Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 177/2019 du 14 novembre 2019 Numéro du rôle : 6871 En cause : le recours en annulation du décret de la Région wallonne du 12 octobre 2017 « portant assentiment à l'accord de coopération conclu le 30 mars 2017 entre la Ré La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges J.-P. Moerm(...)"
Extrait de l'arrêt n° 177/2019 du 14 novembre 2019 Numéro du rôle : 6871 En cause : le recours en annulation du décret de la Région wallonne du 12 octobre 2017 « portant assentiment à l'accord de coopération conclu le 30 mars 2017 entre la Ré La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges J.-P. Moerm(...) Uittreksel uit arrest nr. 177/2019 van 14 november 2019 Rolnummer 6871 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Waalse Gewest van 12 oktober 2017 « houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 30 maart 2017 tussen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters J.-P(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 177/2019 du 14 novembre 2019 Uittreksel uit arrest nr. 177/2019 van 14 november 2019
Numéro du rôle : 6871 Rolnummer 6871
En cause : le recours en annulation du décret de la Région wallonne du In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Waalse
12 octobre 2017 « portant assentiment à l'accord de coopération conclu Gewest van 12 oktober 2017 « houdende instemming met het
le 30 mars 2017 entre la Région wallonne et la Communauté germanophone samenwerkingsakkoord van 30 maart 2017 tussen het Waalse Gewest en de
Duitstalige Gemeenschap betreffende de organisatie van de lokale
concernant l'organisation des élections locales du 14 octobre 2018 sur verkiezingen van 14 oktober 2018 op het grondgebied van het Duitse
le territoire de la région de langue allemande », introduit par la taalgebied », ingesteld door de gemeente Jurbeke.
commune de Jurbise.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters
Moerman, T. Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen et M. Pâques, assistée J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen en M. Pâques,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. - Objet du recours et procédure I. - Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 5 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 5 maart 2018
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 8 maart
mars 2018 et parvenue au greffe le 8 mars 2018, la commune de Jurbise, 2018, heeft de gemeente Jurbeke, bijgestaan en vertegenwoordigd door
assistée et représentée par Me J. Laurent et Me C. Servais, avocats au Mr. J. Laurent en Mr. C. Servais, advocaten bij de balie te Brussel,
barreau de Bruxelles, a introduit un recours en annulation du décret beroep tot vernietiging ingesteld van het decreet van het Waalse
de la Région wallonne du 12 octobre 2017 « portant assentiment à Gewest van 12 oktober 2017 « houdende instemming met
l'accord de coopération conclu le 30 mars 2017 entre la Région samenwerkingsakkoord van 30 maart 2017 tussen het Waalse Gewest en de
wallonne et la Communauté germanophone concernant l'organisation des Duitstalige Gemeenschap betreffende de organisatie van de lokale
élections locales du 14 octobre 2018 sur le territoire de la région de verkiezingen van 14 oktober 2018 op het grondgebied van het Duitse
langue allemande » (publié au Moniteur belge du 24 octobre 2017). taalgebied » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 24 oktober 2017).
(...) (...)
II. - En droit II. - In rechte
(...) (...)
Quant au décret attaqué et à son contexte Ten aanzien van het bestreden decreet en de context ervan
B.1.1. L'article unique du décret de la Région wallonne du 12 octobre B.1.1. Het enige artikel van het decreet van het Waalse Gewest van 12
2017 « portant assentiment à l'accord de coopération conclu le 30 mars oktober 2017 « houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 30
2017 entre la Région wallonne et la Communauté germanophone concernant maart 2017 tussen het Waalse Gewest en de Duitstalige Gemeenschap
l'organisation des élections locales du 14 octobre 2018 sur le betreffende de organisatie van de lokale verkiezingen van 14 oktober
territoire de la région de langue allemande » dispose : 2018 op het grondgebied van het Duitse taalgebied » bepaalt :
« Assentiment est donné à l'accord de coopération conclu le 30 mars « Instemming wordt betuigd met het samenwerkingsakkoord van 30 maart
2017 entre la Région wallonne et la Communauté germanophone concernant 2017 tussen het Waalse Gewest en de Duitstalige Gemeenschap
l'organisation des élections locales du 14 octobre 2018 sur le betreffende de organisatie van de lokale verkiezingen van 14 oktober
territoire de la région de langue allemande ». 2018 op het grondgebied van het Duitse taalgebied ».
B.1.2. L'intitulé du décret du 12 octobre 2017, son article unique et B.1.2. Het opschrift van het decreet van 12 oktober 2017, het enige
l'accord de coopération qui y est annexé portent erronément la date du artikel ervan en het daarbij gevoegde samenwerkingsakkoord dragen
30 mars 2017 au lieu de la date du 13 juillet 2017. verkeerdelijk de datum van 30 maart 2017 in plaats van de datum van 13
Il ressort des travaux préparatoires de ce décret que l'accord de juli 2017. Uit de parlementaire voorbereiding van dat decreet blijkt dat het bij
coopération joint au projet de décret a été conclu le 13 juillet 2017 het ontwerpdecreet gevoegde samenwerkingsakkoord is gesloten op 13
et non le 30 mars 2017 (Doc. parl., Parlement wallon, 2016-2017, n° juli 2017 en niet op 30 maart 2017 (Parl. St., Waals Parlement,
874/1, pp. 6-21). Le contenu de l'accord de coopération publié au 2016-2017, nr. 874/1, pp. 6-21). De inhoud van het
samenwerkingsakkoord dat in het Belgisch Staatsblad is bekendgemaakt,
Moniteur belge correspond à celui conclu le 13 juillet 2017. stemt overeen met hetwelk is gesloten op 13 juli 2017.
B.1.3. L'accord de coopération du 13 juillet 2017 porte sur les B.1.3. Het samenwerkingsakkoord van 13 juli 2017 heeft betrekking op
modalités d'organisation des élections simultanées communales et de organisatie van de gelijktijdige gemeenteraads- en
provinciales organisées conjointement par la Région wallonne et la provincieraadsverkiezingen die gezamenlijk worden gehouden door het
Communauté germanophone le 14 octobre 2018 sur le territoire de la Waalse Gewest en de Duitstalige Gemeenschap op 14 oktober 2018 op het
région de langue allemande (article 1er, § 1er, alinéa 1er), « sans grondgebied van het Duitse taalgebied (artikel 1, § 1, eerste lid) «
préjudice de la compétence de la Région wallonne et de la Communauté zonder afbreuk te doen aan de bevoegdheid van het Waalse Gewest en van
germanophone de régler, chacune pour ce qui la concerne : 1° les de Duitstalige Gemeenschap om, elk wat hen betreft, te regelen : 1° de
dispositions de fond applicables respectivement aux élections bepalingen ten gronde die respectievelijk van toepassing zijn op de
provinciales et communales et qui ne portent pas sur l'organisation au provincieraads- en gemeenteraadsverkiezingen en die geen betrekking
hebben op de organisatie in de strikte zin van de gelijktijdige
sens strict des élections simultanées visées à l'alinéa 1er » (article verkiezingen bedoeld in het eerste lid » (artikel 1, § 1, tweede lid,
1er, § 1er, alinéa 2, 1°). Il prévoit notamment que les élections 1°). Het bepaalt met name dat de gelijktijdige gemeenteraads- en
simultanées communales et provinciales du 14 octobre 2018 ont lieu, provincieraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 op het grondgebied van
sur le territoire de langue allemande, selon le système de vote het Duitse taalgebied plaatshebben via het systeem van elektronische
électronique avec preuve papier (article 2). stemming met papieren bewijsstuk (artikel 2).
Son objet est circonscrit à l'organisation conjointe des élections Het onderwerp ervan is beperkt tot de gezamenlijke organisatie van de
locales du 14 octobre 2018 : lokale verkiezingen van 14 oktober 2018 :
« Cet accord de coopération se présente comme une expérience pilote, « Dat samenwerkingsakkoord neemt de vorm aan van een tot de lokale
circonscrite aux élections locales du 14 octobre 2018, qui fera verkiezingen van 14 oktober 2018 beperkt proefproject dat het voorwerp
l'objet d'une évaluation à présenter devant les deux Parlements » zal uitmaken van een aan de beide Parlementen voor te leggen evaluatie
(Doc. parl., Parlement wallon, 2016-2017, n° 874/1, p. 3). » (Parl. St., Waals Parlement, 2016-2017, nr. 874/1, p. 3).
B.1.4. La Communauté germanophone a donné assentiment à l'accord de B.1.4. De Duitstalige Gemeenschap heeft met het samenwerkingsakkoord
coopération du 13 juillet 2017 par un décret du 23 octobre 2017 « van 13 juli 2017 ingestemd bij een decreet van 23 oktober 2017 «
portant assentiment à l'Accord de coopération conclu entre la Région houdende instemming met het samenwerkingsakkoord tussen het Waalse
wallonne et la Communauté germanophone concernant l'organisation des Gewest en de Duitstalige Gemeenschap over de lokale verkiezingen van
élections locales du 14 octobre 2018 sur le territoire de la région de 14 oktober 2018 op het grondgebied van het Duitse taalgebied ».
langue allemande ».
B.1.5. Par l'article 45 du décret de la Région wallonne du 9 mars 2017 B.1.5. Met artikel 45 van het decreet van het Waalse Gewest van 9
« modifiant certaines dispositions du Code de la démocratie locale et maart 2017 « houdende wijziging van bepaalde bepalingen van het
de la décentralisation relatives aux élections locales », le Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie » heeft
législateur décrétal a abrogé, pour les communes de la région de de decreetgever, voor de gemeenten van het Franse taalgebied, de
langue française, les articles L4211-1 à L4261-7 qui composaient le artikelen L4211-1 tot L4261-7 opgeheven, die boek II van het vierde
livre II de la quatrième partie du Code de la démocratie locale et de deel van het Waalse Wetboek van de plaatselijke democratie en de
la décentralisation (ci-après : CWADEL) relatifs à un système de « decentralisatie (hierna : WWPDD) vormden, betreffende een systeem voor
vote automatisé » fonctionnant notamment avec un crayon optique « geautomatiseerde stemming » dat onder meer werkt met een leespen
(ancien article L4211-2, § 1er, du CWADEL). Cette technique de vote (vroeger artikel L4211-2, § 1, van het WWPDD). Die techniek voor het
est désignée ci-après « vote électronique avec crayon optique ». En stemmen wordt hierna aangegeven als « elektronische stemming met
vertu de l'ancien article L4211-1 du CWADEL, le Gouvernement wallon leespen ». Krachtens het vroegere artikel L4211-1 van het WWPDD kon de
pouvait désigner, d'une part, les communes de la région de langue Waalse Regering, enerzijds, de gemeenten van het Franse taalgebied
française dans lesquelles les élections communales étaient organisées aanwijzen waarin de gemeenteraadsverkiezingen werden georganiseerd via
au moyen du système de « vote électronique avec crayon optique » et, het systeem van de « elektronische stemming met leespen » en,
d'autre part, les communes de la région de langue française et les anderzijds, de gemeenten van het Franse taalgebied en de gemeenten van
communes de la région de langue allemande dans lesquelles les het Duitse taalgebied waarin de provincieraadsverkiezingen
élections provinciales étaient organisées au moyen du même système. georganiseerd werden via hetzelfde systeem.
Par son arrêt n° 115/2018 du 20 septembre 2018, la Cour a rejeté le Bij zijn arrest nr. 115/2018 van 20 september 2018 heeft het Hof het
recours en annulation introduit par la commune de Jurbise contre beroep tot vernietiging verworpen dat door de gemeente Jurbeke was
l'article 45 du décret du 9 mars 2017. ingesteld tegen artikel 45 van het decreet van 9 maart 2017.
Quant à l'intérêt Ten aanzien van het belang
B.2.1. Le Gouvernement wallon et le Gouvernement de la Communauté B.2.1. De Waalse Regering en de Regering van de Duitstalige
germanophone contestent l'intérêt à agir de la partie requérante au Gemeenschap betwisten het belang van de verzoekende partij om in
motif qu'une annulation éventuelle du décret attaqué n'affecterait pas rechte op te treden om de reden dat een eventuele vernietiging van het
la situation de celle-ci. bestreden decreet haar situatie niet zou raken.
B.2.2. La partie requérante justifie son intérêt au recours en B.2.2. De verzoekende partij verantwoordt haar belang bij het beroep
invoquant qu'en tant que commune, elle est tenue d'organiser les door aan te voeren dat zij als gemeente ertoe gehouden is de
élections conformément aux dispositions du CWADEL et que l'accord de verkiezingen te organiseren overeenkomstig de bepalingen van het WWPDD
coopération du 13 juillet 2017 est discriminatoire à son égard. en dat het samenwerkingsakkoord van 13 juli 2017 te haren aanzien
discriminerend is.
Il ressort de l'exposé du moyen unique que la partie requérante fait Uit de uiteenzetting van het enige middel blijkt dat de verzoekende
grief à l'article 2 de l'accord de coopération du 13 juillet 2017 de partij aanklaagt dat artikel 2 van het samenwerkingsakkoord van 13
permettre aux seules communes de la région de langue allemande, et non juli 2017 enkel de gemeenten van het Duitse taalgebied, en niet de
aux communes de la région de langue française, d'organiser les gemeenten van het Franse taalgebied, de mogelijkheid biedt de
élections provinciales selon la technique de vote électronique avec provincieraadsverkiezingen te organiseren volgens de techniek van
preuve papier. elektronische stemming met papieren bewijsstuk.
B.2.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme attaquée. Pour que la partie requérante justifie de l'intérêt requis, il n'est pas nécessaire qu'une éventuelle annulation lui procure un avantage direct. La circonstance qu'elle obtienne une nouvelle chance de voir sa situation réglée plus favorablement à la suite de l'annulation du décret attaqué suffit à justifier son intérêt à attaquer celui-ci. B.2.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. Opdat de verzoekende partij van het vereiste belang doet blijken, is niet vereist dat een eventuele vernietiging haar een onmiddellijk voordeel zou opleveren. De omstandigheid dat zij, als gevolg van de vernietiging van het bestreden decreet, opnieuw een kans zou krijgen dat haar situatie in gunstigere zin wordt geregeld, volstaat om haar belang bij het bestrijden ervan te verantwoorden.
B.2.4. L'accord de coopération du 13 juillet 2017, auquel le décret B.2.4. Het samenwerkingsakkoord van 13 juli 2017, waarbij aan het
attaqué donne assentiment, n'était applicable qu'aux élections bestreden decreet instemming wordt verleend, was enkel van toepassing
communales et provinciales simultanées du 14 octobre 2018 organisées sur le territoire de la région de langue allemande (article 2). Il n'était pas applicable aux élections locales simultanées du 14 octobre 2018 organisées dans la commune de Jurbise, qui relève du territoire de la région de langue française. Les élections provinciales du 14 octobre 2018 dans les communes de la région de langue française ont été régies par le livre Ier de la quatrième partie du CWADEL, qui règle les modalités d'organisation de ces élections selon la technique de vote papier. Ainsi, la commune de Jurbise n'est pas affectée directement et défavorablement par l'accord de coopération auquel le décret attaqué donne assentiment. L'annulation éventuelle du décret attaqué ne pourrait avoir aucun effet sur la situation de la partie requérante et ne pourrait pas davantage lui donner une chance de voir sa situation réglée plus favorablement. B.2.5. La partie requérante ne justifie pas de l'intérêt requis. Le recours en annulation est irrecevable. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 14 novembre 2019. Le greffier, Le président, op de gelijktijdige gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 die werden georganiseerd op het grondgebied van het Duitse taalgebied (artikel 2). Het was niet van toepassing op de gelijktijdige lokale verkiezingen van 14 oktober 2018 die werden georganiseerd in de gemeente Jurbeke, die behoort tot het grondgebied van het Franse taalgebied. De provincieraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 in de gemeenten van het Franse taalgebied werden geregeld bij boek I van het vierde deel van het WWPDD, dat de organisatie van die verkiezingen regelt volgens de techniek van stemming met potlood en papier. De gemeente Jurbeke wordt aldus niet rechtstreeks en ongunstig geraakt door het samenwerkingsakkoord waarbij aan het bestreden decreet instemming wordt verleend. De mogelijke vernietiging van het bestreden decreet zou geen enkele weerslag kunnen hebben op de situatie van de verzoekende partij en zou haar evenmin de kans bieden dat haar situatie in een meer gunstige zin wordt geregeld. B.2.5. De verzoekende partij doet niet blijken van het vereiste belang. Het beroep tot vernietiging is niet ontvankelijk. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 14 november 2019. De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux F. Daoût P.-Y. Dutilleux F. Daoût
^