Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 95/2019 du 6 juin 2019 Numéros du rôle : 6925 et 6926 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 335, § 3, du Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de première instance fran La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 95/2019 du 6 juin 2019 Numéros du rôle : 6925 et 6926 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 335, § 3, du Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de première instance fran La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) Uittreksel uit arrest nr. 95/2019 van 6 juni 2019 Rolnummers 6925 en 6926 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familierechtbank van de Franstalige Rechtbank van eerste Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 95/2019 du 6 juin 2019 Uittreksel uit arrest nr. 95/2019 van 6 juni 2019
Numéros du rôle : 6925 et 6926 Rolnummers 6925 en 6926
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 335, § In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 335, § 3, van het
3, du Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familierechtbank van de
première instance francophone de Bruxelles. Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée du Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Nihoul,
greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par jugement du 6 mars 2018 en cause de X.V. contre S.M., dont a. Bij vonnis van 6 maart 2018 in zake X.V. tegen S.M., waarvan de
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 14 mai 2018, le expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 14 mei 2018, heeft
tribunal de la famille du Tribunal de première instance francophone de de familierechtbank van de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te
Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 335, § 3, du Code civil viole-t-il les articles 10 et 11 « Schendt artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10
de la Constitution combinés ou non avec l'article 2.2. de la en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 2,
Convention internationale des droits de l'enfant et crée-t-il une lid 2, van het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind,
discrimination en ce qu'il instaure, une règle patronymique en voert het een discriminatie in, in zoverre het bij ontstentenis van
différenciée en l'absence d'accord entre les parents, en fonction du een overeenkomst tussen de ouders een gedifferentieerde regel inzake
fait que les deux liens de filiation ont été ou non établis de familienaam instelt naargelang beide afstammingsbanden al dan niet
simultanément, et en ce que si les deux liens de filiation ne l'ont gelijktijdig zijn vastgesteld, en in zoverre, indien beide
pas été, le parent qui a vu son lien reconnu le premier a un pouvoir afstammingsbanden niet gelijktijdig zijn vastgesteld, de ouder wiens
souverain de refuser le changement de nom, créant ainsi une band eerst is erkend, beschikt over een soevereine bevoegdheid om de
naamswijziging te weigeren, waardoor aldus een onderscheid tot stand
distinction fondée uniquement sur le moment de l'établissement de la wordt gebracht dat uitsluitend is gegrond op het ogenblik van de
seconde filiation et alors que la loi du 8 mai 2014 visait dans son vaststelling van de tweede afstamming en terwijl de wet van 8 mei 2014
intitulé ' l'égalité de l'homme et de la femme dans le mode de in het opschrift ervan ' de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de
transmission du nom ' ? ». wijze van naamsoverdracht ' beoogde ? ».
b. Par jugement du 27 février 2018 en cause de K.R. contre A. A.M., b. Bij vonnis van 27 februari 2018 in zake K.R. tegen A. A.M., waarvan
dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 14 mai 2018, le de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 14 mei 2018,
tribunal de la famille du Tribunal de première instance francophone de heeft de familierechtbank van de Franstalige Rechtbank van eerste
Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes : aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« - L'article 335, § 3, du Code civil viole-t-il les articles 10, 11 « - Schendt artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek de artikelen
et 22 de la Constitution, lus de manière isolée ou combinée avec les 10, 11 en 22 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de
articles 8, 14 de la CEDH, l'article 5 du Protocole n° 7 de cette artikelen 8 en 14 van het EVRM, artikel 5 van het Protocol nr. 7 bij
convention, les articles 7, 20, 21 et 23 de la Charte des droits dat Verdrag, de artikelen 7, 20, 21 en 23 van het Handvest van de
fondamentaux de l'Union Européenne et l'article 7 de la convention grondrechten van de Europese Unie en artikel 7 van het Verdrag inzake
relative aux droits de l'enfant, en ce qu'il n'autorise le changement de rechten van het kind, in zoverre het de naamswijziging van het kind
de nom de l'enfant que si les deux parents sont d'accord de cette alleen toestaat indien beide ouders het met die wijziging eens zijn,
modification sauf décès d'un des deux parents et en ce qu'il ne behoudens overlijden van een van beide ouders, en in zoverre het niet
voorziet in dezelfde regel als die welke wordt voorgestaan in artikel
prévoit pas la même règle que celle préconisée à l'article 335, § 1er, 335, § 1, van het Burgerlijk Wetboek, in geval van onenigheid,
du Code civil, en cas de désaccord, créant ainsi une distinction waardoor aldus een onderscheid tot stand wordt gebracht dat alleen is
fondée sur le seul critère du moment auquel les 2 filiations sont gegrond op het criterium van het ogenblik waarop beide afstammingen
établies ? zijn vastgesteld ?
- L'article 335, § 3, du Code civil, ne viole-t-il pas les articles - Schendt artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek niet de
10, 11 et 22 et 22bis de la Constitution, lus de manière isolée ou artikelen 10, 11, 22 en 22bis van de Grondwet, al dan niet in
combinée avec les articles 8 et 14 de la CEDH, l'article 5 du samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het EVRM, artikel 5 van
Protocole n° 7 de la Convention Européenne des Droits de l'Homme, les het Protocol nr. 7 bij het Europees Verdrag voor de rechten van de
articles 7, 20, 21 et 23 de la Charte des droits fondamentaux de mens, de artikelen 7, 20, 21 en 23 van het Handvest van de
l'Union Européenne et l'article 7 de la convention relative aux droits grondrechten van de Europese Unie en artikel 7 van het Verdrag inzake
de l'enfant en ce qu'il ne permet pas au parent qui détient l'autorité de rechten van het kind, in zoverre het de ouder die beschikt over het
parentale exclusive le droit de modifier le nom de l'enfant après exclusief ouderlijk gezag, niet toestaat de naam van het kind te
l'établissement de la seconde filiation alors que ce droit lui est wijzigen na de vaststelling van de tweede afstamming, terwijl dat
reconnu en cas de décès de l'autre parent ? ». recht hem wordt toegekend bij overlijden van de andere ouder ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 6925 et 6926 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6925 en 6926 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling
B.1.1. Les trois questions préjudicielles portent sur l'article 335, § B.1.1. De drie prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 335, §
3, du Code civil. 3, van het Burgerlijk Wetboek.
Tel qu'il était applicable devant le juge a quo lorsque les questions Zoals het van toepassing was voor de verwijzende rechter toen de
ont été posées, l'article 335 du Code civil disposait : vragen zijn gesteld, bepaalde artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek :
« § 1er. L'enfant dont la filiation paternelle et la filiation « § 1. Het kind wiens afstamming van vaderszijde en afstamming van
maternelle sont établies simultanément porte soit le nom de son père, moederszijde tegelijkertijd komen vast te staan draagt ofwel de naam
van zijn vader, ofwel de naam van zijn moeder, ofwel één die
soit le nom de sa mère, soit leurs deux noms accolés dans l'ordre samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde
met niet meer dan één naam voor elk van hen.
choisi par eux dans la limite d'un nom pour chacun d'eux. De ouders kiezen de naam van het kind op het ogenblik van de aangifte
Les père et mère choisissent le nom de l'enfant lors de la déclaration van de geboorte. De ambtenaar van de burgerlijke stand neemt akte van
de naissance. L'officier de l'état civil prend acte de ce choix. [...] deze keuze. [...] In geval van onenigheid draagt het kind de naam van
En cas de désaccord, l'enfant porte les noms du père et de la mère accolés par ordre alphabétique dans la limite d'un nom pour chacun d'eux. Lorsque le père et la mère, ou l'un d'entre eux, portent un double nom, la partie du nom transmise à l'enfant est choisie par l'intéressé. En l'absence de choix, la partie du double nom transmise est déterminée selon l'ordre alphabétique. Le refus d'effectuer un choix est considéré comme un cas de désaccord. Lorsque les père et mère déclarent conjointement la naissance de l'enfant, l'officier de l'état civil constate le nom choisi par eux ou le désaccord entre eux, conformément à l'alinéa 2. de vader en de naam van de moeder naast elkaar in alfabetische volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen. Wanneer de vader en de moeder, of een van hen, een dubbele naam dragen, kiest de betrokkene het deel van de naam dat aan het kind wordt doorgegeven. Bij afwezigheid van keuze wordt het deel van de dubbele naam dat wordt doorgegeven bepaald op basis van de alfabetische volgorde. De weigering om een keuze te maken wordt beschouwd als een geval van onenigheid. Indien de ouders samen de geboorte van het kind aangeven, stelt de ambtenaar van de burgerlijke stand, overeenkomstig het tweede lid, de door de ouders gekozen naam of de onenigheid tussen de ouders, vast.
Si le père ou la mère déclare seul la naissance de l'enfant, il ou Indien een ouder alleen de geboorte van het kind aangeeft, geeft deze
elle déclare à l'officier de l'état civil le nom choisi par eux ou le de door de ouders gekozen naam of de onenigheid tussen de ouders aan
désaccord entre eux. de ambtenaar van de burgerlijke stand aan.
§ 2. L'enfant dont seule la filiation maternelle est établie, porte le § 2. Het kind wiens afstamming alleen van moederszijde vaststaat,
nom de sa mère. draagt de naam van zijn moeder.
L'enfant dont seule la filiation paternelle est établie, porte le nom Het kind wiens afstamming alleen van vaderszijde vaststaat, draagt de
de son père. naam van zijn vader.
§ 3. Si la filiation paternelle est établie après la filiation maternelle, aucune modification n'est apportée au nom de l'enfant. Il en va de même si la filiation maternelle est établie après la filiation paternelle. Toutefois, les père et mère ensemble, ou l'un d'eux si l'autre est décédé peuvent déclarer, dans un acte dressé par l'officier de l'état civil, que l'enfant portera soit le nom de la personne à l'égard de laquelle la filiation est établie en second lieu, soit leurs deux noms accolés dans l'ordre choisi par eux dans la limite d'un nom pour chacun d'eux. Cette déclaration est faite dans un délai d'un an à dater de la reconnaissance ou du jour où une décision établissant la filiation paternelle ou maternelle est coulée en force de chose jugée et avant la majorité ou l'émancipation de l'enfant. Le délai d'un an prend cours le jour suivant la notification ou la signification visées aux § 3. Indien de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de afstamming van moederszijde, blijft de naam van het kind onveranderd. Hetzelfde geldt indien de afstamming van moederszijde komt vast te staan na de afstamming van vaderszijde. Evenwel kunnen de ouders samen, of kan een van hen indien de andere overleden is, in een door de ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakte akte verklaren dat het kind ofwel de naam van de persoon ten aanzien van wie de afstamming als tweede komt vast te staan zal dragen, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen. Deze verklaring wordt afgelegd binnen een termijn van één jaar te rekenen van de dag van de erkenning of van de dag waarop een beslissing die de afstamming van vaderszijde of van moederszijde vaststelt in kracht van gewijsde is gegaan, en voor de meerderjarigheid of de ontvoogding van het kind. De termijn van één jaar begint te lopen op de dag die volgt op de in de artikelen 313, §
articles 313, § 3, alinéa 2, 319bis, alinéa 2, ou 322, alinéa 2. 3, tweede lid, 319bis, tweede lid, of 322, tweede lid, bedoelde
kennisgeving of betekening.
En cas de modification de la filiation paternelle ou maternelle durant Bij wijziging van de afstamming van vaderszijde of van moederszijde
la minorité de l'enfant en suite d'une action en contestation sur la tijdens de minderjarigheid van het kind als gevolg van een vordering
tot betwisting van de afstamming op grond van de artikelen 312, § 2,
base des articles 312, § 2, 318, § § 5 et 6, ou 330, § § 3 et 4, le 318, § § 5 en 6, of 330, § § 3 en 4, neemt de rechter akte van de
juge acte le nouveau nom de l'enfant, choisi, le cas échéant, par les nieuwe naam van het kind die in voorkomend geval door de ouders is
parents selon les règles énoncées au § 1er ou à l'article 335ter, § 1er. gekozen, met inachtneming van de in § 1 of artikel 335ter bedoelde regels.
Mention de la déclaration visée à l'alinéa 2 ou du dispositif du Van de in het tweede lid bedoelde verklaring of van het beschikkend
gedeelte van het in het vierde lid bedoelde vonnis wordt melding
jugement visé à l'alinéa 4 est faite en marge de l'acte de naissance gemaakt op de kant van de akte van geboorte en van de andere akten
et des autres actes concernant l'enfant. betreffende het kind.
§ 4. Si la filiation d'un enfant est modifiée alors que celui-ci a § 4. Indien de afstamming van een kind wordt gewijzigd wanneer het de
atteint l'âge de la majorité, aucune modification n'est apportée à son meerderjarige leeftijd heeft bereikt, wordt er zonder zijn instemming
nom sans son accord ». geen verandering aan zijn naam aangebracht ».
B.1.2. L'article 335 du Code civil a été modifié par l'article 42 de B.1.2. Artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek is gewijzigd bij artikel
la loi du 18 juin 2018 « portant dispositions diverses en matière de 42 van de wet van 18 juni 2018 « houdende diverse bepalingen inzake
droit civil et des dispositions en vue de promouvoir des formes burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de bevordering van
alternatives de résolution des litiges », lequel a été à son tour alternatieve vormen van geschillenoplossing », dat op zijn beurt is
remplacé par l'article 168 de la loi du 21 décembre 2018 « portant des vervangen bij artikel 168 van de wet van 21 december 2018 « houdende
dispositions diverses en matière de justice », ainsi que par l'article diverse bepalingen betreffende justitie », alsook bij artikel 114 van
114 de la même loi du 21 décembre 2018. dezelfde wet van 21 december 2018.
Ces modifications, qui sont entrées en vigueur le 31 mars 2019, n'ont Die wijzigingen, die van kracht zijn geworden op 31 maart 2019, hebben
toutefois pas d'incidence sur la pertinence des questions préjudicielles. evenwel geen gevolgen voor de relevantie van de prejudiciële vragen.
B.2.1. L'article 335 du Code civil fait partie du chapitre relatif aux B.2.1. Artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek maakt deel uit van het
effets de la filiation. Il fixe de manière générale les règles hoofdstuk met betrekking tot de gevolgen van de afstamming. Het stelt
relatives à l'attribution du nom considérée comme effet de la op algemene wijze de regels van de naamgeving als gevolg van de
filiation. afstamming vast.
Ces règles ont été modifiées de façon substantielle par la loi du 8 Die regels werden ingrijpend gewijzigd bij de wet van 8 mei 2014 « tot
wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van
mai 2014 « modifiant le Code civil en vue d'instaurer l'égalité de de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van
l'homme et de la femme dans le mode de transmission du nom à l'enfant naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde » (hierna : de wet
et à l'adopté » (ci-après : la loi du 8 mai 2014). Il ressort de van 8 mei 2014). Uit het opschrift en de parlementaire voorbereiding
l'intitulé et des travaux préparatoires de cette loi que le
législateur a voulu instaurer l'égalité de l'homme et de la femme dans van die wet blijkt dat de wetgever de gelijkheid tussen mannen en
le mode de transmission du nom (Doc. parl., Chambre, 2013-2014, DOC vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht heeft willen invoeren (Parl.
53-3145/001, p. 10). St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3145/001, p. 10).
B.2.2. Pour atteindre cet objectif d'égalité entre les hommes et les B.2.2. Om die doelstelling van gelijkheid tussen mannen en vrouwen te
femmes, le législateur a, dans l'hypothèse de l'établissement bereiken, heeft de wetgever, in de hypothese dat de afstamming van
vaderszijde en die van moederszijde tegelijkertijd zijn komen vast te
simultané de la filiation paternelle et de la filiation maternelle, staan, bepaald dat de ouders een dubbele naam kunnen kiezen, bestaande
permis aux parents de choisir un double nom composé des noms du père uit de naam van de vader en de naam van de moeder in de door hen
et de la mère dans l'ordre qu'ils déterminent ou d'opter pour le nom bepaalde volgorde, of kunnen kiezen voor de naam van de vader of voor
du père ou celui de la mère (article 335, § 1er, alinéa 1er, du Code die van de moeder (artikel 335, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk
civil). Wetboek).
Le législateur a donc opté pour l'autonomie de la volonté des parents, De wetgever heeft dus gekozen voor de wilsautonomie van de ouders,
dans les limites fixées par la loi, plutôt que pour un système binnen de door de wet bepaalde grenzen, veeleer dan voor een bij wet
d'attribution du nom fixé par la loi. Le législateur a limité le choix vastgelegd systeem voor het toekennen van de naam. De wetgever heeft
des parents pour garantir « une unité de nom entre enfants nés des de keuze van de ouders beperkt om te waarborgen dat « kinderen van
mêmes parents. Le nom ne peut donc varier au sein d'une même fratrie dezelfde ouders dezelfde naam zullen dragen. De naam van broers en
zussen kan bijgevolg niet verschillen waardoor [de orde der families
et l'ordre des familles se voit ainsi ménagé » (ibid., p. 14). gevrijwaard kan blijven] » (ibid., p. 14).
B.2.3. Le législateur a aussi envisagé l'hypothèse du désaccord entre B.2.3. De wetgever heeft ook het geval onderzocht van de onenigheid
parents et de l'absence de choix. En pareil cas, l'article 335, § 1er, tussen de ouders en van de afwezigheid van keuze. Zoals het was
alinéa 2, troisième phrase, du Code civil, tel qu'il avait été vervangen bij artikel 2 van de wet van 8 mei 2014 bepaalde artikel
remplacé par l'article 2 de la loi du 8 mai 2014, prévoyait au départ 335, § 1, tweede lid, derde zin, van het Burgerlijk Wetboek
l'attribution du nom du père pour les enfants dont la filiation aanvankelijk dat in dat geval, voor de kinderen wier afstamming van
paternelle et la filiation maternelle étaient établies simultanément. vaders- en moederszijde tegelijkertijd is komen vast te staan, de naam
van de vader wordt toegekend.
Par son arrêt n° 2/2016 du 14 janvier 2016, la Cour a annulé cette Bij zijn arrest nr. 2/2016 van 14 januari 2016 heeft het Hof die
disposition : bepaling vernietigd :
« B.8.5. Puisqu'il privilégie l'autonomie de la volonté des parents « B.8.5. Nu hij voor de keuze van de familienaam de voorrang geeft aan
pour le choix du nom de famille, le législateur doit aussi déterminer de wilsautonomie van de ouders, dient de wetgever ook de wijze te
la manière d'attribuer le nom de famille dans l'hypothèse où les bepalen waarop de familienaam wordt toegekend voor het geval dat de
ouders het oneens zijn of geen keuze maken, ook al heeft hij voor het
parents sont en désaccord ou n'opèrent pas de choix, même s'il a par overige erop toegezien de gevallen van onenigheid te beperken door de
ailleurs veillé à limiter les cas de désaccord en permettant aux ouders de mogelijkheid te bieden te kiezen voor de ene of de andere
parents d'opter pour l'un ou l'autre nom de famille ou pour les deux familienaam of voor de twee namen in de door hen bepaalde volgorde.
noms dans l'ordre qu'ils déterminent. Il peut se justifier qu'il fixe Het kan worden verantwoord dat hij zelf de naam vastlegt die het kind
lui-même le nom que portera l'enfant, lorsqu'il y a désaccord ou zal dragen wanneer er onenigheid of afwezigheid van keuze is, veeleer
absence de choix, plutôt que d'accorder à cet égard un pouvoir dan dienaangaande aan de rechter een beoordelingsbevoegdheid te
d'appréciation au juge. Il importe en effet en cette matière de fixer verlenen. Het is immers in die aangelegenheid van belang de naam van
de manière simple, rapide et uniforme le nom d'un enfant dès sa een kind vanaf zijn geboorte op een eenvoudige, snelle en eenvormige
naissance. L'article 7 de la Convention relative aux droits de wijze te bepalen. Artikel 7 van het Verdrag inzake de rechten van het
l'enfant dispose, à cet égard, que l'enfant est enregistré aussitôt sa kind bepaalt dienaangaande dat het kind onmiddellijk na de geboorte
naissance et a dès celle-ci le droit à un nom. wordt ingeschreven en vanaf de geboorte het recht op een naam heeft.
B.8.6. La disposition attaquée traite, cependant, de manière B.8.6. Personen die zich in soortgelijke situaties bevinden, namelijk
différente des personnes se trouvant dans des situations similaires, à de vader en de moeder van een kind, worden door de bestreden bepaling
savoir les pères et les mères d'un enfant, dès lors qu'en cas de echter verschillend behandeld aangezien in geval van onenigheid tussen
désaccord entre parents ou en cas d'absence de choix, l'enfant porte de ouders of in geval van afwezigheid van keuze, het kind verplicht de
obligatoirement le seul nom de son père. Les mères sont ainsi traitées naam van de vader alleen draagt. In hun recht om hun familienaam over
autrement que les pères dans leur droit de transmettre leur nom de te dragen aan hun kind worden de moeders aldus anders behandeld dan de
famille à leur enfant. vaders.
B.8.7. La différence de traitement contenue dans la disposition B.8.7. Het verschil in behandeling vervat in de bestreden bepaling is
attaquée est fondée sur le critère du sexe des parents. Seules des gegrond op het criterium van het geslacht van de ouders. Alleen zeer
considérations très fortes peuvent justifier une différence de sterke overwegingen kunnen een verschil in behandeling verantwoorden
traitement exclusivement fondée sur le sexe. dat uitsluitend op het geslacht is gegrond.
Il ressort des travaux préparatoires cités en B.2 que le législateur a Uit de in B.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt dat de
justifié le choix du nom du père par la tradition et par la volonté de wetgever de keuze voor de naam van de vader heeft verantwoord door de
faire aboutir la réforme de manière progressive. Ni la tradition, ni traditie en de wil om de hervorming geleidelijk tot een goed einde te
la volonté d'avancer progressivement ne peuvent être tenues pour des brengen. Noch de traditie, noch de wil om geleidelijk vooruitgang te
considérations très fortes justifiant une différence entre les pères boeken kunnen worden geacht zeer sterke overwegingen te zijn die een
et les mères lorsqu'il y a désaccord entre parents ou absence de verschil tussen de vaders en de moeders verantwoorden wanneer er
choix, alors que l'objectif de la loi est de réaliser l'égalité entre onenigheid tussen de ouders of afwezigheid van keuze is, terwijl de
doelstelling van de wet erin bestaat de gelijkheid van mannen en
les hommes et les femmes. Par ailleurs, la disposition attaquée peut vrouwen te verwezenlijken. De bestreden bepaling kan overigens tot
avoir pour effet de donner ainsi un droit de veto au père d'un enfant gevolg hebben dat aan de vader van een kind een vetorecht gegeven
dans l'hypothèse où la mère de l'enfant manifeste la volonté de donner wordt in het geval dat de moeder van het kind de wil te kennen geeft
à cet enfant son propre nom ou un double nom et où le père n'est pas aan dat kind haar eigen naam of een dubbele naam te geven en de vader
d'accord avec ce choix. het met die keuze niet eens is.
B.9. L'article 335, § 1er, alinéa 2, troisième phrase, du Code civil, B.9. Artikel 335, § 1, tweede lid, derde zin, van het Burgerlijk
tel qu'il a été remplacé par l'article 2 de la loi du 8 mai 2014, Wetboek, zoals vervangen bij artikel 2 van de wet van 8 mei 2014,
viole les articles 10, 11 et 11bis, alinéa 1er, de la Constitution et schendt de artikelen 10, 11 en 11bis, eerste lid, van de Grondwet en
doit être annulé. dient derhalve te worden vernietigd.
Afin d'éviter une insécurité juridique, en particulier vu la nécessité Teneinde rechtsonzekerheid te vermijden, inzonderheid gelet op de
de déterminer le nom de l'enfant dès sa naissance, et afin de noodzaak om de naam van het kind vanaf zijn geboorte te bepalen, en om
permettre au législateur d'adopter une nouvelle réglementation, il y a de wetgever toe te laten een nieuwe regeling aan te nemen, dienen de
lieu de maintenir les effets de la disposition annulée jusqu'au 31 gevolgen van de vernietigde bepaling tot 31 december 2016 te worden
décembre 2016 ». gehandhaafd ».
B.2.4. A la suite de cet arrêt, le législateur a adopté la loi du 25 B.2.4. Ingevolge dat arrest heeft de wetgever de wet van 25 december
décembre 2016 « modifiant les articles 335 et 335ter du Code civil 2016 « tot wijziging van de artikelen 335 en 335ter van het Burgerlijk
relatifs au mode de transmission du nom à l'enfant », qui prévoit un Wetboek betreffende de wijze van naamsoverdracht aan het kind »
nouveau régime en cas de désaccord entre les parents ou en cas aangenomen, die voorziet in een nieuwe regeling bij onenigheid tussen
d'absence de choix, pour les enfants dont la filiation paternelle et de ouders of bij afwezigheid van een keuze, voor de kinderen wier
la filiation maternelle sont établies simultanément. Conformément au afstamming van vaders- en moederszijde tegelijkertijd is komen vast te
texte actuel de l'article 335, § 1er, alinéa 2, du Code civil, staan. Overeenkomstig het huidige artikel 335, § 1, tweede lid, van
l'enfant porte dans ce cas les noms du père et de la mère accolés par het Burgerlijk Wetboek draagt het kind in dat geval de naam van de
ordre alphabétique, dans la limite d'un nom pour chacun d'eux. vader en de naam van de moeder naast elkaar in alfabetische volgorde
met niet meer dan één naam voor elk van hen.
B.3.1. L'article 335, § 3, en cause, du Code civil, tel qu'il a été B.3.1. Het in het geding zijnde artikel 335, § 3, van het Burgerlijk
remplacé par l'article 2 de la loi du 8 mai 2014, règle les Wetboek, zoals vervangen bij artikel 2 van de wet van 8 mei 2014,
conséquences de la modification de la filiation d'un enfant sur son regelt de gevolgen van de wijziging van de afstamming van een kind
nom. Comme cela a également été souligné lors des travaux voor zijn naam. Zoals ook benadrukt tijdens de parlementaire
préparatoires, le régime mis en place par la disposition en cause est voorbereiding, is de bij de in het geding zijnde bepaling ingevoerde
calqué « sur le régime actuellement en vigueur, compte tenu du regeling « overgenomen van de regeling die momenteel van kracht is,
principe de l'égalité de droits instaurée entre parties », la rekening houdende met het gelijkheidsprincipe tussen de partijen » en
modification insérant le « principe de l'autonomie de la volonté, dans met « invoeging van het beginsel van de wilsautonomie binnen de door
les limites fixées par la loi » (Doc. parl., Chambre, 2013-2014, DOC de wet bepaalde grenzen » (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC
53-3145/001, pp. 14 et 19-20). 53-3145/001, pp. 14 en 19-20).
B.3.2. La disposition en cause prévoit donc que lorsque la filiation B.3.2. Aldus voorziet de in het geding zijnde bepaling erin dat,
wanneer de afstamming van het kind ten aanzien van een van beide
de l'enfant est établie vis-à-vis de l'un des deux parents après la ouders komt vast te staan na de afstamming ten aanzien van de andere
filiation vis-à-vis de l'autre parent, le nom demeure en principe ouder, de naam in beginsel ongewijzigd blijft. De wetgever heeft
inchangé. Le législateur a toutefois maintenu la possibilité, qui evenwel de mogelijkheid behouden, die reeds was neergelegd in het
était déjà inscrite dans l'ancien article 335, § 3, alinéa 2, du Code vroegere artikel 335, § 3, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek, om
civil, d'encore modifier le nom de l'enfant, en optant soit pour le alsnog de naam van het kind te wijzigen, door te kiezen hetzij voor de
nom de la personne à l'égard de laquelle la filiation est établie en naam van de persoon ten aanzien van wie de afstamming als tweede komt
second lieu, soit pour un double nom. Ce changement de nom nécessite vast te staan, hetzij voor een dubbele naam. Voor die naamswijziging
qu'une déclaration soit faite auprès de l'officier de l'état civil par dient een verklaring bij de ambtenaar van de burgerlijke stand te
les deux parents conjointement, ou par l'un d'eux si l'autre est worden afgelegd door de beide ouders samen, of door een van hen
décédé, dans un délai d'un an à dater de la reconnaissance ou du jour wanneer de andere overleden is, en dit binnen een termijn van één jaar
te rekenen van de dag van de erkenning of van de dag waarop een
où une décision établissant la filiation paternelle ou maternelle est beslissing die de afstamming van vaderszijde of van moederszijde
coulée en force de chose jugée et avant la majorité ou l'émancipation vaststelt in kracht van gewijsde is gegaan, en vóór de
de l'enfant. meerderjarigheid of de ontvoogding van het kind.
Quant aux deux premières questions préjudicielles Ten aanzien van de eerste twee prejudiciële vragen
B.4.1. La première question préjudicielle porte sur la compatibilité B.4.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de
bestaanbaarheid van artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek met
de l'article 335, § 3, du Code civil avec les articles 10 et 11 de la de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang
Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article 2, paragraphe gelezen met artikel 2, lid 2, van het Verdrag inzake de rechten van
2, de la Convention relative aux droits de l'enfant, en ce qu'il ne het kind, in zoverre het niet erin voorziet dat de kinderen wier
prévoit pas, en l'absence d'accord entre les parents quant au nom de vaderlijke afstamming komt vast te staan na de moederlijke afstamming,
famille, que les enfants dont la filiation paternelle est établie bij ontstentenis van een overeenkomst tussen de ouders over de
après la filiation maternelle se voient attribuer un double nom dans familienaam, een dubbele naam in alfabetische volgorde toegekend
l'ordre alphabétique, alors que l'article 335, § 1er, alinéa 2, du krijgen, terwijl artikel 335, § 1, tweede lid, van hetzelfde Wetboek
même Code, prévoit, en l'absence d'accord entre les parents quant au wel in de toekenning van een dubbele naam in alfabetische volgorde
nom de famille, l'attribution d'un double nom dans l'ordre voorziet voor de kinderen wier vaderlijke en moederlijke afstamming
alphabétique pour les enfants dont la filiation paternelle et la gelijktijdig komen vast te staan indien de ouders geen overeenkomst
filiation maternelle sont établies simultanément. bereiken over de familienaam.
B.4.2. La deuxième question préjudicielle porte sur la compatibilité B.4.2. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de
de la même disposition avec les articles 10, 11 et 22 de la bestaanbaarheid van dezelfde bepaling met de artikelen 10, 11 en 22
van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 8
Constitution, lus ou non en combinaison avec les articles 8 et 14 de en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, met
la Convention européenne des droits de l'homme, avec l'article 5 du artikel 5 van het Zevende Aanvullend Protocol bij dat Verdrag, met de
Septième Protocole additionnel à cette Convention, avec les articles
7, 20, 21 et 23 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union artikelen 7, 20, 21 en 23 van het Handvest van de grondrechten van de
européenne et avec l'article 7 de la Convention relative aux droits de Europese Unie en met artikel 7 van het Verdrag inzake de rechten van
l'enfant, pour les mêmes motifs. het kind, om dezelfde redenen.
B.5.1. L'article 22 de la Constitution dispose : B.5.1. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt :
« Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans « Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven en zijn
les cas et conditions fixés par la loi. gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald.
La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de
protection de ce droit ». bescherming van dat recht ».
L'article 2, paragraphe 2, de la Convention relative aux droits de Artikel 2, lid 2, van het Verdrag inzake de rechten van het kind
l'enfant dispose : bepaalt :
« Les Etats parties prennent toutes les mesures appropriées pour que « De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om te
l'enfant soit effectivement protégé contre toutes formes de waarborgen dat het kind wordt beschermd tegen alle vormen van
discrimination ou de sanction motivées par la situation juridique, les discriminatie of bestraffing op grond van de status of de activiteiten
activités, les opinions déclarées ou les convictions de ses parents, van, de meningen geuit door of de overtuigingen van de ouders, wettige
de ses représentants légaux ou des membres de sa famille ». voogden of familieleden van het kind ».
L'article 7 de la même Convention dispose : Artikel 7 van hetzelfde Verdrag bepaalt :
« 1. L'enfant est enregistré aussitôt sa naissance et a dès celle-ci « 1. Het kind wordt onmiddellijk na de geboorte ingeschreven en heeft
le droit à un nom, le droit d'acquérir une nationalité et, dans la vanaf de geboorte het recht op een naam, het recht een nationaliteit
mesure du possible, le droit de connaître ses parents et d'être élevé par eux. te verwerven en, voor zover mogelijk, het recht zijn ouders te kennen
2. Les Etats parties veillent à mettre ces droits en oeuvre en door hen te worden verzorgd.
conformément à leur législation nationale et aux obligations que leur 2. De Staten die partij zijn, waarborgen de verwezenlijking van deze
imposent les instruments internationaux applicables en la matière, en rechten in overeenstemming met hun nationale recht en hun
particulier dans les cas où faute de cela l'enfant se trouverait verplichtingen krachtens de desbetreffende internationale akten op dit
apatride ». gebied, in het bijzonder wanneer het kind anders staatloos zou zijn ».
L'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme dispose Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt
: :
« 1. Toute personne a droit au respect de sa vie privée et familiale, « 1. Eenieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven, zijn
de son domicile et de sa correspondance. gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling.
2. Il ne peut y avoir ingérence d'une autorité publique dans 2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan met betrekking
l'exercice de ce droit que pour autant que cette ingérence est prévue tot de uitoefening van dit recht dan voor zover bij de wet is voorzien
par la loi et qu'elle constitue une mesure qui, dans une société en in een democratische samenleving nodig is in het belang van 's
démocratique, est nécessaire à la sécurité nationale, à la sûreté lands veiligheid, de openbare veiligheid, of het economisch welzijn
publique, au bien-être économique du pays, à la défense de l'ordre et van het land, de bescherming van de openbare orde en het voorkomen van
à la prévention des infractions pénales, à la protection de la santé strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden,
ou de la morale, ou à la protection des droits et libertés d'autrui ». of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen ».
L'article 14 de la même Convention dispose : Artikel 14 van hetzelfde Verdrag bepaalt :
« La jouissance des droits et libertés reconnus dans la présente « Het genot van de rechten en vrijheden, welke in dit Verdrag zijn
Convention doit être assurée, sans distinction aucune, fondée vermeld, is verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook,
notamment sur le sexe, la race, la couleur, la langue, la religion, zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere
les opinions politiques ou toutes autres opinions, l'origine nationale overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot
ou sociale, l'appartenance à une minorité nationale, la fortune, la naissance ou toute autre situation ». een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status ».
L'article 5 du Septième Protocole additionnel à la Convention Artikel 5 van het Zevende Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag
européenne des droits de l'homme dispose : voor de rechten van de mens bepaalt :
« Les époux jouissent de l'égalité de droits et de responsabilités de « Echtgenoten hebben gelijke rechten en verantwoordelijkheden van
caractère civil entre eux et dans leurs relations avec leurs enfants civielrechtelijke aard, zowel onderling als in hun betrekkingen met
au regard du mariage, durant le mariage et lors de sa dissolution. Le hun kinderen, wat betreft het huwelijk, tijdens het huwelijk en bij de
présent article n'empêche pas les Etats de prendre les mesures ontbinding ervan. Dit artikel belet de Staten niet de in het belang
nécessaires dans l'intérêt des enfants ». van de kinderen noodzakelijke maatregelen te nemen ».
B.5.2. La compatibilité d'une disposition législative avec les B.5.2. De bestaanbaarheid van een wetsbepaling met de artikelen 7, 20,
articles 7, 20, 21 et 23 de la Charte des droits fondamentaux de 21 en 23 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, in
l'Union européenne, lus en combinaison avec les articles 10, 11 et 22 samenhang gelezen met de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet, kan
de la Constitution, ne peut être examinée par la Cour qu'en ce que la disposition en cause met en oeuvre le droit de l'Union, ce qui n'est pas le cas en l'espèce. B.6. Les questions préjudicielles invitent la Cour à comparer la situation d'un enfant à l'égard duquel la filiation paternelle et la filiation maternelle sont établies simultanément et la situation d'un enfant à l'égard duquel la filiation vis-à-vis de l'un des deux parents est établie après que la filiation a été établie vis-à-vis de l'autre parent. En l'absence d'accord entre les parents sur le choix du nom, la première catégorie se voit attribuer le double nom par ordre alphabétique, alors que la deuxième catégorie conserve le nom du parent vis-à-vis duquel la filiation a été établie en premier lieu, étant donné que le changement de nom requiert une déclaration faite conjointement par les deux parents devant l'officier de l'état civil, ou par l'un d'eux si l'autre est décédé. door het Hof alleen worden onderzocht indien de in het geding zijnde bepaling het Unierecht ten uitvoer legt, hetgeen te dezen niet het geval is. B.6. In de prejudiciële vragen wordt het Hof verzocht de situatie van een kind wiens vaderlijke en moederlijke afstamming gelijktijdig komen vast te staan, te vergelijken met de situatie van een kind wiens afstamming ten aanzien van een van beide ouders is komen vast te staan na de afstamming ten aanzien van de andere ouder. De eerste categorie verkrijgt, bij ontstentenis van een overeenkomst tussen de ouders over de naam, de dubbele naam in alfabetische volgorde, terwijl de tweede categorie de naam behoudt van de ouder ten aanzien van wie de afstamming eerst is komen vast te staan, nu de naamswijziging een verklaring van beide ouders samen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand of van een van hen indien de andere overleden is, vereist.
B.7.1. La partie demanderesse devant le juge a quo dans l'affaire n° B.7.1. De eisende partij voor de verwijzende rechter in de zaak nr.
6926 fait valoir que, dans l'hypothèse de la modification de la 6926 voert aan dat, in de hypothese van de wijziging van de afstamming
filiation d'un enfant durant sa minorité, la règle supplétive prévue à van een kind in de loop van zijn minderjarigheid, de aanvullende regel
l'article 335, § 1er, du Code civil en l'absence d'accord des parents waarin artikel 335, § 1, van het Burgerlijk Wetboek voorziet wanneer
de ouders geen overeenkomst bereiken over de aan het kind te geven
quant au nom à donner à l'enfant s'applique (article 335, § 3, alinéa naam, van toepassing is (artikel 335, § 3, vierde lid). Aldus zou de
4). Ainsi, le père à l'égard duquel la filiation est établie à la vader ten aanzien van wie de afstamming is komen vast te staan ten
suite d'une action en contestation de paternité menée avec fruit gevolge van een vordering tot betwisting van het vaderschap die tot
pourrait se prévaloir de la règle selon laquelle, en l'absence een goed einde is gebracht, aanspraak kunnen maken op de regel volgens
d'accord entre les parents, l'enfant portera les noms des deux welke, bij ontstentenis van een overeenkomst tussen de ouders, het
parents, selon l'ordre alphabétique. La partie demanderesse devant le kind de namen van beide ouders zal dragen, in alfabetische volgorde.
juge a quo dans l'affaire n° 6926 en conclut que la différence de De eisende partij voor de verwijzende rechter in de zaak nr. 6926
traitement dénoncée dans les questions préjudicielles ne peut être besluit hieruit dat het in de prejudiciële vragen aangeklaagde
verschil in behandeling niet kan worden verantwoord door de
justifiée par la permanence du nom de l'enfant. bestendigheid van de naam van het kind.
B.7.2. Un tel argument revient à comparer des catégories de personnes B.7.2. Een dergelijk argument komt erop neer andere categorieën van
qui diffèrent des catégories visées dans les deux premières questions personen te vergelijken dan die welke in de eerste twee prejudiciële
préjudicielles, à savoir, d'une part, un enfant dont les filiations vragen worden beoogd, namelijk, enerzijds, een kind wiens afstammingen
sont établies à des moments différents (article 335, § 3, alinéas 1er zijn komen vast te staan op verschillende ogenblikken (artikel 335, §
et 2, du Code civil) et, d'autre part, un enfant dont la filiation est 3, eerste en tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek) en, anderzijds,
modifiée à la suite d'une action en contestation sur la base des een kind wiens afstamming is gewijzigd ten gevolge van een vordering
articles 312, § 2, 318, § § 5 et 6, ou 330, § § 3 et 4 (article 335, § 3, alinéa 4). Il n'appartient pas aux parties de modifier le contenu d'une question préjudicielle. Dès lors, la Cour limite son examen aux questions telles qu'elles ont été posées par le juge a quo. B.8. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les catégories de personnes visées dans les questions préjudicielles sont suffisamment comparables, dans la mesure où il s'agit dans les deux cas d'un enfant dont les parents ne s'accordent pas sur l'attribution du nom. B.9. L'attribution d'un nom de famille repose principalement sur des considérations d'utilité sociale. Elle est, contrairement à l'attribution du prénom, déterminée par la loi. Celle-ci vise, d'une part, à déterminer le nom de famille de manière simple, rapide et uniforme et, d'autre part, à conférer à ce nom de famille une certaine fixité. B.10.1. Contrairement au droit de porter un nom, celui de donner son nom de famille à son enfant ne peut être considéré comme un droit fondamental. En matière de réglementation de l'attribution du nom, le législateur dispose par conséquent d'un pouvoir d'appréciation étendu, pour autant qu'il respecte le principe d'égalité et de non-discrimination, lu en combinaison avec le droit au respect de la vie privée et familiale. B.10.2. La Cour européenne des droits de l'homme a jugé : tot betwisting op grond van de artikelen 312, § 2, 318, § § 5 en 6, of 330, § § 3 en 4 (artikel 335, § 3, vierde lid). Het staat niet aan de partijen om de inhoud van een prejudiciële vraag te wijzigen. Het Hof beperkt zijn onderzoek derhalve tot de vragen zoals zij door de verwijzende rechter zijn gesteld. B.8. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, zijn de in de prejudiciële vragen beoogde categorieën van personen voldoende vergelijkbaar, in zoverre het in beide gevallen een kind betreft wiens ouders het oneens zijn over de naamgeving. B.9. De toekenning van een familienaam berust in hoofdzaak op overwegingen van sociaal nut. In tegenstelling tot de toekenning van de voornaam wordt zij door de wet bepaald. Die wet strekt ertoe, enerzijds, de familienaam op een eenvoudige, snelle en eenvormige wijze te bepalen en, anderzijds, aan die familienaam een zekere onveranderlijkheid te geven. B.10.1. Anders dan het recht om een naam te dragen, kan het recht om zijn familienaam aan zijn kind te geven niet als een grondrecht worden beschouwd. Wat de regeling van de naamgeving betreft, beschikt de wetgever derhalve over een ruime beoordelingsbevoegdheid, voor zover hij het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, in samenhang gelezen met het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven, in acht neemt. B.10.2. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft geoordeeld :
« L'article 8 de la Convention ne contient pas de disposition « Artikel 8 van het Verdrag [bevat] geen uitdrukkelijke bepaling
explicite en matière de nom, mais [...] en tant que moyen déterminant inzake de naam, maar [...] als bepalend middel tot identificatie van
d'identification personnelle (Johansson c. Finlande, n° 10163/02, §
37, 6 septembre 2007, et Daróczy c. Hongrie, n° 44378/05, § 26, 1er een persoon (Johansson t. Finland, nr. 10163/02, § 37, 6 september
juillet 2008) et de rattachement à une famille, le nom d'une personne 2007, en Daróczy t. Hongarije, nr. 44378/05, § 26, 1 juli 2008) en tot
n'en concerne pas moins la vie privée et familiale de celle-ci. Que uitdrukking van een band met een gezin, [betreft] de naam van een
l'Etat et la société aient intérêt à en réglementer l'usage ne suffit persoon niettemin zijn of haar privéleven en gezinsleven [...]. Dat de
pas pour exclure la question du nom des personnes du domaine de la vie Staat en de samenleving belang erbij hebben het gebruik ervan te
regelen volstaat niet om de kwestie van de naam van personen uit te
sluiten van het domein van het privé- en gezinsleven, in die zin
privée et familiale, conçue comme englobant, dans une certaine mesure, opgevat dat het in zekere mate het recht van het individu om met zijn
le droit pour l'individu de nouer des relations avec ses semblables naasten betrekkingen aan te knopen omvat (Burghartz, voormeld, § 24;
(Burghartz, précité, § 24; Stjerna, précité, § 37; Ünal Tekeli, Stjerna, voormeld, § 37; Ünal Tekeli, voormeld, § 42, EHRM 2004-X;
précité, § 42, CEDH 2004-X; Losonci Rose et Rose c. Suisse, n° 664/06, Losonci Rose en Rose t. Zwitserland, nr. 664/06, § 26, 9 november
§ 26, 9 novembre 2010; Garnaga c. Ukraine, n° 20390/07, § 36, 16 mai 2010; Garnaga t. Oekraïne, nr. 20390/07, § 36, 16 mei 2013) » (EHRM, 7
2013) » (CEDH, 7 janvier 2014, Cusan et Fazzo c. Italie, § 55). januari 2014, Cusan en Fazzo t. Italië, § 55).
B.10.3. Même si le droit de donner son nom de famille ne peut être B.10.3. Ook al kan het recht om zijn familienaam te geven niet als een
considéré comme un droit fondamental, les parents ont quand même un grondrecht worden beschouwd, toch hebben de ouders een duidelijk en
intérêt clair et personnel à intervenir dans le processus de persoonlijk belang erbij om zeggenschap te hebben in het proces om de
détermination du nom de famille de leur enfant. familienaam van hun kind te bepalen.
B.11.1. La Cour s'est déjà prononcée à plusieurs reprises sur la B.11.1. Het Hof heeft zich reeds meermaals uitgesproken over de
compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van
l'article 335, § 3, du Code civil, tel qu'il était applicable avant artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek, zoals het van toepassing
son remplacement par l'article 2 de la loi du 8 mai 2014. Comme dans was vóór de vervanging ervan bij artikel 2 van de wet van 8 mei 2014.
sa version actuelle, cette disposition prévoyait que lorsque la Zoals in de huidige versie ervan voorzag die bepaling erin dat,
filiation paternelle est établie après la filiation maternelle, le nom wanneer de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de
de l'enfant demeure en principe inchangé, sauf si les parents font afstamming van moederszijde, de naam van het kind in beginsel
tous deux, ou l'un d'eux si l'autre parent est décédé, une déclaration onveranderd blijft, behoudens wanneer de ouders samen, of een van hen
indien de andere overleden is, een verklaring tot naamswijziging
de changement de nom auprès de l'officier de l'état civil. afleggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Par son arrêt n° 64/96 du 7 novembre 1996, la Cour a jugé, en ce qui Bij zijn arrest nr. 64/96 van 7 november 1996 heeft het Hof met
concerne l'ancien article 335, § 3, du Code civil : betrekking tot het toenmalige artikel 335, § 3, van het Burgerlijk
Wetboek geoordeeld :
« B.3.2. Il ressort des travaux préparatoires de la disposition en « B.3.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding
cause que le législateur a considéré que la modification du nom de zijnde bepaling blijkt dat de wetgever heeft overwogen dat de
l'enfant dont la filiation paternelle a été établie après la filiation wijziging van de naam van het kind wiens afstamming van vaderszijde na
maternelle peut être contraire à ses intérêts (Doc. parl., Chambre, die van moederszijde wordt vastgesteld, strijdig kan zijn met het
1983-1984, n° 305/1, pp. 17-18, et Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° belang van dat kind (Gedr. St., Kamer, 1983-1984, nr. 305/1, pp.
904-2, pp. 125-126). Sur la base de cette considération, il a disposé 17-18, en Gedr. St., Senaat, 1984-1985, nr. 904-2, pp. 125-126). Op
que le nom de l'enfant dont la filiation maternelle est déjà établie grond daarvan heeft hij bepaald dat de naam van het kind wiens
reste en principe inchangé lorsque la filiation paternelle est établie afstamming reeds van moederszijde vaststaat, in beginsel onveranderd
à son tour. Le législateur a néanmoins prévu la possibilité de blijft wanneer nadien de afstamming van vaderszijde komt vast te
procéder à un changement de nom, moyennant une déclaration devant staan. De wetgever heeft niettemin voorzien in de mogelijkheid om een
naamswijziging door te voeren, door het afleggen van een verklaring
l'officier de l'état civil. voor de ambtenaar van de burgerlijke stand.
B.3.3. Le législateur, usant du pouvoir d'appréciation qui lui B.3.3. Gebruik makend van de hem toekomende beoordelingsbevoegdheid,
appartient, a, en matière de filiation, réglé l'attribution du nom en heeft de wetgever in het raam van de afstamming de naamgeving geregeld
ayant égard, à la fois, à l'utilité sociale d'assurer à ce nom une met inachtneming van zowel het sociale nut om aan die naam een zekere
certaine fixité et à l'intérêt de celui qui le porte. onveranderlijkheid te geven als het belang van degene die de naam
Il n'est pas déraisonnable de prévoir que, lorsque l'enfant porte le draagt. Het is niet onredelijk te bepalen dat, wanneer het kind de naam van
nom de sa mère parce que la filiation maternelle a été d'abord zijn moeder draagt omdat de afstamming van moederszijde eerst werd
établie, la substitution à ce nom de celui du père n'est possible qu'à vastgesteld, de vervanging van die naam door die van de vader enkel
la condition que tant le père que la mère, ou l'un d'eux si l'autre nog mogelijk is op voorwaarde dat zowel de vader als de moeder, of een
est décédé, fassent une déclaration à cet effet auprès de l'officier van hen indien de andere overleden is, daartoe een verklaring afleggen
de l'état civil. Le législateur a pu partir du principe que les bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. De wetgever mocht ervan
parents sont le mieux placés pour apprécier l'intérêt de l'enfant, uitgaan dat de ouders het best het belang van het kind kunnen
beoordelen, tot diens meerderjarigheid of ontvoogding. Het is evenmin
jusqu'à la majorité ou l'émancipation de celui-ci. Il n'est pas onredelijk dat de wetgever, rekening houdend met het maatschappelijk
déraisonnable non plus, compte tenu de l'utilité sociale de la fixité nut van de bestendigheid van de naam, erin heeft voorzien dat in geval
du nom, que le législateur ait prévu qu'en cas de désaccord (entre le van onenigheid (tussen de vader en de moeder) de reeds aan het kind
père et la mère), le nom attribué à l'enfant sera maintenu, plutôt que toegekende naam onveranderd zou blijven, veeleer dan de rechter te
d'accorder un pouvoir d'appréciation au juge. laten oordelen.
B.4. Il n'apparaît pas qu'en adoptant les dispositions de l'article B.4. Er blijkt niet dat de wetgever met de bepalingen van artikel 335,
335, § 3, alinéa 1er, du Code civil, le législateur ait pris une § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek een maatregel zou hebben
mesure qui ne reposerait pas sur un critère objectif et qui ne serait genomen die niet aan een objectief criterium zou beantwoorden en die
pas adéquate. Il n'apparaît pas davantage que les droits des niet adequaat zou zijn. Er blijkt evenmin dat op onevenredige wijze de
intéressés soient affectés de manière disproportionnée ». rechten van de betrokkenen zouden worden aangetast ».
La Cour a statué dans le même sens par ses arrêts nos 79/95, 68/97, Het Hof heeft in dezelfde zin geoordeeld bij zijn arresten nrs. 79/95,
82/2004 et 114/2010. Par son arrêt n° 82/2004, la Cour ajoute à cet 68/97, 82/2004 en 114/2010. In zijn arrest nr. 82/2004 vermeldt het
égard : Hof daarbij nog :
« B.6. Les effets de la règle en cause risquent d'autant moins d'être « B.6. De gevolgen van de in het geding zijnde regel kunnen des te
disproportionnés que la loi du 15 mai 1987 relative aux noms et minder onevenredig zijn daar de wet van 15 mei 1987 betreffende de
namen en voornamen het mogelijk maakt een naamsverandering te
prénoms permet d'obtenir un changement de nom et que l'autorité de qui verkrijgen en daar de overheid die met die verandering belast is, niet
ce changement dépend ne pourrait manquer de considérer comme sérieuse anders zou kunnen dan het verzoek dat iemand tot haar richt om de naam
la demande que quelqu'un lui ferait de porter le nom de son père ». van zijn vader te dragen, als ernstig te beschouwen ».
Par son arrêt n° 50/2017 du 27 avril 2017, la Cour a également jugé Bij zijn arrest nr. 50/2017 van 27 april 2017 heeft het Hof eveneens
que ce choix du législateur « n'est pas déraisonnable, le législateur geoordeeld dat die keuze van de wetgever « niet onredelijk [is], daar
ayant pu estimer que les deux parents sont les mieux placés pour de wetgever vermocht ervan uit te gaan dat beide ouders het meest
apprécier l'intérêt de l'enfant ». geschikt zijn om het belang van het kind te beoordelen ».
B.11.2. Les motifs qui ont amené la Cour à juger dans le sens indiqué B.11.2. De redenen die het Hof ertoe gebracht hebben in de hiervoor
vermelde zin te oordelen, gelden eveneens voor het huidige artikel
ci-avant sont également valables pour l'actuel article 335, § 3, 335, § 3, eerste en tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek, dat -
alinéas 1er et 2, du Code civil, qui prévoit, comme dans sa version zoals in de vorige versie ervan - bepaalt dat de naam van het kind in
précédente, que le nom de l'enfant demeure en principe inchangé en cas beginsel ongewijzigd blijft bij een latere vaststelling van de
d'établissement ultérieur de la filiation vis-à-vis de l'un des deux afstamming ten aanzien van een van beide ouders, tenzij in geval van
parents, sauf en cas de déclaration de changement de nom, auprès de een verklaring van naamswijziging door beide ouders samen, of door een
l'officier de l'état civil, par les deux parents conjointement, ou par van hen indien de andere is overleden, bij de ambtenaar van de
l'un d'eux si l'autre est décédé. Etant donné la liberté de choix dont burgerlijke stand. Gelet op de keuzevrijheid die de ouders thans
les parents bénéficient aujourd'hui en vertu de l'article 335, § 1er, krachtens artikel 335, § 1, van het Burgerlijk Wetboek hebben om de
du Code civil, pour attribuer le nom de la mère, celui du père ou un naam van de moeder, die van de vader of een dubbele naam toe te
double nom, le législateur a explicitement prévu que ce régime kennen, heeft de wetgever uitdrukkelijk voorzien dat die regeling
s'applique en cas d'établissement ultérieur de la filiation tant zowel bij een latere afstamming van moederszijde als bij een latere
maternelle que paternelle. vaststelling van vaderszijde geldt.
B.11.3. Le fait que la législation relative à l'attribution du nom B.11.3. Het feit dat de wetgeving inzake de naamgeving in het geval
dans l'hypothèse de l'établissement simultané de la filiation waarin de afstamming van vaderszijde en die van moederszijde
paternelle et de la filiation maternelle a été modifiée depuis cette tegelijkertijd zijn komen vast te staan, sedert die recente
jurisprudence récente, le législateur ayant privilégié, dans un tel rechtspraak is gewijzigd, waarbij de wetgever in een dergelijk geval
cas, l'autonomie de la volonté des parents, tout en prévoyant qu'en voorrang heeft gegeven aan de wilsautonomie van de ouders, doch bij
l'absence d'accord, l'enfant se verrait attribuer un double nom dans ontstentenis van een overeenkomst heeft bepaald dat het kind een
l'ordre alphabétique, ne permet pas d'aboutir à une autre conclusion. dubbele naam in alfabetische volgorde toegekend krijgt, leidt niet tot
Dans ce cas, l'absence d'accord sur l'attribution du nom se produit en een ander besluit. In dat geval doet de ontstentenis van een
effet au moment où l'enfant ne s'est encore vu attribuer aucun nom. Il overeenkomst over de naamgeving zich immers voor op het ogenblik dat
aan het kind nog geen naam werd toegekend. Het is in die
importe en cette matière de fixer de manière simple, rapide et aangelegenheid van belang de naam van een kind vanaf zijn geboorte op
uniforme le nom d'un enfant dès sa naissance. L'article 7 de la een eenvoudige, snelle en eenvormige wijze te bepalen. Artikel 7 van
Convention relative aux droits de l'enfant dispose, à cet égard, que het Verdrag inzake de rechten van het kind bepaalt dienaangaande dat
l'enfant est enregistré aussitôt sa naissance et a dès celle-ci le droit à un nom. Il peut dès lors se justifier qu'en l'absence d'un accord entre les parents sur le nom de l'enfant au moment où l'enfant ne s'est encore vu attribuer aucun nom, le législateur ait défini lui-même le nom que l'enfant portera. Compte tenu de l'objectif, poursuivi par la loi du 8 mai 2014, d'instaurer l'égalité de l'homme et de la femme dans le mode de transmission du nom et, vu l'arrêt n° 2/2016 cité en B.2.3, le législateur pouvait prévoir qu'en pareil cas, l'enfant se verrait attribuer le double nom dans l'ordre alphabétique. B.11.4. Il n'en va pas de même pour l'enfant dont la filiation est établie en premier lieu vis-à-vis de l'un des deux parents, et seulement ultérieurement vis-à-vis de l'autre parent. Dans ce cas, l'enfant s'est déjà vu attribuer le nom du premier parent et le désaccord ou l'absence d'accord sur le nom n'intervient qu'ultérieurement, lorsque la filiation est établie vis-à-vis du second parent. Dans ce cas, l'enfant peut avoir déjà porté depuis longtemps le nom du parent vis-à-vis duquel la filiation a été établie het kind onmiddellijk na de geboorte wordt ingeschreven en vanaf de geboorte het recht op een naam heeft. Het kan dan ook worden verantwoord dat de wetgever, bij ontstentenis van een overeenkomst tussen de ouders inzake de naam van het kind op het ogenblik dat nog geen naam is toegekend, zelf de naam heeft vastgesteld die het kind zal dragen. Rekening houdend met het bij de wet van 8 mei 2014 nagestreefde doel van gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht en met het in B.2.3 vermelde arrest nr. 2/2016, vermocht de wetgever erin te voorzien dat het kind in dat geval de dubbele naam in alfabetische volgorde krijgt toegekend. B.11.4. Anders is het voor het kind wiens afstamming eerst ten aanzien van een van beide ouders vaststaat en pas nadien ten aanzien van de andere ouder komt vast te staan. In dat geval werd aan het kind reeds de naam van de eerste ouder toegekend en doet de onenigheid of de ontstentenis van een overeenkomst over de naam zich slechts later voor, wanneer de afstamming ten aanzien van de tweede ouder wordt vastgesteld. Het kind kan in dat geval reeds geruime tijd de naam hebben gedragen van de ouder ten aanzien van wie de afstamming eerst
en premier lieu. Il est raisonnablement justifié, compte tenu de werd vastgesteld. Het is redelijk verantwoord dat de wetgever,
l'utilité sociale de la fixité du nom et de l'intérêt de l'enfant, que rekening houdend met het maatschappelijk nut van de bestendigheid van
le législateur ait prévu que, dans ce cas, le nom déjà attribué ne de naam en met het belang van het kind, erin heeft voorzien dat de
puisse être modifié qu'avec l'accord des deux parents, qui peuvent reeds toegekende naam in dat geval slechts kan worden gewijzigd met
ensemble être considérés comme étant les mieux placés pour pouvoir instemming van beide ouders, die samen het meest geschikt kunnen
apprécier l'intérêt de l'enfant, si bien que ce nom demeure inchangé worden geacht om het belang van het kind te kunnen beoordelen, zodat
en cas de désaccord. die naam bij onenigheid onveranderd blijft.
D'ailleurs, la disposition en cause s'applique de manière égale à la Overigens is de in het geding zijnde bepaling op gelijke wijze op de
mère et au père. Ils sont donc traités de manière égale par la moeder en de vader van toepassing. In hun recht om hun familienaam
disposition attaquée dans leur droit de transmettre leur nom de over te dragen aan hun kind worden zij door de in het geding zijnde
famille à leur enfant. bepaling dan ook gelijk behandeld.
Enfin, contrairement à ce que soutient la partie demanderesse devant Ten slotte, in tegensteling tot hetgeen de eisende partij voor de
le juge a quo dans l'affaire n° 6925, la différence de traitement verwijzende rechter in de zaak nr. 6925 aanvoert, is het verschil in
n'est pas fondée sur la situation juridique des parents, au sens de behandeling niet gegrond op de status van de ouders, in de zin van
l'article 2, paragraphe 2, de la Convention relative aux droits de artikel 2, lid 2, van het Verdrag inzake de rechten van het kind, maar
l'enfant, mais sur l'établissement simultané ou non de la filiation op het feit dat de afstamming van vaderszijde en die van moederszijde
paternelle et de la filiation maternelle. al dan niet tegelijkertijd zijn komen vast te staan.
B.12. Compte tenu de ce qui précède, la différence de traitement mentionnée dans les deux premières questions préjudicielles n'est pas dénuée de justification raisonnable. B.13. L'examen de la disposition en cause au regard des dispositions visées au B.5.1, au sujet desquelles ni le juge a quo ni les parties n'exposent en quoi elles seraient violées, ne conduit pas à une autre conclusion. B.14. Les deux premières questions préjudicielles appellent une réponse négative. Quant à la troisième question préjudicielle B.12. Rekening houdend hetgeen voorafgaat, is het in de eerste twee prejudiciële vragen vermelde verschil in behandeling niet zonder redelijke verantwoording. B.13. Het onderzoek van de in het geding zijnde bepaling in het licht van de in B.5.1 beoogde bepalingen, ten aanzien waarvan noch de verwijzende rechter, noch de partijen uiteenzetten in welke zin zij zouden zijn geschonden, leidt niet tot een andere conclusie. B.14. De eerste twee prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de derde prejudiciële vraag
B.15. La troisième question préjudicielle porte sur la compatibilité B.15. De derde prejudiciële vraag heeft betrekking op de
bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepaling met de artikelen
de la disposition en cause avec les articles 10, 11, 22 et 22bis de la 10, 11, 22 en 22bis van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen
Constitution, lus ou non en combinaison avec les articles 8 et 14 de met de artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van
la Convention européenne des droits de l'homme, avec l'article 5 du de mens, met artikel 5 van het Zevende Aanvullend Protocol bij dat
Septième Protocole additionnel à cette Convention, avec les articles
7, 20, 21 et 23 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union Verdrag, met de artikelen 7, 20, 21 en 23 van het Handvest van de
européenne et avec l'article 7 de la Convention relative aux droits de grondrechten van de Europese Unie en met artikel 7 van het Verdrag
l'enfant, en ce qu'elle ne permet pas au parent qui exerce l'autorité inzake de rechten van het kind, in zoverre het de ouder die als enige
parentale à titre exclusif de modifier seul le nom de l'enfant après het ouderlijk gezag uitoefent niet toelaat om als enige de naam van
l'établissement de la seconde filiation, en l'absence d'accord en ce het kind te wijzigen nadat de tweede afstamming is komen vast te
sens de la part de l'autre parent, alors que ce droit lui est reconnu staan, zonder het akkoord van de andere ouder in die zin, terwijl hij
lorsque l'autre parent est décédé. dat recht heeft wanneer de andere ouder is overleden.
B.16. La question concerne donc la différence de traitement entre, B.16. De vraag betreft dus het verschil in behandeling tussen,
d'une part, le parent qui exerce l'autorité parentale exclusive et, enerzijds, de ouder die als enige het ouderlijk gezag uitoefent en,
d'autre part, le parent survivant, en cas de décès de l'autre parent. B.17. L'article 22bis de la Constitution dispose : « Chaque enfant a droit au respect de son intégrité morale, physique, psychique et sexuelle. Chaque enfant a le droit de s'exprimer sur toute question qui le concerne; son opinion est prise en considération, eu égard à son âge et à son discernement. Chaque enfant a le droit de bénéficier des mesures et services qui concourent à son développement. Dans toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en considération de manière primordiale. anderzijds, de langstlevende ouder in geval van overlijden van de andere ouder. B.17. Artikel 22bis van de Grondwet bepaalt : « Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit. Elk kind heeft het recht zijn mening te uiten in alle aangelegenheden die het aangaan; met die mening wordt rekening gehouden in overeenstemming met zijn leeftijd en zijn onderscheidingsvermogen. Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is de eerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat.
La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent ces De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen
droits de l'enfant ». deze rechten van het kind ».
B.18. Pour les mêmes motifs que ceux qui sont mentionnés en B.5.2, la B.18. Om dezelfde redenen als die welke zijn vermeld in B.5.2 kan de
disposition en cause ne saurait être contrôlée au regard des articles in het geding zijnde bepaling niet worden getoetst aan de artikelen 7,
7, 20, 21 et 23 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union 20, 21 en 23 van het Handvest van de grondrechten van de Europese
européenne, lus en combinaison avec les articles 10, 11, 22 et 22bis Unie, in samenhang gelezen met de artikelen 10, 11, 22 en 22bis van de
de la Constitution. Grondwet.
B.19. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les B.19. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, zijn de twee
deux catégories de personnes visées dans la troisième question préjudicielle sont suffisamment comparables dès lors que, dans un cas comme dans l'autre, il est question d'un parent qui élève seul son enfant et qui souhaite faire modifier le nom de celui-ci. B.20. La différence de traitement repose sur un critère objectif, à savoir la circonstance que sont encore en vie les deux parents ou seulement l'un d'entre eux. B.21.1. Telle qu'elle est prévue au chapitre Ier du titre IX du livre premier du Code civil, l'autorité parentale concerne les décisions relatives à certains aspects de la vie de l'enfant concerné, à savoir son éducation, son hébergement, sa santé, ou encore son orientation in de derde prejudiciële vraag beoogde categorieën van personen voldoende vergelijkbaar daar, in beide gevallen, sprake is van een ouder die zijn kind alleen opvoedt en diens naam wenst te wijzigen. B.20. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk het gegeven dat de twee ouders nog in leven zijn dan wel slechts een van hen. B.21.1. Zoals bepaald in hoofdstuk I van titel IX van boek I van het Burgerlijk Wetboek, betreft het ouderlijk gezag de beslissingen met betrekking tot sommige aspecten van het leven van het betrokken kind, namelijk zijn opvoeding, zijn huisvesting, zijn gezondheid, of nog,
religieuse ou philosophique (article 374, § 1er, alinéa 2, du Code zijn godsdienstige of levensbeschouwelijke keuzes (artikel 374, § 1,
civil), ainsi que l'administration de ses biens et sa représentation tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek), alsook het beheer van zijn
(article 376). goederen en zijn vertegenwoordiging (artikel 376).
L'autorité parentale est exercée en principe par les deux parents Het ouderlijk gezag wordt in beginsel gezamenlijk door beide ouders
conjointement (articles 373, alinéa 1er, et 374, § 1er, alinéa 1er, du uitgeoefend (artikelen 373, eerste lid, en 374, § 1, eerste lid, van
het Burgerlijk Wetboek). Bij wijze van uitzondering, wanneer de ouders
Code civil). A titre d'exception, lorsque les parents ne vivent pas niet samenleven, kan de familierechtbank de uitoefening van het
ensemble, le tribunal de la famille peut confier l'exercice exclusif ouderlijk gezag uitsluitend toevertrouwen aan een van de ouders,
de l'autorité parentale à l'un des parents, l'autre parent conservant, waarbij de andere ouder, in beginsel, het recht op persoonlijk contact
en principe, le droit à des relations personnelles et le droit de en het recht om toe te zien op de opvoeding van het kind behoudt
surveiller l'éducation de l'enfant (article 374, § 1er, alinéas 2 et (artikel 374, § 1, tweede en derde lid). De rechtbank kan eveneens
3). Le tribunal peut également fixer les décisions d'éducation qui ne bepalen welke beslissingen in verband met de opvoeding niet zullen
pourront être prises que moyennant le consentement des deux parents kunnen worden genomen zonder de instemming van beide ouders (artikel
(article 374, § 1er, alinéa 4). 374, § 1, vierde lid).
B.21.2. Le législateur n'a pas repris parmi les décisions qui relèvent B.21.2. De wetgever heeft onder de beslissingen die vallen onder het
de l'autorité parentale la décision relative à la modification du nom ouderlijk gezag niet de beslissing opgenomen met betrekking tot de
de l'enfant dans l'hypothèse de l'établissement ultérieur de la wijziging van de naam van het kind indien de afstamming van
filiation paternelle. En raison de l'importance que revêt la vaderszijde later komt vast te staan. Wegens het belang van de
modification du nom de l'enfant, le législateur a considéré que wijziging van de naam van het kind, is de wetgever ervan uitgegaan dat
celle-ci doit recueillir l'accord des deux parents. Ce n'est que si die het akkoord van beide ouders vereist. Alleen indien een van beide
l'un des deux parents est décédé que l'autre parent peut faire, seul, ouders is overleden, kan de andere ouder, als enige, een verklaring in
une déclaration en ce sens auprès de l'officier de l'état civil. Ceci die zin afleggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Zulks is
n'est pas sans justification raisonnable, compte tenu des liens que le niet zonder redelijke verantwoording, gelet op de banden die de ouder
parent qui n'exerce pas l'autorité parentale est encore susceptible die het ouderlijk gezag niet uitoefent, nog kan hebben met zijn kind.
d'entretenir avec son enfant.
B.22. La disposition en cause est compatible avec les articles 10, 11, B.22. De in het geding zijnde bepaling is bestaanbaar met de artikelen
22 et 22bis de la Constitution. 10, 11, 22 en 22bis van de Grondwet.
Une lecture combinée de ces dispositions constitutionnelles et des Een combinatie van die grondwetsbepalingen met de in B.15 vermelde
dispositions conventionnelles mentionnées en B.15, au sujet desquelles verdragsbepalingen, ten aanzien waarvan de verwijzende rechter en de
ni le juge a quo ni les parties n'exposent en quoi elles seraient partijen evenmin uiteenzetten in welke zin zij zouden zijn geschonden,
violées, ne conduit pas à une autre conclusion. leidt niet tot een andere conclusie.
B.23. La troisième question préjudicielle appelle une réponse B.23. De derde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden
négative. beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Artikel 335, § 3, van het Burgerlijk Wetboek schendt niet de artikelen
L'article 335, § 3, du Code civil ne viole pas les articles 10, 11, 22 10, 11, 22 en 22bis van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen
et 22bis de la Constitution, lus ou non en combinaison avec les
articles 2, paragraphe 2, et 7 de la Convention relative aux droits de met de artikelen 2, lid 2, en 7 van het Verdrag inzake de rechten van
l'enfant, avec les articles 8 et 14 de la Convention européenne des het kind, met de artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag voor de
droits de l'homme et avec l'article 5 du Septième Protocole rechten van de mens en met artikel 5 van het Zevende Aanvullend
additionnel à cette Convention. Protocol bij dat Verdrag.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 6 juin 2019. op 6 juni 2019.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
F. Meersschaut F. Daoût F. Meersschaut F. Daoût
^