← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 133/2019 du 10 octobre 2019 Numéro du rôle : 7140 En cause :
les questions préjudicielles relatives à l'article 22 du décret de la Région wallonne du 16 juillet 2015
« instaurant un prélèvement kilométrique à charge des La
Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges J.-P. Snapp(...)"
Extrait de l'arrêt n° 133/2019 du 10 octobre 2019 Numéro du rôle : 7140 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 22 du décret de la Région wallonne du 16 juillet 2015 « instaurant un prélèvement kilométrique à charge des La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges J.-P. Snapp(...) | Uittreksel uit arrest nr. 133/2019 van 10 oktober 2019 Rolnummer 7140 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 22 van het decreet van het Waalse Gewest van 16 juli 2015 « tot invoering van een kilometerheffing voor het wegengebrui Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters J.-P(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 133/2019 du 10 octobre 2019 | Uittreksel uit arrest nr. 133/2019 van 10 oktober 2019 |
Numéro du rôle : 7140 | Rolnummer 7140 |
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 22 du | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 22 van het |
décret de la Région wallonne du 16 juillet 2015 « instaurant un | decreet van het Waalse Gewest van 16 juli 2015 « tot invoering van een |
prélèvement kilométrique à charge des poids lourds pour l'utilisation | kilometerheffing voor het wegengebruik door zware vrachtwagens », vóór |
des routes », avant sa modification par l'article 32 du décret de la | de wijziging ervan bij artikel 32 van het decreet van het Waalse |
Région wallonne du 13 décembre 2017 « portant diverses modifications | Gewest van 13 december 2017 « houdende diverse fiscale wijzigingen », |
fiscales », posées par le Tribunal de première instance de Namur, division Namur. | gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Namen. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters |
Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, R. Leysen et M. Pâques, | J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, R. Leysen en M. Pâques, |
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. | bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van |
Daoût, | voorzitter F. Daoût, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par jugement du 27 février 2019, dont l'expédition est parvenue au | Bij vonnis van 27 februari 2019, waarvan de expeditie ter griffie van |
greffe de la Cour le 13 mars 2019, le Tribunal de première instance de | het Hof is ingekomen op 13 maart 2019, heeft de Rechtbank van eerste |
Namur, division Namur, a posé les questions préjudicielles suivantes : | aanleg Namen, afdeling Namen, de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
« 1. L'article 22 du décret du 16 juillet 2015 instaurant un | « 1. Schendt artikel 22 van het decreet van 16 juli 2015 tot invoering |
prélèvement kilométrique à charge des poids lourds [pour l'utilisation | van een kilometerheffing voor [het wegengebruik door] zware |
des routes], tel que libellé avant sa modification par l'article 32 du | vrachtwagens, zoals opgesteld vóór de wijziging ervan bij artikel 32 |
décret wallon du 13 décembre 2017 portant diverses modifications | van het Waalse decreet van 13 december 2017 houdende diverse fiscale |
fiscales, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en | wijzigingen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang |
combinaison avec l'article 6.1 de la Convention européenne des droits | gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten |
de l'homme et l'article 47 de la Charte des droits fondamentaux de | van de mens en artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de |
l'Union européenne, interprété en ce sens qu'il ne permet pas au juge | Europese Unie, in die zin geïnterpreteerd dat het de rechter bij wie |
saisi d'un recours contre une amende administrative appliquée sur la | een beroep is ingesteld tegen een op grond van dat artikel toegepaste |
base de cet article de réduire ou de remettre lui-même cette amende, | administratieve boete, niet toelaat die boete zelf te verminderen of |
si l'on devait considérer qu'une telle amende revêt un caractère pénal | kwijt te schelden, indien zou worden geoordeeld dat een dergelijke |
? | boete een strafrechtelijk karakter heeft ? |
2. L'article 22 du décret du 16 juillet 2015 instaurant un prélèvement | 2. Schendt artikel 22 van het decreet van 16 juli 2015 tot invoering |
kilométrique à charge des poids lourds [pour l'utilisation des | van een kilometerheffing voor [het wegengebruik door] zware |
routes], tel que libellé avant sa modification par l'article 32 du | vrachtwagens, zoals opgesteld vóór de wijziging ervan bij artikel 32 |
décret wallon du 13 décembre 2017 portant diverses modifications | van het Waalse decreet van 13 december 2017 houdende diverse fiscale |
fiscales, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en | wijzigingen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang |
combinaison avec l'article 6.1 de la Convention européenne des droits | gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten |
de l'homme et l'article 47 de la Charte des droits fondamentaux de | van de mens en artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de |
l'Union européenne, interprété en ce sens qu'il ne permet pas au juge | Europese Unie, in die zin geïnterpreteerd dat het de fiscale rechter |
fiscal saisi d'un recours contre plusieurs amendes administratives | bij wie een beroep is ingesteld tegen verscheidene op grond van dat |
appliquées sur la base de cet article et si l'on devait considérer que | artikel toegepaste administratieve boeten, indien zou worden |
de telles amendes revêtent un caractère pénal, de ne retenir qu'une | geoordeeld dat dergelijke boeten een strafrechtelijk karakter hebben, |
seule amende en cas de concours d'infractions, comme le permet au juge | niet toelaat slechts een enkele boete in aanmerking te nemen in geval |
pénal l'article 65 du Code pénal lorsque les sanctions applicables | van samenloop van overtredingen, zoals bij artikel 65 van het |
sont des sanctions de nature pénale prévues par d'autres législations | Strafwetboek aan de strafrechter is toegestaan wanneer de sancties die |
van toepassing zijn sancties van strafrechtelijke aard zijn waarin is | |
voorzien bij andere fiscale wetgevingen (zoals het Wetboek van de | |
fiscales (telles que le Code des impôts sur les revenus (articles 449 | inkomstenbelastingen (artikelen 449 en volgende) of het BTW-Wetboek |
et suivants) ou le Code de la TVA (articles 73 et suivants)), si ce | (artikelen 73 en volgende)), tenzij in het kader van de in het tweede |
n'est dans le cadre des conditions limitatives énumérées aux alinéas 2 et 3 de l'article 22 ? | en het derde lid van artikel 22 opgesomde limitatieve voorwaarden ? |
3. L'article 22 du décret du 16 juillet 2015 instaurant un prélèvement | 3. Schendt artikel 22 van het decreet van 16 juli 2015 tot invoering |
kilométrique à charge des poids lourds [pour l'utilisation des | van een kilometerheffing voor [het wegengebruik door] zware |
routes], tel que libellé avant sa modification par l'article 32 du | vrachtwagens, zoals opgesteld vóór de wijziging ervan bij artikel 32 |
décret wallon du 13 décembre 2017 portant diverses modifications | van het Waalse decreet van 13 december 2017 houdende diverse fiscale |
fiscales, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en | wijzigingen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang |
combinaison avec l'article 6.1 de la Convention européenne des droits | gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten |
de l'homme et l'article 47 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne, interprété en ce sens qu'il ne permet pas au juge fiscal saisi d'un recours contre une amende administrative appliquée sur la base de cet article d'assortir celle-ci d'un sursis, si l'on devait considérer qu'une telle amende revêt un caractère pénal, alors qu'un redevable pourrait bénéficier de mesures légales d'individualisation de la peine dont le sursis si, comparaissant devant le juge correctionnel, il s'exposait aux peines de nature pénale prévues par d'autres législations fiscales (telles que le Code | van de mens en artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, in die zin geïnterpreteerd dat het de fiscale rechter bij wie een beroep is ingesteld tegen een op grond van dat artikel toegepaste administratieve boete, niet toelaat die boete met uitstel gepaard te laten gaan, indien zou worden geoordeeld dat een dergelijke boete een strafrechtelijk karakter heeft, terwijl een heffingsplichtige het voordeel van wettelijke maatregelen tot individualisering van de straf, waaronder het uitstel, zou kunnen genieten indien hij zich bij zijn verschijning voor de correctionele rechter zou blootstellen aan straffen van strafrechtelijke aard waarin is voorzien bij andere fiscale wetgevingen (zoals het Wetboek van de |
des impôts sur les revenus (articles 449 et suivants) ou le Code de la | inkomstenbelastingen (artikelen 449 en volgende) of het BTW-Wetboek |
TVA (articles 73 et suivants)) ? ». | (artikelen 73 en volgende)) ? ». |
Le 4 avril 2019, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi | (...) Op 4 april 2019 hebben de rechters-verslaggevers M. Pâques en E. |
Derycke, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere | |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les | wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in |
juges-rapporteurs M. Pâques et E. Derycke ont informé la Cour qu'ils | kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te |
pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de | stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op |
l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire. | voorafgaande rechtspleging. |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 22 du décret | B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 22 van het |
de la Région wallonne du 16 juillet 2015 « instaurant un prélèvement | decreet van het Waalse Gewest van 16 juli 2015 « tot invoering van een |
kilométrique à charge des poids lourds pour l'utilisation des routes » | kilometerheffing voor het wegengebruik door zware vrachtwagens » |
(ci-après : le décret du 16 juillet 2015), qui dispose : | (hierna : het decreet van 16 juli 2015), dat bepaalt : |
« Toute infraction au présent décret ou à ses mesures d'exécution est sanctionnée d'une amende administrative d'un montant de 1.000,00 euros. En cas de concours d'infractions constatées avec le même véhicule au cours d'une même période ininterrompue de trois heures, les règles suivantes sont applicables : 1° le délai de trois heures commence à compter de la première infraction constatée; 2° l'amende administrative n'est due que pour la première infraction. En cas de concours d'infractions constatées dans plusieurs Régions dans le cadre des décrets ou ordonnances instaurant le prélèvement kilométrique avec le même véhicule au cours d'une même période ininterrompue de trois heures, les règles suivantes sont applicables : 1° le délai de trois heures commence à compter de la première infraction constatée; | « Elke overtreding van dit decreet of van de desbetreffende uitvoeringsmaatregelen wordt bestraft met een administratieve boete van 1.000,00 euro. In geval van vaststelling van een samenloop van overtredingen begaan met hetzelfde voertuig gedurende een ononderbroken periode van drie uren zijn de volgende regels toepasselijk : 1° de termijn van drie uren begint te lopen vanaf de eerste overtreding die vastgesteld wordt; 2° de administratieve boete is slechts voor de eerste overtreding verschuldigd. In geval van een samenloop van overtredingen vastgesteld in verschillende Gewesten in het kader van de decreten of ordonnanties tot invoering van de kilometerheffing en begaan met hetzelfde voertuig gedurende een ononderbroken periode van drie uren zijn de volgende regels toepasselijk : 1° de termijn van drie uren begint te lopen vanaf de eerste overtreding die vastgesteld wordt; |
2° l'amende administrative n'est due que si la première infraction a | 2° de administratieve boete is slechts verschuldigd als de eerste |
été constatée en vertu du présent décret ou de ses dispositions | overtreding krachtens dit decreet of de desbetreffende |
d'exécution. | uitvoeringsbepalingen is vastgesteld. |
Pour l'application des alinéas 2 et 3, les infractions qui n'ont pas | Voor de toepassing van de leden 2 en 3 worden de niet bestrafte |
été sanctionnées ne sont plus prises en considération pour le concours | overtredingen niet meer in aanmerking genomen voor de samenloop van |
d'infractions d'une autre période ininterrompue de trois heures. | overtredingen van een andere ononderbroken periode van drie uren. |
Les personnes physiques ou morales sont civilement responsables du | De natuurlijke en rechtspersonen zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de |
paiement de l'amende administrative et des autres montants de quelque | betaling van de administratieve boete en de andere bedragen van om het |
nature que ce soit qui sont imposés à leurs préposés ou mandataires, | even welke aard die aan hun aangestelden of mandatarissen opgelegd |
en raison d'une infraction en matière de prélèvement kilométrique. | worden wegens een overtreding inzake kilometerheffing. |
Le Gouvernement est habilité à modifier la durée de la période de | De Regering is bevoegd om de duur van de ononderbroken periode te |
temps ininterrompue et à indexer, sur la base des modalités qu'il | wijzigen en om het bedrag van de boete te indexeren volgens de |
fixe, le montant de l'amende ». | modaliteiten die zij vastlegt ». |
B.1.2. Comme l'observe le juge a quo, cette disposition a été | B.1.2. Zoals de verwijzende rechter doet opmerken, is die bepaling |
remplacée par l'article 32 du décret du 13 décembre 2017 « portant | vervangen bij artikel 32 van het decreet van 13 december 2017 « |
diverses modifications fiscales » (ci-après : le décret du 13 décembre | houdende diverse fiscale wijzigingen » (hierna : het decreet van 13 |
2017), de sorte qu'elle est désormais libellée comme suit : | december 2017), zodat zij voortaan luidt : |
« § 1er. Toute infraction au présent décret ou à ses mesures | « § 1. Elke overtreding van dit decreet of van zijn |
d'exécution est sanctionnée d'une amende administrative. | uitvoeringsmaatregelen wordt bestraft met een administratieve boete. |
Une seule amende administrative peut être établie pour la totalité des | Slechts één administratieve boete kan worden opgelegd voor het geheel |
van de in het eerste lid bedoelde overtredingen die met hetzelfde | |
infractions mentionnées à l'alinéa 1er qui sont commises avec le même | voertuig op dezelfde dag worden begaan. Het ingehouden bedrag is het |
véhicule le même jour. Le montant retenu est celui de l'infraction | bedrag van de overtreding onderworpen aan het hoogste tarief, |
soumise au tarif le plus élevé, conformément au paragraphe 2. | overeenkomstig § 2. |
Aucune amende administrative n'est établie pour toute infraction | Er wordt geen administratieve boete opgelegd voor elke overtreding |
commise dans les trois heures de la première infraction au présent | begaan binnen een periode van drie uren na de eerste overtreding van |
décret, à ses mesures d'exécution, à la législation de la Région de | dit decreet, van zijn uitvoeringsmaatregelen, van de wetgeving van het |
Bruxelles-Capitale ou à la législation de la Région flamande en | Brussels Hoofdstedelijk Gewest of van de wetgeving van het Vlaams |
matière de prélèvement kilométrique : 1° si les infractions concernées sont commises avec le même véhicule, et; 2° si la première infraction est sanctionnée par une amende administrative. § 2. Le montant des amendes administratives est fixé comme suit : Catégorie Type d'infraction | Gewest inzake kilometerheffing : 1° indien de betrokken overtredingen met hetzelfde voertuig worden begaan en; 2° indien de eerste overtreding met een administratieve boete wordt bestraft. § 2. Het bedrag van de administratieve boetes wordt vastgesteld als volgt : Categorie Soort overtreding |
Montant de l'amende | Bedrag van de boete |
A | A |
1° suite à un acte intentionnel en vue d'éluder le prélèvement | 1° ten gevolge van een opzettelijke handeling om de kilometerheffing |
kilométrique, le dispositif d'enregistrement ne détecte plus, par | te ontwijken detecteert het registratieapparaat de voertuigpositie of |
signal satellite, la position du véhicule ou le trajet parcouru par le | het door het voertuig afgelegde traject via satellietsignaal niet |
véhicule, 2° les documents de bord probants nécessaires à la | meer, 2° de documenten bij het voertuigen die nodig zijn voor de |
détermination de la masse maximale autorisée (MMA) ou de la classe | bepaling van de maximaal toegelaten massa (MTM) of van de |
d'émission euro du véhicule sont falsifiés. | euro-uitgifteklasse van het voertuig worden vervalst. |
1 000 EUR | 1 000 EUR |
B | B |
1° le véhicule n'est pas équipé, pour le prélèvement kilométrique | 1° het voertuig is voor de Belgische kilometerheffing niet uitgerust |
belge, d'un dispositif d'enregistrement électronique; 2° préalablement | met een elektronisch registratieapparaat; 2° vóór het gebruik van elke |
à l'utilisation de toute route, le redevable n'a pas de contrat | weg heeft de belastingplichtige geen overeenkomst gesloten, voor het |
conclu, pour le véhicule concerné, avec le prestataire de services de son choix. | betrokken voertuig, met de dienstverlener van zijn keuze. |
800 EUR | 800 EUR |
C | C |
1° le dispositif d'enregistrement électronique n'est pas activé; 2° le | 1° het elektronische registratieapparaat is niet geactiveerd; 2° het |
dispositif d'enregistrement électronique qui équipe le véhicule est | elektronische registratieapparaat dat het voertuig uitrust, is het |
celui d'un autre véhicule; 3° le contrat conclu avec le prestataire de | apparaat van een ander voertuig; 3° de met de dienstverlener gesloten |
service est suspendu; 4° le véhicule est utilisé sur le réseau routier | overeenkomst wordt opgeschort; 4° het voertuig wordt gebruikt op het |
soumis à prélèvement kilométrique après que le dispositif | wegennet onderworpen aan een kilometerheffing nadat het elektronische |
d'enregistrement électronique a émis le signal que le solde disponible | registratieapparaat het signaal heeft uitgezonden dat het beschikbare |
du prépaiement se révèle insuffisant; 5° le dispositif | saldo van de voorbetaling onvoldoende is; 5° het elektronische |
d'enregistrement électronique indique un dysfonctionnement ou n'émet | registratieapparaat wijst op een defect of zendt geen signaal meer uit |
plus de signal et le prestataire de service n'a pas été contacté; 6° | en de dienstverlener is niet gecontacteerd; 6° het elektronische |
le dispositif d'enregistrement électronique indique un | registratieapparaat wijst op een defect of zendt geen signaal meer |
dysfonctionnement ou n'émet plus de signal, le prestataire de services | uit; de dienstverlener is gecontacteerd maar de belastingplichtige |
a été contacté, mais le redevable ne suit pas les instructions données | volgt de door laatstgenoemde gegeven instructies niet. |
par ce dernier. | |
500 EUR | 500 EUR |
D | D |
Toute autre infraction à la réglementation en matière de prélèvement | Elke andere overtreding van de regelgeving inzake de kilometerheffing |
kilométrique telle que prévue au présent décret et ses mesures | zoals bedoeld in dit decreet en zijn uitvoeringsmaatregelen. |
d'exécution. | |
100 EUR | 100 EUR |
§ 3. Le fonctionnaire compétent peut ramener le montant de l'amende | § 3. De bevoegde ambtenaar kan het bedrag van de boete vermeld in |
mentionné en catégorie C à 250 euros lorsqu'il s'agit, pour le même | categorie C tot 250 euro terugbrengen wanneer het voor hetzelfde |
véhicule, de la première infraction de cette catégorie constatée au | voertuig om de eerste overtreding van deze categorie vastgesteld |
cours de la même année civile. | tijdens hetzelfde kalenderjaar gaat. |
En cas de bonne foi du redevable, le fonctionnaire compétent peut | In geval van goede trouw door de belastingplichtige kan de bevoegde |
réduire les amendes administratives visées au paragraphe 2 si ces | ambtenaar de in § 2 bedoelde administratieve boetes verminderen indien |
amendes : | deze boetes : |
1° sanctionnent un même type d'infraction; | 1° eenzelfde soort overtreding bestraffen; |
2° et que ces infractions sont commises durant une période limitée | 2° en bedoelde overtredingen zijn begaan tijdens een in de tijd |
dans le temps par le même véhicule. | beperkte periode door hetzelfde voertuig. |
§ 4. Les personnes physiques ou morales sont civilement responsables | § 4. De natuurlijke of rechtspersonen zijn burgerlijk verantwoordelijk |
du paiement de l'amende administrative et des autres montants de | voor de betaling van de administratieve boete en van de andere |
quelque nature que ce soit qui sont imposés à leurs préposés ou | bedragen van welke aard ook die opgelegd worden aan hun gemachtigden |
mandataires, en raison d'une infraction en matière de prélèvement kilométrique. | of mandatarissen wegens een overtreding inzake kilometerheffing. |
Le Gouvernement peut indexer, sur la base des modalités qu'il fixe, le | De Regering kan op grond van de door haar vastgestelde modaliteiten |
montant de l'amende ». | het bedrag van de boete indexeren ». |
Cette modification est entrée en vigueur le 1er janvier 2018, en vertu | Die wijziging is, krachtens artikel 40, eerste lid, van het decreet |
de l'article 40, alinéa 1er, du décret du 13 décembre 2017. | van 13 december 2017, in werking getreden op 1 januari 2018. |
Selon les travaux préparatoires, elle se justifie par la circonstance | Volgens de parlementaire voorbereiding wordt zij verantwoord door de |
omstandigheid dat, in de oorspronkelijke versie ervan, het in het | |
que, dans sa version initiale, l'article 22 en cause « ne [tenait] pas | geding zijnde artikel 22 « geen rekening [hield] met het soort van |
compte du type d'infraction ni de sa gravité (fraude ou pas) mais | overtreding, noch met de zwaarte ervan (fraude of niet), maar een ' |
[permettait] un ' empilement des amendes ' par période de trois heures | opeenstapeling van boeten ' per periode van drie uren [mogelijk |
». Il s'agissait également de répondre aux critiques formulées par la | maakte] ». Het ging ook erom een antwoord te bieden op de door de |
Commission européenne du fait « du montant invariable de l'amende, du | Europese Commissie geformuleerde kritiek wegens « het onveranderlijke |
système de cumul par régions et de la disproportion entre les amendes | bedrag van de boete, het systeem van cumulatie per gewest en de |
et la redevance éludée » (Doc. parl., Parlement wallon, 2017-2018, n° | onevenredigheid tussen de boeten en de ontweken heffing » (Parl. St., |
972/1, p. 9). | Waals Parlement, 2017-2018, nr. 972/1, p. 9). |
B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité de la | B.2. De verwijzende rechter stelt aan het Hof vragen over de |
bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepaling, vóór de | |
disposition en cause, avant son remplacement par l'article 32 du | vervanging ervan bij artikel 32 van het decreet van 13 december 2017, |
décret du 13 décembre 2017, avec les articles 10 et 11 de la | met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met |
Constitution, lus en combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de la | artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens |
Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 47 de la | en met artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. |
Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne. | B.3. Krachtens de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van |
B.3. En vertu de la jurisprudence de la Cour européenne des droits de | de Mens is een maatregel een strafsanctie in de zin van artikel 6, lid |
l'homme, une mesure constitue une sanction pénale au sens de l'article | 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, indien hij |
6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme si | volgens de internrechtelijke kwalificatie een strafrechtelijk karakter |
elle a un caractère pénal selon sa qualification en droit interne ou | heeft, of indien uit de aard van het strafbaar feit, namelijk de |
s'il ressort de la nature de l'infraction, à savoir la portée générale | algemene draagwijdte en het preventieve en repressieve doel van de |
et le caractère préventif et répressif de la sanction, qu'il s'agit | bestraffing, blijkt dat het om een strafsanctie gaat, of nog indien |
d'une sanction pénale ou encore s'il ressort de la nature et de la | uit de aard en de ernst van de sanctie die de betrokkene ondergaat, |
sévérité de la sanction subie par l'intéressé qu'elle a un caractère | blijkt dat zij een bestraffend en daardoor ontradend karakter heeft |
punitif et donc dissuasif (CEDH, grande chambre, 15 novembre 2016, A | (EHRM, grote kamer, 15 november 2016, A en B t. Noorwegen, § § |
et B c. Norvège, § § 105-107; grande chambre, 10 février 2009, | 105-107; grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine t. Rusland, § 53; |
Zolotoukhine c. Russie, § 53; grande chambre, 23 novembre 2006, | grote kamer, 23 november 2006, Jussila t. Finland, § § 30-31). Dat |
Jussila c. Finlande, § § 30-31). Ces critères sont alternatifs et non | zijn alternatieve en geen cumulatieve criteria. Het Europees Hof voor |
cumulatifs. Toutefois, la Cour européenne des droits de l'homme | de Rechten van de Mens is echter van oordeel dat wanneer geen enkel |
considère que lorsqu'aucun critère n'apparaît décisif à lui seul, une | criterium op zich alleen doorslaggevend lijkt, een cumulatieve |
approche cumulative est possible (CEDH, 24 février 1994, Bendenoun c. | benadering mogelijk is (EHRM, 24 februari 1994, Bendenoun t. |
France, § 47). | Frankrijk, § 47). |
La Cour européenne des droits de l'homme utilise les mêmes critères en | Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hanteert dezelfde |
ce qui concerne l'application de l'article 7 de la Convention précitée | criteria voor de toepassing van artikel 7 van het voormelde Verdrag |
(CEDH, 4 octobre 2016, Zaja c. Croatie, § 86; décision, 9 juin 2016, | (EHRM, 4 oktober 2016, Zaja t. Kroatië, § 86; beslissing, 9 juni 2016, |
Société Oxygène Plus c. France, § 43; 15 mai 2008, Nadtochiy c. | Société Oxygène Plus t. Frankrijk, § 43; 15 mei 2008, Nadtochiy t. |
Ukraine, § 32; décision, 24 novembre 1998, Brown c. Royaume-Uni), qui | Oekraïne, § 32; beslissing, 24 november 1998, Brown t. Verenigd |
a une portée analogue à celle de l'article 15 du Pacte international | Koninkrijk), dat een soortgelijke draagwijdte heeft als artikel 15 van |
relatif aux droits civils et politiques et à celle de l'article 49, | het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten |
paragraphe 1, de la Charte des droits fondamentaux de l'Union | en als artikel 49, lid 1, van het Handvest van de grondrechten van de |
européenne, en vertu de l'article 52, paragraphe 3, de la même Charte | Europese Unie, krachtens artikel 52, lid 3, van hetzelfde Handvest |
(CJUE, grande chambre, 5 décembre 2017, M.A.S. et M.B., point 54). | (HvJ, grote kamer, 5 december 2017, M.A.S. en M.B., punt 54). |
B.4. L'amende administrative qui était prévue par la disposition en | B.4. De administratieve boete waarin was voorzien bij de in het geding |
cause avait été initialement instaurée pour prévenir et sanctionner | zijnde bepaling was oorspronkelijk ingesteld om de overtredingen van |
les infractions au décret du 16 juillet 2015 et à ses mesures | het decreet van 16 juli 2015 en van de desbetreffende |
uitvoeringsmaatregelen te voorkomen en te bestraffen. Het bedrag ervan | |
d'exécution. Son montant était forfaitaire; il s'élevait à 1 000 | was forfaitair; het bedroeg 1 000 euro, ongeacht de begane |
euros, quelle que soit l'infraction commise, sa gravité ou | overtreding, de zwaarte ervan of de eventuele goede trouw van de |
l'éventuelle bonne foi du redevable. Le Gouvernement wallon ne | belastingplichtige. De Waalse Regering toont niet aan dat dat bedrag |
démontre pas que ce montant serait purement indemnitaire et viserait | zuiver vergoedend zou zijn en enkel ertoe zou strekken het door het |
uniquement à réparer le préjudice subi par la Région wallonne. Comme | Waalse Gewest geleden nadeel te herstellen. Zoals in B.1.2 is vermeld, |
il est dit en B.1.2, les travaux préparatoires du décret modificatif | wordt in de parlementaire voorbereiding van het wijzigingsdecreet van |
du 13 décembre 2017 font au contraire état du caractère | 13 december 2017 integendeel melding gemaakt van het onevenredige |
disproportionné du montant de l'amende au regard de la redevance | karakter van het bedrag van de boete ten aanzien van de ontweken |
éludée. De surcroît, les modalités d'application de la sanction | heffing. Bovendien maakten de toepassingsmodaliteiten van de betwiste |
litigieuse permettaient un cumul des amendes, ce qui pouvait impliquer | sanctie een cumulatie van de boetes mogelijk, hetgeen kon leiden tot |
des montants considérables, comme c'est le cas dans l'affaire soumise | aanzienlijke bedragen, zoals dat het geval is in de aan de verwijzende |
au juge a quo. | rechter voorgelegde zaak. |
Il s'agit donc d'une sanction pénale au sens des dispositions | Het gaat dus om een strafsanctie in de zin van de in B.3 aangehaalde |
conventionnelles citées en B.3. | verdragsbepalingen. |
B.5. La rétroactivité de la loi pénale la plus douce constitue un | B.5. De retroactiviteit van de mildere strafwet vormt een algemeen |
principe général de droit, qui est consacré par l'article 7 de la | rechtsbeginsel dat is verankerd in artikel 7 van het Europees Verdrag |
Convention européenne des droits de l'homme, par l'article 15 du Pacte | voor de rechten van de mens, in artikel 15 van het Internationaal |
international relatif aux droits civils et politiques, ainsi que par | Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, alsook in artikel |
l'article 49, paragraphe 1, de la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne. Ce principe s'applique dans la mesure où une décision pénale définitive n'a pas encore été prononcée. Le principe de la rétroactivité de la loi pénale la plus douce vaut également pour les sanctions administratives qui peuvent être qualifiées de « pénales » au sens des dispositions précitées, comme c'est le cas en l'espèce. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement wallon, la circonstance que l'amende qui est prévue par le décret modificatif du 13 décembre 2017 ne revêt pas un caractère pénal, à la supposer | 49, lid 1, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Dat beginsel is van toepassing in zoverre er geen strafrechtelijke einduitspraak is. Het beginsel van de retroactiviteit van de mildere strafwet geldt ook voor de administratieve sancties die als strafrechtelijk kunnen worden aangemerkt in de zin van de voormelde verdragsbepalingen, zoals dat te dezen het geval is. In tegenstelling tot hetgeen de Waalse Regering betoogt, belet het gegeven, in de veronderstelling dat het zou zijn aangetoond, dat de boete waarin is voorzien bij het wijzigingsdecreet van 13 december |
avérée, ne ferait pas obstacle à l'application du principe de la | 2017 geen strafrechtelijk karakter heeft, niet de toepassing van het |
rétroactivité de la loi pénale la plus douce. Pour l'application de ce | beginsel van de retroactiviteit van de mildere strafwet. Voor de |
principe, seule importe la question de savoir si une incrimination | toepassing van dat beginsel is enkel de vraag van belang of een |
déterminée est abrogée ou si elle fait désormais l'objet d'une | bepaalde strafbaarstelling is opgeheven dan wel of zij voortaan het |
sanction plus douce. | voorwerp uitmaakt van een mildere sanctie. |
B.6. Il appartient au juge a quo d'examiner, en tenant compte de la | B.6. Het komt de verwijzende rechter toe om, rekening houdend met de |
modification décrétale mentionnée en B.1.2, ainsi que du principe de | |
la rétroactivité de la loi pénale la plus douce, contenu dans | |
l'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme, dans | in B.1.2 vermelde decreetswijziging, alsook met het in artikel 7 van |
l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils et | het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in artikel 15 van |
het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten | |
politiques et dans l'article 49, paragraphe 1, de la Charte des droits | en in artikel 49, lid 1, van het Handvest van de grondrechten van de |
Europese Unie vervatte beginsel van de retroactiviteit van de mildere | |
fondamentaux de l'Union européenne, si l'article 22 du décret du 16 | strafwet, te oordelen of artikel 22 van het decreet van 16 juli 2015, |
juillet 2015, avant son remplacement par l'article 32 du décret du 13 | vóór de vervanging ervan bij artikel 32 van het decreet van 13 |
décembre 2017, doit encore être appliqué au redevable. | december 2017, nog dient te worden toegepast op de belastingplichtige. |
B.7. Il y a lieu de renvoyer les questions préjudicielles au juge a | B.7. De prejudiciële vragen dienen terug te worden gezonden naar de |
quo afin qu'il puisse réexaminer l'affaire à la lumière de la | verwijzende rechter, opdat hij de zaak opnieuw kan beoordelen in het |
disposition nouvelle et apprécier si la réponse à ces questions est | licht van de nieuwe bepaling en kan oordelen of het antwoord op die |
encore nécessaire à la solution du litige. | vragen nog nodig is voor de oplossing van het geschil. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
renvoie les questions préjudicielles au juge a quo. | zendt de prejudiciële vragen terug naar de verwijzende rechter. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 10 octobre 2019. | op 10 oktober 2019. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
Le président, | De voorzitter, |
F. Daoût | F. Daoût |