Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 87/2020 du 18 juin 2020 Numéro du rôle : 7090 En cause : le recours en annulation de l'article 2 du décret de la Région wallonne du 21 juin 2018 (...)"
Extrait de l'arrêt n° 87/2020 du 18 juin 2020 Numéro du rôle : 7090 En cause : le recours en annulation de l'article 2 du décret de la Région wallonne du 21 juin 2018 (...) Uittreksel uit arrest nr. 87/2020 van 18 juni 2020 Rolnummer 7090 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 2 van het decreet van het Waalse Gewest van 21 juni 2018 « met het oog op de wijziging van artikel 57 van het decreet van 15 m Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters J.-P(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 87/2020 du 18 juin 2020 Uittreksel uit arrest nr. 87/2020 van 18 juni 2020
Numéro du rôle : 7090 Rolnummer 7090
En cause : le recours en annulation de l'article 2 du décret de la In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 2 van het decreet
Région wallonne du 21 juin 2018 « visant à modifier l'article 57 du van het Waalse Gewest van 21 juni 2018 « met het oog op de wijziging
décret du 15 mars 2018 relatif au bail d'habitation en vue de van artikel 57 van het decreet van 15 maart 2018 betreffende de
supprimer la formule d'indexation de loyers applicable aux baux à woninghuurovereenkomst waarbij beoogd wordt de indexeringsformule voor
huurgelden, van toepassing op de huurovereenkomsten voor een
résidence principale en cours au 1er avril 2016 », introduit par hoofdverblijfplaats, die lopen op 1 april 2016, af te schaffen »,
l'ASBL « Syndicat National des Propriétaires et Copropriétaires » et ingesteld door de vzw « Nationaal Eigenaars en Mede-eigenaars
autres. Syndicaat » en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters
Moerman, T. Merckx-Van Goey, R. Leysen, M. Pâques et Y. Kherbache, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, R. Leysen, M. Pâques en Y.
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. Kherbache, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder
Daoût, voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 31 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 31 december
décembre 2018 et parvenue au greffe le 3 janvier 2019, un recours en 2018 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 3
januari 2019, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 2 van
annulation de l'article 2 du décret de la Région wallonne du 21 juin het decreet van het Waalse Gewest van 21 juni 2018 « met het oog op de
2018 « visant à modifier l'article 57 du décret du 15 mars 2018 wijziging van artikel 57 van het decreet van 15 maart 2018 betreffende
relatif au bail d'habitation en vue de supprimer la formule de woninghuurovereenkomst waarbij beoogd wordt de indexeringsformule
d'indexation de loyers applicable aux baux à résidence principale en voor huurgelden, van toepassing op de huurovereenkomsten voor een
cours au 1er avril 2016 » (publié au Moniteur belge du 29 juin 2018) a hoofdverblijfplaats, die lopen op 1 april 2016, af te schaffen »
été introduit par l'ASBL « Syndicat National des Propriétaires et (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 juni 2018) door de
Copropriétaires », Patrick Genin et Anne Crepin, assistés et vzw « Nationaal Eigenaars en Mede-eigenaars Syndicaat », Patrick Genin
représentés par Me E. Plasschaert et Me E. Montens, avocats au barreau en Anne Crepin, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. E. Plasschaert
de Bruxelles. en Mr. E. Montens, advocaten bij de balie te Brussel.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) B.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 2 du B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 2
décret de la Région wallonne du 21 juin 2018 « visant à modifier van het decreet van het Waalse Gewest van 21 juni 2018 « met het oog
l'article 57 du décret du 15 mars 2018 relatif au bail d'habitation en op de wijziging van artikel 57 van het decreet van 15 maart 2018
vue de supprimer la formule d'indexation de loyers applicable aux baux betreffende de woninghuurovereenkomst waarbij beoogd wordt de
à résidence principale en cours au 1er avril 2016 » (ci-après : le indexeringsformule voor huurgelden, van toepassing op de
huurovereenkomsten voor een hoofdverblijfplaats, die lopen op 1 april
décret du 21 juin 2018). 2016, af te schaffen » (hierna : het decreet van 21 juni 2018).
B.2. Il ressort de l'exposé des moyens que les parties requérantes B.2. Uit de uiteenzetting van de middelen blijkt dat de verzoekende
critiquent la disposition attaquée exclusivement en ce qu'elle partijen de bestreden bepaling uitsluitend bekritiseren in zoverre zij
s'applique aussi aux baux en cours au 31 mars 2018, et non uniquement ook van toepassing is op de huurovereenkomsten die op 31 maart 2018
aux baux en cours au 1er avril 2016. La Cour limite dès lors l'examen lopende zijn, en niet alleen op de huurovereenkomsten die op 1 april
2016 lopende zijn. Het Hof beperkt dan ook in die mate het onderzoek
du recours dans cette mesure. van het beroep.
B.3. Par son arrêt n° 32/2018 du 15 mars 2018, la Cour a annulé le B.3. Bij zijn arrest nr. 32/2018 van 15 maart 2018 heeft het Hof het
décret de la Région wallonne du 3 mars 2016 « visant à réaliser un decreet van het Waalse Gewest van 3 maart 2016 « tot invoering van een
saut d'index des loyers » (ci-après : le décret du 3 mars 2016). indexsprong van de huurprijzen » (hierna : het decreet van 3 maart
L'article unique de ce décret complétait l'article 6 du livre III, 2016) vernietigd. Bij het enige artikel van dat decreet werd artikel 6 van boek III,
titre VIII, chapitre II, section 2 (« Des règles particulières aux titel VIII, hoofdstuk II, afdeling 2 (« Regels betreffende de
huurovereenkomsten met betrekking tot de hoofdverblijfplaats van de
baux relatifs à la résidence principale du preneur »), du Code civil, huurder in het bijzonder »), van het Burgerlijk Wetboek, zoals
inséré par la loi du 20 février 1991 « modifiant et complétant les ingevoegd bij de wet van 20 februari 1991 « houdende wijziging van de
bepalingen van het Burgerlijk Wetboek inzake huishuur en tot
dispositions du Code civil relatives aux baux à loyer », par un alinéa aanvulling van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek inzake
rédigé comme suit : huishuur », aangevuld met volgend lid :
« Pour les baux en cours au 1er avril 2016, la formule d'indexation « Voor de huishuren die lopen op 1 april 2016 is de indexatieformule
des loyers est, jusqu'à l'échéance du contrat, la suivante : loyer de voor de huishuren tot de vervaldatum van het contract de volgende :
base multiplié par l'indice à la date anniversaire précédent et divisé basishuurprijs vermenigvuldigd met het indexcijfer op de vorige
par l'indice de départ ». verjaardagsdatum en gedeeld door het aanvangsindexcijfer ».
Cependant, la Cour a maintenu définitivement les effets du décret Het Hof handhaafde evenwel definitief de gevolgen van het vernietigde
annulé jusqu'à la prochaine date anniversaire des baux qui suit le 31 mars 2018, pour les motifs suivants : decreet tot de volgende verjaardagsdatum van de huurovereenkomsten die volgt op 31 maart 2018, om de volgende redenen :
« Quant au maintien des effets « Ten aanzien van de handhaving van de gevolgen
B.17. Afin d'éviter de créer une insécurité juridique ou des B.17. Om te vermijden dat rechtsonzekerheid of financiële
difficultés financières pour les locataires concernés par le saut moeilijkheden worden gecreëerd voor de huurders die te maken hebben
d'index des loyers, il y a lieu, en application de l'article 8, alinéa met de indexsprong van de huurprijzen, dienen, met toepassing van
3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, artikel 8, derde lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
de maintenir les effets des dispositions annulées ainsi qu'il est Grondwettelijk Hof, de gevolgen van de vernietigde bepalingen te
indiqué dans le dispositif.
Ce maintien des effets a pour conséquence que sont définitivement worden gehandhaafd zoals is aangegeven in het dictum.
maintenus, jusqu'à la prochaine date anniversaire du bail qui suit le Die handhaving van de gevolgen leidt ertoe dat, tot de volgende
31 mars 2018, les loyers fixés en application de la formule d'indexation résultant du décret attaqué, de sorte que les locataires concernés ne devront pas payer la différence entre le montant des loyers indexés conformément à la formule d'indexation non limitée par le décret attaqué et le montant des loyers indexés en application du décret attaqué. Les locataires et bailleurs concernés par un bail en cours au 1er avril 2016 sont ainsi traités de manière égalitaire, dès lors que la formule d'indexation limitée par le décret attaqué a pu sortir ses effets à leur égard à la date anniversaire du bail, deux années consécutives. Les baux auxquels le décret attaqué a été appliqué et qui sont en cours au 31 mars 2018 se verront ainsi appliquer, à la verjaardagsdatum van de huurovereenkomst die volgt op 31 maart 2018, de huurprijzen die zijn vastgesteld met toepassing van de indexeringsformule die volgt uit het bestreden decreet definitief worden gehandhaafd, zodat de betrokken huurders niet het verschil zullen moeten betalen tussen het bedrag van de huurprijzen die zijn geïndexeerd overeenkomstig de indexeringsformule die niet door het bestreden decreet is beperkt en het bedrag van de huurprijzen die zijn geïndexeerd met toepassing van het bestreden decreet. De huurders en verhuurders die partij zijn bij een huurovereenkomst die loopt op 1 april 2016 zijn aldus op gelijke wijze behandeld, aangezien de door het bestreden decreet beperkte indexeringsformule twee opeenvolgende jaren uitwerking heeft gehad te hunnen aanzien, op de verjaardagsdatum van de huurovereenkomst. Op de huurovereenkomsten waarop het bestreden decreet is toegepast en die lopen op 31 maart 2018 zal aldus, op de volgende verjaardagsdatum van de
prochaine date anniversaire du bail qui suit le 31 mars 2018, la huurovereenkomst die volgt op 31 maart 2018, de indexeringsformule
formule d'indexation non limitée par le décret attaqué ». worden toegepast die niet door het bestreden decreet is beperkt ».
B.4. Le jour même du prononcé de l'arrêt n° 32/2018 précité, le B.4. Op de dag zelf van de uitspraak van het voormelde arrest nr.
législateur décrétal a adopté le décret du 15 mars 2018 « relatif au 32/2018 heeft de decreetgever het decreet van 15 maart 2018 «
bail d'habitation » (ci-après : le décret du 15 mars 2018), dont betreffende de woninghuurovereenkomst » (hierna : het decreet van 15
l'article 57, alinéa 4, reproduit la disposition de l'article unique maart 2018) genomen, waarvan artikel 57, vierde lid, de bepaling van
du décret du 3 mars 2016 : het enige artikel van het decreet van 3 maart 2016 overneemt :
« Pour les baux en cours au 1er avril 2016, la formule d'indexation « Voor de huishuren die lopen op 1 april 2016 is de indexeringformule
des loyers est, jusqu'à l'échéance du contrat, la suivante : loyer de voor de huishuren tot de vervaldatum van het contract de volgende :
base multiplié par l'indice à la date anniversaire précédent et divisé basishuurprijs vermenigvuldigd met het indexcijfer op de vorige
par l'indice de départ ». verjaardagsdatum en gedeeld door het aanvangsindexcijfer ».
En vertu de son article 94, le décret du 15 mars 2018 est entré en Krachtens artikel 94 ervan is het decreet van 15 maart 2018 in werking
vigueur le 1er septembre 2018. getreden op 1 september 2018.
B.5. En vue de déférer à l'arrêt n° 32/2018, le législateur décrétal a B.5. Om zich te schikken naar het arrest nr. 32/2018 heeft de
pris le décret du 21 juin 2018. decreetgever het decreet van 21 juni 2018 genomen.
L'article 1er de ce décret abroge l'article 57, alinéa 4, du décret du Bij artikel 1 van dat decreet wordt artikel 57, vierde lid, van het
15 mars 2018. decreet van 15 maart 2018 opgeheven.
L'article 2 du décret du 21 juin 2018, qui est la disposition Artikel 2 van het decreet van 21 juni 2018, de bestreden bepaling,
attaquée, est libellé comme suit : luidt :
« Dans le [décret du 15 mars 2018 relatif au bail d'habitation], « In [het] decreet [van 15 maart 2018 betreffende de
l'article 91 est complété par un alinéa rédigé comme suit : woninghuurovereenkomst] wordt artikel 91 aangevuld met een lid,
luidend als volgt :
' Pour les baux en cours au 31 mars 2018, la formule d'indexation des ' Voor de huurovereenkomsten die op 31 maart 2018 lopende zijn is de
loyers est jusqu'à leur prochaine date anniversaire qui suit la date indexeringsformule voor de huur, tot aan de eerstvolgende verjaardatum
du 31 mars 2018 : loyer de base multiplié par l'indice à la date volgend op de datum van 31 maart 2018 : basishuurprijs vermenigvuldigd
met het nieuwe indexcijfer [lees : met het indexcijfer op de vorige
anniversaire précédent et divisé par l'indice de départ ' ». verjaardagsdatum] en gedeeld door het aanvangsindexcijfer ' ».
Zoals wordt uiteengezet in de parlementaire voorbereiding strekt dat
Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires, cet article 2 vise à artikel 2 ertoe de handhaving van de gevolgen waartoe het Hof besliste
mettre en oeuvre le maintien des effets décidé par la Cour par son arrêt n° 32/2018 : bij zijn arrest nr. 32/2018 in werking te stellen :
« [La] Ministre des Pouvoirs locaux, du Logement et des « [De] minister van Lokale Besturen, Huisvesting en
Infrastructures sportives. - Comme certains d'entre vous l'ont Sportinfrastructuur. - Zoals sommigen onder u hebben onderstreept,
souligné, nous avons voté le décret Bail le jour où la Cour hebben wij het decreet Huurovereenkomst aangenomen op de dag waarop
constitutionnelle a prononcé son arrêt. C'est un peu un concours de het Grondwettelijk Hof zijn arrest uitsprak. Het is enigszins een
circonstances. Le contexte dans lequel le Parlement propose cette samenloop van omstandigheden. De context waarin het Parlement dit
proposition de décret, il faut trouver une solution suite à cet arrêt voorstel van decreet indient : er moet een oplossing worden gevonden
naar aanleiding van dat arrest en, in het arrest, handhaaft het Hof
et, dans l'arrêt, effectivement, la Cour maintient toute une série de inderdaad een hele reeks rechten voor de huurders tijdens de in het
droits pour les locataires pendant la période litigieuse, entre 2016 geding zijnde periode, tussen 2016 en 2018. Over die
et 2018. Cette non-rétroactivité du droit des bailleurs a fait l'objet niet-retroactiviteit van het recht van de verhuurders werden in de
de questions en commission. commissie vragen gesteld.
Pour nous, nous pensons que le texte, en l'état, peut tenir la route, Wat ons betreft, denken wij dat de tekst, in de huidige versie,
mais nous entendons aussi les préoccupations relayées notamment par le overeind kan blijven, maar wij hebben ook oor naar de bekommernissen
Réseau de lutte contre la pauvreté et, à l'examen de l'amendement die met name door het ' Réseau de lutte contre la pauvreté ' werden
meegedeeld; daarnaast is er, bij het onderzoek van het amendement dat
déposé par [...], il y a eu travail - je remercie d'ailleurs werd ingediend door [...] veel werk geleverd - ik dank overigens alle
l'ensemble des collègues députés - pour améliorer encore le texte et collega-volksvertegenwoordigers - om de tekst verder te verbeteren en
éviter tout vide juridique par rapport à cette préoccupation de een juridisch vacuüm ten opzichte van die bekommernis aangaande de
non-rétroactivité. L'amendement ici déposé a effectivement fait niet-retroactiviteit te voorkomen. Over het hier ingediende amendement
l'objet d'un consensus par rapport à cela. werd, wat dat betreft, daadwerkelijk een consensus bereikt.
Maintenant, nous avons un texte juridiquement solide qui répond à Thans hebben wij een uit juridisch oogpunt solide tekst die
l'arrêt de la Cour constitutionnelle » (Parlement wallon - C.R.I., n° beantwoordt aan het arrest van het Grondwettelijk Hof » (Waals
20 (2017-2018) - mercredi 20 juin 2018, p. 37). Parlement - CRI, nr. 20 (2017-2018) - woensdag 20 juni 2018, p. 37).
Le décret du 21 juin 2018 est entré en vigueur le 9 juillet 2018. Het decreet van 21 juni 2018 is op 9 juli 2018 in werking getreden.
B.6. Après l'introduction du recours présentement examiné, le B.6. Nadat het onderhavige beroep werd ingesteld, heeft de
législateur décrétal a adopté le décret du 2 mai 2019 « modifiant le decreetgever het decreet van 2 mei 2019 « tot wijziging van het Waalse
Code wallon du Logement et de l'Habitat durable et le décret du 15 Wetboek van Huisvesting en Duurzaam Wonen en van het decreet van 15
mars 2018 relatif au bail d'habitation » (ci-après : le décret du 2 maart 2018 betreffende de woninghuurovereenkomst » (hierna : het
mai 2019). decreet van 2 mei 2019) genomen.
L'article 17 de ce décret dispose : Artikel 17 van dat decreet bepaalt :
« Dans l'article 91, alinéa 2, du [décret du 15 mars 2018 ' relatif au « In artikel 91, tweede lid, van [het decreet van 15 maart 2018
betreffende de woninghuurovereenkomst], gewijzigd bij het decreet van
bail d'habitation '], modifié par le décret du 21 juin 2018 visant à 21 juni 2018 met het oog op de wijziging van artikel 57 van het
modifier l'article 57 du décret du 15 mars 2018 relatif au bail decreet van 15 maart 2018 betreffende de woninghuurovereenkomst
d'habitation en vue de supprimer la formule d'indexation de loyers waarbij beoogd wordt de indexeringsformule voor huurgelden, van
toepassing op de huurovereenkomsten voor een hoofdverblijfplaats, die
applicable aux baux à résidence principale en cours au 1er avril 2016, lopen op 1 april 2016, af te schaffen worden de woorden ' Voor de
les mots ' Pour les baux en cours au 31 mars 2018 ' sont remplacés par huurovereenkomsten die op 31 maart 2018 lopende zijn ' vervangen door
les mots ' Pour les baux en cours au 1er avril 2016 ' ». de woorden ' Voor de huurovereenkomsten die op 1 april 2016 lopende
Les travaux préparatoires indiquent, au sujet de cette disposition : zijn ' ». De parlementaire voorbereiding vermeldt met betrekking tot die bepaling :
« Le décret du 3 mars 2016 visait à réaliser un saut d'index des « Het decreet van 3 maart 2016 had tot doel een indexsprong van de
loyers. huurprijzen in te voeren.
Ce décret a été annulé par l'arrêt n° 32/2018 de la Cour Dat decreet werd vernietigd bij het arrest nr. 32/2018 van het
constitutionnelle du 15 mars 2018. La Cour constitutionnelle a Grondwettelijk Hof van 15 maart 2018. Het Grondwettelijk Hof besliste
toutefois décidé de maintenir les effets du décret annulé jusqu'à la evenwel om de gevolgen van het vernietigde decreet te handhaven tot de
prochaine date anniversaire des baux qui suit le 31 mars 2018. Seuls volgende verjaardagsdatum van de huurovereenkomsten die volgt op 31
les baux en cours au 1er avril 2016 étant visés par le décret annulé, maart 2018. Aangezien alleen de op 1 april 2016 lopende
huurovereenkomsten door het vernietigde decreet werden beoogd, kan een
le maintien des effets de ce décret ne peut donc concerner que les handhaving van de gevolgen van dat decreet dus alleen betrekking
hebben op de huurovereenkomsten die zijn gesloten tot en met 1 april
baux conclus au 1er avril 2016, et non les baux conclus au 31 mars 2016, en niet op de huurovereenkomsten die zijn gesloten tot en met 31
2018. maart 2018.
En conséquence, il convient de modifier l'article 91, alinéa 2, du Bijgevolg dient artikel 91, tweede lid, van het decreet van 15 maart
décret du 15 mars 2018 relatif au bail d'habitation afin de ne viser 2018 betreffende de woninghuurovereenkomst te worden gewijzigd zodat
que les baux conclus au 1er avril 2016 » (Doc. parl., Parlement alleen de huurovereenkomsten gesloten tot en met 1 april 2016 worden
wallon, 2018-2019, n° 1313/1, p. 6). beoogd » (Parl. St., Waals Parlement, 2018-2019, nr. 1313/1, p. 6).
Conformément à l'article 18 du décret du 2 mai 2019, l'article 17 Overeenkomstig artikel 18 van het decreet van 2 mei 2019 heeft artikel
produit ses effets le 1er septembre 2018, ce qui correspond à la date 17 uitwerking op 1 september 2018, wat overeenstemt met de datum van
d'entrée en vigueur du décret du 15 mars 2018. inwerkingtreding van het decreet van 15 maart 2018.
L'article 17 du décret du 2 mai 2019 n'a pas fait l'objet d'un recours en annulation dans le délai légal. B.7. Dès lors que l'article 2, attaqué, du décret du 21 juin 2018 a été modifié avec effet rétroactif par l'article 17 du décret du 2 mai 2019, que, du fait de cette modification, il ne s'applique plus qu'aux baux en cours au 1er avril 2016, et que l'article 17 du décret du 2 mai 2019 n'a pas fait l'objet d'un recours en annulation dans le délai légal, le grief des parties requérantes a perdu son objet. Par ces motifs, Artikel 17 van het decreet van 2 mei 2019 heeft niet het voorwerp uitgemaakt van een beroep tot vernietiging binnen de wettelijke termijn. B.7. Aangezien het bestreden artikel 2 van het decreet van 21 juni 2018 met terugwerkende kracht werd gewijzigd bij artikel 17 van het decreet van 2 mei 2019, en het ingevolge die wijziging enkel nog van toepassing is op de huurovereenkomsten die op 1 april 2016 lopende zijn, en aangezien artikel 17 van het decreet van 2 mei 2019 niet het voorwerp heeft uitgemaakt van een beroep tot vernietiging binnen de wettelijke termijn, is de grief van de verzoekende partijen zonder voorwerp geworden. Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette le recours. verwerpt het beroep.
Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits,
allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
1989 sur la Cour constitutionnelle, le 18 juin 2020. het Grondwettelijk Hof, op 18 juni 2020.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
F. Meersschaut F. Daoût F. Meersschaut F. Daoût
^