Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 184/2019 du 20 novembre 2019 Numéro du rôle : 6857 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 1992 « portant des dispositions sociales et diverses », tel qu'il a été modifi La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 184/2019 du 20 novembre 2019 Numéro du rôle : 6857 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 1992 « portant des dispositions sociales et diverses », tel qu'il a été modifi La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) Uittreksel uit arrest nr. 184/2019 van 20 november 2019 Rolnummer 6857 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 94, 9°, van de wet van 30 december 1992 « houdende sociale en diverse bepalingen », zoals gewijzigd bij artikel 24 van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 184/2019 du 20 novembre 2019 Uittreksel uit arrest nr. 184/2019 van 20 november 2019
Numéro du rôle : 6857 Rolnummer 6857
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 94, 9°, de In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 94, 9°, van de wet
la loi du 30 décembre 1992 « portant des dispositions sociales et van 30 december 1992 « houdende sociale en diverse bepalingen », zoals
diverses », tel qu'il a été modifié par l'article 24 de la loi du 29 gewijzigd bij artikel 24 van de wet van 29 maart 2012 « houdende
mars 2012 « portant des dispositions diverses (I) », posée par la Cour diverse bepalingen (I) », gesteld door het Arbeidshof te Brussel.
du travail de Bruxelles. Het Grondwettelijk Hof,
La Cour constitutionnelle,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman et Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J.
M. Pâques, et, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 Moerman en M. Pâques, en, overeenkomstig artikel 60bis van de
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du juge émérite E. bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, emeritus
Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le rechter E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
président F. Daoût, voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 9 février 2018, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij arrest van 9 februari 2018, waarvan de expeditie ter griffie van
de la Cour le 21 février 2018, la Cour du travail de Bruxelles a posé het Hof is ingekomen op 21 februari 2018, heeft het Arbeidshof te
la question préjudicielle suivante : Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 1992 portant des « Schendt artikel 94, 9°, van de wet van 30 december 1992 houdende
dispositions sociales et diverses tel que modifié par l'article 24 de sociale en diverse bepalingen, zoals gewijzigd bij artikel 24 van de
la loi du 29 mars 2012 portant des dispositions diverses (I), wet van 29 maart 2012 houdende diverse bepalingen (I), de artikelen 10
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de
en combinaison avec les articles 170, 172 et 173 de la Constitution, artikelen 170, 172 en 173 van de Grondwet, in zoverre het in een
en ce qu'il prévoit une possibilité d'exonération temporaire de la mogelijkheid tot tijdelijke vrijstelling van de jaarlijkse bijdrage
cotisation annuelle, en faveur des sociétés de personnes inscrites voorziet ten gunste van de personenvennootschappen die als
comme entreprises commerciales dans la Banque-Carrefour des handelsonderneming in de Kruispuntbank van Ondernemingen zijn
Entreprises, qui ont été constituées après le 1er janvier 1991 et dont ingeschreven, die na 1 januari 1991 zijn opgericht en waarvan de
le ou les gérants, ainsi que la majorité des associés actifs qui ne zaakvoerder of zaakvoerders, evenals de meerderheid van de werkende
sont pas gérants, n'ont pas été, au cours des dix années qui précèdent vennoten die geen zaakvoerder zijn, in de tien jaar voorafgaand aan de
la constitution de la société, assujettis à l'arrêté royal n° 38 du 27 oprichting van de vennootschap, ten hoogste drie jaar onderworpen zijn
juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants geweest aan het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende
pendant plus de trois années, alors qu'il n'envisage pas inrichting van het sociaal statuut der zelfstandigen, terwijl het niet
l'exonération, dans les mêmes conditions, des sociétés civiles ayant de vrijstelling, onder dezelfde voorwaarden, van burgerlijke
adopté la forme d'une société commerciale, traitant ainsi de manière vennootschappen die de vorm van een handelsvennootschap hebben
différente des personnes qui se trouvent dans des situations aangenomen, beoogt, waardoor personen die zich in vergelijkbare
comparables ? ». situaties bevinden, aldus verschillend worden behandeld ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Toute société assujettie à l'impôt des sociétés est en principe B.1. Elke aan de vennootschapsbelasting onderworpen vennootschap is in
tenue de verser une « cotisation annuelle forfaitaire » (article 91, beginsel een « jaarlijkse forfaitaire bijdrage » verschuldigd (artikel
alinéa 1er, de la loi du 30 décembre 1992 « portant des dispositions 91, eerste lid, van de wet van 30 december 1992 « houdende sociale en
sociales et diverses », tel qu'il a été remplacé par l'article 279 de diverse bepalingen », zoals vervangen bij artikel 279 van de
la loi-programme du 22 décembre 2003, lu en combinaison avec l'article programmawet van 22 december 2003, in samenhang gelezen met artikel
88, d), de la loi du 30 décembre 1992). 88, d), van de wet van 30 december 1992).
Le montant maximal de cette cotisation est de 868 euros (article 91, Die bijdrage bedraagt maximaal 868 euro (artikel 91, tweede lid, van
alinéa 2, de la loi du 30 décembre 1992, tel qu'il a été remplacé par de wet van 30 december 1992, zoals vervangen bij artikel 279 van de
l'article 279 de la loi du 22 décembre 2003). Celle-ci peut faire wet van 22 december 2003). Bij de berekening van de
l'objet d'une déduction à titre de frais professionnels lors du calcul vennootschapsbelasting kunnen van die bijdrage de beroepskosten worden
de l'impôt des sociétés (article 100 de la loi du 30 décembre 1992; afgetrokken (artikel 100 van de wet van 30 december 1992; Parl. St.,
Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 526-1, p. 29). Senaat, 1992-1993, nr. 526-1, p. 29).
Cette cotisation est un impôt au sens de la Constitution. Die bijdrage is een belasting in de zin van de Grondwet.
B.2. Tel qu'il a été modifié par l'article 24 de la loi du 29 mars B.2. Zoals het is gewijzigd bij artikel 24 van de wet van 29 maart
2012 « portant des dispositions diverses (I) », l'article 94, 9°, de 2012 « houdende diverse bepalingen (I) », luidt artikel 94, 9°, van
la loi du 30 décembre 1992 précitée, qui fait partie du même chapitre voormelde wet van 30 december 1992, dat deel uitmaakt van hetzelfde
que l'article 91 de cette loi, dispose : hoofdstuk als artikel 91 van die wet :
« Le Roi détermine : « De Koning bepaalt :
[...] [...]
9° selon quelles modalités les sociétés de personnes inscrites comme 9° volgens welke modaliteiten de personenvennootschappen, die
entreprise commerciale dans la Banque-Carrefour des Entreprises et ingeschreven zijn als handelsonderneming in de Kruispuntbank van
constituées après le 1er janvier 1991, sont exonérées, pendant les Ondernemingen en opgericht zijn na 1 januari 1991, gedurende de eerste
drie jaar te rekenen vanaf het jaar van hun oprichting, worden
trois premières années à partir de l'année de leur constitution, de vrijgesteld van de krachtens de bepalingen van dit hoofdstuk
ingevoerde bijdrageplicht.
l'obligation de cotisation prévue en vertu du présent chapitre. Genoemde vennootschappen kunnen slechts van deze vrijstelling genieten
Les sociétés précitées ne pourront bénéficier de cette exonération que wanneer hun zaakvoerder of zaakvoerders, evenals de meerderheid van
si leur gérant ou leurs gérants, ainsi que la majorité de leurs hun werkende vennoten die geen zaakvoerder zijn, in de tien jaar
associés actifs qui ne sont pas gérants, n'ont pas été, au cours des voorafgaand aan de oprichting van de vennootschap, ten hoogste drie
dix années qui précèdent la constitution de la société, assujettis à jaar onderworpen zijn geweest aan het koninklijk besluit nr. 38 van 27
l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut der
des travailleurs indépendants pendant plus de trois années; ». zelfstandigen; ».
B.3. Pris en exécution de cette disposition, l'article 7 de l'arrêté B.3. Ter uitvoering van die bepaling, bepaalt artikel 7 van het
royal du 15 mars 1993 « pris en exécution du chapitre II du titre III koninklijk besluit van 15 maart 1993 « tot uitvoering van hoofdstuk II
de la loi du 30 décembre 1992 portant des dispositions sociales et van titel III van de wet van 30 december 1992 houdende sociale en
diverses, relatif à l'instauration d'une cotisation annuelle à charge diverse bepalingen, met betrekking tot de invoering van een jaarlijkse
des sociétés, destinée au statut social des travailleurs indépendants bijdrage ten laste van de vennootschappen bestemd voor het sociaal
», modifié la dernière fois par l'article 5 d'un arrêté royal du 31 statuut der zelfstandigen », de laatste keer gewijzigd bij artikel 5
juillet 2004, dispose : van een koninklijk besluit van 31 juli 2004 :
« Les sociétés de personnes inscrites comme entreprise commerciale « De personenvennootschappen, die ingeschreven zijn als
dans la Banque[-]Carrefour des Entreprises et créées après le 1er handelsonderneming in de Kruispuntbank van Ondernemingen en opgericht
janvier 1991, peuvent être exonérées de l'obligation de cotiser zijn na 1 januari 1991, kunnen, gedurende de eerste drie jaar te
pendant les trois premières années à compter à partir de l'année de leur création. Elles ne pourront bénéficier de cette exonération que si le gérant ou les gérants, ainsi que la majorité des associés actifs qui ne sont pas gérants, n'ont pas été, au cours des dix années qui précèdent la création de la société, assujettis à l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants pendant plus de trois années. Les sociétés de personnes qui souhaitent recourir à cette possibilité doivent fournir à la caisse d'assurances sociales à laquelle elles sont affiliées les preuves établissant qu'elles réunissent les rekenen vanaf het jaar van hun oprichting, worden vrijgesteld van de bijdrageplicht. Ze kunnen slechts van deze vrijstelling genieten wanneer hun zaakvoerder of zaakvoerders, evenals de meerderheid van hun werkende vennoten die geen zaakvoerder zijn, in de tien jaar voorafgaand aan de oprichting van de vennootschap, ten hoogste drie jaar onderworpen zijn geweest aan het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut der zelfstandigen. De personenvennootschappen, die van deze mogelijkheid wensen gebruik te maken, moeten aan de sociale verzekeringskas waarbij ze zijn aangesloten de bewijzen overmaken dat aan de in het eerste lid
conditions visées à l'alinéa 1er ». bepaalde voorwaarden voldaan is ».
B.4. Ni le libellé de la question préjudicielle, ni l'examen des B.4. Noch de bewoordingen van de prejudiciële vraag, noch het
motifs de la décision de renvoi ne permettent à la Cour de comprendre onderzoek van de motivering van de verwijzingsbeslissing maken het
en quoi la disposition en cause serait incompatible avec les articles voor het Hof mogelijk te begrijpen in welk opzicht de in het geding
10 et 11, lus en combinaison avec les articles 170, 172, alinéa 2, et zijnde bepaling onbestaanbaar zou zijn met de artikelen 10 en 11, in
samenhang gelezen met de artikelen 170, 172, tweede lid, en 173, van
173, de la Constitution. de Grondwet.
En ce qu'elle porte sur le respect de ces dispositions de la In zoverre zij betrekking heeft op de inachtneming van die bepalingen
Constitution, la question préjudicielle est irrecevable. van de Grondwet, is de prejudiciële vraag niet ontvankelijk.
B.5. Il ressort néanmoins des motifs de la question préjudicielle et B.5. Uit de motivering van de prejudiciële vraag en uit de stukken van
des pièces du dossier de procédure transmis à la Cour que celle-ci est het aan het Hof bezorgde dossier van de rechtspleging blijkt echter
invitée à se prononcer sur la compatibilité de l'article 94, 9°, de la dat het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid
loi du 30 décembre 1992 avec les articles 10 et 11, lus isolément ou van artikel 94, 9°, van de wet van 30 december 1992 met de artikelen
en combinaison avec l'article 172, alinéa 1er, de la Constitution, en 10 en 11, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 172, eerste
ce que, pour les années de cotisation 2012 à 2014, la disposition en lid, van de Grondwet, in zoverre, voor de bijdragejaren 2012 tot 2014,
cause crée une différence de traitement entre deux catégories de de in het geding zijnde bepaling een verschil in behandeling doet
ontstaan tussen twee categorieën van éénhoofdige besloten
sociétés privées à responsabilité limitée unipersonnelles starter qui vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid starter die in beginsel
sont en principe redevables de la « cotisation annuelle forfaitaire » de « jaarlijkse forfaitaire bijdrage » verschuldigd zijn, en waarvan
et dont le gérant ou l'associé n'a pas été, au cours des dix années de zaakvoerder of de vennoot, in de tien jaar voorafgaand aan de
précédant la constitution de la société, assujetti à l'arrêté royal n° oprichting van de vennootschap, ten hoogste drie jaar onderworpen is
38 du 27 juillet 1967 pendant plus de trois années : d'une part, geweest aan het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 :
celles qui peuvent être qualifiées d'« entreprises commerciales » au enerzijds, diegene die als « handelsonderneming » in de zin van de in
sens de la disposition en cause et, d'autre part, celles qui ont pour het geding zijnde bepaling kunnen worden aangemerkt en, anderzijds,
objet statutaire l'exercice de la profession d'avocat. diegene die de uitoefening van het beroep van advocaat als statutair
B.6. Durant les années de cotisation 2012 à 2014, la société inscrite doel hebben. B.6. Gedurende de bijdragejaren 2012 tot 2014 was de in de
à la Banque-Carrefour des Entreprises en qualité d'« entreprise Kruispuntbank van Ondernemingen als « handelsonderneming »
commerciale » était une personne morale qui disposait d'une unité ingeschreven vennootschap een rechtspersoon die op Belgisch
d'établissement sur le territoire belge où elle exerçait des « actes grondgebied over een vestigingseenheid beschikte waar zij « daden van
qualifiés commerciaux » par le Code de commerce (article 2, 4°, de la koophandel » zoals bedoeld in het Wetboek van Koophandel uitoefende
loi du 16 janvier 2003 « portant création d'une Banque-Carrefour des (artikel 2, 4°, van de wet van 16 januari 2003 « tot oprichting van
Entreprises, modernisation du registre de commerce, création de een Kruispuntbank van Ondernemingen, tot modernisering van het
handelsregister, tot oprichting van erkende ondernemingsloketten en
guichets-entreprises agréés et portant diverses dispositions », tel houdende diverse bepalingen », zoals vervangen bij artikel 178 van de
qu'il a été remplacé par l'article 178 de la loi du 30 décembre 2009 « wet van 30 december 2009 « houdende diverse bepalingen », en artikel
portant des dispositions diverses » et article 33 de la loi du 16 33 van de wet van 16 januari 2003; artikel I.2, 10°, van het Wetboek
janvier 2003; article I.2, 10°, du Code de droit économique, avant son van economisch recht, vóór de opheffing ervan bij artikel 36, a), van
abrogation par l'article 36, a), de la loi du 15 avril 2018 « portant de wet van 15 april 2018 « houdende hervorming van het
réforme du droit des entreprises » et article III.49 du même Code, ondernemingsrecht », en artikel III.49 van hetzelfde Wetboek, vóór de
avant son remplacement par l'article 70 de la loi du 15 avril 2018). vervanging ervan bij artikel 70 van de wet van 15 april 2018).
L'exercice de la profession d'avocat n'est pas un acte que le Code de De uitoefening van het beroep van advocaat is geen daad die in het
commerce qualifiait de « commercial ». Wetboek van Koophandel als een daad van koophandel werd aangemerkt.
La société privée à responsabilité limitée qui avait l'exercice de De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid die de
cette profession pour objet statutaire était, par conséquent, uitoefening van dat beroep als statutair doel had, werd bijgevolg
considérée comme une société de nature civile et non comme une société beschouwd als een vennootschap van burgerlijke aard en niet als een
de nature commerciale en application de l'article 3, § 2, du Code des vennootschap van commerciële aard, met toepassing van artikel 3, § 2,
sociétés, tel qu'il était libellé avant son abrogation par l'article van het Wetboek van vennootschappen, zoals het was opgesteld vóór de
22 de la loi du 15 avril 2018. La même société privée à responsabilité opheffing ervan bij artikel 22 van de wet van 15 april 2018. Dezelfde
limitée ne pouvait davantage être qualifiée d'« entreprise commerciale besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid kon evenmin als «
» d'abord au sens de la loi du 16 janvier 2003, puis au sens du Code handelsonderneming » aanvankelijk in de zin van de wet van 16 januari
2003 en vervolgens in die van het Wetboek van economisch recht worden
de droit économique. aangemerkt.
B.7. Durant les années de cotisation 2012 à 2014, les sociétés de la B.7. Gedurende de bijdragejaren 2012 tot 2014 konden de
première des deux catégories de sociétés décrites en B.5 pouvaient vennootschappen van de eerste van de twee in B.5 beschreven
categorieën van vennootschappen, krachtens de in het geding zijnde
être exonérées de la « cotisation annuelle forfaitaire » en vertu de bepaling, van de « jaarlijkse forfaitaire bijdrage » worden
la disposition en cause, ce qui n'était pas le cas des sociétés de vrijgesteld, hetgeen niet het geval was voor de vennootschappen van de
l'autre catégorie. andere categorie.
B.8. Les articles 10 et 11 de la Constitution énoncent le principe B.8. In de artikelen 10 en 11 van de Grondwet wordt het beginsel van
d'égalité et de non-discrimination, qui n'exclut pas qu'une différence gelijkheid en niet-discriminatie uitgedrukt, dat niet uitsluit dat een
de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt
autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust
raisonnablement justifiée. en het redelijk verantwoord is.
L'article 172, alinéa 1er, de la Constitution confirme ce principe en Artikel 172, eerste lid, van de Grondwet bevestigt dat beginsel in
matière fiscale. fiscale aangelegenheden.
B.9. Les parties intervenantes contestent l'affirmation selon laquelle B.9. De tussenkomende partijen betwisten de bewering volgens welke de
les catégories de personnes entre lesquelles une inégalité est categorieën van personen ten aanzien van wie een ongelijkheid wordt
alléguée sont suffisamment comparables. aangevoerd, in voldoende mate vergelijkbaar zijn.
B.10. Assujetties à l'impôt des sociétés, les sociétés appartenant aux B.10. De vennootschappen die tot de twee in B.5 beschreven categorieën
deux catégories de personnes décrites en B.5 sont en principe van personen behoren die aan de vennootschapsbelasting zijn
redevables de la « cotisation annuelle forfaitaire ». onderworpen, zijn in beginsel de « jaarlijkse forfaitaire bijdrage »
verschuldigd.
Elles sont dès lors suffisamment comparables au regard de la Zij zijn bijgevolg voldoende vergelijkbaar ten aanzien van de in het
disposition en cause, qui a pour objet de déterminer les sociétés geding zijnde bepaling, die ten doel heeft de vennootschappen te
pouvant être exonérées de cette cotisation durant les trois années qui bepalen die gedurende de drie jaar na hun oprichting van die bijdrage
suivent leur constitution. kunnen worden vrijgesteld.
B.11.1. L'instauration de la « cotisation annuelle forfaitaire » par B.11.1. Met de invoering van de « jaarlijkse forfaitaire bijdrage »
l'article 91 de la loi du 30 décembre 1992 poursuivait le même bij artikel 91 van de wet van 30 december 1992 werd dezelfde
doelstelling nagestreefd als met de invoering van de « ' eenmalige '
objectif que celle de la « cotisation ' unique ' de 7 000 francs, bijdrage van 7 000 frank [...] bestemd voor het sociaal statuut der
destinée au statut social des travailleurs indépendants », réglée par zelfstandigen » die was geregeld bij de artikelen 76 tot 85 van de wet
les articles 76 à 85 de la loi du 26 juin 1992 « portant des van 26 juni 1992 « houdende sociale en diverse bepalingen » en werd
dispositions sociales et diverses » et répondait aux mêmes beantwoord aan dezelfde bekommernissen als die welke aan de oorsprong
préoccupations que celles qui étaient à l'origine de ces dernières lagen van die laatste bepalingen (Parl. St., Senaat, 1992-1993, nr.
dispositions (Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 526-1, pp. 27 et 162; 526-1, pp. 27 en 162; ibid., nr. 526-3, pp. 13-15; Parl. St., Kamer,
ibid., n° 526-3, pp. 13-15; Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 752/9, pp. 11-12). 1992-1993, nr. 752/9, pp. 11-12).
L'instauration de cette cotisation reposait entre autres sur le De invoering van die bijdrage berustte onder meer op de vaststelling
constat que, pour exercer leurs activités, nombre de travailleurs dat, om hun activiteiten uit te oefenen, heel wat zelfstandigen een
indépendants fondaient une société, et en particulier une société vennootschap en, in het bijzonder, een éénhoofdige besloten
privée à responsabilité limitée unipersonnelle. Le développement sans vennootschap met beperkte aansprakelijkheid oprichtten. De
cesse croissant de cette pratique souvent motivée par la recherche onophoudelijke toename van die praktijk, vaak met als doel een
d'un avantage fiscal entraînait une réduction significative de la belastingvoordeel te verkrijgen, bracht een aanzienlijke vermindering
valeur des cotisations versées par les travailleurs indépendants afin met zich mee van de waarde van de bijdragen die door de zelfstandigen
de financer leur régime de sécurité sociale, ce qui avait pour effet worden betaald teneinde hun socialezekerheidsstelsel te financieren,
de mettre l'équilibre financier de ce dernier en péril (Doc. parl., hetgeen tot gevolg had dat het financieel evenwicht van dat laatste in
Sénat, 1991-1992, n° 315-1, p. 28; ibid., n° 315-4, pp. 10-11; Ann., gevaar werd gebracht (Parl. St., Senaat, 1991-1992, nr. 315-1, p. 28;
Sénat, 22 mai 1992, nos 28-29, p. 783; Doc. parl., Chambre, 1991-1992, ibid., nr. 315-4, pp. 10-11; Hand., Senaat, 22 mei 1992, nrs. 28-29,
n° 480/7, pp. 6, 7 et 9; Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 526-1, p. p. 783; Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 480/7, pp. 6, 7 en 9; Parl.
St., Senaat, 1992-1993, nr. 526-1, p. 27; ibid., nr. 526-3, p. 14;
27; ibid., n° 526-3, p. 14; Ann., Sénat, 25 novembre 1992, n° 14, p. Hand., Senaat, 25 november 1992, nr. 14, p. 407; Parl. St., Kamer,
407; Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 752/9, p. 12). 1992-1993, nr. 752/9, p. 12).
La cotisation précitée était donc conçue comme une source de De voormelde bijdrage was dus opgevat als een extra bron voor de
financement supplémentaire de ce régime de sécurité sociale, qui financiering van dat socialezekerheidsstelsel, die het mogelijk maakte
permettait de ne pas augmenter le montant des cotisations sociales het bedrag van de door de zelfstandigen verschuldigde sociale
dues par les travailleurs indépendants. L'instauration de cette bijdragen niet te verhogen. De invoering van die bijdrage werd ook
cotisation était aussi jugée préférable à une modification du statut verkieslijk geacht boven een wijziging van het fiscaal statuut van de
fiscal des sociétés créées par ces travailleurs (Doc. parl., Sénat, door die zelfstandigen opgerichte vennootschappen (Parl. St., Senaat,
1991-1992, n° 315-4, p. 14; Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° 480/7, 1991-1992, nr. 315-4, p. 14; Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 480/7,
p. 9; Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 526-3, p. 15). p. 9; Parl. St., Senaat, 1992-1993, nr. 526-3, p. 15).
B.11.2. En prévoyant l'exonération de la « cotisation annuelle B.11.2. Door te voorzien in de vrijstelling van de « jaarlijkse
forfaitaire » durant les trois années suivant la constitution de forfaitaire bijdrage » gedurende de drie jaar na de oprichting van
certaines sociétés, l'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 1992 bepaalde vennootschappen, komt artikel 94, 9°, van de wet van 30
bénéficie à des « sociétés qui débutent » (Doc. parl., Sénat, december 1992 ten goede aan « starters » (Parl. St., Senaat,
1992-1993, n° 526-3, p. 15). Cette mesure est l'une de celles qui 1992-1993, nr. 526-3, p. 15). Die maatregel is een van de maatregelen
étaient destinées à adapter le régime de cette cotisation à certains die bedoeld waren om de regeling van die bijdrage aan bepaalde
cas particuliers (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 752/9, p. 7). bijzondere gevallen aan te passen (Parl. St., Kamer, 1992-1993, nr. 752/9, p. 7).
B.11.3. Artikel 7 van het koninklijk besluit van 15 maart 1993,
B.11.3. Pris en exécution de l'article 94, 9°, de la loi du 30 genomen ter uitvoering van artikel 94, 9°, van de wet van 30 december
décembre 1992, l'article 7 de l'arrêté royal du 15 mars 1993 précisait 1992, preciseerde oorspronkelijk dat die vrijstelling kon worden
à l'origine que cette exonération pouvait être demandée par les aangevraagd door de vennootschappen « die ingeschreven zijn in het
sociétés « inscrites au registre de commerce ». handelsregister ».
Tel qu'il avait été modifié par l'article 5 d'un arrêté royal du 31 Zoals het werd gewijzigd bij artikel 5 van een koninklijk besluit van
juillet 2004, cet article 7 disposait, durant les années 2012 à 2014, 31 juli 2004, bepaalde dat artikel 7 gedurende de jaren 2012 tot 2014
que les sociétés devaient être inscrites « comme entreprise dat de vennootschappen dienden te zijn ingeschreven « als
commerciale dans la Banque Carrefour des Entreprises ». handelsonderneming in de Kruispuntbank van Ondernemingen ».
Cette condition d'exonération de la « cotisation annuelle forfaitaire Die voorwaarde voor vrijstelling van de « jaarlijkse forfaitaire
» a été insérée à l'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 2012 par bijdrage » is in artikel 94, 9°, van de wet van 30 december 2012
l'article 24 de la loi du 29 mars 2012 afin de tenir compte de l'arrêt ingevoegd bij artikel 24 van de wet van 29 maart 2012 teneinde
n° 103/2011 par lequel la Cour a jugé, le 16 juin 2011, que l'article rekening te houden met het arrest nr. 103/2011, waarbij het Hof op 16
172, alinéa 2, de la Constitution exige qu'une condition de ce type juni 2011 heeft geoordeeld dat artikel 172, tweede lid, van de
soit déterminée par la loi (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC Grondwet vereist dat dat soort van voorwaarde bij de wet wordt bepaald
53-2097/001 et 53-2098/001, pp. 16-18). (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2097/001 en 53-2098/001, pp. 16-18).
B.12.1. Pour les années 2012 à 2014, la « cotisation annuelle B.12.1. Voor de jaren 2012 tot 2014 was de « jaarlijkse forfaitaire
forfaitaire » était en principe due tant par les sociétés de nature bijdrage » in beginsel zowel door de vennootschappen van commerciële
commerciale que par les sociétés de nature civile. Elle était due tant aard als door de vennootschappen van burgerlijke aard verschuldigd.
par les sociétés qui avaient pour objet statutaire l'accomplissement Zij was verschuldigd zowel door de vennootschappen die als statutair
doel hadden het stellen van daden die in het Wetboek van Koophandel
d'actes réputés commerciaux par le Code de commerce que par celles qui daden van koophandel worden geacht, als door de vennootschappen die
avaient pour objet statutaire l'accomplissement d'autres types als statutair doel het stellen van andere soorten van daden hadden.
d'actes. Ni les travaux préparatoires de la loi du 26 juin 1992, ni ceux de la Noch uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 26 juni 1992,
loi du 30 décembre 1992 ne font apparaître que le phénomène de noch uit die van de wet van 30 december 1992 blijkt dat het fenomeen
l'augmentation du nombre de sociétés créées par des travailleurs van de toename van het aantal door zelfstandigen opgerichte
indépendants, qui, comme il est dit en B.11.1, est à l'origine de vennootschappen, dat, zoals in B.11.1 is vermeld, aan de oorsprong
l'instauration de cette cotisation, ne concernait que des sociétés de ligt van de invoering van die bijdrage, enkel vennootschappen van
nature civile, qui avaient pour objet statutaire l'accomplissement burgerlijke aard betrof, die als statutair doel hadden het stellen van
d'actes non réputés commerciaux par le Code de commerce. daden die in het Wetboek van Koophandel geen daden van koophandel
B.12.2. Les travaux préparatoires de l'article 24 de la loi du 29 mars worden geacht. B.12.2. In de parlementaire voorbereiding van artikel 24 van de wet
2012 n'expliquent pas pourquoi l'inscription dans la Banque-Carrefour van 29 maart 2012 wordt niet verklaard waarom de inschrijving in de
des Entreprises en qualité d'« entreprise commerciale » est une Kruispuntbank van Ondernemingen als « handelsonderneming » een
condition d'exonération de la cotisation pour les sociétés visées à voorwaarde is voor de vrijstelling van de bijdrage voor de in artikel
l'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 1992. 94, 9°, van de wet van 30 december 1992 bedoelde vennootschappen.
B.12.3. Les règles du Code des sociétés relatives à la société privée B.12.3. De regels van het Wetboek van vennootschappen met betrekking
à responsabilité limitée starter sont applicables depuis l'entrée en tot de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid starter
vigueur de la loi du 12 janvier 2010 « modifiant le Code des sociétés zijn van toepassing sinds de inwerkingtreding van de wet van 12
et prévoyant des modalités de la société privée à responsabilité
limitée ' Starter ' », c'est-à-dire depuis le 1er juin 2010 (article januari 2010 « tot wijziging van het Wetboek van vennootschappen en
tot vaststelling van de modaliteiten van de besloten vennootschap met
beperkte aansprakelijkheid ' Starter ' », dat wil zeggen sinds 1 juni
4, 1°, de l'arrêté royal du 27 mai 2010 « fixant les critères 2010 (artikel 4, 1°, van het koninklijk besluit van 27 mei 2010 « tot
essentiels du plan financier de la société privée à responsabilité vaststelling van de essentiële criteria van het financiële plan van de
besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ' Starter ', tot
limitée ' Starter ', et modifiant l'arrêté royal du 30 janvier 2001 wijziging van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot
portant exécution du Code des sociétés et l'arrêté royal du 22 juin uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen en van het koninklijk
2009 portant sur les modalités d'inscription des entreprises besluit van 22 juni 2009 houdende de nadere regels voor het
non-commerciales de droit privé dans la Banque-Carrefour des inschrijven van niet-handelsondernemingen naar privaat recht in de
Entreprises »). Kruispuntbank van Ondernemingen »).
Durant les années 2012 à 2014, tant les sociétés de nature civile que Gedurende de jaren 2012 tot 2014 waren zowel de vennootschappen van
les sociétés de nature commerciale qui avaient adopté la forme de la burgerlijke aard als de vennootschappen van commerciële aard die de
vorm van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
société privée à responsabilité limitée starter étaient, par hypothèse starter hadden aangenomen, per hypothese en per definitie, startende
et par définition, des sociétés débutantes. vennootschappen.
B.12.4. Ni la circonstance qu'une société de nature civile ne pouvait, B.12.4. Noch de omstandigheid dat een vennootschap van burgerlijke
durant les années 2012 à 2014, faire l'objet d'une déclaration de aard gedurende de jaren 2012 tot 2014 niet failliet kon worden
faillite, ni le droit d'une telle société de demander une exonération verklaard, noch het recht van een dergelijke vennootschap om een
de cotisation en cas d'absence d'activité durant une ou plusieurs vrijstelling van bijdrage aan te vragen in geval van ontstentenis van
années (en application de l'article 92bis de la loi du 30 décembre activiteit gedurende één of meer jaren (met toepassing van artikel
1992 inséré par l'article 203 de la loi du 25 janvier 1999 « portant 92bis van de wet van 30 december 1992, ingevoegd bij artikel 203 van
des dispositions sociales ») - comme peuvent le faire tous les de wet van 25 januari 1999 « houdende sociale bepalingen ») - zoals al
redevables de cette cotisation - ne suffisent à justifier diegenen die die bijdrage verschuldigd zijn, dat kunnen doen -
raisonnablement la différence de traitement examinée. volstaan om het onderzochte verschil in behandeling redelijk te
B.13. En ce qu'il fait naître la différence de traitement décrite en verantwoorden.
B.5 et B.7, l'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 1992 est B.13. In zoverre artikel 94, 9°, van de wet van 30 december 1992 het
in B.5 en B.7 beschreven verschil in behandeling doet ontstaan, is het
incompatible avec les articles 10 et 11, lus isolément ou en onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11, al dan niet in samenhang
combinaison avec l'article 172, alinéa 1er, de la Constitution. gelezen met artikel 172, eerste lid, van de Grondwet.
B.14. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.14. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
En ce qu'il fait naître la différence de traitement décrite en B.5 et
B.7, l'article 94, 9°, de la loi du 30 décembre 1992 « portant des In zoverre artikel 94, 9°, van de wet van 30 december 1992 « houdende
sociale en diverse bepalingen » het in B.5 en B.7 beschreven verschil
dispositions sociales et diverses » viole les articles 10 et 11, lus in behandeling doet ontstaan, schendt het de artikelen 10 en 11, al
isolément ou en combinaison avec l'article 172, alinéa 1er, de la dan niet in samenhang gelezen met artikel 172, eerste lid, van de
Constitution. Grondwet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 20 novembre 2019. op 20 november 2019.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^