Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 122/2018 du 4 octobre 2018 Extrait de l'arrêt n° 122/2018 du 4 octobre 2018 Numéro du rôle : 6679 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 117 et 118 de la loi-programme du 22 juin 2012, modifiant La Cour constitutionnelle, composée du juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président, du prés(...)"
Extrait de l'arrêt n° 122/2018 du 4 octobre 2018 Extrait de l'arrêt n° 122/2018 du 4 octobre 2018 Numéro du rôle : 6679 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 117 et 118 de la loi-programme du 22 juin 2012, modifiant La Cour constitutionnelle, composée du juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président, du prés(...) Uittreksel uit arrest nr. 122/2018 van 4 oktober 2018 Rolnummer 6679 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 117 en 118 van de programmawet van 22 juni 2012, die de artikelen 3 en 75 van de wet van 27 oktober 2006 betreffende het to Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, voorzitter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 122/2018 du 4 octobre 2018 Uittreksel uit arrest nr. 122/2018 van 4 oktober 2018
Extrait de l'arrêt n° 122/2018 du 4 octobre 2018
Numéro du rôle : 6679 Rolnummer 6679
En cause : la question préjudicielle concernant les articles 117 et In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 117 en 118 van de
118 de la loi-programme du 22 juin 2012, modifiant et abrogeant programmawet van 22 juni 2012, die de artikelen 3 en 75 van de wet van
respectivement les articles 3 et 75 de la loi du 27 octobre 2006 27 oktober 2006 betreffende het toezicht op de instellingen voor
relative au contrôle des institutions de retraite professionnelle, bedrijfspensioenvoorziening respectievelijk wijzigen en opheffen,
posée par le Tribunal de première instance du Hainaut, division Mons. gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen, afdeling Bergen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président, du samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter,
président A. Alen, et des juges L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. voorzitter A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E.
Derycke, P. Nihoul et R. Leysen, assistée du greffier F. Meersschaut, Derycke, P. Nihoul en R. Leysen, bijgestaan door de griffier F.
présidée par le juge J.-P. Snappe, Meersschaut, onder voorzitterschap van rechter J.-P. Snappe,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 28 mars 2017 en cause de la société civile sous forme Bij vonnis van 28 maart 2017 in zake de burgerlijke vennootschap in de
de SPRL « Docteur Nathalie Gauquier » contre l'Etat belge, dont vorm van een bvba « Docteur Nathalie Gauquier » tegen de Belgische
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 19 juin 2017, le Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 19
Tribunal de première instance du Hainaut, division Mons, a posé la juni 2017, heeft de Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen, afdeling
question préjudicielle suivante : Bergen, de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Le régime légal issu des articles 117 et 118 de la loi-programme du « Schendt de wettelijke regeling die het resultaat is van de artikelen
22 juin 2012, abrogeant l'article 75 de la loi du 27 octobre 2006 117 en 118 van de programmawet van 22 juni 2012, waarbij artikel 75
relative au contrôle des institutions de retraite professionnelle tout van de wet van 27 oktober 2006 betreffende het toezicht op de
instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening wordt opgeheven en
en instaurant un régime transitoire, viole-t-il les articles 10, 11, tegelijk een overgangsregeling wordt ingesteld, de artikelen 10, 11,
170 et 172 de la Constitution combinés ou non aux principes de 170 en 172 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de
sécurité juridique et de non-rétroactivité de la loi en tant qu'il beginselen van rechtszekerheid en niet-retroactiviteit van de wet, in
traite de manière différente les catégories de personnes suivantes : zoverre daarbij de volgende categorieën van personen verschillend
les entreprises clôturant leur exercice comptable au 31 décembre, worden behandeld : de ondernemingen die hun boekjaar afsluiten op 31
lesquelles pouvaient encore revendiquer l'application du régime
transitoire pour les provisions constituées au terme de l'exercice december, die nog aanspraak konden maken op de toepassing van de
comptable clôturé au 31 décembre 2011, et les entreprises clôturant overgangsregeling voor de voorzieningen aangelegd na het op 31
leur exercice comptable de manière décalée, lesquelles se voyaient december 2011 afgesloten boekjaar, en de ondernemingen met een
intégralement privées du bénéfice du régime transitoire pour les gebroken boekjaar, aan wie het voordeel van de overgangsregeling voor
provisions constituées au terme du premier exercice comptable clôturé de voorzieningen aangelegd na het eerste boekjaar afgesloten na 31
après le 31 décembre 2011 ? ». december 2011 volledig werd ontzegd ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur les articles 117 et 118 de la B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 117 en 118
loi-programme du 22 juin 2012, modifiant et abrogeant respectivement van de programmawet van 22 juni 2012, die de artikelen 3 en 75 van de
les articles 3 et 75 de la loi du 27 octobre 2006 relative au contrôle wet van 27 oktober 2006 betreffende het toezicht op de instellingen
des institutions de retraite professionnelle. voor bedrijfspensioenvoorziening respectievelijk wijzigen en opheffen.
Les articles en cause disposent : De in het geding zijnde artikelen bepalen :
«

Art. 117.L'article 3 de la loi du 27 octobre 2006 relative au

«

Art. 117.Artikel 3 van de wet van 27 oktober 2006 betreffende het

contrôle des institutions de retraite professionnelle, modifié par toezicht op de instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening,
l'arrêté royal du 3 mars 2011, est complété par un nouveau paragraphe gewijzigd bij het koninklijk besluit van 3 maart 2011, wordt aangevuld
libellé comme suit : met een nieuwe paragraaf, luidende :
' § 3. Ne sont pas visés par la présente loi : ' § 3. Worden niet beoogd door deze wet :
1° les engagements individuels de pension octroyés à des personnes 1° de individuele pensioentoezeggingen aan personen bedoeld in artikel
visées à l'article 3, § 1er, quatrième alinéa, de l'arrêté royal n° 38 3, § 1, vierde lid, van het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967
du 27 juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants : houdende inrichting van het sociaal statuut der zelfstandigen :
- à concurrence du capital assuré d'une assurance dirigeant - tot beloop van het verzekerd kapitaal van een vóór 1 juli 2012 ter
d'entreprise contractée avant le 1er juillet 2012 en vue du financement de cet engagement; financiering van die toezegging gesloten bedrijfsleidersverzekering;
- pour le surplus à concurrence du montant de la provision interne - voor het overige tot beloop van het bedrag van de interne
visée à l'article 66 de la loi-programme du 22 juin 2012 sauf si cette voorziening bedoeld in artikel 66 van de programmawet van 22 juni 2012
provision interne a été transférée à une institution de retraite tenzij die interne voorziening werd overgedragen aan een in paragraaf
professionnelle ou à une entreprise d'assurances visée au paragraphe 1er; 1 bedoelde instelling voor bedrijfspensioenvoorziening of
2° les engagements individuels de pension octroyés à des dirigeants verzekeringsonderneming;
d'entreprises indépendants autres que ceux visés au 1° et qui 2° de individuele pensioentoezeggingen aan andere dan in 1° bedoelde
existaient avant le 16 novembre 2003 : zelfstandige bedrijfsleiders en die bestonden vóór 16 november 2003 :
- à concurrence du capital assuré d'une assurance dirigeant - tot beloop van het verzekerd kapitaal van een vóór 1 juli 2012 ter
d'entreprise contractée avant le 1er juillet 2012 en vue du financement de cet engagement; financiering van die toezegging gesloten bedrijfsleidersverzekering;
- pour le surplus à concurrence du montant de la provision interne - voor het overige tot beloop van het bedrag van de interne
visée à l'article 66 de la loi-programme du 22 juin 2012 à moins que voorziening bedoeld in artikel 66 van de programmawet van 22 juni 2012
cette provision interne ne soit transférée à une institution de tenzij die interne voorziening werd overgedragen aan een in paragraaf
retraite professionnelle ou à une entreprise d'assurances visée au 1 bedoelde instelling voor bedrijfspensioenvoorziening of
paragraphe 1er; verzekeringsonderneming;
3° les engagements individuels de pension tels que visés à l'article 3° de individuele pensioentoezeggingen zoals bedoeld in artikel 3, §
3, § 1er, 4°, de la loi du 28 avril 2003 relative aux pensions 1, 4°, van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende
complémentaires et au régime fiscal de celles-ci et de certains pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige
avantages en matière de sécurité sociale, qui existaient avant le 16 aanvullende voordelen inzake Sociale Zekerheid, die bestonden vóór 16
novembre 2003 : november 2003 :
- à concurrence du capital assuré d'une assurance dirigeant - tot beloop van het verzekerd kapitaal van een vóór 1 juli 2012 ter
d'entreprise contractée avant le 1er juillet 2012 en vue du financement de cet engagement; financiering van die toezegging gesloten bedrijfsleidersverzekering;
- pour le surplus à concurrence du montant de la provision interne - voor het overige tot beloop van het bedrag van de interne
visée à l'article 66 de la loi-programme du 22 juin 2012 à moins que voorziening bedoeld in artikel 66 van de programmawet van 22 juni 2012
cette provision interne ne soit transférée à une institution de tenzij die interne voorziening werd overgedragen aan een in paragraaf
retraite professionnelle ou à une entreprise d'assurances visée au 1 bedoelde instelling voor bedrijfspensioenvoorziening of
paragraphe 1er. '. verzekeringsonderneming. '.

Art. 118.L'article 75 de la même loi est abrogé ».

Art. 118.Artikel 75 van dezelfde wet wordt opgeheven ».

L'article 66 de la même loi-programme auquel renvoie l'article 117 Artikel 66 van dezelfde programmawet, waarnaar artikel 117 verwijst,
disposait dans sa version applicable au litige porté devant le juge a bepaalde in de versie ervan die van toepassing is op het voor de
quo : verwijzende rechter gebrachte geschil :
« Une cotisation distincte est établie à charge des contribuables qui « Er wordt ten laste van de belastingplichtigen die krachtens de
sont, en vertu des articles 179, 220 ou 227, 2° et 3°, du Code des artikelen 179, 220 of 227, 2° en 3°, van het Wetboek van de
impôts sur les revenus 1992 assujettis à l'impôt des sociétés, à inkomstenbelastingen 1992 aan de vennootschapsbelasting, de
l'impôt des personnes morales ou à l'impôt des non-résidents, sur les rechtspersonenbelasting of de belasting van niet-inwoners zijn
provisions constituées en exécution d'engagements individuels de onderworpen, een afzonderlijke aanslag gevestigd op de voorzieningen
gevormd in uitvoering van aanvullende individuele pensioentoezeggingen
pension complémentaire en faveur des travailleurs et des dirigeants ten voordele van de werknemers en bedrijfsleiders als bedoeld in
d'entreprise visés à l'article 30 dudit Code. artikel 30 van dat Wetboek.
Cette cotisation est établie sur le montant total des provisions Deze aanslag wordt gevestigd op het totaal bedrag van de
visées à l'alinéa 1er existant à la fin de la dernière année comptable voorzieningen, bedoeld in het eerste lid, bestaand op het einde van
se clôturant avant le 1er janvier 2012 et elle est enrôlée en même het laatste boekjaar met afsluitdatum vóór 1 januari 2012 en wordt
temps que l'impôt des sociétés, l'impôt des personnes morales ou samen met de vennootschapsbelasting, de rechtspersonenbelasting of de
l'impôt des non-résidents pour l'exercice d'imposition 2013. Le Titre belasting van niet-inwoners voor het aanslagjaar 2013 ingekohierd.
VII du Code des impôts sur les revenus 1992 est applicable à cette Titel VII van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 is van
cotisation distincte. toepassing op deze afzonderlijke aanslag.
Le taux de cette cotisation est fixé à 1,75 p.c. Het tarief van deze aanslag wordt vastgesteld op 1,75 pct.
Sauf si, dans l'éventualité visée à l'article 365 dudit Code ou suite Behalve wanneer, in het geval bedoeld in artikel 365 van het genoemde
à un transfert de siège ou à toute autre opération, le contribuable ne Wetboek of na een overbrenging van de zetel of enige andere
sera plus en tant que tel assujetti à l'impôt des sociétés, à l'impôt verrichting, de belastingplichtige niet meer als zodanig onderworpen
des personnes morales ou, en qualité de société ou de personne morale, zal worden aan de vennootschapsbelasting, de rechtspersonenbelasting
à l'impôt des non-résidents pour la période imposable se rattachant à of de belasting niet-inwoners voor vennootschappen of rechtspersonen
l'exercice d'imposition 2014, ce contribuable peut choisir d'étaler la voor het belastbaar tijdperk verbonden aan het aanslagjaar 2014, kan
cotisation visée à l'alinéa premier sur les trois exercices de belastingplichtige ervoor kiezen om de in het eerste lid bedoelde
d'imposition 2013, 2014 et 2015. Dans ce cas, le taux visé à l'alinéa aanslag te spreiden over de drie aanslagjaren 2013, 2014 en 2015. In
3, applicable à chacun des exercices d'imposition, est alors fixé à dit geval wordt het tarief bedoeld in het derde lid, voor elk van de
0,60 p.c. du montant total visé à l'alinéa 2. drie aanslagjaren, vastgelegd op 0,60 pct. van het totaal bedrag
bedoeld in het tweede lid.
Si le contribuable a opté, au cours de l'exercice d'imposition Als de belastingplichtige tijdens het vorig belastbaar tijdperk heeft
précédent, pour l'étalement de la cotisation visée à l'alinéa 1er et gekozen om de aanslag als bedoeld in het eerste lid te spreiden, en
lorsque, dans l'éventualité visée à l'article 365 précité ou suite à wanneer, in het geval bedoeld in het genoemde artikel 365 of na een
un transfert de siège ou à toute autre opération, ce contribuable ne overbrenging van de zetel of enige andere verrichting, de
sera plus en tant que tel assujetti à l'impôt des sociétés, à l'impôt belastingplichtige niet meer als zodanig onderworpen zal worden aan de
des personnes morales ou, en qualité de société ou de personne morale, vennootschapsbelasting, de rechtspersonenbelasting of de belasting
à l'impôt des non-résidents pour la période imposable suivante, le niet-inwoners voor vennootschappen of rechtspersonen voor het volgende
taux de la cotisation distincte pour cette période imposable est porté belastbaar tijdperk, wordt het tarief van de afzonderlijke aanslag
à 1,20 p.c. voor dit belastbaar tijdperk verhoogd tot 1,20 pct.
Les cotisations visées aux alinéas précédents ne sont pas considérées De in de vorige leden bedoelde aanslagen worden niet aangemerkt als
comme des frais professionnels ». beroepskosten ».
B.2. Le litige concerne les provisions pour pension complémentaire B.2. Het geschil heeft betrekking op de voorzieningen voor aanvullend
constituées par un engagement interne au sein d'une entreprise. Les pensioen gevormd door een interne toezegging binnen een onderneming.
dispositions en cause règlent le régime transitoire applicable aux Bij de in het geding zijnde bepalingen wordt voorzien in de
entreprises qui avaient constitué en interne des provisions pour overgangsregeling die van toepassing is op de ondernemingen die intern
pension complémentaire avant l'instauration du principe imposé par la voorzieningen hadden aangelegd voor een aanvullend pensioen vóór de
loi-programme du 22 décembre 2012 de l'externalisation obligatoire de invoering van het bij de programmawet van 22 december 2012 opgelegde
tous les engagements individuels de pension complémentaire des principe van de verplichte externalisering van alle individuele
entreprises en faveur de leurs dirigeants. Il ressort de la toezeggingen inzake aanvullend pensioen vanwege de ondernemingen ten
formulation de la question préjudicielle et des motifs de la décision voordele van hun bedrijfsleiders. Uit de formulering van de
de renvoi que la Cour est invitée à examiner la différence de prejudiciële vraag en uit de motivering van de verwijzingsbeslissing
blijkt dat het Hof wordt verzocht het verschil in behandeling te
traitement entre, d'une part, les entreprises qui ont clôturé leur onderzoeken tussen, enerzijds, de ondernemingen die hun boekjaar
exercice comptable au 31 décembre 2011 qui peuvent bénéficier du taux hebben afgesloten op 31 december 2011, die het voordeel van het tot
réduit de la cotisation à 1,75 % et, d'autre part, celles qui ont 1,75 % verminderde tarief van de aanslag kunnen genieten, en,
clôturé leur exercice comptable après le 31 décembre 2011. Ces anderzijds, diegene die hun boekjaar hebben afgesloten na 31 december
dernières sont exclues du régime transitoire et sont, partant, comme 2011. Die laatste zijn van de overgangsregeling uitgesloten en zijn
la partie demanderesse devant le juge a quo, soumises à une cotisation bijgevolg, zoals de eisende partij voor de verwijzende rechter, aan
s'élevant à 4,4 %. een aanslag ten bedrage van 4,4 % onderworpen.
B.3.1. Jusqu'à l'entrée en vigueur des articles 117 et 118 de la B.3.1. Tot aan de inwerkingtreding van de artikelen 117 en 118 van de
loi-programme du 22 juin 2012, les engagements individuels de pension programmawet van 22 juni 2012 vielen de individuele
en faveur de mandataires de société et les engagements individuels de pensioentoezeggingen ten voordele van lasthebbers van vennootschappen
pension en faveur de dirigeants d'entreprise indépendants autres que des mandataires de société ne relevaient pas de la loi du 27 octobre 2006 relative au contrôle des institutions de retraite professionnelle. L'abrogation par l'article 118 de l'article 75 de la loi précitée du 27 octobre 2006 qui établissait cette exclusion met fin à ce régime d'exception. Les travaux préparatoires des dispositions en cause exposent le double objectif de cette modification en ces termes : « Tout d'abord, elle permet un traitement égal de tous les engagements individuels de pension sur le plan fiscal. Actuellement, les engagements individuels de pension financés sur la base d'un engagement individuel de pension ou d'une assurance dirigeant en de individuele pensioentoezeggingen ten voordele van andere zelfstandige bedrijfsleiders dan lasthebbers van vennootschappen niet onder de wet van 27 oktober 2006 betreffende het toezicht op de instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening. De opheffing, bij artikel 118, van artikel 75 van de voormelde wet van 27 oktober 2006, waarbij die uitsluiting werd ingesteld, maakt een einde aan die uitzonderingsregeling. In de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde bepalingen wordt de dubbele doelstelling van die wijziging als volgt toegelicht : « Vooreerst worden alle individuele pensioentoezeggingen op die manier fiscaal gelijkgeschakeld. Vandaag zijn de individuele pensioentoezeggingen die werden gefinancierd op grond van een individuele pensioentoezeggingsverzekering of een
d'entreprise sont soumis à une taxe de 4,4 %, alors que cette taxe bedrijfsleidersverzekering onderworpen aan een premietaks van 4,4 %,
n'est pas due en cas de financement sur la base de provisions au terwijl die taks niet verschuldigd is bij een financiering op grond
bilan. van balansprovisies.
De plus, la protection des bénéficiaires est améliorée. En cas de Daarnaast wordt op die manier ook de bescherming van de begunstigden
financement via des provisions au bilan ou via une assurance dirigeant verbeterd. Bij een financiering via balansprovisies of via een
d'entreprise, le bénéficiaire ne peut s'adresser qu'à la société ou à bedrijfsleidersverzekering beschikt de begunstigde enkel over een
l'employeur. Par conséquent, celui-ci risque de perdre ses droits en vordering tegenover de vennootschap of de werkgever. Daardoor dreigen
cas de faillite de la société ou de l'employeur. En revanche, en cas zijn aanspraken verloren te gaan bij een faillissement van de
vennootschap of de werkgever. In het geval van een externe
de financement externe, l'argent affecté à la pension est dissocié du financiering worden de pensioengelden daarentegen afgezonderd van het
patrimoine de la société ou de l'employeur, de sorte que les droits ne vermogen van de vennootschap of de werkgever, waardoor de aanspraken
peuvent pas être touchés en cas d'insolvabilité de la société ou de niet kunnen worden aangetast door de insolvabiliteit van de
l'employeur. vennootschap of de werkgever.
L'externalisation obligatoire vaut tant pour tous les nouveaux De verplichte externalisering geldt voor alle nieuwe individuele
engagements de pension que pour les engagements individuels de pension pensioentoezeggingen, maar ook voor de al bestaande individuele
existants qui sont aujourd'hui encore financés en interne » (Doc. pensioentoezeggingen die vandaag nog intern gefinancierd worden »
parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-2198/001, pp. 61-62). (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2198/001, pp. 61-62).
Dans le cadre de cette externalisation, les travaux préparatoires Voor die externalisering is in de parlementaire voorbereiding een
invoquent une troisième finalité, sociale : derde, sociaal, doel aangevoerd :
« Elle vise en effet à augmenter la protection sociale de dirigeants « [Zij] beoogt immers de sociale bescherming van zelfstandige
d'entreprise indépendants par la constitution externe de leurs droits bedrijfsleiders te verhogen door hun pensioenrechten extern te laten
de pension et, partant, à les protéger contre le risque
d'insolvabilité de l'entreprise » (Doc. parl., Sénat, 2011-2012, n° opbouwen en dus te beschermen tegen het insolvabiliteitsrisico van het
5-1670/4, pp. 15-16). bedrijf » (Parl. St., Senaat, 2011-2012, nr. 5-1670/4, pp. 15-16).
B.3.2. Le législateur a toutefois prévu un régime transitoire au sujet B.3.2. De wetgever heeft evenwel voorzien in een overgangsregeling
duquel les travaux préparatoires indiquent : waarover in de parlementaire voorbereiding wordt vermeld :
« Pour ces engagements individuels de pension internes existants, un « Voor die al bestaande interne individuele pensioentoezeggingen wordt
régime transitoire est prévu. wel voorzien in een overgangsregeling.
Ainsi l'obligation d'externalisation n'est pas applicable à Zo geldt de verplichting tot externalisering niet tot beloop van de
concurrence de la provision interne qui a été constituée par la interne voorziening die op het einde van het belastbaar tijdperk
société ou l'employeur à la fin de la période imposable de l'exercice verbonden aan aanslagjaar 2012 was aangelegd bij de vennootschap of
d'imposition 2012. Autrement dit, la provision existant à ce moment werkgever. De op dat ogenblik bestaande provisie wordt met andere
est exonérée de l'obligation d'externalisation. woorden vrijgesteld van de verplichting tot externalisering.
Le montant des provisions internes qui est exonéré de l'obligation Het bedrag aan interne voorzieningen dat is vrijgesteld van
d'externalisation ne peut ensuite plus augmenter. Tout financement externalisering mag nadien niet meer toenemen. Elke verdere
ultérieur de l'engagement individuel de pension, tant en ce qui financiering van de individuele pensioentoezegging, zowel met
concerne les années de service futures que celles déjà prestées doit betrekking tot toekomstige als met betrekking tot de al gepresteerde
donc être complètement externalisé. diensttijd, moet dus volledig extern gebeuren.
Nonobstant l'exonération de principe, la société ou l'employeur De vennootschap of werkgever beschikt over de mogelijkheid om,
dispose de la possibilité de transférer également les provisions niettegenstaande de principiële vrijstelling, ook de intern gevormde
voorziening over te dragen naar een pensioeninstelling. Dergelijke
internes constituées vers un organisme de pension. De tels transferts overdrachten zullen overigens niet meer onderworpen worden aan de
ne seront d'ailleurs pas soumis à la taxe de prime (voir art. 65 de la premietaks (zie art. 65 programmawet) » (Parl. St., Kamer, 2011-2012,
loi-programme) » (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-2198/001, p. DOC 53-2198/001, p. 62).
62). Si aucune mesure transitoire applicable aux provisions existantes Indien geen enkele overgangsmaatregel was genomen die van toepassing
n'avait été prise, cela aurait pu avoir des conséquences lourdes pour is op de bestaande voorzieningen, had dat voor de betrokken
les entreprises concernées. A ce sujet, les travaux préparatoires ondernemingen zware gevolgen kunnen hebben gehad. In dat verband wordt
indiquent : in de parlementaire voorbereiding vermeld :
« Dès lors que l'externalisation obligatoire de promesses de pension « Aangezien de verplichte externalisatie van interne pensioenbeloften
internes n'était pas évidente au plan économique pour les entreprises, bedrijfseconomisch niet vanzelfsprekend was, is er tijdens de sociale
il a été convenu durant les négociations sociales sur l'exécution de onderhandelingen over de uitvoering van de pensioenhervorming van
la réforme des pensions de décembre 2011 que les promesses de pension december 2011 afgesproken dat de bestaande interne pensioenbeloften
internes existantes peuvent être maintenues, mais qu'elles seront intern gehouden mogen worden, maar onderworpen zullen worden aan een
soumises à une taxe unique de 1,75 % ou à une taxe spéciale de 0,6 % eenmalige taks van 1,75 % of gedurende drie jaar aan een bijzondere
pendant trois ans » (ibid., DOC 53-2198/016, p. 32). taks van 0,6 % » (ibid., DOC 53-2198/016, p. 32).
B.4. L'article 66 de la loi-programme précitée prévoit que, même si B.4. Artikel 66 van de voormelde programmawet bepaalt dat, zelfs
indien zij gehandhaafd kunnen worden, de voorzieningen die zijn
elles peuvent être maintenues, les provisions constituées en exécution aangelegd ter uitvoering van interne individuele toezeggingen bestaand
d'engagements individuels internes existants à la fin de la dernière op het einde van het laatste boekjaar met afsluitdatum vóór 1 januari
année comptable se clôturant avant le 1er janvier 2012, font l'objet 2012, het voorwerp uitmaken van een afzonderlijke aanslag die wordt
d'une cotisation distincte fixée à 1,75 %. vastgesteld op 1,75 %.
Il appartient en principe au législateur de décider s'il doit ou non Het komt in beginsel de wetgever toe om uit te maken of hij al dan
prévoir des mesures transitoires. niet in overgangsmaatregelen dient te voorzien.
Toutefois, les mesures transitoires doivent être générales et fondées Overgangsmaatregelen moeten echter algemeen zijn en gebaseerd zijn op
sur des critères objectifs et pertinents. objectieve en pertinente criteria.
B.5. L'article 117, en cause, en renvoyant à l'article 66, alinéa 2, B.5. Door te verwijzen naar het voormelde artikel 66, tweede lid, van
précité de la loi-programme limite la cotisation distincte aux de programmawet, beperkt het in het geding zijnde artikel 117 de
provisions existant « à la fin de la dernière année comptable se afzonderlijke aanslag tot de voorzieningen bestaand « op het einde van
clôturant avant le 1er janvier 2012 ». het laatste boekjaar met afsluitdatum vóór 1 januari 2012 ».
Ce critère est objectif, mais il n'est pas pertinent au regard du but qui consiste, d'une part, à permettre un traitement égal de tous les engagements individuels de pension sur le plan fiscal et, d'autre part, concernant le régime transitoire, à garantir la protection économique des entreprises ou des sociétés concernées en ne mettant pas en péril leur solvabilité. Afin d'atteindre entièrement cet objectif, il faut également prendre en compte, pour les sociétés qui ont clôturé leur exercice comptable entre le 1er janvier et le 28 juillet 2012, les comptes annuels attachés à l'exercice d'imposition 2012. Le Conseil des ministres fait valoir que les sociétés qui, comme la Dat criterium is objectief, maar het is niet pertinent ten aanzien van de doelstelling die erin bestaat, enerzijds, alle individuele pensioentoezeggingen fiscaal gelijk te schakelen en, anderzijds, met betrekking tot de overgangsregeling, de economische bescherming van de betrokken ondernemingen of vennootschappen te waarborgen door hun solvabiliteit niet in gevaar te brengen. Om dat doel volledig te bereiken, dient voor bepaalde vennootschappen die het boekjaar afsluiten tussen 1 januari en 28 juli 2012, ook de jaarrekening verbonden aan het aanslagjaar 2012 in aanmerking te worden genomen. De Ministerraad doet gelden dat de vennootschappen die, zoals de
société demanderesse, clôturent leur exercice comptable après le 31 eisende vennootschap, hun boekjaar afsluiten na 31 december 2011, een
décembre 2011, constituent une catégorie par trop spécifique pour que veel te specifieke categorie betreffen opdat de wetgever rekening
le législateur ait pu en tenir compte, alors que l'exclusion de cette ermee had kunnen houden, terwijl de uitsluiting van die categorie de
catégorie permet de « contrer l'effet d'aubaine ou des manipulations mogelijkheid biedt « het buitenkanseffect of manipulaties te
». verhinderen ».
Le motif invoqué peut certes justifier le champ d'application de la Die aangevoerde reden kan weliswaar het toepassingsgebied van de
mesure transitoire temporaire (pensions complémentaires déjà tijdelijke overgangsmaatregel (reeds intern aangelegde aanvullende
constituées en interne) mais il n'est pas pertinent pour justifier, pensioenen) verantwoorden, maar zij is niet pertinent om te
lorsque le législateur a prévu par la suite un régime permanent verantwoorden, wanneer de wetgever later in een permanente regeling
(obligation d'externalisation), qu'une catégorie déterminée de (verplichting tot externalisering) heeft voorzien, dat een bepaalde
sociétés soit, pour une période déterminée, exclue de chacun des categorie van vennootschappen voor een bepaalde periode van elk van de
régimes précités. vermelde regelingen wordt uitgesloten.
En effet, avant l'entrée en vigueur de la loi-programme du 22 juin Vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 22 juni 2012 op 28
2012, le 28 juillet 2012, les entreprises n'étaient pas tenues juli 2012 waren de ondernemingen immers niet ertoe gehouden de
d'externaliser les provisions pour pension complémentaire et pouvaient aanvullende pensioenvoorzieningen te externaliseren en konden zij hen
les inscrire en provisions pour pension à la clôture de leur dernier als pensioenvoorzieningen inschrijven bij het afsluiten van hun
exercice comptable mais, pour les sociétés qui ont clôturé cet laatste boekjaar, maar de vennootschappen die dat boekjaar hebben
exercice comptable entre le 1er janvier et le 28 juillet 2012, elles afgesloten tussen 1 januari en 28 juli 2012, zijn voor dat boekjaar
sont exclues, pour cet exercice, du régime transitoire. van de overgangsregeling uitgesloten.
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.6. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
En ce qu'ils ne s'appliquent pas aux provisions constituées en interne In zoverre zij niet van toepassing zijn op de intern aangelegde
pour pension complémentaire des sociétés clôturant leur exercice aanvullende pensioenvoorzieningen van de vennootschappen die hun
comptable entre le 1er janvier et le 28 juillet 2012, les articles 117 boekjaar afsluiten tussen 1 januari en 28 juli 2012, schenden de
et 118 de loi-programme du 22 juin 2012 violent les articles 10 et 11 artikelen 117 en 118 van de programmawet van 22 juni 2012 de artikelen
de la Constitution. 10 en 11 van de Grondwet.
B.7. Dès lors que le constat de cette lacune est exprimé en des termes B.7. Aangezien de vaststelling van die lacune is uitgedrukt in
voldoende nauwkeurige en volledige bewoordingen die toelaten de in het
suffisamment précis et complets qui permettent l'application des geding zijnde bepalingen toe te passen met inachtneming van het
dispositions en cause dans le respect du principe d'égalité et de beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, staat het aan de
non-discrimination, il appartient au juge a quo, dans l'attente d'une verwijzende rechter, in afwachting van een optreden van de wetgever,
intervention du législateur, de mettre fin à la violation de ce principe. een einde te maken aan de schending van dat beginsel.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
En ce qu'ils ne s'appliquent pas aux provisions constituées en interne In zoverre zij niet van toepassing zijn op de intern aangelegde
pour pension complémentaire des sociétés clôturant leur premier aanvullende pensioenvoorzieningen van de vennootschappen die hun
exercice comptable entre le 1er janvier et le 28 juillet 2012, les eerste boekjaar afsluiten tussen 1 januari en 28 juli 2012, schenden
articles 117 et 118 de loi-programme du 22 juin 2012, modifiant et de artikelen 117 en 118 van de programmawet van 22 juni 2012, die de
abrogeant respectivement les articles 3 et 75 de la loi du 27 octobre artikelen 3 en 75 van de wet van 27 oktober 2006 betreffende het
2006 relative au contrôle des institutions de retraite toezicht op de instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening
professionnelle, violent les articles 10 et 11 de la Constitution. respectievelijk wijzigen en opheffen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 4 octobre 2018. op 4 oktober 2018.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président f.f., De wnd. voorzitter,
J.-P. Snappe J.-P. Snappe
^