Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 66/2018 du 7 juin 2018 Numéro du rôle : 6526 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 35 du décret de la Région flamande relatif à l'aménagement du territoire, coordonné le 22 octobre 1996, posée par le La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges L. Lavryse(...)"
Extrait de l'arrêt n° 66/2018 du 7 juin 2018 Numéro du rôle : 6526 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 35 du décret de la Région flamande relatif à l'aménagement du territoire, coordonné le 22 octobre 1996, posée par le La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges L. Lavryse(...) Uittreksel uit arrest nr. 66/2018 van 7 juni 2018 Rolnummer 6526 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 35 van het decreet van het Vlaamse Gewest betreffende de ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996, gesteld door Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters L. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 66/2018 du 7 juin 2018 Uittreksel uit arrest nr. 66/2018 van 7 juni 2018
Numéro du rôle : 6526 Rolnummer 6526
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 35 du décret In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 35 van het decreet
de la Région flamande relatif à l'aménagement du territoire, coordonné van het Vlaamse Gewest betreffende de ruimtelijke ordening,
le 22 octobre 1996, posée par le Tribunal de première instance gecoördineerd op 22 oktober 1996, gesteld door de Rechtbank van eerste
d'Anvers, division Malines. aanleg Antwerpen, afdeling Mechelen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges L. samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van
P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, et, conformément à Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Leysen, en, overeenkomstig
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan door
greffier F. Meersschaut, présidée par le président émérite E. De de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van emeritus
Groot, voorzitter E. De Groot,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 26 septembre 2016 en cause de Gisela Slachmuylders, Bij vonnis van 26 september 2016 in zake Gisela Slachmuylders, Jozef
Jozef Slachmuylders et Carina Slachmuylders contre la ville de Malines Slachmuylders en Carina Slachmuylders tegen de stad Mechelen en het
et la Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
Cour le 11 octobre 2016, le Tribunal de première instance d'Anvers, ingekomen op 11 oktober 2016, heeft de Rechtbank van eerste aanleg
division Malines, a posé la question préjudicielle suivante : Antwerpen, afdeling Mechelen, de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 35 du décret relatif à l'aménagement du territoire, « Schendt art. 35 van het Coördinatiedecreet R.O. van 22 oktober 1996
coordonné le 22 octobre 1996, viole-t-il les principes de protection de beginselen inzake bescherming van het eigendomsrecht, zoals onder
du droit de propriété, tels qu'ils sont notamment consacrés par
l'article 1 du Premier Protocole additionnel à la Convention meer verankerd in artikel 1 eerste aanvullend protocol EVRM, voor
européenne des droits de l'homme, combinés pour autant que nécessaire avec les articles 10 et 11 de la Constitution, si cette disposition doit être interprétée en ce sens qu'elle prévoit un mécanisme d'indemnisation contraignant pour le juge, qui donne lieu à une indemnisation forfaitisée et incomplète du justiciable lésé par une modification d'un plan d'aménagement qui est défavorable à son patrimoine, alors que les justiciables lésés par d'autres mesures de l'autorité publique que l'adaptation d'un plan d'aménagement - qui ne sont donc pas régies par la réglementation légale relative aux dommages résultant de la planification spatiale - peuvent prétendre à une indemnisation équitable et complète, en vertu des principes et des dispositions de droit international précités, d'autant qu'en matière de bénéfices résultant de la planification spatiale, qui sont le reflet inversé du régime d'indemnisation des dommages résultant de la zoveel als nodig genomen in samenhang met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, wanneer deze bepaling zo dient gelezen te worden dat zij voorziet in een voor de rechter bindend te volgen vergoedingsmechanisme, dat voor de rechtsonderhorige, die wordt getroffen door een voor hem patrimoniaal ongunstige wijziging van een plan van aanleg, aanleiding geeft tot een geforfaitariseerde en onvolledige schadeloosstelling, dit terwijl rechtsonderhorigen die worden getroffen door andere overheidsmaatregelen dan de aanpassing van een plan van aanleg, die dus niet beheerst worden door de wettelijke regeling inzake planschade, ingevolge voormelde beginselen en internationaalrechtelijke bepalingen aanspraak kunnen maken op een billijke en integrale schadeloosstelling, en temeer daar ook inzake
planification spatiale, un système de taxation plus souple et intégral planbaten, die het spiegelbeeld uitmaken van de planschaderegeling,
a été mis en oeuvre ? ». een soepeler en integraal taxatiesysteem werd uitgewerkt ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. In de versie ervan die van toepassing is op het bodemgeschil,
B.1.1. Dans sa version applicable au litige a quo, l'article 35 du bepaalt artikel 35 van het decreet van het Vlaamse Gewest betreffende
décret de la Région flamande relatif à l'aménagement du territoire,
coordonné le 22 octobre 1996 (ci-après : le décret coordonné) dispose de ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996 (hierna :
: Coördinatiedecreet) :
« Il y a lieu à indemnité à charge, suivant le cas, de la Région « Schadevergoeding is al naar het geval verschuldigd door het Vlaamse
flamande, de l'association intercommunale ou de la commune lorsque Gewest, de vereniging van gemeenten of de gemeente, wanneer het bouw-
l'interdiction de bâtir ou de lotir résultant d'un plan revêtu de la of verkavelingsverbod volgend uit een plan dat bindende kracht heeft
force obligatoire met fin à l'usage auquel un bien est affecté ou verkregen, een einde maakt aan het gebruik waarvoor een goed dient of
normalement destiné au jour précédant l'entrée en vigueur. normaal bestemd is de dag voorafgaand aan de inwerkingtreding.
La diminution de valeur, qui est prise en considération pour De waardevermindering die voor schadeloosstelling in aanmerking komt,
l'indemnisation doit être estimée en tant que la différence entre, dient te worden geraamd als het verschil tussen eensdeels de waarde
d'une part, la valeur du bien au moment de l'acquisition, actualisée van dat goed op het ogenblik van de verwerving, geactualiseerd tot op
jusqu'au jour où naît le droit à l'indemnité, majorée des charges et de dag van het ontstaan van het recht op schadevergoeding en verhoogd
des frais avant l'entrée en vigueur du plan, et, d'autre part, la met de lasten en kosten, vóór de inwerkingtreding van het plan en
valeur du bien au moment où naît le droit à l'indemnisation après anderdeels de waarde van dat goed op het ogenblik van het ontstaan van
l'entrée en vigueur du plan. Seule la diminution de valeur résultant het recht op schadevergoeding na de inwerkingtreding van het plan.
du plan peut être prise en considération pour l'indemnisation. La Enkel de waardevermindering voortvloeiend uit dat plan kan in
valeur du bien au moment de l'acquisition est réputée correspondre au aanmerking komen voor schadevergoeding. Als waarde van het goed op het
montant ayant servi d'assise pour la perception des droits ogenblik van verwerving wordt in aanmerking genomen, het bedrag dat
d'enregistrement ou de succession sur la pleine propriété du bien, ou, als grondslag heeft gediend voor de heffing van de registratie- of
à défaut de la perception précitée, à la valeur marchande du bien en successierechten over de volle eigendom van het goed, of, bij
ontstentenis van zulke heffing, de verkoopwaarde van het goed in volle
pleine propriété, au jour de l'acquisition. La valeur du bien au eigendom op de dag van de verwerving. Als waarde van het goed op het
moment où naît le droit à l'indemnisation est réputée correspondre : ogenblik van het ontstaan van het recht op schadevergoeding wordt in aanmerking genomen :
1° en cas de mutation du bien, au montant ayant servi d'assise pour la 1° in geval van overdracht van het goed, het bedrag dat als grondslag
perception des droits d'enregistrement ou de succession sur la pleine heeft gediend voor de heffing van de registratie- of successierechten
propriété du bien, ou, à défaut de la perception précitée, à la valeur over de volle eigendom van het goed, of, indien zulke heffing
marchande du bien en pleine propriété au jour de l'acquisition, le ontbreekt, de verkoopwaarde van het goed in volle eigendom op de dag
montant minimum étant égal à la valeur convenue; van de overdracht met als minimum de overeengekomen waarde;
2° en cas de refus du permis de bâtir ou de lotir ou de délivrance 2° in geval van weigering van een bouw- of verkavelingsvergunning of
d'un certificat d'urbanisme négatif, à la valeur marchande à cette in geval van een negatief stedenbouwkundig attest, de verkoopwaarde op
date). dat ogenblik.
La valeur du bien au moment de l'acquisition est actualisée en la De waarde van het goed op het ogenblik van de verwerving wordt
multipliant par l'indice des prix à la consommation du mois civil geactualiseerd door ze te vermenigvuldigen met het indexcijfer van de
précédant celui au cours duquel l'indemnité est fixée et en divisant consumptieprijzen van de kalendermaand voorafgaand aan die waarin de
le résultat ainsi obtenu par l'indice des prix à la consommation moyen schadevergoeding is vastgesteld en het zo bekomen getal te delen door
de l'année d'acquisition du bien par l'ayant droit de l'indemnité, réduit, le cas échéant, sur la même base que l'indice précité. Ensuite, la valeur actualisée est augmentée des frais d'acquisition et des dépenses faites par l'ayant droit de l'indemnité en vue de donner au bien l'affectation qu'il avait au jour précédant l'entrée en vigueur du plan visé par l'alinéa 1 du présent article. Le droit à l'indemnisation naît soit au moment de la mutation du bien, soit lors du refus d'un permis de bâtir ou de lotir ou bien soit lors de la délivrance d'un certificat d'urbanisme négatif. Toutefois, la diminution de la valeur du bien résultant de l'interdiction de bâtir ou de lotir doit être subie sans indemnité jusqu'à concurrence de vingt pour cent de cette valeur. L'indemnité est réduite ou refusée si et dans la mesure où il est établi que le demandeur est propriétaire dans la même région d'autres biens qui tirent avantage de la mise en vigueur d'un plan d'aménagement ou des travaux exécutés aux frais des pouvoirs publics. Il peut être satisfait à l'obligation d'indemnisation par un arrêté du Gouvernement flamand motivé qui, conformément à l'article 41, het gemiddelde indexcijfer van de consumptieprijzen van het jaar van verwerving door de vergoedingsgerechtigde, in voorkomend geval, omgerekend op dezelfde basis als eerstgenoemd indexcijfer. De aldus bekomen waarde wordt verhoogd met de kosten van verwerving en met de uitgaven die door de vergoedingsgerechtigde zijn gedragen met het oog op de realisatie van de bestemming van het goed op de dag voorafgaand aan de inwerkingtreding van het plan als bedoeld in het eerste lid van dit artikel. Het recht op schadevergoeding ontstaat ofwel bij overdracht van het goed ofwel bij de weigering van een bouw- of verkavelingsvergunning of nog bij het afleveren van een negatief stedebouwkundig attest. De waardevermindering van het goed volgend uit het bouw- of verkavelingsverbod, moet evenwel zonder vergoeding gedoogd worden ten belope van twintig ten honderd van die waarde. De vergoeding wordt verminderd of geweigerd indien en voor zover vaststaat dat de eiser in dezelfde streek andere goederen bezit, die voordeel halen uit de inwerkingtreding van een plan van aanleg of uit werken uitgevoerd op kosten van de openbare besturen. Aan de verplichting tot schadevergoeding kan voldaan worden door een met redenen omkleed besluit van de Vlaamse regering waarin bepaald
détermine de revoir ledit plan d'aménagement dans le but de rendre au wordt, overeenkomstig artikel 41, het betrokken aanlegplan te herzien
bien l'affectation qu'il avait au jour précédant l'entrée en vigueur met het doel aan het goed opnieuw de bestemming te geven welke het had
du plan. de dag vóór de inwerkingtreding van het plan.
Lorsqu'en vertu d'un plan revêtu de la force obligatoire, une Wanneer krachtens een plan met bindende kracht een bouwverbod kan
interdiction de bâtir peut être opposée à celui qui a acquis une worden tegengeworpen aan degene die een perceel in een verkaveling
parcelle dans un lotissement, la Région flamande, l'association heeft aangekocht, kan het Vlaamse Gewest, de intercommunale vereniging
intercommunale ou la commune peut s'exonérer de son obligation of de gemeente zich aan de verplichting tot vergoeding onttrekken door
d'indemniser en rachetant cette parcelle à l'intéressé moyennant dat perceel van de betrokkene terug te kopen, mits hem de betaalde
remboursement du prix, des charges et des frais qu'il a payés. koopprijs, verhoogd met de lasten en kosten terug te betalen.
Si l'intéressé n'est propriétaire que de la parcelle visée ci-dessus, Indien de betrokkene slechts eigenaar is van het vorenbedoelde
il pourra exiger son rachat par la Région flamande, l'association perceel, kan hij de terugkoop door het Vlaamse Gewest, de
intercommunale ou la commune, en signifiant sa volonté par lettre intercommunale vereniging of de gemeente eisen door zijn wil te doen
recommandée à envoyer dans les douze mois de la publication du plan kennen bij aangetekend schrijven, te zenden binnen twaalf maanden na
prévu ci-dessus. Dans ce cas, cette parcelle devra lui être rachetée de bekendmaking van het vorenbedoelde plan. In dat geval moet het
et payée dans les douze mois de la signification. Le Gouvernement perceel worden teruggekocht en betaald binnen twaalf maanden na de
flamand détermine les modalités d'application de cette disposition. kennisgeving. De Vlaamse regering bepaalt hoe deze bepaling wordt toegepast.
Aucune indemnité n'est due dans les cas suivants : Er is geen vergoeding verschuldigd in de volgende gevallen :
1° interdiction de bâtir ou de lotir résultant d'une prévision 1° verbod te bouwen of te verkavelen als gevolg van een in uitzicht
d'expropriation du bien; ce, sous réserve de l'application de gestelde onteigening van het goed; zulks, onder voorbehoud van de
l'article 33; toepassing van artikel 33;
2° interdiction de couvrir une parcelle de constructions au-delà de ce 2° verbod een grotere oppervlakte van een perceel te bebouwen dan het
qui est permis par le plan ou de dépasser dans un lotissement la plan van aanleg toelaat, of bij een verkaveling de door het plan
densité d'occupation fixée par le plan; bepaalde bebouwingsdichtheid te overschrijden;
3° interdiction de continuer l'exploitation d'établissements 3° verbod de exploitatie van gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke
dangereux, insalubres et incommodes au-delà de la période pour bedrijven voort te zetten na het verstrijken van de tijd waarvoor
laquelle l'exploitation a été autorisée; vergunning was verleend;
4° interdiction de bâtir sur un terrain ne possédant pas les 4° verbod te bouwen op een stuk grond dat de minimumafmetingen
dimensions minimums fixées par le plan d'aménagement; vastgesteld bij het plan van aanleg, niet heeft;
5° interdiction de lotir un terrain n'ayant pas d'accès à une voie 5° verbod om een stuk grond gelegen aan een weg die, gelet op de
suffisamment équipée compte tenu de la situation des lieux, ou d'y plaatselijke toestand, onvoldoende is uitgerust, te verkavelen of te
bâtir; bebouwen;
6° interdiction de bâtir ou de lotir en dehors des agglomérations en 6° verbod te bouwen of te verkavelen buiten de bebouwde kernen, wegens
raison des nécessités impérieuses résultant de la sécurité de la de dwingende eisen van de verkeersveiligheid;
circulation; 7° interdiction de lotir un terrain pour lequel un permis de lotir 7° verbod een stuk grond te verkavelen waarvoor een vroeger verleende
précédemment accordé était périmé à la date de l'entrée en vigueur du verkavelingsvergunning vervallen was op de datum van de
plan entraînant cette interdiction; inwerkingtreding van het plan dat bedoeld verbod inhoudt;
8° pour les bâtiments ou installations fixes détruits par une calamité 8° voor de gebouwen of vaststaande inrichtingen vernield door een
naturelle, lorsque l'interdiction de leur reconstruction résulte de natuurramp als het verbod van hun wederopbouw voortvloeit uit het
l'arrêté royal pris en exécution de l'article 12, § 3, premier alinéa, koninklijk besluit genomen in uitvoering van artikel 12, § 3, eerste
de la loi du 12 juillet 1976 relative à la réparation de certains alinea, van de wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere
dommages causés à des biens privés par des calamités naturelles ». schade veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen ».
L'article 35 du décret coordonné prévoit qu'une indemnité est due Artikel 35 van het Coördinatiedecreet voorziet erin dat een
schadevergoeding verschuldigd is wanneer een bouw- of
lorsqu'une interdiction de bâtir ou de lotir résultant d'un plan verkavelingsverbod dat voortvloeit uit een definitief plan een einde
définitif met fin à l'usage auquel un bien était initialement affecté maakt aan het gebruik waarvoor een goed oorspronkelijk diende of
ou normalement destiné. normaal bestemd was.
B.1.2. L'article 35 précité correspond en grande partie à l'article B.1.2. Voormeld artikel 35 stemt grotendeels overeen met het bij de
37, repris lors de la coordination, de la loi du 29 mars 1962 coördinatie overgenomen artikel 37 van de wet van 29 maart 1962 «
organique de l'aménagement du territoire et de l'urbanisme (ci-après : houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedebouw »
la loi organique de l'urbanisme), tel qu'il avait été remplacé par (hierna : Stedenbouwwet), zoals vervangen bij artikel 2 van de wet van
l'article 2 de la loi du 22 décembre 1970 et modifié par les lois des 22 december 1970 en gewijzigd bij de wetten van 12 juli 1976 (artikel
12 juillet 1976 (article 12, § 4) et 22 décembre 1977 (articles 177 et 12, § 4) en 22 december 1977 (artikelen 177 en 178).
178). B.1.3. Le décret coordonné, en ce compris l'article 35 précité, a été B.1.3. Het Coördinatiedecreet, met inbegrip van het voormelde artikel
abrogé, avec effet au 1er septembre 2009, par l'article 104 du décret 35, werd met ingang van 1 september 2009 opgeheven bij artikel 104 van
du 27 mars 2009 « adaptant et complétant la politique d'aménagement du het decreet van 27 maart 2009 « tot aanpassing en aanvulling van het
territoire, des autorisations et du maintien ». ruimtelijke plannings-, vergunningen- en handhavingsbeleid ».
L'indemnité accordée pour des dommages résultant de la planification De planschadevergoeding wordt thans op soortgelijke wijze geregeld
spatiale est désormais réglée de manière semblable par les articles
2.6.1 à 2.6.3 du Code flamand de l'aménagement du territoire. door de artikelen 2.6.1 tot 2.6.3 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke
Ordening (hierna : VCRO).
B.2. En vertu de l'article 7.4.11, alinéa 2, du Code flamand de B.2. Krachtens artikel 7.4.11, tweede lid, van de VCRO dienen de
l'aménagement du territoire, les demandes de paiement d'indemnités vorderingen tot betaling van planschadevergoedingen die zijn ontstaan
pour des dommages résultant de la planification spatiale qui ont été uit eerdere plannen van aanleg, nog steeds te worden afgehandeld
intentées sur la base de plans d'aménagement antérieurs doivent overeenkomstig de bepalingen van het Coördinatiedecreet.
toujours être réglées conformément aux dispositions du décret coordonné. Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de tussenkomst van de vzw «
Quant à la recevabilité de l'intervention de l'ASBL « Avala » Avala »
B.3. Selon le Gouvernement flamand, l'intervention de l'ASBL « B.3. Volgens de Vlaamse Regering zou de tussenkomst van de vzw «
Association du Val d'Amblève, Lienne et Affluents » (Avala) serait Association du Val d'Amblève, Lienne et Affluents » (Avala)
irrecevable au motif que, conformément à ses statuts, celle-ci exerce onontvankelijk zijn omdat zij, overeenkomstig haar statuten, haar
uniquement ses activités sur le territoire de la vallée de l'Amblève, activiteiten enkel zou uitoefenen in het gebied van de vallei van de
c'est-à-dire en Région wallonne. Dès lors que l'article 35, en cause, Amblève, dit wil zeggen het Waalse Gewest. Nu het in het geding zijnde
artikel 35 van het Coördinatiedecreet niet van toepassing is in het
du décret coordonné ne s'applique pas en Région wallonne, il ne Waalse Gewest, zou er geen sprake kunnen zijn van een rechtstreeks
saurait être question d'un effet direct de la procédure préjudicielle gevolg van de prejudiciële procedure op de persoonlijke situatie van
sur la situation personnelle de l'ASBL, laquelle n'étaye l'intérêt à de vzw, die het belang bij haar tussenkomst op geen enkele andere
l'intervention d'aucune autre manière. manier zou hebben onderbouwd.
B.4.1. L'article 87, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur B.4.1. Artikel 87, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
la Cour constitutionnelle dispose : het Grondwettelijk Hof bepaalt :
« Lorsque la Cour constitutionnelle statue, à titre préjudiciel, sur « Wanneer het Grondwettelijk Hof, bij wijze van prejudiciële
les questions visées à l'article 26, toute personne justifiant d'un beslissing, uitspraak doet op vragen als bedoeld in artikel 26, kan
intérêt peut adresser un mémoire à la Cour dans les trente jours de la ieder die van een belang doet blijken, een memorie aan het Hof richten
publication prescrite par l'article 74. Elle est, de ce fait, réputée binnen dertig dagen na de bekendmaking voorgeschreven in artikel 74.
partie au litige ». Hij wordt daardoor geacht partij in het geding te zijn ».
B.4.2. Les personnes qui fournissent la preuve suffisante de la B.4.2. De personen die het afdoende bewijs leveren van het
conséquence directe qu'aura pour leur situation personnelle la réponse rechtstreekse gevolg dat het antwoord dat het Hof op een prejudiciële
que la Cour donnera à une question préjudicielle justifient ainsi d'un vraag zal geven, voor hun persoonlijke situatie kan hebben, doen op
intérêt à intervenir devant la Cour. die wijze blijken van een belang om voor het Hof tussen te komen.
B.4.3. La requête en intervention a été introduite par l'ASBL « Avala B.4.3. Het verzoek tot tussenkomst werd ingediend door de vzw « Avala
», qui a pour objet social de « défendre l'environnement et le cadre », die als maatschappelijk doel heeft « het leefmilieu en het
de vie des vallées de l'Amblève et de ses affluents, de susciter et leefklimaat van de valleien van de Amblève en haar bijrivieren te
d'encourager toute initiative en harmonie avec la vocation naturelle verdedigen, alle initiatieven op gang te brengen en aan te moedigen in
de cette région ». harmonie met de natuurlijke bestemming van die streek ».
Dès lors que la réglementation en cause ne s'applique pas en Région Nu de in het geding zijnde regeling niet van toepassing is in het
wallonne, la partie intervenante ne justifie pas de l'intérêt requis. Waalse Gewest, doet de tussenkomende partij niet blijken van het vereiste belang.
B.4.4. La requête en intervention est irrecevable. B.4.4. Het verzoek tot tussenkomst is onontvankelijk.
Quant à la recevabilité et à la portée de la question préjudicielle Ten aanzien van de ontvankelijkheid en de draagwijdte van de prejudiciële vraag
B.5.1. Selon la ville de Malines et le Gouvernement flamand, la B.5.1. Volgens de stad Mechelen en de Vlaamse Regering zou de
question préjudicielle ne serait pas recevable, puisque les catégories
de personnes à comparer seraient insuffisamment précises et définies prejudiciële vraag niet ontvankelijk zijn, vermits de te vergelijken
en termes trop généraux. Une définition vague et ouverte de la categorieën van personen onvoldoende duidelijk en te algemeen zouden
catégorie de personnes par rapport à laquelle les parties zijn omschreven. Een vage en open omschrijving van de categorie van
demanderesses devant le juge a quo se sentent discriminées ne personen ten opzichte van wie de eisende partijen voor de verwijzende
permettrait pas avec certitude d'identifier cette seconde catégorie. rechter zich gediscrimineerd voelen, zou niet toelaten met zekerheid
B.5.2. La question préjudicielle concerne la compatibilité de die tweede categorie te omlijnen.
l'article 35 du décret coordonné avec les « principes de protection du B.5.2. De prejudiciële vraag betreft de verenigbaarheid van artikel 35
droit de propriété, tels qu'ils sont notamment consacrés par l'article van het Coördinatiedecreet met « de beginselen inzake bescherming van
1 du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des het eigendomsrecht, zoals onder meer verankerd in artikel 1 eerste
droits de l'homme, combinés pour autant que nécessaire avec les aanvullend protocol EVRM, voor zoveel als nodig genomen in samenhang
articles 10 et 11 de la Constitution ». met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ».
B.5.3. Le contrôle de normes législatives, confié à la Cour, au regard B.5.3. De aan het Hof toevertrouwde toetsing van wetskrachtige normen
des articles 10 et 11 de la Constitution implique qu'une catégorie de aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet vereist dat een welbepaalde
personnes déterminée prétendument discriminée fasse l'objet d'une categorie van personen ten aanzien van wie een mogelijke discriminatie
comparaison pertinente par rapport à une autre catégorie. En l'espèce, wordt aangevoerd, het voorwerp uitmaakt van een pertinente
vergelijking met een andere categorie. Te dezen zet de verwijzende
le juge a quo ne précise pas quels sont les justiciables qui sont « rechter niet nader uiteen welke de rechtsonderhorigen zijn « die
lésés par d'autres mesures de l'autorité publique que l'adaptation worden getroffen door andere overheidsmaatregelen dan de aanpassing
d'un plan d'aménagement » et qui pourraient prétendre à une « van een plan van aanleg » en die aanspraak zouden kunnen maken op «
indemnisation équitable et complète ». een billijke en integrale schadeloosstelling ».
Toutefois, lorsque, pour répondre à une question préjudicielle, la Wanneer het Hof evenwel wordt verzocht, in antwoord op een
Cour est invitée à se prononcer sur la compatibilité d'une disposition prejudiciële vraag, uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van een
législative avec les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés wetsbepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
avec des droits fondamentaux, la question porte sur la gelezen met grondrechten, heeft de vraag betrekking op de
constitutionnalité d'une différence de traitement entre, d'une part, grondwettigheid van een verschil in behandeling tussen, enerzijds, de
les personnes qui sont victimes d'une violation de ces droits personen die het slachtoffer zijn van de schending van die
fondamentaux et, d'autre part, les personnes qui jouissent de ces grondrechten en, anderzijds, de personen welke die rechten genieten,
droits, et ces deux catégories de personnes doivent dès lors être en moeten bijgevolg die twee categorieën van personen worden
comparées. vergeleken.
B.5.4. La question préjudicielle est recevable. La Cour doit examiner B.5.4. De prejudiciële vraag is ontvankelijk. Het Hof dient te
si la disposition en cause limite le droit de propriété de manière onderzoeken of de in het geding zijnde bepaling het eigendomsrecht op
discriminatoire. discriminerende wijze beperkt.
Quant au fond Ten gronde
B.6. Le litige porté devant le juge a quo concerne les propriétaires B.6. Het geschil voor de verwijzende rechter betreft eigenaars van
de parcelles qui subissent une diminution de valeur du fait de percelen die een waardevermindering ondergaan door de inwerkingtreding
l'entrée en vigueur d'un plan particulier d'aménagement réaffectant en van een bijzonder plan van aanleg dat hun bouwgronden grotendeels
grande partie leurs terrains constructibles en zone de vallée, de herbestemt als valleigebied, waardoor zij niet langer voor bebouwing
sorte que ces derniers ne sont plus constructibles. L'expert désigné in aanmerking komen. De door de verwijzende rechter aangestelde
par le juge a quo constate toutefois qu'en vertu de la disposition en deskundige stelt evenwel vast dat de eisers krachtens de in het geding
cause, les demandeurs ne peuvent prétendre à une indemnisation de zijnde bepaling geen aanspraak maken op een planschadevergoeding,
dommages résultant de la planification spatiale, étant donné que la aangezien de geactualiseerde verwervingswaarde van de betrokken
valeur d'acquisition actualisée des parcelles concernées est percelen lager ligt dan de actuele restwaarde ervan na de
inférieure à leur valeur résiduelle actuelle après réaffectation. herbestemming. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie.
La Cour limite son examen à cette situation.
B.7.1. L'article 1 du Premier Protocole additionnel à la Convention B.7.1. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees
européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ».
B.7.2. L'article 1 du Premier Protocole additionnel offre une B.7.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol biedt niet alleen
protection non seulement contre l'expropriation ou la privation de bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste
propriété (alinéa 1er, seconde phrase) mais également contre toute alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van
ingérence dans le droit au respect des biens (alinéa 1er, première de eigendom (eerste alinea, eerste zin) en elke regeling van het
phrase) et contre toute réglementation de l'usage des biens (alinéa gebruik van de eigendom (tweede alinea).
2). La restriction du droit de propriété découlant d'une modification du De beperking van het eigendomsrecht als gevolg van een planwijziging
plan « réglemente l'usage des biens conformément à l'intérêt général regelt « het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen
», au sens du second alinéa de l'article 1 du Premier Protocole belang » in de zin van artikel 1, tweede alinea, van het Eerste
additionnel, et relève donc de l'application de cette disposition Aanvullend Protocol en valt dus onder het toepassingsgebied van die
conventionnelle, combinée avec les articles 10 et 11 de la verdragsbepaling, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van
Constitution. de Grondwet.
B.7.3. Toute ingérence dans le droit de propriété doit réaliser un B.7.3. Elke inmenging in het eigendomsrecht moet een billijk evenwicht
juste équilibre entre les impératifs de l'intérêt général et ceux de la protection du droit au respect des biens. Il faut qu'existe un rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but poursuivi. B.7.4. Le seul fait que l'autorité impose des restrictions au droit de propriété dans l'intérêt général n'a pas pour conséquence qu'elle est tenue à indemnisation. Une indemnité n'est requise que lorsque et dans la mesure où les effets de la servitude d'utilité publique excèdent la charge qui peut être imposée à un particulier dans l'intérêt général. B.7.5. Une mesure restrictive du droit de propriété qui consiste à interdire toute construction sur des parcelles qui étaient constructibles antérieurement affecte fondamentalement le propriétaire dans son droit de propriété. Une telle mesure ne saurait généralement être imposée sans une indemnisation raisonnable de la moins-value de vertonen tussen de vereisten van het algemeen belang en die van de bescherming van het recht op het ongestoord genot van de eigendom. Er moet een redelijk verband van evenredigheid bestaan tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel. B.7.4. Het enkele feit dat de overheid in het algemeen belang beperkingen aan het eigendomsrecht oplegt, heeft niet tot gevolg dat zij tot schadeloosstelling is gehouden. Een vergoeding is slechts vereist indien en in de mate waarin de gevolgen van de erfdienstbaarheid van openbaar nut de last te boven gaan die in het algemeen belang aan een particulier kan worden opgelegd. B.7.5. Een eigendomsbeperkende maatregel die bestaat in een bouwverbod op percelen die voorheen voor bebouwing in aanmerking kwamen, raakt de eigenaar ervan fundamenteel in zijn eigendomsrecht. Een dergelijke maatregel kan niet steeds worden opgelegd zonder een redelijke
la parcelle (CEDH, 13 juillet 2006, Housing Association of War vergoeding voor de waardevermindering van het perceel (EHRM, 13 juli
2006, Housing Association of War Disabled and Victims of War of Attica
Disabled and Victims of War of Attica e.a. c. Grèce, § 39; 19 juillet e.a. t. Griekenland, § 39; 19 juli 2011, Varfis t. Griekenland, § 30;
2011, Varfis c. Grèce, § 30; 1er octobre 2013, Hüseyin Kaplan c. 1 oktober 2013, Hüseyin Kaplan t. Turkije, § 46; 11 oktober 2016,
Turquie, § 46; 11 octobre 2016, Barcza e.a. c. Hongrie, § 47). Barcza e.a. t. Hongarije, § 47).
Lorsque, dans un tel cas, aucune indemnité n'est accordée, la décision Wanneer in een dergelijk geval geen vergoeding wordt toegekend, dient
doit être justifiée sur la base des particularités du cas, telles que zulks te worden verantwoord in het licht van de bijzondere kenmerken
les comportements antérieurs du propriétaire ou l'attente raisonnable van het geval, zoals de vroegere gedragingen van de eigenaar of de
qu'une telle mesure restrictive du droit de propriété soit imposée redelijke verwachting dat een dergelijke eigendomsbeperkende maatregel
(CEDH, 13 juillet 2006, Kortessi c. Grèce, § 40; 6 octobre 2016, zou worden opgelegd (EHRM, 13 juli 2006, Kortessi t. Griekenland, §
Malfatto et Mielle c. France, § 69). 40; 6 oktober 2016, Malfatto en Mielle t. Frankrijk, § 69).
B.7.6. C'est au législateur compétent qu'il appartient de déterminer B.7.6. Het bepalen van de gevallen waarin een beperking van het
les cas dans lesquels une limitation du droit de propriété peut donner eigendomsrecht tot een vergoeding aanleiding kan geven en de
lieu à une indemnité et les conditions auxquelles cette indemnité peut voorwaarden waaronder die vergoeding kan worden toegekend, is een
être octroyée, sous réserve du contrôle exercé par la Cour quant au keuze die aan de bevoegde wetgever toekomt, onder voorbehoud van de
caractère raisonnable et proportionné de la mesure prise. Le toetsing door het Hof ten aanzien van de redelijkheid en de
législateur décrétal dispose d'un large pouvoir d'appréciation evenredigheid van de genomen maatregel. Bij het bepalen van zijn
lorsqu'il arrête sa politique en matière d'urbanisme et d'aménagement du territoire. beleid op het vlak van de stedenbouw en ruimtelijke ordening beschikt
Les plans d'exécution spatiaux et les plans d'aménagement peuvent à de decreetgever over een ruime beoordelingsbevoegdheid.
tout moment être remplacés, en tout ou en partie (article 2.2.2, § 2, Ruimtelijke uitvoeringsplannen en plannen van aanleg kunnen te allen
alinéa 1er, du Code flamand de l'aménagement du territoire et article tijde geheel of gedeeltelijk worden vervangen (artikel 2.2.2, § 2,
2, § 1er, alinéa 3, du décret coordonné), de sorte que les eerste lid, van de VCRO en artikel 2, § 1, derde lid, van het
justiciables ne peuvent pas légitimement tabler sur le maintien sans Coördinatiedecreet), zodat de rechtsonderhorigen er niet wettig op
modification, dans le futur, des prescriptions urbanistiques qu'ils kunnen vertrouwen dat de erin vervatte stedenbouwkundige voorschriften
contiennent (voir, entre autres, CE, 17 mars 2010, n° 202.011). in de toekomst ongewijzigd behouden blijven (zie onder andere RvSt, 17
B.8. L'indemnité accordée pour des dommages résultant de la maart 2010, nr. 202.011).
planification spatiale est calculée, selon l'article 35 du décret B.8. De planschadevergoeding wordt, luidens artikel 35 van het
coordonné, comme étant la différence entre « d'une part, la valeur du Coördinatiedecreet, berekend als het verschil tussen « eensdeels de
waarde van [het] goed op het ogenblik van de verwerving,
bien au moment de l'acquisition, actualisée jusqu'au jour où naît le geactualiseerd tot op de dag van het ontstaan van het recht op
droit à l'indemnité, majorée des charges et des frais avant l'entrée schadevergoeding en verhoogd met de lasten en kosten, vóór de
en vigueur du plan et, d'autre part, la valeur du bien au moment où inwerkingtreding van het plan en anderdeels de waarde van dat goed op
naît le droit à l'indemnisation après l'entrée en vigueur du plan ». het ogenblik van het ontstaan van het recht op schadevergoeding na de inwerkingtreding van het plan ».
Comme valeur du bien au moment de l'acquisition, il faut prendre en Als waarde van het goed op het ogenblik van de verwerving wordt in
compte « le montant ayant servi d'assise pour la perception des droits aanmerking genomen « het bedrag dat als grondslag heeft gediend voor
d'enregistrement ou de succession sur la pleine propriété du bien, ou, de heffing van de registratie- en successierechten over de volle
à défaut de la perception précitée, [...] la valeur marchande du bien eigendom van het goed, of, bij ontstentenis van zulke heffing, de
verkoopwaarde van het goed in volle eigendom op de dag van de
en pleine propriété, au jour de l'acquisition » (article 35, alinéa 2, verwerving » (artikel 35, tweede lid, van het Coördinatiedecreet).
du décret coordonné). Die verwervingswaarde wordt geactualiseerd door haar « te
On actualise cette valeur d'acquisition « en la multipliant par vermenigvuldigen met het indexcijfer van de consumptieprijzen van de
l'indice des prix à la consommation du mois civil précédant celui au kalendermaand voorafgaand aan die waarin de schadevergoeding is
cours duquel l'indemnité est fixée et en divisant le résultat ainsi vastgesteld en het zo bekomen getal te delen door het gemiddelde
obtenu par l'indice des prix à la consommation moyen de l'année indexcijfer van de consumptieprijzen van het jaar van verwerving door
d'acquisition du bien par l'ayant droit de l'indemnité, réduit, le cas de vergoedingsgerechtigde, in voorkomend geval, omgerekend op dezelfde
échéant, sur la même base que l'indice précité » (article 35, alinéa basis als eerstgenoemd indexcijfer » (artikel 35, derde lid, van het
3, du décret coordonné). La valeur ainsi obtenue est ensuite encore Coördinatiedecreet). De aldus verkregen waarde wordt daarnaast nog
majorée « des frais d'acquisition et des dépenses faites par l'ayant verhoogd « met de kosten van verwerving en met de uitgaven die door de
vergoedingsgerechtigde zijn gedragen met het oog op de realisatie van
droit de l'indemnité en vue de donner au bien l'affectation qu'il de bestemming van het goed op de dag voorafgaand aan de
avait au jour précédant l'entrée en vigueur du plan » (article 35, inwerkingtreding van het plan » (artikel 35, derde lid, van het
alinéa 3, du décret coordonné). Coördinatiedecreet).
La valeur du bien au moment où naît le droit à l'indemnisation est Als waarde van het goed op het ogenblik van het ontstaan van het recht
réputée correspondre : op schadevergoeding wordt in aanmerking genomen :
« 1° en cas de mutation du bien, au montant ayant servi d'assise pour « 1° in geval van overdracht van het goed, het bedrag dat als
la perception des droits d'enregistrement ou de succession sur la grondslag heeft gediend voor de heffing van de registratie- of
pleine propriété du bien, ou, à défaut de la perception précitée, à la successierechten over de volle eigendom van het goed, of, indien zulke
valeur marchande du bien en pleine propriété au jour de l'acquisition, heffing ontbreekt, de verkoopwaarde van het goed in volle eigendom op
le montant minimum étant égal à la valeur convenue; de dag van de overdracht met als minimum de overeengekomen waarde;
2° en cas de refus du permis de bâtir ou de lotir ou de délivrance 2° in geval van weigering van een bouw- of verkavelingsvergunning of
d'un certificat d'urbanisme négatif, à la valeur marchande à cette in geval van een negatief stedenbouwkundig attest, de verkoopwaarde op
date » (article 35, alinéa 2, du décret coordonné). dat ogenblik » (artikel 35, tweede lid, van het Coördinatiedecreet).
Le propriétaire reçoit pour réparation des dommages résultant de la
planification spatiale 80 % de la différence ainsi obtenue entre la De eigenaar ontvangt als planschadevergoeding 80 pct. van het aldus
berekende verschil tussen de verwervingswaarde en de waarde op het
valeur d'acquisition et la valeur au moment où naît le droit à ogenblik van het ontstaan van het recht op schadevergoeding. De
l'indemnisation. La diminution de valeur doit en effet être subie sans waardevermindering moet immers zonder vergoeding worden gedoogd ten
indemnité jusqu'à concurrence de 20 % (article 35, alinéa 5, du décret belope van 20 pct. (artikel 35, vijfde lid, van het
coordonné). Par son arrêt n° 140/2016 du 10 novembre 2016, la Cour a Coördinatiedecreet). Bij zijn arrest nr. 140/2016 van 10 november 2016
jugé que le régime similaire contenu dans l'article 2.6.2, § 2, du heeft het Hof de soortgelijke regeling in artikel 2.6.2, § 2, van de
Code flamand de l'aménagement du territoire est compatible avec les
articles 10, 11 et 16 de la Constitution, combinés ou non avec VCRO verenigbaar bevonden met de artikelen 10, 11 en 16 van de
l'article 1 du Premier Protocole additionnel à la Convention Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 1 van het
européenne des droits de l'homme. Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens.
B.9. Selon les travaux préparatoires du décret du 19 décembre 1998 « B.9. Volgens de parlementaire voorbereiding van het decreet van 19
december 1998 « houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting
contenant diverses mesures d'accompagnement du budget 1999 », le 1999 » past het berekenen van de planschade « volgens de
calcul des dommages résultant de la planification spatiale « selon les
titres d'acquisition s'inscrit [...] entièrement dans la philosophie verwervingstitels [...] volledig in de filosofie van de planschade,
de l'indemnité pour les dommages résultant du plan, qui constitue une
indemnité forfaitaire » (Doc. parl., Parlement flamand, 1998-1999, n° die een forfaitaire schadevergoeding is » (Parl. St., Vlaams
1214-1, p. 13). Parlement, 1998-1999, nr. 1214-1, p. 13).
Les travaux préparatoires mentionnent en outre : De parlementaire voorbereiding vermeldt voorts :
« La réglementation prévue par l'arrêté royal du 24 octobre 1978 n'a « De regeling voorzien door het KB van 24 oktober 1978 [heeft] niet
pas pour objectif d'indemniser intégralement les dommages résultant de tot doel [...] de planschade integraal te vergoeden, maar wel binnen
la planification spatiale mais bien de calculer, dans les limites
définies par les articles 35 et 36 du décret relatif à l'aménagement de perken van de artikelen 35 en 36 van het decreet betreffende de
du territoire, l'indemnité que le législateur souhaite octroyer du ruimtelijke ordening de vergoeding te berekenen welke de wetgever
wenst uit te keren voor de beperking van het eigendomsrecht ten
fait de la limitation du droit de propriété résultant de la servitude gevolge van de erfdienstbaarheid tot algemeen nut waarmee dit recht
d'utilité publique qui grève ce droit en faveur de la collectivité. ten voordele van de gemeenschap wordt bezwaard. Dergelijke
Une telle indemnité exceptionnelle peut ainsi être forfaitaire et uitzonderlijke vergoeding kan aldus forfaitair en beperkend zijn
limitée sans aller à l'encontre d'aucune prescription légale ou zonder in te druisen tegen enig wettelijk of grondwettelijk
constitutionnelle. voorschrift.
[...] [...]
Le fait que l'indemnité pour les dommages résultant de la
planification spatiale soit une indemnité forfaitaire se justifie déjà Dat de planschade een forfaitaire schadevergoeding is, is reeds te
en ce qu'il s'agit d'une exception au principe selon lequel les verantwoorden doordat het een uitzondering is op het principe dat
servitudes d'utilité publique ne donnent pas lieu à dédommagement pour erfdienstbaarheden van algemeen nut geen vergoeding opleveren voor de
le justiciable. Par conséquent, on peut dire que la modification rechtsonderhorige. Derhalve kan gesteld worden dat de thans beoogde
décrétale envisagée actuellement est efficace, objective, sérieuse, decretale wijziging efficiënt, objectief, ernstig, adequaat en
adéquate et proportionnée au but fixé » (ibid., p. 14). evenredig is met het gestelde doel » (ibid., p. 14).
B.10.1. En vertu de la disposition en cause, le juge doit arrêter la B.10.1. Krachtens de in het geding zijnde bepaling dient de rechter de
valeur d'acquisition des parcelles concernées à partir du montant ayant servi de base à la perception des droits d'enregistrement ou de succession sur la pleine propriété du bien. Ce n'est qu'en l'absence d'une telle perception que le juge a la possibilité de tenir compte de la valeur vénale réelle du bien en pleine propriété au jour de l'acquisition. La disposition en cause a donc pour effet que, notamment dans les cas où le bien appartient à un même propriétaire depuis plusieurs années, la plus-value réelle du bien avant l'entrée en vigueur du plan d'aménagement obligatoire n'est bien souvent pas prise en compte. L'actualisation de la valeur d'acquisition initiale sur la base de l'indexation des prix à la consommation ne reflète en effet pas la plus-value réelle que le bien a acquise entre-temps. Etant donné que la valeur du bien est arrêtée à deux moments distincts, les valeurs obtenues peuvent donc être considérablement différentes à mesure que ces moments s'éloignent dans le temps. verwervingswaarde van de betrokken percelen te bepalen aan de hand van het bedrag dat als grondslag heeft gediend voor de heffing van de registratie- en successierechten over de volle eigendom ervan. Slechts bij ontstentenis van een dergelijke heffing heeft de rechter de mogelijkheid rekening te houden met de werkelijke verkoopwaarde van het goed in volle eigendom op de dag van de verwerving. De in het geding zijnde bepaling heeft dus als gevolg dat, met name in de gevallen waarin het goed reeds meerdere jaren in handen van eenzelfde eigenaar is, veelal geen rekening wordt gehouden met de reële waardevermeerdering van het goed vóór het moment waarop het bindende plan van aanleg in werking treedt. De actualisering van de oorspronkelijke verwervingswaarde aan de hand van het indexcijfer van de consumptieprijzen weerspiegelt immers niet de reële waardestijging die het goed intussen heeft verworven. Aangezien de waardebepaling van het goed geschiedt op twee onderscheiden tijdstippen, kan zij dus sterk uiteenlopen naarmate die tijdstippen verder uit elkaar liggen.
B.10.2. Le mode de calcul précité de la valeur d'acquisition du bien lésé par des dommages résultant de la planification spatiale fait donc naître de grandes différences entre les propriétaires en ce qui concerne le montant versé pour l'indemnisation de dommages résultant de la planification spatiale. Certains propriétaires recevront donc une part substantielle de la moins-value réelle, tandis que d'autres propriétaires ne recevront qu'un montant symbolique, voire ne se verront pas accorder la moindre indemnité pour des dommages résultant de la planification spatiale. Pourtant, ces propriétaires peuvent se trouver dans des situations comparables, étant donné qu'il peut s'agir de parcelles de même superficie et qu'ils pouvaient avoir des projets similaires par rapport à ces parcelles. B.11. Il ressort de la genèse de l'indemnité accordée pour des dommages résultant de la planification spatiale que le législateur et, après lui, le législateur décrétal n'ont pas voulu tenir compte de l'évolution des prix sur le marché de l'immobilier et n'ont pas voulu, pour cette raison, autoriser le juge à fixer la valeur réelle du bien à partir de points de comparaison. Le régime prévu initialement dans la loi organique de l'urbanisme B.10.2. De voormelde berekeningswijze van de verwervingswaarde van het door planschade getroffen goed leidt aldus tot grote verschillen tussen eigenaars inzake het toegekende bedrag van de planschadevergoeding. Bijgevolg zullen sommige eigenaars een substantieel deel van de reële waardevermindering van het goed als planschadevergoeding ontvangen, terwijl andere eigenaars slechts een symbolisch bedrag of zelfs helemaal geen planschadevergoeding ontvangen. Nochtans kunnen die eigenaars zich in vergelijkbare situaties bevinden, doordat het kan gaan om even grote percelen en doordat zij er soortgelijke plannen mee konden hebben. B.11. Uit de totstandkoming van de planschadevergoeding blijkt dat eerst de wetgever en vervolgens de decreetgever geen rekening wensten te houden met prijsstijgingen op de vastgoedmarkt en daarom de rechter niet wilden toestaan de werkelijke waarde van het goed vast te stellen op basis van vergelijkingspunten. De oorspronkelijke regeling in de Stedenbouwwet had als bedoeling «
visait à ce que « le droit à indemnité [soit] en tout cas limité au dat de aanspraak op vergoeding in ieder geval beperkt zou blijven tot
cas de dommage certain, actuel et objectivement déterminable » (Doc. het geval van een zekere, actuele en objectief vaststelbare schade »
parl., Sénat, 1959-1960, n° 275, p. 57). (Parl. St., Senaat, 1959-1960, nr. 275, p. 57).
Dans les travaux préparatoires des modifications législatives qui ont In de parlementaire voorbereiding van de daarop volgende
succédé à cette réglementation, il a été souligné que « le législateur wetswijzigingen werd benadrukt dat « winstderving uitdrukkelijk van
[...] a formellement exclu de l'indemnisation le manque à gagner »
(Doc. parl., Sénat, 1968-1969, n° 559, p. 24), étant donné que la vergoeding [is] uitgesloten » (Parl. St., Senaat, 1968-1969, nr. 559,
réglementation ne vise pas à contribuer à « réaliser des plus-values p. 24) aangezien de regeling niet beoogt bij te dragen tot « het
de nature occasionnelle ou spéculative » (Doc. parl., Chambre, verzilveren van meerwaarden, die ofwel van toevallige ofwel van
1977-1978, n° 113/1, p. 55). L'indemnité pour les dommages résultant speculatieve aard zijn » (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr. 113/1, p.
de la planification spatiale doit pour cette raison être calculée sur 55). De planschadevergoeding moet daarom berekend worden op grond van
la base de « la moins-value effective du bien » (Doc. parl., Sénat, « de feitelijke waardevermindering van het goed » (Parl. St., Senaat,
1977-1978, n° 181-2, p. 97). 1977-1978, nr. 181-2, p. 97).
Il ressort des travaux préparatoires du décret du 19 décembre 1998 que Uit de parlementaire voorbereiding van het decreet van 19 december
le législateur décrétal a expressément rejeté l'option visant à «
fixer les valeurs d'acquisition sur la base de points de comparaison 1998 blijkt dat de decreetgever uitdrukkelijk de optie heeft verworpen
». Le calcul, pour les dommages résultant du plan, de l'indemnité « om de verwervingswaarden met vergelijkingspunten vast te leggen ».
selon les titres d'acquisition « s'inscrit d'ailleurs entièrement dans Het berekenen van de planschade op grond van de verwervingstitels «
la philosophie de l'indemnité pour les dommages résultant du plan, qui past trouwens volledig in de filosofie van de planschade, die een
constitue une indemnité forfaitaire » (Doc. parl., Parlement flamand, forfaitaire schadevergoeding is » (Parl. St., Vlaams Parlement,
1998-1999, n° 1214/1, pp. 13-14). 1998-1999, nr. 1214/1, pp. 13-14).
B.12.1. La Cour doit encore examiner si le mode de calcul de B.12.1. Het Hof dient nog te onderzoeken of de berekeningswijze van de
l'indemnité pour les dommages résultant de la planification spatiale planschadevergoeding voor de betrokken eigenaars geen kennelijk
n'a pas de conséquences manifestement déraisonnables pour les
propriétaires concernés. onredelijke gevolgen heeft.
B.12.2. En instaurant l'indemnité pour les dommages résultant de la B.12.2. Met de planschadevergoeding heeft de decreetgever ervoor
planification spatiale, le législateur décrétal a choisi de faire gekozen de gemeenschap te doen bijdragen in de kosten die inherent
participer la collectivité aux frais inhérents à la modification de la zijn aan het wijzigen van het ruimtelijke beleid, alsook de lasten die
politique de l'aménagement du territoire et d'alléger les charges in het algemeen belang aan de betrokken eigenaars zijn opgelegd, te
imposées dans l'intérêt général aux propriétaires concernés. En même
temps, le législateur décrétal a uniquement voulu indemniser le verlichten. Tegelijk heeft de decreetgever slechts de feitelijke
dommage effectif et non les augmentations de prix sur le marché de schade willen vergoeden en niet de prijsstijgingen op de
l'immobilier. vastgoedmarkt.
B.12.3. Il n'est toutefois pas exclu que le mode de calcul décrétal B.12.3. Het valt evenwel niet uit te sluiten dat de decretale
porte dans certains cas atteinte aux droits des propriétaires berekeningswijze in bepaalde gevallen afbreuk doet aan de rechten van
concernés. Tel peut entre autres être le cas lorsque l'autorité a déjà de betrokken eigenaars. Dat kan met name het geval zijn wanneer de
délivré un permis et a ainsi suscité une attente légitime que la overheid reeds een vergunning heeft uitgereikt en aldus een gewettigd
parcelle concernée pouvait être bâtie ou lotie. Tel peut également vertrouwen heeft gewekt dat het betrokken perceel mocht worden bebouwd
être le cas lorsque la nouvelle affectation des parcelles ne permet of verkaveld. Dat kan eveneens het geval zijn indien de nieuwe
plus aucun aménagement et les rend quasi invendables ou si les bestemming van de percelen geen enkele ontwikkeling ervan meer toelaat
propriétaires ont payé, pour les parcelles concernées, des droits de en hen zo goed als onverkoopbaar maakt, of nog indien de eigenaars
succession qui ne sont pas pris en compte dans l'indemnité pour les voor de betrokken percelen successierechten hebben betaald die niet in
dommages résultant de la planification spatiale. de planschadevergoeding worden verrekend.
B.12.4. C'est toutefois au législateur décrétal qu'il appartient de B.12.4. Het komt de decreetgever toe te preciseren onder welke
préciser à quelles conditions il peut être dérogé au mode de calcul décrétal. voorwaarden van de decretale berekeningswijze kan worden afgeweken.
B.13. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.13. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 35 du décret de la Région flamande relatif à l'aménagement Artikel 35 van het decreet van het Vlaamse Gewest betreffende de
du territoire, coordonné le 22 octobre 1996, ne viole pas les articles ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996, schendt niet
10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 1 du Premier de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag
l'homme. voor de rechten van de mens.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 7 juin 2018. op 7 juni 2018.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
E. De Groot E. De Groot
^