceptation ultérieure, | weigeringsbeslissing hem nog kan opleveren, ondanks de latere |
inwilliging, zonder terugwerkende kracht, van zijn aanvraag, is | |
sans effet rétroactif, de sa demande, l'article 19 des lois | artikel 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State niet |
coordonnées sur le Conseil d'Etat n'est pas incompatible avec les | |
articles 10 et 11 de la Constitution. Il appartient dès lors au | onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Het komt |
Conseil d'Etat, et non à la Cour, de se prononcer dans chaque cas sur | derhalve de Raad van State, en niet het Hof, toe om zich hierover in |
ce sujet ». | elk geval uit te spreken ». |
B.4.1. Dans la présente affaire, la Cour est interrogée sur l'exigence | B.4.1. In de onderhavige zaak wordt het Hof ondervraagd over het |
d'un intérêt actuel à l'annulation d'une nomination. Selon la | vereiste van een actueel belang bij de nietigverklaring van een |
juridiction a quo, en l'espèce, ce n'est pas la mise à la retraite de | benoeming. In casu leidt niet de oppensioenstelling van de verzoekende |
la partie requérante au cours de la procédure devant le Conseil | partij in de loop van de procedure voor de Raad van State, maar het |
d'Etat, mais bien l'expiration de la réserve de recrutement sur | verstrijken van de wervingsreserve waarop de benoeming is gebaseerd, |
laquelle se base la nomination, qui conduit à ce que la partie | volgens de verwijzende rechter ertoe dat de verzoekende partij haar |
requérante perde son intérêt à l'annulation de la décision de nomination. B.4.2. La juridiction a quo constate qu'en vertu du principe de non-rétroactivité des actes administratifs, la partie requérante ne peut plus, après l'expiration de la réserve de recrutement, être nommée dans la fonction contestée avec effet rétroactif, parce qu'elle ne peut pas démontrer qu'elle avait droit à la nomination, dès lors que l'autorité investie du pouvoir de nomination ne dispose pas dans son cas d'une compétence liée et dès lors que la réserve de recrutement dans laquelle il fallait puiser a entre-temps expiré. | belang bij de nietigverklaring van de benoemingsbeslissing verliest. B.4.2. De verwijzende rechter stelt vast dat de verzoekende partij, krachtens het beginsel van de niet-retroactiviteit van de bestuurshandeling, na het verval van de wervingsreserve niet meer met terugwerkende kracht in de betwiste functie kan worden benoemd, omdat zij niet kan aantonen dat zij recht had op de benoeming, nu de benoemende overheid in haar geval niet over een gebonden bevoegdheid beschikt en de wervingsreserve waaruit moest worden geput inmiddels is verstreken. |
B.4.3. La juridiction a quo considère en outre : | B.4.3. De verwijzende rechter overweegt voorts : |
« Etant donné que le requérant ne pourrait plus bénéficier de la | « Daar de verzoeker niet langer de benoeming zou kunnen genieten |
nomination qu'il revendique, il ne dispose plus de l'intérêt à | waarop hij aanspraak maakt, doet hij niet langer blijken van een |
l'annulation des deux premiers actes attaqués. Cependant, lors de | belang bij de nietigverklaring van de eerste twee bestreden |
l'introduction du recours, celui-ci était recevable étant donné que la | handelingen. Echter, bij het instellen van het beroep was dat laatste |
réserve de recrutement de 2008 était encore valide et que le requérant | ontvankelijk, aangezien de wervingsreserve van 2008 nog geldig was en |
avait donc l'intérêt requis à l'annulation des deux premières | de verzoeker dus deed blijken van het vereiste belang bij de |
décisions contestées. Eu égard au fait que le requérant a demandé une | nietigverklaring van de eerste twee betwiste beslissingen. Gelet op |
indemnité réparatrice, il appartient au Conseil d'Etat d'examiner les | het feit dat de verzoeker een herstelvergoeding heeft gevorderd, staat |
moyens d'annulation afin de déterminer si une illégalité doit être | het aan de Raad van State de vernietigingsmiddelen te onderzoeken |
constatée. | teneinde te bepalen of een onwettigheid dient te worden vastgesteld. |
Au regard de ce qui précède, la situation du requérant n'est pas la | Gelet op hetgeen voorafgaat, is de situatie van de verzoeker niet |
même que celle qui prévalait dans l'affaire ayant mené à l'arrêt | dezelfde als die in de zaak die heeft geleid tot het arrest Vermeulen |
Vermeulen contre Belgique du 17 juillet 2018. En effet, dans cette | tegen België van 17 juli 2018. In die zaak had de verzoeker immers ' |
geen onderzoek genoten van de middelen ten gronde die hij ter | |
affaire, le requérant n'avait pas ' bénéficié d'un examen des moyens | ondersteuning van zijn beroep tot nietigverklaring had aangevoerd ' |
de fond soulevés à l'appui de son recours en annulation ' (point 52). | (punt 52). In de onderhavige zaak, aangezien het verzoekschrift ontvankelijk was |
Dans la présente affaire, dès lors que la requête était recevable lors | bij het instellen ervan en de verzoeker een herstelvergoeding vordert, |
de son introduction et que le requérant demande une indemnité | dienen de ' middelen ten gronde die hij ter ondersteuning van zijn |
réparatrice, ses ' moyens de fond soulevés à l'appui de son recours en | beroep tot nietigverklaring heeft aangevoerd ' door de Raad van State |
annulation ' doivent être examinés par le Conseil d'Etat même s'il n'a | te worden onderzocht, ook al doet hij niet langer blijken van een |
plus d'intérêt à l'annulation des deux premiers actes attaqués. De | belang bij de nietigverklaring van de eerste twee bestreden |
plus, le requérant conserve la possibilité d'obtenir une réparation | handelingen. Bovendien behoudt de verzoeker de mogelijkheid een |
par le biais d'une indemnité. Le droit d'accès du requérant à un | herstel te verkrijgen door middel van een vergoeding. De essentie zelf |
tribunal n'est donc pas atteint dans sa substance même, de telle sorte | van het recht van toegang van de verzoeker tot de rechtbank is dus |
que les exigences prescrites par l'article 6, § 1er, de la Convention | niet aangetast, zodat de bij artikel 6, lid 1, van het Verdrag tot |
de sauvegarde des droits de 1'homme sont respectées ». | bescherming van de rechten van de mens voorgeschreven vereisten in |
acht zijn genomen ». | |
B.4.4. A la demande de la partie requérante devant le Conseil d'Etat, | B.4.4. Op vraag van de verzoekende partij voor de Raad van State stelt |
la juridiction a quo pose néanmoins la question préjudicielle précitée. | de verwijzende rechter niettemin de voormelde prejudiciële vraag. |
B.5.1. Il ressort du libellé de la question préjudicielle et de | B.5.1. Uit de formulering van de prejudiciële vraag en uit het |
l'arrêt de renvoi que la disposition en cause est interprétée en ce | verwijzingsarrest blijkt dat de in het geding zijnde bepaling zo wordt |
sens que la partie requérante perd nécessairement son intérêt à | geïnterpreteerd dat de verzoekende partij haar belang bij de |
l'annulation erga omnes de la décision de nomination qui l'a empêchée | nietigverklaring erga omnes van de benoemingsbeslissing die haar heeft |
d'occuper la fonction contestée si, par effet de l'écoulement du | belet de betwiste functie te bekleden, noodzakelijk verliest indien |
temps, elle ne peut plus, au moment où l'arrêt est prononcé, aspirer à | zij, door het verloop van tijd, op het ogenblik van de uitspraak van |
la fonction dont elle conteste l'attribution. | het arrest de functie waarvan zij de toewijzing betwist, niet meer kan |
B.5.2. Comme il est dit en B.3.1, la question préjudicielle part donc d'une interprétation de la disposition en cause que la Cour a jugée inconstitutionnelle par son arrêt n° 117/99. B.5.3. Cependant, la question préjudicielle fait également référence à un élément que la Cour ne pouvait pas prendre en considération dans l'arrêt précité, en ce que la question indique que la perte de l'intérêt à l'annulation n'empêche pas que le Conseil d'Etat puisse examiner les moyens pour procéder à un éventuel constat d'illégalité si le recours était recevable lors de son introduction et si une indemnité réparatrice avait été demandée. | ambiëren. B.5.2. Zoals is vermeld in B.3.1, gaat de prejudiciële vraag aldus uit van een interpretatie van de in het geding zijnde bepaling, die het Hof bij zijn arrest nr. 117/99 ongrondwettig heeft bevonden. B.5.3. De prejudiciële vraag verwijst evenwel ook naar een element dat het Hof in het voormelde arrest niet in aanmerking kon nemen, waarbij wordt vermeld dat het verlies van het belang bij de nietigverklaring niet verhindert dat de middelen door de Raad van State kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot de vaststelling van onwettigheid indien het beroep bij het instellen ervan ontvankelijk zou zijn en indien een schadevergoeding tot herstel zou zijn gevorderd. |
B.5.4. Depuis les arrêts précités nos 117/99 et 13/2004, un changement | B.5.4. Sinds de voormelde arresten nrs. 117/99 en 13/2004 heeft zich |
est effectivement intervenu dans la procédure devant le Conseil | in de procedure voor de Raad van State inderdaad een wijziging |
d'Etat, auquel il est fait référence dans la formulation de la | voorgedaan, waaraan wordt gerefereerd in de formulering van de |
question préjudicielle et dans la motivation de la décision de renvoi. | prejudiciële vraag en in de motivering van de verwijzingsbeslissing. |
B.6. L'article 6 de la loi du 6 janvier 2014 « relative à la Sixième | B.6. Bij artikel 6 van de wet van 6 januari 2014 « met betrekking tot |
de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel | |
Réforme de l'Etat concernant les matières visées à l'article 77 de la | 77 van de Grondwet » werd een artikel 11bis ingevoegd in de |
Constitution » a inséré un article 11bis dans les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, qui dispose : | gecoördineerde wetten op de Raad van State, dat bepaalt : |
« Toute partie requérante ou intervenante qui poursuit l'annulation | « Elke verzoekende of tussenkomende partij die de nietigverklaring van |
d'un acte, d'un règlement ou d'une décision implicite de rejet en | een akte, een reglement, of een stilzwijgend afwijzende beslissing |
application de l'article 14, § 1er ou § 3, peut demander à la section | vordert met toepassing van artikel 14, § 1 of § 3, kan aan de afdeling |
bestuursrechtspraak vragen om haar bij wijze van arrest een | |
du contentieux administratif de lui allouer par voie d'arrêt une | schadevergoeding tot herstel toe te kennen ten laste van de steller |
indemnité réparatrice à charge de l'auteur de l'acte si elle a subi un | van de handeling indien zij een nadeel heeft geleden omwille van de |
préjudice du fait de l'illégalité de l'acte, du règlement ou de la | onwettigheid van de akte, het reglement of de stilzwijgend afwijzende |
décision implicite de rejet, en tenant compte des intérêts publics et | beslissing, met inachtneming van alle omstandigheden van openbaar en |
privés en présence. | particulier belang. |
La demande d'indemnité est introduite au plus tard dans les soixante | Het verzoek tot schadevergoeding wordt uiterlijk ingediend zestig |
jours qui suivent la notification de l'arrêt ayant constaté | dagen na de kennisgeving van het arrest waarbij de onwettigheid werd |
l'illégalité. Il est statué sur la demande d'indemnité dans les douze | vastgesteld. Er wordt een uitspraak gedaan over het verzoek tot |
mois qui suivent la notification de l'arrêt ayant constaté l'illégalité. En cas d'application de l'article 38, la demande d'indemnité doit être introduite au plus tard soixante jours après la notification de l'arrêt qui clôt la procédure de recours. Il est statué sur la demande d'indemnité dans les douze mois qui suivent la notification de l'arrêt qui clôt la procédure de recours. La partie qui a introduit la demande d'indemnité ne peut plus intenter une action en responsabilité civile pour obtenir une réparation du même préjudice. Toute partie qui intente ou a intenté une action en responsabilité civile ne peut plus demander à la section du contentieux administratif une indemnité pour le même préjudice ». B.7. La section du contentieux administratif du Conseil d'Etat s'est | schadevergoeding binnen de twaalf maanden na de kennisgeving van het arrest waarbij de onwettigheid werd vastgesteld. Bij toepassing van artikel 38, moet het verzoek tot schadevergoeding uiterlijk worden ingediend zestig dagen na de kennisgeving van het arrest waarbij de beroepsprocedure wordt afgesloten. Er wordt een uitspraak gedaan over het verzoek tot schadevergoeding binnen de twaalf maanden na de kennisgeving van het arrest waarbij de beroepsprocedure wordt afgesloten. De partij die het verzoek tot schadevergoeding heeft ingediend, kan geen burgerlijke aansprakelijkheidsvordering meer instellen om het herstel van hetzelfde nadeel te bekomen. Elke partij die een burgerlijke aansprakelijkheidsvordering instelt of heeft ingesteld, kan aan de afdeling bestuursrechtspraak geen vergoeding voor hetzelfde nadeel meer vragen ». B.7. Over de vereiste van het actuele belang in de procedure voor de Raad van State ingevolge artikel 11bis van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, heeft de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, in algemene vergadering, zich uitgesproken bij haar |
prononcée en assemblée générale par son arrêt Moors n° 244.015 du 22 mars 2019 sur l'exigence de l'intérêt actuel dans la procédure devant le Conseil d'Etat à la suite de l'article 11bis des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. Dans l'arrêt précité, le Conseil d'Etat a jugé : « Le cadre applicable 6. Une annulation est une forme particulière de rétablissement de la légalité consistant à faire disparaître rétroactivement l'acte attaqué de l'ordonnancement juridique, ce qui doit, ou à tout le moins peut, inciter l'autorité à prendre une nouvelle décision. | arrest-Moors nr. 244.015 van 22 maart 2019. In het voormelde arrest oordeelt de Raad van State : « Het toepasselijke kader 6. Een nietigverklaring is een bijzondere vorm van rechtsherstel die erin bestaat de bestreden rechtshandeling retroactief uit het rechtsverkeer te doen verdwijnen, wat de overheid er in bepaalde gevallen toe moet, minstens kan, aanzetten om een nieuwe beslissing te nemen. |
7. Eu égard à l'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le | 7. Gelet op artikel 19, eerste lid, van de Raad van State-wet, kan het |
Conseil d'Etat, le recours en annulation visé à l'article 14 de ces | beroep tot nietigverklaring bedoeld bij artikel 14 van deze wet, voor |
lois peut être porté devant la section du contentieux administratif du | de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State worden gebracht |
Conseil d'Etat ' par toute partie justifiant d'une lésion ou d'un | ' door elke partij welke doet blijken van een benadeling of van een |
intérêt '. | belang '. |
Cette exigence vise à assurer la sécurité juridique et une bonne | Die vereiste is erop gericht de rechtszekerheid te dienen en een goede |
rechtsbedeling te verzekeren. | |
administration de la justice. | Het staat aan de Raad van State te oordelen of de verzoekende partij |
Il appartient au Conseil d'Etat d'apprécier si la partie requérante | die een zaak voor de Raad brengt, doet blijken van een belang bij haar |
qui le saisit justifie d'un intérêt à son recours. Le Conseil d'Etat | beroep. De Raad van State dient er over te waken dat het |
doit veiller à ce que la condition de l'intérêt ne soit pas appliquée | belangvereiste niet op een buitensporig restrictieve of formalistische |
de manière excessivement restrictive ou formaliste (C.C., 30 septembre | wijze wordt toegepast (GwH 30 september 2010, nr. 109/2010, B.4.3; |
2010, n° 109/2010, B.4.3; C.E.D.H., 17 juillet 2018, Vermeulen c. Belgique, § § 42 e.s.). | EHRM 17 juli 2018, Vermeulen t. België, § § 42 e.v.). |
L'intérêt doit non seulement exister au moment de l'introduction du | Het belang moet niet alleen bestaan bij het instellen van het beroep |
recours mais également perdurer jusqu'à la clôture des débats. | maar moet voortduren tot aan de sluiting van het debat. |
8. Pour être considéré comme suffisant, l'intérêt doit être notamment | 8. Om als toereikend te worden beschouwd, moet het belang onder meer |
direct et procurer à la partie requérante un avantage en lien, | rechtstreeks zijn en de verzoekende partij een voordeel verschaffen |
suffisamment direct, avec la finalité d'une annulation, à savoir la | dat voldoende direct verband houdt met de finaliteit van een |
disparition de l'acte attaqué de l'ordonnancement juridique. | nietigverklaring, namelijk het doen verdwijnen van de bestreden |
Est en conséquence insuffisant pour obtenir l'annulation de la | rechtshandeling uit de rechtsorde. |
décision attaquée, l'intérêt d'une partie requérante qui a évolué au | Onvoldoende om een nietigverklaring van de bestreden beslissing te |
kunnen verkrijgen, is dan ook het belang van een verzoekende partij | |
cours de la procédure d'annulation et qui se limite au seul intérêt | dat in de loop van de annulatieprocedure is geëvolueerd naar nog |
uitsluitend een belang bij het onwettig horen verklaren van die | |
d'entendre déclarer illégale ladite décision afin de faciliter | beslissing om de toekenning van een schadevergoeding - door de |
l'octroi d'une indemnité par les tribunaux de l'ordre judiciaire, qui | rechtbanken van de rechterlijke orde, die daartoe zelf de eventuele |
peuvent à cet effet constater eux-mêmes la faute éventuelle de | fout van de overheid kunnen vaststellen - te faciliteren. |
l'autorité. 9. Des objections peuvent apparaître dans le cas où les circonstances | 9. Dit kan van aard zijn bezwaren op te roepen in het geval waarin de |
à l'origine de la perte de l'intérêt ne peuvent être reprochées à la | omstandigheden waaruit het verlies van het belang van de verzoekende |
partie requérante et lorsque le rejet de l'annulation que celle-ci | partij voortvloeit haar niet kunnen worden aangerekend, en de |
poursuit est prononcé pour ce motif et que les moyens qu'elle a | verzoekende partij om die reden de gevorderde nietigverklaring |
invoqués ne sont pas examinés. | afgewezen ziet worden én geen onderzoek geniet van de middelen die zij |
10. Depuis la révision de l'article 144 de la Constitution et | aanvoerde. 10. Sinds de herziening van artikel 144 van de Grondwet en de |
l'insertion de l'article 11bis dans les lois coordonnées sur le | invoeging van artikel 11bis in de Raad van State-wet is voortaan ook |
Conseil d'Etat, le Conseil d'Etat est désormais également investi | aan de Raad van State een schadevergoedingsbevoegdheid toegekend. |
d'une compétence d'indemnisation. L'objectif poursuivi a ainsi été de | Hiermee is beoogd om tegemoet te komen aan de kritiek dat de Raad van |
répondre à la critique selon laquelle le Conseil d'Etat a pour seul | State in het annulatiecontentieux slechts de keuze heeft tussen |
choix, dans le cadre du contentieux d'annulation, de procéder à une | vernietigen en niet vernietigen, en om een meer finale geschillenbeslechting mogelijk te maken. |
annulation ou de ne pas y procéder et de permettre un règlement plus abouti des litiges. | Gelet op dit nieuw ingevoegde artikel 11bis van de Raad van State-wet |
Eu égard à l'insertion de ce nouvel article 11bis, le Conseil d'Etat | kan voortaan de Raad van State op verzoek van ' [e]lke verzoekende of |
peut, à la demande de toute partie requérante ou intervenante qui | tussenkomende partij die de nietigverklaring van een akte, een |
poursuit l'annulation d'un acte, d'un règlement ou d'une décision | reglement, of een stilzwijgend afwijzende beslissing vordert met |
implicite de rejet en application de l'article 14, § 1er ou § 3, [des | toepassing van artikel 14, § 1 of § 3 [van de Raad van State-wet] ' en |
lois sur le Conseil d'Etat] ' et qui a subi un préjudice du fait de | die een nadeel heeft geleden vanwege de onwettigheid van de akte, een |
l'illégalité de l'acte, allouer une indemnité réparatrice à la charge | schadevergoeding tot herstel toekennen ten laste van de steller van de |
de l'auteur de l'acte. | handeling. |
11. L'attribution de cette compétence d'indemnisation implique pour le | 11. De toewijzing van deze schadevergoedingsbevoegdheid brengt voor de |
Conseil d'Etat l'obligation d'exercer effectivement cette nouvelle | Raad van State de verplichting mee zich effectief van de nieuwe |
compétence chaque fois qu'il est saisi d'une demande recevable en ce | bevoegdheid te kwijten telkens hem daar ontvankelijk om gevraagd |
sens. La demande d'indemnité réparatrice peut être introduite en même | wordt. De vordering tot schadevergoeding tot herstel kan samen met, of |
temps que le recours en annulation ou au cours de l'examen de celui-ci | hangende, het beroep tot nietigverklaring worden ingesteld, dan wel |
ou dans les soixante jours qui suivent la notification de l'arrêt | binnen zestig dagen na de kennisgeving van het arrest waarin de |
ayant constaté l'illégalité. | onwettigheid werd vastgesteld. |
12. Pour qu'une indemnité réparatrice puisse être allouée, il faut | 12. In alle gevallen is voor de toekenning van de schadevergoeding tot |
dans tous les cas qu'une illégalité soit constatée dans un arrêt du | herstel vereist dat er een onwettigheid wordt vastgesteld in een |
Conseil d'Etat statuant sur un recours en annulation au sens de | arrest van de Raad van State dat uitspraak doet over een beroep tot |
l'article 14, § 1er ou § 3, des lois sur le Conseil d'Etat. | nietigverklaring bedoeld in artikel 14, § 1 of § 3, van de Raad van State-wet. |
[...] | [...] |
Le cas concret | De concrete zaak |
20. La mesure d'ordre attaquée par le présent recours en annulation a | 20. De met het voorliggende annulatieberoep bestreden ordemaatregel is |
pris fin et, ainsi que l'a constaté l'arrêt interlocutoire n° 241.905, | beëindigd geworden en berokkent verzoeker, zoals vastgesteld in het |
ne cause plus au requérant de préjudice moral définitif susceptible | tussenarrest nr. 241.905, geen definitief moreel nadeel meer dat nog |
d'être encore réparé en plus par une annulation. Son traitement a | bijkomend door een nietigverklaring kan worden verholpen. Tevens werd |
également été régularisé. | zijn wedde geregulariseerd. |
21. Pour encore obtenir l'annulation de la mesure d'ordre, le | 21. Om de ordemaatregel alsnog te doen vernietigen argumenteert |
requérant fait valoir, d'une manière générale, qu'il faut faire fi de | verzoeker, in het algemeen, dat de ontvankelijkheidsvereiste van een ' |
l'exigence de l'intérêt ' actuel ' requise dans le cadre de la | actueel ' belang achterwege moet worden gelaten, zoals in Frankrijk |
recevabilité, comme tel serait le cas en France. Cette exigence aurait | het geval zou zijn. De vereiste zou ten andere reeds ' ontkracht en |
par ailleurs déjà été ' neutralisée et revue ' par la loi du 25 | herzien ' zijn door de wet van 25 juli 2008. |
juillet 2008. 22. Ainsi qu'il a déjà été indiqué, l'exigence d'un intérêt (actuel) à | 22. Als reeds overwogen, beoogt de vereiste van een (actueel) belang |
l'obtention d'une annulation, telle que le Conseil d'Etat la déduit de | bij het verkrijgen van een nietigverklaring, zoals door de Raad van |
l'article 19, alinéa 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, vise à | State afgeleid uit artikel 19, eerste lid, van de Raad van State-wet, |
garantir la sécurité juridique et une bonne administration de la | de rechtszekerheid en een goede rechtsbedeling. Weliswaar mogen de |
justice. Si les limites induites par cette exigence ne peuvent porter | beperkingen waartoe die vereiste leidt niet het recht op toegang tot |
atteinte à la substance du droit d'accès à un juge et doivent dès lors | een rechter in zijn kern aantasten en moeten ze daarom evenredig zijn |
être proportionnées aux buts poursuivis, cette proportionnalité ne | met de vermelde oogmerken, maar deze evenredigheid kan niet a priori |
peut pas être exclue a priori. Elle dépend des particularités | worden uitgesloten. Ze hangt af van de concrete bijzonderheden eigen |
concrètes propres à la procédure considérée dans son ensemble. | aan de procedure in haar geheel beschouwd. |
23. Le requérant estime, à tort, que la loi du 25 juillet 2008 commanderait l'abandon de l'exigence d'un intérêt actuel à l'obtention d'une annulation. Selon l'arrêt n° 148/2018 du 8 novembre 2018 de la Cour constitutionnelle, le législateur entendait notamment éviter que le justiciable qui introduit un recours en annulation auprès du Conseil d'Etat soit tenu, à titre conservatoire, d'introduire une action en réparation du dommage devant le juge civil pour éviter la prescription de cette action. C'est précisément parce que le Conseil d'Etat continue, même après la loi, d'avoir la possibilité de rejeter un recours en annulation sans avoir examiné le fond de l'affaire, ' notamment lorsque le requérant | 23. Ten onrechte meent verzoeker dat de wet van 25 juli 2008 ertoe zou nopen de vereiste van een actueel belang bij het verkrijgen van een nietigverklaring te verlaten. Onder meer beoogde de wetgever met die wet, aldus het Grondwettelijk Hof in zijn arrest nr. 148/2018 van 8 november 2018, te vermijden dat de rechtzoekende die een beroep tot nietigverklaring instelt bij de Raad van State verplicht zou zijn, ten bewarende titel, een vordering tot schadevergoeding in te stellen bij de burgerlijke rechter om de verjaring van die vordering te vermijden. Precies omdat de Raad van State ook nog na de wet de mogelijkheid blijft hebben om een beroep tot nietigverklaring te verwerpen zonder de grond van de zaak te hebben onderzocht, ' met name wanneer de |
perd son intérêt à agir en cours d'instance [...] pour des raisons qui | verzoeker, om redenen buiten zijn wil, zijn belang om in rechte te |
sont indépendantes de sa volonté ', que la Cour constitutionnelle juge | treden verliest tijdens het geding ', bevindt het Grondwettelijk Hof |
dans son arrêt précité que l'article 2244 du Code civil, complété par | in zijn voormeld arrest het artikel 2244 van het Burgerlijk Wetboek, |
la loi du 25 juillet 2008, viole les articles 10 et 11 de la | zoals het door de wet van 25 juli 2008 is aangevuld, in strijd met de |
Constitution en ce qu'il ne confère pas un effet interruptif de la | artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het geen |
prescription aux recours introduits devant le Conseil d'Etat qui | verjaringstuitende werking toekent aan de bij de Raad van State |
n'aboutissent pas à un arrêt d'annulation. | ingestelde beroepen die niet tot een vernietigingsarrest leiden. |
24. Pour le surplus, le requérant invoque, pour une annulation, | 24. Voor het overige beroept verzoeker zich voor een nietigverklaring |
l'exigence d'un recours effectif et renvoie aux articles 6 et 13 de la | op de eis van daadwerkelijke rechtshulp, waarbij hij verwijst naar de |
C.E.D.H. et aux articles 13 et 160 de la Constitution, à | artikelen 6 en 13 van het EVRM en 13 en 160 van de Grondwet, op de |
l'enseignement de l'arrêt Vermeulen de la Cour européenne des droits | leer van het arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens |
de l'homme du 17 juillet 2018 et à l'article 11bis des lois sur le Conseil d'Etat. Selon lui, l'exigence d'un recours effectif implique le maintien de l'intérêt légitime initial, même lorsque, finalement, cet intérêt, en raison des années qui passent, consiste uniquement ou essentiellement à pouvoir démontrer une illégalité, et ni le fait que les régularisations financières et administratives nécessaires ont été effectuées, ni le fait que la décision attaquée ne cause plus de préjudice moral définitif n'empêchent une indemnisation. 25. Le droit d'accès à un juge constitue un aspect du droit à un procès équitable et est garanti notamment par l'article 13 de la | van 17 juli 2018 inzake Vermeulen, en op artikel 11bis van de Raad van State-wet. Volgens hem impliceert de eis van daadwerkelijke rechtshulp het behoud van het aanvankelijk rechtmatig belang, ook wanneer dit belang er uiteindelijk, door het verstrijken van de jaren, nog alleen of hoofdzakelijk op neerkomt een onwettigheid te kunnen aantonen, en staat noch het feit dat de nodige financiële en administratieve regularisaties zijn uitgevoerd, noch het feit dat de bestreden beslissing geen definitief moreel nadeel meer berokkent, een schadevergoeding in de weg. 25. Het recht op toegang tot een rechter is een onderdeel van het recht op een eerlijk proces en wordt onder meer gewaarborgd door artikel 13 van de Grondwet en artikel 6 van het EVRM. Zoals het |
Constitution et l'article 6 de la C.E.D.H. Comme le rappelle l'arrêt | voormelde arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens |
précité de la Cour européenne des droits de l'homme, en cause | inzake Vermeulen in herinnering brengt, mogen de voorwaarden van |
Vermeulen, les conditions de recevabilité d'un recours en annulation auprès du Conseil d'Etat ne peuvent atteindre le droit d'accès dans sa substance même, ce qui est le cas lorsqu'elles ne sont pas proportionnées au but poursuivi. A cet égard, le Conseil d'Etat doit apprécier la procédure d'annulation dans son ensemble et tenir compte en particulier de l'influence éventuelle de sa durée sur la perte de l'intérêt d'une partie requérante. 26. En l'espèce, le temps écoulé a eu pour effet que la partie adverse a, dans l'intervalle, renoncé à la décision attaquée dans les faits en en mettant à néant les effets. Cela explique également pourquoi le requérant ne demande l'annulation de la décision attaquée qu'en vue d'entendre constater l'illégalité de la décision afin d'obtenir une indemnisation. 27. Comme il a été précisé plus haut, une partie requérante dispose désormais, en pareille circonstance, lorsque son intérêt initial à l'annulation se résume à entendre déclarer illégale la décision attaquée en vue d'obtenir une indemnisation, de la possibilité d'introduire une demande d'indemnité réparatrice sur la base de l'article 11bis des lois sur le Conseil d'Etat pour que les moyens qu'elle a invoqués dans le cadre de son recours en annulation soient | ontvankelijkheid van een beroep tot nietigverklaring bij de Raad van State er niet toe leiden dat ze het recht op toegang in de kern aantasten, wat het geval is wanneer deze voorwaarden niet evenredig zijn ten aanzien van het nagestreefde doel. In dit verband dient de Raad van State de annulatieprocedure in haar geheel te beoordelen en in het bijzonder rekening te houden met de eventuele invloed van de duur ervan op het verlies van het belang van een verzoekende partij. 26. In de voorliggende zaak heeft het tijdsverloop tot gevolg gehad dat de verwerende partij de bestreden beslissing intussen feitelijk heeft herroepen, door de effecten ervan ongedaan te maken. Dat verklaart ook waarom verzoeker in wezen nog alleen op de nietigverklaring van de bestreden beslissing aandringt om de onwettigheid van de beslissing te horen vaststellen, met het oog op het verkrijgen van een schadevergoeding. 27. Als hiervóór gezegd, beschikt voortaan een verzoekende partij in een dergelijk geval, waarin haar initiële belang bij de nietigverklaring is overgegaan naar nog slechts een belang om de bestreden beslissing onwettig te horen verklaren met het oog op het verkrijgen van een schadevergoeding, over de mogelijkheid van het indienen van een vordering tot schadevergoeding tot herstel op grond van artikel 11bis van de Raad van State-wet om in het kader van haar annulatieberoep toch nog de door haar aangevoerde middelen beoordeeld |
tout de même encore examinés. | te zien worden. |
En l'espèce, cette possibilité a même été explicitement portée à | Deze mogelijkheid is te dezen zelfs expliciet onder de aandacht van |
l'attention du requérant dans un courriel du Conseil d'Etat du 24 | verzoeker gebracht met een e-mailbericht van de Raad van State van 24 |
octobre 2018, car ce n'est que très récemment - avec les arrêts de | oktober 2018, omdat er pas zeer recent - met de arresten van de |
l'assemblée générale de la section du contentieux administratif nos | algemene vergadering van de afdeling Bestuursrechtspraak nrs. 214.865 |
241.865 et 241.866 du 21 juin 2018 - que des précisions suffisantes | en 241.866 van 21 juni 2018 - voldoende klaarheid is gekomen over de |
ont été apportées en ce qui concerne l'impact de l'article 11bis des | impact van artikel 11bis van de Raad van State-wet op de mogelijkheden |
lois sur le Conseil d'Etat sur ses possibilités de statuer dans le contentieux de l'annulation. | van de Raad van State om in het annulatiecontentieux uitspraak te doen. |
28. Il découle de ce qui précède que, compte tenu de toutes les | 28. Uit het voorgaande volgt dat, rekening houdend met alle |
particularités de la procédure, cette dernière étant considérée dans | bijzonderheden van de procedure en het proces in zijn geheel |
son ensemble, un rejet de la demande du requérant visant l'annulation | beschouwd, een afwijzing van de vordering van verzoeker tot |
de la décision attaquée au motif qu'il ne justifie plus d'un intérêt à | nietigverklaring van de bestreden beslissing om reden dat hij, ten |
la suite de circonstances qui ne peuvent lui être reprochées, | gevolge van omstandigheden die hem niet kunnen worden verweten, zonder |
n'entrave pas son accès à un juge de manière disproportionnée. En | belang erbij is geworden, zijn toegang tot de rechter niet op |
effet, grâce à l'instrument prévu à l'article 11bis des lois sur le | disproportionele wijze belemmert. Verzoeker kan immers, met het |
Conseil d'Etat, le requérant peut lui-même s'adapter adéquatement aux | instrument waarin artikel 11bis van de Raad van State-wet voorziet, |
changements de circonstances et conserver son intérêt, eu égard au | zelf adequaat inspelen op de veranderde omstandigheden en zijn belang, |
nouvel enjeu du litige ». | gelet op de gewijzigde inzet van het geschil, vrijwaren ». |
B.8.1. C'est à cette jurisprudence que la juridiction a quo fait | B.8.1. Het is deze rechtspraak waaraan de verwijzende rechter |
référence dans la question préjudicielle lorsqu'elle interprète, d'une | refereert in de prejudiciële vraag, waarin hij, enerzijds, artikel 19, |
part, l'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil | eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State in die |
d'Etat en ce sens qu'il exige qu'une partie requérante dispose d'un | zin interpreteert dat het vereist dat een verzoekende partij tijdens |
intérêt actuel pendant toute la durée de la procédure, et indique, | de gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang beschikt, |
d'autre part, qu'en cas de perte de l'intérêt pendant la procédure, la | en, anderzijds, vermeldt dat bij het verlies van het belang tijdens de |
partie requérante « pourra voir ses moyens d'annulation examinés par le Conseil d'Etat pour procéder à un éventuel constat d'illégalité si son recours était recevable lors de son introduction et qu' [elle] a demandé une indemnité réparatrice ». B.8.2. La Cour examine la question qui lui est posée, non pour se prononcer sur la jurisprudence du Conseil d'Etat, ce qui ne relève pas de sa compétence, mais en se plaçant dans l'hypothèse, postulée par la question préjudicielle, selon laquelle la disposition en cause doit recevoir l'interprétation qui y est formulée. B.9.1. L'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil | rechtspleging « [haar] middelen tot nietigverklaring door de Raad van State zullen kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot een vaststelling van onwettigheid indien [haar] beroep bij het instellen ervan ontvankelijk zou zijn en indien [zij] een schadevergoeding tot herstel zou hebben gevorderd ». B.8.2. Het Hof zal de gestelde vraag onderzoeken, niet om zich uit te spreken over de rechtspraak van de Raad van State, wat niet onder zijn bevoegdheid valt, maar door zich te plaatsen in de in de prejudiciële vraag aangenomen veronderstelling volgens welke aan de in het geding zijnde bepaling de in de vraag geformuleerde interpretatie moet worden gegeven. B.9.1. Artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad |
d'Etat, dispose : | van State bepaalt : |
« Les demandes, difficultés et recours en annulation et recours en | « De aanvragen, moeilijkheden, beroepen tot nietigverklaring en |
cassation visés aux articles 11, 12, 13, 14 et 16, 1° à 8°, peuvent | cassatieberoepen bedoeld bij de artikelen 11, 12, 13, 14 en 16, 1° tot |
être portés devant la section du contentieux administratif par toute | 8°, kunnen voor de afdeling bestuursrechtspraak worden gebracht door |
elke partij welke doet blijken van een benadeling of van een belang en | |
partie justifiant d'une lésion ou d'un intérêt et sont soumis par | worden schriftelijk ingediend bij de afdeling in de vormen en binnen |
écrit à la section dans les formes et délais déterminés par le Roi ». | de termijn door de Koning bepaald ». |
B.9.2. La condition selon laquelle la partie requérante doit justifier | B.9.2. De voorwaarde volgens welke de verzoekende partij moet doen |
d'un intérêt au recours est motivée par le souci de ne pas permettre | blijken van een belang bij haar beroep wordt gemotiveerd door de |
l'action populaire. | bezorgdheid om de actio popularis niet toe te laten. |
B.9.3. La loi ne définit pas « l'intérêt ». Le législateur a laissé au | B.9.3. Het « belang » wordt door de wet niet omschreven. De wetgever |
Conseil d'Etat le soin de préciser le contenu de cette notion (Doc. | heeft aan de Raad van State de zorg gelaten om dat begrip inhoud te |
parl., Chambre, 1936-1937, n° 211, p. 34, et n° 299, p. 18). | geven (Parl. St., Kamer, 1936-1937, nr. 211, p. 34, en nr. 299, p. |
Le Conseil d'Etat doit toutefois veiller à ce que la condition de | 18). De Raad van State dient evenwel erover te waken dat het belangvereiste |
l'intérêt ne soit pas appliquée de manière restrictive ou formaliste | niet op een buitensporig restrictieve of formalistische wijze wordt |
(voy., en ce sens, CEDH, 20 avril 2004, Bulena c. République tchèque, | toegepast (zie in die zin : EHRM, 20 april 2004, Bulena t. Tsjechische |
§ § 28, 30 et 35; 24 février 2009, L'Erablière A.S.B.L. c. Belgique, § | Republiek, § § 28, 30 en 35; 24 februari 2009, L'Erablière A.S.B.L. t. |
38; 5 novembre 2009, Nunes Guerreiro c. Luxembourg, § 38; 22 décembre | België, § 38; 5 november 2009, Nunes Guerreiro t. Luxemburg, § 38; 22 |
2009, Sergey Smirnov c. Russie, § § 29-32; 11 juillet 2017, Dakir c. | december 2009, Sergey Smirnov t. Rusland, § § 29-32; 11 juli 2017, |
Belgique, § 81; 17 juillet 2018, Ronald Vermeulen c. Belgique, § 54). | Dakir t. België, § 81; 17 juli 2018, Ronald Vermeulen t. België, § |
En outre, le contenu de la notion ne peut pas être contraire aux | 54). De invulling van het begrip mag bovendien niet in strijd zijn met |
articles 10 et 11 de la Constitution. | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.10.1. In de interpretatie van de verwijzende rechter vereist artikel | |
B.10.1. Dans l'interprétation donnée par le juge a quo, l'article 19 | 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State dat de |
des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat exige que la partie | verzoekende partij tijdens de gehele duur van de rechtspleging over |
requérante dispose d'un intérêt actuel tout au long de la procédure, | een actueel belang beschikt, wat impliceert dat de nietigverklaring |
ce qui implique que l'annulation doit lui permettre de retrouver une | haar de mogelijkheid moet bieden opnieuw kans te maken het voordeel te |
chance de bénéficier de la nomination qu'elle sollicite. Ainsi, | genieten van de benoeming waarnaar zij dingt. Aldus wordt de |
l'annulation est conçue comme une forme particulière de rétablissement | nietigverklaring opgevat als een bijzondere vorm van rechtsherstel die |
de la légalité qui consiste à faire disparaître rétroactivement l'acte | erin bestaat de bestreden rechtshandeling retroactief uit het |
attaqué de l'ordonnancement juridique, ce qui doit, ou à tout le moins | rechtsverkeer te doen verdwijnen, wat de overheid in bepaalde gevallen |
peut, inciter l'autorité dans certains cas à prendre une nouvelle décision. | ertoe moet, minstens kan, aanzetten om een nieuwe beslissing te nemen. |
B.10.2. Dans cette interprétation, la disposition en cause fait naître | B.10.2. In die interpretatie leidt de in het geding zijnde bepaling |
une différence de traitement entre les parties requérantes qui | tot een verschil in behandeling onder verzoekende partijen die een |
attaquent une nomination, selon que la durée de validité de la réserve | benoeming bestrijden, naargelang de geldigheidsduur van de |
de recrutement sur laquelle se base la nomination, et dont fait partie la partie requérante, a expiré ou non pendant la procédure devant le Conseil d'Etat. Dans le premier cas, la partie requérante perd son intérêt à l'annulation, alors qu'elle le conserve dans le second cas. B.10.3. La différence de traitement entre les deux catégories de justiciables repose sur un critère objectif, en l'occurrence le fait que la partie requérante peut encore postuler la nomination attaquée, qui est également pertinent au regard de l'objectif que poursuit l'annulation dans l'interprétation donnée par la juridiction a quo. B.10.4. La juridiction a quo indique également dans la question préjudicielle et dans la décision de renvoi que la perte de l'intérêt à l'annulation de l'acte attaqué n'empêche pas que le Conseil d'Etat puisse encore examiner les moyens invoqués en vue de l'annulation pour procéder éventuellement à un constat d'illégalité si le recours était recevable lors de son introduction et si une indemnité réparatrice avait été demandée sur la base de l'article 11bis des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. La perte d'intérêt à l'annulation à la suite de l'expiration de la réserve de recrutement n'a donc pas nécessairement pour conséquence de priver le justiciable du droit d'accès au juge. B.10.5. Comme il est dit en B.4.3, la juridiction a quo estime, par | wervingsreserve waarop de benoeming is gebaseerd en waarvan de verzoekende partij deel uitmaakt, tijdens de procedure voor de Raad van State al dan niet is verstreken. In het eerste geval verliest de verzoekende partij haar belang bij de nietigverklaring, terwijl zij dat in het tweede geval behoudt. B.10.3. Het verschil in behandeling tussen de beide categorieën van rechtzoekenden berust op een objectief criterium, namelijk het feit dat de bestreden benoeming nog door de verzoekende partij kan worden geambieerd, dat ook pertinent is in het licht van de doelstelling die in de interpretatie van de verwijzende rechter met de nietigverklaring wordt nagestreefd. B.10.4. De verwijzende rechter vermeldt ook in de prejudiciële vraag en in de verwijzingsbeslissing dat het verlies van het belang bij de nietigverklaring van de bestreden akte niet verhindert dat de middelen tot nietigverklaring nog door de Raad van State kunnen worden onderzocht om eventueel over te gaan tot een vaststelling van onwettigheid, indien het beroep bij het instellen ervan ontvankelijk zou zijn en indien een schadevergoeding tot herstel werd gevorderd op grond van artikel 11bis van de gecoördineerde wetten op de Raad van State. Het verlies van belang bij de nietigverklaring, ten gevolge van het verstrijken van de wervingsreserve, heeft aldus niet noodzakelijk tot gevolg dat aan de rechtzoekende het recht op toegang tot de rechter wordt ontzegd. B.10.5. Zoals is vermeld in B.4.3, is de verwijzende rechter, in |
rapport à la possibilité de demander une indemnité réparatrice fondée | verband met de mogelijkheid om schadevergoeding tot herstel te |
sur l'article 11bis, précité, des lois coordonnées sur le Conseil | vorderen op grond van het voormelde artikel 11bis van de |
d'Etat, que la situation de la partie requérante ne peut pas être | gecoördineerde wetten op de Raad van State, van oordeel dat de |
comparée à celle qui a donné lieu à l'arrêt de la Cour européenne des | situatie van de verzoekende partij niet kan worden vergeleken met de |
situatie die aanleiding heeft gegeven tot het arrest van het Europees | |
droits de l'homme du 17 juillet 2018, qui se pencha également sur la | Hof voor de Rechten van de Mens van 17 juli 2018, waarin eveneens het |
question de la perte d'un intérêt devant le Conseil d'Etat à la suite | verlies van een belang voor de Raad van State ter discussie stond |
ingevolge het verstrijken van een wervingsreserve. | |
de l'expiration d'une réserve de recrutement. | Bij dat arrest heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens |
Par cet arrêt, la Cour européenne des droits de l'homme a jugé que, | geoordeeld dat in de concrete zaak de verzoekende partij een belang |
dans le cas d'espèce, la partie requérante avait un intérêt au moment | had op het ogenblik dat zij haar beroep had ingediend, maar haar |
où elle avait introduit son recours, mais qu'elle avait perdu cet | belang was verloren ten gevolge van de zeer lange duur van de |
intérêt en raison de la très longue durée de la procédure devant le | procedure voor de Raad van State. Het Europees Hof stelt vast dat de |
Conseil d'Etat. La Cour européenne constate que le Conseil d'Etat ne | Raad van State zich op geen enkel ogenblik vragen heeft gesteld over |
s'est à aucun moment interrogé sur la cause de la perte d'intérêt, en | de oorzaak van het verlies aan belang, in het bijzonder over de impact |
die de duur van de procedure heeft kunnen hebben. Het Hof stelt ook | |
particulier sur l'impact qu'a pu avoir la durée de la procédure. La | vast dat, doordat het beroep onontvankelijk werd verklaard, de |
Cour constate également que, le recours ayant été déclaré irrecevable, | verzoekende partij geen onderzoek heeft verkregen van de middelen die |
la partie requérante n'a pas bénéficié d'un examen des moyens qu'elle | zij ter ondersteuning van haar beroep tot nietigverklaring had |
avait soulevés à l'appui de son recours en annulation (CEDH, 17 | aangevoerd (EHRM, 17 juli 2018, Ronald Vermeulen t. België, §§ 51-52). |
juillet 2018, Ronald Vermeulen c. Belgique, § § 51-52). | |
En conclusion, la même Cour a jugé que, compte tenu de la procédure | Besluitend werd geoordeeld dat, rekening houdend met de procedure in |
dans son ensemble et, en particulier, du fait que le Conseil d'Etat | haar geheel en in het bijzonder met het feit dat de Raad van State |
n'a pas tenu compte de l'impact éventuel de la durée de la procédure | geen rekening heeft gehouden met de eventuele impact van de duur van |
sur la perte de l'intérêt de la partie requérante, il a été porté | de procedure op het verlies van het belang van de verzoekende partij, |
atteinte au droit d'accès à un juge dans sa substance même et que | afbreuk werd gedaan aan de essentie van het recht op toegang tot een |
l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de | rechter en bijgevolg artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor |
l'homme a donc été violé (CEDH, 17 juillet 2018, Ronald Vermeulen c. | de rechten van de mens werd geschonden (EHRM, 17 juli 2018, Ronald |
Belgique, § 58). | Vermeulen t. België, § 58). |
B.10.6. A l'époque des faits qui ont donné lieu à l'arrêt précité, la | B.10.6. De mogelijkheid om een schadevergoeding tot herstel te |
possibilité de demander une indemnité réparatrice sur la base de | vorderen op grond van artikel 11bis van de gecoördineerde wetten op de |
l'article 11bis des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat et, dans | Raad van State en om met het oog daarop, ondanks het verlies aan |
cette optique, d'obtenir quand même un examen de la légalité de la | belang, toch een onderzoek van de wettigheid van de bestreden bepaling |
disposition attaquée, malgré la perte d'intérêt, n'existait pas | te kunnen bekomen, bestond nog niet ten tijde van de feiten die |
aanleiding hebben gegeven tot het voormelde arrest, zodat het Europees | |
encore, si bien que la Cour européenne des droits de l'homme n'a pas | Hof voor de Rechten van de Mens daarmee in zijn beslissing geen |
pu en tenir compte dans sa décision. | rekening kon houden. |
B.11.1. Bien que, dans l'interprétation donnée par le juge a quo, une | B.11.1. Hoewel een verzoek tot schadevergoeding op basis van artikel |
demande d'indemnité réparatrice sur la base de l'article 11bis des | 11bis van de gecoördineerde wetten op de Raad van State in de |
lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ait pour effet que le Conseil | interpretatie van de verwijzende rechter ertoe leidt dat de Raad van |
d'Etat puisse encore, malgré la perte d'intérêt, examiner les moyens | State, ondanks het verlies aan belang, alsnog de middelen ten gronde |
quant au fond, l'application de l'article 11bis ne peut conduire à ce | kan behandelen, kan de toepassing van artikel 11bis niet ertoe leiden |
que l'acte administratif contesté disparaisse de l'ordonnancement | dat de betwiste bestuurshandeling erga omnes en met terugwerkende |
juridique erga omnes et rétroactivement. | kracht uit het rechtsverkeer verdwijnt. |
B.11.2. Une partie requérante ne perd cependant pas nécessairement | B.11.2. Een verzoekende partij verliest evenwel niet noodzakelijk elk |
tout intérêt à l'annulation d'une nomination illégale lorsque la | belang bij de nietigverklaring van een onwettige benoeming wanneer de |
réserve de recrutement dont elle fait partie arrive à échéance pendant | wervingsreserve waarvan zij deel uitmaakt tijdens de procedure voor de |
la procédure devant le Conseil d'Etat. Ainsi, s'il est vrai qu'elle ne | Raad van State verstrijkt. Aldus, al kan zij de functie waarvan zij de |
peut plus aspirer à la fonction dont elle conteste l'attribution, elle | toewijzing betwist weliswaar niet meer ambiëren, toch kan zij een |
peut néanmoins conserver un intérêt, moral ou matériel, à l'annulation | belang, moreel of materieel, behouden bij de vernietiging erga omnes |
erga omnes de la décision qui l'a empêchée d'y accéder puisqu'il n'est | van de beslissing die haar heeft belet die functie te bekleden daar |
pas exclu que l'annulation de la décision attaquée puisse encore lui | het niet uitgesloten is dat de nietigverklaring van de bestreden |
procurer un avantage direct et personnel, si minime soit-il. | beslissing haar nog een direct en persoonlijk voordeel kan |
B.11.3. Dans l'interprétation selon laquelle une partie requérante est | verschaffen, hoe miniem ook. B.11.3. In de interpretatie dat een verzoekende partij tijdens de |
gehele duur van de rechtspleging over een actueel belang dient te | |
tenue de disposer d'un intérêt actuel tout au long de la procédure, ce | beschikken, hetgeen impliceert dat de nietigverklaring haar de |
qui implique que l'annulation doit lui permettre de retrouver une | mogelijkheid moet bieden opnieuw kans te maken het voordeel te |
chance de bénéficier de la nomination qu'elle sollicite, la | genieten van de benoeming waarnaar zij dingt, heeft de in het geding |
disposition en cause a des effets disproportionnés, puisque dans cette | zijnde bepaling onevenredige gevolgen, vermits zij in die |
interprétation, elle conduit nécessairement à la perte de l'intérêt à l'annulation lorsque la réserve de recrutement arrive à échéance au cours de la procédure devant le Conseil d'Etat, sans que la partie requérante puisse démontrer si, en réalité, il subsiste encore un intérêt à l'annulation et sans tenir aucun compte des événements qui ont pu retarder l'examen du recours. Dans cette interprétation, il est ainsi établi également une différence de traitement injustifiée entre cette partie requérante et le lauréat d'une réserve de recrutement dont la durée de validité vient de débuter lors de l'introduction du recours. B.12.1. L'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété comme exigeant qu'une partie requérante dispose | interpretatie noodzakelijk leidt tot het verlies van het belang bij de nietigverklaring wanneer de wervingsreserve in de loop van de procedure voor de Raad van State verstrijkt, zonder dat de verzoekende partij kan aantonen dat er in werkelijkheid nog een belang bij de nietigverklaring bestaat en zonder rekening te houden met de gebeurtenissen die het onderzoek van het beroep hebben kunnen vertragen. In die interpretatie ontstaat aldus ook een niet redelijk verantwoord verschil in behandeling tussen die verzoekende partij en de geslaagde voor een wervingsreserve waarvan de geldigheidsduur bij het instellen van het beroep pas is begonnen. B.12.1. Artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, in die zin geïnterpreteerd dat het vereist dat een |
d'un intérêt actuel tout au long de la procédure, et comme impliquant | verzoekende partij tijdens de gehele duur van de rechtspleging over |
que la partie requérante qui attaque une nomination perd | een actueel belang beschikt en dat de verzoekende partij die een |
nécessairement son intérêt à l'annulation lorsqu'elle ne peut plus | benoeming bestrijdt haar belang bij de nietigverklaring noodzakelijk |
aspirer à la nomination par le fait que la durée de validité de la | verliest wanneer zij de benoeming niet meer kan ambiëren omdat de |
réserve de recrutement, sur laquelle se base cette nomination, arrive | geldigheidsduur van de wervingsreserve waarop de benoeming is |
à échéance en cours de procédure, de sorte qu'elle ne peut plus | gebaseerd, in de loop van de procedure verstrijkt, zodat zij enkel nog |
obtenir qu'une appréciation du fond de l'affaire qu'en introduisant | een beoordeling van de grond van de zaak kan verkrijgen door in de |
une demande d'indemnité réparatrice en cours de procédure, viole les | loop van de procedure een verzoek tot schadevergoeding tot herstel in |
articles 10 et 11 de la Constitution. | te dienen, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une | In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te worden |
réponse affirmative. | beantwoord. |
B.12.2. La Cour observe que l'article 19, alinéa 1er, ne formule | B.12.2. Het Hof merkt op dat artikel 19, eerste lid, geen vereiste |
aucune exigence en ce qui concerne le maintien de l'intérêt. La | vermeldt wat het behoud van het belang betreft. De in het geding |
disposition en cause peut aussi être interprétée en ce sens que la | zijnde bepaling kan ook in die zin worden geïnterpreteerd dat de |
partie requérante qui attaque une nomination ne perd pas | verzoekende partij die een benoeming bestrijdt, haar belang bij de |
nécessairement son intérêt à l'annulation lorsqu'elle ne peut plus | nietigverklaring niet noodzakelijk verliest wanneer zij de benoeming |
aspirer à la nomination parce que la durée de validité de la réserve | niet langer kan ambiëren omdat de geldigheidsduur van de |
de recrutement est arrivée à échéance en cours de procédure. | wervingsreserve in de loop van de procedure is verstreken. |
Dans cette interprétation, l'article 19, alinéa 1er, des lois | In die interpretatie schendt artikel 19, eerste lid, van de |
coordonnées sur le Conseil d'Etat ne viole pas les articles 10 et 11 | gecoördineerde wetten op de Raad van State de artikelen 10 en 11 van |
de la Constitution, et la question préjudicielle appelle une réponse | de Grondwet niet en dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden |
négative. | beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- L'article 19, alinéa 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, | - Artikel 19, eerste lid, van de wetten op de Raad van State, |
coordonnées le 12 janvier 1973, interprété comme exigeant qu'une | gecoördineerd op 12 januari 1973, in die zin geïnterpreteerd dat het |
partie requérante dispose d'un intérêt actuel tout au long de la | vereist dat een verzoekende partij tijdens de gehele duur van de |
procédure, et comme impliquant que la partie requérante qui attaque | rechtspleging over een actueel belang beschikt, en dat de verzoekende |
partij die een benoeming bestrijdt, haar belang bij de | |
une nomination perd nécessairement son intérêt à l'annulation | nietigverklaring noodzakelijk verliest wanneer zij de benoeming niet |
lorsqu'elle ne peut plus aspirer à la nomination par le fait que la | meer kan ambiëren omdat de geldigheidsduur van de wervingsreserve |
durée de validité de la réserve de recrutement, sur laquelle se base | waarop de benoeming is gebaseerd, in de loop van de procedure |
la nomination, arrive à échéance en cours de procédure, de sorte | verstrijkt, zodat zij enkel nog een beoordeling van de grond van de |
qu'elle ne peut plus obtenir une appréciation du fond de l'affaire | zaak kan verkrijgen door in de loop van de procedure een verzoek tot |
qu'en introduisant une demande d'indemnité réparatrice en cours de | schadevergoeding tot herstel in te dienen, schendt de artikelen 10 en |
procédure, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. | 11 van de Grondwet. |
- La même disposition, interprétée en ce sens que la partie requérante | - Dezelfde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat de verzoekende |
partij die een benoeming bestrijdt, haar belang bij de | |
qui attaque une nomination ne perd pas nécessairement son intérêt à | nietigverklaring niet noodzakelijk verliest wanneer zij de benoeming |
l'annulation lorsqu'elle ne peut plus aspirer à la nomination parce | niet langer kan ambiëren omdat de geldigheidsduur van de |
que la durée de validité de la réserve de recrutement est arrivée à | wervingsreserve in de loop van de procedure is verstreken, schendt de |
échéance en cours de procédure, ne viole pas les articles 10 et 11 de | artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
la Constitution. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 9 juillet 2020. | op 9 juli 2020. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
F. Daoût | F. Daoût |