Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 170/2018 du 29 novembre 2018 Numéro du rôle : 6999 En cause : la demande de suspension partielle du décret de la Région wallonne du 29 mars 2018 modifiant le Code de la démocratie locale et de la décentralisation en vue La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 170/2018 du 29 novembre 2018 Numéro du rôle : 6999 En cause : la demande de suspension partielle du décret de la Région wallonne du 29 mars 2018 modifiant le Code de la démocratie locale et de la décentralisation en vue La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) Uittreksel uit arrest nr. 170/2018 van 29 november 2018 Rolnummer 6999 In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 170/2018 du 29 novembre 2018 Uittreksel uit arrest nr. 170/2018 van 29 november 2018
Numéro du rôle : 6999 Rolnummer 6999
En cause : la demande de suspension partielle du décret de la Région In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van het decreet van
wallonne du 29 mars 2018 modifiant le Code de la démocratie locale et het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van
de la décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et la de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een
transparence dans l'exécution des mandats publics au sein des sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de
structures locales et supra-locales et de leurs filiales, introduite openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun
par la SA « Integrale ». filialen, ingesteld door de nv « Integrale ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey,
Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y.
présidée par le président F. Daoût, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la demande et procédure I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 14 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 14 augustus
août 2018 et parvenue au greffe le 17 août 2018, la SA « Integrale », 2018 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 17
augustus 2018, heeft de nv « Integrale », bijgestaan en
assistée et représentée par Me J. Bourtembourg et Me F. Belleflamme, vertegenwoordigd door Mr. J. Bourtembourg en Mr. F. Belleflamme,
avocats au barreau de Bruxelles, et Me J.-P. Lacomble et Me S. Pâques, advocaten bij de balie te Brussel, en Mr. J.-P. Lacomble en Mr. S.
avocats au barreau de Liège, a introduit une demande de suspension du Pâques, advocaten bij de balie te Luik, een vordering tot schorsing
décret de la Région wallonne du 29 mars 2018 modifiant le Code de la ingesteld van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot
démocratie locale et de la décentralisation en vue de renforcer la wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de
gouvernance et la transparence dans l'exécution des mandats publics au Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere
sein des structures locales et supra-locales et de leurs filiales et, transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale
en bovenlokale structuren en hun filialen, en, in het bijzonder, van
en particulier, des articles 7, 9, 31, 35, 38 à 41, 44, 45, 47 à 49, de artikelen 7, 9, 31, 35, 38 tot 41, 44, 45, 47 tot 49, 51, 52, 62,
51, 52, 62, 67 à 80 et 82 de ce décret (publié au Moniteur belge du 14 67 tot 80 en 82 van dat decreet (bekendgemaakt in het Belgisch
mai 2018). Staatsblad van 14 mei 2018).
Par la même requête, la partie requérante demande également Bij hetzelfde verzoekschrift vordert de verzoekende partij eveneens de
l'annulation des mêmes dispositions décrétales. vernietiging van dezelfde decreetsbepalingen.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.1.1. La partie requérante demande la suspension du décret de la B.1.1. De verzoekende partij vordert de schorsing van het decreet van
Région wallonne du 29 mars 2018 « modifiant le Code de la démocratie het Waalse Gewest van 29 maart 2018 « tot wijziging van het Wetboek
locale et de la décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op
la transparence dans l'exécution des mandats publics au sein des een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van
structures locales et supra-locales et de leurs filiales ». de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun
B.1.2. Il ressort de l'exposé relatif au risque de préjudice grave filialen ». B.1.2. Uit de in het verzoekschrift opgenomen uiteenzetting met
difficilement réparable figurant dans la requête que la demande de betrekking tot het risico van een moeilijk te herstellen ernstig
suspension ne vise que les dispositions de ce décret qui instituent, nadeel blijkt dat de vordering tot schorsing enkel de bepalingen van
d'une part, de nouvelles règles en matière de tutelle et, d'autre dat decreet beoogt waarbij, enerzijds, nieuwe regels inzake toezicht
part, de nouvelles règles s'imposant à la partie requérante en ce qui worden ingesteld en, anderzijds, nieuwe regels die aan de verzoekende
concerne la gestion de son personnel. partij worden opgelegd wat het beheer van haar personeel betreft.
B.1.3. Il peut en être déduit que la demande de suspension vise les B.1.3. Daaruit kan worden afgeleid dat de vordering tot schorsing de
articles 35, 44 et 45, qui contiennent les règles relatives aux artikelen 35, 44 en 45, die de regels met betrekking tot de nieuwe
nouvelles formes de tutelles, et les articles 52, 56, 62, 69, 71, 74 vormen van toezicht bevatten, en de artikelen 52, 56, 62, 69, 71, 74
et 76, en ce qu'ils prévoient des plafonds de rémunération et des en 76 beoogt, in zoverre zij voorzien in maximumbedragen voor de
obligations administratives à charge des organismes visés, de leurs bezoldiging en in administratieve verplichtingen ten laste van de
administrateurs et de certains membres de leur personnel. beoogde instellingen, hun bestuurders en sommige leden van hun
B.1.4. La Cour limite l'examen de la demande de suspension à ces personeel. B.1.4. Het Hof beperkt het onderzoek van de vordering tot schorsing
dispositions. tot die bepalingen.
Quant à l'intérêt de la partie requérante Ten aanzien van het belang van de verzoekende partij
B.2.1. La demande de suspension étant subordonnée au recours en B.2.1. Aangezien de vordering tot schorsing ondergeschikt is aan het
annulation, la recevabilité de celui-ci, et en particulier l'existence beroep tot vernietiging, moet de ontvankelijkheid van het beroep, en
in het bijzonder het bestaan van het vereiste belang, reeds bij het
de l'intérêt requis, doit être abordée dès l'examen de la demande de onderzoek van de vordering tot schorsing worden betrokken.
suspension. B.2.2. La partie requérante démontre à suffisance, à ce stade de la B.2.2. De verzoekende partij toont, in dit stadium van de procedure,
procédure, qu'elle est une société anonyme dont le capital est voldoende aan dat zij een naamloze vennootschap is waarvan het
indirectement détenu, à plus de 50 %, par une intercommunale. Elle kapitaal onrechtstreeks voor meer dan 50 % in handen van een
intercommunale is. Zij beantwoordt dus op het eerste gezicht aan de
répond donc à première vue à la définition de la « société à definitie van de « maatschappij met een significante lokale
participation publique locale significative » fixée par l'article overheidsparticipatie » die is vastgelegd bij artikel L5111-1, eerste
L5111-1, alinéa 1er, 10°, du Code de la démocratie locale et de la lid, 10°, van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de
décentralisation, introduit par l'article 47 du décret attaqué. Toutes les dispositions, insérées par le décret attaqué, visant les sociétés à participation publique locale significative semblent en conséquence lui être applicables. B.2.3. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement wallon, les dispositions qu'elle attaque sont susceptibles d'affecter directement et défavorablement sa situation en ce qu'elles instaurent des contrôles supplémentaires sur les décisions qu'elle prend et sur les actes qu'elle pose et en ce qu'elles comportent des contraintes qui s'imposent à elle dans ses relations avec les membres de son conseil d'administration ainsi qu'en termes de recrutement et de gestion de son personnel dirigeant. Decentralisatie, dat is ingevoerd bij artikel 47 van het bestreden decreet. Alle bij het bestreden decreet ingevoerde bepalingen die betrekking hebben op de maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie lijken bijgevolg op haar van toepassing te zijn. B.2.3. In tegenstelling tot hetgeen de Waalse Regering betoogt, kunnen de bepalingen die zij aanvecht haar situatie rechtstreeks en ongunstig raken in zoverre zij extra controles instellen op de beslissingen die zij neemt en op de handelingen die zij stelt en in zoverre zij verplichtingen inhouden die aan haar worden opgelegd in haar relaties met de leden van haar raad van bestuur alsook op het vlak van aanwerving en beheer van haar leidinggevend personeel.
B.2.4. L'examen limité de la recevabilité du recours en annulation B.2.4. Uit het beperkte onderzoek van de ontvankelijkheid van het
auquel la Cour a pu procéder dans le cadre de la demande de suspension beroep tot vernietiging waartoe het Hof in het kader van de vordering
ne fait pas apparaître que le recours en annulation - et donc la tot schorsing is kunnen overgaan, blijkt niet dat het beroep tot
demande de suspension - doive être considéré comme irrecevable. vernietiging - en dus de vordering tot schorsing - onontvankelijk moet
worden geacht.
Quant à la demande de suspension Ten aanzien van de vordering tot schorsing
B.3. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier B.3. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari
1989 sur la Cour constitutionnelle, deux conditions de fond doivent 1989 op het Grondwettelijk Hof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn
être remplies pour que la suspension puisse être décidée : voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten :
- des moyens sérieux doivent être invoqués; - de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn;
- l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un - de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een
préjudice grave difficilement réparable. moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen.
Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat
ces deux conditions n'est pas remplie entraîne le rejet de la demande één van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de
de suspension. vordering tot schorsing.
Quant au risque de préjudice grave difficilement réparable Ten aanzien van het risico van een moeilijk te herstellen ernstig
En ce qui concerne les dispositions instituant de nouvelles formes de nadeel Wat betreft de bepalingen waarbij nieuwe vormen van toezicht op de
tutelles sur les sociétés à participation publique locale maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie
significative worden ingesteld
B.4.1. L'article 35 du décret attaqué remplace l'article L1532-5 du B.4.1. Artikel 35 van het bestreden decreet vervangt artikel L1532-5
Code de la démocratie locale et de la décentralisation par la van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie
disposition suivante : door de volgende bepaling :
« Art. L1532-5. La filiale d'une intercommunale, ainsi que toutes les « Art. L1532-5. Het filiaal van een intercommunale, evenals alle
sociétés dans lesquelles une intercommunale ou une filiale de celle-ci maatschappijen waarin een intercommunale of een filiaal ervan een
ont une participation, à quelque degré que ce soit, pour autant que la participatie bezitten, ongeacht de graad daarvan, voor zover de totale
participation totale, détenue seule ou conjointement, directement ou participatie die enkel in haar handen is of rechtstreeks of
indirectement, des communes, provinces, C.P.A.S., intercommunales, onrechtstreeks gedeeld wordt met de gemeenten, provincies, OCMW's,
régies communales ou provinciales autonomes, ASBL communales ou intercommunales, zelfstandige gemeente- of provinciebedrijven,
provinciales, associations de projet, associations de pouvoirs publics gemeentelijke of provinciale vzw's, projectverenigingen, verenigingen
visées à l'article 118 de la loi du 8 juillet 1976 organique des van overheden bedoeld in artikel 118 van de organieke wet van 8 juli
centres publics d'action sociale, sociétés de logement ou personne 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, de
morale ou association de fait associant plusieurs des autorités huisvestingsmaatschappijen of rechtspersonen of feitelijke
précitées soit supérieure à cinquante pour cent du capital ou atteigne verenigingen waarin meerdere voornoemde overheden verenigd zijn, of
plus de cinquante pour cent des membres du principal organe de hoger is dan vijftig percent van het kapitaal of meer dan vijftig
gestion, transmettent au conseil d'administration de l'intercommunale percent van de leden van het voornaamste beheersorgaan bereikt, maken
les projets de décision relatifs aux prises ou retrait de aan de raad van bestuur van de intercommunale de ontwerp-beslissingen
participation dans toute personne morale de droit public ou privé, aux over in verband met het nemen of intrekken van participaties in elke
cessions de branches d'activités et d'universalités ainsi qu'aux publiek- of privaatrechtelijke rechtspersoon, met het afstoten van
rémunérations relevant de l'assemblée générale ou du principal organe bedrijfstakken of algemeenheden, evenals met de vergoedingen die onder
de gestion. de algemene vergadering of het voornaamste beheersorgaan vallen.
Le conseil d'administration de l'intercommunale dispose d'un délai de De raad van bestuur van de intercommunale beschikt over een termijn
trente jours pour rendre un avis conforme. van dertig dagen om een eensluidend advies in te dienen.
Les sociétés concernées mettent leur statut en conformité avec le De betrokken maatschappijen brengen hun statuut in overeenstemming met
présent article. A défaut, l'intercommunale se retire du capital de la dit artikel. Bij ontstentenis trekt de intercommunale zich uit het
société ». kapitaal van de maatschappij terug ».
En application de l'article 84 du décret attaqué, les sociétés visées Met toepassing van artikel 84 van het bestreden decreet beschikken de
bedoelde maatschappijen over een termijn van twaalf maanden, te
disposent d'un délai de douze mois à compter de l'entrée en vigueur rekenen vanaf de inwerkingtreding van dat decreet, om hun statuten met
dudit décret pour mettre leurs statuts en conformité avec l'article artikel L1532-5 in overeenstemming te brengen. Aangezien het bestreden
L1532-5. Le décret attaqué étant entré en vigueur dix jours après sa decreet in werking is getreden tien dagen na de bekendmaking ervan in
publication au Moniteur belge intervenue le 14 mai 2018, les sociétés het Belgisch Staatsblad op 14 mei 2018, moeten de beoogde
visées doivent avoir adapté leurs statuts pour le 24 mai 2019. maatschappijen hun statuten tegen 24 mei 2019 hebben aangepast.
B.4.2. L'article 44 du décret attaqué insère dans l'article L3111-1, § B.4.2. Artikel 44 van het bestreden decreet voegt in artikel L3111-1,
1er, du Code de la démocratie locale et de la décentralisation, qui § 1, van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de
énumère les collectivités publiques et les organismes soumis au Decentralisatie, waarin de openbare lichamen en de instellingen worden
contrôle de tutelle ordinaire, un 8° rédigé comme suit : opgesomd die aan het gewone toezicht zijn onderworpen, een 8° in,
« 8° sur une société à participation publique locale significative, luidend als volgt : « 8° een maatschappij met een significante lokale
telle que définie à l'article L5111-1, alinéa 1er, 10° ». overheidsparticipatie, zoals omschreven in artikel L5111-1, lid 1, 10° ».
En conséquence de cette disposition, tous les actes des sociétés à Ten gevolge van die bepaling vallen alle akten van de maatschappijen
participation publique locale significative sont soumis à la tutelle met een significante lokale overheidsparticipatie onder het door het
générale d'annulation exercée par la Région wallonne. Waalse Gewest uitgeoefende algemene vernietigingstoezicht.
B.4.3. L'article 45 du décret attaqué remplace l'article L3116-1 du B.4.3. Artikel 45 van het bestreden decreet vervangt artikel L3116-1
Code de la démocratie locale et de la décentralisation par la van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie
disposition suivante : door de volgende bepaling :
« L'autorité de tutelle peut, par arrêté, désigner un commissaire « De toezichthoudende overheid mag, bij besluit, een bijzondere
spécial lorsqu'une personne morale de droit public ou un organisme commissaris aanwijzen wanneer een publiekrechtelijke rechtspersoon of
visé à l'article L3111-1, § 1er, lèse l'intérêt général, reste en een instelling bedoeld in artikel L3111-1, § 1, het algemeen belang
défaut de fournir les renseignements et éléments demandés, ou de schaadt, verzuimt de aangevraagde inlichtingen en elementen te
mettre en exécution les mesures prescrites par les lois, décrets, verstrekken of de voorschriften van de wetten, decreten, besluiten,
arrêtés, règlements ou statuts ou par une décision de justice coulée regelingen of statuten, of van een in kracht van gewijsde getreden
en force de chose jugée. Le commissaire spécial est habilité à prendre rechterlijke beslissing uit te voeren. De bijzondere commissaris is
toutes les mesures nécessaires en lieu et place de l'autorité gemachtigd om alle maatregelen te treffen in de plaats van de in
défaillante, dans les limites du mandat qui lui a été donné par gebreke gebleven overheid, binnen de perken van het mandaat dat hem
l'arrêté qui le désigne ». bij het aanwijzingsbesluit is toegekend ».
B.5.1. La partie requérante expose qu'un risque de préjudice grave B.5.1. De verzoekende partij zet uiteen dat zij een risico van een
difficilement réparable lui est causé par l'application immédiate de ces dispositions dès lors qu'elles prévoient des procédures incompatibles avec la gestion normale d'un portefeuille d'assurances-vie, de sorte qu'elle serait empêchée de poursuivre son activité. Elle soutient ensuite qu'elle subirait un préjudice financier grave par son étendue et impossible à évaluer concrètement parce que ses clients seraient amenés à rompre les contrats passés avec elle. Elle ajoute enfin qu'elle subirait elle-même une perte financière importante, perte qui rendrait la poursuite de son activité impossible. B.5.2. Le simple risque de subir une perte financière ne constitue pas, en principe, un risque de préjudice grave difficilement moeilijk te herstellen ernstig nadeel loopt door de onmiddellijke toepassing van die bepalingen, aangezien zij voorzien in procedures die onverenigbaar zijn met het normale beheer van een levensverzekeringsportefeuille, zodat zij zou worden belet haar activiteit voort te zetten. Zij betoogt vervolgens dat zij een ernstig financieel nadeel, wat de omvang ervan betreft, dat onmogelijk concreet te evalueren valt, zou ondergaan, omdat haar cliënten ertoe zouden worden gebracht de met haar gesloten contracten te verbreken. Zij voegt tot slot eraan toe dat zij zelf een aanzienlijk financieel verlies zou lijden, verlies dat de voortzetting van haar activiteit onmogelijk zou maken. B.5.2. Het loutere risico een financieel verlies te lijden, vormt in beginsel geen risico van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel.
réparable. Un préjudice financier allégué n'est irréparable que si la Een aangevoerd financieel nadeel is slechts onherstelbaar indien de
partie requérante démontre que les dispositions attaquées hypothèquent verzoekende partij aantoont dat de bestreden bepalingen haar
sa viabilité à court terme, ce qu'elle ne fait pas. leefbaarheid op korte termijn hypothekeren, wat zij niet doet.
B.6.1. L'obligation de transmettre au conseil d'administration de B.6.1. De verplichting om aan de raad van bestuur van de
l'intercommunale, dont la société requérante est, indirectement, une intercommunale waarvan de verzoekende vennootschap indirect een
filiale, les projets de décision cités par l'article L1532-5 du Code filiaal is, de in artikel L1532-5 van het Wetboek van de Plaatselijke
de la démocratie locale et de la décentralisation, remplacé par Democratie en de Decentralisatie, vervangen bij het bestreden artikel
l'article 35 attaqué, en vue d'obtenir son avis conforme n'implique 35, aangehaalde ontwerpbeslissingen te bezorgen, teneinde zijn
pas que les décisions ne pourront pas être prises par la société eensluidend advies te verkrijgen, impliceert niet dat de beslissingen
requérante. Tel ne serait le cas que si le conseil d'administration de door de verzoekende vennootschap niet zullen kunnen worden genomen.
l'intercommunale jugeait que ces projets sont contraires à l'intérêt Zulks zou slechts het geval zijn indien de raad van bestuur van de
général. Par ailleurs, en prévoyant que le conseil d'administration de intercommunale van oordeel zou zijn dat die ontwerpen in strijd zijn
l'intercommunale dispose d'un délai de trente jours, la disposition met het algemeen belang. Daarenboven, door erin te voorzien dat de
attaquée ne lui interdit pas de rendre son avis dans un délai plus raad van bestuur van de intercommunale over een termijn van dertig
court, de façon à rendre cette obligation compatible avec les dagen beschikt, verbiedt de bestreden bepaling hem niet zijn advies
procédures internes à la société requérante et avec les conditions et binnen een kortere termijn uit te brengen, zodat die verplichting
pratiques du secteur économique dans lequel se déploient ses activités. verenigbaar wordt gemaakt met de interne procedures van de verzoekende
Enfin, les statuts des sociétés concernées doivent être adaptés pour vennootschap en met de voorwaarden en praktijken van de economische
le 24 mai 2019, de sorte qu'avant cette date, les projets de décisions ne doivent pas, en vertu des dispositions attaquées, être transmis au conseil d'administration de l'intercommunale. Si la Cour annulait les dispositions attaquées après cette date, la société requérante pourrait modifier à nouveau ses statuts sans difficulté. Dans l'intervalle, il ne se serait écoulé que quelques mois tout au plus au cours desquels elle aurait dû établir avec le conseil d'administration de l'intercommunale dont elle est indirectement la filiale une procédure lui permettant d'obtenir rapidement un avis conforme relatif à ses projets de décisions. B.6.2. La tutelle exercée par la Région wallonne en application de l'article L3111-1, § 1er, 8°, du Code de la démocratie locale et de la sector waarin haar activiteiten worden ontplooid. Tot slot moeten de statuten van de betrokken maatschappijen tegen 24 mei 2019 zijn aangepast, zodat vóór die datum, de ontwerpbeslissingen, krachtens de bestreden bepalingen, niet aan de raad van bestuur van de intercommunale moeten worden bezorgd. Indien het Hof de bestreden bepalingen na die datum zou vernietigen, zou de verzoekende vennootschap haar statuten zonder moeite opnieuw kunnen wijzigen. In de tussentijd zouden er hooguit slechts enkele maanden zijn verstreken, tijdens welke zij met de raad van bestuur van de intercommunale waarvan zij het indirect filiaal is, een procedure had moeten instellen die haar de mogelijkheid zou bieden snel een eensluidend advies met betrekking tot haar ontwerpbeslissingen te verkrijgen. B.6.2. Het toezicht dat door het Waalse Gewest wordt uitgeoefend met toepassing van artikel L3111-1, § 1, 8°, van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie, zoals het is ingevoegd
décentralisation, tel qu'il a été inséré par l'article 44 du décret bij artikel 44 van het bestreden decreet, houdt enkel een risico van
attaqué, ne fait peser un risque d'annulation sur les actes de la nietigverklaring in van de akten van de verzoekende vennootschap in
société requérante que dans l'hypothèse où ils seraient contraires à het geval dat zij in strijd zouden zijn met het algemeen belang. De
l'intérêt général. L'application immédiate de cette disposition ne onmiddellijke toepassing van die bepaling betekent dus niet dat alle
signifie donc pas que tous les actes passés par la société requérante door de verzoekende vennootschap gesloten akten met nietigverklaring
sont menacés d'annulation. L'existence de cette tutelle ne l'empêche worden bedreigd. Het bestaan van dat toezicht belet haar dus niet haar
donc pas de continuer à exercer son activité normalement, sauf à activiteit normaal te blijven uitoefenen, tenzij ervan wordt uitgegaan
considérer que les actes qu'elle adopte sont généralement contraires à dat de akten die zij aanneemt, over het algemeen in strijd zijn met
l'intérêt général. het algemeen belang.
B.6.3. Enfin, la possibilité dont dispose l'autorité de tutelle B.6.3. Tot slot kan de mogelijkheid voor de toezichthoudende overheid
d'envoyer un commissaire spécial n'est pas de nature à empêcher la société requérante d'exercer son activité puisqu'au contraire, l'objectif de cette mesure est précisément de lui permettre de le faire dans les meilleures conditions. B.7.1. La société requérante estime encore qu'une atteinte irréversible est portée à sa réputation parce que, d'une part, les règles de tutelles auxquelles elle est soumise ont pour effet que la confidentialité des secrets qui lui sont confiés n'est plus garantie et que, d'autre part, les engagements qu'elle prend vis-à-vis des tiers partenaires investisseurs pourraient être remis en cause. B.7.2. La transmission des projets de décision et des actes pris par la société requérante, selon le cas, au conseil d'administration de l'intercommunale dont elle est indirectement la filiale et au Gouvernement wallon, ne porte pas atteinte à la confidentialité de ces projets et de ces actes ou au secret des relations d'affaires au cours desquels ils sont envisagés, puisque les membres du conseil om een bijzondere commissaris te sturen de verzoekende vennootschap niet beletten haar activiteit uit te oefenen, aangezien de doelstelling van die maatregel integendeel net erin bestaat haar de mogelijkheid te bieden dat onder de beste voorwaarden te doen. B.7.1. De verzoekende vennootschap is voorts van mening dat haar reputatie onomkeerbaar wordt aangetast omdat, enerzijds, de regels inzake toezicht waaraan zij is onderworpen, tot gevolg hebben dat de vertrouwelijkheid van de geheimen die haar worden toevertrouwd, niet langer gewaarborgd is en omdat, anderzijds, de verbintenissen die zij aangaat ten opzichte van derden-partners-investeerders op losse schroeven zouden kunnen worden gezet. B.7.2. Het bezorgen van de ontwerpbeslissingen en van de door de verzoekende vennootschap genomen akten, naar gelang van het geval, aan de raad van bestuur van de intercommunale waarvan zij indirect een filiaal is en aan de Waalse Regering doet geen afbreuk aan de vertrouwelijkheid van die ontwerpen en die akten of aan het geheim van de zakelijke betrekkingen tijdens welke zij worden overwogen,
d'administration de l'intercommunale et le ministre wallon de tutelle sont également tenus par le caractère confidentiel des pièces dont ils ont à connaître. Au surplus, la simple existence d'une procédure d'avis conforme préalable ou d'une tutelle d'annulation, découlant de règles décrétales applicables à toutes les sociétés à participation publique locale significative, ne saurait représenter une atteinte à la réputation des sociétés visées ou de l'une d'elles. B.8. A supposer que l'application des dispositions attaquées cause un préjudice à la partie requérante, ce préjudice pourrait être réparé en cas d'annulation ultérieure de ces dispositions. En ce qui concerne les dispositions relatives à la gestion du aangezien de leden van de raad van bestuur van de intercommunale en de toezichthoudende Waalse minister verplicht zijn tot geheimhouding van de stukken waarvan zij kennis dienen te nemen. Bovendien kan het loutere bestaan van een procedure van voorafgaand eensluidend advies of van een vernietigingstoezicht, dat voortvloeit uit decretale regels die van toepassing zijn op alle maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie, geen aantasting vormen van de reputatie van de beoogde maatschappijen of van een van hen. B.8. In de veronderstelling dat de toepassing van de bestreden bepalingen de verzoekende partij een nadeel berokkent, zou dat nadeel in geval van latere vernietiging van die bepalingen kunnen worden hersteld. Wat betreft de bepalingen met betrekking tot het beheer van het
personnel de la partie requérante personeel van de verzoekende partij
B.9.1. L'article 52 du décret attaqué, qui remplace l'article L5311-1 B.9.1. Artikel 52 van het bestreden decreet, dat artikel L5311-1 van
du Code de la démocratie locale et de la décentralisation, établit des het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie
limites de rémunération pour les administrateurs des personnes morales vervangt, stelt bezoldigingsgrenzen in voor de bestuurders van de in
visées par le décret. L'article 56 du décret attaqué, qui insère un het decreet beoogde rechtspersonen. Artikel 56 van het bestreden
decreet, dat in hetzelfde Wetboek een artikel L5321-1 invoegt, stelt
article L5321-1 dans le même Code, établit au paragraphe 6 de cette in paragraaf 6 van die bepaling een maximumbedrag in dat van
disposition un plafond applicable à la rémunération du titulaire de la toepassing is op de bezoldiging van de houder van de plaatselijke
fonction dirigeante locale. L'article 62 du décret attaqué, qui leidinggevende functie. Artikel 62 van het bestreden decreet, dat
remplace l'article L5431-1 du même Code, permet au Gouvernement wallon artikel L5431-1 van hetzelfde Wetboek vervangt, biedt de Waalse
de constater la déchéance des mandats du titulaire qui n'a pas Regering de mogelijkheid het verval vast te stellen van de mandaten
satisfait à ses obligations de déclaration ou de remboursement des van de houder die niet heeft voldaan aan zijn verplichtingen inzake
sommes indues. L'article 69 du décret attaqué, qui insère un article aangifte of terugbetaling van de onverschuldigde sommen. Artikel 69
van het bestreden decreet, dat in hetzelfde Wetboek een artikel
L6411-1 dans le même Code, charge le Gouvernement wallon d'établir un L6411-1 invoegt, belast de Waalse Regering ermee een register van de
registre des institutions locales et supra-locales reprenant les lokale en bovenlokale instellingen op te stellen waarin de personen
personnes qui y exercent des mandats et fonctions dirigeantes. worden vermeld die er mandaten en leidinggevende functies uitoefenen.
L'article 71 du décret attaqué insère dans le même Code un article Artikel 71 van het bestreden decreet voegt in hetzelfde Wetboek een
L6421-1 qui charge notamment le principal organe de gestion des artikel L6421-1 in, dat onder meer het voornaamste beheersorgaan van
sociétés à participation publique locale significative d'établir un de maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie
rapport de rémunération écrit reprenant un relevé individuel nominatif ermee belast een schriftelijk bezoldigingsverslag op te maken met een
des jetons, rémunérations et avantages en nature perçus par les individueel en nominatief overzicht van het presentiegeld, de
administrateurs et les titulaires de fonctions dirigeantes. L'article bezoldigingen en voordelen in natura die door de bestuurders en de
74 du décret attaqué insère dans le même Code un article L6431-2 qui houders van leidinggevende functies verkregen zijn. Artikel 74 van het
bestreden decreet voegt in hetzelfde Wetboek een artikel L6431-2 in,
impose notamment aux sociétés à participation publique locale dat met name aan de maatschappijen met een significante lokale
overheidsparticipatie de verplichting oplegt een aantal gegevens met
significative de publier un certain nombre d'informations concernant betrekking tot, onder meer, de identiteit van hun mandatarissen bekend
entre autres l'identité de leurs mandataires. L'article 76 du décret te maken. Artikel 76 van het bestreden decreet voegt in hetzelfde
attaqué insère dans le même Code un article L6434-1 qui interdit aux Wetboek een artikel L6434-1 in, dat de personeelsleden verbiedt
membres du personnel de percevoir des jetons de présence ou presentiegeld of bezoldigingen te ontvangen wegens hun deelname aan de
rémunérations en raison de leur participation aux réunions d'organes vergaderingen van organen van de instelling die hen tewerkstelt.
de l'organisme qui les emploie. B.9.2. Daarenboven moeten de regels met betrekking tot het voorafgaand
B.9.2. Par ailleurs, les règles relatives à l'avis conforme préalable eensluidend advies en het vernietigingstoezicht die zijn ingesteld bij
et à la tutelle d'annulation établies par les articles 35 et 44 du de in B.4.1 en B.4.2 aangehaalde artikelen 35 en 44 van het bestreden
décret attaqué, cités en B.4.1 et B.4.2, trouvent également à decreet ook geheel of gedeeltelijk worden toegepast op de beslissingen
s'appliquer, en tout ou en partie, aux décisions prises en matière genomen inzake indienstneming van personeel en inzake bezoldiging.
d'engagement de personnel et de rémunération.
B.10. La partie requérante expose que l'application immédiate de ces B.10. De verzoekende partij zet uiteen dat de onmiddellijke toepassing
dispositions lui cause un risque de préjudice grave difficilement van die bepalingen haar een moeilijk te herstellen ernstig nadeel
réparable en ce qui concerne la gestion de son personnel, d'une part, berokkent wat het beheer van haar personeel betreft, enerzijds, omdat
parce que cette gestion s'en trouve « terriblement » complexifiée dans dat beheer daardoor onmiddellijk « vreselijk » complex wordt en,
l'immédiat et, d'autre part, parce que la plupart des membres de son anderzijds, omdat het merendeel van de leden van haar directiecomité,
comité de direction, qui bénéficient de rémunérations largement die bezoldigingen genieten die ruim boven de bij de bestreden
supérieures aux plafonds établis par les dispositions attaquées, ont bepalingen ingestelde maximumbedragen liggen, reeds hebben laten weten
déjà fait savoir qu'ils la quitteraient en lui réclamant des dat zij haar zouden verlaten en daarbij schadevergoedingen van haar
zouden eisen in geval van eenzijdige wijziging van hun
indemnités en cas de modification unilatérale de leurs conditions de bezoldigingsvoorwaarden. Zij voegt eraan toe dat de onmiddellijke
rémunération. Elle ajoute que l'application immédiate des dispositions toepassing van de bestreden bepalingen haar bovendien belet competent
attaquées l'empêche en outre de recruter du personnel dirigeant leidinggevend personeel aan te werven om te voorzien in de
compétent pour pourvoir les postes qui seraient ainsi vacants. betrekkingen die aldus vacant zouden zijn.
B.11.1. Le préjudice invoqué par la partie requérante relativement à B.11.1. Het door de verzoekende partij aangevoerde nadeel met
la baisse des rémunérations de ses administrateurs et dirigeants, à betrekking tot de daling van de bezoldigingen van haar bestuurders en
supposer qu'il soit grave, n'est nullement irréparable en cas leidinggevenden is, in de veronderstelling dat het ernstig is,
d'annulation des dispositions attaquées par la Cour. En effet, geenszins onherstelbaar in geval van vernietiging van de bestreden
l'annulation des règles établissant des plafonds de rémunération bepalingen door het Hof. De vernietiging van de regels waarbij
permettrait à la société requérante de rémunérer ses administrateurs maximumbedragen inzake bezoldiging worden ingesteld, zou de
et les membres de son comité de direction à la hauteur qui était verzoekende vennootschap immers de mogelijkheid bieden haar
convenue entre eux. Elle pourrait également librement compenser la bestuurders en de leden van haar directiecomité te bezoldigen zoals
perte de rémunération subie durant la période d'application des tussen hen was overeengekomen. Zij zou het tijdens de periode van
dispositions annulées. Enfin, étant donné que les administrateurs et toepassing van de vernietigde bepalingen geleden verlies inzake
dirigeants de la société requérante sont informés de ce qu'un recours bezoldiging ook vrijelijk kunnen compenseren. Aangezien de bestuurders
en annulation visant ces dispositions est pendant devant la Cour, il en leidinggevenden van de verzoekende vennootschap op de hoogte zijn
van het feit dat een beroep tot vernietiging van die bepalingen bij
est peu vraisemblable qu'ils précipitent leur départ sans attendre het Hof hangende is, is het tot slot weinig waarschijnlijk dat zij hun
l'issue de ce recours. vertrek bespoedigen zonder de afloop van dat beroep af te wachten.
B.11.2. Le préjudice invoqué par la partie requérante consistant en B.11.2. Het door de verzoekende partij aangevoerde nadeel dat bestaat
une complexification des règles relatives à la gestion de son in het complexer worden van de regels met betrekking tot het beheer
personnel ne peut, quant à lui, être considéré comme grave. La van haar personeel kan zijnerzijds niet als ernstig worden beschouwd.
lourdeur administrative découlant de la mise en oeuvre des De administratieve last die voortvloeit uit de inwerkingstelling van
dispositions relatives à l'avis conforme préalable et à la tutelle de bepalingen met betrekking tot het voorafgaand eensluidend advies en
d'annulation ne saurait constituer un préjudice dont la gravité met betrekking tot het vernietigingstoezicht kan geen nadeel vormen
justifierait la suspension des dispositions concernées. Il en va waarvan de ernst de schorsing van de betrokken bepalingen zou
d'autant plus ainsi que des règles de procédure internes peuvent être verantwoorden. Dat geldt des te meer omdat met de raad van bestuur van
convenues avec le conseil d'administration de l'intercommunale dont la société requérante est indirectement la filiale pour raccourcir le délai d'un mois dans lequel l'avis conforme doit être rendu. L'application immédiate des dispositions relatives à la publication des noms des personnes occupant des fonctions administratrices et dirigeantes n'est pas non plus de nature à causer un préjudice grave difficilement réparable à la société requérante. B.12.1. Il résulte de ce qui précède que le risque de préjudice grave difficilement réparable n'est démontré à propos d'aucune des dispositions attaquées. B.12.2. Par ailleurs, la partie requérante ne faisant pas valoir qu'elle aurait un siège situé ailleurs qu'en Région wallonne, il n'y a pas lieu, contrairement à ce que soutient le Gouvernement flamand, d'examiner à son égard l'existence d'un préjudice grave difficilement de intercommunale waarvan de verzoekende vennootschap indirect het filiaal is, interne procedureregels kunnen worden overeengekomen om de termijn van een maand waarbinnen het eensluidend advies moet worden verstrekt, in te korten. De onmiddellijke toepassing van de bepalingen met betrekking tot de bekendmaking van de namen van de personen die bestuursfuncties en leidinggevende functies bekleden, kan de verzoekende vennootschap evenmin een moeilijk te herstellen ernstig nadeel berokkenen. B.12.1. Uit het voorgaande volgt dat het risico van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel van geen enkele van de bestreden bepalingen is aangetoond. B.12.2. Aangezien de verzoekende partij niet doet gelden dat zij een zetel zou hebben die elders is gelegen dan in het Waalse Gewest, dient daarenboven, in tegenstelling tot hetgeen de Vlaamse Regering betoogt, te haren aanzien niet het bestaan te worden onderzocht van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel dat wordt berokkend door een
réparable causé par un éventuel excès, par l'article 47 du décret eventuele overschrijding, door artikel 47 van het bestreden decreet,
attaqué, des compétences territoriales du législateur décrétal wallon. van de territoriale bevoegdheden van de Waalse decreetgever.
B.13. Une des conditions de fond pour pouvoir conclure à une B.13. Aangezien een van de grondvoorwaarden om tot schorsing te kunnen
suspension n'étant pas remplie, il y a lieu de rejeter la demande de besluiten niet is vervuld, dient de vordering tot schorsing te worden
suspension. verworpen.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette la demande de suspension. verwerpt de vordering tot schorsing.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 29 novembre 2018. op 29 november 2018.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^