Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 177}/2018 du 6 décembre 2018 Numéro du rôle : 6789 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1479 du Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de première instance de Namur, divisio La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. Merckx-V(...)"
Extrait de l'arrêt n° 177}/2018 du 6 décembre 2018 Numéro du rôle : 6789 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1479 du Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de première instance de Namur, divisio La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. Merckx-V(...) Uittreksel uit arrest nr. 177/2018 van 6 december 2018 Rolnummer 6789 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familierechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Na Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 177}/2018 du 6 décembre 2018 Uittreksel uit arrest nr. 177/2018 van 6 december 2018
Numéro du rôle : 6789 Rolnummer 6789
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1479 du In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1479 van het
Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familierechtbank van de Rechtbank
première instance de Namur, division Namur. van eerste aanleg Namen, afdeling Namen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman et M. Pâques, assistée Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman en M. Pâques,
du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 4 décembre 2017 en cause de J.R. contre G.R., dont Bij vonnis van 4 december 2017 in zake J.R. tegen G.R., waarvan de
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 7 décembre 2017, le expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 7 december 2017,
tribunal de la famille du Tribunal de première instance de Namur, heeft de familierechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Namen,
division Namur, a posé les questions préjudicielles suivantes : afdeling Namen, de volgende prejudiciële vragen gesteld :
a) « L'article 1479 du Code civil ne viole-t-il pas notamment les a) « Schendt artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek niet in het
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec d'autres bijzonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in
dispositions légales supranationales telle la Convention européenne samenhang gelezen met andere, supranationale wettelijke bepalingen
des droits de l'homme, en ce que d'une part, en cas de saisine du zoals het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre,
Tribunal de la Famille par les cohabitants légaux avant la cessation enerzijds, indien de wettelijk samenwonenden zich vóór de beëindiging
de leur cohabitation, les mesures qui seraient prises (sauf si elles van hun samenwoning tot de familierechtbank wenden, de maatregelen die
concernent les enfants) cesseront de plein droit au jour de celle-ci, zouden worden genomen, (behalve indien zij de kinderen betreffen) op
voire antérieurement si le Juge en décide ainsi et d'autre part, en de dag van die beëindiging van rechtswege een einde zullen nemen, en
zelfs vroeger indien de rechter aldus beslist, en, anderzijds, indien
cas de saisine du Tribunal de la Famille par les cohabitants légaux de wettelijk samenwonenden zich na de beëindiging van hun samenwoning
après la cessation de leur cohabitation, les mesures qui seraient tot de familierechtbank wenden, de maatregelen die zouden worden
prises (sauf si elles concernent les enfants) cesseront de plein droit genomen, (behalve indien zij de kinderen betreffen) een jaar later van
un an plus tard, voire antérieurement si le Juge en décide ainsi, rechtswege een einde zullen nemen, en zelfs vroeger indien de rechter
alors même que ces limites temporelles n'existent aucunement quant aux aldus beslist, terwijl die beperkingen in de tijd geenszins bestaan
mesures que prend le même Tribunal de la Famille relativement aux ten aanzien van de maatregelen die dezelfde familierechtbank neemt met
couples mariés, voire encore aux cohabitants de fait ? »; betrekking tot gehuwde koppels, en zelfs met betrekking tot feitelijk samenwonenden ? »;
b) « L'article 1479 du Code civil ne viole-t-il pas notamment les b) « Schendt artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek niet in het
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec d'autres dispositions légales supranationales telle la Convention européenne des droits de l'homme et spécialement l'article 6, en ce qu'il exige, lorsque la cohabitation légale a été rompue, une saisine du Tribunal de la Famille dans les trois mois de sa cessation, constituant notamment de fait une entrave illégitime et disproportionnée au droit d'accès à un Juge, alors même que cette limite temporelle n'existe aucunement quant aux mesures que prend le même Tribunal de la Famille relativement aux couples mariés, voire encore aux cohabitants de fait ? ». bijzonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met andere, supranationale wettelijke bepalingen zoals het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en inzonderheid artikel 6, in zoverre het vereist dat wanneer de wettelijke samenwoning is verbroken, men zich binnen drie maanden na de beëindiging ervan tot de familierechtbank wendt, waarbij zulks in het bijzonder de facto een ongeoorloofde en onevenredige belemmering vormt van het recht op toegang tot een rechter, terwijl die beperking in de tijd geenszins bestaat ten aanzien van de maatregelen die dezelfde familierechtbank neemt met betrekking tot gehuwde koppels, en zelfs met betrekking tot feitelijk samenwonenden ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 1479 du Code B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 1479 van
civil, qui dispose : het Burgerlijk Wetboek, dat bepaalt :
« Si l'entente entre les cohabitants légaux est sérieusement « Indien de verstandhouding tussen de wettelijk samenwonenden ernstig
perturbée, le tribunal de la famille ordonne, à la demande d'une des verstoord is, beveelt de familierechtbank, op verzoek van één van de
parties, les mesures urgentes analogues à celles prévues aux articles partijen, de dringende maatregelen die analoog zijn met die waarin de
1253ter/5 et 1253ter/6 du Code judiciaire. artikelen 1253ter/5 en 1253ter/6 van het Gerechtelijk Wetboek
Le tribunal fixe la durée de validité des mesures qu'il ordonne. En voorzien. De rechtbank bepaalt de geldigheidsduur van de maatregelen die zij
toute hypothèse, ces mesures cessent de produire leurs effets au jour
de la cessation de la cohabitation légale, telle que prévue à oplegt. Hoe dan ook vervallen die maatregelen op de dag dat de
l'article 1476, § 2, alinéa 6, sauf si ces mesures concernent les wettelijke samenwoning, zoals bedoeld in artikel 1476, § 2, zesde lid,
enfants communs des cohabitants légaux. wordt beëindigd, behalve wanneer deze maatregelen de
Après la cessation de la cohabitation légale, et pour autant que la gemeenschappelijke kinderen van de wettelijk samenwonenden betreffen.
demande ait été introduite dans les trois mois de cette cessation, le Na de beëindiging van het wettelijk samenwonen en voor zover de
tribunal ordonne les mesures urgentes et provisoires justifiées par vordering binnen drie maanden na die beëindiging is ingesteld, gelast
cette cessation. Il fixe la durée de validité des mesures qu'il de rechtbank de dringende en voorlopige maatregelen die ingevolge de
ordonne. Cette durée de validité ne peut excéder un an, sauf si ces beëindiging gerechtvaardigd zijn. Zij bepaalt de geldigheidsduur van
de maatregelen die zij oplegt. Die geldigheidsduur mag niet langer dan
één jaar bedragen, behalve wanneer deze maatregelen betrekking hebben
mesures concernent les enfants communs des cohabitants légaux. op de gemeenschappelijke kinderen van de wettelijk samenwonenden.
Le tribunal ordonne ces mesures conformément aux articles 1253ter à De rechtbank beschikt overeenkomstig de artikelen 1253ter tot
1253octies du Code judiciaire ». 1253octies van het Gerechtelijk Wetboek ».
B.1.2. La Cour est invitée à examiner la compatibilité de cette B.1.2. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid na te gaan van die
disposition avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in
isolément ou en combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de la samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor
Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'elle prévoit que de rechten van de mens, in zoverre zij bepaalt dat : (1) indien de
: (1) lorsque le tribunal de la famille est saisi avant la cessation wettelijk samenwonenden zich vóór de beëindiging van hun samenwoning
de la cohabitation légale, les mesures urgentes qu'il ordonne cessent tot de familierechtbank wenden, de dringende maatregelen die zij
de produire leurs effets au jour où cesse la cohabitation légale ou au beveelt een einde zullen nemen op de dag waarop de wettelijke
jour fixé par le juge (première partie de la première question samenwoning wordt beëindigd of op de door de rechter vastgestelde dag
préjudicielle); (2) lorsque le tribunal de la famille est saisi après (eerste onderdeel van de eerste prejudiciële vraag); (2) wanneer de
la cessation de la cohabitation légale, les mesures urgentes et wettelijk samenwonenden zich na de beëindiging van hun samenwoning tot
provisoires qu'il ordonne cessent de plein droit après un an ou au de familierechtbank wenden, de dringende en voorlopige maatregelen die
zij beveelt van rechtswege een einde nemen na één jaar of op de door
jour fixé par le juge (seconde partie de la première question de rechter vastgestelde dag (tweede onderdeel van de eerste
préjudicielle); (3) lorsque la cohabitation légale a cessé, le prejudiciële vraag); (3) wanneer de wettelijke samenwoning is
tribunal de la famille ne peut ordonner des mesures urgentes et provisoires justifiées par cette cessation que s'il est saisi dans les trois mois de celle-ci (seconde question préjudicielle). B.1.3. Les questions préjudicielles ne visent pas les mesures urgentes qui concernent les enfants communs. Le juge a quo compare la situation des cohabitants légaux à celle des époux et à celle des cohabitants de fait, en ce qui concerne les mesures urgentes et provisoires qui sont ordonnées par une juridiction et qui n'intéressent pas les enfants communs. Quant à la première partie de la première question préjudicielle B.2.1. Le Tribunal de la famille de Namur a été saisi au cours de la cohabitation légale, mais il statue après la cessation de celle-ci par les cohabitants. Il en déduit qu'il doit appliquer l'article 1479, alinéas 3 et 4, du Code civil. A l'audience, tenue après la cessation de la cohabitation légale, les parties ont demandé au juge a quo qu'il statue sur les résidences séparées, la désignation d'un notaire liquidateur et la ventilation des charges relatives à l'immeuble indivis. B.2.2. Le juge a quo est donc saisi d'une demande de mesures urgentes et provisoires formulée par des ex-cohabitants légaux, après la beëindigd, de familierechtbank alleen ingevolge die beëindiging gerechtvaardigde dringende en voorlopige maatregelen kan bevelen wanneer men zich binnen drie maanden na die beëindiging tot de familierechtbank wendt (tweede prejudiciële vraag). B.1.3. De prejudiciële vragen hebben geen betrekking op de dringende maatregelen die de gemeenschappelijke kinderen betreffen. De verwijzende rechter vergelijkt de situatie van de wettelijk samenwonenden met die van de echtgenoten en met die van de feitelijk samenwonenden ten aanzien van de dringende en voorlopige maatregelen die worden bevolen door een rechtscollege en die geen betrekking hebben op de gemeenschappelijke kinderen. Ten aanzien van het eerste onderdeel van de eerste prejudiciële vraag B.2.1. De zaak is bij de Familierechtbank Namen aanhangig gemaakt tijdens de wettelijke samenwoning, maar die Rechtbank spreekt zich uit na de beëindiging ervan door de samenwonenden. Zij leidt hieruit af dat zij artikel 1479, derde en vierde lid, van het Burgerlijk Wetboek moet toepassen. Tijdens de terechtzitting, gehouden na de beëindiging van de wettelijke samenwoning, hebben de partijen aan de verwijzende rechter gevraagd dat hij uitspraak doet over de gescheiden verblijven, de aanwijzing van een notaris-vereffenaar en de spreiding van de lasten met betrekking tot het onverdeelde onroerend goed. B.2.2. De voormalige wettelijk samenwonenden hebben dus, na de beëindiging van de wettelijke samenwoning, de verwijzende rechter
cessation de la cohabitation légale. La réponse à la première question verzocht dringende en voorlopige maatregelen te bevelen. Het antwoord
préjudicielle, en sa première partie, qui porte sur la cessation de op de eerste prejudiciële vraag, wat het eerste onderdeel betreft, dat
plein droit, au jour de la cessation de la cohabitation ou au jour betrekking heeft op de beëindiging van rechtswege, op de dag van de
fixé par le juge, de la validité des mesures urgentes ordonnées par le beëindiging van de samenwoning of op de door de rechter vastgestelde
tribunal de la famille sur la base de l'article 1479, alinéa 2, du dag, van de geldigheid van de dringende maatregelen die de
Code civil, en cas d'entente sérieusement perturbée au cours de la cohabitation légale, ne saurait dès lors être d'aucune utilité pour la solution du litige pendant devant le juge a quo. B.2.3. La première question préjudicielle, en sa première partie, n'appelle pas de réponse. Quant à la seconde question préjudicielle B.3.1. La seconde question préjudicielle porte sur le délai de trois mois après la cessation de la cohabitation légale dans lequel la demande de mesures urgentes et provisoires doit être introduite pour familierechtbank heeft bevolen op grond van artikel 1479, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek, wanneer de verstandhouding ernstig verstoord is gedurende de wettelijke samenwoning, kan dus geenszins dienstig zijn voor de oplossing van het voor de verwijzende rechter hangende geschil. B.2.3. De eerste prejudiciële vraag, in het eerste onderdeel ervan, behoeft geen antwoord. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag B.3.1. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de termijn van drie maanden na de beëindiging van de wettelijke samenwoning waarbinnen de vordering tot het verkrijgen van dringende en voorlopige maatregelen moet worden ingesteld opdat de zaak op geldige wijze bij
que le tribunal de la famille en soit valablement saisi. de familierechtbank aanhangig wordt gemaakt.
B.3.2. Il apparaît des motifs du jugement a quo que la cohabitation B.3.2. Uit de motieven van het verwijzingsvonnis blijkt dat de
légale a cessé le 23 octobre 2017. Il ressort également de ce jugement wettelijke samenwoning is beëindigd op 23 oktober 2017. Uit dat vonnis
que le juge a quo considère qu'il a été valablement saisi, par les blijkt tevens dat de verwijzende rechter van mening is dat de partijen
parties, d'une demande de mesures justifiées par la cessation de la het verzoek om maatregelen die ingevolge de beëindiging van de
samenwoning gerechtvaardigd zijn, geformuleerd op de terechtzitting
cohabitation exprimée à l'audience du 13 novembre 2017. Le juge a quo, van 13 november 2017, op geldige wijze aan hem hebben gericht. De
verwijzende rechter, die aan het Hof de prejudiciële vragen stelt,
tout en posant les questions préjudicielles à la Cour, ordonne un beveelt tevens een aantal dringende en voorlopige maatregelen.
certain nombre de mesures urgentes et provisoires. B.3.3. Daar de verwijzende rechter kennelijk van oordeel is dat aan
B.3.3. Dès lors que le juge a quo considère manifestement qu'il est hem op geldige wijze een verzoek om dringende en voorlopige
valablement saisi d'une demande de mesures urgentes et provisoires maatregelen is gericht binnen de termijn van drie maanden na de
formulée dans le délai de trois mois à dater de la cessation de la beëindiging van de wettelijke samenwoning, kan het antwoord op de
cohabitation légale, la réponse à la seconde question préjudicielle ne tweede prejudiciële vraag geenszins dienstig zijn voor de oplossing
saurait être d'aucune utilité pour la solution du litige pendant van het voor hem hangende geschil.
devant lui. B.3.4. La seconde question préjudicielle n'appelle pas de réponse. B.3.4. De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Quant à la seconde partie de la première question préjudicielle Ten aanzien van het tweede onderdeel van de eerste prejudiciële vraag
B.4.1. Par la première question préjudicielle, en sa seconde partie, B.4.1. Met de eerste prejudiciële vraag, in het tweede onderdeel
le juge a quo invite la Cour à examiner la compatibilité de l'article ervan, verzoekt de verwijzende rechter het Hof de bestaanbaarheid na
1479, alinéa 3, du Code civil avec les articles 10 et 11 de la te gaan, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in
Constitution, lus isolément ou en combinaison avec l'article 6, samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor
de rechten van de mens, van artikel 1479, derde lid, van het
paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce Burgerlijk Wetboek, in zoverre de geldigheidsduur van de dringende en
que la durée de validité des mesures urgentes et provisoires voorlopige maatregelen die ingevolge de beëindiging van de wettelijke
justifiées par la cessation de la cohabitation légale et ordonnées par samenwoning gerechtvaardigd zijn en door de familierechtbank bevolen
le tribunal de la famille ne peut excéder un an. zijn, niet meer dan één jaar mag bedragen.
B.4.2. La durée de validité des mesures ordonnées par le tribunal de B.4.2. De geldigheidsduur van de maatregelen die de familierechtbank
la famille dans le contexte de la dissolution du mariage n'est pas beveelt in de context van de ontbinding van het huwelijk is niet
limitée dans le temps par une disposition légale. beperkt in de tijd door een wettelijke bepaling.
B.4.3. La mésentente entre cohabitants de fait et les mesures qui B.4.3. De verstoorde verstandhouding onder feitelijk samenwonenden en
doivent être prises en raison de la cessation de la cohabitation de de maatregelen die moeten worden genomen ten gevolge van de
fait ne sont visées par aucune disposition spécifique. En vertu de beëindiging van de feitelijke samenwoning worden niet beoogd door
l'article 584, alinéa 1er, du Code judiciaire, le président du enige specifieke bepaling. Op grond van artikel 584, eerste lid, van
tribunal de première instance peut, dans des cas urgents, statuer au het Gerechtelijk Wetboek kan de voorzitter van de rechtbank van eerste
provisoire en toutes matières, sauf celles que la loi soustrait au aanleg in spoedeisende gevallen bij voorraad uitspraak doen in alle
pouvoir judiciaire. Dès lors que les affaires qui sont une conséquence zaken, behalve die welke de wet aan de rechterlijke macht onttrekt. Nu
de zaken die een gevolg zijn van de beëindiging van een feitelijke
de la cessation d'une cohabitation de fait ne sont pas soustraites au samenwoning niet onttrokken zijn aan de rechterlijke macht, kan de
pouvoir judiciaire, le président du tribunal de première instance voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg in gevallen die hij
peut, dans les cas qu'il estime urgents, statuer au provisoire dans spoedeisend acht, in die zaken bij voorraad uitspraak doen en
ces affaires et ordonner des mesures urgentes. La durée de la validité dringende maatregelen bevelen. De geldigheidsduur van die maatregelen
de ces mesures n'est pas limitée dans le temps par une disposition is niet beperkt in de tijd door een wettelijke bepaling.
légale. B.5.1. L'article 1479 a été introduit dans le Code civil par l'article B.5.1. Artikel 1479 is in het Burgerlijk Wetboek ingevoegd bij artikel
2 de la loi du 23 novembre 1998 instaurant la cohabitation légale. En 2 van de wet van 23 november 1998 tot invoering van de wettelijke
son alinéa 3, cet article disposait : samenwoning. Het derde lid van dat artikel bepaalde :
« Après la cessation de la cohabitation légale, et pour autant que la « Na de beëindiging van de wettelijke samenwoning en voor zover de
vordering binnen drie maanden na die beëindiging is ingesteld, gelast
demande ait été introduite dans les trois mois de cette cessation, le de vrederechter de dringende en voorlopige maatregelen die ingevolge
juge de paix ordonne les mesures urgentes et provisoires justifiées de beëindiging gerechtvaardigd zijn. De vrederechter bepaalt de
par cette cessation. Il fixe la durée de validité des mesures qu'il geldigheidsduur van de maatregelen die hij oplegt. Die geldigheidsduur
ordonne. Cette durée de validité ne peut excéder un an ». mag niet langer dan één jaar bedragen ».
B.5.2. L'article 99 de la loi du 30 juillet 2013 portant création d'un B.5.2. Artikel 99 van de wet van 30 juli 2013 betreffende de invoering
tribunal de la famille et de la jeunesse a remplacé l'article 1479 du van een familie- en jeugdrechtbank heeft artikel 1479 van het
Code civil, introduit par la loi précitée du 23 novembre 1998, par la Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij de voormelde wet van 23 november
disposition actuelle. Les développements de la proposition de loi 1998, vervangen door de huidige bepaling. In de toelichting bij het
relatifs à cette disposition indiquent : wetsvoorstel betreffende die bepaling wordt aangegeven :
« Les mesures provisoires à prendre entre cohabitants légaux sur base « De tussen wettelijk samenwonenden te nemen voorlopige maatregelen op
de l'article 1479 du Code civil ont été harmonisées avec celles basis van artikel 1479 Burgerlijk Wetboek werden in overeenstemming
fondées sur les articles 223 du Code civil et 1280 du Code judiciaire. gebracht met deze op basis van de artikelen 223 Burgerlijk Wetboek en 1280 Gerechtelijk Wetboek.
Ces mesures seront prises dans le cadre d'une procédure d'urgence. Deze maatregelen zullen worden genomen binnen het kader van een
Leur durée sera limitée aux délais actuellement fixés dans l'article procedure van hoogdringendheid. Hun geldigheid zal in de tijd worden
1479 du Code civil, sauf en ce qui concerne celles relatives aux beperkt, overeenkomstig de actuele termijnen opgenomen in artikel 1479
enfants qui se prolongeront jusqu'à la survenance d'un élément nouveau Burgerlijk Wetboek, behalve deze betreffende de kinderen die verlengd
» (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-0682/001, p. 32). worden tot er zich nieuwe elementen voordoen » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-0682/001, p. 32).
B.5.3. Lors de la discussion des propositions de lois à l'origine de B.5.3. Tijdens de bespreking van de wetsvoorstellen die aan de
l'adoption de la loi du 23 novembre 1998 précitée en commission de la oorsprong liggen van de goedkeuring van de voormelde wet van 23
Justice de la Chambre, un député a fait remarquer qu'il y avait lieu november 1998 in de Commissie voor Justitie van de Kamer, heeft een
volksvertegenwoordiger opgemerkt dat een duidelijk onderscheid diende
de faire une nette distinction entre les problèmes survenant pendant te worden gemaakt tussen de problemen die zich voordoen tijdens de
la cohabitation légale et ceux survenant après la cessation de wettelijke samenwoning en die welke zich voordoen na de beëindiging
celle-ci : ervan :
« Dans cette hypothèse, il vaudrait mieux ne pas parler de mesures « In die hypothese spreekt men beter niet van voorlopige en dringende
urgentes et provisoires, étant donné qu'il s'agit en fait de mesures maatregelen, want het zijn in feite definitieve maatregelen en is de
définitives, et la limitation de ces mesures à un an, telle qu'elle
est proposée, n'a pas non plus de sens. Si l'on réserve l'article 1479 voorgestelde beperking tot een jaar ook zonder zin. Als artikel 1479
aux problèmes qui se posent pendant la cohabitation, on pourrait voorbehouden blijft voor de problemen tijdens de samenwoning, zou het
remplacer l'alinéa 2 par une disposition renvoyant au droit commun tweede lid kunnen worden vervangen door een verwijzingsbepaling naar
pour les problèmes postérieurs à la dissolution » (Doc. parl., het gemeen recht voor de aspecten na de beëindiging » (Parl. St.,
Chambre, 1995-1996, n° 170/8, p. 102). Kamer, 1995-1996, nr. 170/8, p. 102).
Il fut toutefois décidé de maintenir la compétence du juge de paix Er werd evenwel beslist de bevoegdheid van de vrederechter te behouden
pendant une période de trois mois à dater de la fin de la cohabitation gedurende drie maanden na de beëindiging van de wettelijke samenwoning
légale « parce que des mesures urgentes et provisoires peuvent encore « omdat - op het ogenblik van de beëindiging - er nog een behoefte kan
s'avérer nécessaires au moment de la dissolution (par exemple, en ce bestaan aan voorlopige en dringende maatregelen (bijvoorbeeld omtrent
qui concerne les immeubles) et pour éviter que le juge de paix ne se de onroerende goederen) en om te vermijden dat de vrederechter zich
déclare incompétent immédiatement après la dissolution » (ibid.). onmiddellijk erna onbevoegd zou kunnen verklaren » (ibid.).
B.6.1. La différence de traitement introduite par la disposition en B.6.1. Het verschil in behandeling dat is ingevoerd door de in het
geding zijnde bepaling ten aanzien van de beperking tot één jaar van
cause en ce qui concerne la limitation à un an de la durée de validité de geldigheidsduur van de maatregelen die zijn verantwoord door de
des mesures justifiées par la séparation du couple ordonnées par le scheiding van het koppel en die zijn bevolen door de familierechtbank,
tribunal de la famille repose sur le critère du statut choisi par le berust op het criterium van het door het koppel gekozen statuut. Dat
couple. Ce critère est objectif. criterium is objectief.
B.6.2. Le mariage, la cohabitation légale et la cohabitation de fait B.6.2. Het huwelijk, de wettelijke samenwoning en de feitelijke
sont trois formes de vie commune que les conjoints ou cohabitants samenwoning zijn drie samenlevingsvormen die de echtgenoten of
choisissent en principe librement. Les situations juridiques des samenwonenden in principe vrij kiezen. De juridische toestand van de
conjoints, des cohabitants légaux et des cohabitants de fait diffèrent echtgenoten, van de wettelijk samenwonenden en van de feitelijk
aussi bien en ce qui concerne leurs obligations mutuelles qu'en ce qui samenwonenden verschilt zowel ten aanzien van hun onderlinge
concerne leurs situations patrimoniales. Ces situations juridiques verplichtingen, als ten aanzien van hun vermogensrechtelijke
différentes peuvent, dans certains cas, lorsqu'elles sont liées au but situaties. Die verschillende juridische toestand kan in sommige
de la mesure, justifier une différence de traitement entre les gevallen, wanneer die verband houdt met het doel van de maatregel, een
conjoints, les cohabitants légaux et les cohabitants de fait. verschil in behandeling tussen gehuwden, wettelijk samenwonenden en
feitelijk samenwonenden verantwoorden.
B.7.1. Quelle que soit la forme juridique de vie commune choisie par B.7.1. Ongeacht de juridische samenlevingsvorm waarvoor is gekozen,
le couple, la rupture du lien peut entraîner la nécessité de faire kan de verbreking van de band ertoe leiden dat een rechter maatregelen
ordonner des mesures par un juge. Ces mesures peuvent concerner les moet bevelen. Die maatregelen kunnen in de drie gevallen betrekking
mêmes objets dans les trois cas. Il peut s'agir, par exemple, de la hebben op dezelfde onderwerpen. Het kan bijvoorbeeld gaan om de
aanwijzing van een notaris-vereffenaar, het voorlopig beheer van
désignation d'un notaire liquidateur, de la gestion provisoire de onverdeelde goederen of de voorlopige verdeling van de goederen en de
biens indivis, ou de la répartition provisoire des biens et de leur instandhouding ervan. Naar gelang van de aard van de overwogen
conservation. Suivant la nature de la mesure envisagée et les maatregel en de feitelijke omstandigheden kan de rechter het nuttig
circonstances de fait, le juge saisi peut juger utile de fixer une achten de geldigheid van de door hem bevolen maatregel te beperken.
limite à la validité de la mesure qu'il ordonne. Het is daarentegen niet verantwoord dat die duur noodzakelijkerwijs
En revanche, il n'est pas justifié que cette durée doive minder zou moeten bedragen dan één jaar, ongeacht de aard van de
nécessairement être inférieure à un an, quelle que soit la nature de bevolen maatregel, wanneer het gaat om de beëindiging van een
la mesure ordonnée, lorsqu'il s'agit de la cessation d'une wettelijke samenwoning. Inzonderheid verantwoordt het feit dat de
cohabitation légale. Singulièrement, la circonstance que la wettelijke samenwoning een soepelere en meer onzekere samenlevingsvorm
cohabitation légale est une forme de vie commune plus souple et plus is dan het huwelijk, niet dat de door de rechter bij de beëindiging
précaire que le mariage ne justifie pas que les mesures ordonnées par van de samenleving bevolen maatregelen niet kunnen worden bevolen voor
le juge lors de la cessation de la vie commune ne puissent être een duur van meer dan één jaar in het geval van wettelijke
ordonnées pour une durée supérieure à un an en cas de cohabitation samenwoning. Het criterium van de samenlevingsvorm waarvoor het koppel
légale. Le critère de la forme de vie commune choisie par le couple heeft gekozen dat de samenleving beëindigt, is dus niet relevant ten
qui se sépare n'est dès lors pas pertinent par rapport à l'objet de la opzichte van het onderwerp van de in het geding zijnde bepaling.
disposition en cause. B.7.2. En outre, la limitation à un an de la durée des mesures B.7.2. Bovendien kan de beperking tot één jaar van de duur van de door
ordonnées par le juge lors de la cessation de la cohabitation légale de rechter bevolen maatregelen bij de beëindiging van de wettelijke
peut entraîner des effets disproportionnés pour les ex-cohabitants samenwoning onevenredige gevolgen hebben voor de voormalige wettelijk
légaux. Ceux-ci, ou l'un d'eux, pourraient en effet se trouver dans samenwonenden. Deze laatsten, of een van hen, zouden immers ertoe
l'obligation de saisir le président du tribunal de première instance, verplicht kunnen zijn zich te wenden tot de voorzitter van de
le juge de la famille n'étant plus compétent à leur égard au-delà de rechtbank van eerste aanleg, daar de familierechter niet meer bevoegd
la période de trois mois à dater de la cessation de la cohabitation is te hunnen aanzien na drie maanden na de beëindiging van de
légale, pour obtenir la prolongation des mesures décidées par le wettelijke samenwoning, om de verlenging te verkrijgen van de
tribunal de la famille un an auparavant. maatregelen waartoe de familierechtbank één jaar eerder heeft beslist.
B.8. La première question préjudicielle, en sa seconde partie, appelle B.8. De eerste prejudiciële vraag, in het tweede onderdeel ervan,
une réponse affirmative. dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- Artikel 1479, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt de
- L'article 1479, alinéa 3, du Code civil viole les articles 10 et 11 artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het bepaalt dat de
de la Constitution en ce qu'il dispose que la durée de validité des geldigheidsduur van de maatregelen die ingevolge de beëindiging van de
mesures justifiées par la cessation de la cohabitation légale wettelijke samenwoning gerechtvaardigd zijn en die worden bevolen door
ordonnées par le tribunal de la famille ne peut excéder un an. de familierechtbank, niet langer dan één jaar mag bedragen.
- La première question préjudicielle, en sa première partie, et la - De eerste prejudiciële vraag, in het eerste onderdeel ervan, en de
seconde question préjudicielle n'appellent pas de réponse. tweede prejudiciële vraag behoeven geen antwoord.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 6 décembre 2018. op 6 december 2018.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^