Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 97/2020 du 25 juin 2020 Numéro du rôle : 7105 En cause : la question préjudicielle relative au livre Ier du Code d'instruction criminelle, posée par la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de Bruxelles. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, J.-P. Moerman, P. Nihoul, T.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 97/2020 du 25 juin 2020 Numéro du rôle : 7105 En cause : la question préjudicielle relative au livre Ier du Code d'instruction criminelle, posée par la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de Bruxelles. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, J.-P. Moerman, P. Nihoul, T.(...) Uittreksel uit arrest nr. 97/2020 van 25 juni 2020 Rolnummer 7105 In zake : de prejudiciële vraag betreffende boek I van het Wetboek van strafvordering, gesteld door de kamer van inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Brussel. H samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, P. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 97/2020 du 25 juin 2020 Uittreksel uit arrest nr. 97/2020 van 25 juni 2020
Numéro du rôle : 7105 Rolnummer 7105
En cause : la question préjudicielle relative au livre Ier du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende boek I van het Wetboek van
d'instruction criminelle, posée par la chambre des mises en accusation strafvordering, gesteld door de kamer van inbeschuldigingstelling van
de la Cour d'appel de Bruxelles. het Hof van Beroep te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
J.-P. Moerman, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques et Lavrysen, J.-P. Moerman, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M.
Y. Kherbache, assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le Pâques en Y. Kherbache, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut,
président F. Daoût, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 16 janvier 2019, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij arrest van 16 januari 2019, waarvan de expeditie ter griffie van
de la Cour le 25 janvier 2019, la chambre des mises en accusation de het Hof is ingekomen op 25 januari 2019, heeft de kamer van
la Cour d'appel de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Brussel de volgende
: prejudiciële vraag gesteld :
« Le Livre Ier du Code d'instruction criminelle est-il compatible avec « Is boek I van het Wetboek van strafvordering bestaanbaar met de
les articles 10 et 11 de la Constitution lus isolément ou en artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen
combinaison avec les articles 6 de la CEDH et 47 de la Charte des met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en
droits fondamentaux de l'UE en ce qu'il ne reconnait pas à la partie artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,
lésée ou à la personne visée par une information pénale le droit de in zoverre het aan de benadeelde partij of aan de in een
strafrechtelijk opsporingsonderzoek beoogde persoon niet het recht
solliciter des devoirs d'informations complémentaires (hormis dans le toekent om bijkomende opsporingshandelingen te vragen (behalve in het
cadre d'un recours gracieux) et ne prévoit pas de recours en cas de kader van een willig beroep) en niet voorziet in een beroep in geval
refus d'accomplissement des actes d'information complémentaires ou van weigering om bijkomende opsporingshandelingen te verrichten of bij
gebrek aan een antwoord erop, terwijl dergelijke rechten worden
l'absence de réponse à ceux-ci alors que pareils droits sont reconnus toegekend aan de burgerlijke partijen en aan de inverdenkinggestelde
aux parties civiles et à l'inculpé (ou la personne visée par (of de in het gerechtelijk onderzoek beoogde persoon) in het kader van
l'instruction) dans le cadre d'une instruction pénale ? ». een strafrechtelijk onderzoek ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. Le juge a quo interroge la Cour au sujet de la compatibilité du B.1.1. De verwijzende rechter stelt het Hof een vraag over de
bestaanbaarheid van boek I van het Wetboek van strafvordering met de
livre Ier du Code d'instruction criminelle avec les articles 10 et 11 artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen
de la Constitution, lus en combinaison ou non avec l'article 6 de la met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en
Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 47 de la met artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese
Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne, en ce qu'il ne Unie, in zoverre het aan de benadeelde partij of aan de in een
reconnaît pas à la partie lésée ou à la personne visée par une strafrechtelijk opsporingsonderzoek beoogde persoon niet het recht
information pénale le droit de solliciter du procureur du Roi des toekent om bijkomende opsporingshandelingen aan de procureur des
devoirs d'information complémentaires, hormis à titre gracieux, et en Konings te vragen, behalve in het kader van een willig beroep, en in
ce qu'il ne prévoit pas de recours en cas de refus ou d'absence de zoverre het niet voorziet in een beroep in geval van weigering van de
réponse du procureur du Roi. procureur des Konings of bij gebrek aan een antwoord van hem.
B.1.2. La Cour est invitée à comparer cette situation avec celle de la B.1.2. Het Hof wordt verzocht die situatie te vergelijken met die van
partie civile et de l'inculpé ou de la personne visée par de burgerlijke partij en van de inverdenkinggestelde of van de in het
l'instruction qui, dans le cadre d'une instruction pénale, peuvent gerechtelijk onderzoek beoogde persoon die, in het kader van een
demander au juge d'instruction l'accomplissement d'un acte strafonderzoek, de onderzoeksrechter kunnen verzoeken een bijkomende
d'instruction complémentaire et qui, en cas de refus de celui-ci ou onderzoekshandeling te verrichten en die zich, indien die dat weigert
d'absence de décision dans un délai déterminé, peuvent saisir la of bij gebrek aan een beslissing binnen een bepaalde termijn, kunnen
chambre des mises en accusation, laquelle statue sur la demande, sur wenden tot de kamer van inbeschuldigingstelling, die uitspraak doet
la base de l'article 61quinquies du Code d'instruction criminelle. Cet over het verzoek, op grond van artikel 61quinquies van het Wetboek van
article dispose : strafvordering. Dat artikel bepaalt :
« § 1er. L'inculpé et la partie civile peuvent demander au juge d'instruction l'accomplissement d'un acte d'instruction complémentaire. § 2. La requête est motivée et contient élection de domicile en Belgique si le requérant n'y a pas son domicile; elle décrit avec précision l'acte d'instruction sollicité, et ce, à peine d'irrecevabilité. Elle est adressée ou déposée au greffe du tribunal de première instance et est inscrite dans un registre ouvert à cet effet. Le greffier en communique sans délai une copie au procureur du Roi. Celui-ci prend les réquisitions qu'il juge utiles. Le juge d'instruction statue, à peine de nullité de son ordonnance, au plus tard dans le mois de l'inscription de la requête dans le registre. Ce délai est ramené à huit jours si un des inculpés se trouve en détention préventive. L'ordonnance est communiquée au procureur du Roi par le greffier, notifiée au requérant et, le cas échéant, à son conseil, par télécopie ou par lettre recommandée, dans un délai de huit jours à dater de la décision. § 3. Le juge d'instruction peut rejeter cette demande s'il estime que la mesure n'est pas nécessaire à la manifestation de la vérité, ou est, à ce moment, préjudiciable à l'instruction. « § 1. De inverdenkinggestelde en de burgerlijke partij kunnen de onderzoeksrechter verzoeken een bijkomende onderzoekshandeling te verrichten. § 2. Het verzoekschrift wordt met redenen omkleed en houdt keuze van woonplaats in België in, indien de verzoeker er zijn woonplaats niet heeft; het beschrijft nauwkeurig de gevraagde onderzoekshandeling, dit op straffe van niet-ontvankelijkheid. Het wordt toegezonden aan of neergelegd op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg en ingeschreven in een daartoe bestemd register. De griffier zendt hiervan onverwijld een kopie aan de procureur des Konings. Deze doet de vorderingen die hij nuttig acht. De onderzoeksrechter doet uitspraak op straffe van nietigheid van zijn beschikking uiterlijk binnen een maand na de inschrijving van het verzoekschrift in het register. Deze termijn wordt teruggebracht tot acht dagen indien een van de inverdenkinggestelden zich in voorlopige hechtenis bevindt. De beschikking wordt door de griffier medegedeeld aan de procureur des Konings en per faxpost of bij een ter post aangetekende brief ter kennis gebracht van de verzoeker en, in voorkomend geval, zijn advocaat binnen acht dagen na de beslissing. § 3. De onderzoeksrechter kan dit verzoek afwijzen indien hij de maatregel niet noodzakelijk acht om de waarheid aan de dag te brengen of indien hij deze maatregel op dat ogenblik nadelig acht voor het onderzoek.
§ 4. L'ordonnance du juge d'instruction est susceptible de recours § 4. Tegen de beschikking van de onderzoeksrechter kan hoger beroep
conformément à l'article 61quater, § 5. worden ingesteld overeenkomstig artikel 61quater, § 5.
§ 5. Si le juge d'instruction n'a pas statué dans le délai prévu au § § 5. Indien de onderzoeksrechter geen uitspraak heeft gedaan binnen de
bij § 2, tweede lid, bepaalde termijn vermeerderd met vijftien dagen,
2, alinéa 2, majoré de quinze jours, le requérant peut saisir la kan de verzoeker zich tot de kamer van inbeschuldigingstelling wenden
chambre des mises en accusation conformément à l'article 61quater, § 6. overeenkomstig artikel 61quater, § 6.
§ 6. Le requérant ne peut [adresser ou déposer] de requête ayant le § 6. De verzoeker mag geen verzoekschrift met hetzelfde voorwerp
toezenden of neerleggen vooraleer een termijn van drie maanden is
même objet avant l'expiration d'un délai de trois mois à compter de la verstreken te rekenen van de laatste beslissing die betrekking heeft
dernière décision portant sur le même objet ». op hetzelfde voorwerp ».
B.2.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée B.2.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene
générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong
l'origine : les règles constitutionnelles de l'égalité et de la ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de
non-discrimination sont applicables à l'égard de tous les droits et de niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en
toutes les libertés, en ce compris ceux résultant des conventions alle vrijheden, met inbegrip van die welke voortvloeien uit
internationales liant la Belgique. internationale verdragen die België binden.
B.2.2. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme B.2.2. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens
garantit le droit à un procès équitable : waarborgt het recht op een eerlijk proces :
« 1. Toute personne a droit à ce que sa cause soit entendue « 1. Bij het vaststellen van zijn burgerlijke rechten en
équitablement, publiquement et dans un délai raisonnable, par un verplichtingen of bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem
tribunal indépendant et impartial, établi par la loi, qui décidera, ingestelde strafvervolging heeft eenieder recht op een eerlijke en
soit des contestations sur ses droits et obligations de caractère openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke termijn, door
civil, soit du bien-fondé de toute accusation en matière pénale een onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke instantie welke bij de
dirigée contre elle. Le jugement doit être rendu publiquement, mais wet is ingesteld. Het vonnis moet in het openbaar worden gewezen maar
l'accès de la salle d'audience peut être interdit à la presse et au de toegang tot de rechtszaal kan aan de pers en het publiek worden
public pendant la totalité ou une partie du procès dans l'intérêt de ontzegd gedurende het gehele proces of een deel daarvan, in het belang
la moralité, de l'ordre public ou de la sécurité nationale dans une van de goede zeden, van de openbare orde of 's lands veiligheid in een
société démocratique, lorsque les intérêts des mineurs ou la democratische samenleving, wanneer de belangen van minderjarigen of de
protection de la vie privée des parties au procès l'exigent, ou dans bescherming van het privéleven van partijen bij het proces dit eisen
la mesure jugée strictement nécessaire par le tribunal, lorsque dans of, in die mate als door de rechter onder bepaalde omstandigheden
des circonstances spéciales la publicité serait de nature à porter strikt noodzakelijk wordt geoordeeld, wanneer openbaarmaking de
atteinte aux intérêts de la justice. belangen van de rechtspraak zou schaden.
[...] [...]
3. Eenieder, die wegens een strafbaar feit wordt vervolgd, heeft ten
3. Tout accusé a droit notamment à : minste de volgende rechten :
[...] [...]
d) interroger ou faire interroger les témoins à charge et obtenir la d) de getuigen à charge te ondervragen of doen ondervragen en het
convocation et l'interrogation des témoins à décharge dans les mêmes oproepen en de ondervraging van getuigen à décharge te doen geschieden
conditions que les témoins à charge. op dezelfde voorwaarden als het geval is met de getuigen à charge.
[...] ». [...] ».
B.2.3. Het recht op toegang tot de rechter wordt eveneens gewaarborgd
B.2.3. Le droit d'accès au juge est également garanti par l'article 47 bij artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese
de la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne. Unie.
La compatibilité d'une disposition législative avec l'article 47 de la De bestaanbaarheid van een wetsbepaling met artikel 47 van het
Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne, lu en Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, in samenhang
combinaison avec les articles 10 et 11 de la Constitution, ne peut gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, kan slechts door
être examinée par la Cour qu'en ce que la disposition en cause met en het Hof worden onderzocht in zoverre de in het geding zijnde bepaling
oeuvre le droit de l'Union conformément à l'article 51, paragraphe 1, het Unierecht ten uitvoer brengt overeenkomstig artikel 51, lid 1, van
de la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne (CJUE, het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (HvJ, grote
grande chambre, 26 février 2013, C-617/10, Aklagaren, points 17 et kamer, 26 februari 2013, C-617/10, Aklagaren, punten 17 e.v.).
suivants). Etant donné qu'il ne ressort pas de la décision de renvoi qu'il Aangezien uit de verwijzingsbeslissing niet blijkt dat er te dezen een
existe, en l'espèce, un lien de rattachement avec la mise en oeuvre du aanknopingspunt bestaat met de tenuitvoerlegging van het Unierecht, is
droit de l'Union, la question préjudicielle est irrecevable en ce que de prejudiciële vraag niet ontvankelijk in zoverre de verwijzende
le juge a quo souhaite savoir si la disposition en cause est rechter wenst te vernemen of de in het geding zijnde bepaling
compatible avec la Charte des droits fondamentaux de l'Union bestaanbaar is met het Handvest van de grondrechten van de Europese
européenne. Unie.
B.3.1. La phase préliminaire du procès pénal peut prendre la forme B.3.1. De voorbereidende fase van het strafproces kan de vorm aannemen
soit d'une information, soit d'une instruction. van ofwel een opsporingsonderzoek, ofwel een gerechtelijk onderzoek.
B.3.2. L'information est, aux termes de l'article 28bis, § 1er, alinéa B.3.2. Het opsporingsonderzoek is, luidens artikel 28bis, § 1, eerste
1er, du Code d'instruction criminelle, « l'ensemble des actes destinés lid, van het Wetboek van strafvordering, « het geheel van de
à rechercher les infractions, leurs auteurs et les preuves, et à handelingen die ertoe strekken de misdrijven, hun daders en de
bewijzen ervan op te sporen en de gegevens te verzamelen die dienstig
rassembler les éléments utiles à l'exercice de l'action publique ». zijn voor de uitoefening van de strafvordering ». Het wordt gevoerd
Elle est conduite sous la direction et l'autorité du procureur du Roi onder de leiding en het gezag van de bevoegde procureur des Konings.
compétent. Les actes d'information ne peuvent en principe comporter De opsporingshandelingen mogen in beginsel geen enkele dwangmaatregel
aucun acte de contrainte ni porter atteinte aux libertés et droits inhouden, noch een schending inhouden van individuele rechten en
individuels. Le procureur du Roi a l'obligation de veiller à la vrijheden. De procureur des Konings heeft de verplichting te waken
légalité des moyens de preuve ainsi qu'à la loyauté avec laquelle ils over de wettigheid van de bewijsmiddelen en de loyaliteit waarmee zij
sont rassemblés (article 28bis, § 3, du même Code). worden verzameld (artikel 28bis, § 3, van hetzelfde Wetboek).
B.3.3. L'instruction est, aux termes de l'article 55, alinéa 1er, du B.3.3. Het gerechtelijk onderzoek is, luidens artikel 55, eerste lid,
Code d'instruction criminelle, « l'ensemble des actes qui ont pour van het Wetboek van strafvordering, « het geheel van de handelingen
objet de rechercher les auteurs d'infractions, de rassembler les die ertoe strekken de daders van misdrijven op te sporen, de bewijzen
preuves et de prendre les mesures destinées à permettre aux te verzamelen en de maatregelen te nemen die de rechtscolleges in
juridictions de statuer en connaissance de cause ». L'instruction est staat moeten stellen met kennis van zaken uitspraak te doen ». Het
conduite sous la direction et l'autorité du juge d'instruction. En gerechtelijk onderzoek wordt gevoerd onder de leiding en het gezag van
principe, celui-ci ne peut se saisir lui-même d'un fait infractionnel. de onderzoeksrechter. In beginsel kan deze een strafbaar feit niet bij
Il est le plus souvent saisi par le procureur du Roi ou par la zichzelf aanhangig maken. Hij wordt meestal geadieerd door de
personne qui se prétend lésée, qui se constitue partie civile. procureur des Konings of door de persoon die beweert benadeeld te
Conformément à l'article 56, § 1er, alinéa 1er, du même Code, le juge zijn, die zich burgerlijke partij stelt. Overeenkomstig artikel 56, §
1, eerste lid, van hetzelfde Wetboek heeft de onderzoeksrechter de
d'instruction a l'obligation d'instruire à charge et à décharge et verplichting om een onderzoek à charge en à décharge in te stellen en
peut, à cet effet, utiliser la contrainte et prendre des mesures qui kan hij daartoe dwang gebruiken en maatregelen nemen die inbreuk maken
portent atteinte aux libertés et aux droits individuels. Il n'est pas op de individuele rechten en vrijheden. Hij is niet bevoegd om te
compétent pour décider des suites qu'il convient de réserver à beslissen over het gevolg dat moet worden voorbehouden aan het
l'instruction, cette prérogative revenant à la chambre du conseil et à gerechtelijk onderzoek, aangezien dat prerogatief toekomt aan de
la chambre des mises en accusation, lesquelles exercent un contrôle raadkamer en aan de kamer van inbeschuldigingstelling, die toezicht
sur l'instruction et décident, lors du règlement de la procédure, de uitoefenen op het gerechtelijk onderzoek en bij de regeling van de
déférer ou non la cause devant les juridictions de jugement (voy. rechtspleging beslissen om de zaak al dan niet naar de vonnisgerechten
notamment les articles 127 à 131, 135 et 136 du Code d'instruction te verwijzen (zie met name de artikelen 127 tot 131, 135 en 136 van
criminelle). het Wetboek van strafvordering).
B.4.1. De strafprocedure is, in de voorbereidende fase ervan, in
B.4.1. En sa phase préliminaire, la procédure pénale est en principe beginsel inquisitoriaal en geheim. Dat inquisitoriale karakter wordt
inquisitoire et secrète. Ce caractère inquisitoire se justifie par verantwoord door het doel een maximale efficiëntie te waarborgen bij
l'objectif de garantir une efficacité maximale dans la recherche de la het zoeken naar de waarheid, zonder inmenging van de partijen.
vérité, sans interférence des parties. B.4.2. De wetgever heeft evenwel met artikel 61quinquies van het
B.4.2. Le législateur a toutefois introduit une exception au caractère Wetboek van strafvordering een uitzondering ingevoerd op het
inquisitoire de la phase préliminaire du procès pénal, par l'article inquisitoriale karakter van de voorbereidende fase van het
61quinquies du Code d'instruction criminelle, qui, dans le cadre d'une strafproces, die het, in het kader van een gerechtelijk onderzoek, de
instruction, permet à l'inculpé et à la partie civile de demander au inverdenkinggestelde en de burgerlijke partij mogelijk maakt de
juge d'instruction l'accomplissement d'un acte d'instruction onderzoeksrechter te verzoeken een bijkomende onderzoekshandeling te
complémentaire et, en cas de refus de celui-ci ou d'absence de verrichten en zich, indien die dat weigert of bij gebrek aan een
décision dans un délai déterminé, de saisir la chambre des mises en beslissing binnen een bepaalde termijn, tot de kamer van
accusation. inbeschuldigingstelling te wenden.
Au cours des travaux préparatoires de la loi du 12 mars 1998 « Tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet van 12 maart 1998 «
relative à l'amélioration de la procédure pénale au stade de tot verbetering van de strafrechtspleging in het stadium van het
l'information et de l'instruction », il a été précisé, à propos de opsporingsonderzoek en het gerechtelijk onderzoek » werd in verband
l'article 61quinquies du Code d'instruction criminelle : met artikel 61quinquies van het Wetboek van strafvordering
« Le projet fait de la demande de mesures d'instruction verduidelijkt : « Het ontwerp maakt van het verzoek tot bijkomende
complémentaires un droit fondamental [...]. onderzoeksmaatregelen een recht [...].
[...] [...]
Cette disposition renforce non seulement les droits de la défense, Met deze bepaling worden niet alleen de rechten van de verdediging
mais également l'efficacité de l'instruction. [...] Bien qu'en théorie uitgebreid, ze is ook in het belang van het onderzoek zelf. [...]
le dossier doive être soumis à une procédure tout à fait Alhoewel in theorie het dossier voor de vonnisgerechten aan een
volstrekt tegensprekelijke rechtspleging zou moeten worden
contradictoire devant le juge du fond, cela n'est pas toujours le cas onderworpen, blijkt dit thans in de praktijk lang niet altijd het
dans la pratique. Surtout en présence d'un dossier volumineux, la geval. Zeker wanneer het een omvangrijk dossier betreft, blijft de
possibilité pour la défense d'en contester certains éléments reste mogelijkheid voor de verdediging om bepaalde elementen daaruit te
plutôt limitée. Le dossier est ainsi de nature à influencer la betwisten eerder beperkt. Het dossier is zodoende veel meer dan
décision au fond, et ce, beaucoup plus que par le passé. Dans ce sens vroeger in staat de beslissing ten gronde te beïnvloeden. In die mate
également, la constitution du dossier de manière inquisitoriale peut zelfs dat het inquisitoir samengesteld dossier ook de rechtspleging
hypothéquer la procédure au fond. Il est dès lors impératif, pendant ten gronde kan hypothekeren. Vandaar de noodzaak om tijdens het
l'instruction, de constituer le dossier d'une manière plus équilibrée gerechtelijk onderzoek het dossier op een meer evenwichtige wijze
que ce ne l'est actuellement. La possibilité pour la défense de samen te stellen dan nu het geval is. De mogelijkheid voor de
demander l'exécution d'actes d'instruction complémentaires pour verdediging om bijkomende onderzoeken te doen stellen die eventueel
éventuellement faire apparaître des éléments à décharge doit être elementen à décharge aan het licht kunnen brengen, moet dan ook in
comprise dans ce sens » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n° 857/1, pp. deze context begrepen worden » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nr.
51-52). 857/1, pp. 51-52).
B.4.3. En revanche, au cours de l'information, les intéressés ne B.4.3. Daarentegen genieten de belanghebbenden tijdens het
bénéficient pas du droit formel de demander certains actes opsporingsonderzoek geen formeel recht om een bepaalde
d'information. Certes, les intéressés peuvent toujours adresser une opsporingshandeling te vragen. De belanghebbenden kunnen weliswaar
demande informelle au ministère public, comme le confirme, dans le steeds een informeel verzoek aan het openbaar ministerie richten,
cadre d'une audition, l'article 47bis, § 1er, alinéa 1er, 4), et § 2, zoals, in het kader van een verhoor, bevestigd bij artikel 47bis, § 1,
7), du Code d'instruction criminelle, mais celui-ci n'est pas tenu eerste lid, 4), en § 2, 7), van het Wetboek van strafvordering, maar
het openbaar ministerie is geenszins verplicht op dat verzoek in te
d'accéder à cette demande et les intéressés ne disposent d'aucune voie gaan en de belanghebbenden beschikken niet over enig rechtsmiddel
de recours contre un refus ou une absence de décision. tegen een weigeringsbeslissing of de ontstentenis van beslissing.
B.5. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les B.5. In tegenstelling tot hetgeen de Ministerraad aanvoert, zijn de in
catégories de personnes mentionnées en B.1 sont comparables, dès lors B.1 vermelde categorieën van personen vergelijkbaar aangezien het in
qu'il s'agit, dans un cas comme dans l'autre, de solliciter beide gevallen erom gaat te verzoeken om een bijkomende handeling te
l'accomplissement d'un devoir complémentaire lors de la phase verrichten tijdens de voorbereidende fase van het strafproces.
préliminaire du procès pénal. B.6. Het verschil in behandeling berust op het criterium van het
B.6. La différence de traitement repose sur le critère du stade auquel stadium waarin de strafprocedure zich bevindt in de voorbereidende
se trouve la procédure pénale dans sa phase préliminaire, à fase ervan, in het opsporingsonderzoek of in het gerechtelijk
onderzoek. Dat criterium is objectief.
l'information ou à l'instruction. Ce critère est objectif. B.7. Rekening houdend met de verschillende opdrachten en bevoegdheden
B.7. Compte tenu des différentes missions et compétences du procureur van de procureur des Konings en van de onderzoeksrechter, beschikken
du Roi et du juge d'instruction, les intéressés disposent au cours de de belanghebbenden tijdens het opsporingsonderzoek over minder
l'information de moins de garanties destinées à protéger leurs droits de la défense qu'au cours de l'instruction. Ainsi, dès lors que le procureur du Roi n'est pas soumis à une obligation légale d'instruire à charge et à décharge et qu'il ne dispose pas d'un pouvoir de contrainte analogue à celui du juge d'instruction, il est pertinent que le législateur n'ait pas accordé aux personnes concernées par une information, y compris à la personne lésée, les mêmes droits que ceux qu'il a accordés à l'inculpé et à la partie civile dans le cadre d'une instruction. waarborgen om hun rechten van verdediging te beschermen dan tijdens het gerechtelijk onderzoek. Aldus, aangezien de procureur des Konings niet is onderworpen aan een wettelijke verplichting om een onderzoek à charge en à décharge in te stellen en niet over een dwangbevoegdheid beschikt die analoog is aan die van de onderzoeksrechter, is het pertinent dat de wetgever aan de personen op wie een opsporingsonderzoek betrekking heeft, met inbegrip van de benadeelde partij, niet dezelfde rechten heeft toegekend als die welke hij heeft toegekend aan de inverdenkinggestelde en aan de burgerlijke partij in het kader van een gerechtelijk onderzoek. B.8. De referentie door de verwijzende rechter aan het arrest nr.
B.8. La référence faite par le juge a quo à l'arrêt n° 6/2017 du 25 6/2017 van 25 januari 2017, waarbij het Hof heeft geoordeeld dat de
janvier 2017, par lequel la Cour a jugé que l'absence de recours ontstentenis van een beroep bij een onafhankelijke en onpartijdige
devant un juge indépendant et impartial contre le refus ou l'absence rechter tegen de weigering of de ontstentenis van een beslissing door
de décision du ministère public quant à une demande, formulée par la het openbaar ministerie ten aanzien van een door een verdachte
personne soupçonnée, d'accéder à un dossier à l'information viole les geformuleerd verzoek om toegang tot een dossier in het
articles 10 et 11 de la Constitution, n'est pas pertinente. Par cet opsporingsonderzoek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, is
arrêt, la Cour a jugé : niet relevant. Het Hof heeft bij dat arrest geoordeeld :
« B.5.2. Cependant, dès lors que la personne soupçonnée se voit reconnaître par le législateur le droit de demander à consulter son dossier et à en obtenir copie dès le stade de l'information, il est porté atteinte aux exigences du droit à un recours effectif et des droits de la défense lorsque le refus opposé à la demande de consultation ou l'absence de décision ne peut faire l'objet d'un contrôle par un juge indépendant et impartial ». Comme il est dit en B.4.3, le législateur n'a pas accordé aux personnes visées par une information le droit formel de demander certains actes d'information au ministère public, contrairement au « B.5.2. Niettemin, aangezien de wetgever aan de verdachte het recht toekent om te verzoeken om inzage in zijn dossier en om een afschrift ervan te verkrijgen vanaf het stadium van het opsporingsonderzoek, wordt afbreuk gedaan aan de vereisten van het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel en van de rechten van verdediging wanneer de weigering van het verzoek tot inzage of de ontstentenis van beslissing niet het voorwerp kan uitmaken van een controle door een onafhankelijke en onpartijdige rechter ». Zoals in B.4.3 is vermeld, heeft de wetgever aan de personen op wie een opsporingsonderzoek betrekking heeft, evenwel geen formeel recht toegekend om bepaalde opsporingshandelingen te vragen aan het openbaar ministerie, in tegenstelling tot het recht op toegang tot het dossier
droit d'accès au dossier, qui est garanti par l'article 21bis du Code dat door artikel 21bis van het Wetboek van strafvordering wordt
d'instruction criminelle, si bien que la position de la Cour dans gewaarborgd, zodat de zienswijze van het Hof in het voormelde arrest
l'arrêt précité ne s'applique pas par analogie en l'espèce. te dezen niet bij analogie van toepassing is.
B.9. Enfin, la différence de traitement n'emporte pas d'effets B.9. Het verschil in behandeling brengt tot slot geen onevenredige
disproportionnés. En effet, le procureur du Roi doit veiller à la gevolgen met zich mee. De procureur des Konings dient immers te waken
légalité des moyens de preuve ainsi qu'à la loyauté avec laquelle ils over de wettigheid van de bewijsmiddelen en de loyaliteit waarmee zij
sont rassemblés (article 28bis, § 3, alinéa 2, du Code d'instruction worden verzameld (artikel 28bis, § 3, tweede lid, van het Wetboek van
criminelle). Par ailleurs, les juridictions de jugement exercent un strafvordering). Daarenboven oefenen de vonnisgerechten toezicht uit
contrôle sur la mission du ministère public, en veillant à la
régularité de l'information. Elles peuvent, en cas d'atteinte op de opdracht van het openbaar ministerie, door te waken over de
irrémédiable au droit à un procès équitable tel qu'il est garanti par regelmatigheid van het opsporingsonderzoek. Zij kunnen, indien het
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, recht op een eerlijk proces, zoals gewaarborgd bij artikel 6 van het
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, onherstelbaar werd
déclarer les poursuites irrecevables (Cass., 31 mai 2011, P.10.2037.F; aangetast, de vervolging onontvankelijk verklaren (Cass., 31 mei 2011,
18 janvier 2017, P.16.0626.F). Enfin, au stade de la procédure au P.10.2037.F; 18 januari 2017, P.16.0626.F). Ten slotte kunnen de
fond, les juridictions de jugement peuvent ordonner qu'il soit procédé vonnisgerechten, in het stadium van de rechtspleging ten gronde,
à certains devoirs complémentaires, aussi bien d'office qu'à la bevelen dat wordt overgegaan tot bijkomende onderzoeksverrichtingen,
demande des intéressés. zowel ambtshalve als op verzoek van de belanghebbenden.
B.10. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.10. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Le livre Ier du Code d'instruction criminelle ne viole pas les Boek I van het Wetboek van strafvordering schendt niet de artikelen 10
articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison ou non avec en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het
qu'il ne reconnaît pas à la partie lésée ou à la personne visée par aan de benadeelde partij of aan de in een strafrechtelijk
une information pénale le droit de solliciter des actes d'information opsporingsonderzoek beoogde persoon niet het recht toekent om
complémentaires, hormis dans le cadre d'un recours gracieux, et ne bijkomende opsporingshandelingen te vragen, behalve in het kader van
prévoit pas de recours en cas de refus d'accomplissement des actes een willig beroep, en niet voorziet in een beroep in geval van een
d'information complémentaires ou d'absence de réponse. weigering om bijkomende opsporingshandelingen te verrichten of bij
gebrek aan een antwoord.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 25 juin 2020. op 25 juni 2020.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^