Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 69/2019 du 16 mai 2019 Numéro du rôle : 6815 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 2262bis, § 1 er , alinéa 1 er , du Code civil et la loi du 27 février 1987 relative aux all La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 69/2019 du 16 mai 2019 Numéro du rôle : 6815 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 2262bis, § 1 er , alinéa 1 er , du Code civil et la loi du 27 février 1987 relative aux all La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) Uittreksel uit arrest nr. 69/2019 van 16 mei 2019 Rolnummer 6815 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek en de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan person Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 69/2019 du 16 mai 2019 Uittreksel uit arrest nr. 69/2019 van 16 mei 2019
Numéro du rôle : 6815 Rolnummer 6815
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 2262bis, In zake : de prejudiciële vragen over artikel 2262bis, § 1, eerste
§ 1er, alinéa 1er, du Code civil et la loi du 27 février 1987 relative lid, van het Burgerlijk Wetboek en de wet van 27 februari 1987
aux allocations aux personnes handicapées, posées par la Cour du betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een handicap, gesteld
travail de Liège, division Namur. door het Arbeidshof te Luik, afdeling Namen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey,
Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman et M. Pâques, assistée du P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût, door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : F. Daoût, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 9 janvier 2018 en cause de P.M. contre l'Etat belge, dont Bij arrest van 9 januari 2018 in zake P.M. tegen de Belgische Staat,
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 16 janvier 2018, la waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 16
Cour du travail de Liège, division Namur, a posé les questions januari 2018, heeft het Arbeidshof te Luik, afdeling Namen, de
préjudicielles suivantes : volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil et la loi du « 1. Schenden artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk
27 février 1987 relative aux allocations aux personnes handicapées Wetboek en de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen
violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en soumettant à aan personen met een handicap de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
un délai de prescription de dix ans l'action de l'Etat belge en door de vordering van de Belgische Staat tot terugbetaling van
récupération d'avances versées à une personne handicapée alors que voorschotten die zijn betaald aan een persoon met een handicap, te
onderwerpen aan een verjaringstermijn van tien jaar, terwijl de
vordering tot terugbetaling van ten onrechte betaalde
l'action en récupération d'allocations versées indûment, également tegemoetkomingen, die eveneens door de Belgische Staat wordt ingesteld
exercée par l'Etat belge à l'égard d'une personne handicapée, est ten aanzien van een persoon met een handicap, krachtens artikel 16 van
soumise, en vertu de l'article 16 de la loi du 27 février 1987 à un de wet van 27 februari 1987 aan een verjaringstermijn van, naar gelang
délai de prescription de, selon les cas, un, trois ou cinq ans ? van het geval, één, drie of vijf jaar wordt onderworpen ?
2. L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil et la loi du 27 2. Schenden artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk
février 1987 relative aux allocations aux personnes handicapées Wetboek en de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen
violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en soumettant à aan personen met een handicap de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
un délai de prescription de dix ans l'action de l'Etat belge en door de vordering van de Belgische Staat tot terugbetaling van
récupération d'avances versées à une personne handicapée alors que les voorschotten die zijn betaald aan een persoon met een handicap, te
actions en récupération exercées par d'autres institutions de sécurité onderwerpen aan een verjaringstermijn van tien jaar, terwijl de
vorderingen tot terugbetaling die door andere
sociale à l'égard d'assurés sociaux ayant bénéficié d'avances dans les socialezekerheidsinstellingen zijn ingesteld ten aanzien van sociaal
verzekerden die voorschotten in de aangelegenheden van de
matières des accidents du travail ou de l'assurance-chômage sont arbeidsongevallen of van de werkloosheidsverzekering hebben genoten,
soumises, par respectivement l'article 69, alinéas 1er et 2, de la loi bij respectievelijk artikel 69, eerste en tweede lid, van de
du 10 avril 1971 sur les accidents du travail et l'article 7, § 13, arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en artikel 7, § 13, tweede lid,
alinéa 2, de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke
sociale des travailleurs, à un délai de prescription de, selon les zekerheid der arbeiders aan een verjaringstermijn van, naar gelang van
cas, trois ou cinq ans ? ». het geval, drie of vijf jaar worden onderworpen ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil dispose : B.1.1. Artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek
« Toutes les actions personnelles sont prescrites par dix ans ». bepaalt : « Alle persoonlijke rechtsvorderingen verjaren door verloop van tien jaar ».
B.1.2. L'article 7 de la loi du 27 février 1987 relative aux B.1.2. Artikel 7 van de wet van 27 februari 1987 betreffende de
allocations aux personnes handicapées (ci-après : la loi du 27 février tegemoetkomingen aan personen met een handicap (hierna : de wet van 27
1987), tel qu'il a été modifié par l'article 121 de la loi-programme februari 1987), zoals gewijzigd bij artikel 121 van de programmawet
(I) du 24 décembre 2002, dispose : (I) van 24 december 2002, bepaalt :
« § 1er. Les allocations visées à l'article 1er ne peuvent être « § 1. De in artikel 1 bedoelde tegemoetkomingen kunnen enkel
accordées que si le montant du revenu de la personne handicapée et le toegekend worden indien het bedrag van het inkomen van de persoon met
montant du revenu de la personne avec laquelle elle forme un ménage ne een handicap en het bedrag van het inkomen van de persoon met wie hij
[dépassent] pas le montant des allocations visé à l'article 6. een huishouden vormt, het in artikel 6 bedoelde bedrag van de
tegemoetkomingen niet [overschrijden].
[...] [...]
§ 2. La personne handicapée et la personne avec laquelle elle forme un § 2. De persoon met een handicap en de persoon met wie hij een
ménage, sont tenues de faire valoir leurs droits : huishouden vormt, moeten hun rechten laten gelden :
1° aux prestations et indemnités auxquelles elle peut prétendre en 1° op de uitkeringen en vergoedingen waarop hij aanspraak kan maken
vertu d'une autre législation belge ou étrangère ou en vertu de règles krachtens een andere Belgische of buitenlandse wetgeving of krachtens
applicables au personnel d'une institution internationale publique, et de regels van toepassing op het personeel van een internationale
qui trouvent leur fondement dans une limitation de la capacité de openbare instelling, en die hun grond vinden in een beperking van het
gain, dans un manque ou une réduction de l'autonomie ou dans les verdienvermogen, in een gebrek aan of vermindering van de
articles 1382 et suivants du Code civil [relatifs] à la responsabilité civile; zelfredzaamheid of in de artikelen 1382 en volgende van het Burgerlijk
2° à des prestations sociales relatives à la maladie et l'invalidité, Wetboek betreffende de burgerlijke aansprakelijkheid;
au chômage, aux accidents du travail, aux maladies professionnelles, 2° op sociale uitkeringen inzake ziekte en invaliditeit, werkloosheid,
aux pensions de retraite et de survie, à la garantie de revenus aux arbeidsongevallen, beroepsziekten, rust- en overlevingspensioenen, de
personnes âgées et au revenu garanti pour personnes âgées. inkomensgarantie voor ouderen en het gewaarborgd inkomen voor bejaarden.
[...] [...]
§ 4. Les allocations visées à l'article 1er peuvent être accordées au § 4. De in artikel 1 bedoelde tegemoetkomingen kunnen aan de aanvrager
demandeur à titre d'avance sur les prestations et indemnités visées au worden toegekend als voorschot op de uitkeringen en vergoedingen
§ 2. bedoeld in § 2.
Le Roi détermine, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, dans De Koning bepaalt, bij een besluit vastgesteld na overleg in de
quelles conditions, selon quelles modalités et jusqu'à concurrence de Ministerraad, onder welke voorwaarden, op welke wijze en tot welk
quel montant ces avances peuvent être accordées, ainsi que leur mode bedrag deze voorschotten kunnen worden toegekend, alsmede de wijze
de récupération. Le service ou l'organisme payeur est subrogé aux waarop ze kunnen worden teruggevorderd. De uitbetalingsdienst of
droits du bénéficiaire jusqu'à concurrence du montant des avances -instelling treedt in de rechten van de gerechtigde tot het bedrag van
versées ». de toegekende voorschotten ».
L'article 16, § 1er, de la même loi dispose : Artikel 16, § 1, van dezelfde wet bepaalt :
« La répétition des allocations versées indûment se prescrit par trois ans à compter de la date du paiement. Le délai prévu à l'alinéa 1er est ramené à un an lorsque le paiement résulte uniquement de l'erreur d'un service administratif ou organisme, et dont l'intéressé ne peut normalement se rendre compte. Le délai prévu à l'alinéa 1er est porté à cinq ans lorsque les sommes indues ont été perçues suite à des manoeuvres frauduleuses ou à des déclarations fausses ou sciemment incomplètes. Ce délai de cinq ans vaut aussi pour les sommes qui ont été payées à tort par suite d'une absence, par le débiteur, d'une déclaration, prescrite par une disposition légale ou réglementaire, ou faisant suite à un engagement pris antérieurement ». Quant à la première question préjudicielle B.2.1. Par la première question préjudicielle, la juridiction a quo demande à la Cour si les dispositions précitées sont compatibles avec « De terugvordering van de ten onrechte betaalde tegemoetkomingen verjaart na drie jaar te rekenen vanaf de datum waarop de uitbetaling is geschied. De in het eerste lid voorgeschreven termijn wordt teruggebracht tot één jaar indien de betaling enkel het gevolg is van een vergissing van een administratieve dienst of instelling, waarvan de betrokkene zich normaal geen rekenschap kan geven. De in het eerste lid voorgeschreven verjaringstermijn wordt op vijf jaar gebracht wanneer de onverschuldigde sommen werden verkregen door bedrieglijke handelingen of door valse of bewust onvolledige verklaringen. Deze termijn van vijf jaar geldt eveneens ten aanzien van sommen die ten onrechte werden uitbetaald wegens het niet afleggen, door de schuldenaar, van een verklaring die is voorgeschreven door een wets- of verordenende bepaling of die volgt uit een vroeger aangegane verbintenis ». Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag B.2.1. Met de eerste prejudiciële vraag wenst het verwijzende rechtscollege van het Hof te vernemen of de voormelde bepalingen
les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elles créent une bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre
différence de traitement entre les personnes handicapées en soumettant zij een verschil in behandeling tussen personen met een handicap in
à un délai de prescription de dix ans l'action de l'Etat belge en récupération d'avances versées à une personne handicapée, alors que l'action en récupération d'allocations versées indûment par l'Etat belge est soumise, en vertu de l'article 16 précité de la loi du 27 février 1987, à un délai de prescription de un, trois ou cinq ans. B.2.2. Il ressort des faits et de la motivation de la décision de renvoi que la juridiction a quo est saisie d'un litige qui concerne une action en récupération d'avances versées par l'Etat à une personne handicapée, à la suite d'un accident de la circulation. La question préjudicielle porte sur le délai de prescription applicable à pareille action. Dans l'interprétation soumise à la Cour par le juge a quo, c'est le het leven roepen door de terugvordering door de Belgische Staat van voorschotten die zijn betaald aan een persoon met een handicap, te onderwerpen aan een verjaringstermijn van tien jaar, terwijl de vordering tot terugbetaling van ten onrechte betaalde tegemoetkomingen door de Belgische Staat krachtens het voormelde artikel 16 van de wet van 27 februari 1987 aan een verjaringstermijn van één, drie of vijf jaar wordt onderworpen. B.2.2. Uit de feiten en uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat bij het verwijzende rechtscollege een geschil aanhangig is gemaakt dat betrekking heeft op een terugvordering door de Staat van voorschotten betaald aan een persoon met een handicap, ten gevolge van een verkeersongeval. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de verjaringstermijn die op een dergelijke vordering van toepassing is. In de interpretatie die door de verwijzende rechter aan het Hof is
délai de prescription de droit commun prévu par l'article 2262bis, § 1er, voorgelegd, is het de in artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het
alinéa 1er, du Code civil qui doit s'appliquer, à défaut pour la loi Burgerlijk Wetboek bedoelde gemeenrechtelijke verjaringstermijn die
du 27 février 1987 de prévoir un délai de prescription spécifique pour van toepassing moet zijn, aangezien de wet van 27 februari 1987 niet
in een specifieke verjaringstermijn voorziet voor de terugvordering
la récupération d'avances versées par l'Etat à une personne van voorschotten die door de Staat aan een persoon met een handicap
handicapée. zijn betaald.
B.3. Aux termes des articles 1er et 2 de la loi du 27 février 1987, B.3. Luidens de artikelen 1 en 2 van de wet van 27 februari 1987
les personnes handicapées peuvent se voir accorder trois types kunnen personen met een handicap drie types van tegemoetkoming krijgen
d'allocations : l'allocation de remplacement de revenus, accordée à la : de inkomensvervangende tegemoetkoming, die wordt toegekend aan de
personne handicapée, âgée de 21 à 65 ans, dont l'état physique ou persoon met een handicap die 21 tot 65 jaar oud is, wiens lichamelijke
psychique a réduit dans une mesure importante la capacité de gain; of psychische toestand zijn verdienvermogen in aanzienlijke mate heeft
l'allocation d'intégration, accordée à la personne handicapée, âgée de verminderd; de integratietegemoetkoming, die wordt toegekend aan de
21 à 65 ans, dont le manque ou la réduction d'autonomie est établi; persoon met een handicap die 21 tot 65 jaar oud is, bij wie een gebrek
aan of een vermindering van zelfredzaamheid is vastgesteld; de
l'allocation pour l'aide aux personnes âgées, accordée à la personne tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden, die wordt toegekend aan de
handicapée d'au moins 65 ans dont le manque ou la réduction persoon met een handicap die ten minste 65 jaar oud is en bij wie een
d'autonomie est établi. gebrek aan of een vermindering van zelfredzaamheid is vastgesteld.
Ces allocations constituent une aide financière, dont le montant doit Die tegemoetkomingen vormen een financiële hulp waarvan het bedrag
garantir en priorité la sécurité d'existence des moins favorisés. Le prioritair de bestaanszekerheid van de minstbedeelden moet waarborgen.
montant de ces allocations est déterminé par l'article 6 de la loi. Het bedrag van die tegemoetkomingen is vastgelegd bij artikel 6 van de wet.
B.4. Par ailleurs, et en vue d'éviter à la personne handicapée de B.4. Daarenboven, en teneinde te voorkomen dat de persoon met een
rester sans revenus durant une période relativement longue précédant handicap zonder inkomsten blijft tijdens een relatief lange periode
l'octroi d'autres prestations, notamment les indemnités qui résultent vóór de toekenning van andere uitkeringen, met name de vergoedingen
die uit de toepassing van de regels van de aansprakelijkheid
de l'application des règles de la responsabilité quand le handicap est voortvloeien wanneer de handicap wordt veroorzaakt door een ongeval,
causé par un accident, l'article 7, § 4, de la loi du 27 février 1987 maakt artikel 7, § 4, van de wet van 27 februari 1987 het hem mogelijk
lui permet de solliciter, à titre d'avances, comme en l'espèce, des inkomensvervangende tegemoetkomingen, als voorschot, zoals te dezen,
allocations de remplacement des revenus. aan te vragen.
Il s'ensuit que, lorsque le SPF Sécurité sociale agit à l'encontre du Daaruit volgt dat, wanneer de FOD Sociale Zekerheid in rechte treedt
bénéficiaire des avances accordées sur la base de l'article 7, § 4, de tegen de gerechtigde op de op grond van artikel 7, § 4, van de in het
la loi en cause, le délai de prescription prévu par l'article 16 de la geding zijnde wet toegekende voorschotten, de in artikel 16 van
même loi n'est pas applicable, cette disposition visant la dezelfde wet bedoelde verjaringstermijn niet van toepassing is,
récupération d'allocations indues, ce que ne sont pas les avances aangezien die bepaling betrekking heeft op de terugvordering van
accordées à la personne handicapée sur la base de l'article 7, § 4. Ainsi, à défaut d'un délai de prescription spécifique dans une loi particulière, ce sont les dispositions générales du Code civil en la matière qui s'appliquent et, en l'espèce, le délai de prescription de dix ans, conformément à l'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil. Quant au point de départ de ce délai décennal, il est, s'agissant de sommes dont les caractères remboursable et exigible n'existent pas au moment de leur paiement par l'Etat, le moment auquel est fixé de manière définitive le droit à ces prestations ou indemnités, onverschuldigde tegemoetkomingen, hetgeen de op grond van artikel 7, § 4, aan de persoon met een handicap toegekende voorschotten niet zijn. Aldus, bij gebrek aan een bijzondere verjaringstermijn in een specifieke wet, zijn het de algemene bepalingen van het Burgerlijk Wetboek ter zake die van toepassing zijn en, te dezen, de verjaringstermijn van tien jaar, overeenkomstig artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek. Het aanvangspunt van die tienjarige termijn is, met betrekking tot sommen waarvan het terugbetaalbare en opeisbare karakter niet bestaat op het ogenblik van de betaling ervan door de Staat, het ogenblik waarop het recht op die uitkeringen of vergoedingen definitief wordt
conformément à l'article 2257 du Code civil. vastgesteld, overeenkomstig artikel 2257 van het Burgerlijk Wetboek.
B.5. Au sujet de ces avances, les travaux préparatoires de la loi du B.5. Met betrekking tot die voorschotten wordt in de parlementaire
27 février 1987 mentionnent : voorbereiding van de wet van 27 februari 1987 vermeld :
« L'octroi de ces indemnités sociales se fait parfois attendre « De toekenning van deze sociale uitkeringen laat soms lang op zich
longtemps (p.e. en cas de litige portant sur un accident du travail), wachten (b.v. bij een betwisting inzake een arbeidsongeval) en er
et il faut éviter que les handicapés soient entre-temps privés de dient vermeden dat de gehandicapten ondertussen elke aangepaste
toute indemnité sociale adaptée. Aussi propose-t-on en pareil cas sociale uitkering [zouden] ontberen. Daarom wordt voorgesteld de
tegemoetkomingen in dergelijke gevallen als terugvorderbare
d'octroyer les allocations à titre d'avances récupérables » (Doc. voorschotten toe te kennen » (Parl. St., Kamer, 1985-1986, nr. 448-1,
parl., Chambre, 1985-1986, n° 448-1, p. 3). p. 3).
« L'article 13 concrétise au § 1er le caractère supplétif des « Artikel 13 concretiseert in § 1 het suppletief karakter van de
tegemoetkomingen, door te stellen dat zij niet kunnen gecumuleerd
allocations, en déterminant qu'elles ne peuvent être cumulées avec des worden met uitkeringen verleend krachtens een andere Belgische of
prestations attribuées en vertu d'une autre législation belge ou vreemde wetgeving en die er op gericht zijn het inkomen van de
étrangère, et visant à remplacer entièrement ou partiellement le gehandicapte geheel of gedeeltelijk te vervangen of de beperking van
revenu du handicapé ou à compenser la limitation de son autonomie. de zelfredzaamheid te compenseren.
Parfois, l'octroi de ces prestations se fait attendre longuement De toekenning van deze uitkeringen laat soms lang op zich wachten
(p.ex. en cas de contestation en matière d'accident de la circulation) (bvb. bij een betwisting inzake een verkeersongeval) en er dient
et il y a lieu d'éviter que le handicapé reste sans revenu et sans vermeden dat de gehandicapte ondertussen zonder inkomen en zonder
prestation entre-temps. A cette fin, le § 2 prévoit la possibilité uitkering zou blijven. Daarom voorziet § 2 dat in dergelijke gevallen
terugvorderbare voorschotten kunnen toegekend worden. Om te voorkomen
d'attribuer des avances récupérables. Afin d'éviter que, lors d'un dat bij een latere uitkering krachtens een andere regeling tot een
paiement ultérieur en vertu d'un autre régime, il y ait lieu de terugvordering t.a.v. de gehandicapte moet worden overgegaan, werd een
procéder à une récupération auprès du handicapé, une subrogation wettelijke subrogatie ingevoerd ten voordele van de uitbetalende
légale est instituée en faveur du service ou de l'institution payeur dienst of instelling tot beloop van het bedrag van de verstrekte
jusqu'à concurrence du montant des avances consenties » (ibid., pp. voorschotten » (ibid., pp. 7-8).
7-8). B.6.1. Les avances que l'Etat peut accorder à une personne handicapée B.6.1. De voorschotten die de Staat kan toekennen aan een persoon met
sur la base de l'article 7, § 4, précité de la loi du 27 février 1987 een handicap op grond van het voormelde artikel 7, § 4, van de wet van
se distinguent donc des allocations visées par les articles 1er et 2 de la même loi, en ce qu'elles sont octroyées, à titre provisoire, en attendant que les indemnités soient versées par la personne déclarée responsable du dommage à l'origine du handicap. La personne handicapée qui sollicite ces avances en connaît le caractère précaire, subsidiaire et provisoire dans l'attente d'une décision définitive relative à l'indemnisation du préjudice subi en droit commun. B.6.2. La réglementation relative aux allocations aux handicapés constitue un régime spécial d'aide sociale. Contrairement au régime traditionnel de sécurité sociale, lequel comporte le paiement de cotisations, ce régime spécial est entièrement financé par les ressources générales de l'Etat et tend à procurer un revenu fixé par la loi à ceux qui ne disposent pas à suffisance d'autres moyens de subsistance. 27 februari 1987, onderscheiden zich dus van de in de artikelen 1 en 2 van dezelfde wet bedoelde tegemoetkomingen, in zoverre zij voorlopig worden toegekend, in afwachting dat de vergoedingen worden betaald door de persoon die aansprakelijk is verklaard voor de schade die aan de oorsprong van de handicap ligt. De persoon met een handicap die die voorschotten aanvraagt, kent het precaire, subsidiaire en voorlopige karakter ervan in afwachting van een definitieve beslissing over de schadeloosstelling voor het nadeel dat in het gemeen recht is geleden. B.6.2. De regeling in verband met de tegemoetkomingen aan personen met een handicap vormt een bijzonder stelsel van maatschappelijke dienstverlening. In tegenstelling tot het traditionele stelsel van de sociale zekerheid, dat de betaling van bijdragen inhoudt, wordt dit bijzonder stelsel volledig gefinancierd door de algemene inkomsten van de Staat en wil het een door de wet bepaald inkomen verschaffen aan diegenen die niet over voldoende andere bestaansmiddelen beschikken.
B.6.3. Enfin, contrairement à la récupération des sommes versées de B.6.3. Ten slotte, in tegenstelling tot de terugvordering van sommen
manière indue à titre d'allocations aux personnes handicapées, die ten onrechte zijn betaald als tegemoetkomingen aan personen met
lesquelles sont soumises aux délais de prescription abrégés prévus à een handicap, die aan de in artikel 16 van de wet van 27 februari 1987
l'article 16 de la loi du 27 février 1987, la récupération des avances bedoelde kortere verjaringstermijnen zijn onderworpen, houdt de
versées sur la base de l'article 7, § 4, est liée à des indemnisations terugvordering van de op grond van artikel 7, § 4, betaalde
versées par le tiers responsable d'un dommage et dans le cadre d'une voorschotten verband met schadeloosstellingen die zijn betaald door de
procédure dans laquelle l'Etat n'intervient pas à l'origine, et puis, derde die aansprakelijk is voor een schade en in het kader van een
seulement en tant que subrogé dans les droits de la victime voire parfois, comme dans le cas d'espèce, après que la victime a été directement indemnisée, c'est-à-dire sans qu'aucune subrogation n'ait pu intervenir. B.7. Le critère de distinction entre les délais de prescription abrégés applicables à la récupération des allocations indues versées aux personnes handicapées prévus à l'article 16 de la loi du 27 février 1987 et la prescription décennale applicable à la récupération des avances versées aux handicapés sur la base de l'article 7, § 4, est dès lors pertinent et raisonnablement justifié par rapport à l'objectif qui est de permettre à l'Etat de disposer d'un délai plus long pour récupérer des sommes versées à titre d'avances dont, contrairement aux allocations indues, le bénéficiaire connaît, dès l'origine, le caractère provisoire et précaire. B.8. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant à la seconde question préjudicielle B.9. Par la seconde question préjudicielle, la juridiction a quo demande à la Cour si les dispositions précitées sont compatibles avec procedure waarin de Staat aanvankelijk niet optreedt, en vervolgens enkel als zijnde gesubrogeerd in de rechten van het slachtoffer en soms zelfs, zoals in het voorliggende geval, nadat het slachtoffer rechtstreeks werd vergoed, met andere woorden zonder dat enige subrogatie heeft kunnen plaatsvinden. B.7. Het criterium van onderscheid tussen de in artikel 16 van de wet van 27 februari 1987 bedoelde kortere verjaringstermijnen die van toepassing zijn op de terugvordering van onverschuldigde tegemoetkomingen die zijn betaald aan personen met een handicap en de tienjarige verjaring die van toepassing is op de terugvordering van voorschotten die aan personen met een handicap zijn betaald op grond van artikel 7, § 4, is bijgevolg pertinent en redelijk verantwoord ten opzichte van het doel dat erin bestaat het de Staat mogelijk te maken over een langere termijn te beschikken om als voorschot betaalde sommen terug te vorderen waarvan de gerechtigde vanaf het begin het voorlopige en precaire karakter kent, in tegenstelling tot onverschuldigde tegemoetkomingen. B.8. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag B.9. Met de tweede prejudiciële vraag vraagt het verwijzende rechtscollege aan het Hof of de voormelde bepalingen bestaanbaar zijn
les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elles créent une met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij een verschil
différence de traitement en soumettant à un délai de dix ans la in behandeling in het leven roepen door de terugvordering van
récupération des allocations versées à titre d'avances à une personne tegemoetkomingen die als voorschot aan een persoon met een handicap
handicapée alors que la récupération des allocations exercée par zijn betaald, aan een termijn van tien jaar te onderwerpen, terwijl de
terugvordering van tegemoetkomingen die door andere
socialezekerheidsinstellingen is ingesteld ten aanzien van sociaal
d'autres institutions de sécurité sociale à l'égard d'assurés sociaux verzekerden die voorschotten in de aangelegenheden van de
ayant bénéficié d'avances dans les matières d'accident du travail ou arbeidsongevallen of van de werkloosheidsverzekering hebben genoten,
de l'assurance-chômage est soumise, respectivement par l'article 69, respectievelijk bij artikel 69, eerste en tweede lid, van de
alinéas 1er et 2, de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en bij artikel 7, § 13, tweede
travail et par l'article 7, § 13, alinéa 2, de l'arrêté-loi du 28 lid, van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de
maatschappelijke zekerheid der arbeiders aan een verjaringstermijn
décembre 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs, à un van, naar gelang van het geval, drie of vijf jaar wordt onderworpen.
délai de prescription de, selon le cas, trois ou cinq ans. B.10. Artikel 69, eerste en tweede lid, van de arbeidsongevallenwet
B.10. L'article 69, alinéas 1er et 2, de la loi du 10 avril 1971 sur van 10 april 1971 bepaalt :
les accidents du travail dispose : « De rechtsvordering tot betaling van de vergoedingen verjaart na drie
« L'action en paiement des indemnités se prescrit par trois ans. jaar. De rechtsvordering tot terugvordering van onverschuldigde
L'action en répétition d'indemnités indues se prescrit par trois ans. vergoedingen verjaart na drie jaar.
L'action en répétition d'indemnités obtenues à la suite de manoeuvres De rechtsvordering tot terugvordering van onverschuldigde vergoedingen
frauduleuses ou de déclarations fausses ou sciemment incomplètes se die door bedrieglijke handelingen of door valse of opzettelijk
prescrit toutefois par cinq ans ». onvolledige verklaringen werden bekomen, verjaart na vijf jaar ».
L'article 7, § 13, alinéas 1er et 2, de l'arrêté-loi du 28 décembre Artikel 7, § 13, eerste en tweede lid, van de besluitwet van 28
1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs dispose : « Les actions en paiement d'allocations de chômage se prescrivent par trois ans. Ce délai prend cours le premier jour du trimestre civil qui suit celui auquel les allocations se rapportent. Le droit de l'Office national de l'emploi d'ordonner la répétition des allocations de chômage payées indûment, ainsi que les actions des organismes de paiement en répétition d'allocations de chômage payées indûment se prescrivent par trois ans. Ce délai est porté à cinq ans lorsque le paiement indu résulte de la fraude ou du dol du chômeur ». B.11. Contrairement à la récupération des avances versées par l'Etat december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders bepaalt : « De rechtsvorderingen tot uitbetaling van werkloosheidsuitkeringen verjaren na drie jaar. Deze termijn gaat in de eerste dag van het kalenderkwartaal dat volgt op dat waarop de uitkeringen betrekking hebben. Het recht van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening om de terugbetaling van onverschuldigd betaalde werkloosheidsuitkeringen te bevelen, alsmede de rechtsvorderingen van de uitbetalingsinstellingen tot terugbetaling van onverschuldigd betaalde werkloosheidsuitkeringen verjaren na drie jaar. Die termijn wordt op vijf jaar gebracht wanneer de onverschuldigde betaling het gevolg is van arglist of bedrog van de werkloze ». B.11. In tegenstelling tot de terugvordering van voorschotten die door
aux personnes handicapées sur la base de l'article 7, § 4, de la loi de Staat aan personen met een handicap zijn betaald op grond van
du 27 février 1987, qui porte sur des sommes versées à titre précaire artikel 7, § 4, van de wet van 27 februari 1987, dat betrekking heeft
et provisoire, la récupération des indemnités visées par les deux op precair en voorlopig betaalde sommen, heeft de terugvordering van
dispositions précitées porte sur des sommes d'argent indûment payées de in beide voormelde bepalingen bedoelde vergoedingen betrekking op
par les organismes de sécurité sociale. geldsommen die ten onrechte werden betaald door de
socialezekerheidsinstellingen.
Par ailleurs, comme il est mentionné dans la question préjudicielle, Daarenboven, zoals in de prejudiciële vraag wordt vermeld, werden die
ces sommes ont été versées à des assurés sociaux qui contribuent au sommen betaald aan sociaal verzekerden die bijdragen tot de
financement de la sécurité sociale, contrairement aux bénéficiaires financiering van de sociale zekerheid, in tegenstelling tot de
des avances visées par l'article 7, § 4, de la loi du 27 février 1987, gerechtigden op de in artikel 7, § 4, van de wet van 27 februari 1987
qui relèvent d'un régime non contributif. bedoelde voorschotten, die onder een niet op bijdragen berustend
stelsel vallen.
B.12. Le critère de distinction entre, d'une part, les délais de B.12. Het criterium van onderscheid tussen, enerzijds, de kortere
prescription abrégés applicables à la récupération des indemnités verjaringstermijnen die van toepassing zijn op de terugvordering van
versées aux assurés sociaux dans le cadre d'accidents du travail ou de de vergoedingen die in het kader van arbeidsongevallen of van de
l'assurance-chômage et, d'autre part, la prescription décennale werkloosheidsverzekering aan sociaal verzekerden zijn betaald en,
applicable à la récupération d'avances versées sur la base de anderzijds, de tienjarige verjaring die van toepassing is op de
terugvordering van voorschotten die op grond van artikel 7, § 4, van
l'article 7, § 4, de la loi du 27 février 1987 est pertinent et de wet van 27 februari 1987 zijn betaald, is pertinent en redelijk
raisonnablement justifié au regard de la nature des sommes versées verantwoord ten aanzien van de aard van de betaalde sommen die moeten
qu'il s'agit de récupérer ainsi que du cadre dans lequel s'inscrivent worden teruggevorderd, alsook ten aanzien van het kader waarin het
le régime d'aide sociale et les régimes de sécurité sociale. stelsel van maatschappelijke dienstverlening en de
B.13. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. socialezekerheidsstelsels passen. B.13. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil ne viole pas les Artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt
articles 10 et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 16 mai 2019. op 16 mei 2019.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^