← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 37/2020 du 5 mars 2020 Numéro du rôle : 7210 En cause : la question
préjudicielle relative à l'article 2 du décret de la Région flamande du 17 juillet 2000 « portant approbation
de l'accord de coopération du 21 juin 1999 La Cour constitutionnelle, composée
des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P. Moerm(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 37/2020 du 5 mars 2020 Numéro du rôle : 7210 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2 du décret de la Région flamande du 17 juillet 2000 « portant approbation de l'accord de coopération du 21 juin 1999 La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P. Moerm(...) | Uittreksel uit arrest nr. 37/2020 van 5 maart 2020 Rolnummer 7210 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 2 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 17 juli 2000 « houdende goedkeuring van het samenwerkingsakkoord van 21 juni 19 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters J.-P(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 37/2020 du 5 mars 2020 | Uittreksel uit arrest nr. 37/2020 van 5 maart 2020 |
| Numéro du rôle : 7210 | Rolnummer 7210 |
| En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2 du décret | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 2 van het decreet |
| de la Région flamande du 17 juillet 2000 « portant approbation de | van het Vlaamse Gewest van 17 juli 2000 « houdende goedkeuring van het |
| l'accord de coopération du 21 juin 1999 entre l'Etat fédéral, la | samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen de Federale Staat, het |
| Région flamande, la Région wallonne et la Région de Bruxelles-Capitale | Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest |
| concernant la maîtrise des dangers liés aux accidents majeurs | betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij |
| impliquant des substances dangereuses », posée par la Cour d'appel de | gevaarlijke stoffen zijn betrokken », gesteld door het Hof van Beroep |
| Gand. | te Gent. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters |
| Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. | J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. |
| Moerman, M. Pâques et Y. Kherbache, assistée du greffier P.-Y. | Moerman, M. Pâques en Y. Kherbache, bijgestaan door de griffier P.-Y. |
| Dutilleux, présidée par le président A. Alen, | Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par arrêt du 6 juin 2019, dont l'expédition est parvenue au greffe de | Bij arrest van 6 juni 2019, waarvan de expeditie ter griffie van het |
| la Cour le 14 juin 2019, la Cour d'appel de Gand a posé la question | Hof is ingekomen op 14 juni 2019, heeft het Hof van Beroep te Gent de |
| préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « L'article 2 du décret de la Communauté [lire : Région] flamande du | « Schendt artikel 2 van het Decreet van 17 juli 2000 van de Vlaamse |
| 17 juillet 2000 portant approbation de l'accord de coopération du 21 | Gemeenschap [lees : van het Vlaamse Gewest] houdende goedkeuring van |
| juin 1999 entre l'Etat fédéral, la Région flamande, la Région wallonne | het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen de Federale Staat, |
| et la Région de Bruxelles-Capitale concernant la maîtrise des dangers | het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk |
| liés aux accidents majeurs impliquant des substances dangereuses | Gewest betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen |
| viole-t-il les articles 11 et 92bis de la loi spéciale du 8 août 1980 | waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken, de artikelen 11 en 92bis |
| de réformes institutionnelles en ce que ce décret approuve l'accord de | van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der |
| coopération du 21 juin 1999, alors qu'il prévoit l'incrimination de | instellingen, doordat dit decreet het samenwerkingsakkoord van 21 juni |
| 1999 goedkeurt terwijl het in een strafbaarstelling van rechtspersonen | |
| personnes morales sans que l'avis du Conseil des ministres ait été | voorziet zonder dat voorafgaandelijk het advies van de Ministerraad |
| recueilli au préalable ? ». | werd ingewonnen ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 2 du décret de la | B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 2 van het decreet van het |
| Région flamande du 17 juillet 2000 « portant approbation de l'accord | Vlaamse Gewest van 17 juli 2000 « houdende goedkeuring van het |
| de coopération du 21 juin 1999 entre l'Etat fédéral, la Région | samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen de Federale Staat, het |
| flamande, la Région wallonne et la Région de Bruxelles-Capitale | Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest |
| concernant la maîtrise des dangers liés aux accidents majeurs | betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij |
| impliquant des substances dangereuses » (ci-après : le décret du 17 | gevaarlijke stoffen zijn betrokken » (hierna : het decreet van 17 juli |
| juillet 2000 et l'accord de coopération du 21 juin 1999). | 2000 en het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999). |
| La juridiction a quo demande à la Cour si cette disposition est | Het verwijzende rechtscollege wenst van het Hof te vernemen of die |
| compatible avec les articles 11 et 92bis de la loi spéciale du 8 août | bepaling bestaanbaar is met de artikelen 11 en 92bis van de bijzondere |
| 1980 de réformes institutionnelles, en ce qu'elle approuve l'accord de | wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre |
| coopération du 21 juin 1999 sans qu'ait été recueilli au préalable | zij het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 goedkeurt zonder dat het |
| l'avis du Conseil des ministres, alors que cet accord de coopération | voorafgaand advies van de Ministerraad werd ingewonnen, terwijl dat |
| prescrirait une pénalisation de personnes morales à un moment où le | samenwerkingsakkoord zou voorzien in een strafbaarstelling van |
| livre Ier du Code pénal ne le prévoyait pas encore. | rechtspersonen op een ogenblik dat boek I van het Strafwetboek daar |
| nog niet in voorzag. | |
| B.2.1. L'article 2 du décret du 17 juillet 2000 ne fait qu'approuver | B.2.1. Artikel 2 van het decreet van 17 juli 2000 beperkt zich tot het |
| l'accord de coopération du 21 juin 1999. | goedkeuren van het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999. |
| La Cour ne peut utilement contrôler cette disposition décrétale sans | Het Hof kan die decreetsbepaling niet op zinvolle wijze toetsen zonder |
| impliquer dans son examen le contenu des dispositions pertinentes de | de inhoud van de relevante bepalingen van het goedgekeurde |
| l'accord de coopération approuvé. | samenwerkingsakkoord in zijn onderzoek te betrekken. |
| B.2.2. L'article 31, alinéa 1er, de l'accord de coopération du 21 juin | B.2.2. Artikel 31, eerste lid, van het samenwerkingsakkoord van 21 |
| 1999, dans sa version applicable dans l'instance soumise à la | juni 1999, in de versie zoals die van toepassing is in het geding voor |
| juridiction a quo, dispose : | het verwijzende rechtscollege, bepaalt : |
| « Est puni d'une peine d'emprisonnement de huit jours à un an et d'une | « Wordt gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot één jaar |
| amende de 1 000 euros à 1 000 000 euros ou de l'une de ces peines | en met een geldboete van 1 000 euro tot 1 000 000 euro of met één van |
| seulement, l'exploitant qui, bien qu'il y soit tenu : | die straffen alleen, de exploitant die, hoewel daartoe verplicht : |
| 1° n'applique pas les mesures prévues à l'article 7, alinéa premier ou | 1° niet de in artikel 7, eerste lid bedoelde maatregelen treft of niet |
| ne peut faire la preuve qu'il a pris les mesures nécessaires | overeenkomstig artikel 7, tweede lid kan aantonen dat hij de |
| conformément à l'article 7, deuxième alinéa; | noodzakelijke maatregelen heeft genomen; |
| 2° n'introduit pas une notification prévue à l'article 8; | 2° geen kennisgeving indient als bedoeld in artikel 8; |
| 3° n'a pas rédigé de document tel que visé à l'article 9 ou 10, | 3° geen document heeft opgesteld als bedoeld in artikel 9 of 10, niet |
| n'assure pas l'exécution correcte de la politique de prévention ou ne | zorgt voor de correcte uitvoering van het preventiebeleid of dit niet |
| l'évalue pas et ne la révise pas le cas échéant comme prévu à l'article 13; | beoordeelt en zo nodig herziet als bedoeld in artikel 13; |
| 4° n'introduit ou n'actualise pas dans les délais prescrits un rapport | 4° niet binnen de voorgeschreven termijnen een veiligheidsrapport als |
| de sécurité comme visé à l'article 12 ou ne l'évalue pas et ne le | bedoeld in artikel 12 indient of actualiseert of dit niet beoordeelt |
| révise pas le cas échéant comme prévu à l'article 13; | en zo nodig herziet als bedoeld in artikel 13; |
| 5° ne rédige pas de plan d'urgence interne comme visé à l'article 15, | 5° geen intern noodplan opstelt als bedoeld in artikel 15, het intern |
| ne met pas à l'essai le plan d'urgence interne et, le cas échéant, ne | |
| le révise pas comme prévu à l'article 18 ou n'exécute pas le plan | noodplan niet beproeft en zo nodig herziet als bedoeld in artikel 18 |
| d'urgence interne dans le cas visé à l'article 20, § 1er. | of het intern noodplan niet uitvoert in het geval bedoeld in artikel 20, § 1. |
| 6° ne fournit pas l'information visée à l'article 21 ou 22; | 6° de informatie bedoeld in artikel 21 of 22 niet verstrekt; |
| 7° ne donne pas suite aux avertissements ou aux ordres de l'autorité | 7° geen gevolg geeft aan de verwittigingen of bevelen van de |
| d'inspection ». | inspectiediensten ». |
| Cette disposition prévoit donc une pénalisation de « l'exploitant » | Die bepaling voorziet aldus in een strafbaarstelling van de « |
| pour certaines infractions à l'accord de coopération. L'article 4, 5°, | exploitant » voor welbepaalde inbreuken op het samenwerkingsakkoord. |
| dudit accord de coopération définit la notion d'exploitant comme étant | Dat begrip wordt in artikel 4, 5°, van hetzelfde samenwerkingsakkoord |
| « toute personne physique ou morale qui exploite l'établissement ou | gedefinieerd als « iedere natuurlijke of rechtspersoon die de |
| l'installation ». | inrichting of installatie exploiteert ». |
| B.2.3. L'accord de coopération du 21 juin 1999 a été conclu en | B.2.3. Het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 werd gesloten ter |
| exécution de l'article 92bis, § 3, b), de la loi spéciale du 8 août | uitvoering van artikel 92bis, § 3, b), van de bijzondere wet van 8 |
| 1980 de réformes institutionnelles, qui dispose : | augustus 1980 tot hervorming der instellingen, dat bepaalt : |
| « L'autorité fédérale et les Régions concluent en tout cas un accord | « De federale overheid en de Gewesten sluiten in ieder geval een |
| de coopération : | samenwerkingsakkoord : |
| [...] | [...] |
| b) pour l'application aux niveaux fédéral et régional des règles | b) voor de toepassing op federaal en gewestelijk vlak van de door de |
| fixées par la Communauté européenne concernant les risques d'accidents | Europese Gemeenschap vastgestelde regelen inzake de risico's van zware |
| majeurs de certaines activités industrielles ». | ongevallen bij bepaalde industriële activiteiten ». |
| Conformément à l'article 92bis, § 1er, alinéa 2, de la loi spéciale du | |
| 8 août 1980, les accords de coopération qui portent sur les matières | Krachtens artikel 92bis, § 1, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 |
| augustus 1980 hebben de samenwerkingsakkoorden die betrekking hebben | |
| réglées par loi ou par décret, ainsi que les accords qui pourraient | op de aangelegenheden die bij wet of decreet worden geregeld, alsmede |
| grever l'Etat, la communauté ou la région ou lier des Belges | de akkoorden die de Staat, de gemeenschap of het gewest zouden kunnen |
| individuellement, n'ont d'effet qu'après avoir reçu l'assentiment par | bezwaren of Belgen persoonlijk zouden kunnen binden, eerst gevolg |
| la loi ou par le décret. | nadat zij instemming hebben verkregen bij wet of bij decreet. |
| B.3. L'article 11, alinéas 1er et 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 | B.3. Artikel 11, eerste en tweede lid, van de bijzondere wet van 8 |
| dispose : | augustus 1980 bepaalt : |
| « Dans les limites des compétences des Communautés et des Régions, les | « Binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gemeenschappen en de |
| décrets peuvent ériger en infraction les manquements à leurs | Gewesten kunnen de decreten de niet-naleving van hun bepalingen |
| dispositions et établir les peines punissant ces manquements; les | strafbaar stellen en de straffen wegens die niet-naleving bepalen; de |
| dispositions du livre Ier du Code pénal s'y appliquent, sauf les | bepalingen van Boek I van het Strafwetboek zijn hierop van toepassing, |
| exceptions qui peuvent être prévues par décret pour des infractions | behoudens de uitzonderingen die voor bijzondere inbreuken door een |
| particulières. | decreet kunnen worden gesteld. |
| L'avis conforme du Conseil des ministres est requis pour toute | Het eensluidend advies van de Ministerraad is vereist voor iedere |
| délibération au sein du Gouvernement de Communauté ou de Région sur un | beraadslaging in de Gemeenschaps- of Gewestregering over een |
| avant-projet de décret reprenant une peine ou une pénalisation non | voorontwerp van decreet waarin een straf of een strafbaarstelling is |
| prévue au livre Ier du Code pénal ». | opgenomen waarin Boek I van het Strafwetboek niet voorziet ». |
| B.4. Selon la juridiction a quo, l'article 31 de l'accord de | B.4. Volgens het verwijzende rechtscollege voorzag artikel 31 van het |
| coopération du 21 juin 1999 prévoyait une pénalisation des personnes | samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 in een strafbaarstelling van |
| morales avant que la responsabilité pénale des personnes morales ait | rechtspersonen vooraleer de strafrechtelijke aansprakelijkheid van |
| rechtspersonen in boek I van het Strafwetboek werd ingevoerd bij de | |
| été instaurée dans le livre Ier du Code pénal par la loi du 4 mai 1999 | wet van 4 mei 1999 « tot invoering van de strafrechtelijke |
| « instaurant la responsabilité pénale des personnes morales », qui est | verantwoordelijkheid van rechtspersonen », die in werking is getreden |
| entrée en vigueur le 2 juillet 1999. L'avant-projet de décret qui a | op 2 juli 1999. Ook het voorontwerp van decreet dat heeft geleid tot |
| donné lieu à l'adoption de l'article 2, en cause, du décret du 17 | het in het geding zijnde artikel 2 van het decreet van 17 juli 2000, |
| juillet 2000, portant approbation de cet accord de coopération, serait | waarbij instemming werd verleend met dat samenwerkingsakkoord, zou |
| également antérieur au 2 juillet 1999. Il aurait dès lors fallu | dateren van vóór 2 juli 1999. Bijgevolg zou het eensluidend advies van |
| recueillir l'avis conforme du Conseil des ministres pour toute | de Ministerraad vereist zijn geweest voor iedere beraadslaging in de |
| délibération du Gouvernement flamand relative à l'avant-projet de | Vlaamse Regering over het voorontwerp van decreet tot instemming met |
| décret portant approbation de l'accord de coopération du 21 juin 1999. | het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999. |
| B.5. L'avis conforme du Conseil des ministres, prescrit par l'article | B.5. Het eensluidend advies van de Ministerraad, voorgeschreven bij |
| 11, alinéa 2, de la loi spéciale précitée du 8 août 1980, doit être | artikel 11, tweede lid, van de voormelde bijzondere wet van 8 augustus |
| considéré comme une règle répartitrice de compétences au sens de | 1980, moet als een bevoegdheidverdelende regel in de zin van artikel |
| l'article 30bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | 30bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk |
| constitutionnelle. En vertu de cette dernière disposition, pour | Hof worden aangemerkt. Volgens de laatstvermelde bepaling moeten voor |
| l'application des articles 1er et 26, § 1er, de la loi spéciale sur la | de toepassing van de artikelen 1 en 26, § 1, van de bijzondere wet op |
| Cour constitutionnelle, sont notamment considérés comme règles visées | |
| au 1° de ces deux dispositions « les avis conformes » prévus, entre | het Grondwettelijk Hof onder meer « de eensluidende adviezen » waarvan |
| autres, par la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | sprake in onder meer de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot |
| hervorming der instellingen, worden beschouwd als regels bedoeld in | |
| institutionnelles. | het 1° van die twee bepalingen. |
| La Cour est donc compétente pour connaître de la question | Het Hof is bijgevolg bevoegd om kennis te nemen van de prejudiciële |
| préjudicielle relative au non-respect de la formalité précitée imposée | vraag inzake de niet-naleving van voormeld voorschrift, neergelegd in |
| par l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980. | artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980. |
| B.6.1. Conformément à l'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 | B.6.1. Krachtens artikel 11, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 |
| août 1980, le législateur décrétal ne peut en principe déroger au | augustus 1980 vermag de decreetgever in beginsel niet af te wijken van |
| boek I van het Strafwetboek door andere straffen of | |
| livre Ier du Code pénal en instaurant d'autres peines ou pénalisations | strafbaarstellingen in te voeren dan die welke in dat boek I zijn |
| que celles prévues au livre Ier, sauf avis conforme du Conseil des | bepaald, behoudens eensluidend advies van de Ministerraad. |
| ministres. Cette formalité vise à « maintenir l'unité nécessaire du droit pénal » | Die vormvereiste strekt ertoe « de noodzakelijke eenheid van het |
| (Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 558-1, p. 35). Cette unité est | strafrecht te bewaren » (Parl. St., Senaat, 1992-1993, nr. 558-1, p. |
| garantie par l'intervention de l'autorité fédérale. | 35). Die eenheid wordt gewaarborgd door het optreden van de federale |
| B.6.2. Puisque l'autorité fédérale est partie à l'accord de | overheid. B.6.2. Vermits de federale overheid partij is bij het |
| coopération du 21 juin 1999 et qu'elle a porté assentiment à cet | samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 en bij de wet van 22 mei 2001 |
| accord de coopération par la loi du 22 mai 2001, il n'y avait pas lieu | instemming heeft verleend met dat samenwerkingsakkoord, diende het |
| de soumettre préalablement l'avant-projet du décret d'approbation du | voorontwerp dat tot het in het geding zijnde instemmingsdecreet van 17 |
| 17 juillet 2000 en cause à l'avis conforme du Conseil des ministres. | juli 2000 heeft geleid, niet vooraf aan het eensluidend advies van de |
| Ministerraad te worden onderworpen. | |
| B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 2 du décret de la Région flamande du 17 juillet 2000 « | Artikel 2 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 17 juli 2000 « |
| portant approbation de l'accord de coopération du 21 juin 1999 entre | houdende goedkeuring van het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 |
| l'Etat fédéral, la Région flamande, la Région wallonne et la Région de | tussen de Federale Staat, het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het |
| Bruxelles-Capitale concernant la maîtrise des dangers liés aux | Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de beheersing van de |
| accidents majeurs impliquant des substances dangereuses » ne viole pas | gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn |
| les articles 11 et 92bis de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | betrokken » schendt de artikelen 11 en 92bis van de bijzondere wet van |
| institutionnelles. | 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen niet. |
| Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 5 mars 2020. | op 5 maart 2020. |
| Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
| P.-Y. Dutilleux A. Alen | P.-Y. Dutilleux A. Alen |