Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 14/2019 du 31 janvier 2019 Numéro du rôle : 6774 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 6.2.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire, posée par la Cour d'appel de Bruxelles. La Cour constitu composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J(...)"
Extrait de l'arrêt n° 14/2019 du 31 janvier 2019 Numéro du rôle : 6774 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 6.2.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire, posée par la Cour d'appel de Bruxelles. La Cour constitu composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J(...) Uittreksel uit arrest nr. 14/2019 van 31 januari 2019 Rolnummer 6774 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 6.2.1 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. Het Grondwettelijk Hof, I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 14/2019 du 31 janvier 2019 Uittreksel uit arrest nr. 14/2019 van 31 januari 2019
Numéro du rôle : 6774 Rolnummer 6774
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 6.2.1 du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 6.2.1 van de
Code flamand de l'aménagement du territoire, posée par la Cour d'appel Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, gesteld door het Hof van Beroep te
de Bruxelles. Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges T. samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters T.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman et M. Pâques, assistée Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman en M. Pâques,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 25 octobre 2017 en cause de la SA « Conimmo » et de la Bij arrest van 25 oktober 2017 in zake de nv « Conimmo » en de bvba «
SPRL « Dyls Construct » contre Michaël Van Loock et autres, et en Dyls Construct » tegen Michaël Van Loock en anderen, en in zake
cause de Michäel Van Loock et autres contre la commune de Zaventem et Michaël Van Loock en anderen tegen de gemeente Zaventem en de
l'association des copropriétaires de l'immeuble sis à vereniging van mede-eigenaars van het gebouw te Sint-Stevens-Woluwe,
Woluwe-Saint-Etienne, Frans Smoldersstraat 8 a-b / Leuvensesteenweg Frans Smoldersstraat 8 a-b / Leuvensesteenweg 299, waarvan de
299, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 15 expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 15 november 2017,
novembre 2017, la Cour d'appel de Bruxelles a posé la question heeft het Hof van Beroep te Brussel de volgende prejudiciële vraag
préjudicielle suivante : gesteld :
« L'article 6.2.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire, en « Schendt artikel 6.2.1 Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, in zoverre
ce qu'il dispose ou en ce qu'il est interprété en ce sens que la het bepaalt of in die zin geïnterpreteerd wordt dat de private
demande de réparation privée - contrairement à la demande de herstelvordering - in tegenstelling tot de publieke herstelvordering -
réparation publique - ne doit pas être transcrite au bureau des niet moet worden overgeschreven op het hypotheekkantoor en al dan niet
hypothèques et en combinaison ou non avec l'article 3 de la loi in samenhang gelezen met artikel 3 van de Hypotheekwet, de artikelen
hypothécaire, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution ? ». 10 en 11 van de Grondwet? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 6.2.1 du Code B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 6.2.1 van de
flamand de l'aménagement du territoire, avant sa modification par le Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (hierna : de VCRO), vóór de
décret de la Région flamande du 25 avril 2014 « concernant le maintien wijziging ervan bij het decreet van het Vlaamse Gewest van 25 april
du permis d'environnement ».
L'article 6.2.1, alinéa 1er, du Code flamand de l'aménagement du 2014 betreffende de handhaving van de omgevingsvergunning.
territoire disposait avant cette modification : Artikel 6.2.1, eerste lid, van de VCRO, bepaalde vóór die wijziging :
« La citation devant le Tribunal correctionnel en vertu de l'article « De dagvaarding voor de correctionele rechtbank op grond van artikel
6.1.1 ou l'exploit d'introduction de la cause visée aux articles 6.1.1, of het exploot tot inleiding van het geding, vermeld in de
6.1.41 à 6.1.43 inclus n'est recevable qu'après transcription au artikelen 6.1.41 tot en met 6.1.43, is pas ontvankelijk na
bureau des hypothèques dans le ressort duquel les biens sont situés. overschrijving in het hypotheekkantoor van het gebied waar de goederen
gelegen zijn. Indien een ontvankelijk verzoek tot minnelijke schikking
Si une demande recevable de règlement à l'amiable est adressée à aan de stedenbouwkundige inspecteur wordt gericht, kan een
l'inspecteur urbaniste, une transcription ne peut être réalisée overschrijving eerst worden gerealiseerd na het verstrijken van de
qu'après l'expiration du délai mentionné dans l'article 6.1.52, § 1er, termijn, vermeld in artikel 6.1.52, § 1, tweede lid, of, indien binnen
deuxième alinéa ou, si une demande de tentative de médiation a été
introduite auprès du Conseil supérieur au cours de ce délai, après la deze termijn om een bemiddelingspoging bij de Hoge Raad is verzocht,
clôture de cette tentative de médiation ». na het beëindigen van deze bemiddelingspoging ».
B.2. Le Code flamand de l'aménagement du territoire a été adopté en B.2. De VCRO is in 2009 tot stand gekomen als een coördinatie van de
2009 dans le but de coordonner les dispositions du décret du 18 mai
1999 portant organisation de l'aménagement du territoire (ci-après : bepalingen van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van
le décret du 18 mai 1999) et de l'article 90bis du décret forestier du de ruimtelijke ordening (hierna : het DRO) en van artikel 90bis van
13 juin 1990 (article 1er de l'arrêté du Gouvernement flamand du 15 het bosdecreet van 13 juni 1990 (artikel 1 van het besluit van de
mai 2009 portant coordination de la législation décrétale relative à Vlaamse Regering van 15 mei 2009 houdende coördinatie van de
l'aménagement du territoire). decreetgeving op de ruimtelijke ordening).
La disposition en cause résulte de l'article 160, alinéa 1er, du De in het geding zijnde bepaling vloeit voort uit artikel 160, eerste
décret du 18 mai 1999 qui, d'une part, en ce qui concerne la condition lid, van het DRO, dat, enerzijds, wat de publiciteitsvereiste betreft,
de publicité, découle lui-même de l'article 72 du décret relatif à zelf voortvloeit uit artikel 72 van het decreet betreffende de
l'aménagement du territoire, coordonné le 22 octobre 1996 (ci-après : ruimtelijke ordening gecoördineerd op 22 oktober 1996 (hierna : het
le décret de coordination) et qui, d'autre part, en ce qui concerne la Coördinatiedecreet) en dat, anderzijds, wat de sanctie betreft, voor
sanction, prévoit pour la première fois expressément l'irrecevabilité
de la demande, développée dans la jurisprudence, en cas het eerst uitdrukkelijk voorziet in de in de rechtspraak ontwikkelde
d'inobservation d'une condition de publicité lors de l'introduction de onontvankelijkheid van de vordering in het geval van de niet-naleving
certaines demandes de réparation. La sanction précitée est plus van een publiciteitsvereiste bij het instellen van bepaalde
précisément liée à l'inobservation de la transcription obligatoire au herstelvorderingen. De voormelde sanctie wordt meer bepaald gekoppeld
bureau des hypothèques de l'acte introductif d'instance de ces aan het miskennen van de verplichte overschrijving van de akte die de
demandes. Il ne s'agit toutefois que d'une exception d'irrecevabilité rechtsingang van die vorderingen beoogt, in het hypotheekkantoor. Het
betreft evenwel slechts een louter dilatoire exceptie van
purement dilatoire, de sorte que la non-transcription de cet acte peut onontvankelijkheid zodat een niet-overschrijving van die akte nog in
encore être corrigée dans le courant de la procédure (Doc. parl., de loop van de procedure kan worden rechtgezet (Parl. St., Vlaams
Parlement flamand, 1998-1999, n° 1332/1, p. 74). L'article 72 du Parlement, 1998-1999, nr. 1332/1, p. 74). Artikel 72 van het
décret de coordination reproduit dans une large mesure l'article 69 de Coördinatiedecreet neemt in grote mate artikel 69 van de wet van 29
la loi du 29 mars 1962 organique de l'aménagement du territoire et de maart 1962 « houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van
l'urbanisme (ci-après : la loi organique de l'urbanisme). de stedebouw » (hierna : de Stedenbouwwet) over.
Il ressort des travaux préparatoires de la loi organique de Uit de parlementaire voorbereiding van de Stedenbouwwet blijkt dat de
l'urbanisme que la condition de publicité a pour objectif d'informer publiciteitsvereiste ertoe strekt derden te informeren over het
les tiers du caractère potentiellement illicite d'un lotissement ou potentieel onwettige karakter van een verkaveling, een bouwwerk of
des travaux de construction ou de transformation » (Doc. parl., Sénat, 1958-1959, n° 124, p. 83). verbouwing (Parl. St., Senaat, 1958-1959, nr. 124, p. 83).
B.3. Il ressort de l'exposé des faits et de la motivation contenus B.3. Uit de uiteenzetting van de feiten en de motivering vervat in het
dans la décision de renvoi que la juridiction a quo demande en réalité verwijzingsarrest blijkt dat de verwijzende rechter in werkelijkheid
si l'article 6.2.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire, tel vraagt of artikel 6.2.1 van de VCRO, zoals van toepassing in de voor
qu'il est applicable dans l'affaire pendante devant la juridiction a de verwijzende rechter hangende zaak, bestaanbaar is met de artikelen
quo, est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het een verschil in behandeling
ce qu'il instaure une différence de traitement entre les personnes qui instelt onder de personen die met een herstelvordering worden
sont confrontées à une demande de réparation en cas de geconfronteerd in geval van niet-overschrijving van de akte van
non-transcription de l'acte introductif d'instance au bureau des rechtsingang in het hypotheekkantoor.
hypothèques. L'article 6.2.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire prévoit Artikel 6.2.1 van de VCRO bepaalt dat de akte van rechtsingang met
que l'acte introductif d'instance relatif à une demande de réparation betrekking tot een herstelvordering op straffe van onontvankelijkheid
doit, à peine d'irrecevabilité, être transcrit au bureau des
hypothèques. Du fait que cet article renvoie aux articles 6.1.41 à ervan dient te worden overgeschreven in het hypotheekkantoor. De in
6.1.43 du Code flamand de l'aménagement du territoire, le régime de het geding zijnde sanctieregeling is door de verwijzing naar de
sanction en cause n'est applicable qu'aux demandes de réparation dites artikelen 6.1.41 tot 6.1.43 van de VCRO enkel van toepassing op de
« publiques ». zogenaamde « publieke » herstelvorderingen.
Les demandes de réparation qui trouvent leur fondement dans les De herstelvorderingen die hun grondslag vinden in de artikelen 6.1.41
articles 6.1.41 à 6.1.43 du Code flamand de l'aménagement du tot 6.1.43 van de VCRO betreffen de zogenaamde « publieke »
territoire sont dites « publiques » et tendent au respect des herstelvorderingen en strekken tot de naleving van de
prescriptions urbanistiques et à la restauration du bon aménagement du stedenbouwkundige voorschriften en het herstel van de goede
territoire. ruimtelijke ordening.
La demande de réparation dite « privée » ne découle pas des De zogenaamde « private » herstelvordering vloeit niet voort uit de
dispositions du Code flamand de l'aménagement du territoire, mais se
fonde sur l'article 1382 du Code civil qui prévoit que celui par la bepalingen van de VCRO, maar steunt op artikel 1382 van het Burgerlijk
faute duquel un dommage est causé à autrui est tenu de le réparer. Il Wetboek, volgens hetwelk diegene die door een onrechtmatige daad
s'agit d'une action purement civile introduite par des tiers qui schade heeft berokkend aan een ander verplicht is die te vergoeden.
soutiennent avoir subi un préjudice du fait de la construction Zij is een louter burgerlijke rechtsvordering van derden, die beweren
illégale. Le régime de sanction en cause n'est pas applicable à la benadeeld te zijn door de onwettige constructie. De in het geding
demande de réparation privée. zijnde sanctieregeling is niet van toepassing op de private
herstelvordering.
B.4. La détermination de mesures d'exécution, y compris des conditions B.4. Het vaststellen van handhavingsmaatregelen, met inbegrip van de
et des modalités relatives à l'exercice de l'action publique, qui est voorwaarden en de modaliteiten inzake de uitoefening van de
spécifiquement axée sur le respect des prescriptions urbanistiques et rechtsvordering, die specifiek gericht is op de naleving van de
stedenbouwkundige voorschriften en het herstel van de goede
sur la restauration du bon aménagement du territoire, est une matière ruimtelijke ordening, is een aangelegenheid die aan de gewesten is
qui est attribuée aux régions (article 6, § 1er, I, 1°, de la loi toegewezen (artikel 6, § 1, I, 1°, van de bijzondere wet van 8
spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles). augustus 1980 tot hervorming der instellingen).
B.5. Le fait de faire cesser, de réparer ou de prévenir des actes B.5. Het doen ophouden, herstellen of voorkomen van onwettigheden zijn
illégaux sont des formes de réparation en nature dans le cadre de la vormen van herstel in natura in het kader van de vordering op grond
demande introduite sur la base de l'article 1382 du Code civil. Ces van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek. Die herstelmaatregelen
mesures de réparation sont réputées relever des attributions des worden geacht tot de bevoegdheden van de rechtbanken in het kader van
tribunaux dans le cadre de l'action en responsabilité de buitencontractuele aansprakelijkheidsvordering te behoren.
extracontractuelle. Het herstel in natura dat voortvloeit uit de buitencontractuele
La réparation en nature qui découle du régime de responsabilité aansprakelijkheidsregeling, de uitoefeningsvoorwaarden en de
extracontractuelle, les conditions d'exercice et les modalités de la modaliteiten van de daarmee verband houdende vordering behoren
demande y afférentes relèvent dès lors de la compétence résiduelle de derhalve tot de residuaire bevoegdheid van de federale overheid.
l'autorité fédérale. B.6. La différence de traitement en cause, qui provient de ce que B.6. Het in het geding zijnde verschil in behandeling, dat volgt uit
l'acte introductif d'instance d'une demande de réparation « privée » ne doit pas être transcrit au bureau des hypothèques, découle de ce que cette situation ne ressortit pas à la compétence des régions mais à celle du législateur fédéral. Une différence de traitement qui trouve son origine dans les compétences distinctes des régions et de l'autorité fédérale ne peut pas être considérée en soi comme contraire au principe d'égalité et de non-discrimination. En effet, cette situation est la simple conséquence de l'autonomie attribuée aux autorités respectives par ou en vertu de la Constitution. het feit dat de akte van rechtsingang van een « private » herstelvordering niet moet worden overgeschreven in het hypotheekkantoor, vloeit voort uit het feit dat die laatste situatie niet onder de bevoegdheid van de gewesten, maar onder die van de federale wetgever valt. Een verschil in behandeling dat zijn oorsprong vindt in de onderscheiden bevoegdheden van de gewesten en de federale overheid kan op zich niet worden geacht strijdig te zijn met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. Het betreft immers het loutere gevolg van de autonomie die door of krachtens de Grondwet aan de respectieve overheden is toegekend.
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 6.2.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire, avant Artikel 6.2.1 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, vóór de
sa modification par le décret de la Région flamande du 25 avril 2014 « wijziging ervan bij het decreet van het Vlaamse Gewest van 25 april
concernant le maintien du permis d'environnement », ne viole pas les 2014 betreffende de handhaving van de omgevingsvergunning, schendt de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 31 janvier 2019. op 31 januari 2019.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux A. Alen P.-Y. Dutilleux A. Alen
^