Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 25/2019 du 14 février 2019 Numéro du rôle : 6780 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 433terdecies du Code pénal, posée par la Cour d'appel de Liège. La Cour constitutionnelle, composée des pré après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)"
Extrait de l'arrêt n° 25/2019 du 14 février 2019 Numéro du rôle : 6780 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 433terdecies du Code pénal, posée par la Cour d'appel de Liège. La Cour constitutionnelle, composée des pré après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) Uittreksel uit arrest nr. 25/2019 van 14 februari 2019 Rolnummer 6780 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 433terdecies van het Strafwetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Luik. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld u wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 25/2019 du 14 février 2019 Uittreksel uit arrest nr. 25/2019 van 14 februari 2019
Numéro du rôle : 6780 Rolnummer 6780
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 433terdecies In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 433terdecies van
du Code pénal, posée par la Cour d'appel de Liège. het Strafwetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Luik.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Lavrysen, J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R.
Moerman et M. Pâques, assistée du greffier F. Meersschaut, présidée Leysen, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan door de griffier F.
par le président F. Daoût, Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 21 novembre 2017 en cause du ministère public contre Bij arrest van 21 november 2017 in zake het openbaar ministerie tegen
P.S., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 23 P.S., waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 23
novembre 2017, la Cour d'appel de Liège a posé la question november 2017, heeft het Hof van Beroep te Luik de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 433terdecies du Code pénal viole-t-il les articles 10 et « Schendt artikel 433terdecies van het Strafwetboek de artikelen 10 en
11 de la Constitution, lus en combinaison avec les articles 6, § 1, de 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 6, lid 1,
la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
fondamentales et 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention fundamentele vrijheden en 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het
de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales, en Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
ce qu'il impose au juge pénal de prononcer la confiscation spéciale vrijheden, in zoverre het de strafrechter verplicht om de bijzondere
prévue à l'article 42, 1° du Code pénal, même lorsque la propriété des verbeurdverklaring zoals bedoeld in artikel 42, 1°, van het
choses sur lesquelles elle porte n'appartient pas au condamné, sans Strafwetboek, uit te spreken, zelfs ingeval de zaken waarop zij
que cette confiscation puisse cependant porter préjudice aux droits betrekking heeft niet het eigendom van de veroordeelde zijn, zonder
des tiers sur les biens susceptibles de faire l'objet de la confiscation, en l'espèce au bien immeuble, lorsque la peine de confiscation est susceptible de porter une atteinte telle à la situation financière de la personne à laquelle [elle] est infligée qu'elle pourrait constituer une mesure disproportionnée par rapport au but légitime que la loi poursuit et constituer une violation du droit au respect des biens garanti par l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales ? ». dat deze verbeurdverklaring evenwel afbreuk kan doen aan de rechten van de derden op de goederen die verbeurd zouden kunnen worden verklaard, te dezen het onroerend goed, wanneer de straf van verbeurdverklaring de financiële situatie van de persoon aan wie zij wordt opgelegd dermate kan aantasten dat zij een maatregel zou kunnen vormen die onevenredig is ten opzichte van het legitieme doel dat de wet nastreeft en dat zij een schending zou kunnen inhouden van het recht op het ongestoord genot van eigendom dat is gewaarborgd bij artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que la Cour est B.1. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof
wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid met de
invitée à statuer sur la compatibilité, avec les articles 10 et 11 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel
la Constitution, lus en combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met
la Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 1er artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag, van
du Premier Protocole additionnel à cette Convention, de l'article artikel 433terdecies van het Strafwetboek, in samenhang gelezen met
433terdecies du Code pénal, lu en combinaison avec l'article 42, 1°, artikel 42, 1°, van hetzelfde Wetboek, in zoverre het tot gevolg heeft
du même Code, en ce qu'il a pour effet que la personne condamnée, dat de persoon die is veroordeeld, zoals te dezen, wegens misbruik van
comme en l'espèce, pour avoir abusé de la vulnérabilité d'autrui en iemands kwetsbaarheid door een onroerend goed te verhuren met de
louant un immeuble en vue de réaliser un profit anormal est d'office bedoeling een abnormale winst te maken, ambtshalve wordt veroordeeld
condamnée à la confiscation de la chose qui a servi à commettre tot de verbeurdverklaring van de zaak die heeft gediend om het
l'infraction, même lorsque cette confiscation est susceptible de misdrijf te plegen, zelfs wanneer die verbeurdverklaring de financiële
porter à la situation financière de cette personne une atteinte toestand van die persoon kan aantasten op een wijze die onbestaanbaar
incompatible avec le droit au respect des biens. is met het recht op het ongestoord genot van de eigendom.
B.2.1. L'article 433terdecies du Code pénal dispose : B.2.1. Artikel 433terdecies van het Strafwetboek bepaalt :
« Dans les cas visés aux articles 433undecies et 433duodecies, les « In de gevallen bedoeld in de artikelen 433undecies en 433duodecies
coupables seront en outre condamnés à l'interdiction des droits worden de schuldigen bovendien veroordeeld tot de ontzetting van de
spécifiés à l'article 31, alinéa 1er. rechten bedoeld in artikel 31, eerste lid.
La confiscation spéciale prévue à l'article 42, 1°, est appliquée aux De bijzondere verbeurdverklaring zoals bedoeld in artikel 42, 1°,
coupables de l'infraction visée à l'article 433decies, même lorsque la propriété des choses sur lesquelles elle porte n'appartient pas au condamné, sans que cette confiscation puisse cependant porter préjudice aux droits des tiers sur les biens susceptibles de faire l'objet de la confiscation. Elle doit également être appliquée, dans les mêmes circonstances, au bien meuble, à la partie de celui-ci, au bien immeuble, à la chambre ou à tout autre espace visé par cet article. Elle peut également être appliquée à la contre-valeur de ces meubles ou immeubles aliénés entre la commission de l'infraction et la décision judiciaire définitive ». wordt toegepast op de schuldigen aan het misdrijf bedoeld in artikel 433decies, zelfs ingeval de zaken waarop zij betrekking heeft niet het eigendom van de veroordeelde zijn, zonder dat deze verbeurdverklaring evenwel afbreuk kan doen aan de rechten van de derden op de goederen die verbeurd zouden kunnen worden verklaard. Zij moet in dezelfde omstandigheden ook worden toegepast op het roerend goed, het deel ervan, het onroerend goed, de kamer of enige andere ruimte bedoeld in dat artikel. Ze kan ook worden toegepast op de tegenwaarde van deze roerende of onroerende goederen die werden vervreemd tussen het tijdstip waarop het misdrijf werd gepleegd en de definitieve rechterlijke beslissing »".
B.2.2. L'article 42 du Code pénal, modifié par l'article 1er de la loi B.2.2. Artikel 42 van het Strafwetboek, gewijzigd bij artikel 1 van de
du 17 juillet 1990 « modifiant les articles 42, 43, et 505 du Code wet van 17 juli 1990 « tot wijziging van de artikelen 42, 43 en 505
pénal et insérant un article 43bis dans ce même Code », dispose : van het Strafwetboek en tot invoeging van een artikel 43bis in hetzelfde Wetboek », bepaalt :
« La confiscation spéciale s'applique : « Bijzondere verbeurdverklaring wordt toegepast :
1° Aux choses formant l'objet de l'infraction et à celles qui ont 1° Op de zaken die het voorwerp van het misdrijf uitmaken, en op die
servi ou qui ont été destinées à la commettre, quand la propriété en welke gediend hebben of bestemd waren tot het plegen van het misdrijf,
appartient au condamné; wanneer zij eigendom van de veroordeelde zijn;
2° Aux choses qui ont été produites par l'infraction; 2° Op de zaken die uit het misdrijf voortkomen;
3° Aux avantages patrimoniaux tirés directement de l'infraction, aux 3° Op de vermogensvoordelen die rechtstreeks uit het misdrijf zijn
biens et valeurs qui leur ont été substitués et aux revenus de ces verkregen, op de goederen en waarden die in de plaats ervan zijn
avantages investis ». gesteld en op de inkomsten uit de belegde voordelen ».
B.2.3. Au moment où la juridiction a quo a posé la question B.2.3. Op het ogenblik dat het verwijzende rechtscollege aan het Hof
préjudicielle à la Cour, l'article 43 du même Code, modifié par de prejudiciële vraag stelde, bepaalde artikel 43 van hetzelfde
l'article 2 de la loi du 17 juillet 1990 précitée, disposait : Wetboek, gewijzigd bij artikel 2 van de voormelde wet van 17 juli 1990
« La confiscation spéciale s'appliquant aux choses visées aux 1° et 2° : « Bij misdaad of wanbedrijf wordt bijzondere verbeurdverklaring
de l'article 42 sera toujours prononcée pour crime ou délit. toepasselijk op de zaken bedoeld in artikel 42, 1° en 2° altijd
Elle ne sera prononcée pour contravention que dans les cas déterminés uitgesproken. Bij overtreding wordt zij slechts uitgesproken in de gevallen bij de
par la loi ». wet bepaald ».
B.2.4. Toutefois, l'article 43 du Code pénal, modifié par la loi du 17 B.2.4. Artikel 43 van het Strafwetboek, gewijzigd bij de voormelde wet
juillet 1990 précitée et complété par l'article 19 de la loi du 18 van 17 juli 1990 en aangevuld bij artikel 19 van de wet van 18 maart
mars 2018 « modifiant diverses dispositions du droit pénal, de la 2018 « houdende wijzigingen van diverse bepalingen van het strafrecht,
procédure pénale et du droit judiciaire », dispose : de strafvordering en het gerechtelijk recht », bepaalt evenwel :
« La confiscation spéciale s'appliquant aux choses visées aux 1° et 2° « Bij misdaad of wanbedrijf wordt bijzondere verbeurdverklaring
de l'article 42 sera toujours prononcée pour crime ou délit. La toepasselijk op de zaken bedoeld in artikel 42, 1° en 2° altijd
confiscation des choses qui ont servi ou qui étaient destinées à uitgesproken. De verbeurdverklaring van zaken die gediend hebben of
commettre le crime ou le délit sera ordonnée, sauf lorsqu'elle a pour bestemd waren tot het plegen van de misdaad of het wanbedrijf wordt
effet de soumettre le condamné à une peine déraisonnablement lourde. uitgesproken, behoudens wanneer dit tot gevolg zou hebben dat de
Elle ne sera prononcée pour contravention que dans les cas déterminés veroordeelde aan een onredelijk zware straf zou worden onderworpen.
Bij overtreding wordt zij slechts uitgesproken in de gevallen bij de
par la loi ». wet bepaald ».
Cette modification est justifiée comme suit : Die wijziging werd als volgt verantwoord :
« L'article a pour objet de pallier le constat d'inconstitutionnalité « Het artikel moet tegemoetkomen aan de vaststelling van
de l'article 43, alinéa 1er, du Code pénal établi par la Cour ongrondwettigheid van artikel 43, eerste lid, van het Strafwetboek,
constitutionnelle dans son arrêt n° 12/2017 du 9 février 2017 » (Doc. gedaan door het Grondwettelijk Hof in zijn arrest nr. 12/2017 van 9
parl., Chambre, 2017-2018, DOC 54-2753/001, p. 14). februari 2017 » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2753/001, p. 14).
B.3. L'article 2, alinéa 2, du Code pénal dispose que si la peine B.3. Artikel 2, tweede lid, van het Strafwetboek voorziet erin dat
établie au temps du jugement diffère de celle qui était portée au indien de straf, ten tijde van het vonnis bepaald, verschilt van die
temps de l'infraction, la peine la moins forte sera appliquée. welke ten tijde van het misdrijf was bepaald, de minst zware straf
wordt toegepast.
B.4. Il découle de ce qui précède qu'il appartient au juge a quo de B.4. Gelet op hetgeen voorafgaat, staat het aan de verwijzende rechter
déterminer les dispositions applicables aux faits de la cause et, te oordelen welke bepalingen van toepassing zijn op de feiten van de
compte tenu de la modification législative intervenue, de décider s'il zaak en, rekening houdend met de doorgevoerde wijziging van de
y a lieu de poser, le cas échéant, une nouvelle question wetgeving, te beslissen of er aanleiding toe bestaat om in voorkomend
préjudicielle. geval een nieuwe prejudiciële vraag te stellen.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
renvoie l'affaire au juge a quo. zendt de zaak terug naar de verwijzende rechter.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 14 février 2019. op 14 februari 2019.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^